Bài giảng Đái tháo đường thai kỳ: Chẩn đoán và điều trị

Nội dung text: Bài giảng Đái tháo đường thai kỳ: Chẩn đoán và điều trị

1. MAT-VN-2000684-1.0-07/20 ĐÁI THÁO ĐƯỜNG THAI KỲ: CHẨN ĐOÁN & ĐIỀU TRỊ TS.BS. LÂM VĂN HOÀNG Trưởng Khoa Nội tiết – Bệnh viện Chợ Rẫy 1
2. MAT-VN-2000684-1.0-07/20 MỤC TIÊU BÀI GIẢNG ✓Hiểu rõ định nghĩa mới về đái tháo đường thai kỳ ✓Hiểu rõ hậu quả của đái tháo đường thai kỳ lên người mẹ, thai nhi-trẻ sơ sinh, và kinh tế xã hội ✓Hiểu và vận dụng cách tầm soát và chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ ✓Nắm bắt được nguyên tắc điều trị và theo dõi. Hiểu và có thể áp dụng các khuyến cáo ở Việt Nam 2
3. MAT-VN-2000684-1.0-07/20 NỘI DUNG Định nghĩa Chẩn đoán Biến chứng Xử trí 3
4. MAT-VN-2000684-1.0-07/20 NỘI DUNG Định nghĩa Chẩn đoán Biến chứng Xử trí 4
5. MAT-VN-2000684-1.0-07/20 DỊCH TỄ ĐÁI THÁO ĐƯỜNG THAI KỲ (2005 – 2018) Châu Âu 6,1% (1,8%-31,0%) Bắc Mỹ và Tây Thái Caribê Bình Dương 7,0% 10,3% (6,5%-11,9%) (4,5%-20,3%) Nam và Trung Mỹ Đông Nam Á 11,2% 15,0% (7,1%-16,6%) (9,6%-18,3%) Trung Đông và Châu Phi hạ Bắc Phi Sahara 15,2% 10,8% (8,8%-20,0%) (8,5%-13,1%) NATURE REVIEWS | DISEASE PRIMERS | Article citation ID: (2019) 5:47 5
6. MAT-VN-2000684-1.0-07/20 TỶ LỆ ĐÁI THÁO ĐƯỜNG THAI KỲ Ở VIỆT NAM ❖ 2.772 phụ nữ Việt Nam ở TP. Hồ Chí Minh được theo dõi trong chăm sóc tiền sản thông thường. ▪ Nghiệm pháp dung nạp glucose với 75g glucose giữa 24-32 tuần ▪ Chẩn đoán ĐTĐ thai kỳ theo tiêu chí ADA năm 2010 (2 kết quả dương tính) hay tiêu chí IADPSG* (1 kết quả dương tính) Ở ngưỡng ĐTĐ thai kỳ ĐTĐ thai kỳ Không ĐTĐ thai kỳ (IADPSG+; 2010 ADA -) (2010 ADA +) Tần suất 79,6% 14,5% 5,9% BMI 20,45 kg/m2 21,10 kg/m2 21,81 kg/m2 * IADPSG = International Association of Diabetes and Pregnancy Study Groups Hirst JE, et al. PLoS Med 2012;9(7):e1001272. 7
7. MẸ BÀO THAI Các yếu tố nguy cơ trước thai kỳ (vd. béo phì, các cytokine gây viêm (như TNF)) Đề kháng insulin ở mô Không sản xuất ngoại biên quá mức đủ insulin ỜNG THAI KỲ ỜNG THAI Ư TĂNG ĐƯỜNG HUYẾT Sản xuất glucose nội Đề kháng insulin ở mô Các & sinh quá mức ngoại biên quá mức hormone TĂNG INSULIN nhau thai MÁU ↑ Sản xuất glucose ↓ Hấp thu glucose • Các hậu quả ngắn hạn (ví dụ: thai to, hạ đường huyết ở TĂNG ĐƯỜNG HUYẾT trẻ sơ sinh) • Hậu quả dài hạn • Các hậu quả ngắn hạn (ví dụ: tiền sản giật) (ví dụ: ĐTĐ típ • Các hậu quả dài hạn (ví dụ: ĐTĐ típ 2) 2, béo phì) SINH LÝ BỆNH LÝ BỆNH Đ THÁO SINH ĐÁI 8 NATURE REVIEWS | DISEASE PRIMERS | Article citation ID: (2019) 5:47
8. MAT-VN-2000684-1.0-07/20 NHU CẦU INSULIN TRONG THAI KỲ Gấp ba 36 lần Đề kháng insulin tuần Sinh nở Gấp 28 đôi tuần lần 24 tuần Nồng độ insulin độ Nồng Bình thường Thiếu insulin tương đối 20 12 tuần tuần Thụ Thai 10 tuần 20 tuần 30 tuần 40 tuần Sau sinh Số tuần của thai kỳ Sản xuất insulin bình thường trong thai kỳ Thiếu hụt sản xuất insulin trong thai kỳ ở BN ĐTĐ thai kỳ Marcinkevage and Narayan 2011, Fig. 1 9
9. MAT-VN-2000684-1.0-07/20 THAY ĐỔI ĐỘ NHẠY INSULIN TRONG THAI KỲ Nhóm chứng insulin ĐTĐ thai kỳ nhạy Chỉ số độ Trước mang thai Đầu thai kỳ Cuối thai kỳ NATURE REVIEWS | DISEASE PRIMERS | Article citation ID: (2019) 5:47 10
10. MAT-VN-2000684-1.0-07/20 ĐỊNH NGHĨA ĐÁI THÁO ĐƯỜNG THAI KỲ ADA 2019 Đái tháo đường thai kỳ là bệnh đái tháo đường được chẩn đoán vào 3 tháng giữa và 3 tháng cuối của thai kỳ mà trước khi có thai không có American Diabetes Association Diabetes Care 2019 Jan; 42(Supplement 1): S13-S28 . 11