Bài giảng môn học Kiểm toán quản trị - Chương 2: Chi phí và phân loại chi phí

Nội dung text: Bài giảng môn học Kiểm toán quản trị - Chương 2: Chi phí và phân loại chi phí

1. 1/20/2014 Chương 2 CHI PHÍ VÀ PHÂN LOẠI CHI PHÍ TS. Trần Quang Trung - Khoa Kế toán và QTKD (HUA) 1 Bản chất kinh tế của chi phí 2 Chi phí trong kế toán quản trị Chương 2 nói gì? 4 Thảo luận một số vấn đề về chi phí 3 Phân loại chi phí TS. Trần Quang Trung - Khoa Kế toán và QTKD (HUA) I. Khái quát về chi phí Bản chất kinh tế của chi phí Chi phí trong kế toán tài chính Chi phí trong kế toán quản trị TS. Trần Quang Trung - Khoa Kế toán và QTKD (HUA) 1
2. 1/20/2014 1.1. Bản chất kinh tế của chi phí CP là biểu hiện bằng tiền của lao động sống và lao động vật hóa phát sinh trong quá trình SXKD CP là những hao tổn về nguồn lực, tài sản cụ thể sử dụng trong hoạt động SXKD CP là các hao tổn về tài nguyên, vật chất, lao động gắn với mục đích SXKD bản chất kinh tế của chi phí Thông tin chi phí có quan trọng đối với DN??? Chi phí ảnh hưởng như thế nào đối với lợi nhuận??? TS. Trần Quang Trung - Khoa Kế toán và QTKD (HUA) 1.2. Chi phí trong Kế toán tài chính . Chi phí là những phí tổn thực tế phát sinh gắn liền với hoạt động SXKD của doanh nghiệp để đạt được mục tiêu cụ thể . Phải có căn cứ để xác minh . Bao gồm các khoản  Tiền chi ra  Sự giảm sút giá trị tài sản  Khoản nợ dịch vụ  Những khoản làm giảm vốn chủ sở hữu (không phải các khoản chia vốn, hoàn trả vốn) TS. Trần Quang Trung - Khoa Kế toán và QTKD (HUA) 1.3. Chi phí trong Kế toán quản trị . Chi phí trong KTQT chú ý đến sự lựa chọn, so sánh theo mục đích sử dụng và ra quyết định nhiều hơn là chú trọng vào chứng cứ xác minh . Bao gồm các khoản  Những phí tổn thực tế phát sinh trong quá trình SXKD  Những phí tổn ước tính để thực hiện một hoạt động SXKD  Lợi ích phải từ bỏ khi lựa chọn phương án (sự hy sinh cơ hội kinh doanh) TS. Trần Quang Trung - Khoa Kế toán và QTKD (HUA) 2
3. 1/20/2014 II. Phân loại chi phí Theo chức năng hoạt động Theo kỳ tính kết quả kinh doanh Theo cách ứng xử của chi phí Một số cách phân loại khác TS. Trần Quang Trung - Khoa Kế toán và QTKD (HUA) 2.1. Phân loại CP theo chức năng HĐ Chi phí sản xuất: là toàn bộ chi phí cần thiết để chế tạo sản phẩm hoặc là cung cấp lao vụ, dịch vụ Nguyên liệu Lao động Sản xuất trực tiếp trực tiếp chung TS. Trần Quang Trung - Khoa Kế toán và QTKD (HUA) 2.1. Phân loại CP theo chức năng HĐ Chi phí NVL trực tiếp: Giá trị của các loại nguyên vật liệu xuất dùng cho chế tạo sản phẩm; cấu thành thực thể sản phẩm, dễ dàng nhận diện; và chúng có thể được theo dõi trực tiếp một cách thuận tiện cho sản phẩm đó Ví dụ: Máy radio được cài trong xe hơi TS. Trần Quang Trung - Khoa Kế toán và QTKD (HUA) 3
4. 1/20/2014 2.1. Phân loại CP theo chức năng HĐ Chi phí nhân công trực tiếp: Là các chi phí cho lao động trực tiếp sản xuất ra sản phẩm mà có thể theo dõi một cách trực tiếp và dễ dàng cho sản phẩm đó Ví dụ: Tiền lương, các khoản trích theo lương của công nhân lắp ráp xe hơi TS. Trần Quang Trung - Khoa Kế toán và QTKD (HUA) 2.1. Phân loại CP theo chức năng HĐ Chi phí sản xuất chung: Là các chi phí liên quan đến sản xuất sản phẩm mà không thể hoặc rất khó khăn để theo dõi trực tiếp cho từng loại sản phẩm cụ thể Tiền lương của lao Nguyên liệu sử dụng Các chi phí hỗ trợ sản động không trực để hỗ trợ trong quá xuất khác tiếp sản xuất trình sản xuất (Công nhân bảo dưỡng (Dầu nhớt, mỡ bò dùng (Khấu hao TSCĐ, các chi máy, thủ kho) cho lắp ráp xe hơi) phí mua ngoài, thuê ngoài) LĐ gián tiếp + N.liệu gián tiếp + CP SXC khác TS. Trần Quang Trung - Khoa Kế toán và QTKD (HUA) 2.1. Phân loại CP theo chức năng HĐ Quản lý CP SXC khó Nhiều khoản hơn các CP khác??? nhiều loại 1 Làm sao để phân bổ 2 hợp lý, chính xác? Chi phí sản Phát sinh tại nhiều bộ phận 5 xuất chung 3 4 Gồm cả định phí, biến Liên quan đến phí và CP hỗn hợp nhiều sản phẩm TS. Trần Quang Trung - Khoa Kế toán và QTKD (HUA) 4
5. 1/20/2014 2.1. Phân loại CP theo chức năng HĐ Từ khoản mục chi phí có thể đưa ra yếu tố CP qua sơ đồ: Khoản mục chi phí Các CP sản xuất SP Trực tiếp Chi phí nguyên Nguyên liệu vật liệu trực tiếp Chi phí phân Phân bổ Chi phí sản xưởng khác xuất chung Chi phí Chi phí lao lao động Trực tiếp động trực tiếp TS. Trần Quang Trung - Khoa Kế toán và QTKD (HUA) 2.1. Phân loại CP theo chức năng HĐ Chi phí ngoài sản xuất: Chi phí bán hàng Chi phí lý hay Marketing quản Các chi phí cần thiết để nhận Toàn bộ các chi phí quản đơn đặt hàng hay bàn giao SP lý, tổ chức, văn phòng. TS. Trần Quang Trung - Khoa Kế toán và QTKD (HUA) 2.2. Phân loại theo kỳ tính KQKD Chi phí Chi phí sản phẩm Chi phí thời kỳ TS. Trần Quang Trung - Khoa Kế toán và QTKD (HUA) 5
6. 1/20/2014 2.2. Phân loại theo kỳ tính KQKD Liên quan đến sản xuất sản phẩm Được thu Chi phí Gồm các hồi khi tồn loại 621, tại dưới sản 622, (623), dạng GVHB phẩm 627 Biểu hiện của chi phí sản phẩm Tồn tại dưới dạng GVHB trong doanh và giá trị hàng kho nghiệp thương mại??? TS. Trần Quang Trung - Khoa Kế toán và QTKD (HUA) 2.2. Phân loại theo kỳ tính KQKD Gồm các Chi phí thời kỳ có loại 641, khác nhau giữa DN 642 sản xuất và DN thương mại??? Chi phí thời kỳ Ảnh Được kết hưởng chuyển đế trực tiếp XDKQ đến LN trong kỳ TS. Trần Quang Trung - Khoa Kế toán và QTKD (HUA) 2.3. Phân loại theo cách ứng xử của CP Biến phí Định phí Chi phí hỗn hợp TS. Trần Quang Trung - Khoa Kế toán và QTKD (HUA) 6
7. 1/20/2014 2.3. Phân loại theo cách ứng xử của CP Có quan hệ tỷ lệ thuận với mức độ HĐ BP trong khi Biến phí đơn vị thường ổn định tổng BP thay đổi theo mức độ HĐ Có hai loại BP: tỷ lệ và cấp bậc TS. Trần Quang Trung - Khoa Kế toán và QTKD (HUA) 2.3. Phân loại theo cách ứng xử của CP Không thay đổi theo mức độ hoạt động trong phạm vi phù hợp Định phí Phạm vi hù hợp: Khoảng dao động giữa mức độ HĐ cực đại và cực tiểu Có hai loại ĐP: Bắt buộc và tùy ý TS. Trần Quang Trung - Khoa Kế toán và QTKD (HUA) 2.3. Phân loại theo cách ứng xử của CP Đặc điểm của định phí - Định phí đơn vị thay đổi theo tỷ lệ nghịch với mức độ hoạt động - Tổng định phí không thay đổi theo mức độ hoạt động trong phạm vi phù hợp CP CP y = a A a 0 0 Định phí đơn vị Q Tổng định phí Q TS. Trần Quang Trung - Khoa Kế toán và QTKD (HUA) 7
8. 1/20/2014 2.3. Phân loại theo cách ứng xử của CP Đặc điểm của định phí Khi định phí được xem xét trong phạm vi phù hợp CP y = a + bX a3 Bước nhảy định phí a2 a1 Phạm vi phù hợp 0 Tổng định phí Q TS. Trần Quang Trung - Khoa Kế toán và QTKD (HUA) 2.3. Phân loại theo cách ứng xử của CP Bao gồm cả hai bộ phận: Định phí và biến phí Mang đặc điểm của định phí khi ở mức độ HĐ căn bản và đặc điểm của biến phí khi ở Chi phí ngoài mức độ HĐ căn bản hỗn hợp Cần tách riêng hai bộ phận chi phí (ĐP và BP) để chủ động trong việc kiểm soát Biểu diễn dưới dạng hàm số: y = a + b*X TS. Trần Quang Trung - Khoa Kế toán và QTKD (HUA) 2.3. Phân loại theo cách ứng xử của CP Tách hai bộ phận ĐP và BP trong CP hỗn hợp 1. Sử dụng phương pháp Cực đại - Cực tiểu (High – Low method) Nguyên tắc của phương pháp này là dựa vào điểm cực đại và cực tiểu để xây dựng phương trình ước lượng chi phí dạng Y = a + bX Bước 1: Xác định các mức Min, Max của CP hỗn hợp và mức độ HĐ Bước 2: Tính BP đơn vị (hệ số b) Bước 3: Tính định phí (hệ số a) Bước 4: Xác định phương trình ước lượng chi phí TS. Trần Quang Trung - Khoa Kế toán và QTKD (HUA) 8
9. 1/20/2014 2.3. Phân loại theo cách ứng xử của CP Tách hai bộ phận ĐP và BP trong CP hỗn hợp Ví dụ: Chi phí bảo dưỡng máy ở Công ty A phụ thuộc vào số giờ máy hoạt động. Số liệu thống kê trong 6 tháng đầu năm 2013 như sau: TS. Trần Quang Trung - Khoa Kế toán và QTKD (HUA) 2.3. Phân loại theo cách ứng xử của CP Tách hai bộ phận ĐP và BP trong CP hỗn hợp Yêu cầu: 1/ Xác định phương trình ước lượng chi phí bảo dưỡng máy hàng tháng của Công ty A? 2/ Giả sử tháng 7/2013 công ty A huy động 5.000 giờ máy, hãy ước lượng chi phí bảo dưỡng máy của Công ty trong tháng 7/2013? 3/ Dự kiến tháng 8/2013 công ty huy động 3.950 giờ máy, hãy ước lượng chi phí bảo dưỡng máy cho tháng 8/2013? Ưu diểm và hạn chế của phương pháp Cực đại – Cực tiểu??? TS. Trần Quang Trung - Khoa Kế toán và QTKD (HUA) 2.3. Phân loại theo cách ứng xử của CP Tách hai bộ phận ĐP và BP trong CP hỗn hợp 2. Sử dụng phương pháp hồi quy Nguyên tắc của phương pháp này là dựa vào tất cả các phần tử quan sát để xây dựng phương trình ước lượng chi phí dạng Y = a + bX Các hệ số a, b trong phương trình ước lượng chi phí có thể được xác định theo cách: (1) Sử dụng hệ phương trình: (2) Sử dụng các phần mềm tin học ứng dụng TS. Trần Quang Trung - Khoa Kế toán và QTKD (HUA) 9
10. 1/20/2014 2.3. Phân loại theo cách ứng xử của CP Tách hai bộ phận ĐP và BP trong CP hỗn hợp 2. Sử dụng phương pháp hồi quy Ưu điểm và hạn chế của phương pháp hồi quy??? TS. Trần Quang Trung - Khoa Kế toán và QTKD (HUA) 2.4. Một số cách phân loại CP khác . Phân loại phục vụ cho việc ra quyết định  Chi phí chênh lệch  Chi phí cơ hội  Chi phí chìm . Phân loại theo thẩm quyền ra quyết định  Chi phí kiểm soát được  Chi phí không thể kiểm soát Cách phân loại này phản ánh phạm vi, quyền hạn của các nhà quản trị ở các cấp đối với các loại chi phí TS. Trần Quang Trung - Khoa Kế toán và QTKD (HUA) 2.4. Một số cách phân loại CP khác . Phân loại theo cách quy nạp chi phí  Chi phí trực tiếp  Chi phí gián tiếp Một khoản CP được coi là trực tiếp hay gián tiếp tùy theo đối tượng chi phí Dưới góc độ quản lý, CP trực tiếp là khoản có thể tránh (kiểm soát được) còn CP gián tiếp là khoản không thể tránh (khó kiểm soát hoặc không thể) TS. Trần Quang Trung - Khoa Kế toán và QTKD (HUA) 10