Báo cáo Chẩn đoán và điều trị tăng huyết áp ở bệnh nhân đái tháo đường

Nội dung text: Báo cáo Chẩn đoán và điều trị tăng huyết áp ở bệnh nhân đái tháo đường

1. CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ TĂNG HUYẾT ÁP Ở BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG Học viên BSNT: Lê Võ Hoài Thương Giáo sư hướng dẫn: Gs. Ts. Bs Nguyễn Hải Thủy
2. NỘI DUNG  1. ĐẶT VẤN ĐỀ  2. CHẨN ĐOÁN TĂNG HUYẾT ÁP VÀ ĐÁI THÁO ĐƯỜNG THEO ESC 2018 VÀ ADA 2020  3. CHẨN ĐOÁN TỔN THƯƠNG CƠ QUAN ĐÍCH Ở BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG  4. ĐIỀU TRỊ TĂNG HUYẾT ÁP Ở BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG DỰA TRÊN TỔN THƯƠNG CƠ QUAN ĐÍCH
3. ĐẶT VẤN ĐỀ  Đái tháo đường (ĐTĐ) là một bệnh rối loạn chuyển hóa phức tạp đặc trưng bởi sự gia tăng bất thường của mức đường huyết - tăng đường huyết.  Điều này xảy ra khi: (1) tế bào β tuyến tụy không tiết ra đủ lượng insulin để duy trì đường huyết và/ hoặc khi (2) có sự đề kháng với hoạt động của insulin.  Tỷ lệ ĐTĐ đã tăng lên rõ rệt trong những năm gần đây (Liên đoàn Đái tháo đường Quốc tế [IDF]), bệnh lý này là một trong những bệnh phổ biến nhất trên toàn thế giới. Năm 2015, trên toàn thế giới có 415 triệu người lớn (độ tuổi 20-79) tương đương 1 trong 11 người lớn đang sống với bệnh đái tháo đường trong. Dự kiến, đến năm 2040, đái tháo đường gia tăng 55% với khoảng 642 triệu bệnh nhân so với năm 2015. . *Federation I D. Diabetes Atlas, 2006.
4. ĐẶT VẤN ĐỀ  Việt Nam, năm 2015 có 3,5 triệu người mắc bệnh theo báo cáo của Hiệp hội đái tháo đường thế giới IDF Diabetes Atlas, và con số này được dự báo sẽ tăng lên 6,1 triệu vào năm 2040.  Theo kết quả điều tra năm 2015 của Bộ Y tế, 68,9% người tăng đường huyết chưa được phát hiện. Chỉ có 28,9% người bệnh ĐTĐ được quản lý tại cơ sở y tế.
5. ĐẶT VẤN ĐỀ  Theo CDC Hoa Kỳ ước tính bệnh đái tháo đường ảnh hưởng đến 30,3 triệu người ở Hoa Kỳ và 73,6% cá nhân từ 18 tuổi trở lên mắc đái tháo đường bị tăng huyết áp*.  Tăng huyết áp là một trong những nguy cơ tim mạch phổ biến nhất ở bệnh nhân đái tháo đường và là nguyên nhân của 75% các ca tử vong do tim mạch ở những bệnh nhân này.  Đái tháo đường và tăng huyết áp có mối quan hệ hai chiều**.  Kiểm soát tăng huyết áp ở bệnh nhân đái tháo đường làm giảm đáng kể tỉ lệ mắc và tử vong do các biến chứng mạch máu lớn, mạch máu nhỏ. *Centers for Disease Control and Prevention, (2017), "National Diabetes Statistics Report", Atlanta, pp. **Perreault L, Pan Q A v, (2007), "Exploring residual risk for diabetes and microvascular disease in the Diabetes Prevention Program Outcomes Study", Diabet Med, pp. 1747-1755.
6. TIÊU CHUẨN CHẨN ĐOÁN TĂNG HUYẾT ÁP (ESC 2018)  Tăng huyết áp được định nghĩa là huyết áp tâm thu ≥ 140 mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương ≥ 90 mmHg, đo tại phòng khám*. Các ngưỡng huyết áp áp dụng để chẩn đoán tăng huyết áp theo cách đo *European Society of Cardiology, (2018), "Definition of hypertension", pp. 3030.
7. TĂNG HUYẾT ÁP Cách đo: • Nghỉ ngơi trong vòng 5-10 phút trước khi đo huyết áp. • Không dùng chất kích thích (cà phê, hút thuốc, rượu bia) trước đó 2 giờ. • Bệnh nhân được đo ở tư thế ngồi, đặt chân trên sàn và tay đỡ ngang tim. • Xác định vị trí động mạch cánh tay để đặt ống nghe. Bơm hơi thêm 30mmHg sau khi không còn thấy mạch đập. Xả hơi với tốc độ 2-3mmHg/ nhịp đập. Huyết áp tâm thu tương ứng với lúc xuất hiện tiếng đập đầu tiên (pha I của Korotkoff) và huyết áp tâm trương tương ứng với khi mất hẳn tiếng đập (pha V của Korotkoff) • Không nói chuyện khi đang đo huyết áp. • Lần đo đầu tiên, bệnh nhân được đo huyết áp ở cả hai cánh tay, lấy chỉ số huyết áp ở tay cao hơn. • Đo huyết áp ít nhất 2 lần, mỗi lần cách nhau ít nhất 1-2 phút. Nếu số đo huyết áp giữa hai lần đo chênh nhau trên 10mmHg, cần đo lại 1 lần sau khi đã nghỉ trên 5 phút. Giá trị huyết áp ghi nhận là trung bình của hai lần đo cuối cùng.
8. TĂNG HUYẾT ÁP  Huyết áp nên được đo mỗi lần khám lâm sàng định kỳ bởi một cá nhân đã được đào tạo.  Thay đổi huyết áp và mạch theo tư thế có thể là bằng chứng của bệnh lý thần kinh tự động, do đó cần phải điều chỉnh mục tiêu huyết áp. Đo huyết áp tư thế nên được thực hiện trong lần thăm khám đầu tiên và khi có chỉ định.  Cần bắt mạch các bệnh nhân tăng huyết áp để xác định nhịp tim và xem có loạn nhịp như rung nhĩ khi nghỉ.  Tự theo dõi huyết áp tại nhà và theo dõi huyết áp lưu động 24 giờ có thể cung cấp bằng chứng về tăng huyết áp áo choàng trắng, tăng huyết áp ẩn dấu hoặc sự khác biệt giữa huyết áp phòng khám và huyết áp “thực”.  Theo dõi huyết áp tại nhà giúp xác nhận hoặc bác bỏ chẩn đoán tăng huyết áp, có thể hữu ích để theo dõi điều trị hạ huyết áp đồng thời có thể cải thiện việc tuân thủ điều trị của bệnh nhân và do đó giúp giảm nguy cơ tim mạch. American Diabetes Association, (2020), "Hypertension/ Blood pressure control", Diabetes Care, pp.s112.
9. Phân tầng nguy cơ tim mạch *European Society of Cardiology, (2018), "Importance of hypertension mediated organ damage in refining cardiovascular risk assessment in hypertensive patients", pp. 3033-3034.