Bài giảng Thiết kế đường ô tô - Chương 15: Điều tra giao thông phục vụ lập dự án thiết kế đường ô tô

Nội dung text: Bài giảng Thiết kế đường ô tô - Chương 15: Điều tra giao thông phục vụ lập dự án thiết kế đường ô tô

1. Baøi giaûng moân hoïc: Thieát keá ñöôøng oâ toâ Ch−¬ng 15 ®iÒu tra giao th«ng phôc vô LËp dù ¸n thiÕt kÕ ®−êng « t« §1. Néi dung v c¸c ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra giao th«ng 1. Môc ®Ých v néi dung ®iÒu tra giao th«ng: Môc ®Ých cña ®iÒu tra giao th«ng l thu thËp c¸c sè liÖu dïng ®Ó ®¸nh gi¸ sù cÇn thiÕt ph¶i ®Çu t− x©y dùng tuyÕn ®−êng, x¸c ®Þnh c¸c tiªu chuÈn thiÕt kÕ, gi¶i ph¸p thiÕt kÕ, quy m« ®Çu t− v ph©n tÝch hiÖu qu¶ ®Çu t−. Néi dung ®iÒu tra giao th«ng: §iÒu tra, dù b¸o l−îng giao th«ng (l−u l−îng v thnh phÇn giao th«ng); §iÒu tra tèc ®é xe ch¹y v tèc ®é hnh tr×nh; §iÒu tra n¨ng lùc th«ng hnh; §iÒu tra, dù b¸o l−îng hnh kh¸ch hoÆc nhu cÇu ®i l¹i cña d©n c−; §iÒu tra (v c¶ dù b¸o) vÒ tai n¹n giao th«ng; §iÒu tra, dù b¸o møc ®é tiÕng ån v khÝ th¶i giao th«ng, 2. L−îng giao th«ng: L−u l−îng v thnh phÇn giao th«ng a. L−îng giao th«ng (hoÆc l−îng vËn chuyÓn) trªn mét tuyÕn ®−êng (hoÆc trªn mét m¹ng l−íi ®−êng) l mét ®Æc tr−ng thay ®æi theo kh«ng gian v thêi gian. Do vËy môc tiªu ®iÒu tra dù b¸o l ph¶i x¸c ®Þnh ®−îc l−îng giao th«ng ®èi víi tõng ®o¹n cña tuyÕn ®−êng (hoÆc m¹ng l−íi ®−êng) ë c¸c thêi ®iÓm sau ®©y: Thêi ®iÓm b¾t ®Çu ®iÒu tra (n¨m xuÊt ph¸t); Thêi ®iÓm b¾t ®Çu ®−a ®−êng vo khai th¸c (n¨m b¾t ®Çu cña thêi kú tÝnh to¸n); Thêi ®iÓm cuèi cña thêi kú tÝnh to¸n (n¨m cuèi cña thêi kú tÝnh to¸n) cña ®−êng hoÆc cña mÆt ®−êng; Ngoi ra, tïy theo yªu cÇu cña viÖc thiÕt kÕ trong qu¸ tr×nh lËp dù ¸n, cßn cã thÓ ph¶i ®iÒu tra, ph©n tÝch l−îng giao th«ng theo c¸c ®Æc tr−ng kh¸c nhau: L−u l−îng xe ch¹y ngy ®ªm trung b×nh n¨m (AADT – Annual Average Daily Traffic) ë c¸c thêi ®iÓm nãi trªn; cña thêi kú khèi l−îng vËn chuyÓn lín nhÊt trong n¨m; L−u l−îng xe ch¹y giê cao ®iÓm (PHV – Peak Hour Volume); L−u l−îng xe ch¹y ë giê cao ®iÓm tÝnh to¸n thø k trong n¨m N k (trong n¨m chØ cã k giê cã l−îng giao th«ng ≥ Nk ) th−êng dïng víi k = 30 50 ®Ó kiÓm to¸n n¨ng lùc th«ng hnh. b. Thnh phÇn giao th«ng : Môc tiªu cña ®iÒu tra, dù b¸o l ph¶i x¸c ®Þnh ®−îc l−u l−îng cña mçi thnh phÇn trong dßng xe víi ph©n lo¹i ph−¬ng tiÖn cng tû mû cng tèt. VÝ dô vÒ mÉu ®iÒu tra thnh phÇn giao th«ng: Trang 1
2. Baøi giaûng moân hoïc: Thieát keá ñöôøng oâ toâ 1. Xe con / xe jÝp; 2. Xe t¶i h¹ng nhÑ (2 trôc, 4 b¸nh v 6 b¸nh); 3. Xe t¶i h¹ng trung (2 trôc 6 b¸nh); 4. Xe t¶i h¹ng nÆng (3 trôc); 6. Xe kh¸ch nhá; 7. Xe kh¸ch lín; 8. M¸y kÐo / xe c«ng n«ng; 9. Xe m¸y; 10. Xe lam; 11. Xe ®¹p; 12. XÝch l«; 13. Xe sóc vËt kÐo. Trªn nh÷ng tuyÕn ®−êng ®ang khai th¸c, ®Ó cã c¬ së lËp dù ¸n n©ng cÊp, c¶i t¹o cßn ®ßi hái ph¶i ®iÒu tra râ tû lÖ c¸c t¶i träng trôc xe “ phæ t¶i träng trôc ”. B¶ng 1. Phæ t¶i träng trung b×nh cña c¸c lo¹i ®−êng H Néi (%) Xe t¶i Xe t¶i Xe t¶i Tæng Xe con Xe bus TT Lo¹i ®−êng nhÑ trung nÆng céng 10T (%) 1 §−êng vnh ®ai 50.00 5.00 15.00 25.00 5.00 100 2 §−êng trôc 60.00 8.00 15.00 15.00 2.00 100 3 §−êng phè 70.00 10.00 13.00 7.00 0.00 100 3. C¸c ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra giao th«ng a. §iÒu tra yªu cÇu vÒ l−îng vËn chuyÓn hng ho¸ (tÊn/n¨m) v l−îng vËn chuyÓn hnh kh¸ch (l−ît kh¸ch/n¨m) Tõ c¸c sè liÖu ®iÒu tra ®ã suy ra l−îng giao th«ng yªu cÇu (vÝ dô suy ra l−u l−îng giao th«ng trung b×nh n¨m). Ph−¬ng ph¸p ny th−êng gäi l ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra kinh tÕ phôc vô thiÕt kÕ ®−êng « t« bëi v× c«ng viÖc ®iÒu tra xuÊt ph¸t tõ viÖc ®iÒu tra l−îng vËn chuyÓn ®i v ®Õn (hng v HK) yªu cÇu ®èi víi tõng ®iÓm kinh tÕ ph©n bè trong khu vùc hiÖn t¹i hoÆc t−¬ng lai cã kh¶ n¨ng sö dông tuyÕn ®−êng. Ph−¬ng ph¸p ny th−êng ®−îc sö dông khi lËp dù ¸n x©y dùng ®−êng trong c¸c vïng cã quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ ® x¸c ®Þnh v khi cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc c¸c quan hÖ vËn chuyÓn mét c¸ch ®ñ tin cËy. §Æc biÖt nã th−êng sö dông khi lËp dù ¸n quy ho¹ch m¹ng l−íi ®−êng cña mét khu vùc (x, huyÖn, tØnh, n«ng tr−êng, ) v khi lËp quy ho¹ch c¸c tuyÕn vËn t¶i HK c«ng céng trong ®« thÞ. b. §iÒu tra trªn c¬ së trùc tiÕp ®Õm v c©n xe Ph−¬ng ph¸p ny th−êng ®−îc sö dông ®Ó thu thËp sè liÖu phôc vô lËp dù ¸n thiÕt kÕ ®−êng, ®Æc biÖt l c¸c tuyÕn c¶i t¹o n©ng cÊp, c¸c tuyÕn ®−êng ®ang khai th¸c; lËp kÕ ho¹ch v quy ho¹ch m¹ng l−íi giao th«ng, * §Õm xe : ViÖc ®Õm xe cã thÓ thùc hiÖn b»ng c¸c c¸ch sau: Trang 2
3. Baøi giaûng moân hoïc: Thieát keá ñöôøng oâ toâ Bè trÝ ng−êi ®Õm xe; Dïng thiÕt bÞ ®Õm tù ®éng x¸ch tay; Dïng thiÕt bÞ ®Õm bè trÝ cè ®Þnh; Dïng ph−¬ng ph¸p quay camera sau ®ã chiÕu ®Ó quan s¸t, ®Õm l¹i. * C¸c thiÕt bÞ c©n xe : C¸c thiÕt bÞ c©n xe bao gåm: C©n tÜnh (c©n cã dõng xe) cã c©n ®Æt cè ®Þnh (th−êng bè trÝ trªn mét ln xe më réng ngoi phÇn xe ch¹y chÝnh) hoÆc hai b¸nh xe cña mét trôc xe ®øng trªn hai bn c©n riªng rÏ; C©n ®éng (c©n kh«ng dõng xe): Dïng c¸c ®Çu ®o d¹ng èng t¹o xung hoÆc vßng ®iÖn tõ ch«n ë d−íi phÇn xe ch¹y. 4. C¸c ph−¬ng ph¸p dù b¸o l−îng giao th«ng a. Ph−¬ng ph¸p dù b¸o theo c¸ch ngo¹i suy ®¬n gi¶n: Nguyªn lý cña ph−¬ng ph¸p ny l dùa vo mét chuçi thèng kª l−îng giao th«ng trong c¸c n¨m ® qua ®Ó ngo¹i suy x¸c ®Þnh sù t¨ng tr−ëng l−îng giao th«ng trong t−¬ng lai. Ph−¬ng ph¸p ny chØ cho kÕt qu¶ tèt víi dù b¸o ng¾n h¹n, v× nÕu dïng víi dù b¸o di h¹n th× sÏ dÔ bÞ sai lÖch do nh÷ng biÕn ®éng cña c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ. Ph−¬ng ph¸p ny còng chØ xÐt ®−îc sù t¨ng tr−ëng l−îng giao th«ng b×nh th−êng m kh«ng xÐt ®−îc l−îng giao th«ng hÊp dÉn v l−îng giao th«ng ph¸t sinh sau khi thùc hiÖn dù ¸n. b. Ph−¬ng ph¸p dù b¸o dùa vo t−¬ng quan gi÷a l−îng giao th«ng víi mét chØ tiªu vÒ kinh tÕ vÜ m«: Theo ph−¬ng ph¸p ny th−êng ng−êi ta nghiªn cøu lËp mét t−¬ng quan gi÷a tû lÖ t¨ng tr−ëng hay l−îng giao th«ng víi mét chØ tiªu kinh tÕ vÜ m« no ®ã (vÝ dô tû lÖ t¨ng tæng thu nhËp quèc néi GDP hng n¨m; hoÆc tæng tiªu thô tÝnh theo ®Çu ng−êi; hoÆc t−¬ng quan gi÷a l−îng vËn chuyÓn hnh kh¸ch víi d©n sè, víi møc thu nhËp, víi l−îng vËn chuyÓn hng, víi chi phÝ vËn doanh, ) NÕu t−¬ng quan ny cã d¹ng tû lÖ thuËn bËc nhÊt th× hÖ sè tû lÖ gi÷a l−îng vËn chuyÓn (hoÆc tû lÖ t¨ng tr−ëng l−îng vËn chuyÓn) víi chØ tiªu kinh tÕ vÜ m« ®−îc gäi l ®é ®n håi v m« h×nh dù b¸o kiÓu ny l m« h×nh ®n håi. §2 . Néi dung v ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra kinh tÕ 1. X¸c ®Þnh khu vùc cÇn tiÕn hnh ®iÒu tra kinh tÕ Khu vùc cÇn ®iÒu tra kinh tÕ bao gåm tÊt c¶ c¸c ®Þa ph−¬ng (tr−íc m¾t v t−¬ng lai) cã thÓ sÏ sö dông l−íi ®−êng hoÆc tuyÕn ®−êng « t« s¾p ®−îc x©y dùng. ViÖc x¸c ®Þnh khu vùc ny cho phÐp dù trï ®−îc khèi l−îng c«ng t¸c ®iÒu tra kinh tÕ ®Ó cã c¸c biÖn ph¸p tæ chøc lùc l−îng tiÕn hnh mét c¸ch thÝch hîp. 2. §iÒu tra sù ph©n bè c¸c ®iÓm ph¸t sinh khèi l−îng vËn chuyÓn trong khu vùc cÇn ®iÒu tra CÇn ®iÒu tra x¸c ®Þnh tÊt c¶ nh÷ng ®iÓm t¹o nªn nguån hng ho¸ v HK cÇn vËn chuyÓn ®Õn v ®i n»m trong khu vùc cÇn ®iÒu tra gäi l c¸c ®iÓm lËp hng ho¸ (hnh Trang 3
4. Baøi giaûng moân hoïc: Thieát keá ñöôøng oâ toâ kh¸ch) hay c¸c ®iÓm kinh tÕ. C¸c ®iÓm ny gåm c¸c c«ng ty c«ng nghiÖp, khai kho¸ng, n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, th−¬ng nghiÖp, 3. X¸c ®Þnh l−îng vËn chuyÓn hng ho¸ t−¬ng øng víi c¸c ®iÓm kinh tÕ L−îng vËn chuyÓn hng hãa l khèi l−îng hng hãa (tÝnh b»ng tÊn) cÇn ph¶i vËn chuyÓn ®i (hoÆc ®Õn) mét ®iÓm kinh tÕ no ®ã trong mét ®¬n vÞ thêi gian (quý, n¨m). §èi t−îng ®iÒu tra bao gåm: Luång hng: hng vËn chuyÓn tõ ®©u ®Õn ®©u; Lo¹i hng: hng c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, th−¬ng nghiÖp, x©y dùng c¬ b¶n, v c¸c lo¹i hng kh¸c, Sù thay ®æi l−îng vËn chuyÓn theo mïa; Ph−¬ng thøc chuyªn chë. Ph−¬ng thøc ®iÒu tra: thèng kª v thu thËp c¸c sè liÖu tõ c¸c ®iÓm kinh tÕ, khèi l−îng s¶n xuÊt cña c¸c ngnh, ph©n phèi s¶n phÈm, 4. X¸c ®Þnh l−îng vËn chuyÓn hnh kh¸ch §Ó cã thÓ −íc tÝnh ®−îc l−îng vËn chuyÓn v h−íng vËn chuyÓn hnh kh¸ch tr−íc m¾t còng nh− t−¬ng lai cÇn thu thËp trong khu vùc c¸c sè liÖu sau: Sè liÖu ë c¸c xÝ nghiÖp vËn t¶i xe kh¸ch c«ng céng, « t« bus, taxi, c¸c bÕn xe v c¸c c¬ së s¶n xuÊt cã ph−¬ng tiÖn vËn chuyÓn c¸n bé c«ng nh©n ®i lm hng ngy. Sè liÖu du kh¸ch tham quan, nghØ ng¬i hng n¨m ë c¸c c¬ së du lÞch, khu ®iÒu d−ìng, danh lam th¾ng c¶nh, Sè liÖu hnh kh¸ch ®i l¹i ë c¸c ga xe löa, bÕn tu thuû, s©n bay, T×nh h×nh ph©n bè d©n c−, d©n sè v møc t¨ng d©n sè, tÝnh chÊt cña mçi ®iÓm d©n c− ®Ó cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc h−íng ®i l¹i th−êng xuyªn, Tõ c¸c sè liÖu trªn cã thÓ tÝnh to¸n ®−îc chØ tiªu møc ®é nhu cÇu ®i l¹i cña d©n c− trong mét n¨m V S = ∑ k (lÇn/n¨m.®Çu ng−êi) (1) k D Víi : ΣVk – sè hnh kh¸ch vËn chuyÓn trong 1 n¨m (ngh×n HK/n¨m). D – tæng sè d©n cña khu vùc ®iÒu tra hoÆc ®iÓm ®iÒu tra (ngh×n ng−êi). 5. §iÒu tra hÖ thèng m¹ng l−íi giao th«ng vËn t¶i hiÖn cã trong khu vùc HÖ thèng ny bao gåm: §−êng s¾t, ®−êng thñy, ®−êng bé, ®−êng hng kh«ng v ®−êng èng. Môc ®Ých ®iÒu tra l ®Ó xem xÐt vÊn ®Ò ph©n bæ vËn t¶i trong vïng nh−: Bè trÝ chung v mèi liªn hÖ t−¬ng hç gi÷a c¸c thnh phÇn cña hÖ thèng GTVT hiÖn cã, vai trß cña mçi thnh phÇn ®èi víi c«ng t¸c vËn chuyÓn trong khu vùc ®iÒu tra v t−¬ng lai ph¸t triÓn cña c¸c thnh phÇn. T×nh tr¹ng hÖ thèng ®−êng « t« hiÖn cã, møc ®é ®¸p øng cña nã víi nhu cÇu vËn chuyÓn. §Ó ®¹t ®−îc c¸c môc ®Ých ®ã, néi dung ®iÒu tra ph¶i lm l : Trang 4
5. Baøi giaûng moân hoïc: Thieát keá ñöôøng oâ toâ a. Giao th«ng vËn t¶i ®−êng bé C¸c ®−êng «t«, c¸c bÕn bi, cÊp h¹ng, tr¹ng th¸i kü thuËt hiÖn t¹i cña chóng, l−u l−îng xe hiÖn t¹i, t×nh h×nh an ton giao th«ng cña c¸c ®−êng v bÕn bi; C¸c ch©n hng v yªu cÇu vÒ chuyªn chë; C¸c c¬ së kh¸c cña GTVT ®−êng bé; Quy ho¹ch kÕ ho¹ch ph¸t triÓn theo quyÕt ®Þnh cña Thñ t−íng ChÝnh phñ cña c¸c vïng, côm kinh tÕ v c¸c chuyªn ngnh GTVT; C¸c dù b¸o ® lËp ë c¸c n¨m tr−íc (nÕu cã). b. Giao th«ng vËn t¶i ®−êng s¾t C¸c ®−êng s¾t, nh ga, cÊp h¹ng, tr¹ng th¸i kü thuËt hiÖn t¹i, n¨ng lùc th«ng qua v n¨ng lùc vËn t¶i hiÖn t¹i, t×nh h×nh an ton giao th«ng. C¸c ch©n hng v yªu cÇu vÒ chuyªn chë. C¸c c¬ së kh¸c cña ®−êng s¾t. Quy ho¹ch kÕ ho¹ch ph¸t triÓn ®−êng s¾t; quy ho¹ch vïng v ®Þa ph−¬ng cã dù ¸n; C¸c dù b¸o ® lËp ë c¸c n¨m tr−íc (nÕu cã). c. Giao th«ng vËn t¶i ®−êng thñy C¸c tuyÕn giao th«ng vËn t¶i thñy, cÊp h¹ng, tr¹ng th¸i kü thuËt, l−u l−îng tu thuyÒn hiÖn t¹i t×nh h×nh an ton giao th«ng trªn c¸c tuyÕn ®ã. C¸c c¶ng, tr¹ng th¸i kü thuËt v n¨ng lùc hiÖn t¹i cña c¸c c¶ng ®ã. C¸c c¬ së kh¸c cña ®−êng thñy. Quy ho¹ch v kÕ ho¹ch ph¸t triÓn ®−êng thñy. C¸c dù b¸o ® lËp ë c¸c n¨m tr−íc (nÕu cã). d. Giao th«ng vËn t¶i hng kh«ng C¸c s©n bay, cÊp h¹ng, n¨ng lùc hiÖn t¹i. Quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn GTVT hng kh«ng cña khu vùc. C¸c dù b¸o ® lËp ë c¸c n¨m tr−íc (nÕu cã). e. Giao th«ng vËn t¶i ®« thÞ (tr−êng hîp lËp dù ¸n ®−êng ®« thÞ) C¸c sè liÖu ®iÒu tra giao th«ng ®« thÞ nh− sè hé gia ®×nh, sè ng−êi trong hé gia ®×nh, ph©n theo ®é tuæi, giíi tÝnh, nghÒ nghiÖp, sè ph−¬ng tiÖn ®i l¹i trong gia ®×nh, kho¶ng c¸ch ®Õn bÕn xe buýt gÇn nhÊt, qung ®−êng ®i, giê ®i v giê ®Õn, môc ®Ých chuyÕn ®i, ph−¬ng tiÖn ®i l¹i sö dông cña tõng ng−êi trong gia ®×nh, M¹ng l−íi giao th«ng ®« thÞ, tr¹ng th¸i kü thuËt hiÖn cã v t×nh tr¹ng giao th«ng hiÖn t¹i cña tõng ®−êng; M¹ng l−íi giao th«ng vËn t¶i c«ng céng, t×nh tr¹ng hiÖn t¹i; C¸c nót giao th«ng, chñng lo¹i giao c¾t; ph−¬ng thøc chØ huy ®iÒu khiÓn giao th«ng. Sè l−îng chñng lo¹i xe cé, sè l−îng bé hnh ra vo nót theo c¸c h−íng ë c¸c giê trong ngy. Trang 5
6. Baøi giaûng moân hoïc: Thieát keá ñöôøng oâ toâ C¸c quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn GTVT ®« thÞ. C¸c dù b¸o ® lËp ë c¸c n¨m tr−íc (nÕu cã). §3 . TÝnh to¸n l−u l−îng xe ch¹y xuÊt ph¸t tõ l−îng vËn chuyÓn ®iÒu tra kinh tÕ 1. L−u l−îng xe ch¹y ngy ®ªm trung b×nh n¨m N (xe/ngy ®ªm ) N = N hh + N ql + N c + N b + N cd (xe/ngy ®ªm ) (2) Trong ®ã : + N hh : l−u l−îng xe t¶i ngy ®ªm trung b×nh n¨m phôc vô vËn chuyÓn khèi l−îng hng hãa chÝnh (x¸c ®Þnh theo l−îng vËn chuyÓn hng hãa) + N ql : l−u l−îng xe t¶i ngy ®ªm trung b×nh n¨m phôc vô viÖc qu¶n lý khai th¸c c¸c c¬ së s¶n xuÊt v c¸c ®iÓm d©n c− + N c: L−u l−îng xe con ngy ®ªm trung b×nh n¨m + N b: L−u l−îng c¸c lo¹i xe Bus ngy ®ªm trung b×nh n¨m + N cd : L−u l−îng c¸c lo¹i « t« chuyªn dïng ngy ®ªm trung b×nh n¨m (xe cÇn trôc, xe n©ng h¹, xe cã thiÕt bÞ khoan, xe söa ch÷a) 2. L−u l−îng xe con tÝnh to¸n (xcq®/ngy®ªm ) §Ó chän cÊp h¹ng kü thuËt ®èi víi tuyÕn ®−êng thiÕt kÕ hoÆc ®Ó tÝnh to¸n kiÓm tra kh¶ n¨ng th«ng hnh cña ®−êng, trÞ sè l−u l−îng xe tÝnh to¸n cßn ph¶i ®−îc quy ®æi ra l−îng xe con tÝnh to¸n. C¸c hÖ sè quy ®æi nh− TCVN 405405 HÖ sè quy ®æi tõ xe c¸c lo¹i ra xe con. Xe t¶i 2 Xe t¶i cã Xe kÐo Lo¹i xe Xe Xe Xe trôc v xe 3 trôc trë moãc, xe ®¹p m¸y con buýt d−íi lªn v xe buýt kÐo §Þa h×nh 25 chç buýt lín moãc §ång b»ng v ®åi 0,2 0,3 1,0 2,0 2,5 4,0 Nói 0,2 0,3 1,0 2,5 3,0 5,0 §4 . §iÒu tra giao th«ng theo ph−¬ng ph¸p ®Õm xe 1. Tæ chøc viÖc thu thËp c¸c sè liÖu ®Õm xe ® cã ViÖc thu thËp c¸c sè liÖu ® cã cña c¸c tæ chøc qu¶n lý khai th¸c ®−êng vÒ l−u l−îng v thnh phÇn dßng xe l−u th«ng trªn c¸c tuyÕn ®−êng ®ang khai th¸c ®Òu rÊt cÇn thiÕt ®Ó gióp ta ®¸nh gi¸ vÒ møc ®é t¨ng tr−ëng l−îng giao th«ng hng n¨m v sù ph¸t triÓn cña c¬ cÊu dßng xe trong khu vùc lËp dù ¸n ®−êng. Sè liÖu ®Õm xe tèt nhÊt cã ®−îc trong 5 10 n¨m; mçi th¸ng ®Õm 2 ngy (c¶ n¨m 24 ngy) hoÆc mçi quý ®Õm 1 tuÇn. Chuçi sè liÖu ny cßn ®−îc dïng ®Ó ®èi chiÕu kiÓm tra, chÝnh x¸c hãa c¸c sè liÖu ®iÒu tra kinh tÕ. Chuçi sè liÖu thu thËp ph¶i ®−îc ®èi chiÕu víi kÕt qu¶ tæ chøc ®Õm xe kiÓm tra trong thêi gian triÓn khai c«ng t¸c KSTK lËp dù ¸n. Trang 6
7. Baøi giaûng moân hoïc: Thieát keá ñöôøng oâ toâ 2. Tæ chøc viÖc ®Õm xe §èi víi c¸c dù ¸n c¶i t¹o n©ng cÊp ®−êng cò th× viÖc tæ chøc ®Õm xe (v trong mét sè tr−êng hîp cßn c¶ viÖc tæ chøc c©n trôc xe) l b¾t buéc. a) Bè trÝ tr¹m ®Õm xe; dïng ng−êi ®Õm theo ph©n lo¹i xe; cã thÓ ®−îc trang bÞ theo m¸y ®Õm Bè trÝ vÞ trÝ ®Õm xe: t¹i c¸c ®o¹n (mÆt c¾t) cã dßng xe th«ng qua t−¬ng ®èi æn ®Þnh. T¹i c¸c nót giao nhau, ph¶i chän c¸c mÆt c¾t bè trÝ chç ®Õm xe ë tÊt c¶ c¸c nh¸nh ®−êng ra vo nót. LÞch ®Õm xe: cÇn ®−îc nghiªn cøu kü ®Ó chän ®−îc qung thêi gian (mïa, ngy, giê) ®iÓn h×nh v c¶ khi nhiÒu xe nhÊt. §«i khi ph¶i tæ chøc ®Õm s¬ bé ®Ó quyÕt ®Þnh lÞch ®Õm xe. ë nh÷ng tuyÕn ®−êng quan träng v c¸c ®« thÞ lín nªn cã c¸c tr¹m ®Õm cè ®Þnh trong suèt mét n¨m (mçi quý ®Õm liªn tôc mét tuÇn) kÕt hîp víi viÖc c©n xe. b) Dïng mét xe chuyªn dïng ch¹y trªn ®−êng ®Ó ®Õm xe: Cho xe chuyªn dïng ch¹y theo mét h−íng cña ®o¹n ®−êng cÇn ®Õm xe. Trong xe ng−êi quan tr¾c ®Õm v ghi sè xe ®i ng−îc chiÒu víi xe chuyªn dïng, ghi sè xe cïng chiÒu bÞ xe ®Õm v−ît v sè xe cïng chiÒu v−ît xe ®Õm ®ång thêi ghi thêi gian hnh tr×nh t−¬ng øng. Sau ®ã l¹i cho xe ®Õm ch¹y ng−îc l¹i v ghi ®Õm nh− trªn tÊt c¶ kho¶ng 6 8 lÇn ®i vÒ (cïng trªn ®o¹n ®−êng). c) Tæ chøc ®Õm xe cã kÕt hîp hái ng−êi l¸i xe (®Õm – hái) C¸ch ny ®Æc biÖt hay dïng khi thùc hiÖn ®iÒu tra O D (®iÒu tra ®iÓm xuÊt ph¸t ®iÓm ®Õn: Origination – Destination). Theo c¸ch ny t¹i chç ®Õm xe ph¶i yªu cÇu dõng xe Ýt phót. Hái ng−êi l¸i xe ®Ó n¾m ®−îc vÒ hnh tr×nh, tÝnh chÊt vËn chuyÓn (®Þa ph−¬ng hay qu¸ c¶nh), h−íng vËn chuyÓn, thnh phÇn ®on xe lo¹i hng chuyªn chë, sè l−îng hnh kh¸ch trªn xe, lîi dông hnh tr×nh v lîi dông träng t¶i, C¸c sè liÖu ny bæ sung nh÷ng th«ng tin m viÖc ®Õm xe kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc v còng dïng ®Ó kiÓm chøng kÕt qu¶ ®iÒu tra kinh tÕ. H×nh 1 – S¬ ®å mÆt b»ng bè trÝ ®Õm v pháng vÊn xe Tr−ëng tr¹m C«ng an Ng−êi ®Õm xe Ng−êi pháng vÊn Trang 7
8. Baøi giaûng moân hoïc: Thieát keá ñöôøng oâ toâ N¬i tæ chøc ®Õm hái bè trÝ t¹i c¸c chç cã thay ®æi l−îng giao th«ng trªn ®−êng ®ang khai th¸c nh− chç giao nhau, lèi ra vo thnh phè hoÆc gÇn cÇu lín. Chç ®Õm hái bè trÝ trªn ®o¹n ®−êng th¼ng, dèc nhá, lÒ réng, mÆt ®−êng tèt. Ngoi ra cßn dïng c¸c ph−¬ng ph¸p ph¸t phiÕu kiÓm tra cho l¸i xe, ph−¬ng ph¸p dïng ®iÖn tho¹i v m¸y ®Õm, §5 . dù b¸o l−îng giao th«ng 1. Dù b¸o theo quy luËt hm sè mò t1 Nt = N 1(1+p) (6) Trong ®ã : N t – L−u l−îng xe ch¹y ngy ®ªm trung b×nh n¨m (xe/n®) ë n¨m t N1 – L−u l−îng xe ch¹y ngy ®ªm trung b×nh n¨m (xe/n®) ë n¨m ®Çu t – Thêi gian kÓ tõ n¨m ®Çu tiªn (n¨m) p – Tû lÖ t¨ng tr−ëng l−u l−îng xe hng n¨m Tû lÖ t¨ng tr−ëng l−u l−îng xe hng n¨m p ®−îc x¸c ®Þnh theo chuçi sè liÖu quan tr¾c hoÆc dù b¸o p theo t−¬ng quan gi÷a nã víi c¸c chØ tiªu kinh tÕ vÜ m« nh− GDP hng n¨m. 2. Dù b¸o theo quy luËt hm sè t¨ng tuyÕn tÝnh Nt = N 1[1+p(t1)] (7) Quy luËt ny phï hîp víi mét sù t¨ng tr−ëng giao th«ng kh«ng nhiÒu trong vïng ®ang xÐt v cã thÓ ®−îc dïng ®Ó dù b¸o sau mét thêi kú ® t¨ng theo hm sè mò. 3. Dù b¸o theo quy luËt cÊp sè tû lÖ cã nhÞp ®é t¨ng tr−ëng gi¶m dÇn C¸ch ny nh»m kh¾c phôc c¸c h¹n chÕ cña quy luËt hm sè mò v th−êng ¸p dông khi thiÕt kÕ c¸c tuyÕn ®−êng cã h−íng hon ton míi, hoÆc cã chÊt l−îng khai th¸c cao h¬n h¼n ®−êng hiÖn cã (th−êng ë nh÷ng vïng m¹ng l−íi ®−êng ch−a ph¸t triÓn ®¸ng kÓ). 1  t −  N N k t k i 3 t = 0 1+ .0 01( 1. + 2 .∑  (8)  i=1  Trong ®ã : N 0 l l−u l−îng giao th«ng ë n¨m xuÊt ph¸t k1 v k 2 l c¸c hÖ sè rót ra tõ kÕt qu¶ xö lý chuçi sè liÖu ®Õm xe nhiÒu n¨m tïy theo trÞ sè tû lÖ t¨ng tr−ëng l−u l−îng xe ban ®Çu p 0. 4. T×m l−u l−îng xe giê tÝnh to¸n Tõ trÞ sè l−u l−îng xe ch¹y ngy ®ªm trung b×nh n¨m cã thÓ suy ra trÞ sè l−u l−îng xe giê tÝnh to¸n N g theo c«ng thøc : Ng= (0,10,12)N tbn¨m (xe/giê) (9) HoÆc khi cã thèng kª l−u l−îng giê trong 1 n¨m, dïng l−u l−îng giê cao ®iÓm thø 30; Trang 8
9. Baøi giaûng moân hoïc: Thieát keá ñöôøng oâ toâ Khi tÝnh to¸n l−u l−îng xe ch¹y ®èi víi thêi kú l−îng vËn chuyÓn lín nhÊt th× vÉn dïng c¸c c«ng thøc tÝnh N tbn¨m trªn nh−ng nh©n thªm hÖ sè xÐt ®Õn sù vËn chuyÓn kh«ng ®Òu theo mïa trong n¨m η = 12Q th /Q n víi Q th l−îng vËn chuyÓn th¸ng lín nhÊt trong n¨m; Q n l−îng vËn chuyÓn trong c¶ n¨m. Khi thiÕt kÕ kÕt cÊu ¸o ®−êng th× x¸c ®Þnh hÖ sè η t−¬ng øng víi Q th ë thêi kú bÊt lîi nhÊt ®èi víi nÒn mÆt ®−êng. §6 . §iÒu tra thêi gian v tèc ®é xe ch¹y ViÖc ®iÒu tra hai yÕu tè ny th−êng g¾n liÒn víi nhau v ®«i khi g¾n liÒn víi c¶ viÖc ®iÒu tra l−u l−îng xe. Tèc ®é ch¹y xe th−êng ®−îc ®iÒu tra gåm cã: Tèc ®é t¹i chç; Tèc ®é hnh tr×nh kh«ng kÓ ®Õn c¸c trë ng¹i ph¶i dõng xe; Tèc ®é hnh tr×nh cã xÐt ®Õn c¸c trë ng¹i ph¶i dõng xe. 1. Tèc ®é t¹i chç hay tèc ®é ®iÓm §ã l tèc ®é ch¹y xe ®o ®−îc tøc thêi trªn mét ®o¹n ®−êng ng¾n s = 15 20m t−¬ng øng víi kho¶ng thêi gian xe ch¹y qua kh«ng d−íi 1,5 2,0s (víi thêi gian ng¾n qu¸ sÏ kh«ng kÞp ®äc sè, kh«ng kÞp ®o tèc ®é). §iÒu tra tèc ®é ®iÓm nh»m c¸c môc ®Ých sau : Phôc vô viÖc thiÕt kÕ khèng chÕ giao th«ng; Ph©n tÝch tai n¹n giao th«ng v ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p ®¶m b¶o an ton giao th«ng (h¹n chÕ tèc ®é, bè trÝ biÓn b¸o hiÖu, ); Nghiªn cøu quy luËt ph©n bè tèc ®é v xu thÕ ph¸t triÓn tèc ®é cña dßng xe t¹i c¸c vÞ trÝ trªn ®−êng. C¸c ph−¬ng ph¸p ®o tèc ®é ®iÓm : Dïng ®ång hå bÊm gi©y ®Ó ®o thêi gian t mçi xe ch¹y qua ®o¹n ®−êng trªn; Dïng c¸c ®Çu ®o kiÓu c¶m øng ®iÖn, kiÓu vßng ®iÖn tõ, ch«n d−íi ®Êt (gièng nh− thiÕt bÞ ®Õm xe) nh−ng ch«n c¸ch nhau 5m theo chiÒu xe ch¹y ®Ó ph¸t 2 tÝn hiÖu cho mçi lÇn xe ch¹y qua v tù ®éng ghi ®−îc thêi gian gi÷ 2 lÇn ph¸t tÝn hiÖu ®ã. Dïng rada ®o tèc ®é (sóng b¾n tèc ®é CSGT) ®Æt trªn xe chuyªn dïng hoÆc ®Æt c¹nh ®−êng ®Ó ®o tèc ®ä tøc thêi cña xe ch¹y. Tuy vËy, dïng rada chØ ®o ®−îc tèc ®é khi ®−êng v¾ng xe v kh«ng ®o chÝnh x¸c ®−îc tèc ®é xe ch¹y chËm. Sè l−¬ng c¸c mÉu ®o ®−îc x¸c ®Þnh theo lý thuyÕt x¸c suÊt ®Ó ®¶m b¶o tin cËy. 2. Tèc ®é hnh tr×nh Tèc ®é hnh tr×nh l th−¬ng sè cña chiÒu di ch¹y xe v thêi gian hnh tr×nh. Thêi gian hnh tr×nh cã thÓ bao gåm hoÆc kh«ng bao gåm thêi gian dõng xe do c¸c trë ng¹i däc ®−êng. Nh− vËy, ®iÒu tra tèc ®é hnh tr×nh trªn mét tuyÕn ®−êng tõ A ®Õn B ® biÕt chiÒu di, thùc chÊt l ®iÒu tra thêi gian ch¹y xe v thêi gian dõng xe khi ®i tõ A ®Õn B. Trang 9
10. Baøi giaûng moân hoïc: Thieát keá ñöôøng oâ toâ Môc ®Ých cña ®iÒu tra tèc ®é hnh tr×nh: §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng giao th«ng, møc ®é phôc vô, møc ®é ®¸p øng yªu cÇu ®−êng hiÖn cã, xem xÐt sù cÇn thiÕt ph¶i ®Çu t− n©ng cÊp c¶i t¹o. Lm c¨n cø ph©n bæ giao th«ng trong khi xem xÐt quy ho¹ch l−íi ®−êng v lm c¨n cø tÝnh chi phÝ vËn doanh trªn m¹ng l−íi ®−êng. Phôc vô dù ¸n tæ chøc giao th«ng (phèi hîp ®Ìn ®iÒu khiÓn giao th«ng). §¸nh gi¸, so s¸nh hiÖu qu¶ dù ¸n (so s¸nh tèc ®é tr−íc v sau khi thùc hiÖn dù ¸n). Ph©n tÝch quan hÖ gi÷ l−u l−îng, tèc ®é, mËt ®é dßng xe. C¸c ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra tèc ®é hnh tr×nh: a) Theo dâi biÓn sè xe Trªn ®o¹n ®−êng AB ® biÕt chiÒu di L (km) bè trÝ c¸c tæ quan tr¾c t¹i A v B ®Ó ghi biÓn sè xe, lo¹i xe v thêi ®iÓm xe ®ã ®i qua A v B råi tõ ®ã tÝnh ra thêi gian mçi lo¹i xe ®i tõ A ®Õn B. Ph−¬ng ph¸p ny chØ nªn dïng víi c¸c hnh tr×nh d−íi 2 giê v chØ cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc tèc ®é hnh tr×nh cã xÐt ®Õn thêi gian dõng xe; ®èi víi c¸c ®o¹n ®−êng cã nhiÒu nót giao nhau th× Ýt thÝch hîp. b) Dïng xe chuyªn dïng ch¹y b¸m ®u«i dßng xe trªn ®o¹n ®−êng quan tr¾c Ng−êi quan tr¾c ®i trªn xe cÇm s½n s¬ ®å chi tiÕt cña ®o¹n ®−êng (ghi râ kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c nót giao; ®Æc tr−ng v chiÒu di c¸c ®o¹n cã bÒ réng hoÆc kÕt cÊu mÆt ®−êng thay ®æi ) dïng ®ång hå bÊm gi©y ghi râ thêi gian ®Õn c¸c ®iÓm trªn s¬ ®å, thêi gian dõng xe v lý do dõng xe. Ph−¬ng ph¸p ny thÝch hîp víi c¸c ®o¹n ®−êng ®«ng xe, cã nhiÒu nót giao ë ®« thÞ. Th−êng ch¹y xe tõ 6 8 lÇn ®Ó lÊy trÞ sè trung b×nh. HiÖn nay ® cã c¸c thiÕt bÞ ®o tèc ®é tù ®éng ghi cù ly ch¹y xe, thêi gian ch¹y xe, thêi gian dõng xe v tù ®éng tÝnh ra tèc ®é hnh tr×nh. c) Ph−¬ng ph¸p ®Õm xe ng−îc chiÒu Ph−¬ng ph¸p ny ® tr×nh by ë trªn. Tèc ®é hnh tr×nh cã thÓ ®−îc xö lý theo tõng ®o¹n ®−êng v c¶ theo tõng thêi ®o¹n kh¸c nhau trong ngy. Trang 10