Giáo trình Quản lý và tổ chức y té tài liệu đào tạo y sỹ, điều dưỡng, dược sĩ trung cấp

Nội dung text: Giáo trình Quản lý và tổ chức y té tài liệu đào tạo y sỹ, điều dưỡng, dược sĩ trung cấp

1. TRƯỜNG TRUNG HỌC Y TẾ LÀO CAI BÀI GIẢNG QUẢN LÝ VÀ TỔ CHỨC Y TÉ TÀI LIỆU ĐÀO TẠO Y SỸ, ĐIỀU DƯỠNG, DƯỢC SĨ TRUNG CẤP (LƯU HÀNH NỘI BỘ) Lào Cai, năm 2016 1
2. Lời nói đầu Để thống nhất nội dung giảng dạy trong Nhà trường, đáp ứng nhu cầu tài liệu học tập và tham khảo cho giáo viên và học sinh, Trường Trung học Y tế Lào Cai tổ chức biên soạn, biên tập giáo trình và bài giảng các môn học dùng đào tạo các đối tượng học sinh trong Nhà trường. Căn cứ chương trình môn Quản lý và Tổ chức y tế trong chương trình đào tạo Y sỹ của Trường Trung học Y tế Lào Cai, Bộ môn Y cơ sở tiến hành biên tập giáo trình Quản lý và Tổ chức y tế dùng làm tài liệu giảng dạy, học tập cho giáo viên, học sinh trung cấp ngành Y - Dược. Giáo trình được tái bản năm 2016 có cập nhật, chỉnh sửa và bổ sung những kiến thức mới, song chắc không tránh khỏi còn có những thiếu sót và hạn chế nhất định. Trong quá trình sử dụng rất mong nhận được ý kiến góp ý của các bạn đồng nghiệp và học sinh để tập giáo trình ngày càng hoàn chỉnh. TÁC GIẢ BS, CK1. Nguyễn Quang Tĩnh 2
3. GIỚI THIỆU HỌC PHẦN Học phần: QUẢN LÝ VÀ TỔ CHỨC Y TẾ Ngành: Trung cấp Y - Dược Thời lượng: (Lý thuyết: 30 Thực hành:0) I. Mục tiêu học phần: Sau khi học xong, học sinh có khả năng: 1. Trình bày được hệ thống tổ chức Y tế Việt Nam, các quan điểm, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước về công tác Y tế, nhiệm vụ của ngành y tế trong giai đoạn hiện nay. 2. Trình bày khái niệm về đạo đức y tế, những nguyên tắc và đặc trưng cơ bản về phẩm chất đạo đức người làm công tác y tế. 3. Nhận thức được tầm quan trọng của công tác tổ chức quản lý y tế tại bệnh viện và tuyến y tế cở sở, vận dụng để thực hiện quản lý y tế các các tuyến trên có hiệu quả. II. Nội dung TT Nội dung Số tiết Giới thiệu và hướng dẫn học tập học phần 4 Những quan điểm, đường lối của Đảng về công 1 tác Chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ nhân dân. Chiến lược Chăm sóc và Bảo vệ sức khoẻ nhân dân trong giai đoạn hiện nay. 3
4. 2 Hệ thống tổ chức ngành Y tế 2 3 Đạo đức của người cán bộ Y tế. 2 4 Chăm sóc sức khoẻ ban đầu 2 5 Tổ chức và quản lý Bệnh viên 2 6 Tổ chức và quản lý y tế cơ sở 2 7 Đại cương về quản lý Y tế 2 8 Lập kế hoạch Y tế 8 9 Giám sát 2 10 Theo dõi và đánh giá hoạt động Y tế 2 11 Chức trách, nhiệm vụ người y sỹ, dược sỹ, hộ 2 sinh trung cấp III. Hình thức thi kết thúc học phần: Tự luận Kết cấu đề thi: Đề thi gồm có 4 câu trong 4 phần: Phần 1: Hệ thống và quan điểm phát triển ngành y tế Phần 2: Chức năng, nhiệm vụ của cá nhân và các đơn vị y tế Phần 3: Quản lý y tế Phần 4: Liên hệ tổng hợp 4
5. Bài 1: QUAN ĐIỂM, ĐƯỜNG LỐI, CHÍNH SÁCH CỦA ĐẢNG, NHÀ NƯỚC VỀ CÔNG TÁC CHĂM SÓC VÀ BẢO VỆ SỨC KHOẺ NHÂN DÂN MỤC TIÊU HỌC TẬP: Sau khi học xong, học sinh có khả năng: 1. Nêu được 5 quan điểm chỉ đạo và mục tiêu công tác chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ nhân dân trong tình hình mới của Đảng. 2. Trình bày được quan điểm, mục tiêu của Chiến lược quốc gia bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân giai đoạn 2011 – 2020, tầm nhìn đến năm 2030. 3. Kể được tên các giải pháp chủ yếu của Chiến lược quốc gia bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân giai đoạn 2011 – 2020, tầm nhìn đến năm 2030. NỘI DUNG 1. Quan điểm chỉ đạo và mục tiêu của Đảng về công tác chăm sóc và bảo vệ sức khỏe nhân dân trong tình hình mới 1.1. Quan điểm chỉ đạo - Sức khoẻ là vốn quý nhất của mỗi con người và của toàn xã hội. Bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân là hoạt động nhân đạo, trực tiếp bảo đảm nguồn nhân lực cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, là một trong những chính sách ưu tiên hàng đầu của Đảng và 5
6. Nhà nước. Đầu tư cho lĩnh vực này là đầu tư cho phát triển, thể hiện bản chất tốt đẹp của chế độ. - Đổi mới và hoàn thiện hệ thống y tế theo hướng công bằng, hiệu quả và phát triển, nhằm tạo cơ hội thuận lợi cho mọi người dân được bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ với chất lượng ngày càng cao, phù hợp với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Phát triển bảo hiểm y tế toàn dân, nhằm từng bước đạt tới công bằng trong chăm sóc sức khỏe, thực hiện sự chia sẻ giữa người khỏe với người ốm, người giầu với người nghèo, người trong độ tuổi lao động với trẻ em, người già; công bằng trong đãi ngộ đối với cán bộ y tế. - Thực hiện chăm sóc sức khoẻ toàn diện: gắn phòng bệnh với chữa bệnh, phục hồi chức năng và tập luyện thể dục thể thao nâng cao sức khoẻ. Phát triển đồng thời y tế phổ cập và y tế chuyên sâu; kết hợp đông y và tây y. - Xã hội hóa các hoạt động chăm sóc sức khỏe gắn với tăng cường đầu tư của Nhà nước; thực hiện tốt việc trợ giúp cho các đối tượng chính sách và người nghèo trong chăm sóc và nâng cao sức khỏe. Bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ là bổn phận của mỗi người dân, mỗi gia đình và cộng đồng, là trách nhiệm của các cấp uỷ đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể nhân dân và các tổ chức xã hội, trong đó ngành y tế giữ vai trò nòng cốt về chuyên môn và kỹ thuật. Khuyến khích các thành phần kinh tế đầu tư phát triển các dịch vụ chăm sóc và nâng cao sức khỏe. 6
7. - Nghề y là một nghề đặc biệt, cần được tuyển chọn, đào tạo, sử dụng và đãi ngộ đặc biệt. Mỗi cán bộ, nhân viên y tế phải không ngừng nâng cao đạo đức nghề nghiệp và năng lực chuyên môn, xứng đáng với sự tin cậy và tôn vinh của xã hội, thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Người thầy thuốc giỏi đồng thời phải là người mẹ hiền”. 1.2. Mục tiêu Giảm tỷ lệ mắc bệnh, tật và tử vong, nâng cao sức khoẻ, tăng tuổi thọ, cải thiện chất lượng giống nòi, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống, chất lượng nguồn nhân lực, hình thành hệ thống chăm sóc sức khỏe đồng bộ từ trung ương đến cơ sở và thói quen giữ gìn sức khỏe của nhân dân, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá, xây dựng và bảo vệ tổ quốc. 2. Chiến lược quốc gia bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân giai đoạn 2011 – 2020, tầm nhìn đến 2030 2.1.Quan điểm - Sức khỏe là vốn quí nhất của mỗi con người và của toàn xã hội; dịch vụ y tế công là dịch vụ xã hội đặc biệt, không vì mục tiêu lợi nhuận; đầu tư cho y tế là đầu tư phát triển, thể hiện bản chất tốt đẹp của xã hội. - Đổi mới và hoàn thiện hệ thống y tế Việt Nam theo hướng Công bằng – Hiệu quả - Phát triển; bảo đảm mọi người dân, đặc biệt là người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số, trẻ em dưới 6 tuổi, các đối tượng chính sách, người dân vùng khó khăn, vùng sâu, vùng xa, biên giới, 7
8. hải đảo và các nhóm người dễ bị tổn thương được tiếp cận với dịch vụ chăm sóc sức khỏe cơ bản có chất lượng. - Bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân là bổn phận của mỗi người dân, mỗi gia đình và cộng đồng; là trách nhiệm của các Bộ, ngành, các cấp ủy Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể nhân dân và các tổ chức xã hội nghề nghiệp, trong đó ngành y tế giữ vai trò nòng cốt về chuyên môn và kỹ thuật. - Nhà nước thống nhất quản lý vĩ mô, định hướng phát triển sự nghiệp bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân thông qua hệ thống pháp luật và chính sách; điều tiết, phân bổ nguồn lực; quản lý chất lượng dịch vụ y tế và giá dịch vụ y tế. - Đổi mới cơ chế hoạt động, cơ chế tài chính trong các đơn vị y tế gắn với việc thực hiện lộ trình bảo hiểm y tế toàn dân để nhanh chóng thích ứng với thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa trong các hoạt động của ngành y tế. - Kết hợp hài hòa giữa củng cố mạng lưới y tế cơ sở với phát triển chuyên sâu; giữa phát triển y tế công lập với y tế ngoài công lập; giữa y học hiện đại với y học cổ truyền. 2.2. Mục tiêu 2.2.1. Mục tiêu chung Bảo đảm mọi người dân được hưởng các dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu, mở rộng tiếp cận và sử dụng các dịch vụ y tế có chất lượng. Người dân được sống trong cộng đồng an toàn, phát triển tốt về thể chất và tinh thần. 8
9. Giảm tỉ lệ mắc bệnh, tật, nâng cao thể lực, tăng tuổi thọ, nâng cao chất lượng dân số. 2.2.2. Mục tiêu cụ thể - Giảm tỉ lệ mắc bệnh, tử vong và tàn tật; khống chế các bệnh truyền nhiễm, các bệnh dịch thường gặp và mới nổi, không để dịch lớn xảy ra. Hạn chế, tiến tới kiểm soát các yếu tố nguy cơ của các bệnh không lây nhiễm, các bệnh liên quan đến môi trường, lối sống, hành vi, an toàn vệ sinh thực phẩm, dinh dưỡng, bệnh học đường. - Nâng cao chất lượng dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh và phục hồi chức năng ở tất cả các tuyến; giảm tình trạng quá tải ở các bệnh viện tuyến trên. Phát triển y tế phổ cập, bác sỹ gia đình, đẩy mạnh CSSKBĐ, bao phủ y tế toàn dân kết hợp với phát triển y tế chuyên sâu. Tăng cường phối hợp công – tư. Hiện đại hóa và phát triển y học cổ truyền, kết hợp y học cổ truyền với y học hiện đại. - Chủ động duy trì mức sinh thấp hợp lý, khống chế tốc độ tăng tỉ số giới tính khi sinh, nâng cao chất lượng dân số, đáp ứng đủ nhu cầu dịch vụ kế hoạch hóa gia đình của người dân, tăng khả năng tiếp cận dịch vụ sức khỏe sinh sản có chất lượng, tăng cường lồng ghép các yếu tố về dân số vào hoạch định chính sách, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội ở các cấp, các ngành. - Phát triển nguồn nhân lực y tế cả về số lượng và chất lượng; tăng cường nhân lực y tế cho khu vực nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo và một số chuyên khoa; chú trọng phát triển nhân lực y tế trình độ cao; mở rộng đào tạo điều dưỡng trình độ đại học, cao đẳng, tiến tới đạt cơ cấu hợp lý giữa bác sỹ và điều 9
10. dưỡng, kỹ thuật viên , bảo đảm cân đối giữa đào tạo và sử dụng nhân lực y tế. - Đổi mới cơ chế hoạt động, cơ chế tài chính ngành y tế, tăng nhanh đầu tư công cho y tế, phát triển bảo hiểm y tế toàn dân, giảm tỉ lệ chi trực tiếp từ hộ gia đình cho chăm sóc sức khỏe; sử dụng nguồn tài chính ngành y tế hiệu quả. - Bảo đảm cung ứng đủ thuốc, vắc xin, sinh phẩm y tế, máu, chế phẩm máu và trang thiết bị y tế có chất lượng với giá cả hợp lý đáp ứng nhu cầu phòng bệnh, chữa bệnh của nhân dân; quản lý, sử dụng thuốc và trang thiết bị hợp lý, an toàn và hiệu quả. - Nâng cao năng lực quản lý và năng lực thực hiện chính sách y tế, đẩy mạnh cải cách hành chính, phát triển hệ thống thông tin y tế đáp ứng nhu cầu đổi mới và phát triển ngành y tế. 2.2.3. Các chỉ tiêu cụ thể đến năm 2020 TT Chỉ tiêu Năm 2020 Chỉ tiêu đầu vào 1 Số bác sỹ/ vạn dân 9,0 2 Số dược sỹ đại học/ vạn dân 2,2 3 Tỉ lệ thôn bản có NVYT hoạt động (%) > 90 4 Tỉ lệ trạm y tế xã có bác sỹ hoạt động (%) 90 5 Trạm y tế xã có nữ hộ sinh hoặc y sỹ sản nhi >95 6 Tỉ lệ giường bệnh/ vạn dân (không bao gồm 26,0 giường trạm y tế xã) 10