›
›

Bài giảng Kinh tế vi mô - Trần Thanh Hiền

pdf 133 trang Gia Huy 19/05/2022 2950
Download
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Bài giảng Kinh tế vi mô - Trần Thanh Hiền", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

  • pdfbai_giang_kinh_te_vi_mo_tran_thanh_hien.pdf

Nội dung text: Bài giảng Kinh tế vi mô - Trần Thanh Hiền

  1. KINH TẾ VI MÔ GV: THS. TRẦN THANH HiỀN
  2. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. TS Lê Bảo Lâm - TS Nguyễn Như Ý, Kinh tế vi mô, NXB Thống kê, TPHCM, 2005 2. TS Ng Như Ý- ThS Trần Thị Bích Dung, Câu hỏi, bài tập, trắc nghiệm Kinh tế vi mô, NXB Thống kê, TPHCM, 2005 3. Bộ giáo dục và đào tạo, Kinh tế vi mô, Hà Nội, NXB giáo dục, 2004. 4. Kark E Case, Ray C Fair, Principles of Microeconomics, New Jersey, Prentice Hall 2002
  3. NỘI DUNG Chương 1: NHẬP MÔN KINH TẾ VI MÔ Chương 2: CUNG -CẦU – LÝ THUYẾT VỀ GIÁ CẢ Chương 3: LÝ THUYẾT LỰA CHỌN CỦA NGƯỜI TIÊU DÙNG Chương 4: LÝ THUYẾT SẢN XUẤT VÀ CHI PHÍ Chương 5: HÀNH VI DOANH NGHIỆP TRONG CÁC LOẠI THỊ TRƯỜNG Prepared by Tran Huu Tran Huy (MBA)
  4. Chương 1: NHẬP MÔN KINH TẾ VI MÔ 1. Kinh tế học – Kinh tế vi mô – Kinh tế vĩ mô 2. Những vấn đề kinh tế cơ bản của doanh nghiệp 3. Đường giới hạn khả năng sản xuất 4. Chu chuyển hoạt động kinh tế
  5. 1. KINH TẾ HỌC, KT VI MÔ, KT VĨ MÔ: I.1. Khái niệm: Qui luật khan hiếm Nhu cầu vô hạn><Khả năng hữu hạn Kinh tế học lựa chọn của cá nhân và xã hội để sử dụng nguồn tài nguyên có giới hạn thỏa mãn nhu cầu của con người.
  6. 1.2. Kinh tế học vi mô – Kinh tế học vĩ mô: KINH TẾ HỌC Kinh tế vi mô Kinh tế vĩ mô (Microeconomics) (Macroeconomics) toàn bộ nền kinh tế: Bộ phận: hộ gia đình, tăng trưởng, thất xí nghiệp, ngành sản nghiệp, lạm phát, thâm xuất, thị trường hụt Kinh teá vi moâ Kinh teá vó moâ N/C thò Thò tröôøng Thò tröôøng cuûa toång tröôøng SP caù bieät SP N/C giaù caû Giaù moät SP cuï theå Chæ soá giaù
  7. 1.3. Kinh teá hoïc thöïc chöùng vaø kinh teá hoïc chuaån taéc: - Kinh teá hoïc thöïc chöùng (positive economics): giaûi thích caùc hoaït ñoäng kinh teá, caùc hieän töôïng kinh teá moät caùch khaùch quan, khoa hoïc - Kinh teá hoïc chuaån taéc (normative economics): ñöa ra nhöõng lôøi chæ daãn hoaëc caùc quan ñieåm caù nhaân veà caùc hoaït ñoäng kinh teá.
  8. Ví duï: 1. Nhaø nöôùc neân quy ñònh möùc löông toái thieåu cao hôn ñeå taïo ñieàu kieän cho ngöôøi lao ñoäng caûi thieän ñôøi soáng 2. Thueá ñaùnh vaøo moät loaïi haøng hoaù naøo ñoù taêng laøm cho cung veà haøng hoaù ñoù giaûm 3. Khi thu nhaäp taêng, caàu veà mì goùi giaûm 4. Chính phuû neân giaûm chi ñeå caân ñoái ngaân saùch hôn laø taêng thu 5. Khoâng neân ñònh möùc löông toái thieåu quaù cao vì nhö theá seõ laøm taêng soá ngöôøi thaát nghieäp
  9. 6.Thueá xaêng daàu taêng seõ aûnh höôûng ñeán vieäc tieâu thuï xaêng daàu nhö theá naøo? 7.Chi tieâu cho quoác phoøng neân chieám tæ leä bao nhieâu trong ngaân saùch? 8.Giaù caû sinh hoaït thôøi gian gaàn ñaây taêng laøm cho thu nhaäp thöïc teá cuûa daân cö giaûm suùt 9.Coù neân trôï caáp hoaøn toaøn tieàn khaùm, chöõa beänh cho ngöôøi giaø khoâng? 10.Chính phuû neân can thieäp vaøo neàn kinh teá tôùi möùc ñoä naøo?
  10. 2. NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ KINH TEÁ CÔ BAÛN CUÛA TỔ CHỨC KINH TẾ: 2.1 Ba vaán ñeà kinh teá cô baûn : 1. Saûn xuaát caùi gì? (What) 2. Saûn xuaát nhö theá naøo? (How) 3. Saûn xuaát cho ai? (for Whom) Sản xuất cái gì? Sản xuất cho ai? Taøi nguyeân Doanh nghieäp Hoä gia ñình (Resources) (Producers) (Household) Phaân phoái TN Phaân phoái saûn phaåm Sản xuất như thế nào?
  11. 2.2. Caùc hệ thống tổ chức sản xuất:  Hệ thống kinh tế mệnh lệnh (chỉ huy, keá hoaïch hoaù taäp trung: command economy): - CP, Nhaø nöôùc ñeà ra caùc chæ tieâu keá hoaïch - Cơ caáu saûn phaåm saûn xuaát khoâng phuø hôïp vôùi cô caáu saûn phaåm tieâu duøng.
  12. 2.2. Caùc hệ thống tổ chức sản xuất:  Hệ thống kinh teá thò tröôøng (laissez-faire economy: the free market): - Giaûi quyeát baèng cô cheá thò tröôøng thoâng qua heä thoáng giaù caû. - Phaân hoùa giai caáp, giaøu ngheøo. - Taïo ra chu kyø kinh doanh. - Taïo ra caùc taùc ñoäng ngoaïi vi. - Thieáu voán ñaàu tö cho haøng hoùa coâng coäng. - Taïo theá ñoäc quyeàn. - Thông tin không cân xứng giữa người mua và bán.
  13. 2.2. Caùc hệ thống tổ chức sản xuất:  Hệ thống Kinh teá hoãn hôïp (mixed economy) - Giaûi quyeát baèng cô cheá thị trường coù söï can thieäp cuûa CP.
  14. 3. MOÂ HÌNH KINH TEÁ: a. Sô ñoà doøng chu chuyeån: Chi tieâu Doanh thu THÒ TRÖÔØNG HAØNG HOAÙ VAØ DÒCH VUÏ Caàu haøng hoaù Cung hh vaø DV vaø dvuï Thuế Thuế HOÄ GIA CHÍNH DOANH ÑÌNH PHUÛ NGHIEÄP Trợ cấp Trợ cấp Cung ytsx Caàu ytsx THÒ TRÖÔØNG YEÁU TOÁ SAÛN XUAÁT Thu nhập Chi phí caùc ytsx
  15. b. Ñöôøng giôùi haïn khaû naêng saûn xuaát (PPF: Production Possibility Frontier) PPF theå hieän möùc saûn löôïng toái ña maø neàn kinh teá coù theå saûn xuaát, khi söû duïng toaøn boä caùc nguoàn löïc cuûa neàn kinh teá moät caùch coù hieäu quaû. §êng PPF nghiªng xuèng tõ tr¸i sang ph¶i thÓ hiÖn 2 nguyªn t¾c kinh tÕ:  Thø nhÊt: cã mét giíi h¹n vÒ c¸c hµng ho¸ dÞch vô ®îc s¶n xuÊt ra nh»m thÓ hiÖn sù khan hiÕm  Thø hai: chØ cã thÓ t¨ng s¶n lîng s¶n xuÊt ra cña hµng ho¸ nµy b»ng viÖc gi¶m s¶n lîng cña hµng ho¸ kh¸c vµ ngîc l¹i ®iÒu nµy thÓ hiÖn chi phÝ c¬ héi.
  16. X Y 1000 0 A, B: saûn xuaát hieäu quaû 900 10 C: sx khoâng hieäu quaû 750 20 D: khoâng theå ñaït ñöôïc 550 30 300 40 Y 0 50 .D 30 A 20 B .C 550 750 X
  17. Chương 2: CUNG - CẦU – LÝ THUYẾT GIÁ CẢ
  18. 1. Caàu 2. Cung 3. Caân baèng cung – caàu treân thò tröôøng: 4. Söï co giaõn cuûa cung – caàu 5. Söï can thieäp cuûa chính phuû vaøo giaù thò tröôøng 5.1. Giaù traàn – giaù saøn 5.2. Thueá vaø trôï caáp
  19. 1. Cầu (Demand): 1.1. Soá löôïng caàu (QD: Quantity demanded): soá löôïng cuûa moät loaïi haøng hoaù hoaëc dòch vuï maø ngöôøi tieâu duøng saün loøng mua taïi moãi möùc giaù trong moät ñôn vò thôøi gian.
  20. 1.2. Haøm soá caàu: - + + QD = f ( Giaù SP, thu nhaäp, Sôû thích hay thò hieáu, giaù maët haøng coù lieân quan (haøng thay+ theá vaø haøng- boå + sung), giaù döï kieán trong töông lai, + quy moâ thò tröôøng- ) QD = f (P) QD = a.P + b (a<0) (P: giaù caû -Price)
  21. * Bieåu caàu: P QD * Ñöôøng caàu: 7 40 Q 6 70 5 100 4 130 160 (D) 3 160 130 100 70 40 0 3 4 5 6 7 P
  22. 1.4. Thay ñoåi cuûa ñöôøng caàu: Di chuyeån doïc theo ñöôøng caàu Dòch chuyeån ñöôøng caàu: Giaù thay ñoåi Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán caàu (khaùc giaù) thay ñoåi P P (3) (1) (2) A P1 P1 P B 2 (D) (D) Q3 Q1 Q2 Q Q Q - sang phaûi giaù nhö cuõ, Q  1 Q2 D - sang traùi giaù nhö cuõ, QD
  23. 2. CUNG (SUPPLY): 2.1. Soá löôïng cung (QS: Quantity supplied): soá löôïng haøng hoaù - dòch vuï maø ngöôøi saûn xuaát saün loøng baùn taïi moãi möùc giaù trong moät ñôn vò thôøi gian.
  24. 2.2. Haøm soá cung: + - Q = f (Giaù SP, giaù yeáu toá sx, S + coâng ngheä, soá löôïng+ DN, giaù döï kieán trong+/- töông lai, - chính saùch thueá vaø nhöõng quy + + ñònh cuûa chính phuû, ñieàu kieän töï nhieân) + QS = f (P) QS = c.P + d (c>0)
  25. * Biểu cung: P Q S * Đường cung: 7 140 Q 6 120 5 100 4 80 (S) 3 60 140 120 100 80 60 0 3 4 5 6 7 P
  26. 2.4. Söï thay ñoåi cuûa ñöøông cung: Di chuyeån doïc Dòch chuyeån ñöôøng cung: theo ñöôøng cung Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán cung (khaùc giaù) thay ñoåi (S ) Giá thay đổi P (S3) 1 (S2) P (S) B P1 A P0 P0 Q Q1 Q2 Q0 Q1 Q0 Q (S) phải: P không đổi, QS  (S) trái: P không đổi, QS 
  27. 3.CAÂN BAÈNG CUNG – CAÀU TREÂN THÒ TRÖÔØNG: 3.1. Giaù caû vaø saûn löôïng caân baèng: P QD QS Aùp löïc leân giaù caû 7 40 140 Giảm 6 70 120 Giảm 55 100100 100 Cân bằng 4 130 80 Tăng 3 160 60 Tăng
  28. P (S) Dư thừa P1 E Cân bằng thị trường P0 P2 Khan hiếm (Thiếu hụt) (D) Q Q Q Q QD1 S 2 0 D2 S 1 Q
  29. 4. SỰ CO GIÃN CUNG CẦU: 4.1. Sự co giãn của cầu: 4.1.1. Sự co giãn của cầu theo giá: Thể hiện sự thay đổi của lượng cầu khi giá cả hàng hóa thay đổi. Nó là tỷ lệ % thay đổi trong lượng cầu khi giá sản phẩm thay đổi 1% ( ) % thay đổi của lượng cầu E = D % thay đổi của giá QD % Q Q Q P E D D D D % P P P Q P
  30. * Tính theo điểm cầu QD P % Q Q Q P E D D D D % P P P Q P D P E a 3 A D QD Tại A: ED 2 B D ED= Khi giá tăng , lượng cầu giảm 5 10 Q
  31. * Tính theo đoạn cầu: Phương pháp trung điểm (Q2 Q1) QD % Q Q (Q Q ) / 2 E D D 2 1 D % P P (P P ) P 2 1 (P2 P1) / 2 Q2 Q1 P2 P1 ED Q2 Q1 P2 P1
  32. Đoạn AB: Q2 Q1 P1 P2 ED Q1 Q2 P2 P1 P . Khi đi từ A đến B, giá tăng và lượng cầu giảm . Khi đi từ B đến A, giá giảm và lượng cầu tăng 6 B 4 A (D) 80 120 Q
  33. Phaân loaïi: ED -1 hay : Caàu co giaõn ít D ED 1 E = -1 hay : Caàu co giaõn moät ñôn vò D ED 1 ED = 0 : caàu hoaøn toaøn khoâng co giaõn ED =  : caàu co giaõn hoaøn toaøn
  34. P (D) P P 1 (D) P0 Q0 Q Q Cầu hoàn toàn Cầu co giãn hoàn toàn không co giãn
  35. * Mối quan hệ giữa Tổng doanh thu và ED: : TR vaø P nghòch bieán : TR vaø P ñoàng bieán ED 1 P tăng, Qd giảm ít ->Tr tăng ED P Q TR    ED 1       ED 1   
  36. * Caùc nhaân toá aûnh höởng ñeán ED: Tính chaát cuûa saûn phaåm: + saûn phaåm thieát yeáu: ED + saûn phaåm cao caáp: ED  Tính thay theá cuûa saûn phaåm: + coù nhieàu saûn phaåm thay theá toát: ED + khoâng coù nhieàu sp thay theá: ED
  37. * Caùc nhaân toá aûnh höởng ñeán ED(tt):  Thôøi gian: + Đoái vôùi moät soá haøng laâu beàn: EDngaén haïn >ED daøi haïn. + Đoái vôùi maët haøng khaùc: ED ngaén haïn < ED daøi haïn.  Tæ phaàn chi tieâu cuûa saûn phaåm trong thu nhaäp: chieám tæ troïng chi tieâu lôùn trong thu nhaäp ED caøng lôùn  Vò trí cuûa möùc giaù treân ñöôøng caàu: P caøng cao ED caøng lôùn
  38. ED = P Co giãn nhiều Co giãn đơn vị Co giãn ít ED = 0 D Q
  39. 4.1.2. Sự co giãn của cầu theo thu nhập: % thay đổi của lượng cầu E = I % thay đổi của thu nhập Thể hiện sự thay đổi của lượng cầu khi thu nhập thay đổi 1% ( ) QD % Q Q Q I E D D D I % I I I Q I . Thoâng thöôøng EI >0: + EI 1: haøng cao caáp .Haøng caáp thaáp: EI < 0
  40. 4.1.3. Sự co giãn chéo của cầu: (Sự co giãn giao đối) % thay đổi của lượng cầu hàng X EXY = % thay đổi của giá hàng Y Thể hiện sự thay đổi của lượng cầu hàng X khi giá hàng Y thay đổi 1% QDX % QDX QDX QDX PY E XY % PY PY PY QDX PY EXY 0: X vaø Y laø 2 maët haøng thay theá EXY =0:X vaø Y laø 2 maët haøng khoâng lieân quan
  41. 4.2. Sự co giãn của cung: % thay đổi của lượng cung E = S % thay đổi của giá Thể hiện sự thay đổi của lượng cung khi giá thay đổi 1% QS % Q Q Q P P E S S S c S % P P P Q Q P S
  42. Phaân loaïi: ES > 1: cung co giaõn nhieàu ES < 1: cung co giaõn ít Es = 1: cung co giaõn 1 ñôn vò ES = 0: cung hoaøn toaøn khoâng co giaõn ES = : cung co giaõn hoaøn toaøn
  43. P (S) P P 1 (S) P0 Q0 Q Q Cung hoàn toàn Cung co giãn hoàn toàn không co giãn
  44. 5.SÖÏ CAN THIEÄP CUÛA CHÍNH PHUÛ VAØO GIAÙ THÒ TRÖÔØNG: 5.1. Giaù traàn ( giaù toái ña – ceiling price) vaø giaù saøn ( giaù toái thieåu – floor price) Giaù traàn P (S) P1 P0 Pmax Thieáu huït (D) Thị trường chợ Q đen (Black market) S1 Q0 QD1
  45. Giá sàn (giá tối thiểu) P Dư thừa (S) Pmin Số tiền CP phải P0 chi để mua lượng dư thừa (D) Q QD1 Q0 S1 Q
  46. 5.2. Thuế và trợ cấp: 5.2.1. Thuế: t đ/SP (S1) P mà người TD Tổng số tiền thuế t đ/sp phải trả sau CP thu được (S0) khi có thuế P Khoản thuế người P TD chịu/SP 1 t đ/sp Khoản thuế P0 người SX chịu/SP P2 P mà người (D ) SX nhận sau 0 khi có thuế Q Q1 Q0
  47. Câu hỏi: Ai sẽ là người chịu thuế nhiều hơn? Người sản xuất? hay người tiêu dùng?
  48. (S1) (D) P P (S ) (S ) 1 0 (S0) P1 P0 (D) P0 Q Q Q0 Q 1 0 Q
  49. (S1) (S ) (S ) P 1 P 0 P1 (S0) P1 P0 t đ/SP t đ/SP P0 (D0) P2 P2 (D0) Q1 Q0 Q Q1 Q0 Q
  50. Chương 3: LÝ THUYẾT LỰA CHỌN CỦA NGƯỜI TIÊU DÙNG
  51. 1. LYÙ THUYEÁT VEÀ LÔÏI ÍCH: Giaû thieát: - Möùc thoaû maõn khi tieâu duøng coù theå ñònh löôïng. - Caùc saûn phaåm coù theå chia nhoû. - Ngöôøi tieâu duøng luoân coù löïa choïn hôïp lyù.
  52. 1.1. Lôïi ích ( Höõu duïng: U- Utility): söï thoaû maõn maø ngöôøi TD nhaän khi tieâu duøng moät loaïi haøng hoaù, DV. 1.2. Toång lôïi ích(Toång höõu duïng: TU – Total Utility): toång möùc thoaû maõn maø ngöôøi TD nhaän khi tieâu duøng moät löôïng saûn phaåm trong moät ñôn vò thôøi gian.
  53. 1.3. Lôïi ích bieân (Höõu duïng bieân: MU – Marginal Utility): söï thay ñoåi trong toång höõu duïng khi ngöôøi TD söû duïng theâm 1 ñôn vò SP trong moãi ñôn vò thôøi gian. MUn = TUn – TU n-1 MU = TU/ Q MU = dTU/dQ
  54. TU Q TU MU X X X TU 0 0 - 1 4 4 Ñieåm baõo hoøa 2 7 3 3 9 2 MU Q 4 10 1 5 10 0 6 9 -1 7 7 -2 Q MU
  55. TU - Khi MU > 0 TU  TU - Khi MU < 0 TU  - Khi MU = 0 TUmax MU Q Q MU
  56. 1.4. Toái ña hoaù höõu duïng: 1.4.1. Muïc ñích vaø giôùi haïn tieâu duøng: Toái ña hoaù höõu duïng nhöng phaûi tính toaùn vì thu nhaäp coù giôùi haïn. 1.4.2. Nguyeân taéc:
  57. Thöù töï löïa Thöù töï löïa Q MUx MUy I = 12ñ choïn choïn 1 40 30 2 36 26 PX = 1ñ 3 32 22 PY = 1ñ 4 28 18 5 24 16 6 20 14 7 16 12 8 12 10 9 8 8 10 4 6 TUmax = TUX7 +TUY5 =
  58. Baøi taäp:thu nhaäp 15 ñ, PX = 2, PY = 1 ñ. Thöù töï löïa Thöù töï löïa Q MUX MUY choïn choïn 1 50 30 2 44 28 3 38 26 4 32 24 5 26 22 6 20 20 7 12 16 8 4 10 TUmax = TUX4 +TUY7 =
  59. • Một người có thu nhập (I: Income), mua các loại hàng hoá X, Y và Z với giá PX, PY và PZ X, Y,Z : soá löôïng haøng hoaù X, Y vaø Z maø ngöôøi tieâu duøng caàn mua X.PX + Y.PY+ Z.PZ+ = I (1) MU MU MU x Y Z (2) PX PY PZ
  60. 1.5. Hình thành đường cầu: • 1.5.1 Hình thành đường cầu cá nhân • 1.5.2 Hình thành đường cầu thị trường:
  61. 1.5.2 Hình thành đường cầu thị trường: P P P QD = qA + qB P0 P0 Q P P1 P1 D 1 (D) P2 P P2 2 d qA2 qB2 A dB qA2 qA qB1qB2 qB qB1 Q Đường cầu thị trường bằng tổng đường cầu cá nhân có trong thị trường, cộng theo hoành độ
  62. 2. PHAÂN TÍCH CAÂN BAÈNG TIEÂU DUØNG BAÈNG HÌNH HOÏC: Giaû thieát: - Sôû thích coù tính hoaøn chænh. - Ngöôøi tieâu duøng thích nhieàu hôn ít. - Sôû thích coù tính baéc caàu.
  63. 2.1. Ñöôøng cong baøng quan (ñöôøng ñaúng ích, ñöôøng ñaúng duïng, ñöôøng ñoàng möùc thoaû maõn – Indifferent curve): taäp hôïp caùc phoái hôïp khaùc nhau giöõa 2 hay nhieàu loaïi SP cuøng mang laïi moät möùc thoaû maõn cho ngöôøi tieâu duøng.
  64. PHOÁI HÔÏP X Y A 3 7 B 4 4 C 5 2 D 6 1
  65. Y A 7 4 B 2 C U U 3 1 D 2 U1 3 4 5 6 X SƠ ĐỒ ĐẲNG ÍCH
  66. Tyû leä thay theá bieân teá: (Tæ suaát thay theá caän bieân) MRSXY (Marginal Rate of Substitute of X for Y: Tỉ lệ thay thế bieân cuûa haøng X cho haøng Y): soá löôïng saûn phaåm Y giaûm xuoáng khi tieâu duøng taêng theâm 1 ñôn vò X nhaèm ñaûm baûo toång lôïi ích vaãn khoâng ñoåi. Y MUX MRSXY X MUY treân ñoà thò MRS laø ñoä doác cuûa ñöôøng ñaúng ích
  67. Caùc daïng ñaëc bieät cuûa ñöôøng baøng quan: Y T Y G 6 4 2 7 U3 U2 5 U U X 1 1 U2 U3 X 0 1 2 3 T 0 5 7 G X vaø Y laø 2 haøng hoaù X vaø Y laø 2 haøng hoaù thay theá hoaøn toaøn boå sung hoaøn toaøn
  68. U1 U2 U3 Y Y U3 U2 U1 X X haøng hoaù X hoaøn toaøn haøng hoaù Y hoaøn toaøn khoâng coù giaù trò khoâng coù giaù trò
  69. 2.2. Ñöôøng ngaân saùch (Budget line): taäp hôïp caùc phoái hôïp khaùc nhau giöõa 2 saûn phaåm maø ngöôøi tieâu duøng coù theå mua ñöôïc öùng vôùi moät möùc thu nhaäp vaø giaù caû haøng hoaù cho tröôùc. XPX + YPY = I (Phöông trình ñöôøng ngaân saùch) I P Y X .X PY PY
  70. Y I/PY Đường ngân sách 0 I/PX X
  71. Y Sự dịch chuyển đường ngân sách: - Thu nhập thay đổi I1/PY I0/PY I2/PY I1 I2 0 I /P I2/PX I0/PX 1 X X
  72. Sự dịch chuyển đường ngân sách: Y - Giá X thay đổi I/PY P  PX X 0 I/PX2 I/PX I/PX1 X
  73. 2.3. Nguyên tắc tối đa hóa hữu dụng: Phoái hôïp toái öu: + Ñöôøng ngaân saùch tieáp xuùc vôùi ñöôøng Y baøng quan + Ñoä doác cuûa ñöôøng ngaân saùch A baèng vôùi ñoä doác cuûa ñöôøng baøng quan + MRSXY = -PX/PY Y1 E U U 3 B 2 U1 X1 X
  74. Nguyeân taéc: X, Y,Z : soá löôïng haøng hoaù X, Y vaø Z maø ngöôøi tieâu duøng caàn mua X.PX + Y.PY+ Z.PZ + = I (1) MU MU MU x Y Z (2) PX PY PZ
  75. 2.4. Hình thành đường cầu: 2.4.1. Hình thành đường cầu cá nhân Y I / 1 Đường tiêu dùng theo giá cả Py1 E1 Y1 Y U1 → tập hợp các 2 E2 U2 phối hợp tiêu dùng tối ưu giữa I /Px X XI1/Px2 1 1X PX 2 1 2 sản phẩm khi giá cả 1 SP thay đổi, các yếu tố P E2 X2 khác không đổi E1 PX1 (d) X2 X1 X
  76. 2.5. Đường Engel Y Đường tiêu dùng theo thu nhập E2 Y2 E U2 → tập hợp các Y1 1 U1 phối hợp tiêu dùng tối ưu X giữa 2 sản hẩm I X1 X2 khi thu nhập thay đổi, các I 2 Đường Engel yếu tố khác không đổi I1 X1 X2 X
  77. 2.5. Đường Engel(tt): I I X Hàng thiết yếu X Hàng cao cấp I Hàng cấp thấp X
  78. 2.6. Thặng dư tiêu dùng: →chênh lệch giữa mức giá người tiêu dùng sẵn lòng trả và mức giá thực tế họ phải trả. QX MUX P sẵn lòng trả 1 4 4 4 2 3 3 3 2 2 3 4 1 1 2 5 0 0 1 P 6 -1 -1 7 -2 -2 (d) 1 2 3 4
  79. Chöông 4: LYÙ THUYEÁT SAÛN XUAÁT VAØ CHI PHÍ
  80. 1. LYÙ THUYEÁT SAÛN XUAÁT: 1. 1. Haøm saûn xuaát:  Daïng toång quaùt: Q = f (X1, X2, X3, ., Xn) Q: soá löôïng saûn phaåm ñaàu ra Xi: soá löôïng yeáu toá saûn xuaát i  Daïng ñôn giaûn: Q = f (K, L) K: vốn L: Lao động
  81. * Haøm saûn xuaát ngaén haïn vaø daøi haïn: Ngaén haïn: Q = f( K , L) Q = f (L)  Daøi haïn: Q = f(K, L)
  82. Ví dụ: L Q MPL APL 0 0 - - 1 3 3 3,00 2 7 4 3,50 3 12 5 4,00 4 16 4 4,00 5 19 3 3,80 6 21 2 3,50 7 22 1 3,14 8 22 0 2,75 9 21 -1 2,33 10 15 -6 1,50
  83. 1. 3. Quy luaät naêng suaát bieân giaûm daàn: Khi sử dụng ngày càng tăng một yếu tố sản xuất biến đổi, trong khi các yếu tố khác được giữ nguyên, thì năng suất biên của yếu tố sản xuất biến đổi đó sẽ ngày càng giảm xuống.
  84. Q Q Quan heä giöõa APL vaø MPL: MPL > APL APL  MPL 0 Q  MP < 0 Q  APL MP = 0 Q max L MPL
  85. 2. Nguyên tắc sản xuất: 2.1. Phối hợp các yếu tố sản xuất với chi phí tối thiểu 2.1.2. Phương pháp hình học a) Đường đẳng lượng (Đường đồng lượng, Đường đồng mức sản xuất – Isoquants ): Là tập hợp các phối hợp khác nhau giữa các yếu tố sản xuất cùng tạo ra một mức sản lượng.
  86. Ví dụ: Hàm sản xuất của 1 xí nghiệp được mô tả qua bảng sau: 6 20 25 30 36 42 50 5 19 23 27 33 37 41 4 18 21 25 30 32 34 3 16 20 23 25 27 28 2 10 15 20 21 23 25 1 7 10 14 16 18 20 K 1 2 3 4 5 6 L
  87. K 6 A 3 B 2 C Q1(25) D 1 Q0(20) 1 2 3 6 L SƠ ĐỒ ĐẲNG LƯỢNG
  88. Tæ leä thay theá kyõ thuaät bieân (tỉ suất thay thế kỹ thuật cận bieân: MRTSLK : Marginal rate of Technical Substitution of L for K – Tæ leä thay theá kyõ thuaät bieân cuûa L cho K): Soá löôïng voán DN coù theå giaûm xuoáng khi söû duïng taêng theâm 1 ñôn vò lao ñoäng nhaèm baûo ñaûm möùc saûn löôïng saûn xuaát vaãn khoâng ñoåi K MPL MRTSLK L MPK MRTS mang daáu aâm vaø thöôøng giaûm daàn, treân ñoà thò noù laø ñoä doác cuûa ñöôøng ñaúng löôïng.
  89. Caùc daïng ñaëc bieät cuûa ñöôøng đẳng lượng K K L L K vaø L thay theá hoaøn toaøn K vaø L boå sung hoaøn toaøn
  90. K Ñoä doác = -PL/PK TC/PK Đường đẳng phí TC/PL L
  91. c) Phoái hôïp caùc yeáu toá saûn xuaát toái öu: Q xaùc ñònh TCmin TC xaùc ñònh Qmax K K TC3/PK TC/PK A TC2/PK A TC1/PK E Q3 E Q2 B Q B Q1 L TC/PL L
  92. Phối hợp sản xuất tối ưu  Ñöôøng ñaúng löôïng tieáp xuùc vôùi ñöôøng ñaúng phí.  Ñoä doác cuûa ñöôøng ñaúng löôïng baèng ñoä doác cuûa ñöôøng ñaúng phí. PL MPL PL MRTSLK PK MPK PK
  93. Nguyên tắc tổng quát: Goïi K, L : soá löôïng K vaø L caàn ñaàu tö PK : giaù voán vaø PL : giaù lao ñoäng TC: Tổng chi phí (Total Costs) K.PK + L.PL = TC (1) MP MP K L (2) PK PL
  94. 3. Năng suất theo quy mô: Haøm saûn xuaát Cobb – Doughlass: Q = A.K .L (0 ; 1)  +  > 1: naêng suaát taêng daàn theo quy moâ  +  = 1: naêng suaát khoâng ñoåi theo quy moâ  +  < 1: naêng suaát giaûm daàn theo quy moâ
  95. 2. LYÙ THUYEÁT CHI PHÍ: 2.1. Chi phí kinh teá – chi phí keá toaùn – chi phí cô hoäi: • Chi phí kinh tế: - Là chi phí sản xuất đầy đủ, gồm 2 bộ phận:  Chi phí kế toán  Chi phí cơ hội
  96. Chi phí kế toán + Chi phí cơ hội Chi phí kinh tế Doanh thu Doanh thu - - Chi phí kế toán Chi phí kinh teá Lợi nhuận kế toán Lợi nhuận kinh tế
  97. TC, TFC, TC TVC TVC TFC TFC Q
  98. 2.2.2. Caùc chæ tieâu chi phí bình quaân: * Chi phí coá ñònh bình quaân ( Chi phí coá ñònh trung bình - Average Fixed Cost – AFC): AFC = TFC/Q * Chi phí bieán ñoåi bình quaân (Chi phí bieán ñoåi trung bình - Average Variable Cost – AVC): AVC = TVC /Q
  99. * Chi phí bình quaân (Chi phí trung bình – Average Cost – AC): TC TFC TVC AC AFC AVC Q Q
  100. Tổng Chi phí cố định TFC + Tổng Chi phí biến đổi TVC Tổng chi phí TC Chi phí cố định trung bình AFC + Chi phí biến đổi trung bình AVC Chi phí trung bình AC
  101. * Chi phí bieân (Marginal Cost – MC): phaàn thay ñoåi trong toång chi phí hay toång chi phí bieán ñoåi khi thay ñoåi 1 ñôn vò saûn löôïng. MC = TCn – TCn-1 = TVCn – TVCn-1 TC TVC MC Q Q dTC dTVC MC dQ dQ
  102. AFC, AVC, AC, Quan heä giöõa AC vaø MC: MC MC AC AC  MC = AC ACmin AC AVC Quan heä giöõa AVC vaø MC: MC AVC AVC  AFC MC = AVC AVCmin Q Q 0 Sản lượng tối ưu
  103. Q TFC TVC TC AFC AVC AC MC 0 1 22 2 68 3 16 4 22,75 5 18 6 5 23 7 161 8 166 9 23 10 48
  104. 2.3. Chi phí saûn xuaát trong daøi haïn: 2.3.1 Chi phí trung bình daøi haïn (LAC): SAC2 SAC3 AC SAC1 LAC SAC1 SAC2 Q q0 q1 q2 q3 q4 q5
  105. Chi phí trung bình daøi haïn (LAC): chi phí thaáp nhaát coù theå coù tính treân moãi ñôn vò saûn phaåm ôû caùc möùc saûn löôïng khaùc nhau khi doanh nghieäp ñuû thôøi gian vaø ñieàu kieän thieát laäp baát cöù quy moâ saûn xuaát naøo.
  106. 2.3.2. Chi phí bieân daøi haïn (LMC): phaàn thay ñoåi trong toång chi phí daøi haïn khi thay ñoåi 1 ñôn vò saûn phaåm ñöôïc saûn xuaát trong daøi haïn. LMC LAC LMC LAC LAC  LMC = LAC LACmin q
  107. SMC LMC LAC SAC Sản lượng tối ưu của Q0 Quy mô sản xuất tối ưu Q0: LACmin = SACmin = LMC = SMC
  108. Chöông 5: HAØNH VI CUÛA DOANH NGHIEÄP TRONG CAÙC LOAÏI THÒ TRÖÔØNG 1.Thị trừơng cạnh tranh hoàn toàn 2.Thị trường độc quyền hoàn toàn 3.Thị trường cạnh tranh độc quyền 4.Thị trường độc quyền nhóm
  109. BỐN DẠNG CẤU TRÚC THỊ TRƯỜNG SỐ LƯỢNG DOANH NGHIỆP? Nhiều DN Một DN LỌAI SẢN PHẨM? Sản phẩm Một ít Sản phẩm phân biệt DN giống hệt Độc quyền Độc quyền Cạnh tranh Cạnh tranh hòan toàn nhóm độc quyền hoàn hảo Điện, nước Máy bay, Dầu gội đầu, Lúa mì, gạo sắt thép, xà bông dầu thô
  110. 1. Thò tröôøng caïnh tranh hoaøn toaøn (Perfect competition market): 1.1. Ñaëc ñieåm cuûa thò tröôøng: . Nhieàu ngöôøi tham gia vaøo thò tröôøng thò phaàn cuûa töøng ngöôøi raát nhoû người mua vaø ngöôøi baùn khoâng coù khaû naêng aûnh höôûng ñeán giaù . Vieäc gia nhaäp vaø ruùt lui khoûi thò tröôøng cuûa DN vaø caù nhaân: deã daøng . Saûn phaåm ñoàng nhaát . Thoâng tin hoaøn haûo.
  111. 1.2. Ñaëc ñieåm cuûa doanh nghieäp: P P (S) (d) P0 P0 (D) 1 doanh nghieäp q ThòQ0 tröôøng Q
  112. * Toång doanh thu (Total Revenue): TR = P x q * Doanh thu bieân (MR- Marginal revenue): MR = TRn – TRn-1 TR MR q dTR MR dq Trong thị trường cạnh tranh hoàn toàn: MR = P
  113. * Doanh thu trung bình (AR- Average Revenue): TR P AR P q (d) P (AR) (MR) Q
  114. 1.3. PHAÂN TÍCH NGAÉN HAÏN: Saûn löôïng ñaït toái ña hoaù lôïi nhuaän: Lợi nhuận: TPr – Total Profit TPr = TR - TC Nguyeân taéc ñeå ñaït toái ña hoaù lôïi nhuaän: saûn xuaát taïi q*: MR = MC = P
  115. * Tối đa hoá lợi nhuận: MC AR tại q* Tổng lợi nhuận AC P (d) AR0= LN/SP (MR),(AR) AC0 AC tại q* q* q
  116. 2.1.4. Đường cung Doanh nghiệp: MC (s) Ngưỡng sinh lời AC AVC MR P1 1 MR P2 2 MR P3 3 MR4 P4 MR P5 5 Ngưỡng đóng cửa q4 q3q2 q1 q Đường cung của Doanh nghiệp là một phần của đường MC, từ AVCmin trở lên Hàm cung của Doanh nghiệp: P= MC
  117. 2. THÒ TRÖÔØNG ÑOÄC QUYEÀN (monopoly): 2.1. Ñaëc ñieåm cuûa thò tröôøng ñoäc quyeàn: Thò tröôøng : - chæ coù moät ngöôøi baùn moät saûn phaåm rieâng bieät vaø nhieàu ngöôøi mua. - khoâng coù saûn phaåm thay theá toát - Coù raøo caûn lôùn trong vieäc gia nhaäp ngaønh
  118. * Nguyeân nhaân daãn ñeán ñoäc quyeàn: . Hieäu quaû kinh teá cuûa quy moâ ÑQ töï nhieân . Lôïi theá veà töï nhieân . Ñoäc quyeàn baèng phaùt minh saùng cheá . Ñoäc quyeàn sôû höõu taøi nguyeân thieân nhieân . Quy ñònh cuûa chính phuû
  119. 2.2. Ñaëc ñieåm cuûa DN: P * Doanh thu bieân: P = a1Q + b1 MR = dTR/dQ TR = 2a Q + b Q 1 1 P * Quan heä giöõa MR vaø P: 1 MR P 1 (D),( AR) E MR D Q
  120. 2.3. Phân tích ngắn hạn: : . Mục tieâu: Toái ña hoaù lôïi nhuaän Nguyeân taéc saûn xuaát: saûn xuaát taïi Q* : MR = MC Quy taéc ñònh giaù: MC P 1 1/ ED
  121. Mục tieâu: Toái ña hoaù lôïi nhuaän (MC) (AC) Tổng lợi nhuận AR0 LN/SP AC0 (D), (AR) (MR) Q* Q
  122. (MC) (AC) Lỗ AC0 AR0 (D), (AR) (MR) Q* Q
  123. (MC) (AC) AC0= AR0 (D), (AR) (MR) Q* Q
  124. *Nhöõng chieán thuaät khaùc cuûa DN: + Toái ña hoaù doanh thu: TRmax dTR/dq = (MR) = 0 + Soá baùn lôùn nhaát (Qmax) vôùi ñieàu kieän raøng buoäc: khoâng bò loã : TR = TC (hay P = AC) + Ñaït lôïi nhuaän ñònh möùc theo chi phí: P = (1+ m)AC
  125. * CAÙC CHIEÁN LÖÔÏC PHAÂN BIEÄT GIAÙ CUÛA DN ÑOÄC QUYEÀN: . Phaân bieät giaù caáp 1: ñònh giaù khaùc nhau cho moãi khaùch haøng, baèng giaù toái ña maø ngöôøi TD saün loøng traû. . Phaân bieät giaù caáp 2: aùp duïng caùc möùc giaù khaùc nhau cho nhöõng khoái löôïng SP khaùc nhau. . Phaân bieät giaù caáp 3: phaân thò tröôøng ra thaønh nhöõng thò tröôøng nhoû TPr max MR1 =MR2 = =MRT (= MC)
  126. Ví dụ về phân biệt giá • Giá vé xem phim, giá vé công viên • Giá vé máy bay • Phiếu giảm giá • Trợ giúp tài chính • Giảm giá khi mua nhiều
  127. 3. Thò tröôøng Caïnh tranh ñoäc quyeàn:Monopolistic competition): - Nhiều người bán tự do gia nhập và rút lui khỏi ngành - Thị phần của mỗi DN nhỏ. - SP có sự khác biệt các SP có thể thay thế nhau (nhưng không thay thế hoàn toàn)
  128. * Đường cầu và đường Doanh thu biên của DN P P (d),(AR),(MR) P (D) (MR) (AR) CTHT q P Độc quyền Q (d)(AR) (MR) CTĐQ q
  129. * Nhöõng chieán löôïc cuûa DN söû duïng phoå bieán trong caïnh tranh: Quaûng caùo Noå löïc dò bieät hoaù saûn phaåm Xuùc tieán baùn haøng Dòch vuï haäu maõi
  130. 4. Thò tröôøng ñoäc quyeàn nhoùm (thieåu soá ñoäc quyeàn- Oligopoly): - Chæ coù vaøi DN trong ngaønh aûnh höôûng qua laïi giöõa caùc DN raát lôùn - Haøng hoùa coù theå ñoàng nhaát hoaëc khoâng ñoàng nhaát - Khaû naêng gia nhaäp ngaønh: khoù khaên, vì: + lôïi theá kinh teá nhôø quy moâ + ñoäc quyeàn baèng phaùt minh saùng cheá + uy tín cuûa caùc DN hieän coù + raøo caûn chieán löôïc
  131. * Hoaït ñoäng cuûa DN trong tröôøng hôïp coù hôïp taùc: . Hôïp taùc ngaàm: Moâ hình laõnh ñaïo giaù: DN chieám öu theá quyeát ñònh giaù baùn, caùc DN khaùc seõ chaáp nhaäp giaù . Hôïp taùc coâng khai: hình thaønh Cartel Aán ñònh möùc giaù vaø saûn löôïng caàn saûn xuaát
  132. * Hoaït ñoäng cuûa DN trong tröôøng hôïp khoâng hôïp taùc: chieán tranh veà giaù caû chieán tranh veà quaûng caùo
  133. LÝ THUYẾT TRÒ CHƠI Theá löôõng nan cuûa ngöôøi tuø: Ngöôøi B Khoâng khai Khai Ngöôøi A Khoâng 2/2 10/1 khai Khai 1/10 5/5