Giáo trình Bảo hiểm hàng hải - Đỗ Minh Cường

Nội dung text: Giáo trình Bảo hiểm hàng hải - Đỗ Minh Cường

1. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng Mc l c Li nói u 4 Ch ng I. CÁC KHÁI NI M CHUNG V B O HI M 5 1.1. Khái quát v b o hi m thân tàu bi n 5 1.1.1. L ch s ra i c a b o hi m 5 1.1.2. Khái ni m chung v b o hi m 5 1.1.3. M c ích, ý ngh a và phân lo i c a công tác b o hi m 6 1.1.4. Các nguyên t c c b n trong b o hi m 6 1.2. M t s khái ni m, thu t ng c b n trong b o hi m 7 1.2.1. Các khái ni m và thu t ng chung 7 1.2.2. T n th t trong b o hi m hàng h i 9 Ch ng II. B O HI M THÂN TÀU 12 2.1. Khái quát v b o hi m thân tàu 12 2.1.1. S ra i và phát tri n c a b o hi m thân tàu 12 2.1.2. i t ng c a b o hi m thân tàu 14 2.1.3. Quy n l i c a b o hi m thân tàu bi n 14 2.1.4. Giá tr b o hi m 14 2.1.5. S ti n b o hi m 15 2.1.6. Phí b o hi m thân tàu 15 2.1.7. Hoàn phí b o hi m thân tàu 16 2.2. R i ro b o hi m thân tàu 16 2.2.1. Khái ni m chung v r i ro hàng h i 16 2.2.2. R i ro c b o hi m 17 2.2.3. R i ro b o hi m thân tàu bi n 19 2.3. Các iu ki n b o hi m thân tàu 20 2.3.1. Các iu ki n b o hi m thân tàu c a h i b o hi m LONDON 20 2.3.2. Các iu ki n b o hi m thân tàu c a B o hi m Vi t Nam 21 2.4. Hi u l c c a n b o hi m thân tàu 22 2.4.1. Th i h n c a b o hi m thân tàu 22 2.4.2. ng nhiên k t thúc b o hi m 23 2.4.3. Ti p t c b o hi m 23 2.4.4. Ph m vi b o hi m hành thu 23 2.5. Th t c b o hi m 24 2.5.1. Th t c yêu c u b o hi m 24 2.5.2. Th t c c p gi y ch ng nh n b o hi m 25 2.5.3. Hi u l c c a n b o hi m thân tàu 30 Ch ng III. B O HI M TRÁCH NHI M DÂN S CH TÀU - P&I 31 3.1. Khái quát v h i P&I 31 3.1.1. L ch s ra i c a H i 31 Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 1
2. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng 3.1.2. S phát tri n c a H i 32 3.1.3. B n ch t c a H i 33 3.1.4. C u trúc t ch c c a H i 33 3.1.5. S qu n lý ca H i 33 3.1.6. Tham gia h i và th i gian b o hi m 34 3.2. K thu t tính phí b o hi m P & I 35 3.2.1. Nguyên t c tính phí 35 3.2.2. C s tính phí 35 3.2.3. Ph ng pháp tính phí 35 3.3. Nh ng r i ro c H i b o hi m 38 3.3.1. Nguyên t c chung 38 3.3.2. Trách nhi m và t n th t c H i b o hi m 38 3.3.3. Trách nhi m và t n th t không c H i b o hi m 46 3.3.4. Tình hình công tác b o hi m P& I t i Vi t Nam 49 3.4. Th t c b o hi m 54 3.4.1. Th t c yêu c u b o hi m và c p gi y ch ng nh n b o hi m 54 3.4.2. iu ki n, th i h n, hi u l c c a b o hi m P&I 54 3.4.3. S thay i iu ki n b o hi m, ph m vi hành trình 54 Ch ng IV. B O HI M HÀNG HÓA V N CHUY N B NG ƯNG BI N 56 4.1. Khái quát v b o hi m hàng hóa v n chuy n b ng ng bi n 56 4.1.1. i t ng b o hi m và quy n l i b o hi m 56 4.1.2. Giá tr b o hi m, s ti n b o hi m và phí b o hi m 58 4.1.3. Th i gian và hành trình b o hi m 61 4.2. Các lo i r i ro trong b o hi m hàng hóa v n chuy n b ng ng bi n 63 4.2.1. Các lo i r i ro 63 4.2.2. Phân lo i r i ro 64 4.3. Các lo i t n th t trong b o hi m hàng hóa v n chuy n b ng ng bi n 68 4.3.1. T n th t toàn b 68 4.3.2. T n th t b ph n 69 4.3.3. T n th t chung 70 4.3.4. T n th t riêng 71 4.4. Các iu ki n b o hi m hàng hóa v n chuy n b ng ng bi n 71 4.4.1. Các iu ki n thông th ng c a b o hi m Anh 71 4.4.2. B o hi m hàng hóa v n chuy n b ng ng bi n Vi t Nam 76 4.4.3. Các lo i h p ng b o hi m hàng hóa 77 Ch ng V. H S Ơ KHI U N I ÒI B I TH ƯNG T N TH T 85 5.1. i v i b o hi m thân tàu 85 5.1.1. Thông báo và gi i quy t tai n n 85 5.1.2. B h s ban u do tàu l p 86 Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 2
3. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng 5.1.3. B h s khi u n i òi b i th ng t n th t 86 5.2. i v i b o hi m trách nhi m dân s ch tàu 86 5.2.1. H s m t v t n th t hàng hoá 86 5.2.2. H s m t v t n th t do ô nhi m d u 87 5.2.3. H s v t n th t do m au, th ng t t, t vong 87 5.2.4. H s m t v t n th t do b ph t h i quan 87 5.2.5. T n th t do âm va c u c ng và các công trình khác 88 Ph l c 89 1. M u n b o hi m thân tàu 89 2. M u n b o hi m P&I 91 3. M u n b o hi m hàng hóa 93 Danh m c tài li u tham kh o 94 Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 3
4. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng Li nói u Bo hi m hàng h i có m t vai trò c bi t quan tr ng trong kinh doanh v n t i bi n. Trong quá trình kinh doanh, ngành v n t i bi n th ng xuyên ph i i m t v i các r i ro (do thiên tai hay tai n n b t ng : m tàu, cháy , m c c n, âm va, m t tích ) mà h u qu là vô cùng n ng n , có th khi n cho ng i kinh doanh v n t i bi n ph i phá s n. kh c ph c iu này, ngoài vi c tìm m i cách hi n i hóa i tàu v n t i nh m h n ch t i m c th p nh t thi t h i có th x y ra thì m t gi i pháp khác là bù p kinh t b ng con ng b o hi m. B o hi m trong l nh v c này g i là bo hi m hàng h i. B o hi m hàng h i bao g m ba nghi p v b o hi m chính là b o hi m thân tàu, b o hi m trách nhi m dân s ch tàu và b o hi m hàng hóa v n chuy n b ng ng bi n. Vi m t mong c giúp cho sinh viên ngành i bi n n m b t c nh ng ki n th c c ơ b n v nghi p v b o hi m hàng h i. khi ra i làm, các em có th v n dng nh ng ki n th c này vào th c t công vi c, qua ó làm gi m thi u t i a nh ng thi t h i cho ch tàu, ng i khai thác tàu; b o v các quy n l i chính áng cho h . Nhóm biên so n chúng tôi ã tìm tòi, t p h p nh ng ki n th c c ơ b n v nghi p v bo hi m hàng h i cho ra m t cu n giáo trình này. N i dung ch y u ca giáo trình là gi i thi u các ngu n lu t chi ph i, các quy t c b o hi m hàng h i liên quan và nh ng quy trình x lý t n th t Cu n giáo trình là tài li u ph c v cho môn h c Bo hi m hàng h i trong nhà tr ng. Ngoài ra, có th dùng làm tài li u tham kh o cho nh ng ai quan tâm. Do tài li u c biên so n l n u tiên b i nhóm biên so n, vì v y ch c ch n s không tránh kh i nh ng sai sót. Nhóm biên so n chúng tôi r t mong nh n c nh ng óng góp và phê bình c a ng i c b xung s a ch a giáo trình này hoàn thi n h ơn trong l n biên so n sau. H i phòng, tháng 10 n m 2013 Nhóm biên so n Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 4
5. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng Ch ng I. CÁC KHÁI NI M CHUNG V B O HI M 1.1. Khái quát v b o hi m thân tàu bi n 1.1.1. L ch s ra i c a b o hi m Qua nh ng kh o c u v l ch s , ng i ta ã tìm th y nh ng d u tích y n tng v d tr l ng th c thu n túy trong th i ti n s , c i và c n i, trong th i k này con ng i ã bi t dành nh ng kho n d tr nh t nh kh c ph c nh ng r i ro do h n hán và thiên tai gây ra. N m 2500 TCN t i Ai C p, nh ng ng i th o á ã thi t l p qu h tr nh ng ng i g p ho n n n. N m 1700 TCN Babylone và nm 500 tr c CN Athens ã xu t hi n hình th c cho vay n ng lãi v i lãi su t cao ph c v cho vi c mua bán và v n chuy n hàng hóa. Vì v y khi ch ng may hàng hóa b t n th t ho c g p r i ro thhì ng i vay không ph i tr nh ng kho n ã vay. Th c ch t c a ho t ng này là hình th c b o hi m. Quan h vay m n sau này b c m và bi n thành hình th c m i, theo ó các nhóm nhà buôn ch p nh n chi tr m t kho n ti n i l y s an toàn cho con tàu và hàng hóa c a mình. Hình th c b o hi m chính th c ra i t ó. Vào th k 13 ã xu t hi n nh ng th a thu n b o hi m u tiên g n li n v i ho t ng giao l u, buôn bán hàng hóa b ng ng bi n. T i Gênes ca Italia ã phát hành b n h p ng b o hi m c nh t vào n m 1347 và còn l u n ngày nay. Công ty b o hi m c a ngành v n t i ng bi n ã thành l p vào n m 1424 ti Gênes. Nm 1688 công ty b o hi m Lloyd’s ã ra i trên ng TOWER STREET LONDON, t ó n nay b o hi m Lloyd’s tr thành công ty b o hi m l n nh t chi ph i toàn th gi i và cùng theo ó công ty n c Anh tr thành n c có n n b o hi m ln nh t. N m 1745 t i Anh, o lu t b o hi m hàng h i (Mairitime insurance act 1745) ra i và sau ó l n l t c thay i b ng o lu t b o hi m hàng h i 1788, o lu t 1868 và hi n nay là o lu t b o hi m 1906 ang c áp d ng r ng rãi trên toàn th gi i. 1.1.2. Khái ni m chung v b o hi m Mc dù ra i r t s m, song cho n nay v n ch a có m t khái ni m th ng nh t v b o hi m vì ng i ta a khái ni m v b o hi m nhi u góc khác nhau: Di góc pháp lý, giáo s Hermard a ra khái ni m: “B o hi m là m t nghi p v qua ó m t bên là ng i c b o hi m ch p nh n tr m t kho n ti n (phí b o hi m hay óng góp b o hi m) cho chính mình ho c cho m t ng i th ba khác trong tr ng h p có r i ro s y ra h c b i th ng kho n ti n t m t bên khác là ng i bo hi m, ng i ch u trách nhi m i v i toàn b r i ro, n bù nh ng thi t h i theo Lu t th ng kê”. Di góc kinh doanh b o hi m, các công ty, các t p oàn b o hi m th ng mi trên th gi i l i a ra khái ni m: “B o hi m là m t c ch , theo c ch này m t ng i, m t doanh nghi p hay m t t ch c chuy n nh ng r i ro cho công ty b o hi m, công ty ó s b i th ng cho ng i c b o hi m các t n th t thu c ph m vi bo hi m và phân chia giá tr thi t h i gi a t t c nh ng ng i c b o hiêm”. Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 5
6. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng Ta c ng có th nh ngh a b o hi m: “B o hi m là s cam k t c a ng i b o hi m v i ng i c b o hi m v b i th ng cho ng i c b o hi m nh ng m t mát h h ng, thi t h i c a i t ng b o hi m do r i ro ã tho thu n gây ra, v i iu ki n ng i mua b o hi m ã mua b o hi m cho i t ng ó và n p kho n ti n g i là phí b o hi m”. 1.1.3. M c ích, ý ngh a và phân lo i c a công tác b o hi m a. M c ích, ý ngh a c a công tác b o hi m Bo hi m có tác d ng giúp cho ng i mua b o hi m không b nh ng t n th t b t ng làm phá s n, do nh ng r i ro hay bi n c b t ng ó c phân chia cho nh ng n v kinh t , nh ng cá nhân tham gia b o hi m b chính r i ro, bi n c ó gây ra. m b o cho kinh doanh th c hi n m t cách bình th ng góp ph n làm n nh cu c sng con ng i. Góp ph n n nh tài chính và m b o các kho n u t . M t nhà kinh t h c ng i pháp Jerome yeatman ã vi t: “Không ph i các ki n trúc s mà là các nhà b o hi m ã xây d ng nên NewYork, chính là vì không m t nhà u t nào dám m o hi m hàng t ô la c n thi t xây d ng nh ng tòa nhà ch c tr i mà không b o m c b i th ng n u nh có h a ho n ho c sai ph m v xây d ng x y ra, ch có các nhà b o hi m dám m b o m iu ó nh vào các c ch ca b o hi m”. Có tác d ng huy ng v n r t h u hi u u t và phát tri n kinh t xã h i t ng n thu là phí b o hi m (premium), do ó nhà b o hi m h có m t kho n ti n l n và cn ph i c qu n lý m t cách ch t ch , trong kho ng th i gian ti n qu b o him ch a ph i s d ng t i, kho n ti n này c u t sinh lãi. Bo hi m là ch d a tinh th n cho ng i tham gia b o hi m, con ng i, tàu và hàng hóa có giá tr vô cùng l n nh ng luôn có th g p ph i nh ng r i ro b t ng nh sóng th n, bão t , h a ho n vì v y khi tham gia b o hi m, ch tàu có th yên tâm hn khi u t vào vi c phát tri n và kinh doanh i tàu và tránh c nh ng r i ro phá s n. Bo hi m hàng h i giúp ch tàu tái t o s n xu t sau m t r i ro, giúp ngành hàng hi phát tri n m nh và các ch tàu có tâm lý an toàn trong kinh doanh. b. Phân lo i công tác b o hi m Trong ho t ng b o hi m ta có th phân lo i theo m t s cách nh sau: - Theo i t ng b o hi m có: B o hi m tài s n, b o hi m con ng i, b o hi m trách nhi m dân s ; - Theo ph ng thc ho t ng có: B o hi m b t bu c và b o hi m không b t bu c; - Theo ph m vi ho t ông có: B o hi m qu c gia và b o hi m qu c t ; - Theo c tr ng b o hi m có: B o hi m hàng hóa, b o hi m nhân th , b o hi m thân tàu, b o hi m trách nhi m dân s 1.1.4. Các nguyên t c c b n trong b o hi m a. Nguyên t c b o hi m m i r i ro Ng i b o hi m ch nh n b o hi m m i r i ro t c là b o hi m m i s c tai n n, tai ho x y ra m t cách b t ng , ng u nhiên ngoài ý mu n c a con ng i ch không Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 6
7. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng bo hi m m t cách ch c ch n x y ra, ng nhiên x y ra c ng ch b i th ng nh ng thi t h i m t mát do r i ro gây ra ch không ph i là ch c ch n x y ra. b. Nguyên t c b i th ng Theo nguyên t c này, khi có t n th t x y ra ng i b o hi m ph i b i th ng cho ng i c b o hi m nh th nào ó ng i c b o hi m có v trí tài chính nh tr c khi có t n th t x y ra. Các bên không c l i d ng b o hi m tr c l i. Trách nhi m c a ng i b o hi m ch gi i h n trong ph m vi s ti n b o hi m tuy v y khi c ng s ti n b i th ng t n th t vi các chi phí ã chi c u v t hàng hoá (chi phí riêng) chi phí giám nh, óng góp t n th t chung và nh ng chi phí có liên quan n vi c òi ng i th ba b i th ng n u t ng s ti n v t quá s ti n b o hi m ng i b o hi m c ng ph i b i th ng. Bi th ng b ng ti n m t ch không b ng hi n v t tr khi có các qui nh khác, np phí b o hi m b ng ti n gì thì b i th ng b ng ti n ó và b i th ng nh th nào ó b o m cho ng i c b o hi m có v trí tài chính nh tr c khi có t n th t xy ra. c. Nguyên t c trung th c tuy t i Th c hi n nguyên t c này có ngh a là ng i b o hi m và ng i c b o hi m tuy t i trung th c v i nhau, tin t ng l n nhau và không tr c l i l n nhau, m t trong hai bên vi ph m iu này thì h p ng b o hi m không có hi u l c. d. Nguyên t c th quy n Ng i b o hi m sau khi b i th ng cho ng i c b o hi m thì có quy n òi bên th ba b i th ng l i cho mình n u có (iu 231 Lu t Hàng H i Vi t Nam và iu 79 c a MIA 1906). e. Nguyên t c l i ích b o hi m Theo nguyên t c này, ng i c b o hi m mu n mua b o hi m ph i có l i ích bo hi m. L i ích b o hi m có th là quy n l i ã có ho c s có trong i t ng b o hi m. Trong b o hi m hàng h i, l i ích b o hi m không nh t thi t ph i có khi ký k t hi p ng nh ng nh t thi t ph i có khi x y ra t n th t. L i ích b o hi m là l i ích ho c quy n l i liên quan n, g n bó v i hay ph thu c vào s an toàn c a i t ng bo hi m. 1.2. M t s khái ni m, thu t ng c b n trong b o hi m 1.2.1. Các khái ni m và thu t ng chung a. Ng i b o hi m Là ng i ng ra nh n b o hi m cho nh ng ng i khác khi c yêu c u. Ng i b o hi m có quy n thu phí b o hi m nh ng ng th i có trách nhi m b i th ng t n th t trong ph m vi b o hi m. Trong kinh doanh b o hi m, ngi b o hi m có th là công ty b o hi m (Insuarance company) hay ng i ký nh n cam k t b o hi m (Underwriter). Insurance company: Là thu t ng dùng ch công ty b o hi m. Công ty b o hi m có kh n ng ch p nh n ng ký b o hi m b o hi m cho b t k lo i hình b o Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 7
8. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng hi m nào ph thu c vào các iu kho n trong b n ghi nh c a h i b o hi m hay các vn ki n c u thành khác. Underwriter: Là thu t ng ch ng i ký nh n h p ng b o hi m cho ng i c b o hi m. Kh n ng ký nh n b o hi m c a Underwriter ph th c vào lo i hình bo hi m. b. Ng i c b o hi m Là ng i có i t ng b o hi m em b o hi m và c ng i b o hi m ch p thu n. Ng i c b o hi m có trách nhi m óng phí b o hi m cho ng i b o hi m và có quy n òi ng i b o hi m b i th ng nh ng t n th t thu c ph m vi b o hi m. c. Ng i tái b o hi m Là ng i thông qua h p ng tái b o hi m nh n l i m t ph n trách nhi m mà ng i b o hi m khác ã ch p thu n v i ng i c b o hi m trên c s c nh n mt ph n phí b o hi m mà ng i b o hi m tr c ã thu c a ng i c b o hi m. Th c ch t ng i tái b o hi m là ng i b o hi m c a ng i b o hi m. d. Ng i c tái b o hi m Là ng i b o hi m sau khi nh n b o hi m cho m t ng i l i em i t ng b o hi m ó n b o hi m l i m t t ch c b o hi m khác và c ch p thu n. e. i t ng b o hi m i t ng b o hi m là m t i t ng (Con ng i, tài s n, trách nhi m dân s ) b các r i ro, hi m h a e d a trong h p ng b o hi m. f. Giá tr b o hi m Giá tr b o hi m trong b o hi m là giá tr b ng ti n c a tài s n c ng i b o hi m và ng i c b o hi m th a thu n. Giá tr ó th ng c xác nh b ng giá tr th c t c a tài s n (i t ng b o hi m). Trong b o hi m hàng h i giá tr b o hi m c quy nh t i iu 210 c a B lu t hàng h i Vi t Nam. g. S ti n b o hi m S ti n b o hi m là kho n ti n nh t nh ghi trong n b o hi m ho c gi y ch ng nh n b o hi m trong b i th ng ho c chi tr b o hi m. S ti n b o hi m là mc t i a mà ng i b o hi m b i th ng cho ng i tham gia b o hi m và là c s tính phí b o hi m. S ti n b o hi m th ng nh h n giá tr b o hi m. h. B o hi m trùng Bo hi m trùng là tr ng h p có hai hay nhi u h n hai n b o hi m c c p cho cùng m t i t ng b o b o hi m và quy n l i b o hi m hay m t ph n c a nó mà t ng s ti n c b o hi m v t qúa m c cho phép theo quy nh. V nguyên t c khi i t ng b m t thì nh ng ng i b o hi m ch tr t i giá tr t i a b ng gía tr bo hi m. i. T l phí b o hi m Là s ph n tr m s ti n b o hi m mà ng i c b o hi m ph i n p cho ng i bo hi m theo quy nh c a lu t b o hi m. j. Phí b o hi m Phí b o hi m là kho n ti n ng i c b o hi m ph i óng cho ng i b o hi m c ng i b o hi m b i th ng khi có t n th t x y ra. Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 8
9. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng k. H p ng b o hi m Là h p ng c ký k t gi a ng i b o hi m và ng i c b o hi m mà theo ó ng i b o hi m thu phí b o hi m do ng i c b o hi m tr . Ng i b o hi m bi th ng cho ng i c b o hi m nh ng t n th t c a i t ng b o hi m do các hi m h a, r i ro gây ra theo m c và iu ki n mà hai bên ã th a thu n. l. M c mi n th ng Là giá tr c bi u hi n b ng m t s ti n c th hay b ng t l ph n tr m c a s ti n b o hi m mà n u giá tr t n th t nh h n giá tr này thì ng i b o hi m không ph i b i th ng cho ng i c b o hi m. Mc mi n th ng có ý ngh a chuy n m t ph n trách nhi m cho ng i c b o hi m, gi m c nh ng thanh toán l t v t, gi m b t phí b o hi m. Nó nh m m c ích tng trách nhi m c a ng i c b o hi m i v i i t ng b o hi m nh m gi m bt r i ro. Mc mi n th ng có hai lo i nh sau: - M c mi n th ng có kh u tr : Khi t n th t v t quá m c mi n th ng thì ng i bo hi m s b i th ng ph n v t quá khi t n th t nh h n m c mi n th ng thì ng i b o hi m không b i th ng. Ví d : m c mi n th ng: 1000USD Tn th t: 5000USD ng i b o hi m s b i th ng 4000-1000=3000USB Tn th t: 900USD ng i b o hi m s không b i th ng. - M c mi n th ng không kh u tr : Khi t n th t v t quá m c mi n th ng thì ng i b o hi m b i th ng toàn b , khi t n th t nh h n m c mi n th ng thì ng i bo hi m s không b i th ng. m. Giá tr t n th t Là giá tr tài s n b m t, h h ng ho c s ti n chi phí s a ch a nh ng h hng ó. n. Giá tr b i th ng Giá tr b i th ng là giá tr hay s ti n mà ng i b o hi m b i th ng cho ng i c b o hi m: Giá tr b o hi m = Giá tr t n th t + Chi phí giám nh + Chi phí phòng hn ch tn th t. o. iu ki n b o hi m Là toàn b nh ng quy nh v r i ro, t n th t c ng i b o hi m và ng i c b o hi m th a thu n. 1.2.2. T n th t trong b o hi m hàng h i a. nh ngh a Ri ro trong b o hi m hàng h i là các s c , r i ro có th gây ra cho các i tng b o hi m hàng h i. Các r i ro th ng c chia làm hai lo i: - Do thiên tai: Bão gió, sóng th n, th i ti t x u - Do tai n n b t th ng: M c c n, chìm m, cháy, n Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 9
10. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng Tn th t (Loss) trong b o hi m hàng h i là nh ng h h ng m t mát thit h i c a i t ng hàng h i do các r i ro gây ra. C n c vào m c t n th t có th phân ra tn th t toàn b , t n th t b ph n. b. Phân lo i t n th t trong b o hi m hàng h i 1) Tn th t b ph n (Partial Loss) là m t ph n i t ng b o hi m b h h ng m t mát (Có th x y ra v s l ng, tr ng l ng ho c ph m ch t “Gi m giá tr th ng mi”) 2) Tn th t toàn b (Total Loss) là i t ng b o hi m theo h p ng b m t mát thi t h i hoàn toàn và ng i b o hi m ph i b i th ng toàn b giá tr b o hi m, ho c s ti n b o hi m. Tn th t toàn b c chia thành hai lo i: T n th t toàn b th c t và t n th t toàn b c tính. - T n th t toàn b th c t (Actual total Loss) là toàn b i t ng b o hi m b h hng m t mát, b bi n ch t, bi n d ng không còn nh lúc b o hi m n a hay b m t i b t c ot i không l y l i c. Ví d : M t tr m hòm kính b v c 100 hòm, hoa qu b th i, tàu b m, m t tích - T n th t toàn b c tính (Constructive Total Loss) là t n th t c a i t ng b o hi m có th ch a n m c toàn b nh ng i t ng b t b (Abandon) m t cách h p lí vì t n th t th c t là không tránh kh i, thêm vào ó các chi phí s a ch a, ph c h i s v t quá giá tr b o hi m. 3) Tn th t chung - nh ngh a: Tn th t x y ra do s hy sinh ho c chi phí b t th ng c th c hi n mt cách có ý th c và h p lý nh m m c ích c u tàu và hàng hoá thoát kh i m t nguy hi m th c s (nguy hi m chung). * Bn c tr ng c a t n th t chung - Ph i có nguy c e do an toàn chung (T i các i t ng tham gia TTC); - Ph i có s hy sinh và chi phí: + Ph i c th c hiên m t cách b t th ng (ngoài ý mu n); + Ph i là hành ng có ý th c và có suy xét. - Hành ng t n th t chung ph i h p lý, chính áng. - Ph i vì an toàn chung. * Thông th ng ng i ta xác nh t n th t chung theo quy t c YORK ANTWERP (Y/A): - Hành ng vì an toàn chung, không n thu n an toàn m t tài s n nào; - S hy sinh ho c chi phí ph i là hành ng c ý hay tình nguy n; - Hy sinh ho c chi phí ph I có tính cht c bi t, không bình th ng; - Ph i t n t i nguy hi m th c t , nguy hi m không c n thi t ph i có tr c m t; - S hy sinh ph i h p lý. * M t s tr ng h p c tính t n th t chung: - Máy tàu b h ng do thu en tr ng l nh t ng h t máy sau khi tàu b m c c n; - Hàng d i tàu b cháy, thuy n tr ng ra l nh ch a cháy b ng cách phá vách ng n c u tàu và hàng; - C c - hàng b m t h t thì không còn c c, hàng và c c c tính; - Chi phí thuê tàu lai kéo tàu khi máy tàu b tr c tr c không t hành trình c; Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 10
11. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng - Chi phí cho l ng th c, th c ph m, l ng c a thuy n viên sau khi tàu h ngvà c a vào s a ch a; - Do nh h ng c a th i ti t x u hàng hoá b dích chuy n d n n không an toàn cho tàu, thuy n tr ng quy t nh cho tàu ghé m t c ng nào ó x p hàng cho an toàn; - a tàu vào c n c u tàu và hàng; - V t hàng xu ng bi n; - V t li u, hàng hoá trên tàu c t cháy thay th nhiên li u; - Chi phí b t th ng v chuy n t i, thuê xà lan x p ch l i hàng hoá nhiên li u dùng d tr c a tàu do b d i hay di chuy n; - Chi phí b o qu n, x p l i hàng hoá, nhiên li u, dùng d tr c a tàu do b d i hay di chuy n; - Ti n l ng, sinh ho t phí h p lý c a thuy n viên phát sinh trong th i gian hành trình b kéo dài do tàu ph i ghé n i lánh n n. 4) Tn th t riêng Là nh ng t n th t ch liên quan n quy n l i c a m t bên, m t s bên nào ó có quy n l i trên tàu (hay nh ng t n th t thi u m t trong 4 c ch ng c b n c a TTC). T c là nh ng t n th t thi u ít nh t m t trong nh ng c tr ng c a t n th t chung. Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 11
12. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng Ch ng II. B O HI M THÂN TÀU 2.1. Khái quát v b o hi m thân tàu 2.1.1. S ra i và phát tri n c a b o hi m thân tàu Tr c l i nhu n mà ngành th ng m i hàng h i mang l i c ng nh m c và s l ng r i ro ph i ng phó, các ch tàu, các nhà buôn bán, nh ng ng i v n t i luôn luôn tìm ki m nh ng hình th c b o m an toàn cho quy n l i c a mình. u tiên là vào kho ng th k th 5 TCN ng i ta ã tìm cách gi m nh t n th t toàn b m t lô hàng b ng cách san nh lô hàng c a mình ra làm nhi u chuy n hàng. ây là cách phân tán r i ro, t n th t và có th coi ó là hình th c nguyên khai ca b o hi m. Sau ó i phó v i nh ng t n th t n ng n thì hình th c “ cho vay mo hi m” ã xu t hi n theo ó trong tr ng h p x y ra t n th t i v i hàng hoá trong quá trình v n chuy n, ng i vay s c mi n không ph i tr kho n ti n vay c vn l n lãi. Ng c l i h s ph i tr m t lãi su t r t cao khi hàng hóa n b n an toàn, nh v y có th hi u lãi su t cao này là hình th c s khai c a phí b o hi m. Song s v t n th t x y ra ngày càng nhi u làm cho các nhà kinh doanh cho vay v n c ng lâm vào th nguy hi m và thay th nó là hình th c b o hi m ra i. Vào th k XIV, Floren, Genoa n c Ý, ó xu t hi n các h p ng b o hi m hàng h i u tiên mà theo ó m t ng i b o hi m cam k t v i ng i c b o hi m s b i th ng nh ng thi t h i v tài s n mà ng i c b o hi m ph i gánh ch u khi có thi t h i x y ra trên bi n, ng th i v i vi c nh n m t kho n phí. H p ng b o hi m c x a nh t mà ng i ta tìm th y có ghi ngày 22/04/1329 hi n c ng c l u gi t i Floren. Sau ó cùng v i vic phát hi n ra n d ng và tìm ra Châu M , ngành hàng h i nói chung và b o hi m hàng h i nói riêng ã phát tri n r t nhanh. V c s pháp lý thì có th coi chi u d Barcelona n m 1435 là v n b n pháp lu t u tiên trong ngành b o hi m. Sau ó là s c lnh c a Philippe de Bourgogne nm 1458, nh ng s c l nh c a Brugos n m 1537, Fiville n m 1552 và Amsterdam nm 1558. Ngoài ra c ng có s c l nh c a Ph n Lan n m 1563 liên quan n h p ng bo hi m hàng hóa. Tuy nhiên, ph i n th k XVI - XVII cùng v i s ra i c a ph ng th c s n xu t t b n ch ngh a thì ho t ng b o hi m m i phát tri n r ng rãi và ngày càng i sâu vào nhi u l nh v c c a i s ng kinh t – xã h i. M ng cho s phát tri n này là lu t 1601 c a Anh th i N hoàng Elisabeth , sau ó là ch d 1681 c a Pháp do Colbert biên so n và Vua Louis XIV ban hành, ó là nh ng o lu t m ng cho lnh v c b o hi m hàng h i. n th k XVII, n c Anh ã chi m v trí hàng u trong buôn bán và hàng h i qu c t v i Luân ôn là trung tâm ph n th nh nh t. Tàu c a các n c i t Châu Á, Châu Âu, Châu M , Châu Phi u v c p b n hai b sông Thame c a thành ph Luân ôn. Các ti m cà phê là n i g p g c a các nhà buôn, ch ngân hàng, ng i chuyên ch , ng i b o hi m giao d ch, trao i tin t c, bàn lun tr c ti p v i nhau. Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 12
13. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng Edward Lloyd’s là m t thuy n tr ng v h u b t u m quán cà phê ph Great Tower Luân ôn vào kho ng n m 1692. Các các nhà buôn, ch ngân hàng, ng i chuyên ch , ng i b o hi m th ng n ó trao i các thông tin v các con tàu vi n d ng, v hàng hóa chuyên ch trên tàu, v s an toàn và tình hình tai nn c a các chuy n tàu Ngoài vi c qu n lý quán cafe, n m 1696 Edward Lloyd’s cng cho ra m t t báo t ng h p các tình hình tàu bè và các v n khác nh m cung cp thông tin cho các khách hàng c a ông. Tuy nhiên vi c làm chính c a ông v n là cung c p a im khách hàng n giao d ch b o hi m, h i h p. Sau khi Edward Lloyd’s qua i ng i ta th y r ng c n ph i có m t n i t ng t nh v y các nhà khai thác b o hi m hàng h i t p trung n giao d ch b o hi m và n m 1770, “ Society of Lloyd’s ”vi t cách là m t t ch c t nguy n ã thành l p và thu x p m t a im Pope’s Head Alley cho các thành viên c a h . Sau ó t ch c này r i a im n trung tâm h i oái c a Hoàng gia và ó n n m 1828 thì r i n toà nhà riêng c a h t i ph Leaden Hall. T ch c này ho t ng v i t cách là t ch c t nhân n nm 1871 thì h p nh t l i theo lu t Qu c h i và tr thành Hi ng Lloyd’s và sau này ó tr thành n i giao d ch kinh doanh b o hi m và là hãng b o hi m l n nh t th gi i. Sau b o hi m hàng h i là s xu t hi n c a b o hi m ho ho n, ánh d u b ng v cháy th m kh c Luân ôn n c Anh ngày 2/9/1666 h y di t 13.000 c n nhà trong ó có h n 100 nhà th trong 4 ngày l i m t s thi t h i quá l n không th c u tr c. Sau ó nh ng nhà kinh doanh n c Anh ó ngh ra vi c c ng ng chia s ri ro ho ho n b ng cách ng ra thành l p nh ng Công ty b o hi m ho ho n nh : “Fire Office " (n m 1667), " Friendly Society " (n m 1684), " Hand and Hand " (n m 1696), " Lom Bard House " (n m 1704) Lúc ó Công ty b o hi m Lloyds ó ra i nh ng ch ho t ng trong l nh v c hàng h i. Mãi t i th k XX m i chuy n sang ho t ng c l nh v c n i a và tái b o hi m. Nc Pháp do nh h ng c a v ha ho n Luân ôn, nên n m 1786 công ty bo hi m h a ho n u tiên m i c thành l p ó là “ Company L'assurance Centree L'incendie”và “ Company Royade” (n m 1788). S ki n áng c l u truy n th i gian này và trong l ch s b o hi m là công trình toán h c c a Pascal v "Hình h c ca r i ro " (Lageometric Du Hasard) n m 1654 ó a n toán h c xác su t. ó là c s th ng kê xác su t ph c v cho ho t ng b o hi m và ngày nay v n c coi là k thu t c b n c a ngành b o hi m. Còn Vi t Nam, b o hi m xu t hi n t bao gi ? Không có tài li u nào ch ng minh m t cách chính xác mà ch ph ng oán vào n m 1880 có các H i b o hi m ngo i qu c nh H i b o hi m Anh, Pháp, Th y s , Hoa k ó ý n ông D ng. Các H i b o hi m ngo i qu c i di n t i Vi t Nam b i các công ty th ng mi l n, ngoài vi c buôn bán, các công ty này m thêm m t tr s làm i di n bo hi m. Vào n m 1926, chi nhánh u tiên là c a Công ty Franco- Asietique. n nm 1929 m i có công ty Vi t Nam t tr s t i Sài Gòn, ó là Vi t Nam B o hi m công ty , nh ng ch ho t ng v b o hi m xe ô tô. T n m 1952 v sau, ho t ng bo hi m m i c m r ng d i nh ng hình th c phong phú v i s ho t ng c a nhi u công ty b o hi m trong n c và ngo i qu c. Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 13
14. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng min B c, ngày 15/01/1965 Công ty B o hi m Vi t Nam (g i t t là Bo Vi t) mi chính th c i vào ho t ng. Trong nh ng n m u, B o Vi t ch ti n hành các nghi p v v hàng h i nh b o hi m hàng hóa xu t nh p kh u, b o hi m tàu vi n d ng 2.1.2. i t ng c a b o hi m thân tàu i t ng c a b o hi m thân tàu bi n là toàn b con tàu kh n ng i bi n theo lu t qu c t và qu c gia, bao g m: V tàu, mày tàu, trang thi t b thông th ng i bi n và ph c v kinh doanh (không bao g m v t d ng và tài s n cá nhân). Thông th ng trong b o hi m thân tàu giá tr v tàu chi m kho ng 40%, giá tr máy móc chi m kho ng 40%, giá tr trang thi t b chi m kho ng 20%. Trong b n kê khai h p ng b o hi m ch tàu ph i nêu rõ: - Tên tàu; - C ng ng ký tàu; - Qu c t ch tàu; - N m và n i óng tàu; - C p tàu; - DWT & GT & NT. ng th i ch tàu còn ph i m b o ba iu ki n: - Tàu kh n ng i bi n (sea worthiness); - Qu c t ch tàu không thay i trong su t th i gian b o hi m; - Hành trình con tàu ph i h p pháp. 2.1.3. Quy n l i c a b o hi m thân tàu bi n Trong b o hi m thân tàu ng i c b o hi m c ng i b o hi m b i th ng ho c bù p khi i t ng b o hi m b t n th t do các r i ro b o hi m gây ra. Quy n li b o hi m ch có th có khi i t ng b o hi m là có th t và ã b thay i do tai nn, r i ro c b o hi m. Quy n l i b o hi m ch có th th p h n ho c b ng giá tr ca i t ng b o hi m. 2.1.4. Giá tr b o hi m Giá tr b o hi m thân tàu là giá tr th c t c a con tàu khi b t u tham gia b o hi m. Giá tr b o hi m thân tàu c tính trên c s giá tr thc t c a v , máy, và các trang thi t b khác c a tàu, bao g m: Giá tr ghi trên s tài s n c nh; giá c mua bán tàu trên th tr ng; nó còn có th bao g m ti n l ng ng tr c cho thuy n viên và chi phí cho chu n b chuy n i. Nu ng i b o hi m tham gia b o hi m mà giá tr b o hi m nh h n giá tr th c t c a con tàu thì thì ng i b o hi m s nh n b o m t trong hai hình th c sau ây: - B o hi m m i r i ro hàng h i theo hình th c b o hi m d i giá tr ; - Ch b o hi m theo iu ki n b o hi m t n th t toàn b . Giá tr b o hi m ghi trong gi y ch ng nh n b o hi m là giá tr cao nh t mà ng i b o hi m nh n b i th ng i v i m i m t t n th t. Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 14
15. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng 2.1.5. S ti n b o hi m Bo hi m thân tàu là lo i hình b o hi m tài s n nên s ti n b o hi m c xác nh tùy theo quan h c a h p ng b o hi m, nó là kho n ti n nh t nh th hi n mt ph n hay toàn b giá tr b o hi m. S ti n b o hi m là c s xác nh s ti n bi th ng b o hi m i v i m i v t n th t, là gi i h n b i th ng c a b o hi m. Ngoài ra bên c nh vi c mua b o hi m cho b n thân con tàu còn có th tham gia b o hi m cho ph n c c phí và chi phí iu hành. Bo hi m c c phí chuyên ch là b o hi m cho ph n c c phí mà ch tàu ph i tr l i cho ch hàng do ch tàu không a c hang v t i b n. Theo quy nh c a ITC, ti n b o hi m cho ph n c c phí chuyên ch mà ch tàu có th tham gia cao nh t b ng 25% s ti n b o hi m thân tàu. Bo hi m chi phí iu hành là b o hi m cho các lo i chi phí qu n lý, lãi kinh doanh nh m m b o có th tham gia cao nh t b ng 25% s ti n b o hi m thân tàu. Vy s ti n b o hi m trong b o hiêm thân tàu bao g m s ti n b o hi m thân tàu, cc phí chuyên ch và qu n lý. 2.1.6. Phí b o hi m thân tàu a. Phí b o hi m thân tàu Phí b o hi m là s ti n ng i tham giao b o hi m n p cho nhà b o hi m trên c s s ti n b o hi m và t l phí b o hi m áp d ng cho con tàu ó. Phí b o hi m c áp d ng cho t ng lo i tàu, tu i tàu, nhóm tàu, tuy n ng ho t ng c a tàu, m c ng b các thi t b Phí b o hi m có th thay i tu thu c vào tình hình t n th t hàng n m c a các i tàu. Phí b o hi m bao g m: Phí b i th ng cho t n th t toàn b ; phí b i th ng cho tn th t b ph n bao g m các chi phí s a ch a t m th i, chính th c và ch s a ch a; Ph phí g m chi phí qu n lý, chi phí phòng h n ch t n th t Vy Phí b o hi m thân tàu = Phí b i th ng t n th t toàn b + Phí b i th ng tn th t b ph n + Ph phí khác. Phí b i th ng t n th t toàn b c tính b ng s ti n b o hi m nhân v i t l phí. T l phí c xác nh b ng tu i, t m vóc và trang thi t b c a tàu. Tàu càng nhi u tu i, trang thi t b càng kém thì t l phí càng cao. Phí b i th ng t n th t b ph n ph thu c vào tình tr ng b o d ng, s a ch a, tuy n ng và ph m vi ho t ng c a tàu, tình tr ng t n th t nh ng n m tr c c a tàu Các phí khác ph thu c vào các chi phí ho t ng c a nhà b o hi m. Phí b o hi m thân tàu ph i óng ngay khi h p ng b o hi m có hi u l c tr khi có th a thu n khác. N u tàu ng ng ho t ng liên t c 30 ngày tr lên, sau khi ã óng phí, ng i b o hi m s hoàn l i cho ng i tham gia b o hi m cho th i gian ng ng ho t ng ó. Tùy vào t ng n b o hi m mà t l hoàn phí quy nh là khác nhau. b. Th i h n n p phí b o hi m thân tàu Phí b o hi m có th n p m t l n ho c c chia thành nhi u t v i iu ki n là úng trong th i h n có hi u l c c a h p ng, v i các tàu tham gia b o hi m theo th i h n: Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 15
16. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng - i v i tàu tham gia b o hi m v i th i h n m t n m: N p thành b n k m i k ba tháng, m i k n p 1/4 phí c n m th i h n ch m nh t là 15/1, 10/4, 10/7, 10/10; - i vi tàu tham gia b o hi m v i th i h n t sáu tháng n d i m t n m: N p thành hai k vào 10 ngày u c a m i k ; - i v i tàu tham gia b o hi m v i th i h n d i sáu tháng ho c theo chuy n: N p toàn b m t l n trong vòng 10 ngày k t ngày c p gi y ch ng nh n b o hi m; - Tru ng h p tàu b r i ro khi còn th i h n b o hi m, nh ng ch a n ngày k h n np phí b o hi m thì ph i n p toàn b phí b o hi m còn l i trong vòng 15 ngày k t ngày b t n th t; 2.1.7. Hoàn phí b o hi m thân tàu Phí b o hi m c hoàn tr sau khi h y n b o hi m. n b o hi m có th b hy khi “ ng nhiên k t thúc b o hi m”, khi chuy n nh ng n b o hi m, khi h y hp ng theo th a thu n c a hai bên và khi tàu n m b n trong m t th i gian dài không ho t ng (trên 30 ngày). S ti n hoàn phí b o hi m không c l n h n s ti n phí b o hi m trong th i gian còn l i c a tàu và phí b o hi m không ph i tr l i cho ng i c b o hi m n u nh t n th t x y ra là t n th t toàn b dù r ng do m t ri ro c b o hi m gây ra. Trong m i tr ng h p ng i b o hi m s hoàn tr l i cho ng i c b o hi m theo t l phí b o hi m sau khi ã kh u tr ti n hoa h ng (c tính kho ng 15%) t l phí này g i là t l phí t nh. N u n b o hi m k t thúc theo iu kho n 4ITC thì hoàn phí b o hi m tính theo t l ngày còn l i. Trong tr ng h p tàu d ki n n m b n lâu dài tàu không ph i ch u m t s các r i ro nên ng i b o hi m s n sàng tr m t ph n phí b o hi m cho th i gian n m b n v i vài iu ki n: - Phí gi l i 50% v i tàu s a ch a và 25% v i tàu không s a ch a (áp d ng theo n bo hi n t i London) Ví d : N u ng i b o hi m nh n phí b o hi m là 30000 USD/12 tháng Ti n hoa h ng gi m là 15% x 30000 USD =4500 USD Ti n phí th c s là 30000 – 4500 =25500 USD/12 tháng Ti n hoàn phí sáu tháng là 25500 x 50% =12750 USD 2.2. R i ro b o hi m thân tàu 2.2.1. Khái ni m chung v r i ro hàng h i a. nh ngh a Ri ro nói chung là thu t ng dùng ch kh n ng x y ra nh ng bi n c b t th ng v i h u qu gây ra thi t h i ho c mang l i m t k t qu ngoài ý mu n. c im c a r i ro: Tính ng u nhiên, tính b t ng , tính c l p khách quan không ph thu c ý mu n con ng i. Ri ro hàng h i là nh ng r i ro x y ra i v i ngành v n t i bi n. Nguyên nhân: - Thiên tai (th i ti t x u, bão, l c, sóng th n ); - Tai n n b t ng (c n, âm va, cháy n , chìm m, m t tich ); Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 16
17. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng - Khách quan (hàng hoá b thi u, v , rò ch y, m t c p ); - Xã h i (chi n tranh, ình công, b o ng ); - Do b n ch t hàng hoá (n i t , n tì). Ri ro b o hi m là nh ng hi m ho gây ra t n th t cho i t ng b o hi m c ng i b o hi m b i th ng. b. Phân lo i Ri ro trong b o hi m c phân lo i nh sau: - Ri ro thông th ng c b o hi m; - Ri ro c b o hi m riêng; - Ri ro lo i tr . 2.2.2. R i ro c b o hi m a. R i ro c b o hi m không b chi ph i b i quy nh m n cán và h p lý Là nh ng r i ro c a bi n (Perils of the sea), sông h ho c vùng n c có th l u thông gây ra nh ng tai n n b t ng , không bao g m tác ng c a sóng, gió thông th ng. Hi m h a này bao g m c m, l t, khí h u kh c li t, tàu n m c n, m c c n, âm va v i m i v t th khác (tr c ây lo i tr v i b ng trôi). - R i ro c a bi n, sông h hay vùng n c hàng h i: c p n các tai n n, th ng vong b t ng ngoài bi n, sông h hay vùng n c hàng h i bao g m chìm m m c c n, âm va R i ro này không bao hàm các ho t ng thông th ng c a sóng gió, tr khi ng i c b o hi m ch ng minh c r ng iu ki n th i ti t nh v y có gây h i cho tàu. N u ch do ho t ng thông th ng ca sóng gió, ng i b o hi m s không ch u trách nhi m và có th quy cho tàu không kh n ng i bin N u t n th t do c hai nguyên nhân là th i ti t x u và tàu không kh n ng thì ng i ta s xem xét nguyên nhân nào g n nh t. - Cháy n : Cháy n là nguyên nhân tr c ti p m i c b i th ng. N c b o hi m dù có cháy hay không. T n h i do n ngoài tàu v n c b o hi m. Tuy nhiên nhiên cháy n do nh ng nguyên nhân lo i tr nh chi n tranh, ình công, hành ng ác ý và nng l ng nguyên t thì không c b o hi m. - Tr m c p ngây ra do ng i ngoài tàu: Tr m c p không bao g m nh ng hành ng n c p bí m t hay tr m c p gây ra bi thuy n viên và hành khách trên tàu, ây tr m c p ph i là m t hành ng tr m cp có b o l c và gây ra b i nh ng ng i ngoài tàu. - V t b xu ng bi n: Là nh ng hành ng c ý v t b nh ng b ph n, trang thi t b c a tàu nh m làm nh tàu, làm n i tàu c u tàu thoát kh i nguy hi m. Trong tr ng h p v t b nh ng vn t n th t toàn b thì ch b i th ng t n th t toàn b mà thôi. Trong tr ng h p hành vi h p lý này thu c ph m vi b o hi m và có l i cho hàng hóa trên tàu thì ch tàu tuyên b t n th t chung và th c hi n c u hoàn t bên khác. V t b ng n ng a tn th t nh ng không thu c trách nhi m b o hi m thì không c b i th ng. - C p bi n: Cp bi n bao g m nh ng hành khách ti n hành n i d y và nh ng ng i n i lo n t n công t ngoài tàu. iu kho n này bao không bao g m các r i ro ình công, Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 17
18. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng chi n tranh hay hành ng ác ý và c ng không bao hàm c p bi n vì ng chính tr vì trong tr ng h p này thu c r i ro chi n tranh. - Va ch m v i các ph ng ti n v n chuy n trên b , trang thi t b b n c ng: Va ch m v i các ph ng ti n chuyên ch trên b , trang thi t b b n c ng là các tai n n gây ra do các ph ng ti n ó va vào tàu khi chúng ch y vào khu v c c u tàu, va ch m v i các trang b b n c ng là các va ch m c a tàu vào các thi t b c a c ng nh c u tàu, p ch n sóng, à - ng t, núi l a, sét ánh: Ri ro khi tàu ang hành trình thì c coi là r i ro c a bi n, nh ng khi tàu ang à, b n c ng thì có th g p hi m h a trên. Do v y khi r i ro này x y ra nh ng không ph i r i ro c a bi n, các t n h i i v i tàu và trang thi t b trên tàu v n c bi th ng. - Tai n n khi b c d và d ch chuy n hàng hóa: Trong các tai n n này ng i b o hi m ch b i th ng cho nh ng t n th t và t n hi gây ra i v i tàu, không ch u trách nhi m i v i t n th t hàng hóa, trách nhi m mà ng i c b o hi m ph i gánh ch u. b. R i ro b chi ph i b i quy nh b i s m n cán và h p lý - N n i h i, gãy tr c ho c n t c a máy móc và thân tàu: Bt k nguyên nhân nào do n n i h i và gây t n th t cho bu ng máy và thân tàu u c b o hi m b i th ng, nh ng nguyên nhân n ph i là nguyên nhân tr c ti p do m t hi m h a c bo hi m. Do v y khi u n i v vi c thay n i h i không c b i th ng Tr c c b o hi m ch y u là tr c láp, b ti p xúc kín n c Khi tr c b gãy dn n phát sinh các h h ng và t n th t khác i v i tàu. Các t n th t phát sinh do gãy tr c c b o hi m b i th ng, tuy nhiên t n th t c a tr c b gãy không c bo hi m b i th ng. n t là khuy t t t s n có c a v hay máy móc tr c khi tàu óng hay s a ch a mà ng i b o hi m không th bi t c. Trong tr ng h p này ng i b o hi m ch bi th ng do nh ng khuy t t t n t gây ra nh ng không ph i b i th ng các chi phí sa ch a b ph n b khuy t t t n t . - B t c n c a thuy n tr ng, s quan, th y th , hoa tiêu: Bt c n c a thuy n tr ng, s quan, th y th , hoa tiêu c b o hi m trong m t quá trình làm vi c m n cán và h p lý. Thuy n tr ng, s quan, th y th hay hoa tiêu trong iu kho n này không c coi là ch tàu n u h có c ph n trên tàu. - B t c n c a ng i s a ch a hay ng i thuê tàu v i iu ki n ng i s a ch a hay ng i thuê tàu không ph i là ng i c b o hi m: Khi ti n hành s a ch a tàu, các t n th t gây ra do vi c s a ch a thì v n c bo hi m. Tuy nhiên, ng i b o hi m có quy n k nhi m ng i c b o hi m òi l i bên s a ch a. Theo iu ki n này, nh ng t n th t do b t c n c a ng i thuê tàu gây ra c bo hi m. Tuy nhiên, khi ng i thuê tàu ng ra mua b o hi m thì không còn n m trong ph m vi b o hi m này. - Manh ng c a thuy n tr ng, s quan hay th y th : Ri ro này bao g m các hành vi sai trái, c ý (không ph i là b t c n c a thuy n viên) làm thi t h i cho ch tàu, ng i thuê tàu và dù r ng ch tàu ã m n cán h p lý Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 18
19. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng trong vi c iu hành,nh ng t n th t v n x y ra. Hành ng manh ng có th là: V t b tàu có ch ý hay lái tàu lên c n vì m c ích ác ý; bán tàu, trang thi t b c a tàu b t hp pháp; lái tàu ch ng l i l nh c m v n, c ý tr giúp ng i nh p c b t h p pháp, buôn l u mà không có s ng ý c a ch tàu. - Va ch m v i máy bay hay ch ng ng i v t r t t ó: Va ch m v i máy bay là ng ý bao hàm t t c các va ch m c a tàu v i máy bay, vt r t t máy bay, v tinh ph c v m c ích hòa bình (v n b chi ph i b i iu ki n chi n tranh). c. Các hi m h a c lo i tr : - Lo i tr hành ng ác ý; - Lo i tr nhi m phóng x ; - H u qu gián ti p c a nh ng hi m ho c b o hi m (l ng ph c p); - Tàu không kh n ng i bi n; - Hành ng c ý c a ng i c b o hi m; - Vi ph m l nh c m c a nhà ch c trách, c ý vi ph m lu t l giao thông; - T n th t do tàu c gây ra; - Tàu thuy n b m c c n do nh h ng c a thu tri u; - C ý hành ng trái các iu kho n hành ng b o hi m(c tình i ch ch tuy n ng, ch không úng hàng, neo u không úng n i quy nh ); - Tàu thuy n b tr ng d ng vào m c ích quân s ; - Các chi phí s a ch a duy tu, chi phí s n óng tàu; - Ti n c c v n chuy n, ti n thuê tàu; - Và m t s lo i tr khác. 2.2.3. R i ro b o hi m thân tàu bi n a. nh ngh a Ri ro b o hi m thân tàu là nh ng r i ro gây ra t n th t c a i t ng b o hi m là thân tàu bi n và c ng i b o hi m b i th ng theo h p ng b o hi m thân tàu. b. Phân lo i - Ri ro c b o hi m theo iu ki n thông th ng, bao g m: Thiên tai (Act of God), tai n n (hi m h a) c a bi n (Peril of the sea) và r i ro ph , khách quan (Extraneous risk); - Ri ro c b o hi m theo iu ki n c bi t, bao g m: Chi n tranh (War risk) và ình công (Strikes riot & civil commotions). Lo i này ch c b o hi m i kèm v i các iu ki n b o hi m thông th ngch không c nh n b o hi m riêng m t mình. Ngoài hai lo i r i ro nói trên, còn có lo i r i ro b lo i tr hoàn toàn, không c nh n b o hi m (Excluded risk), bao g m: Hành x x u c ý ho c sai l m c a ng i c b o hi m, rò ch y, hao mòn thông th ng c a i t ng b o hi m, khuy t t t vn có c a i t ng b o hi m, bao bì thi u sót ho c không thích h p, ch m tr ho c mt th tr ng, tàu không tính n ng hàng h i, vi ph m lu t l xu t nh p kh u ho c vn t i, không có kh n ng tr n c a ch tàu, ng i thuê tàu ho c ng i iu hành. Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 19
20. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng 2.3. Các iu ki n b o hi m thân tàu 2.3.1. Các iu ki n b o hi m thân tàu c a h i b o hi m LONDON a. iu ki n tiêu chu n v b o hi m tn th t toàn b thân tàu - TLO (Institute standard total loss only – TLO 1/10/1983) Ng i b o hi m ch u b i th ng cho nh ng t n th t, chi phí do r i ro b o hi m quy nh: - T n th t toàn b th c t (Actua total loss - ATL); - T n th t toàn b c tính (Contructive total loss – CTL); - Chi phí c u n n: B o hi m b i thng ph n c phân b theo giá tr con tàu và hàng hoá c u c thoát kh i t n th t toàn b . b. iu ki n BH lo i tr tuy t i t n th t b ph n v th i h n thân tàu - ITC hull free of damage adsolutely (FOD – 1/10/1970) - Ph m vi b i th ng t n th t l n hn TLO. ó là thêm hai chi phí c b i th ng; - Chi phí t t ng và phòng h n ch t n th t phát sinh do r i ro c b o hi m; - Các chi phí ónh góp t n th t chung: là các chi phí mà ch tàu ph i b ra sau v t n th t chung ã tính toán phân b cho quynl i c u con tàu. c. iu ki n lo i tr t n th t riêng v th i h n thân tàu (ITC hull free form average absolutely (FPA - 1/10/70 ) - Ph m vi b i th ng m r ng h n so v i FOD; - Ngoài nh ng b i th ng theo iu ki n FOD còn c b o hi m b i th ng thêm: + Các t n th t b ph n c a tàu do tham gia hành ng TTC (nh ng h n ch nh ng b ph n nh t nh nh : Neo, n i h i, t i, c n c u, máy t i, máy lái, h th ng èn chi u sáng, máy p l nh); + B i th ng TTR t n th t b ph n c a tàu và các máy móc /trang thi t b . d. iu ki n b o hi m thân tàu m i r i ro (ITC-1/10/1970-1/11/1995) Bo hi m s b i th òng cho m i t n th t b i các r i ro b o hi m gây ra v i iu ki n các t n th t ó do hi m ho c b o hi m, chi phí s a ch a h p lý và không v t quá giá tr con tàu. Có hai lo i chi phí: - S a ch a t m th i ( c tính a vào chi phí c u n n +chi phí TTC); - S a ch a chính th c (do BH quy t nh). e. B o hi m chi n tranh và ình công th i h n thân tàu (Institute wars and strick clause hull time 1/10/1970) Hi m ho c b o hi m: - Chi m, b t gi , hay c m ch b i chi n tranh, n i chi n, phi n lo n, kh i ngh a, u tranh qu n chúng; - Mìn, ng lôi, bom, v khí chi n tranh vô ch ; - ình công, b x ng; - Kh ng b , u tranh chính tr . Him ho c lo i tr : - Các hi m ho theo iu ki n ITC; - M i kho n ti n c b i th ng theo iu ki n b o hi m khác; Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 20
21. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng - M i v n , v khí s d ng n ng l ng nguyên t , h t nhân, hay ph n ng t ng h p - Chi n tranh bùng n gi a các n c; - Chi m, b t gi , t ch thu, tr ng thu tr ng d ng, theo l nh c a chính ph n c s hu, hay ng ký tàu; - Gi tàu, giam hãm, t ch thu do vi ph m lu t h i quan, th ng m i, hay nguyên nhân tài chính khác. f. iu ki n b o hi m thân tàu chuy n (Institute voyage clause hull 1/10/1983- 1/11/1995) S không c b i th ng n u: Thay i hành trình, vi ph m cam k t v lai kéo, tham gia d ch v c u h . Tr phi thông báo tr c cho bên b o hi m : - Thêm iu kho n b sung; - óng phí b o hi m ph thêm; - Hành trình i phá hu tàu c c ng b lo i tr . g. iu ki n lo i tr t n th t riêng v chuy n thân tàu (Institute voyage clause free from particular absolutely) - Là iu ki n b o hi m cho m t chuy n i c th ; - Lo i tr t n th t riêng cho chuy n i ã c b o hi m; - Ít khi c ký k t b i tính h n ch c a iu ki n. h. B o hi m chi n tranh ình công v chuy n thân tàu (Institute war and strickes clause hull voyage) Gi i h n iu ki n b o hi m chi n tranh và ình công trong m t chuy n hành trình c th . 2.3.2. Các iu ki n b o hi m thân tàu c a B o hi m Vi t Nam Vi t Nam, nhà n c cho phép B o Vi t c quy n trong l nh v c b o hi m thân tàu cho các n v tàu bi n Vi t Nam và tái b o hi m cho Trung Qu c theo quy t nh thành s 129 CP ngày 17/12/1964 c a Th t ng chính ph , n n m 1966 B o Vi t m i c l p b c u trong nghi p v b o hi m thân tàu. Nm 1967 ti n hành b o hi m P&I và n n m1979 thì b t u hình thành v n b n th a thu n v mt s quy nh trong vi c th c hi n h p ng b o hi m tàu bi n, quy trình c th và quy nh trong vi c v n d ng n i dung iu kho n b o hi m c a ITC vào n c ta. Do ó t ng công ty b o hi m Vi t Nam b o hi m b o 4/4 trách nhi m âm va c a ch tàu, ây là iu khác v i so v i tinh th n ITC. Theo quy t nh s 254/TCQD-BH ngày 25-05-1990 c a B tài chính thì ng i c b o hi m có th tham gia m t trong hai iu ki n bao hi m A và B a. iu ki n A Là b o hi m m i r i ro i v i thân tàu thuy n, v i iu ki n này B o Vi t trách nhi m b i th ng: 1) Tn th t toàn b ho c t n th t b ph n x y ra i v i thân tàu thuy n c b o hi m do nh ng nguyên nhân sau ây: - âm va v i tàu thuy n, máy bay, ph ng ti n v n chuy n trên b ho c d i n c; Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 21
22. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng - m, m c c n, âm va vào á, v t th ng m ho c n i, trôi ho c c nh(tr bom mìn ho c thu lôi) c u, phà, á, công trình ê p, kè, c u c ng; - Cháy n trên tàu thuy n ho c n i khác; - Vt b tài s n kh i tàu trong tr ng h p c n thi t và h p lý; - ng t, s t l , núi l a, m a á hay sét ánh; - Bão t , sóng th n, gió l c; - Tai n n x y ra trong lúc x p d và di chuy n hàng hóa, nguyên nhiên li u v t li u ho c khi tàu thuy n ang neo u, lên à, s a ch a xu ng; - N n i h i, gãy tr c c ho c h h ng do khuy t t t ng m gây ra v i iu ki n ki m tra giám nh bình th ng không th phát hi n c; - S su t c a thuy n tr ng, s quan, th y th , hoa tiêu ho c ng i s a ch a v i iu ki n ng i s a ch a không ph i là ng i c b o hi m. 2) Nh ng chi phí c n thi t và h p lý trong vi c: - H n ch t n th t tr giúp hay c u h ho c chi phí t t ng ã c B o Vi t ng ý tr c; - Ki m tra giám nh h h i t n th t thu c trách nhi m b o hi m; - óng góp t n th t chung do ph i hy sinh v t b tài s n, hàng hóa chuyên ch cu tàu thuy n; - Ki m tra áy tàu thuy n sau khi m c c n k c trong tr ng h p không th phát hi n c t n th t. b. iu ki n B Là iu ki n b o hi m t n th t toàn b i v i thân tàu thuy n. Vi iu ki n này B o Vit nh n trách nhi m b i th ng t n th t toàn b (th c t ho c c tính) xy ra i v i thân tàu thuyn c b o hi m do nh ng nguyên nhân tr c ti p sau ây: - âm va v i tàu thuy n, máy bay, ph ng ti n v n chuy n trên b ho c d i n c; - m, m c c n, âm va vào á, v t th ng m ho c n i, trôi ho c c nh (tr bom mìn và thu lôi), c u phà, á, công trình ê p kè, c u c ng; - Cháy n ngay trên tàu thuy n ho c n i khác; - M t tích; - ng t, s t l , núi l a phun, m a á hay sét ánh; - Bão t , sóng th n, gió l c; - Tai n n x y ra trong lúc x p d , di chuy n hàng hóa, nguyên nhiên v t li u ho c khi tàu thuy n ang neo u, lên à, s a ch a x ng; - S su t c a thuy n tr ng, s quan, th y th , hoa tiêu ho c c a ng i s a ch a v i iu ki n ng i s a ch a không ph i ng i c b o hi m. 2.4. Hi u l c c a n b o hi m thân tàu 2.4.1. Th i h n c a bo hi m thân tàu Institute time clause (ITC) không n nh gi i h n th i h n cho n b o hi m, do v y n b o hi m có th áp d ng cho b t k quãng th i gian nào. Theo t p quán, các n b o hi m thân tàu v n c l p cho k h n 12 tháng. Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 22
23. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng Th i h n b o hi m c ghi trên n b o hi m hay trên n ph b n ính kèm. n b o hi m s có hi u l c cho n ngày mãn h n bình th ng ghi trong n b o hi m hay trong ph l c ính kèm. Bo hi m chuy n thì c tính th i gian b t u nh neo hay r i c u và k t thúc sau 24 gi khi tàu neo ho c c p b n an toàn. Tuy nhiên, n b o hi m có th k t thúc nu có m t th a thu n khác hay ng nhiên k t thúc trong nh ng tr ng h p ã c quy nh. 2.4.2. ng nhiên k t thúc b o hi m Khi có nh ng r i ro nh h ng nghiêm tr ng n ng i b o hi m thì x y ra tr ng h p “ ng nhiên k t thúc b o hiêm”. Theo ITC 01/11/1995 h p ng b o hi m ng nhiên k t thúc trong các tr ng h p sau: - Thay i c quan phân c p tàu: M i thay i c p tàu c n c b o hi m ch p thu n nu mu n b o hi m ti p t c. N u ang ngoài bi n mà c p tàu b thay i thì vi c kt thúc s c th c hi n khi tàu t i b n (dù là b n ghé hay là c ng lánh n n). - Thay i c quan ng ki m; - C p tàu b h t h n ho c s a i; - Tàu không kh n ng i bi n; - Tàu thay i qu c k ; - Thay i ch tàu (thay i quy n s h u); - Thay i ng i khai thác tàu (thay i qu n lý); - Tàu c cho thuê tàu tr n; - Ng i b o hi m vi ph m h p ng b o hi m (thay i tuy n c ng nh ph m vi ho t ng ); - H t h n h p ng b o hi m; - Không óng ho c không óng phí b o hi m úng h n; - Tàu b tr ng thu danh ngh a hay tr ng thu quy n s d ng. 2.4.3. Ti p t c b o hi m iu kho n “ti p t c b o hiêm c a ITC cho phép vi c gia h n ng nhiên c a n b o hi m khi ng i c b o hi m có thông báo ti p t c b o hi m tr c khi n bo hi m mãn h n bình th ng. N u vào ngày k t thúc h n k , n u tàu hay ang lâm nn hay m t tích thì tàu v n c ti p t c b o hi m cho n khi tàu v n c ng k ti p an toàn ho c cho n khi tai n n ã qua kh i trong tr ng h p tàu ang n m trong c ng và b lâm n n t i c ng. Phí b o hi m b sung cho kho ng th i gian t ng thêm này c tính theo t l phí b o hi m tháng. 2.4.4. Ph m vi b o hi m hành thu a. Khi tàu hành trình Theo ITC, tàu tham gia b o hi m thân tàu c b o hi m trong t t c các kho ng th i gian hành trình hay iu ng có ho c không có hoa tiêu, tàu ang ti n hành ch y th và trong tr ng h p ti n hành tr giúp hay lai d t tàu thuy n khác Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 23
24. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng ang g p n n, nh ng tàu c b o hi m ph i b o m r ng không tàu thuy n khác lai d t, lo i tr : - Vi c lai d t nh v y là úng theo thông l , ho c; - Tàu b n n c n ph i c lai d t n c ng hay n i an toàn u tiên, ho c; - Tàu c lai d t theo m t h p ng lai d t hay c u h ã th a thu n tr c gi a ng i c b o hi m, ng i qu n lý và /hay ng i thuê tàu. b. B c d hàng Các iu kho n ITC ch b o hi m cho các tr ng h p tàu b c d trong c ng. Trong các tr ng h p tàu ph i ti n hành x p d hàng lên hay t tàu khác ngoài bi n, ng i b o hi m s không ch u trách nhi m cho các t n th t phát sinh i v i tàu cng nh trách nhi m i v i tàu khác gây ra t vi c b c hàng ngoài bi n, bao g m c quá trình ti p c n, c p m n, r i m n tr khi vi c khai thác nh v y ng i mua b o hi m ph i thông báo cho ng i b o hi m và c ng i b o hi m ch p nh n và b sung vào các iu kho n c a h p ông b o hi m và th a thu n l i phí b o hi m. c. a tàu i phá h y hay bán phá h y Trong tr ng h p tàu (có ch hàng hay không ch hàng) hành trình i phá h y hay bán phá h y, tàu v n c b o hi m y theo iu ki n ITC nh ng các t n th t hay thi t h i i v i tàu ch c h ng gi i h n giá tr bán s t v n c a tàu t i th i im khi t n th t x y ra, tr khi ng i b o hi m c thông báo tr c v vi c này và ã t c nh ng tha thu n l i v các iu kho n b o hi m, giá tr c a tàu và phí b o hi m. 2.5. Th t c b o hi m 2.5.1. Th t c yêu c u b o hi m a. Nguyên t c chung c a h p ng b o hi m thân tàu ây là b n h p ng trong ó ng i b o hi m cam k t b i th ng cho ng i c b o hi m, theo cách th c, m c ã th a thu n v nh ng t n th t do hi m h a bo hi m ã quy nh cho các bên h p ng b o hi m. Ng i c b o hi m ng ý tham gia b o hi m thân tàu (bao g m v tàu, máy móc, trang thi t b ) cho các tàu thu c quy n qu n lý c a mình t i công ty b o hi m. Ng i c b o hi m ây là i di n ch tàu, ng i ch s h u tàu, ng i iu hành tàu Các con tàu là i tng b o hi m và các i t ng này ng nhiên thu c quy n qu n lý c a các ng i c b o hi m. Ng i b o hi m ng ý b o hi m v thân tàu cho các tàu mà ng i c b o hi m yêu c u v i iu ki n tàu ph i m b o an toàn i bi n theo úng quy nh c a Lu t Hàng h i Vi t Nam, lu t l , t p quán và các công c qu c t . Các iu lu t nêu trên tuy không ph i làm cam k t nh ng ng ý ch nh ng con tàu có các iu ki n ó m i c nh n b o hi m. Nh ng iu ki n ó là: - Tàu ph i có y trang thi t b tình tr ng t t tàu có kh n ng i phó v i nh ng tai n n thông th ng trên bi n trong su t hành trình. - Vi c ch t x p hàng hóa trên tàu chuyên ch ph i b o m tr ng t i, m b o tàu cân i, s p x p hàng hóa thích áng, không gây t n th t vì l i ch t x p th ng m i. Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 24
25. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng - Tàu ph i biên ch y ng i làm vi c, có i ng s quan, th y th , thuy n viên th c s giúp ích cho tàu. N u ng i b o hi m bi t tr c do thi u kh n ng c a thuy n viên và t n th t là do nguyên nhân này thì ng i b o hi m có quy n t ch i bi th ng. Giá tr b o hi m c a tàu là giá tr do hai bên th a thu n nh ng ph i phù h p v i giá tr th c t t i th i im tham gia b o hi m. Tuy nhiên, giá tr b o hi m c a con tàu do các công ty b o hi m Vi t Nam ch p nh n th p h n nhi u so v i giá tr th c t ca con tàu. Do v y, khi x y ra t n th t toàn b th c t thì ng i c b o hi m ph i gánh ch u s chênh l ch này. Trong tr ng h p t n th t toàn b c tính thì ng i c b o hi m không ch u t b i t ng b o hi m. b. Lu t và iu kho n, iu ki n chi ph i h p ng Lu t áp d ng i v i h p ng b o hi m này là Lu t Hàng h i Vi t Nam. Nh ng im Lu t Hàng h i Vi t Nam ch a qui nh thì áp d ng lu t và t p quán b o hi m Anh. iu kho n, iu ki n b o hi m c th áp d ng cho tàu c ghi trên n b o hi m và gi y s a i b sung (n u có). n b o hi m và gi y s a i b xung là các b ph n c u thành c a h p ng b o hi m. n b o hi m tàu bi n áp d ng t i Vi t Nam theo m u c a các công ty b o hi m, g m các n i dung sau: - Tên ng i c b o hi m (Công ty v n t i, ng i qu n lý); - Tên i t ng b o hi m; - Qu c t ch c a tàu c b o hi m; - C ng ng ký ca tàu c b o hi m; - Ngày tháng n m, n i óng tàu c b o hi m; - C p tàu c b o hi m; - Dung tích toàn ph n tàu c b o hi m; - Tr ng t i tàu c b o hi m; - S ti n b o hi m, bao g m v tàu, máy móc, n i h i, thi t b ; - Hành trình ho c ph m vi ho t ng c a tàu c b o hi m; - Th i gian b o hi m theo gi Hà N i; - iu ki n b o hi m; - N i gi i quy t b i th ng; - Phí b o hi m; - N i c p n b o hi m; - Ch ng th c c a Công ty b o hi m. 2.5.2. Th t c c p gi y ch ng nh n b o hi m a. Th t c yêu cu b o hi m Ng i c b o hi m tùy theo iu ki n tài chính, iu ki n con tàu c a mình mà l a ch n hình th c b o hi m th i h n thân tàu hay b o hi m chuy n thân tàu, iu ki n b o hi m m i r i ro hay iu ki n b o hi m t n th t toàn b cho thích h p kê khai trong gi y yêu c u b o hi m. N i dung c a yêu c u b o hi m, g m các chi ti t sau: - Tên ng i yêu c u b o hi m ( Công ty v n t i bi n, ng i qu n lý, ch tàu ); Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 25
26. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng - Yêu c u công ty B o hi m (tên c th ) b o hi m nh ng v t ch t d i ây vì nh ng iu ki n và iu kho n sau: - Tên tàu tham gia b o hi m; - Qu c t ch tàu tham gia b o hi m; - Lo i tàu và máy móc chính c a tàu tham gia b o hi m; - Ngày tháng n m, n i óng tàu; - Ni ng ký tàu tham gia b o hi m; - Cp tàu và ngày x p h ng; - Dung tích toàn ph n c a tàu; - Tr ng t i c a tàu; - Giá tr c a tàu: V tàu, máy móc, thi t b ; - S ti n b o hi m: V tàu, máy móc, thi t b ; - Hành trình ho c ph m vi ho t ng c a tàu; - K h n b o hi m; - iu ki n b o hi m; - Các ghi chú c n thi t; - Ngày tháng n m yêu c u b o hi m; - i v i tàu m i tham gia b o hi m l n u t i công ty b o hi m, ngoài gi y yêu c u bo hi m tàu bi n còn ph i kèm theo các gi y t sau: - Gi y ch ng nh n ng ký tàu; - Gi y ch ng nh n kh n ng an toàn i bi n c a tàu có kèm theo các biên b n ki m tra t ng ph n c a c quan ng ki m c p; - Báo cáo tình hình t n th t c a tàu x y ra tr c khi yêu c u b o hi m và n b o hi m c (n u có); - Biên b n ki m tra khi giao nh n tàu; - Các b n thi t k k thu t tàu. Gi y yêu c u b o hi m ph i g i cho công ty B o Minh tr c 07 ngày (và 10 ngày i v i B oVi t), tr c ngày ch tàu mu n h p ng b o hi m b t u có hi u lc v i n i dung in theo m u s n c a công ty b o hi m. Khi nh n c “Gi y yêu c u b o hi m tàu bi n” và các tài li u liên quan, công ty b o hi m s xem xét và ti n hành ki m tra tình tr ng th c t con tàu. N u tàu th c s m b o an toàn i bi n công ty ch p nh n và c p n b o hi m. Nu sau khi c p n b o hi m tàu thuy n l i có thay i, ng i c b o hi m ph i thông báo ngay cho công ty b o hi m. N u xét th y s thay i ó làm t ng thêm r i ro thì s có s tho thu n các iu ki n thêm và các phí b o hi m b sung. Ng i b o hi m khai báo sai hay không thông báo y nh ng thay i c a tàu theo quy nh iu 7 qui t c b o hi m thân tàu và trách nhi m dân s ch tàu i v i tàu thuy n ho t ng trên sông h , vùng n i thu và lãnh h i Vi t Nam 25/5/1990 thì công ty b o hi m s không ch u trách nhi m b i th ng. Theo quy nh trong Lu t Hàng h i Vi t Nam, hi u l c b o hi m ch m d t khi him h a c b o hi m ã x y ra ho c không có kh n ng x y ra trong th c t . Ng i b o hi m v n có quy n thu ti n ph t h y b h p ng, tr tr ng h p tr c khi ký k t ng i b o hi m ã bi t v s ki n ó. M c ti n ph t h y h p ng do hai bên th a thu n. Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 26
27. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng Trong tr ng h p ng i c b o hi m vi ph m ngh a v c a mình trong vi c cung c p thông tin mà mình bi t ho c c n ph i bi t liên quan n vi c ký k t h p ng, các thông tin có th nh h ng n vi c ký k t h p ng, các thông tin có th nh h ng n vi c xác nh kh n ng x y ra hi m h a ho c quy t nh c a ng i bo hi m có quy n rút kh i h p ng và v n c thu y b o hi m phí. N u ng i c b o hi m không có l i trong vi c khai báo không chính xác ho c không khai báo theo nh ng im nói trong m c này thì ng i b o hi m không có quy n rút kh i h p ng, nh ng có quy n thu thêm b o hi m phí m c h p lý. Ng i c b o hi m có quy n rút ra kh i h p ng b o hi m vào b t k lúc nào, tr c khi xu t hi n hi m h a c b o hi m và có ngh a v tr ti n ph t h y h p ng. M c ti n ph t h y h p ng và iu ki n hoàn tr b o hi m phí tùy thu c vào th a thu n c a các bên tham gia h p ng b o hi m. Ngoài nh ng quy nh trên v vi c ch m d t hi u l c c a n b o hi m, hi u lc b o hi m c ng ng nhiên ch m d t khi: - Ch tàu không thanh toán phí b o hi m y và úng h n theo quy nh c a ng i b o hi m; - Nh nh ng iu ki n ã quy nh t i iu 4 ITC 1/10/1983. Ho t ng t m th i ho c v i th i gian gi i h n c a ng ki m Vi t Nam mà không thông báo cho ng i b o hi m bi t. Ho t ng v i th i h n gi i h n ng nhi m c kéo dài t i a là 90 ngày, n u tàu th t s không có iu ki n n n i c ch nh ki m tra nh k và iu ki n k thu t c a tàu trong th c t v n m bo an toàn. Th i h n ng nhiên c kéo dài này k t thúc ngay khi tàu v n cng c ch nh ki m tra nh k . b. Phí b o hi m t i Vi t Nam 1. Ph ng pháp tính phí b o hi m Bi u phí b o hi m c a T ng công ty b o hi m Vi t Nam xác nh theo t l s ti n b o hi m mà hai bên th a thu n c th hi n b ng s ph n tr m c a s ti n b o hi m ó. T l phí b o hi m này ph thu c vào tr ng t i hay công su t máy, ph m vi ho t ng, m c mi n th ng, lo i tàu, iu ki n b o hi m, phân c p, tu i tàu c th nh sau: - Phân bi t theo tr ng t i ho c công su t máy, ph m vi ho t ng. Tr ng t i, công su t Ph m vi ho t ng - T 100 DWT n 500 DWT Vùng bi n Vi t Nam T 300 n 500 BBP - T 500 DWT n 1500 DWT Vi t Nam, T 500 BHP n 1000 BHP Vi t Nam, B c H i (China) - T 1500 DWT t i 2500 DWT Vi t Nam, Cambodia, Hongkong, Malaisia, Singapore Thái Lan T 1000 BHP t i 2000 BBP Vi t Nam, Cambodia, Hongkong, QuangZhou Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 27
28. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng - T 2500 DWT t i 5000 DWT Vi t Nam, Cambodia, QuangZhou, Hongkong, Malaisia, Singapore, ThaiLan, Indonexia, Mianma, Philipin, Japan, Indonesia Trên 2000 BHP Viet Nam, Cambodia, QuangZhou, Malaisia, Singapore, ThaiLan T 5000 DWT tr lên Ngoài các ph m vi nói trên Công su t trên 2000 BHP Ngoài các ph m vi nói trên - Phân bi t theo iu ki n b o hi m, có b n iu ki n b o hi m mà m c phí phân bi t t cao t i th p b t u t iu ki n b o hi m m i r i ro, iu ki n b o hi m lo i tr tn th t b ph n v th i h n thân tàu, iu ki n b o hi m lo i tr t n th t riêng v th i h n thân tàu, iu ki n tiêu chu n v b o hi m t n th t toàn b thân tàu - Phân bi t theo m c mi n th ng có kh u tr : Theo 6 m c mi n th ng có kh u tr là d i 1500 DWT, t 1500 DWT t i 3000 DWT t 3000 DWT n 5000 DWT và trên 5000 DWT. - Phân bi t theo lo i tàu g m 5 lo i là tàu ch hàng khô, tàu ch hàng ông l nh, tàu ch khách, tàu kéo, và các lo i tàu khác. - Phân bi t theo các tr ng h p c bi t: + Tàu c phân c p ng ki m c gi m 20% t l phí g c; + Tàu không c phân c p thu thêm phí t ng d n theo tu i tàu; + Tàu óng trong và tr c i chi n th gi i l n th 2 thu thêm phí; + Tàu ch hàng ông l nh t ng t 40% - 60% phí so v i tàu cùng lo i ch hàng khô. Nu ph n hàng ông l nh ch chi m nh h n 1/2 tr ng t i thì t ng 25% s phí ph i np so v i tàu khô cùng lo i. Tàu b t n th t v máy móc, n i h i các b ph n khác ch a s a ch a nh ng v n kh n ng i bi n, phí b o hi m ph i n p t ng t 10% n 30% so v i lo i phí g c. 2) T l phí b o hi m T l phí b o hi m hàng n m áp d ng cho các lo i tàu, nhóm tàu do các công ty bo hi m tính toán phù h p v i bi u phí b o hi m do B tài chính ban hành, trên c s cân i tình hình t n th t c a toàn b các i tàu tham gia b o hi m do công ty bo hi m nh n trách nhi m b o hi m. T l phí b o hi m sau khi tính toán, cân i s thông báo cho các ch tàu vào tháng 12 c a n m tr c n m b o hi m. T l phí b o hi m c ng s c iu ch nh t ng lên i v i các tàu, ch tàu có t l b i th ng t n th t l n quá 65% so v i s phí b o hi m thu c và ng c l i có iu ch nh h gi m vi các tàu, ch tàu có t l b i th ng t n th t nh h n 50%. 3) Lo i ti n óng phí b o hi m i v i tàu bi n ho t ng tuy n qu c t , các công ty b o hi m ch nh n b o hi m b ng ngo i t . Do v y, phí b o hi m s thanh toán b ng ng ti n USD. 4) Th i h n thanh toán phí b o hi m: i v i tàu tham gia b o hi m m t n m, phí b o hi m c thanh toán theo 04 k m i k b ng 1/4 s phí. i v i B o Minh: Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 28
29. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng K 1: Thanh toán ch m nh t vào ngày 10/01 K 2: Thanh toán ch m nh t vào ngày 01/04 K 3: Thanh toán ch m nht vào ngày 01/07 K 4: Thanh toán ch m nh t vào ngày 01/10 i v i B o Vi t: K 1: N p ch m nh t vào ngày 15/1 K 2: N p ch m nh t vào ngày 10/4 K 3: N p ch m nh t vào ngày 10/7 K 4: N p ch m nh t vào ngày 10/10 i v i tàu b o hi m th i h n trên 06 tháng nh ng d i m t n m phí b o hi m c n p làm 2 k , m i k n p 1/2 t ng s phí ã th a thu n. Th i gian thanh toán vào 10 ngày u tiên c a m i k và ngày thanh toán này c ghi rõ trong gi y thông báo thu phí b o hi m. i v i tàu tham gia b o hi m th i h n d i 6 tháng, phí b o hi m c thanh toán m t l n ngay khi c p n b o hi m. Tr ng h p tàu c b o hi m theo th i h n mà x y ra t n th t toàn b thì trong 15 ngày k t khi tàu b t n th t toàn b hay bi t c tin v t n th t toàn b c a tàu, ng i c b o hi m ph i thanh toán toàn b phí b o hi m còn l i c a tàu m c d u ch a n k thanh toán. i v i tàu b o hi m chuy n, ng i c b o hi m ph i thanh toán y s phí b o hi m ngay khi c p n b o hi m. Phí b o hi m c coi là thanh toán úng th i h n và y khi ti n ã vào tài kho n c a công ty b o hi m ho c có gi y xác nh n c a ngân hàng v vi c chuy n tr phí b o hi m c a ng i c b o hi m và k c s ti n lãi c a s phí còn n cho th i gian k t ngày phát sinh n n ngày thanh toán. 5) Ph ng th c thanh toán phí b o hi m Phí b o hi m c thanh toán vào tài kho n c a công ty b o hi m theo qui nh v ph ng th c thanh toán c a ngân hàng Nhà n c Vi t Nam. 6) Hoàn tr phí b o hi m Công ty b o hi m ch hoàn tr phí b o hi m, khi ng i c b o hi m thông báo tr c cho công ty b o hi m b ng v n b n ngày b t u hu n b o hi m. Vì tàu ng ng ho t ng do v y mà tàu không ph i ch u m i r i ro nh theo iu ki n ghi trên n b o hi m. ti t ki m phí b o hi m thì ch tàu cho thông báo ng ng ho t ng. Th i gian ng ng ho t ng ch do tàu ph i s a ch a, ch s a ch a, tàu c bán, tàu ng ng kinh doanh khai thác. Tàu ng ng ho t ng vì ch b c x p hàng ho c trong lúc b c x p hàng, lánh n n, ch a b nh, thu c men cho thuy n viên không c hoàn tr phí b o hi m. V trí tàu ng ng ho t ng ph i c thông báo cho ng i b o hi m bi t, tàu ch c hoàn phí b o hi m khi ã c ng ng ho t ng trên 30 ngày v trí an toàn mà công ty b o hi m công nh n. Tr ng h p tàu ng ng ho t ng c n i c ch p nh n và n i không c ch p nh n quá 30 ngày thì c ng c hoàn phí b o hi m ch cho nh ng ngày u t i n i ã ch p nh n. Ph i thông báo cho công ty b o hi m bi t ngày tàu ho t ng tr l i trong n m n b o hi m có hi u l c mà tàu không b t n th t toàn b . Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 29
30. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng i v i tàu ng ng ho t ng 30 ngày liên t c tr lên, s phí b o hi m c hoàn tr b ng 90% s phí b o hi m trong th i gian tàu ng ng ho t ng tr ng h p hai bên th a thu n h y b h p ng và 75% s phí b o hi m trong th i gian tàu ng ng ho t ng không s a ch a, neo u an toàn c ng trong n c, 65% s phí b o hi m trong th i gian tàu ng ng ho t ng c ng n c ngoài ho c ang s a ch a k c trong n c và n c ngoài. (S phí hoàn tr l i) = (T l phí b o hi m) x (S ti n b o hi m) x (T l hoàn l i) x (S ngày ng ng ho t ng)/365 ngày. Trong tr ng h p khi tàu b t n th t toàn b , ng i b o hi m không ph i hoàn tr l i phí b o hi m cho th i gian còn l i. Phí b o hi m ch c hoàn tr l i vào cu i th i gian hi u l c c a n b o hi m. 2.5.3. Hi u l c c a n b o hi m thân tàu Trên c s gi y yêu c u b o hi m c a ng i c b o hi m, ng i b o hi m s xem xét và ký h p ng b o hi m. H p ng b o hi m có th là h p ng b o hi m chuy n hay h p ng b o hi m có th i h n t 3 tháng n m t n m. M c tính th i gian b o hi m là m c n m d ng l ch t 00h00m ngày 01/01 n 24h00m ngày 31/12 theo gi Hà N i. i v i b o hi m theo chuy n hành trình thì hi u l c c a b o hi m c tính t khi tàu c i h t dây d i c u c ng i và ch m d t 24h k t khi tàu th neo an toàn, ho c t khi tàu c p c u, bu c dây an toàn c ng ích. Hi n nay, Vi t Nam các công ty b o hi m công b b o hi n thân tàu cho các ch tàu theo các iu ki n b o hi m tiêu chu n do Hi p h i b o hi m London so n th o và ban hành. Th c t , các ch tàu th ng mua b o hi m thân tàu theo iu ki n bo hi m m i r i ro, ngoài ra khi c n thi t có th mua thêm các iu ki n b o hi m chi n tranh và ình công. Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 30
31. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng Ch ng III. B O HI M TRÁCH NHI M DÂN S CH TÀU - P&I 3.1. Khái quát v h i P&I 3.1.1. L ch s ra i c a H i Nm 1720 Công ty Royal Exchange Assurance và London Asurance là hai công ty c c p phép ho t ng c quy n trong l nh v c b o hi m thân tàu. Hai công ty này và m t s công ty b o hi m t nhân l n nh Lloyd’s ã c quy n chi ph i các ph m vi và giá phí b o hi m thân tàu t i Anh. Do không th a mãn ph m vi và giá phí ca các công ty b o hi m l n a ra, các ch tàu ã thành l p các nhóm ch tàu theo theo các vùng a lý mà h ho t ng g i là các h i b o hi m thân tàu. Các hi b o hi m c a ch tàu nh vào th i im này ch a có tính cách pháp nhân hay ch là các hp tác xã c a các ch tàu ho t ng trên tinh th n t ng h cùng chia s nh ng r i ro v i nhau và v a là ng i b o hi m v a là ng i c b o hi m. ây là hình th c ca h i b o hi m P&I. Vào n m 1824 do s c nh tranh c a th tr ng b o hi m Anh và các v n phòng ca Lloyd’s các công ty b o hi m l n nh Exchange Assurance và London Assurance phá s n, các h i b o hi m nh c ng suy y u và di t vong. Khi các h i b o hi m thân tàu không còn n a, các ch tàu nh n th y c n ph i thi t l p các h i t ng t cho m t m c ích khác. Nhu c u này tr i d y m nh m t gi a th k 19, v sau các ch tàu ng tr c gánh n ng v trách nhi m i v i ng i th 3, các thuy n viên b th ng vong c n c ph i b i th ng t ng i thuê h và b lu t Lord Campbell 1846 ã a ra nh ng nguyên t c nghiêm kh c h n v trách nhi m i v i m t mát, th ng vong v i nh ng ng i ph i s ng d a vào th y th ã b ch t. Hn n a, vào th k 19 chính sách di c hình thành m t dòng l c a nh ng ng i di c n b c M và Australia, các khi u n i c a hành khách t ng lên áng k . Do v y các ch tàu c n c b o hi m cho các r i ro này c ng nh ¼ trách nhi m âm va còn l i mà các nhà b o hi m thân tàu t ch i b o hi m c ng nh ph n trách nhi m v t quá s ti n b i th ng (giá tr b i th ng t i a bao g m t n th t v tàu, t n th t hàng hóa và trách nhi m i v i t n th t gây ra không v t quá giá tr con tàu). Vào n m 1855, H i b o hi m P&I u tiên c thành l p c thành l p v i tên g i là “H i b o v t ng h c a các ch tàu” (Shipowners’ mutual protection society), chính là ti n thân c a h i b o hi m P & I Britannia sau này. Hi này d nh ho t ng gi ng nh m t h i b o hi m thân tàu nh ng b o hi m cho các trách nhi m i v i t n th t v sinh m ng, th ng vong c ng nh ph n trách nhi m âm va không c b o hi m thân tàu b i th ng, c bi t là ph n giá tr v t quá gi i c a n b o hi m (ây là lo i hình b o hi m Protection). N m 1874 r i ro v trách nhi m i vi tn th t, m t mát v hàng hóa trên tàu l n u tiên c h i “North of England”bo hi m và sau ó nhi u h i P & I khác ã a lo i hình b o hi m hàng hóa nh là m t lo i hình b o hi m riêng bi t trong h i (ây là lo i hình b o hi m Indemnity). V sau Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 31
32. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng hai lo i b o hi m này h p nh t l i thành m t và ngày nay s phân bi t gi a hai lo i hình này ã bi n m t trong h i b o hi m P&I. Tr c ây các h i các h i P&I hình thành t i các thành ph c a n c Anh và chi ph i th tr ng b o hi m c a th gi i. Ngày nay các h i ã hình thành và phát tri n m nh vùng Scandinavia, M và Nh t bn. 3.1.2. S phát tri n c a H i Các h i b o tr ch tàu u tiên c thành l p u l y tên là Protection Clubs và ph m vi trách nhi m c a h i còn h n ch . H i không b o hi m trách nhim v hàng hoá vì lo i r i ro này ch a ph i là gánh n ng i v i ch tàu. Nm 1870 tàu "Westen Hope”b m t tích vùng m i H o v ng châu Phi sau khi i ch ch h ng. Toà th ng th m Anh phán quy t ch tàu ph i b i th ng v t n th t hàng hoá chuyên ch vì tàu i ch ch h ng và h u qu ó ch tàu không c coi là mi n trách nhi m theo quy nh c a v n n. Th c t t n thát v hàng hoá v này nh nh ng ã sáng t m t iu là r i ro v trách nhi m c a ch tàu v i vi c h hng và m t mát hàng hoá v n ch a c b o hi m trong c b o hi m thân tàu l n bo hi m c a h i b o tr . N m 1874 h i b o tr u tiên nh n thêm r i ro b o hi m này là h i mi n B c n c Anh. c nh tranh và thu hút h i viên, các h i b o tr (Protection Clubs) nh n thêm b o hi m v hàng hoá t nh n mình là h i “Protection and Indemnity Clubs” có ngh a là h i b o tr và b i th ng. Nh v y nh ng h i b o tr c ch b o hi m r i ro trách nhi m âm va và th ng t t ch t chóc. Còn h i m i bo hi m r i ro v hàng hoá c mang tên là h i P and I (vi t t t c a ch Protection and Indemnity Clubs). T ó n nay các h i b o hi m thêm r i ro v hàng hoá và u tr thành h i bo hi m P and I. Th c ngh a gi a 2 t Protection and Indemnity u ám ch công vi c b i th ng c a h i. Nh ng do s hình thành và phát tri n c a h i ng i ta có nhi u cách hi u khác nhau. Cách hi u th nh t, ng i ta coi t Protection là ám ch các r i ro ban u h i bo tr ch tàu b o hi m, bao g m r i ro trách nhi m âm và và trách nhi m th ng tt ch t chóc i v i ng i làm công, cho ch tàu. Còn Indemnity ám ch r i ro sau này h i b o hi m là r i ro v hàng hoá. Tuy nhiên xét v tinh th n, n i dung, hình th c b o hi m c a h i i v i các h i viên (ch tàu) thì không có s khác bi t gi a hai t trên. M t s h i còn phân chia r i ro b o hi m c a h i mình thành hai nhóm là nhóm r i ro b o tr và nhóm r i ro b i th ng nh h i London Steamship trong khi các h i khác ã xoá b ranh gi i các nhóm r i ro này. Cách hi u th hai ng i ta cho r ng Protection là s ph c v và giúp c a h i i v i các thành viên trong vi c b o lãnh gi i thoát tàu b giam gi gi i quy t tranh ch p ki n t ng, t ch c b i d ng t p hu n ào t o nghi p v b o hi m P and I. Còn Indemnity chính là s b i th ng c a h i i v i nh ng r i ro t n th t c h i b o hi m x y ra cho các h i viên. Ngày nay ng i ta hi u P and I nh m t thu t ng ch nghi p v ho t ng b o hi m mang tính ch t c thù c a h i b o tr và b i th ng các ch tàu. Nói n b o hi m P and I là nói n ho t ng b o hi m c a h i. Vì th không c n thi t ph i d ch c th t ng ngh a và t c a chúng. Vi c d ch b o hi m P and I hay h i b o hi m P Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 32
33. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng and I thành b o hi m trách nhi m dân s c a ch tàu hay h i b o tr và b i th ng trách nhi m dân s c a ch tàu không còn úng n a và không c n thi t n a. 3.1.3. B n ch t c a H i Trong quá trình kinh doanh, ch tàu ho c ng i thuê tàu ph i ch u trách nhi m v nh ng t n th t do s d ng con tàu vào ho t ng gây thi t h i cho ng i khác. Theo lu t pháp qu c t , trách nhi m dân s c a ch tàu (trách nhi m b i th ng c a ch tàu) bao g m trách nhi m b i th ng cho ng i th ba, trách nhi m i v i hàng hóa chuyên ch và nh ng ng i trên ó. Khi ch tàu tham gia b o hi m thân tàu theo các iu ki n có b o hi m cho TNDS do tai n n âm va gây ra, b o hi m thân tàu chu trách nhi m b i th ng ¾ TNDS ó. Nh v y các TNDS còn l i ch tàu ph i ch u. Vì v y, u th k 18 các ch tàu h p l i và l p “H i t ng h t b o hi m” v thân tàu (Protection clubs). Hi này ra i nh m b o hi m ¼ trách nhi m âm va mà b o hi m thân tàu không m nh n. ng th i h i c ng b o hi m 100% trách nhi m ch t và th ng t t i v i s quan, hành khách và th y th oàn 3.1.4. C u trúc t ch c c a H i Hi P&I là m t t ch c có t cách pháp nhân. Mi h i bao g m m t s h i viên là ch tàu các n c trên th gi i. C quan quy n l c cao nh t c a h i là H i ng giám c. Hi ng này quy t nh th l , chính sách, vi c gi i quy t b i th ng cho h i viên. C quan giúp vi c H i ng giám c có th có t ch c theo hai hình th c: Ban giám c và ban qun lý. Ban giám c do H i ng giám c b u ra và ch t ch th ng là nh ng ch tàu có i tàu l n nh t trong h i. Chính vì th mà gi i quy t công vi c hàng ngày không c bình ng và khách quan, th ng xuyên có xu th bênh v c cho nh ng ch tàu có i tàu l n h n. Ban qu n lý g m có ch t ch và m t s phó ch t ch. Ban qu n lý do H i ng giám c thuê nh ng ng i có n ng l c làm vi c. Cách làm vi c hàng ngày công bng và h p lý h n. 3.1.5. S qu n lý c a H i Hi b o hi m P&I ho t ng trên c s cân b ng thu chi. Th c ch t ph ng pháp tính phí c a h i là ph ng pháp h ch toán gi a h i v i các h i viên gi a trên c s t ng h l n nhau nh m cân b ng các kho n thu chi c a h i. Ngu n thu ch y u ca h i là phí b o hi m và lãi u t . Phí b o hi m do các h i viên óng góp hàng nm. Lãi u t bao g m t t c các kho n lãi t các hình th c u t t v n nhàn r i ca h i. Nh ng ngu n thu này nh m trang tr i cho các kho n chi trong n m. Các kho n chi bao g m: Các kho n chi cho vi c b i th ng các t n th t các h i viên, các kho n chi b i th ng cho các h i viên khác trong nhóm Qu c t , chi phí tái b o hi m cho nh ng t n th t v t quá m c gi l i c a h i và nhóm, chi phí qu n lý hành chính. Ngoài các kho n chi trên, h i còn tính n h i còn tính n nh ng m t mát giá c a ng ti n óng phí. Do tính ch t ph c t p c a r i ro mà h i nh n b o hi m, nên trong Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 33
34. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng nm nghi p v có nh ng t n th t ph i ch m t vài n m m i có s phán quy t c a tòa án hay tr ng tài. Ch n khi thanh toán h t các kho n chi trong n m nghi p v thì hi viên m i có s li u phân b chi phí ph i óng góp c a các h i viên n m ó. Vi c qu n lý c a h i b o hi m P&I c n b n d a trên các ch tàu thông qua h i ng, hay ban giám c c b u c . Ban giám c s quy t nh các chính sách v ph m vi b o hi m, vi c b i th ng, óng góp phí b o hi m. Hi ng giám c giao trách nhi m và y quy n trong m t gi i h n nh t nh cho ban giám c ho c ban qu n lý gi i quy t nh ng công vi c phát sinh hàng ngày ho c nh ng v b i th ng t n th t d i 100.000 USD. Ngoài ra, hi ng giám c còn s d ng m ng l i i di n các n c n m ch c thông tin, các thay i v pháp lu t c a các n c giúp h i ng giám c x lý k p th i úng lu t pháp. Ho t ng c a h i P&I d a trên nguyên t c t ng h cân b ng thu chi, ngh a là mi kho n chi nh b i th ng t n th t, chi qu n lý, chi giúp h i viên u do các thành viên c a h i óng góp. Hi còn giúp h i viên trong nh ng v n ki n t ng tranh ch p và cung c p thông tin m i, ào t o cán b chuyên môn. Theo nguyên t c h i không cho phép ch tàu c m c , chuy n nh ng tàu c bo hi m P&I cho ng i khác n u không có s ng ý c a h i. Hi u l c c a h p ng b o hi m s ch m d t khi h i viên b ch t, b phá s n ho c b m t trí (theo các quy nh c th ). 3.1.6. Tham gia h i và th i gian b o hi m a. Gia nh p h i và v n liên quan i t ng nào mu n gia nh p t i h i ph i làm n xin gia nh p h i vào nh ng kho ng th i gian nh t nh, ng th i ph i cung c p y nh ng thông tin và c tính k thu t theo yêu c u. Nu nh tàu c ch p nh n b o hi m, các thông tin và các c tính k thu t c cung c p trong n nh là m t ph n c a h p ng b o hi m. Các thông tin cung c p ph i trung th c trong kh n ng hi u bi t và m n cán hp lý c a thành viên. Hi có th kh c t n xin gia nhp h i cho b t k thành viên nào mà không c n cho bi t lý do dù ng i n p n ã là thành viên c a h i hay ch a. Sau khi ch p nh n n xin gia nh p h i, thành viên s c c p gi y ch ng nh n gia nh p h i (Certification of Enter). Gi y ch ng nh n này ghi rõ tên c a thành viên và các quy n l i c a h i v i tàu c gia nh p h i, th i im và ngày b t u bo hi m, các iu ki n và iu kho n c ch p nh n b o hi m. Nu ch tàu tham gia b o hi m P&I mà có nhi u tàu (fleet enter), trách nhi m c a b t k thành viên cho c i tàu và h i s có quy n x lý gi ng nh t t c các chi c tàu c a i tàu gia nh p hi b i cùng m t thành viên. b. Thay i, b sung iu ki n b o hi m Nu không có thông báo thay i gì, các iu ki n b o hi m c a n m tài chính ti p theo c gi nguyên nh n m tài chính hi n hành. Tuy nhiên, iu ki n b o hi m có th c s a i b t c lúc nào và có hi u l c u n m ti p theo. Khi mu n thay i các iu ki n cho n m tài chính ti p theo, h i ph i thông báo cho h i viên bi t tr c 12 gi tr a (GMT) ngày 20-02, h p ng s c ti p t c Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 34
35. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng theo các iu kho n c th a thu n l i, n u không b o hi m s k t thúc vào cu i nm tài chính hi n hành. c. K t thúc b o hi m Khi mu n thôi không ti p t c b o hi m cho n m tài chính ti p theo, thành viên ph i thông báo cho hay h i ph i thông báo cho thành viên trong gi i h n 30 ngày tr c 12 tr a (GMT) ngày 20-02, và b o hi m s k t thúc vào cu i n m tài chính hi n hành. Nu sau khi thông báo k t thúc h p ng b o hi m ã phát i, h i và thành viên th a thu n c các iu ki n m i tr c 12h tr a ngày 20-02, thì thông báo k t thúc bo hi m c h y b và tàu ti p t c c b o hi m cho n m tài chính m i theo các iu kho n m i. Tr khi c ch p nh n c a h i hay h p ng k t thúc theo lu t nh, thành viên không c rút h p ng b o hi m vào b t c th i im nào. 3.2. K thu t tính phí b o hi m P & I 3.2.1. Nguyên t c tính phí Phí b o hi m c a h i P&I do các h i viên óng góp theo nguyên t c ho t ng ca h i là cân b ng thu chi, do ó, phí b o hi m c a t ng hi viên óng góp trên c s cân b ng thu chi c a h i trong t ng th i k . Tr c khi ký k t h p ng b o hi m hi viên và h i ph i th a thu n t l phí b o hi m. Vic quy t nh t l phí b o hi m ph i c n c vào m c r i ro c tính i v i tàu tham gia bo hi m. 3.2.2. C s tính phí Nh ta ã bi t, vi c tính phí b o hi m d a trên c s cân b ng thu chi trong t ng th i k . Thu c a h i bao g m: - Phí b o hi m do các h i viên óng hàng n m; - Các kho n thu nh p t lãi u t nhàn r i ch a b i th ng t n th t cho các h i viên. Chi c a h i bao g m: - B i th ng t n th t cho các h i viên khác trong nhóm b o hi m P&I qu c t ; - Chi tái b o hi m; - Chi qu n lý; - Chi bù p t n th t do l m phát. Do c im c a nghi p v b o hi m P&I là t n th t x y ra trong n m b o hi m, nh ng gi i quy t tranh ch p th ng kéo dài vài ba n m.Vì v y, m i H i th ng thu m t kho n ti n phí óng tr c c a h i viên áp ng nhu c u chi tiêu phát sinh trong n m ó.Nh v y, th c ch t tính phí b o hi m P&I là tính phí óng tr c và phí óng sau c a h i viên. 3.2.3. Ph ng pháp tính phí Có hai ph ng pháp tính phí là ph ng pháp tính phí óng tr c và ph ng pháp tính phi óng sau; a. Ph ng pháp tính phí óng tr c Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 35
36. www.hanghaikythuat.wordpress.com Minh C ng Có hai ph ng pháp tính phí óng tr c là tính theo t l b i th ng và theo tr ng t i tàu 1) Ph ng pháp tính phí theo t l b i th ng: Theo ph ng pháp này, tính t l b i th ng bình quân c a h i trong 5 n m cho t ng h i viên làm c s tính t l ho c m c phí thu n. Sau ó, xem xét t l b i th ng trong n m th 5, chi phí tái b o hi m, chi phí b o hi m cho nhóm, chi phí b o qu n lý và l m phát Trình t ti n hành nh sau: ◊Tính t l b i th ng bình quân c a h i trong 5 n m Ttb =(Tng s ti n c a h i ã và s b i th ng trong 5 n m)/( Tng s phí h i viên ã và s n p trong 5 n m) ◊Tính s phí ph i óng trong n m th 5 P= S phí ã óng tr c +S phí c ph i óng ti p ◊ Tính s phí tái b o hi m c a h i viên trong h i: Ptb =g.Q Trong ó: P tb là phí tái b o hi m c a h i viên, g là giá phí b o hi m trên th tr ng Qu c t cho 1 GRT, Q là t ng tr ng t i i tàu c a h i viên ◊ Tính s phí h i viên óng góp cho h i b i th ng cho các H i khác trong nhóm Qu c t Pqt =(P 5 - P tb ).y 1 Pqt là phí b i th ng cho nhóm Qu c t , y 1 là t l phí b i th ng c a h i viên cho nhóm Qu c t Tính chi phí qu n lý: Pql =(P 5-Ptb ).y 2 Pql là chi phí qu n lý, y 2 là t l nh m c chi phí qu n lý ± Tính t l c phép b i th ng c a n m nghi p v (n m t i) T6 =(P 5 -Ptb -P qt -P ql ).100/P 5 Tính t l chênh l ch gi a t l b i th ng n m nghi p v (T 6) v i t l b i th ng bình quân(T tb ) y3 = T 6 – T tb Chi phí bù p do l m phát. Hi quy nh óng phí theo ng ôla M . T l l m phát (y 4) c n c vào th tr ng ti n t và thanh toán qu c t . Tính s phí b o hi m ph i óng cho m t t n tr ng t i tàu GRT trong n m th 5 p = (T ng s phí b o hi m ã óng trong n m th 5)/Tng s t n tr ng t i tàu c a h i viên Tính phí b o hi m óng tr c c a h i viên n m nghi p v (n m t i) Pt =(p – p.(y 3-y4)).Q Pt là phí óng tr c Ph ng pháp tính phí theo t l b i th ng có u im là nhanh, g n.Nh ng cng có nh ng h n ch nh t nh. ó là không ph n ánh s thay i c a i tàu(mua thêm ho c bán i).Không th áp d ng cho nh ng h i viên có t n th t l n, t l t n th t v t quá 100% kh c ph c nh c im trênm phí óng tr c có th tính theo tr ng t i tàu. 2) Ph ng pháp tính phí theo tr ng t i tàu Hàng h i k thu t Tin t c hàng h i Vi t Nam và Th gi i 36