Bài giảng Hướng dẫn cách lấy mẫu cho xét nghiệm huyết học

Nội dung text: Bài giảng Hướng dẫn cách lấy mẫu cho xét nghiệm huyết học

1. 06/12/2012 HƯỚNG DẪN CçCH LẤY MẪU CHO XïT NGHIỆM HUYẾT HỌC HƯỚ NG D ẪN CÁCH L ẤY M ẪU CHO XÉT NGHI ỆM HUY ẾT H ỌC •Với các xét nghi ệm Huy ết h ọc, không có yêu c ầu b ệnh nhân nh ịn ăn tr ướ c khi l ấy máu xét nghi ệm, tr ừ xét nghi ệm đo t ốc độ máu l ắng. • Khi l ấy m ẫu cho nhi ều xét nghi ệm nên phân ph ối máu vào d ụng c ụ đự ng m ẫu không có ch ất ch ống đông tr ướ c r ồi m ới đế n có ch ất ch ống đông. 1
2. 06/12/2012 1.1.1. X˙t nghiệm HUYẾT ĐỒ
   Lấy máu t ĩnh m ạch hay mao qu ản đề u đượ c. L ấy máu mao qu ản không nên n ắn bóp nhi ều vì có th ể làm d ịch từ các mô tràn vào máu gây sai l ệch kết qu ả.
   Th ể tích m ẫu c ần l ấy: 0,5ml máu
   Dụng c ụ ch ứa m ẫu: Chai n ắp vàng Ch ất ch ống đông : EDTA. ( t ỷ l ệ máu và ch ất ch ống đông :1/10 )
   Th ời gian g ửi đế n Khoa xét nghi ệm : trong vòng 1gi ờ sau khi l ấy. N ếu để lâu s ẽ làm thay đổ i hình d ạng t ế bào. 2. X˙t nghiệm Đ“ng mŸumŸu:
   Th ườ ng l ấy máu t ĩnh m ạch, L ượ ng máu c ần l ấy: 1 ml. Khi l ấy đủ máu, b ỏ đố c kim ra b ơm máu nh ẹ nhàng vào thành ống, đậ y kín n ắp.Tr ộn đề u b ằng cách nghiêng ống, d ốc ng ượ c nh ẹ nhàng lên xu ống t ừ 8- 10 lần.
   Dụng c ụ đự ng m ẫu máu: Ống n ắp xanh lá cây. Ch ất ch ống đông: Citrate ( t ỷ l ệ máu và ch ất ch ống đông :1/10 )
   Th ời gian g ửi đế n Khoa xét nghi ệm: trong vòng 1gi ờ sau khi l ấy. Vì để lâu một s ố y ếu t ố đông máu nh ư y ếu t ố V, Yếu t ố VIII d ễ h ỏng , làm sai l ệch k ết qu ả. 2
3. 06/12/2012 3. X˙t nghiệm TỐC ĐỘ LẮNG MçU ( VS)
   Xét nghi ệm T ốc độ máu l ắng là m ột xét nghi ệm không chuyên bi ệt, thay đổ i t ăng hay gi ảm trong nhi ều nguyên nhân sinh lý c ũng nh ư b ệnh lý. Do đó nên tôn tr ọng yêu c ầu khi lấy máu. Nên l ấy máu vào bu ổi sáng khi ch ưa v ận độ ng và ch ưa ăn.
   Th ể tích m ẫu : 2 ml (ngay v ạch trên tube quy đị nh). Ch ất ch ống đông: Natri Citrate, t ỷ l ệ hỗn d ịch 1/5 (1,6 ml máu và 0,4 ml ch ất ch ống đông)
   Th ời gian g ửi đế n Khoa xét nghi ệm: trong vòng 1 gi ờ sau khi l ấy, v ận chuy ển nh ẹ nhàng tránh làm tiêu huy ết. 4. X˙t nghiệm: TEST DE COOMBS, NHùM MçU, Y LỆNH TRUYỀN MçU
   Th ể tích m ẫu : • 1 ml máu ch ống đông v ới Citrat • 2 ml máu đông. Gửi đế n Phòng xét nghi ệm trong vòng 1 gi ờ, để lâu ở nhi ệt độ phòng bình th ườ ng, mẫu máu d ễ tiêu huy ết,không l ưu gi ữ đượ c lâu. 3
4. 06/12/2012 Y LỆNH TRUYỀN MçU Væ CçC CHẾ PHẨM
   Sơ l ượ c h ọat độ ng Ngân hàng máu: - 7 gi ờ30 d ựa vào phi ếu d ự trù c ủa các khoa nh ưTim mạch, Ngo ại,v.v và c ơ s ố ch ế ph ẩm còn trong t ủ, đặ t mua ch ế ph ẩm ở BV Truy ền Máu Huy ết h ọc. Sau đó BV Truy ền máu th ực hi ện công tác tuy ển ch ọn ng ườ i cho máu. 14 gi ờ BV Truy ền máu m ới có ch ế ph ẩm cung c ấp. Y LỆNH TRUYỀN MçU Væ CçC CHẾ PHẨM -Trong ngày,n ếu các khoa lãnh độ t xu ất ngoài d ự trù, tùy theo s ố ch ế ph ẩm có trong t ủ,Ngân hàng máu s ẽ th ực hi ện ngay ph ản ứng hòa h ợp, phát các ch ế ph ẩm các khoa yêu cầu. - Khi Ngân hàng máu không có ch ế ph ẩm theo yêu c ầu, b ắt bu ộc các khoa ph ải đợ i đế n 15 gi ờ tr ở đi m ới nh ận đượ c. Vì 14 gi ờ sau khi mua ch ế ph ẩm ở BV Truy ền máu v ề, Ngân hàng máu th ực hi ện ph ản ứng hòa h ợp, m ới phát cho các khoa. 4
5. 06/12/2012 Y LỆNH TRUYỀN MçU Væ CçC CHẾ PHẨM
   Khi có đủ ch ế ph ẩm máu cung c ấp: -Nếu lãnh ngay, các khoa gửi mẫu máu bệnh nhân cùng Phi ếu dự trù + Phi ếu Yêu cầu cung cấp máu và ch ế ph ẩm, ghi th ời gian cần lãnh. Lãnh sau 1 gi ờ kể từ khi gửi y lênh.
   Trong điều kiện NgŽn hšng mŸu kh“ng đủ Chế phẩm Cung Cấp, nhất lš Tiểu Cầu ::: CŸC khoa gửi mẫu mŸu bệnh nhŽn C•ng Phiếu dự tr• + Phiếu y˚u Cầu Cung Cấp l˚n X˙t nghiệm Huyết họC. X˙t nghiệm sẽ bŸo CŸC khoa t˜nh trạng kh“ng đủ Chế phẩm. Giờ C‚ Chế phẩm lệ thuộC BV truyền mŸu. Khi mua đượC ở Bệnh viện truyền mŸu X˙t nghiệm Huyết họC bŸo CŸC khoa l˚n lžnh. Y LỆNH TRUYỀN MçU Væ CçC CHẾ PHẨM - Lžnh Tiểu Cầu về khoa phải truyền ngay, để lŽu kh“ng lắC tiểu Cầu kết Chụm lại, kh“ng C’n hiệu quả điều trị. -Nếu ch ỉ d ự trù, các khoa g ửi m ẫu máu cùng Phi ếu d ự trù máu và ch ế ph ẩm máu, ghi th ời gian d ự trù lãnh. - Khi có nhu c ầu lãnh K ết t ủa l ạnh ho ặc Huy ết tươ ng đông l ạnh, các khoa báo tr ướ c khoa Xét nghi ệm Huy ết h ọc kho ảng 30 phút tr ở lên để có th ời gian rã đông. 5
6. 06/12/2012 5. X˙t nghiệm SỨC BỀN HỒNG CẦU
   Gửi phi ếu yêu c ầu xét nghi ệm lên phòng xét nghi ệm để h ẹn ngày th ực hi ện
   Th ể tích m ẫu : 5ml
   Lọ ch ứa: ống nghi ệm nh ựa 5ml có ch ất ch ống đông EDTA
   Th ời gian g ửi đế n Khoa xét nghi ệm: G ửi ngay sau khi l ấy m ẫu tr ướ c 8 gi ờ sáng , th ời gian th ực hi ện xét nghi ệm khá lâu ( 5 gi ờ) 6. X˙t nghiệm CO CỤC MçU
   Th ể tích m ẫu : 2 - 3ml máu
   Lọ ch ứa: 1 ống nghi ệm th ủy tinh d = 1cm đã tráng đề u kh ắp ống v ới n ướ c mu ối sinh lý, đậ y nút gòn không th ấm n ướ c, ( Liên hệ phòng xét nghi ệm để nh ận tube th ủy tinh )
   Ghi th ời gian l ấy m ẫu vào phi ếu xét nghi ệm. G ửi ngay sau khi l ấy m ẫu. L ưu ý khi v ận chuy ển: để trong giá th ẳng đứ ng, nh ẹ nhàng để không làm sai l ệch k ết qu ả. 6
7. 06/12/2012 7. X˙t nghiệm TẾ BæO DỊCH NéO TỦY
   Th ể tích m ẫu : 1 ml.
   Lọ ch ứa: Tube nh ựa tr ắng trong, vô trùng không có ch ất ch ống đông hay ch ất b ảo qu ản.
   Th ời gian g ửi đế n Khoa xét nghi ệm: Gửi ngay sau khi l ấy vì các t ế bào trong d ịch m ỏng manh d ễ v ỡ. 8. X˙t nghiệm CẶN LẮNG NƯỚC TiỂU
   Th ể tích m ẫu : > 20ml
   Lọ ch ứa : 50ml, s ạch và khô.
   Th ời gian g ửi đế n Khoa xét nghi ệm: trong vòng 1 gi ờ sau khi l ấy, để lâu các tr ụ và t ế bào b ị h ư. 7
8. 06/12/2012 9. X˙t nghiệm CẶN ADDIS
   Lọ ch ứa: Bình nh ựa s ạch ( chai n ướ c su ối)
   Th ể tích m ẫu: L ấy toàn b ộ n ướ c ti ểu trong 3 gi ờ.
   Th ời gian g ửi đế n Khoa xét nghi ệm: l ấy m ẫu xong gửi ngay đế n phòng xét nghi ệm, để lâu các tr ụ và t ế bào b ị h ư.
   Cách l ấy b ệnh ph ẩm: Nướ c ti ểu l ấy vào bu ổi sáng. Sau khi b ệnh nhân đã đi ti ểu, cho b ệnh nhân u ống 300ml n ướ c lã đun sôi để ngu ội r ồi cho b ệnh nhân n ằm ngh ỉ. H ứng toàn b ộ nướ c ti ểu b ệnh nhân th ải ra k ể c ả lúc đạ i ti ện. Khi 3 gi ờ đem toàn b ộ n ướ c ti ểu giao phòng xét nghi ệm CHèNTHæNH CçM ƠN SỰ THEO DûI CỦA QUŒ VỊ 8