Đánh giá văn hóa doanh nghiệp trong doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam

Nội dung text: Đánh giá văn hóa doanh nghiệp trong doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam

1. Tp chí Khoa h c HQGHN: Kinh t và Kinh doanh, T p 31, S 1 (2015) 22-30 ánh giá v n hóa doanh nghi p trong doanh nghi p nh và v a Vi t Nam Ti n Long * Tr ường Đạ i h ọc Kinh t ế, Đạ i h ọc Qu ốc gia Hà N ội, 144 Xuân Th ủy, C ầu Gi ấy, Hà N ội, Vi ệt Nam Nh n ngày 17 tháng 4 n m 2014 nh s a ngày 15 tháng 01 nm 2015; chp nh n ng y 26 ng 3 nm 2015 Tóm t ắt: Vn hóa doanh nghi p có m i quan h m t thi t v i hi u qu ho t ng và s c c nh tranh c a doanh nghi p. ánh giá v n hóa doanh nghi p là bi n pháp giúp các nhà nghiên c u cng nh ư các nhà lãnh o doanh nghi p hi u ưc nh ng im m nh, im y u trong h th ng t ch c, th c thi chi n l ưc và s cam k t c a i ng nhân viên v i các chính sách và tri t lý qu n lý, t ó ưa ra nh ng iu ch nh nh m c ng c và phát tri n v n hóa doanh nghi p, nâng cao hi u qu ho t ng và s c c nh tranh c a doanh nghi p. Bài vi t này trình bày b n ch t c a v n hóa doanh nghi p và k t qu áp d ng ph ươ ng pháp ánh giá v n hóa doanh nghi p t i m t doanh nghi p trên a bàn Hà N i. T k t qu ánh giá, nghiên c u xu t m t s bài h c v phát tri n vn hóa doanh nghi p Vi t Nam, là ti n cho các ánh giá sâu r ng trên nhi u doanh nghi p nh và v a Vi t Nam. Từ khóa: Doanh nghi p nh và v a, v n hóa doanh nghi p, l i th c nh tranh. 1. Doanh nghi ệp nh ỏ và v ừa Vi ệt Nam ∗∗∗ nưc t n t i v m t pháp lý là 541.103 doanh nghi p, chi m ph n l n các doanh nghi p Vi t Theo quy nh t i Ngh nh s 56/2009 Nam là các DNNVV. Các doanh nghi p này 1 N-CP c a Chính ph , doanh nghi p nh và óng góp 1/3 t ng thu nh p qu c dân hàng n m va (DNNVV) là c ơ s kinh doanh ã ng ký và thu hút 77% l c l ưng lao ng [1]. iu ó kinh doanh theo quy nh pháp lu t, ưc chia cho th y các DNNVV óng vai trò r t quan thành ba c p: siêu nh , nh , v a theo quy mô tr ng trong s phát tri n kinh t - xã h i, song tng ngu n v n, ho c s lao ng bình quân li ang ph i i m t v i nh ng thách th c nm (B ng 1). không nh t n t i và phát tri n. C ng theo s Theo s li u c a T ng cc Th ng kê2, tính li u th ng kê n m 2012, ch có 375.732 doanh n th i im ngày 01/01/2012 trên ph m vi c nghi p ang ho t ng, và có n g n 170.000 doanh nghi p ã ph i gi i th , t m ng ng ho t ___ ng ho c không th xác minh ưc. Theo kh o ∗ T: 84-904515446 sát c a T ng cc Th ng kê n m 2012 v các Email: dotienlong@vnu.edu.vn nguyên nhân chính khi n doanh nghi p phá s n 1 C ng thông tin in t B T ư pháp: và gi i th , g n 70% doanh nghi p cho r ng nguyên nhân phá s n là do ho t ng s n xu t lut/View_Detail.aspx?ItemID=11890 2 T ng cc Th ng kê, “S l ưng doanh nghi p c n ưc t i kinh doanh kém hi u qu , 30% là do thi u v n th i im 01/01/2012” , cho s n xu t và 15% không tiêu th ưc s n x?tabid=382&idmid=2&ItemID=12481 ) 22
2. Đ.T. Long / Tạp chí Khoa h ọc ĐHQGHN: Kinh t ế và Kinh doanh, T ập 31, S ố 1 (2015) 22-30 23 ph m. Theo T p chí Dân ch và Pháp lu t c a hp, l h i, chu n m c hành vi, bi u t ưng, 3 B T ư pháp , các DNNVV hi n nay ang g p hình t ưng, giá tr , ni m tin, thái , chu n m c ph i 5 y u kém v : (1) ti p c n v n vay; (2) o c, tri t lý, l ch s [3]. Robbins và Judge công ngh ; (3) hi u qu s n xu t, kinh doanh (2011) cho r ng b n ch t c a v n hóa doanh th p, hàng t n kho l n; (4) trình qu n lý và nghi p th hi n thông qua 7 c im c n b n: ch t l ưng ngu n lao ng trong các doanh (1) s i m i và ch p nh n r i ro; (2) s quan nghi p v a và nh ; và (5) n ng l c ti p c n v i tâm t i chi ti t; (3) s nh h ưng vào k t qu ; các chính sách pháp lu t và thông l qu c t trong kinh doanh. iu ó ã ph n ánh rõ nh ng (4) s nh h ưng t i con ng ưi; (5) s nh hn ch v n ng l c c nh tranh c a DNNVV hưng làm vi c nhóm; (6) s quy t li t; và (7) Vi t Nam, th hi n qua các m t n ng l c qu n s n nh [4]. Schein (2004) ã ư a ra c u c lý, n ng l c s n xu t, s thi u tính n nh và vn hóa doanh nghi p ưc mô hình hóa thành bn v ng trong s n xu t, kinh doanh c a các 3 nhóm thành t sau (Hình 1) [2]: DNNVV hi n nay. ● Cấu trúc h ữu hình: Nh ng cái có th nhìn th y, nghe th y ho c c m nh n ưc khi ti p xúc v i doanh nghi p. ây là nh ng giá tr bi u 2. V ăn hóa doanh nghi ệp và l ợi th ế c ạnh hi n bên ngoài c a h th ng v n hóa doanh tranh c ủa doanh nghi ệp nghi p, bao g m: ki n trúc, s n ph m, máy móc, công ngh , các nghi l n i b , bi u t ưng, Theo Schein (2004), v n hóa doanh nghi p ngôn ng , kh u hi u, phong cách giao ti p là t p h p các giá tr , chu n m c và ni m tin Các y u t này d thay i theo th i gian, ho c cn b n ưc tích l y trong quá trình doanh khi chi n l ưc, ngành ngh hay s n ph m c a nghi p t ươ ng tác v i môi tr ưng bên ngoài và doanh nghi p thay i. hòa nh p trong môi tr ưng bên trong, các giá tr và chu n m c này ã ưc xác l p qua th i ● Các giá tr ị công b ố: ây là l p bên trong gian, ưc truy n t cho nh ng thành viên m i ca các y u t h u hình, bao g m: quy nh, nh ư m t cách th c úng ti p c n, t ư duy và nguyên t c, tri t lý, chi n l ưc, m c tiêu Các nh h ưng gi i quy t nh ng v n h g p giá tr này ưc hình thành trong quá trình phát ph i [2]. V n hóa doanh nghi p bao g m m t tri n, ưc coi là c tr ưng c a doanh nghi p, tp h p các thành t nh ư: các t o tác h u hình, ưc m i ng ưi công nh n, l ưu gi và th c giao ti p, câu chuy n, huy n tho i, l nghi, h i hi n theo. Bng 1. Phân lo i DNNVV Quy mô Doanh nghi p siêu nh Doanh nghi p nh Doanh nghi p v a Khu v c S lao ng Tng ngu n v n S lao ng Tng ngu n v n S lao ng I. Nông, lâm nghi p và 10 ng ưi tr 20 t ng tr T trên 10- T trên 20-100 T trên 200-300 th y s n xu ng xu ng 200 ng ưi t ng ng ưi II. Công nghi p và 10 ng ưi tr 20 t ng tr T trên 10- T trên 20-100 T trên 200-300 xây d ng xu ng xu ng 200 ng ưi t ng ng ưi III. Th ươ ng m i và 10 ng ưi tr 10 t ng tr T trên 10-50 T trên 10-50 t T trên 50-100 dch v xu ng xu ng ng ưi ng ng ưi Ngu ồn: Cng thông tin in t B T ư pháp 3 ___ 3 Cng thông tin in t B T ư pháp:
3. 24 Đ.T. Long / Tạp chí Khoa h ọc ĐHQGHN: Kinh t ế và Kinh doanh, T ập 31, S ố 1 (2015) 22-30 ● Các quan ni ệm ng ầm đị nh: ây là nh ng ● Hình t ượng : Là nh ng con ng ưi, còn quan ni m chung, n sâu vào tâm lý các thành sng hay ã ch t, th t hay t ưng t ưng , có c im ưc ánh giá cao trong mt n n vn hóa viên và ưc m c nhiên công nh n. Do có s t ch c. bt d qua th i gian và các th h , nên các quan ● Nghi l ễ: Là các ho t ng tp th , d a ni m chung mang tính ng m nh này r t khó b theo các trình t , th t c, quy nh, ưc m i thay i. ây là l p trong cùng và quan tr ng ng ưi cùng tôn tr ng và tuân th . nh t c a vn hóa doanh nghi p. N u c p 1 ● Giá tr ị: Là thành t c t lõi c a v n hóa và c p 2 ch là ph n n i c a v n hóa doanh doanh nghi p. Giá tr ưc tích l y và ch n l c nghi p, cho phép suy oán các thành viên s qua th i gian, ưc các thành viên chia s và “nói gì”, thì ch có c p 3 này m i cho phép ch p nh n. Giá tr không d nh n bi t hay quan d oán h có th “hành x ” nh ư th nào. sát tr c ti p, nh t là i v i ng ưi t bên ngoài, mà ph i phân tích và ánh giá thông qua các hành ng. Hình 2. C u trúc các t ng v n hóa doanh nghi p. Ngu ồn: Hofstede và c ng s , 2010 Hình 1. C u trúc các c p v n hóa doanh nghi p. Theo Noe (2013), v n hóa doanh nghi p Ngu ồn: Schen, 2004 ngày nay ưc xem là m t ph n trong v n xã Ngoài ra, cách phân chia c u trúc v n hóa hi t o nên tài s n vô hình quy t nh s phát tri n b n v ng c a doanh nghi p [6]. V n hóa doanh nghi p c a Hofstede và c ng s (2010) doanh nghi p xác l p m t h th ng các giá tr cng ưc nhi u h c gi ánh giá cao ưc m i ng ưi làm trong doanh nghi p chia (Hình 2) [5]. s, ch p nh n, cao và ng x theo các giá tr ● Bi u t ưng: Là nh ng t ng , c ch , ó. Qua ó, v n hóa doanh nghi p góp ph n t o nên s khác bi t gi a các doanh nghi p và ưc hình nh ho c các i t ưng mang theo m t ý coi là ngu n c a l i th c nh tranh. Theo Kotter ngh a c bi t, cng nh ư trang ph c, ki u tóc, (2011), các doanh nghi p t o d ng ưc v n ưc công nh n và chia s b i nh ng thành hóa m nh có hi u qu ho t ng r t khác bi t viên trong t ch c. Các nhân t bi u t ưng so v i các doanh nghi p có v n hóa y u th ưng d dàng thay m i. (B ng 2) [7].
4. Đ.T. Long / Tạp chí Khoa h ọc ĐHQGHN: Kinh t ế và Kinh doanh, T ập 31, S ố 1 (2015) 22-30 25 Bng 2. So sánh k t qu kinh doanh c a công ty có v n hóa doanh nghi p m nh và công ty có v n hóa doanh nghi p y u Văn hóa Văn hóa doanh nghi ệp m ạnh (%) doanh nghi ệp y ếu (%) Tng tr ưng trung 762 166 bình v doanh thu Tng tr ưng v giá tr 901 74 c phi u Li nhu n ròng 756 1 Ngu ồn: Kotter, 2011 Nh ư v y, v n hóa doanh nghi p có m i liên nh m nâng cao hi u qu ho t ng và s c c nh h ch t ch v i hi u qu ho t ng và n ng l c tranh c a doanh nghi p. Theo Schein (2004), cnh tranh c a doanh nghi p. C ng c và phát nu ch c t d c theo các c p v n hóa mà tri n v n hóa doanh nghi p s giúp doanh không gi i mã ưc các giá tr và quan ni m nghi p gia t ng n ng l c c nh tranh. B i vì, v n ng m nh thì ng ưi ta không th th c s hi u hóa doanh nghi p ưc xem là ng l c quan vn hóa doanh nghi p; ng ưc l i tinh túy trong tr ng c a doanh nghi p trong quá trình t o vn hóa doanh nghi p s ưc phát l khi ng ưi dng ni m tin, uy tín i v i khách hàng và th ta có th ch ra các giá tr ng m nh trong m i tr ưng; ưc coi nh ư thanh nam châm, giúp liên h v i các hành vi trong t ch c [2]. Theo doanh nghi p thu hút và duy trì i ng nhân s Herzka và Turáková (2010), v n hóa doanh tài n ng; và giúp xác l p b gien doanh nghi p ưc t o nên b i con ng ưi, v y nên nghi p phát tri n tr ưng t n. M t khác, các mô doanh nghi p c n ph i ưc xem xét nh ư m t hình c t l p v n hóa doanh nghi p trên u h th ng xã h i, m t thành t quan tr ng c a h ch ra r ng, các quan ni m ng m nh ho c các th ng ó là nhân viên, ti p n là s t ươ ng tác giá tr , là ph n c t lõi, quy t nh bn ch t v n ca hành vi nhân viên v i các giá tr , nguyên hóa hoanh nghi p. Ph n c t lõi này không d tc, m c tiêu và chi n l ưc kinh doanh c a dàng nh n bi t ho c quan sát, mà ph i ưc doanh nghi p [8]. phân tích, ánh giá thông qua nh n th c và Vn hóa doanh nghi p có th ưc phân hành vi c a các thành viên trong doanh nghi p tích ánh giá theo nhi u cách th c khác nhau, hi u rõ h ơn v b n ch t c a v n hóa doanh tuy nhiên, có th chia làm hai nhóm chính [8]: nghi p, t ó ra các gi i pháp phát tri n v n ● Các ph ươ ng pháp nh tính v i các công hóa doanh nghi p. c chu n hóa (c a các tác gi Ouch, Schein, Deal, Kenedy ưc [8] trích d n) nh ư ph ng 3. Ph ươ ng pháp đánh giá v ăn hóa doanh nghi ệp vn, mô ph ng. Các ph ươ ng pháp này òi h i ng ưi ánh giá ph i là các chuyên gia có s am Vi c ánh giá v n hóa doanh nghi p giúp hi u sâu s c, ánh giá m t cách c l p và doanh nghi p nh n th c rõ các im m nh và khách quan, ng th i òi h i nhi u th i gian. im y u c a v n hóa doanh nghi p trong ● Các ph ươ ng pháp nh l ưng (c a các tác tươ ng quan v i các nh h ưng và m c tiêu dài gi Cameron, Denison, Havaleschka ưc [8] hn c a doanh nghi p, t ó cho phép ưa ra trích d n), nhìn nh n các v n hóa doanh nghi p các gi i pháp hoàn thi n môi tr ưng v n hóa, khác nhau trên các khía c nh th ng nh t, cho
5. 26 Đ.T. Long / Tạp chí Khoa h ọc ĐHQGHN: Kinh t ế và Kinh doanh, T ập 31, S ố 1 (2015) 22-30 phép so sánh s li u gi a các h th ng xã h i và Có th th y, mô hình Denison mang l i cho ánh giá m c tin c y c a d li u. ng ưi s d ng nh ng l i th rõ nét trong vi c Herzka và Turáková c ng cho r ng mô hình ánh giá v n hóa doanh nghi p, ó là: (1) Ch ánh giá v n hóa doanh nghi p c a Daniel R. ra nh ng im y u và im m nh trong t ng th Denison là lý t ưng nh t. Mô hình này ã ưc vn hóa doanh nghi p; (2) cho phép xác nh rõ 5.000 doanh nghi p và nhi u nhà nghiên c u nh ng n i dung hay ph m vi c n có k ho ch iu trên toàn th gi i áp d ng trong h ơn 20 n m ch nh trong v n hóa doanh nghi p; và (3) giúp qua 4.3Mô hình Denison tr l i b n câu h i sau: doanh nghi p ng nh t ưc nh h ưng phát tri n c a lãnh o và v n hóa doanh nghi p. 1. Doanh nghi ệp có hi ểu rõ v ề đị nh h ướng và con đường phát tri ển? K t qu ánh giá cho bi t nh n th c c a các thành viên v ph ươ ng 4. Đánh giá tình hu ống điển hình và rút ra hưng lâu dài, còn g i là s m nh c a t ch c, bài h ọc phát tri ển v ăn hóa doanh nghi ệp bao g m các y u t : (i) nh h ưng chi n l ưc; (ii) m c tiêu công vi c; và (iii) tm nhìn. Kt qu ánh giá v n hóa doanh nghi p dưi ây ưc ti n hành t i m t công ty Hà 2. Doanh nghi ệp đã hi ểu v ề th ị tr ường và Ni v i h ơn 20 n m kinh nghi m xây d ng v n khách hàng, để chuy ển thành các hành động c ụ hóa doanh nghi p. Vi nh ng thành công trong th ể? Kt qu ánh giá th hi n s tôn tr ng các kinh doanh và uy tín trong ngành, công ty này giá tr v n hóa thông qua hi u qu c a các quy có th ưc coi là m t in hình trong xây d ng trình và h th ng th c thi c a doanh nghi p, vn hóa doanh nghi p. Các k t qu ánh giá t còn g i là tính nh t quán, bao g m các y u t : công ty này mang nh ng hàm ý bài h c kinh (i) s ph i h p và g n k t; (ii) s ng thu n; nghi m phát tri n v n hóa doanh nghi p cho (iii) giá tr c t lõi. nhi u DNNVV, mà h u h t có s n m ho t ng còn ít và thi u kinh nghi m phát tri n v n 3. Doanh nghi ệp đã có các h ệ th ống để hóa doanh nghi p. th ực thi hi ệu qu ả các đị nh h ướng kinh doanh? Quá trình ánh giá ưc th c hi n nh ư sau: Kt qu ánh giá th hi n kh n ng xây d ng nng l c và tính trách nhi m c a nhân viên, Bưc m t, ph ng v n T ng giám c ng th i là ng ưi sáng l p công ty nh m tìm hi u v còn g i là s tham gia, bao g m các y u t : tm nhìn, nh h ưng chi n l ưc, tri t lý kinh (i) s y quy n; (ii) ph i h p nhóm; (iii) phát doanh, chính sách qu n tr và phát tri n ngu n tri n n ng l c. nhân l c, nh ng thách th c và thành công trong 4. Đội ng ũ nhân viên có cam k ết v ới các phát tri n v n hóa doanh nghip. Sau ó, các mục tiêu và định h ướng đã đặt ra? K t qu ni dung ph ng v n ưc l p l i v i 3 cán b ánh giá bi u hi n kh n ng doanh nghi p trong trong ban iu hành. Các thành viên ban iu hành c ng ưc yêu c u ánh giá v n hóa vi c chuy n nhu c u khách hàng thành các hành doanh nghi p b ng b ng h i d a theo c u trúc ng c th , còn g i là tính thích ng, bao g m vn hóa doanh nghi p 3 c p c a Schein v i các y u t : (i) t ch c h c h i; (ii) nh h ưng 17 tiêu chí. M c ích b ưc này là làm rõ nh ng khách hàng; và (iii) tính i m i. nh h ưng phát tri n v n hóa doanh nghi p mà lãnh o công ty mu n h ưng t i, c ng nh ư s ___ nh t quán trong nh n th c và nh h ưng qu n 4 surveys/denison-surveys/organizational-culture lý c a ban lãnh o.
6. Đ.T. Long / Tạp chí Khoa h ọc ĐHQGHN: Kinh t ế và Kinh doanh, T ập 31, S ố 1 (2015) 22-30 27 Bưc hai, b ng h i g m 60 câu h i theo mô nghi p mang b n s c riêng, nh ưng còn ang hình Denison ưc phát cho toàn b cán b trong quá trình hoàn thi n. Các giá tr ưc o nhân viên t i tr s chính c a công ty, các cán lưng ưa ra phân b giá tr trung bình t 3,54 b qu n lý t c p t t i các chi nhánh c a hàng ca công ty. T ng s thu v ưc 105 phi u n 3,89 im, trung bình 3,75 trên thang im trên t ng s 125 phi u phát ra. 5, là m c im khá, nh ưng ch ưa n i tr i và rõ Cu i cùng, các k t qu phân tích b ng h i nét (Hình 3). s ưc so sánh v i nh ng nh h ưng phát T k t qu ánh giá v n hóa doanh nghi p tri n ã ưc xác nh trong b ưc m t ưa theo mô hình Denison, k t h p v i các k t qu ra các nh n nh ánh giá v nh ng thành công ph ng v n và th c a, các c im ưc ghi và hn ch trong phát tri n v n hóa doanh nh n trong v n hóa doanh nghi p c a công ty nghi p c a công ty c ng nh ư nh ng hàm ý bài hc kinh nghi m cho các DNNVV khác. này g m: Khái l ược k ết qu ả đánh giá v ăn hóa (1) Các thành viên i x v i nhau nh ư doanh nghi ệp ng ưi thân trong gia ình, g n bó và chia s v i Do gi i h n khuôn kh trình bày, ph n này nhau. Nhân viên luôn tin t ưng vào nh ng s khái l ưc k t qu ánh giá b ng h i theo mô quy t nh, chính sách c a công ty và th hi n hình Denison và các k t lu n rút ra. tinh th n oàn k t, tính ng i trong công Kt qu ưc phân tích t 105 phi u tr l i vi c. Vn hóa doanh nghi p ã ưc t ng bng h i c a cán b nhân viên, giúp ư a ra b c thành viên trong công ty th u hi u, t o nên tranh t ng th v v n hóa doanh nghi p c a sc m nh và s khác bi t trong ho t ng công ty. K t qu này cho phép có k t lu n b ưc kinh doanh c ng nh ư l i th c nh tranh c a u: công ty ã t o d ng ưc v n hóa doanh công ty trên th tr ưng. H Hình 3. K t qu ánh giá v n hóa doanh nghi p. Ngu ồn: Kt qu kh o sát.
7. 28 Đ.T. Long / Tạp chí Khoa h ọc ĐHQGHN: Kinh t ế và Kinh doanh, T ập 31, S ố 1 (2015) 22-30 (2) Công ty t o d ng ưc nét v n hóa c (2) S tham gia c a nhân viên vào các quá tr ưng, t trang ph c, trang s c, cách th c giao trình xây d ng chi n l ưc và m c tiêu, phát huy ti p n cách th c làm vi c. c bi t, công ty tính sáng t o m i thành viên còn h n ch . áp d ng chính sách tuy n d ng nhân s r t ch t (3) Trong t ch c v n còn s nghi ng i ch , ch n l a k l ưng d a theo các tiêu chí trong giao ti p và ph i h p, làm gi m hi u mang b n s c riêng c a doanh nghi p. Vi c qu ho t ng c a t ch c. Quá trình thu th p tuy n ch n k l ưng ã rút ng n ưc th i gian d li u nghiên c u khó kh n, kéo dài h ơn so nhân viên m i hòa nh p v i môi tr ưng làm vi k ho ch, c ng ph n nào th hi n im vi c, hòa nh p nhanh v i t ch c và nh h ưng hn ch này. phát tri n c a công ty, t o iu ki n thu n l i (4) Vai trò ch ng c a nhân viên trong nh t cho nhân viên phát tri n cùng t ch c. vi c áp ng các nhu c u c a khách hàng c n ưc nâng cao h ơn n a t o s cam k t v i (3) Vn hóa doanh nghi p th hi n rõ tri t công vi c, chia s t m nhìn, c ng nh ư nâng cao lý qu n lý theo hi u qu công vi c. Trong m i tính i m i trong công ty. hoàn c nh và công vi c ưc giao, các thành Bài h ọc v ề xây d ựng v ăn hóa doanh nghi ệp viên u h ưng t i hi u qu và ch t l ưng công trong các DNNVV Vi ệt Nam vi c. Nét v n hóa này ưc hình thành và phát tri n ngay t khi công ty thành l p. Tri t lý T kh o sát tình hu ng m t doanh nghi p thành công, b ưc u bài vi t rút ra m t s bài qu n lý ưc lan t a t lãnh o cao nh t xu ng hc trong xây d ng v n hóa doanh nghi p n i ng qu n lý, là nh ng thành viên i Vi t Nam. tr ưc, có kinh nghiêm, v a là ng ưi tr c t, v a ứ ấ dn d t và ch b o nh ng thành viên i sau. Do Th nh t, xây d ng và phát tri n v n hóa doanh nghi p m nh, tr ưc h t doanh nghi p vy, m i thành viên ưc phát tri n và làm vi c ph i nh n th c ưc t m quan tr ng và s c n hưng n hi u qu công vi c. thi t c a vi c xây d ng v n hóa doanh nghi p, (4) Lãnh o công ty luôn là t m g ươ ng, là ph i xây d ng ưc nh ng chính sách và bi n bi u t ưng, c v cho các ho t ng kinh pháp phát tri n v n hóa doanh nghi p phù h p doanh. Lãnh o ch ng trong vi c ban hành và g n li n v i doanh nghi p ngay t khi thành chính sách qu n lý, tìm ki m và nh h ưng lp. Các chính sách và bi n pháp phát tri n phát tri n nhân tài trong công ty, truy n bá t ư ưc xây d ng trên n n t ng tri t lý kinh doanh rõ ràng, có s ng thu n và nh t trí cao c a tưng và các tri t lý qu n lý cho các cán b toàn th cán b , nhân viên trong doanh nghi p. qu n lý và lan t a n i ng nhân viên. Kinh nghi m th c ti n t công ty c ng cho Bên c nh nh ng im m nh ã ghi nh n, th y l a ch n nh ng thành viên có h giá tr vn hóa doanh nghi p c a công ty này c ng b c chia s v i h giá tr c a công ty và i ôi xây l nh ng h n ch nh ư sau: dng v n hóa doanh nghi p là h ưng i úng (1) Vi c phát tri n n ng l c nhân viên ch ưa và hi u qu . ưc quan tâm và u t ư úng m c. K t qu và Th ứ hai , v n hóa doanh nghi p không th thành công t ưc ch y u xu t phát t vai tách r i chi n l ưc kinh doanh c a doanh trò và áp l c c a ng ưi ng u và quá trình nghi p. Chi n l ưc kinh doanh là y u t i tuy n ch n nhân viên theo úng các chu n m c tr ưc, nh h ưng phát tri n cho v n hóa doanh giá tr c a công ty. nghi p. Nh ưng khi doanh nghi p có v n hóa
8. Đ.T. Long / Tạp chí Khoa h ọc ĐHQGHN: Kinh t ế và Kinh doanh, T ập 31, S ố 1 (2015) 22-30 29 doanh nghi p m nh thì ây l i là n n t ng qu n tr còn h n ch và còn kho ng cách khá xa tri n khai hi u qu các chi n l ưc kinh doanh. vi nh ng chu n m c và thông l qu c t ; ph n Doanh nghi p c n xây d ng các m c tiêu và ln các nhà lãnh o doanh nghi p ch ưa tr i nh h ưng phát tri n dài h n. B i vì, m i ho t qua các khóa ào t o v qu n tr kinh doanh ng c a doanh nghi p u h ưng t i các m c [9]. ây là m t h n ch r t l n trong phát tiêu t ra. Quá trình hi n th c hóa các m c tiêu tri n v n hóa doanh nghi p Vi t Nam, nh t kinh doanh s d n hình thành và phát tri n m t là t i các DNNVV. vn hóa doanh nghi p c tr ưng, mang m b n Cu ối cùng , v n hóa chính là con ng ưi. V n sc c a doanh nghi p. N u m c tiêu và nh hóa doanh nghi p là t p h p c a n p ngh và hưng chi n l ưc thay i th ưng xuyên, doanh cách làm c a i ng nhân s trong doanh nghi p s khó hình thành và phát tri n ưc v n nghi p. Vì v y, phát tri n v n hóa doanh nghi p hóa doanh nghi p m nh. thành công òi h i ph i phát huy vai trò ch Th ứ ba , phát tri n v n hóa doanh nghi p ng tích c c c a i ng nhân tiên tham gia cng chính là t o d ng th ươ ng hi u doanh vào quá trình phát tri n v n hóa doanh nghi p. nghi p. Khi m t doanh nghi p xây d ng và Tóm l i, DNNVV Vi t Nam có vai trò quan phát tri n ưc v n hóa doanh nghi p m nh, tr ng trong quá trình phát tri n kinh t - xã h i th m sâu vào m i thành viên trong t ch c, t o song ang ph i i m t v i nh ng h n ch v nên chu n m c hành vi và ng x v i khách qu n lý và n ng l c c nh tranh. Phát tri n v n hàng, s t o nên d u n m nh m trong nh n hóa doanh nghi p là m t gi i pháp quan tr ng th c c a khách hàng. V n hóa doanh nghi p nâng cao n ng l c c nh tranh và hi u qu mnh t o ra b n s c doanh nghi p và hình nh ho t ng c a các DNNVV. Phát tri n v n hóa doanh nghi p, và c ng chính là c t lõi c a doanh nghi p òi h i các doanh nghi p ph i có th ươ ng hi u doanh nghi p. K t qu kh o sát các công c rà soát, ánh giá t ng th v n hóa doanh nghi p cho th y, s khác bi t c a th ươ ng hi u này ch y u ưc t o ra t i doanh nghi p, g n hành vi c a nhân viên v i ng con ng ưi c a doanh nghi p. Nhân viên các chính sách và tri t lý qu n lý, c bi t khi ưc quan tâm sát sao ngay t khâu tuy n doanh nghi p i m t v i môi tr ưng bi n ng dng, sau ó là nh h ưng hành vi theo các hay kinh t kh ng ho ng. Kinh nghi m t ví d tri t lý c a doanh nghi p. trên c ng cho th y, s d ng mô hình Denison, mt mô hình ánh giá v n hóa doanh nghi p Th ứ t ư, lãnh o là ng ưi t n n móng và ưc th gi i ánh giá cao, c n có s k t h p phát tri n v n hóa doanh nghi p. Các tri t lý vi các ph ươ ng pháp ph ng v n và b ng h i kinh doanh hay nh h ưng chi n l ưc th ưng là s n ph m c a lãnh o. Lãnh o c ng là tiêu chí phát tri n v n hóa doanh nghi p ưc ng ưi x ưng và t ch c th c hi n các chính xây d ng theo iu ki n c a Vi t Nam, ánh sách qu n lý, quy t nh tuy n ch n hay b giá sát v i th c ti n DNNVV Vi t Nam. nhi m nh ng con ng ưi c th vào các v trí ng thi, vi c ti n hành ánh giá ng lo t quan tr ng. ng th i, lãnh o là m t bi u vn hóa doanh nghi p theo nhóm các doanh tưng, hình nh i di n cho v n hóa c a m t nghi p hay theo ngành kinh doanh, làm c ơ s doanh nghi p. Tuy v y, theo Phùng Xuân Nh d li u cho vi c so sánh hoàn thi n v n hóa (2011), lãnh o doanh nghi p Vi t Nam hi n doanh nghi p, c ng là m t yêu c u c n quan còn y u v k n ng lãnh o, qu n lý, trình tâm trong các nghiên c u ti p theo.
9. 30 Đ.T. Long / Tạp chí Khoa h ọc ĐHQGHN: Kinh t ế và Kinh doanh, T ập 31, S ố 1 (2015) 22-30 Tài li ệu tham kh ảo [6] Noe, R., Employee Training and Development, 6th Edition, McGraw Hill, 2013. [1] Runckel, C. W., “Small Medium Enterprise [7] John Kotter, “Does Corporate Culture Drive (SME) in Vietnam”, Financial Performance?”, Forbes, asia.com/vietnam/sme_in_vietnam.html, 2011. [2] Edgar H. Schein, Organizational Culture and 10/does-corporate-culture-drive-financial- Leadership, Jossey-Bass, 2004. performance/, 2011. [3] Andrew D. B., Organizational Culture, Pearson [8] Herzka, P., Turáková, A., “The Applying Education, 1998. Denison Model for the Analysis of Corporate”. [4] Robbins, S. P., Judge, T. A., Organizational Retried from th Behavior, 14 ed. Pearson Prentice Hall, Upper 06/004.htm, 2010. Saddle River, New Jersey 07458, 2011. [9] Phùng Xuân Nh , Nhân cách doanh nhân và v n [5] Hofstede G., Hofstede G., J., Minkov M., hóa kinh doanh Vi t Nam trong giai on i Cultures and Organizations - Software of the mi và h i nh p qu c t , NXB. i h c Qu c Mind, McGraw-Hill, 2010. gia Hà N i, 2011. Corporate Culture Assessment of Small and Medium Enterprises in Viet Nam Ti n Long VNU University of Economics and Business, 144 Xuân Thủ y Str., Cầu Gi ấy Dist., Hanoi, Vietnam Abstract: Corporate culture has a close relationship with the performance and competitiveness of an enterprise. Corporate culture assessment helps researchers and business leaders understand strengths and weaknesses regarding organizational systems and strategic implementation as well as commitments of staff to corporate philosophy and management policy, which allows business leaders to make adjustments to strengthen and develop corporate culture, and improve competitiveness. This article presents the nature of corporate culture and the results gained from assessing the corporate culture of an enterprise in Hanoi. Based on the assessment, the author proposes a number of lessons about corporate culture for SMEs in Vietnam, which should be regarded as a prerequisite for a broader assessment of various SMEs in Viet Nam. Keywords: SMEs , corporate culture, competitive advantage.