Giáo trình Thực nghiệm động cơ (Phần 2)

64 trang cucquyet12 4060

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Giáo trình Thực nghiệm động cơ (Phần 2)", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

giao_trinh_thuc_nghiem_dong_co_phan_2.pdf

Nội dung text: Giáo trình Thực nghiệm động cơ (Phần 2)

Truong DH SPKT TP. HCM Chöông 7 : ÑO LÖÔØNG CHAÁT LÖÔÏNG KHÍ THAÛI VII.1 : Vaán ñeà ñoäc haïi cuûa khí thaûi Khí quyeån traùi ñaát thöôøng goïi laø khoâng khí, laø moät hoãn hôïp cuûa nhieàu khí, trong ñoù khí Ni tô chieám khoaûng 78%, Oxy chieám khoaûng 21%, 1% coøn laïi goàm nhieàu loaïi khí khaùc nhau nhö Argoân(Ar), Cacbonic (CO2), hôi nöôùc Trong caùc khí treân coù nhieàu chaát khoâng coù lôïi cho söùc khoeû con ngöôøi nhö : CO, HC, NOX, SO2 Nhöõng chaát khoâng coù lôïi naøy ñöôïc goïi laø nhöõng chaát gaây oâ nhieãm khoâng khí. Caùc chaát gaây oâ nhieãm khoâng khí khoâng chæ ñöôïc thaûi ra töø caùc ñoäng cô noùi chung maø coøn ñöôïc thaûi ra töø nhieàu nguoàn khaùc nhö : nhaø maùy nhieät ñieän, söôûi aám nhaø, loø thieâu Trong giôùi haïn cuûa giaùo trình chuùng ta chæ nghieân cöùu taùc haïi cuûa khí thaûi ra töø oâ toâ noùi chung, ñeán moâi tröôøng soáng vaø con ngöôøi. VII.1.1 : Nhöõng taùc haïi cuûa chaát gaây oâ nhieãm Nhöõng chaát oâ nhieãm gaây ra bôûi oâtoâ ñöôïc sinh ra do söï chaùy hay bay hôi cuûa nhieân lieäu trong oâtoâ. Nhöõng chaát naøy coù theå chia ra laøm ba chaát chính : CO, HC, NOX. Nhöõng chaát naøy gaây khoù chòu cho söï hoâ haáp vaø trong nhieàu tröôøng hôïp chuùng laø coù haïi thaäm chí nguy hieåm ñeán tính maïng cuûa con ngöôøi, ñoäng vaät vaø thöïc vaät. Baûng sau theå hieän taùc haïi cuûa chaát gaây oâ nhieãm noùi chung. Baûng 7.1 Taùc haïi cuûa caùc chaát gaây oâ nhieãm Chaát oâ Nguoàn gaây Ban quyen © TruongTaùc DH ñoäng Su pham coù haïi Ky chính thuat TP. HCM Ghi chuù nhieãm chính OÂ toâ : 93% Caûn trôû söï trao ñoåi O2 trong maùu vaø gaây ngoä ñoäc CO CO Caùc nguoàn sinh (neáu noàng ñoä CO trong khoâng khí töø 30 ñeán 40 PPM naêng löôïng 7% thì seõ laøm teâ lieät heä thaàn kinh thöïc vaät OÂ toâ 57% Moät nguyeân HC Loïc daàu, söû duïng Kích thích thaønh beân trong cuûa caùc cô quan hoâ haáp nhaân cuûa khoùi caùc dung moâi quang hoùa 43% OÂ toâ 39% Kích thích maét, muõi hoïng, neáu söï kích thích raát maïnh Nhaø maùy, nguoàn coù theå gaây ho, ñau ñaàu vaø hö haïi phoåi. Nguyeân nhaân sinh naêng löôïng, Neáu noàng ñoä NO trong khí quyeån töø 3-5 PPM thì ñaõ NO 2 chính cuûa khoùi X loïc daàu 61% coù daáu hieäu cuûa söï kích thích. quang hoùa Kích thích leân maét, muõi ôû 10-30 PPM gaây ho, ñau ñaàu, choùng maët ôû 30-50PPM OÂ toâ (diesel) 1% Kích thích caùc maøng nhaày cuûa heä thoáng hoâ haáp Nhaø maùy, nguoàn SO2 sinh naêng löôïng, heä thoáng söôûi 99% 53 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Ghi chuù : PPM : vieát taét cuûa “Part-per million” töùc phaàn trieäu, ñöôïc duøng laøm ñôn vò chæ thò noàng ñoä hay thaønh phaàn. VII.1.2 : Haäu quaû cuûa chaát gaây oâ nhieåm VII.1.2.1 : Möa a xít Möa axit xuaát hieän Khoaûng ñaàu thaäp nieân 1970 möa axít vôùi taùc haïi cuûa noù gaây ra treân caây coái vaø caùc loaïi rau quaû khaùc. Vaøo naêm 1872, ngöôøi Anh ñaàu tieân thanh tra vieân Alkali xuaát baûn moät quyeån saùch veà khí töôïng, trong ñoù oâng ñaõ moâ taû möa töø caùc khu coâng nghieäp gioáng nhö möa axít ñöïôc tìm thaáy nhö ngaøy nay. Cô cheá maø möa axít ñöïôc hình thaønh goàm caùc phaûn öùng hoùa hoïc xaûy ra ôû treân cao trong baàu khí quyeån. Phaàn lôùn axít laø haäu quaû cuûa caùc hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi sinh ra nhö laø Sunphua ñioâxít (SO2) vaø Oxít Nitríc (NOx) 2- Sunphua ñioâxít traûi qua söï oâxi hoùa trôû thaønh goác SO4 , HSO3, vôùi söï coù maët cuûa goác hydroâxyl, OH baûn thaân noù ñöôïc sinh ra bôûi moät quaù trình hoùa hoïc phöùc taïp trong baàu khí quyeån. Phaàn lôùn khí sunphua thaûi ra töø vieäc ñoát than vaø moät löôïng nhoû khí thaûi ra töø caùc ñoäng cô diesel haïng naëng do chaùy soùt nhieân lieäu. Oxít Nitríc (NO) ñöôïc oâxi hoùa thaønh Nitrogenñioâxít (NO2) trong taàng ñoái löu, baèng caùch phaûn öùng vôùi ozon, baûn thaân noù ñöïôc hình thaønh moät quy trình hoùa hoïc phöùc taïp goàm cacbon monoxit (CO), hydrocacbon (CxHy), hôi nöôùcBan vaø quyenaùnh saùng © Truong maët trôøi. DH Su pham Ky thuat TP. HCM VII.1.2.2 Chì trong khoâng khí Taùc haïi cuûa chì, ñaëc bieät leân söùc khoûe cuûa treû nhoû, ñaõ ñöôïc bieát töø laâuvaø hieän nay coù nhöõng yeâu caàu gay gaét khoâng ñöôïc söû duïng chì, caùc hôïp chaát cuûa chì laøm chaát choáng kích noå. Moät lyù do theâm nöõa ñeå quyeát ñònh khoâng söõ duïng nhieân lieäu coù chì, vì chì trong nhieân lieäu duø vôùi löôïng raát nhoû cuõng laøm hö hoûng boä xuùc taùc hoùa khöû treân ñöôøng oáng thaûi cuûa ñoäng cô. VII.1.2.3 Caùc haït trong khí thaûi ñoäng cô Diesel Khí thaûi trong ñoäng cô Diesel thöôøng chöùa moà hoùng, tro vaø moät soá haït nhieân lieäu hydrocacbon chöa chaùy. Cacù haït nhieân lieäu naøy laø caùc hôïp chaát coù theå bgaây ung thö khi coù noàng ñoä cao. VII.1.2.4 : Khoùi quang hoùa Khoùi quang hoùa, ñöïôc nhaän bieát laàn ñaàu tieân ôû Los Angeles (Hoa kyø) vaøo naêm 1951 laøm nhieàu ngöôøi bò truøng ñoäc. Cho thaáy, ôû caùc thaønh phoá nôi maø raát ít duøng than ñaù, coù ít nhaø maùy coâng nghieäp hoaït ñoäng vaø coù maät ñoä xe coä nhieàu. Khí HC vaø NOX coù maët trong khí quyeån vaø bò chieáu saùng cuûa tia naéng maët trôøi, gaây ra moät phaûn öùng quang hoùa (aùnh saùng + hoùa chaát) vaø sinh ra nhieàu hôïp chaát hoùa hoïc khaùc nhau vaø keát quaû gaây ra hieän töôïng “Khoùi quang hoùa”. Khoùi quang hoùa caûn trôû taàm nhìn, kích thích maét vaø bò cho laø nguyeân nhaân gaây ra ung thö vaø laøm aûnh höôûng xaáu ñeán röøng. Soá lieäu tieâu bieåu cuûa caùc thaønh phaàn cuûa khoùi quang hoùa ñöôïc chæ ra ôû baûng sau ñaây : 54 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Baûng7.2 Noàng ñoä cuûa caùc chaát gaây oâ nhieãm trong khoùi quang hoùa. Chaát gaây oâ nhieãm Noàng ñoä(Moät phaàn ngaøn theå tích) Cacbon monoxít 3000 Ozon 25 Hydrocacbon 210 Sunphua ñioâxít 20 Nitrogen oâ xít 20 Axít Nitrít 2 VII.1.2.5 : Söï noùng leân cuûa traùi ñaát (hieäu öùng nhaø kính) Ñaây laø vaán ñeà khaùc trong moái baän taâm chung cuûa dö luaän, maëc daàu ít ñöïôc hieåu roõ hôn caùc vaán ñeà tröôùc ñoù. Chuùng ta bieát raèng söï soáng treân traùi ñaát phuï thuoäc vaøo moät soá chaát khí naøo ñoù trong baàu khí quyeån, caùc khí naøy coù khaû naêng haáp thuï vaø phaûn xaï nhöõng böùc xaï hoàng ngoaïi maø beà maët traùi ñaát phaùt ra khi bò maët trôøi nung noùng, khi khoâng coù caùc loaïi khí naøy, caùc böùc xaï hoàng ngoaïiù seõ thoaùt ra ngoaøi khoâng gian. Hôi nöôùc laø khí nhaø kính töï nhieân quan troïng nhaát, nhöng noàng ñoä cuûa noù phuï thuoäc vaøo khí haäu vaø khoâng bò aûnh höôûng bôûi hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi. Khí nhaø kính quan troïng bò aûnh höôûng bôûi hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi laø cacbonBan ñioâxít, quyen meâtan © Truong (CH DH4), SuNitrít pham OÂxít Ky vaø thuat CFCs TP. (Chloro HCM fluorocarbon). Hình 7.1 noùi leân söï aûnh höôûng ñeán hieän töôïng hieäu öùng nhaø kính cuûa caùc loaïi khí khaùc nhau. Khí CFCs coù thôøi gian toàn taïi trong baàu khí quyeån gaàn 100 naêm vaø coù aûnh höôûng gaáp khoaûng 6.500 laàn so vôùi CO2 veà khoái löôïng, ñieàu naøy giaûi thích nhöõng tieâu chuaån (theo nghò ñònh thö Motreal) ñeå giaûm vieäc söû duïng caùc chaát ñoù. Cacbon ñi oâ xít laø moät nguoàn aûnh höôûng quan troïng vaø noù ñöïôc ñaùnh giaù baèng noàng ñoä CO2 coù trong baàu khí quyeån ñaõ gia taêng töø 280 ppm(theo theå tích) vaøo tröôùc thôøi kyø coâng nghieäp ñeán khoaûng 350ppm so vôùi nay. 100% Treân hình 7.1 bieåu dieãn phaàn traêm cuûa caùc chaát CH 4 gaây hieäu öùng nhaø kính qua caùc thôøi kyø CFCs N2O 50% CO2 1950 1985 1850 1900 1765 55 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM 1 H2O 0,5 CFC-11 CO2 CH4 0 50 100 150 naêm Hình 7.2 : Tuoåi ñôøi cuûa caùc chaát khí gaây hieäu öùng nhaø ÔÛ thôøi ñieåm hieän taïi, vôùi moät tyû leä gia taêng hieän taïi khoaûng 1,2 PPM moät naêm. C02 laø moät saûn phaåm tröïc tieáp cuûa vieäc tieâu thuï naêng löôïng, keå töø ñaây söùc eùp ñeå caûi thieän hieäu quaû cuûa caùc nguoàn naêng löôïng keå caû ñoäng cô ñoát trong caøng trôû neân caáp thieát. VII.1.2.3 Loã thuûng cuûa taàng oâ zoân Lôùp ozon ôû taàng bình löuBan haáp quyen thuï nhieàu © Truong böùc DHxaï cöïuSu pham tím cuûa Ky maët thuat trôøi TP. vaø HCM loã thuûng cuûa lôùp ozon naøy ôû Nam Cöïc ngaøy caøng môû roäng, coù theå gaây nhöõng aûnh höôûng traàm troïng ñeán cuoäc soáng cuûa con ngöôøi, ñoäng vaät, thöïc vaät vaø vi sinh vaät. Söï coù maët cuûa CFCS ñe doïa nghieâm troïng ñeán taàng ozon vaø laøm loã thuûng cuûa taàng ozon ngaøy caøng lan roäng hôn, nhöõng khí hydrocacbon vaø oxít nitô cuõng goùp phaàn gaây aûnh höôûng tôùi taàng ozon. VII.2 : Caùc chæ tieâu ñaùnh giaù vaø qui trình ño chaát löôïng khí thaûi Caùc khí CO, HC vaø NOX trong khí xaû oâtoâ, cuøng vôùi caùc khí xaû töø nhaø maùy, nhaø maùy nhieät ñieän laø nguoàn lôøn nhaát taïo ra caùc chaát gaây oâ nhieãm khoâng khí. Khí xaû oâtoâ gaây ra nhöõng vaán ñeà ñaëc bieät nghieâm troïng ôû thaønh thò nôi coù maät ñoä oâ toâ raát cao. Nhöõng quy ñònh kieåm soaùt khí xaû laàn ñaàu tieân ñöôïc ban haønh thaønh luaät taïi California (Myõ) naêm 1960 caùc quy ñònh veà kieåm soaùt khí xaû oâtoâ vôùi noàng ñoä CO vaø HC. Lòch söû cuûa caùc quy ñònh kieåm soaùt khí xaû cho xe oâtoâ taïi Myõ nhö sau : Naêm 1943 söï ñoâ thò hoùa nhanh choùng cuûa LosAngeles baét ñaàu gaây ra khoùi quang hoùa. Noù laø vaán ñeà do söï oâ nhieãm khí xaû oâtoâ ñöôïc bieát ñeán ñaàu tieân. Naêm 1952 A.J.Haagen Smit tröôøng ñaïi hoïc toång hôïp California ñaõ chöùng minh raèng nguyeân nhaân chính cuûa khoùi quang hoùa laø taùc ñoäng cuûa caùc tia maët trôøi leân khí xaû oâtoâ. Naêm 1960 caùc quy ñònh kieåm soaùt khí xaû oâtoâ (khí CO vaø HC) ñaõ ñöôïc ban haønh taïi bang California. Naêm 1968 heä thoáng caùc quy ñònh kieåm soaùt khí xaû toaøn lieân bang cho CO vaø HC ñaõ ñöôïc ban haønh treân toaøn nöôùc Myõ (cho HC, CO) ñaõ ñöôïc ban haønh. Naêm 1970 ñaïo luaät khí saïch ñöôïc giôùi thieäu bôûi thöôïng ngheä só Edumund Muskie ñaõ ñöôïc thoâng qua. Luaät naøy theå hieän caùc quy ñònh kieåm soaùt khí xaû lieân bang. Ñaïo luaät Muskie quy ñònh moät tieâu 56 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM chuaån raát nghieâm ngaët cho CO, HC vaø NOX aùp duïng cho taát caû caùc xe saûn xuaát taïi Myõ töø naêm 1975. Luaät naøy laøm cô sôû cho caùc tieâu chuaån kieåm soaùt khí xaû Myõ hieän nay. Keå töø thôøi gian ñoù nhöõng luaät töông töï ñaõ ñöôïc thoâng qua ôû Chaâu AÂu, Nhaät baûn vaø nhieàu nöôùc treân theá giôùi trong ñoù coù Vieät Nam. Phaàn lôùn caùc luaät naøy söûa ñoåi tröïc tieáp töø luaät kieåm soaùt khí xaû Myõ hay EEC (Coäng ñoàng kinh teá Chaâu AÂu). VII.2.1 Caùc tieâu chuaån vaø quy trình ño khí xaû Myõ Vieäc kieåm tra söû duïng ñeå quyeát ñònh xem lieäu maãu xe cuï theå coù phuø hôïp vôùi caùc tieâu chuaån khí xaû Myõ hay khoâng ñöôïc tieán haønh baèng caùch ñaët xe leân beä thöû, chaïy xe ôû cheá ñoä LA#4 vaø ño toång khoái löôïng töøng khí xaû(CO, HC, NOX) phaùt ra töø oâtoâ. Chuù yù raèng nhöõng tieâu chuaån naøy aùp duïng cho caùc xe ñoäng cô xaêng, khoâng tính tôùi troïng taûi hay dung tích xi lanh. Cheá ñoä kieãm tra LA#4 ñöôïc tieán haønh theo caùch sau : Ñaàu tieân chieác xe ñöôïc ñeå trong phoøng thí nghieäm töø 12 – 16 giôø vôùi nhieät ñoä beân ngoaøi ñöôïc kieåm soaùt raát caån thaän (duy trì trong khoaûng 10 – 300 C). Quaù trình laáy maãu thöû ñöôïc thöïc hieän theo ba giai ñoaïn hö sau : Giai ñoaïn I : Cold phase (keùo daøi 505s) Ñoäng cô ñöôïc khôûi ñoäng laïnh vaø maãu khí ñöôïc laáy vaø cho tuùi soá1 (ct). quy luaät thay ñoåi toác ñoä nhö hình veõ Giai ñoaïn 2 : Stabilized :(baét ñaàu töø giaây 505-1372) Maãu khí thöû ñöôïc laáyBan vaø quyencho vaøo © Truong tuùi soá 2DH (s). Su quy pham luaät Ky thay thuat ñoåi TP. toác HCM ñoä nhö hình veõ.Keát thuùc giaây thöù 1372 ñoäng cô nghöng hoaït ñoäng trong khoaûng 10 phuùt. Trong thôøi gian naøy khoâng laáy maãu thöû Giai ñoaïn 3 : Hot phase (keùo daøi 505s) Maãu khí thöû ñöôïc cho vaøo tuí soá 3 (ht) Ngay khi quaù trình laáy maãu thöû keát thuùc . Caùc maãu thöû seõ ñöôïc phaân tích . Soá löôïng caùc chaát CO, HC, NOx seõ ñöôïc tính toång laïi vaø keát quaû seõ ñöôïc theå hieän döôùi daïng g/mile Quaõng ñöôøng kieåm tra töông ñöông : 17,84 km hay 11,115 miles. Cheá ñoä naøy ñöôïc goïi laø “ LA#4” bôûi vì noù döïa theo moâ hình laùi xe thöïc teá treân moät ñoaïn cuûa ñöôøng soá 4 chaïy qua Los Angeles, California. Qui trình kieåm tra chaát löôïng khí thaûi treân coøn ñöôïc söû duïng (coù moät ít söûa ñoåi) oå moät soá quoác gia khaùc nhö : Australia, Austria, Brasil, Canada, Finland, Mexico, Norway, South Korea, Sweden, Swityeland vôùi caùc tieâu chuaån veà chaát löôïng khí thaûi khaùc ñi moät ít (xem baûng ) 57 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Chaïy theo quaùn tính 10 phuùt Speed (km/h) Speed Giai ñoaïn 1 Giai ñoaïn 2 Giai ñoaïn 3 505 giaây 867giaây 505 giaây Cold phase Stabilized phase Hot phase Thôøi gian maãu : 1877s Toác ñoä trung bình : 34,2Km/h Thôøi gian chaïy : 1877s Toác ñoä cöïc ñaïi :91,2Km/h Khoaûng caùch : 17,84s Thôøi gian chaïy khoâng taûi :18,2% Hình 7.3 :Qui trình ño khí xaû ôû Myõ Beân caïnh caùc giaù trò ñaõ ño ñöôïc caùc giaù trò veà bay hôi nhieân lieäu vaø khí loït cuõng ñöôïc ño baèng phöông phaùp naøy. Ban quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM Baûng7.3 : Tieâu chuaån khí thaûi taïi Myõ theo qui trình ño LA#4 Löôïng hôi Phaïm vi aùp Naêm CO(g/mile) HC(g/mile) NOx(g/mile) xaêng thoaùt duïng ra(g/test) Lieân bang 3 .41 0.41 1.0 2.0 1982 Bang 7.0 0.41 0.4 2.0 California Bang 2.0 1993 3.4 0.25 0.4 California 1994 Lieân bang 3.4 0.25 0.4 2.0 Baûng 7.4 : Tieâu chuaån khí thaûi taïi moät soá quoác gia theo qui trình ño LA#4 Löôïng hôi Theo phieân CO HC NOx Quoác gia xaêng thoaùt baûn g/km g/km g/km rag/test Switzerland 10.87 2.1 0.25 0.62 2.0 58 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Austria 87-88 2.1 0.25 0.62 2.0 Sweden maüu 89 2.1 0.25 0.62 2.0 Norway 1989 2.1 0.25 0.62 2.0 Finland 1990 2.1 0.25 0.62 2.0 Mexico 1991 7.0 0.7 1.4 2.0 Brasil 1.90 24.0 2,1 2.0 1.92 12.0 1.2 1.4 1.97 2.0 0.3 0.6 Australia 1.86 9.3 0.9 1.9 2.0 CO CO CO Löôïng hôi g/mile g/mile g/mile xaêng thoaùt ra g/test Canada 9.87 3.4 0.41 1.0 2.0 South Korea maãu 88 3.4 0.41 1.0 2.0 Ban quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM VII.2.2 : Caùc tieâu chuaån vaø quy trình ño khí xaû Chaâu AÂu Phaàn lôùn caùc nöôùc Chaâu AÂu söû duïng qui trình ño khí xaûû ECE (Eoropean Economic Community- regulation)- ECE-R15 goïi nhö theá bôûi vì caùc tieâu chuaån naøy ñöôïc phaùt trieån bôûi coäng ñoàng kinh teá Chaâu AÂu (EEC). Qui trình ño khí xaû ECE-R15 coøn ñöôïc bieát ñeán döôùi teân goïi UDC (urban driving cycle) vì qui trình naøy moâ phoûng ñieàu kieän kieåm tra gioáng nhö tình traïng oâtoâ ñang hoaït ñoäng trong thaønh phoá . Vôùi nhöõng ñieàu kieän cô baûn nhö : toác ñoä oâtoâ thaáp, taûi nhoû vaø nhieät ñoä khí thaûi thaáp. Kieåm tra kieåu naøy gioáng nhö kieåu cuûa Myõ, noù baét ñaàu töø luùc xe khôûi ñoäng laïnh (sau khi ñaõ ñeå trong phoøng coù nhieät ñoä 20 – 30 oC ít nhaát 6 tieáng). Sau ñoù ñoäng cô coù thôøi gian 40s ñeå laøm aám. Chu kyø thöû ñöôïc chia thaønh 4 giai ñoaïn, giöõa caùc giai ñoaïn naøy khoâng coù thôøi gian nghæ. Trong thôøi gian kieåm tra vieäc laáy maãu thöû ñöôïc tieán haønh. Keát quaû kieåm tra theå hieän döôùi daïng g/km vaø löôïng hydrocacbon ñöôïc goäp chung vôùi löôïng NOx. Trong quaù trình kieåm tra, löôïng CO, toång löôïng HC vaø NOX ñöôïc ño khi xe hoaøn chænh moät quaù trình kieåm tra bao goàm : khoâng taûi, taêng toác, chaïy ñeàu, giaûm toác. Qui trình EUDC ( Extra Urban Driving Cycle ) ñöôïc phaùt trieån töø qui trình ECE-R15 vaø aùp duïng töø thaùng 7 naêm 1992. Trong qui trình naøy ngoaøi cheá ñoä chaïy trong thaønh phoá coøn theâm phaàn chaïy treân ñöôøng cao toác vôùi toác ñoä cöïc ñaïi 120 km/h.(xem hình 7.5). Moät phieân baûn cuûa qui trình EUDC duøng cho ñoäng cô coù coâng suaát thaáp toác ñoä cöïc ñaïi laø 90 km/h.EUDC Cycle for Low Power Vehicles (hình 7.6). 59 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Yeâu caàu veà chaát löôïng nhieân lieäu : Ñoái vôùi daàu Diesel : chæ soá Cetan khoâng nhoû hôn 51. löôïng löu huyønh toái ña 350ppm ( vaøo naêm2000), vaøo naêm 2005 löôïng löu huyønh toái ña seõ laø 50ppm Ñoái vôùi xaêng : löôïng löu huyønh toái ña seõ laø 150ppm vaøo naêm 2000 vaø 50ppm vaøo naêm 2005 Baét ñaàu söû duïng xaêng vaø daàu Diesel khoâng coù löu huyønh (≤ 10ppm) töø naêm 2005 vaø baét buoäc töø naêm 2009. Speed km/hSpeed Toác ñoä trung bình : 19km/h Thôøi gian maãu :780s Toác ñoä cöïc ñaïi : 50km/h Thôøi gian chaïy :820s Thôøi gian khoângBan taûi :35,4%quyen © Truong DH Su pham Ky Khoaûng thuat TP.caùch HCM : 4,05km Hình 7.4 Qui trình ño khí xaû ECE –R15 Hình 7.5 Qui trình ño khí xaû EUDC ( Extra Urban Driving Cycle ) 60 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Hình 7.6 Qui trình ño khí xaû EUDC – toác ñoä thaáp (EUDC Cycle for Low Power Vehicles) Tieâu chuaån veà chaát löôïng khí thaûi cuûa khoái coäng ñoàng chung chaâu AÂu Tieâu chuaån veà chaát löôïng khí thaûi do khoái coäng ñoàng chung chaâu AÂu ñaët ra ñöôïc chia laøm hai nhoùm : nhoùm M1 duøng cho xe khaùch (ñeán 6 haønh khaùch), nhoùm N1 duøng cho xe thöông maïi. Caùc tieâu chuaån naøy ngaøy caøng khaét khe hôn vaø cho ñeán nay ñaõ coù taát caû 5 laàn naâng caáp (töø EURO-1 ñeán EURO-V) Ban quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM Baûng7.5 : Tieâu chuaån veà chaát löôïng khí thaûi ñoái vôùi oâtoâ khaùch, g/km Thôøi gian Phaàn töû Tieâu chuaån CO HC HC+NOx NOx thöïc hieän cöùng Diesel Euro 1 1992.07 2.72 0.97 - 0.14 Euro 2,IDI 1996.01 1.0 0.7 - 0.08 Euro 2, ID 1996.01 1.0a 0.9 - 0.10 Euro 3 2000.01 0.64 0.56 0.50 0.05 Euro 4 2005.01 0.50 0.30 0.25 0.025 Euro 5 2009.9 0.50 0.25 0.20 0.005 Gasoline Euro 1 1992.07 2.72 - 0.97 - - Euro 2 1996.01 2.2 - 0.5 - - 61 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Euro 3 2000.01 2.30 0.20 - 0.15 - Euro 4 2005.01 1.0 0.10 - 0.08 - Euro 5‡ 2009.9 1.0 0.075 - 0.06 0.005b Baûng 7.6 :Tieâu chuaån veà chaát löôïng khí thaûi ñoái vôùi oâtoâ thöông maïi, g/km Tieâu Thôøi gian Phaàn töû Phaân loaïi CO HC HC+NOx NOx chuaån thöïc hieän cöùng Diesel Euro 1 1994.10 2.72 - 0.97 - 0.14 Euro 2, 1998.01 1.0 - 0.70 - 0.08 IDI N1, Class Euro 2, DI 1998.01a 1.0 - 0.90 - 0.10 I 1760 kg Euro 3 2001.01 0.95 - 0.86 0.78 0.10 Euro 4 2006.01 0.74 - 0.46 0.39 0.06 62 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Euro 5‡ 2010.9 0.74 - 0.38 0.31 0.005 Petrol Euro 1 1994.10 2.72 - 0.97 - - Euro 2 1998.01 2.2 - 0.50 - - N1, Class I Euro 3 2000.01 2.3 0.20 - 0.15 - 1760 kg Euro 4 2006.01 2.27 0.16 - 0.11 - Euro 5‡ 2010.9 2.27 0.12 - 0.082 0.005b Ghi Chuù :Euro 5‡ a) söû duïng Euro 2 DI cho tôùi ngaøy 30-9-1999 (sau thôøi gian naøy söû duïng caùc chæ tieâu cuûa ñoäng cô söû duïng buoàng chaùy phuï IDI ) b) söû duïng cho oâtoâ duøng ñoäng cô ñoát ngheøo, phun daàu tröïc tieáp vaøo ñoäng cô, khoâng söû duïng buoàng chaùy phuï VII.2.3 : Caùc tieâu chuaån vaø quy trình ño khí xaû Nhaät Baûn ÔÛ Nhaät Baûn, caû hai chu trình 10 cheá ñoä vaø 11 cheá ñoä döôùi ñaây, ñeàu ñöôïc söû duïng. Ño theo chu trình 10 cheá ñoä Chu trình 10 cheá ñoä bao goàm 10 cheá ñoä laùi xe khaùc nhau : taêng toác, toác ñoä khoâng ñoåi, giaûm toác vaø khoâng taûi, nhöõng cheá ñoä naøy döïa treân ñieàu kieän laùi xe bình thöôøng ôû Tokyo. Phöông phaùp naøy 63 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM cuõng ñöôïc goïi laø “phöông phaùp khôûi ñoäng noùng”. Xe ñöôïc haâm noùng treân baêng thöû 5 phuùt ôû toác ñoä 40 km/h, sau ñoù xe ñöôïc chaïy theo 6 chu trình, moãi chu trình goàm 10 cheá ñoä nhö hình döôùi. Löôïng khí xaû töø chu trình thöù 2 ñeán chu trình thöù 6 ñöôïc thu laïi vaø ño baèng phöông phaùp CVS. Cheá ñoä A10.15 ñöôïc aùp duïng treân caùc xe ñôøi môùi baét ñaàu töø 11/1991, so vôùi chu trình 10 cheá ñoä ôû döôùi noù coøn theâm caùc cheá ñoä chaïy ôû toác ñoä cöïc ñaïi 70 km/h. Ño theo chu trình 11 cheá ñoä Phöông phaùp naøy töông ñöông vôùi phöông phaùp 10 cheá ñoä, nhöng noù döïa treân cheá ñoä laùi xe töø ngoaøi vuøng ngoaïi oâ vaøo thaønh phoá, toác ñoä laùi cao hôn chu trình 10 cheá ñoä. Phöông phaùp naøy cuõng ñöôïc goïi laø “phöông phaùp khôûi ñoäng laïnh”. Xe ñöôïc ñeå ôû nhieät ñoä 20 – 30 oC trong 6 giôø. Vieäc ño ñöôïc baét ñaàu ngay sau khi xe noå maùy. Xe ñöôïc chaïy trong 4 chu trình. Moãi chu trình bao goàm 11 cheá ñoä nhö hình veõ döôùi. Khí xaû ñöôïc giöõ laïi töø luùc ñoäng cô khôûi ñoäng ñeán luùc keát thuùc kieåm tra vaø ñöôïc ño baèng phöông phaùp CVS. Caùc cheá ñoä tieâu chuaån (cho xe naêm 1995) AÙp duïng cho xe du 10 – 15 cheá ñoä 11 cheá ñoä lòch coù khaû naêng chôû ñeán 10 ngöøôi CO HC NOX CO HC NOX hay ít hôn (ñoäng cô g/km g/km g/km g/laàn thöû g/laàn thöû g/laàn thöû xaêng) 2.1 0.25 0.25 6.0 7.0 4.4 Ban quyen 10© Truong cheá ñoä DH – 6Su chu pham kyø Ky thuat TP. HCM 40 7 8 10 20 3 4 9 2 6 0 1 5 Chu kyø Thôøi gian maãu : 675s, 6 chu trình Toác ñoä trung bình :17km/h haâm noùng Thôøi gian chaïy :810s Toác ñoä cöïc ñaïi :40km/h 135 s Quaõng ñöôøng :3,98s Thôøi gian khoâng taûi :26,7% 11cheá ñoä- 4 chu kyø 60 5 4 6 8 10 Thôøi gian maãu : 480s, 4 chu trình 3 Thôøi gian chaïy :505s 40 7 9 Quaõng ñöôøng :4,08s 11 Toác ñoä trung bình :30,6km/h Toác ñoä cöïc ñaïi :60km/h 20 2 Thôøi gian khoâng taûi :21,7% 1 0 Hình 7.7 : Quy trình ño khí xaû Nhaät Baûn 64 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM VII.2.3 Caùc tieâu chuaån vaø quy trình ño khí xaû Vieät Nam Tröôùc ñaây, chaát löôïng khí thaûi cuûa ñoäng cô xaêng ñöôïc kieåm tra baèng thieát bò coù ñaëc tính laøm vieäc theo qui ñònh cuûa tieâu chuaån Vieät Nam TCVN 6208 :1996 vaø ñaùnh giaù theo tieâu chuaån TCVN 6438 :1998 vaø TCVN 6436 :1998. Chaát löôïng khí thaûi cuûa ñoäng cô Diesel ñöôïc ñaùnh giaù baèng thieát bò coù ñaëc tính laøm vieäc theo TCVN 6438 :1998 vaø tieâu chuaån ñaùnh giaù theo TCVN 6438 :1998vaø TCVN :6436 :1998 Theo cuïc ñaêng kieåm Vieät Nam Töø 1.7.2007 taïi 5 thaønh phoá lôùn : TP Hoà Chí Minh, Haø noäi, Ñaø naüng, Haûi Phoøng, Caàn thô caùc maãu xe môùi söû duïng ñoäng cô ñoát trong khi ñaêng kieåm seõ phaûi kieåm tra theo tieâu chuaån khí thaûi EURO II . VII.3 : Giôùi thieäu caùc thieát bò ño khí thaûi vaø nguyeân lyù laøm vieäc Ñeå ño ñoä oâ nhieãm cuûa khí thaûi chuùng ta nghieân cöùu moät lónh vöïc hoaøn toaøn khaùc nhau vaø raát phöùc taïp veà coâng ngheä ño. Caùc thieát bò naøy söû duïng kyõ thuaät cuûa vaät lyù hoïc, coù raát nhieàu kieåu, nhöõng kyõ thuaät vieân caàn ñöôïc ñaøo taïo ñaëc bieät ñeå söû duïng 1 kieåu ñôn giaûn nhaát ñeå söûa chöõa, ñieàu chænh vaø baûo trì. Baûng sau lieät keâ thaønh phaàn cuûa caùc khí ñoäc haïi coù trong khí xaû vaø caùch ño chuùng trong khí xaû. Loaïi khí Kyõ thuaät ño Tia hoàng ngoaïi khoâng taùn CO saéc (NDIR) Ban quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM CO2 NDIR NOX Chemiluminescence flame ionization HC detector(FID) VI.3.1 : Thieát bò laáy maãu theo theå tích khoâng ñoåi (CSV) Caùc giaù trò kieåm soaùt khí xaû cho oâtoâ nhö CO, HC, NOX ñöôïc bieåu thò baèng g/km hay g/daëm. Ñeå ñaït ñöôïc caùc giaù trò naøy, theå tích khí xaû ñöôïc ño (moät phöông phaùp tieâu bieåu ñöôïc söû duïng laøø phöông phaùp CSV). Caáu taïo vaø hoaït ñoäng ( hình 7.8) CSV laø moät loaïi thieát bò ñöôïc duøng ñeå ño löôïng CO, HC, NOX trong khí xaû oâtoâ. Thieát bò naøy hoaït ñoäng nhö sau : taát caû caùc khí xaû töø oáng xaû ñöôïc pha loaõng vôùi khoâng khí huùt vaøo trong buoàng troän bôûi moät quaït Roost. Löôïng khí xaû ñaõ hoøa troän vôùi khoâng khí huùt vaøo ñöôïc ño baèng maùy ño. Sau ñoù phaàn lôùn hoãn hôïp khí xa-û khoâng khí ñöôïc xaû ra khoûi boä laáy maãu. Tuy nhieân moät phaàn nhoû cuûa hoãn hôïp naøy ñöôïc chöùa trong tuùi 1 baèng vôùi tyû troïng khí vaø baèng vôùi theå tích khí ñaõ xaûy ra bôûi quaït (ño bôûi maùy ño) : W = C x D x V Trong ñoù W : khoái löôïng khoâng khí 65 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM C : noàng ñoä khí D : tyû troïng khí V : theå tích khí xaû ra bôûi quaït. Keát quaû sau ñoù coøn phaûi ñöôïc ñieàu chænh ñeå tính ñeán nhieät ñoä vaø aùp suaát xung quanh. Löôïng CO, HC, NOX trong moâi tröôøng xung quanh ñöôïc huùt vaøo tuùi 2 tröôùc khi chuùng ñöôïc troän vôùi khí xaû (tuùi 2 ñoùng vai troø kieåm tra khí trong tuùi 1, löôïng CO, HC, NOX trong tuùi 2 tröø ñi löôïng CO, HC, NOX trong tuùi 1). Ban quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM Hình 7.8 : Thieát bò laáy maãu theo theå tích khoâng ñoåi (CSV) VII.3.2 : Thieát bò ño khí xaû ñoäng cô xaêng VII.3.2.1 : Thieát bò ño noàng ñoä CO vaø CO2 Tia NDIR ( Non – dispersire infrared .hoàng ngoaïi khoâng phaân taùn) ñöôïc duøng trong phöông phaùp naøy. Nguyeân lyù ñöôïc söû duïng trong phöông phaùp naøy laø : khi tia hoàng ngoaïi ñöôïc chieáu qua CO, CO2, NOX vaø nhöõng khí khaùc, moãi khí seõ haáp thuï moät böôùc soùng ñaëc tröng, trong khoaûng töø 2,5-12 µm. Möùc ñoä haáp thuï cuûa moãi böôùc soùng tyû leä vôùi noàng ñoä cuûa CO, CO2, NOX hay nhöõng khí khaùc. Caáu taïo vaø hoaït ñoäng (hình 7.9) Tia hoàng ngoaïi töø nguoàn phaùt xuyeân qua buoàng ño, vaø buoàng so saùnh. Khi noàng ñoä cuûa khí ño trong buoàng ño thay ñoåi, moät phaàn caùc tia hoàng ngoaïi bò haáp thuï vaø naêng löôïng cuûa caùc tia taùc duïng leân caûm bieán cuõng thay ñoåi tyû leä. Do buoàng chöùa khí so saùnh khoâng haáp thuï tia hoàng ngoaïi neân noù luoân göûi ñeán caûm bieán 1 naêng löôïng khoâng ñoåi. Ñieàu naøy gaây ra söï khaùc nhau veà cöôøng ñoä lan truyeàn caùc tia hoàng ngoaïi qua moãi buoàng, khi tia hoàng ngoaïi trong moãi buoàng bò chaën ngaét quaõng bôûi boä taïo dao ñoäng, naêng löôïng tia hoàng ngoaïi bò haáp thuï bôûi caûm bieán ñöôïc chuyeån thaønh daïng xung vaø gaây ra söï dao ñoäng treân maøng moûng cuûa ñaàu thu . Dao ñoäng naøy ñöôïc bieán thaønh tín hieäu ñieän xoay chieàu vaø göûi ñeán boä phaän ghi nhaän cuûa maùy phaân tích. 66 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Khuyeách ñaïi chính Hình 14.8 Hình 7.9 :Thieát bò ño noàng ñoä CO vaø CO2 VII.3.2.2 : Thieát bò ño noàng ñoä HC (Maùy phaân tích ngoïn löûa ion hoùa) Moät thieát bò phaùt hieän söï ion hoùa cuûa ngoïn löûa (FID – Flame ioniyation detector) ñöôïc söû duïng cho pheùp ño naøy. Nguyeân lyù cuûa pheùp ño naøy laø : neáu coù moät phaûn öùng chaùy (ñoát hudrocacbon) xaûy ra trong moät ñieän tröôøng.Nhieät ñoä trong ngoïn löûa seõ laøm caùc hydro cacbon naøy bò phaân chia, taïo ra ion. Doøng ñieän ñi qua giöõa cöïc aâm vaø cöïc döông seõ tyõ leä thuaän vôùi soá nguyeân töû hydrocacbon tham gia vaøo phaûn öùng chaùy Ban quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM Caáu taïo vaø hoaït ñoäng (hình7.10) Hình 14.10 Hình 7.10 : Thieát bò ño noàng ñoä HC 67 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Moät khí maãu vaø Hydro ñöôïc troän laãn khi ñi vaøo trong voøi phun. Hoãn hôïp sau ñoù hoøa troän vôùi khoâng khí trong buoàng chaùy. Moät ñieän aùp aâm cao ñöôïc ñaët vaøo voøi phun vaø moät ñieän aùp döông cao ñöôïc ñaët vaøo cöïc goùp. Moät caûm bieán seõ phaùt hieän cöôøng ñoä doøng ñieän (doøng ion) ñi giöõa hai cöïc (voøi phun vaø cöïc goùp). Do cöôøng ñoä doøng ñieõn tyû leä vôùi soá ion ñöôïc sinh ra trong ngoïn löûa hydro. Döïa vaøo ñoù seõ tính ñöôïc löôïng HC coù trong maãu thöûù, keát quaû ñöôïc göûi veà boä phaän ghi. VII.3.2.3 : Thieát bò ño noàng ñoä NOx Trong pheùp ño naøy, moät NDIR hay CLD ( Chemiluminescence-boä phaùt tín hieäu quang hoùa) ñöôïc söû duïng. Nguyeân lyù hoaït ñoäng cuûa CLD. Khi NO taùc duïng vôùi O3, moät phaûn öùng hoùa hoïc xaûy ra, ñoàng thôøi aùnh saùng cuûa moät böôùc soùng ñaëc bieät ñöôïc phaùt ra, cöôøng ñoä aùnh saùng phaùt ra tyû leä vôùi noàng ñoä NO. Khi ôû nhieät ñoä cao, NOx bieán thaønh NO taïo ra moät phaûn öùng hoùa hoïc gioáng nhö treân, cöôøng ñoä aùnh saùng sinh ra taïi thôøi ñieåm naøy ñöôïc ño laïi. Caùc buoàng phaân tích vaø ñöa ra moät soá ño noàng ñoä cuûa khí phuø hôïp trong maãu vaät. Caáu taïo vaø hoaït ñoäng (hình 7.11) NO vaø O3 ñöôïc ñöa vaøo oáng phaûn öùng vaø moät phaûn öùng hoùa hoïc ñöôïc saûy ra. Ban quyenHình © Truong 7.9 : Thieát DH Subò ñopham noàng Ky ñoä thuat NO xTP. HCM Hình 7.11 : Thieát bò ño noàng ñoä NO x N0 + 03 N02+ 02 N02 + 02 + photon Ni tô trong khí xaû döôùi daïng hoãn hôïp NO vaø NO2 goïi chung laø NOX. Trong maùy phaân tích, NO2 tröôùc tieân ñöôïc xuùc taùc bieán thaønh NO vaø NO taùc duïng vôùi O3. O3 ñöôïc taïo ra bôûi söï phoùng ñieän qua O2 döôùi aùp suaát thaáp vaø nhieät ñoä trong buoàng chaân khoâng. Khi phaûn öùng saûy ra söï phaùt ra naêng löôïng ñöôïc ño bôûi caùc maùy photomultipler vaø chæ ra noàng ñoä NOX trong vaät maãu. VII.3.4 Thieát bò ño khí xaû ñoäng cô Diesel ÔÛ ñaây chuùng ta chæ quan taâm ñeán ñoäng cô diesel. Thaät khoâng may maén coù moät soá baèng chöùng chaéc chaén raèng ñaëc tính cuûa chaát gaây ung thö ñöïôc phaùt hieän ra töø khí thaûi ñoäng cô diesel coù theå gaây nguy hieåm ñeán söùc khoûe vaø laøm gia taêng moái quan taâm cuûa dö luaän, khaùc vôùi haàu heát caùc loaïi khí thaûi khaùc khoùi diesel thì thaáy ñöôïc vaø coù muøi raát deã xaùc ñònh. Coù 3 caùch khaùc nhau cuûa vieäc ño khí thaûi ñaëc bieät cuûa ñoäng cô diesel vaø khoâng coù moái lieân heä giöõa chuùng Phöông phaùp truyeàn thoáng baèng caùch söû duïng moät maùy ño khoùi maø noù ño söï môø ñuïc cuûa khí xaû khoâng bò pha loaõng baèng ñoä toái cuûa moät chuøm aùnh saùng Pheùp ño dung tích cuûa moät maãu khí xaû khoâng bò pha loaõng baèng caùch cho noù ñi qua moät caùi loïc giaáy. Ñoä ñen cuûa loïc giaáy xaùc ñònh thaønh phaàn khí thaûi cuûa ñoäng cô diesel. 68 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Pheùp ño löôïng töùc thôøi cuûa khí ñaëc bieät bò giöõ laïi baèng moät loïc giaáy trong suoát haønh trình cho theå tích khí thaûi hoaøn nguyeân ñi qua. VII.3.4.1 : Thieát bò ño khoùi Hartridge Thieát bò naøy ño ñoä khoùi ñen cuûa khí xaû ñoäng cô Diezel laøm vieäc theo nguyeân lyù sau ñaây : Döïa vaøo ñoä caûn quang cuûa khí xaû. Ngöôøi ta söû duïng nguoàn aùnh saùng cho chieáu qua phaàn khí xaû trong khoang chöùa. Phía ñoái dieän vôùi nguoàn saùng coù ñaët ñaàu ño döïa vaøo söï thay ñoåi cöôøng ñoä chieáu saùng, ngöôøi ta coù theå xaùc ñònh ñöôïc ñoä ñen cuûa khí xaû. Caáu taïo vaø hoaït ñoäng Duïng cuï naøy ñöïôc trình baøy ôû hình 7.12. Haøng raøo ñieän töû Ban quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM Hình 7.12 : Thieát bò ño khoùi Hartridge Duïng cuï naøy ñaõ trôû thaønh moät tieâu chuaån ño khí thaûi cuûa chaâu AÂu. Moät duïng cuï thöû nghieäm coù loã naèm trong khoaûng 0 - 25mm, phuï thuoäc vaøo kích thöôùc ñoäng cô, daãn höôùng cho moät maãu khí thaûi ñi vaøo moät oáng khoùi bò haâm noùng. Noù daãn thaúng ñeán moãi ñaàu cuûa ñöôøng oáng maø ôû ñoù khoâng khí saïch, ñöôïc cung caáp bôûi moät caùi quaït, daãn tröïc tieáp noù vaøo moät caùi oáng boïc ngoaøi xung quanh oáng khoùi vaø töø choã ñoù thaûi ra ngoaøi. AÙnh saùng töø ñeøn halogen ñöôïc daãn xuyeân qua oáng khoùi vaø aùnh saùng khoâng bò haáp thuï bôûi khoùi ñöôïc caûm nhaän bôûi moät con dioát quang silicon. Söï giaûm cöôøng ñoä saùng laø tieâu chuaån tröïc tieáp ñeå ño haøm löôïng muoäi than coù trong khí thaûi, noù ñöôïc ño baèng ñôn vò : Ñoä ñuïc (ñoä môø)(%), heä soá haáp thu (K factor) (m) vaø khoái löôïng ñaäm ñaëc (mg/m3). Ñoä ñaäm ñaëc cuûa khoùi ñöôïc ñaëc tröng bôûi heä soá haáp thuï k hay moät ñôn vò khoùi hartride (HSU) coù phaïm vì ño töø O - 100 nhöõng maùy ño khoùi ñöôïc söû duïng gioáng nhau cho kieåm tra tónh hay ñoäng (söï taêng toác) trong vieäc kieåm tra thoâng thöôøng cuûa xe coä trong caùc cô sôû. Qui ñònh hieän haønh cuûa Chaâu aâu ñöôïc trình baøy trong taøi lieäu EEC24. Heä soá haáp thu : Laø löôïng aùnh saùng ñöôïc haáp thu bôûi muoäi than, khoùi traéng, khoùi xanh, do ñoù khoâng phuï thuoäc vaøo vieäc duøng maùy thöû. Khoái löôïng ñaäm ñaëc : Khoái löôïng vaät lieäu ñaëc bieät trong 1 mg thoaùt ra bôûi ñoäng cô Diezel treân 1 m3 khí thaûi. 69 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM VII.5.2.2 Thieát bò xaùc ñònh ñoä khoùi cuûa Lieân xoâ Ñeå xaùc ñònh ñoä khoùi cuûa khí xaû ta duøng moät duïng cuï ño ñoä khoùi trình baøy ôû hình 7.12a D% 100 n= 1400v/phuùt 90 3 2 4 80 70 60 50 1 40 Khoâng khoùi Hôi xaùm nhaït 30 Ñen 5 6 20 10 Khoâng khí Khoâng khí 0 10 GT(Kg/g) t aùm nhaï aùm m m ñen Ñen Khoâng khoùi Xaùm nhaït Xaù Xaù Ban quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP.Hôi x HCM Hình 7.12 : Thieát bò vaø baûng ño ñoä khoùi ñoäng cô diesel Duïng cuï ño ñoä khoùi ñöôïc laép vaøo moät nhaùnh cuûa oáng xaû cuûa ñoäng cô diesel. Nhôø coù van ñoùng môû ta coù theå ñieàu khieån cho luoàng saûn phaåm chaùy ñi qua hoaëc khoâng ñi qua duïng cuï ño ñoä khoùi. Duïng cuï naøy goàm coù ñieän keá 1, teá baøo quang ñieän 2, kính baûo veä 3, ñeøn chieáu saùng 4, bieán trôû 5 vaø bình aéc quy 6. Ñeå laøm saïch nhöõng khí coøn laïi trong duïng cuï ngöôøi ta thoâng duïng cuï baèng caùch duøng quaït luøa khoâng khí vaøo qua caùc oáng. Vieäc xaùc ñònh ñoä khoùi ñöôïc tieán haønh nhö sau : Sau khi lau saïch caùc kính baûo veä 3 vaø thoâng duïng cuï xong ta ñieàu chænh bieán trôû 6 ñeå cho kim ñieän keá luoân chæ soá A laø cöôøng ñoä doøng ñieän ñi qua ñeøn 4, sau ñoù ta ñieàu khieån cho saûn phaåm chaùy ñi qua duïng cuï ño ñoä khoùi vaø khi ñoù kim ñieän keá chæ soá B. Ñoä khoùi ñöôïc tính baèng tyû leä phaàn traêm coù theå xaùc ñònh ñöôïc theo coâng thöùc : A D 100. 1 B Ñoä khoùi giôùi haïn cuõng ñöôïc xaùc ñònh töông töï. Thay ñoåi chi phí nhieân lieäu giôø, ta xaùc ñònh ñoä khoùi baèng duïng cuï ño ñoä khoùi, ñoàng thôøi qua vaøi laàn quan saùt baèng maét thöôøng ñeå nhaän xeùt maøu saéc saûn phaåm chaùy döïa theo caùc soá lieäu maø duïng cuï cho ta bieát vaø keát quaû quan saùt baèng maét thöôøng ta thaønh laäp moät baûng ño ñoä khoùi quy öôùc. 70 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM ÔÛ hình 7.11b trình baøy baûng ño ñoä khoùi cuûa ñoäng cô diesel. Xeùt ñoà thò ta cho thaáy söï boác khoùi roõ reät nhaát laø khi ñoä khoùi D = 17,5 %. Ño nhieät ñoä cuûa nöôùc trong boä phaän taûn nhieät, daàu nhôøn trong caïc te vaø khoâng khí ôû gaàn oáng naïp (nhieät keá phaûi ñöôïc caùch nhieät ñeå khoâng bò aûnh höôûng cuûa nhieät löôïng ñoäng cô toûa ra) baèng nhöõng thieát keá thuûy ngaân thöôøng duøng vaø nhöõng nhieät keá ño töø xa. Khi laép nhieät keá vaøo boä taûn nhieät vaø caùc te caàn phaûi cho coät thuûy ngaân nhuùng haún vaøo chaát loûng. AÙp suaát khoâng khí ñöôïc xaùc ñònh theo aùp keá. VII.5.2.2 Thieát bò ño khoùi Celesso Trong duïng cuï naøy chuøm aùnh saùng chieáu ngang qua oáng thaûi thaúng goùc vôùi doøng khí, cho pheùp phaûn öùng nhanh nhaïy vôùi nhöõng traïng thaùi bieán ñoäng nhanh. Tín hieäu cuûa ñi oát quang ñöôïc caäp nhaät moãi 1,6 ms. VII.5.2.3 Thieát bò ño khoùi loaïi oáng loïc Bosh Loaïi thieát bò ño söû duïng giaáy loïc thöôøng ñöôïc caùc haõng saûn xuaát thieát bò do Nhaät vaø Tieäp Khaéc cuõ aùp duïng. Thieát bò naøy hoaït ñoäng döïa vaøo ñoä bò laøm ñen cuûa giaáy loïc khi cho khí xaû ñi qua. Öu ñieåm : Loaïi thieát bò naøy coù keát caáu ñôn giaûn, giaù thaønh thaáp. Nhöôïc ñieåm : Khoâng cho pheùp ño lieân tuïc, sau moãi laàn ño phaûi thay giaáy loïc. Trong thieát bò naøy, cuõng söû duïng tieâu chuaån cuûa chaâu aâu, hoaït ñoäng baèng caùch cho moät theå tích khí thaûi ñöôïc aán ñònh tröôùc qua moät caùi loïc giaáy döôùi traïng thaùi hoaït ñoäng cuûa ñoäng cô ñöôïc xaùc ñònh tröôùc. Ñoä ñen cuûa giaáy ñöôïc ñaùnh giaù baèng teá baøo noäi quang. Coù giaù trò töø 0 – 9. Coù hai caùch ñaùnh giaù ñoä Banbò laøm quyen ñen © giaáyTruong loïc DH: Su pham Ky thuat TP. HCM Caùch thöù nhaát : Döïa vaøo ñoä phaûn quang cuûa giaáy khi coù aùnh saùng chieáu vaøo. Caùch thöù hai : Quan saùt vaø so saùnh ñoä bò laøm ñen cuûa giaáy vôùi moät baûng maøu xaùm chuaån. 71 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Chöông 8 : ÑO COÂNG SUAÁT, LÖÔÏNG TIEÂU HAO NHIEÂN LIEÄU VAØ CHAÁT LÖÔÏNG KHÍ THAÛI TREÂN CAÙC THIEÁT BÒ ÑO NHÖ LPS2000, MDO2, MGT5. Chöông naøy trình baøy nhöõng phöông phaùp ñeå xaùc ñònh coâng suaát, löôïng tieâu hao nhieân lieäu vaø khí thaûi ñoäng cô, vôùi nhöõng trang thieát bò hieän coù cuûa tröôøng nhö : thieát bò LPS-2000, Thieát bò MDO2, Thieát bò MGT5 khoâng trình baøy caáu taïo chi tieát cuûa caùc thieát bò maø chæ chuù troïng vaøo quy trình ño vaø nhöõng thao taùc trong quaù trình söû duïng caùc thieát bò ño. VIII.1 Ño coâng suaát treân thieát bò LPS-2000 VIII.1.1 Giôùi thieäu chung thieát bò LPS-2000. Caáu taïo cuûa LPS-2000. A. Baøn ñieàu khieån vaø maøn hình trung taâm : Maøn aûnh maøu, côõ 57 cm. Baøn ñieàu khieån maùy tính : (roäng, cao, ngang) = (600x1850x800) mm. Kích thöôùc cuûa baøn ñeå caùc thieát bò : (daøi, roäng, cao) = (2360x960x870) mm. Khoái löôïng 250 kg. Maøu xanh, RAL 5010. Ban quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM Nguoàn ñieän vaøo 400v (3 pha), 50hz, 25A. Hình 8.1 Tuû trung taâm Maøn hình SCART-jack B. Baøn phím : Chæ moâ taû moät vaøi phím thöôøng ñöôïc duøng cho vieäc kieåm tra cuûa maùy LPS 2000. Escape (ESC) : - Chöùc naêng giaùn ñoaïn coâng vieäc, khoâng löu laïi, boû qua caùc menu. Chöùc naêng cuûa caùc phím F1 ñeán F6. - Söû duïng F1 ñeán F4 ñeå goïi caùc chöùc naêng ñaëc bieät trong vaøi menu. Chöùc naêng cuûa caùc phím naøy tuøy thuoäc vaøo töøng menu. Caùc phím naøy cuõng naèm ôû döôùi maøn hình trong töøng menu. Chuùng ta coù theå choïn tuøy yù töø F1 ñeán F4 cho vieäc kieåm tra. Chuùng ta cuõng coù theå choïn caùc phím naøy töø Remote. - F5 : Duøng ñeå taét môû quaït laøm maùt cho xe. - F6 : Duøng ñeå di chuyeån thanh naâng xe leân xuoáng. Backspace : Xoùa caùc kyù töï xuaát hieän tröôùc ñieåm nhaùy treân maøn hình. Pos 1 : Ñieåm nhaùy nhaûy ñeán tröôùc ñaàu doøng. Capslock : Duøng ñeå taét môû chöõ in. Shift : Hai phím naøy duøng ñeå môû coâng duïng phía treân cuûa nhöõng phím coù hai chöùc naêng. Alt – Gr : Söû duïng phím naøy ñeå kích hoaït nhöõng phím maø coù aán ñònh boä ba, kyù töï naøy ñöôïc ñaët trong goùc baøn tay phaûi cuûa Hình 8.2 : Remote 72 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM phím töông öùng. Phím muõi teân : Duøng choïn caùc menu vaø töøng muïc trong menu. Phím Return : Xaùc nhaän döõ lieäu nhaäp vaøo hoaëc choïn menu hieån thò treân maøn hình. Remote :  Chöùc naêng : - Duøng ñeå ñieàu khieån maùy LPS-2000 töø xa. - Tín hieäu nhaän ñöôïc thoâng qua maét nhaän tín hieäu ôû maët phía tröôùc cuûa tuû trung taâm.  Söû duïng remote : - Khi khoâng söû duïng remote thì ñeå noù trong thieát bò saïc, ñeå traùnh söï maát ñieän trong remote. - Thôøi gian saïc ñaày ñuû cho remote laø töø 12 ñeán 14 giôø. Ñaët remote vaøo thieát bò saïc phaûi khít, ñuùng cöïc. Luùc naøy ñeøn led phía döôùi thieát bò saïc saùng laø ñuùng. - Sau khi saïc no ñieän cho remote, ta kieåm tra remote coù hoaït ñoäng khoâng. Baèng caùch nhaán nuùt treân remote thì treân maøn hình remote seõ xuaát hieän chöõ ON. Neáu remote khoâng söû duïng trong moät thôøi gian nhaát ñònh, thì maøn hình treân remote seõ töï ñoäng taïm ngaét. Baûng 8.1 Chöùc naêng nhöõng phím thöôøng ñöôïc duøng : Phím Chöùc naêng F1- F4 Duøng goïi caùc chöùc naêng trong menu vaø coù chöùc naêng - khaùc nhau tuøy vaøo töøng menu rieâng bieät. Duøng tröïc tieáp treân baøn phím hoaëc Remote. Taét môû quaït laøm maùt. (Söû duïng phím F5 treân baøn phím Ban quyen © Truong DHhoaëc Su pham Remote). Ky thuat TP. HCM Thanh naâng ñöôïc kích hoaït khi ta aán phím F6 vaø phím muõi teân OTO leân, xuoáng. Moâ taû troïng löôïng xe. Moâ taû troïng löôïng xe Ñieàu khieån khoaûng caùch giöõa hai baêng thöû Xoaù moät haøng Home Theâm moät daáu phaåy , Khởi động Remote ñieàu khieån  Thoaùt khoûi moät chöông trình ESC Duøng choïn caùc menu (vaø töøng muïc trong menu) C. Maùy in : Maùy in ñöôïc noái vôùi maùy tính, khi ta ghi laïi (save) soá lieäu cuûa moät laàn ño naøo ñoù thì seõ xuaát hieän nuùt “Print” vaø khi nhaán nuùt naøy maùy in seõ in ra. 73 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Loaïi giaáy in thöôøng laø A4. D. Boä ruloâ : Boä ruloâ cuûa LPS 2000 coù nhieàu loaïi phieân baûn sau : Ruloâ Loaïi xe kieåm tra Ghi chuù R50 Xe gaén maùy R100/1 Xe con /xe taûi nhoû Loaïi naøy coù hai R100/2 Xe con /xe taûi nhoû phanh töø tính R200/1 Xe con /xe taûi nhoû/xe taûi R200/2 Xe con /xe taûi nhoû/xe taûi Hình 8.3 Boä ruloâ. Baûng 8.2 Caùc thoâng soá beân ngoaøi cuûa boä ruloâ : Ruloâ R50Ban quyen R100/1© Truong DH SuR100/2 pham Ky thuatR200/1 TP. HCM R200/2 Daøi (mm) 420 3345 4140 4550 4550 Roäng (mm) 1100 1100 1100 1100 1150 Cao (mm) 505 520 520 570 570 Naëng (Kg) 550 1400 700 2500 2500 Baûng 8.3 Caùc thoâng soá caáu taïo beân trong : Ruloâ R50 R100/1 R100/2 R200/1 R200/2 Taûi troïng truïc 1. 5t 2. 5t 2. 5t 15t 15t Chieàu daøi ruloâ 220mm 750mm 750mm 900mm 900mm Voøng trong 800mm 800mm 820mm 950mm Voøng ngoaøi 2300mm 2300mm 2620mm 2750mm Ñöôøng kính baùnh xe 12” 12” 12” 12” 12” nhoû nhaát Ñöôøng kính ruloâ 318mm 318mm 318mm 318mm 318mm Khoaûng caùch hai 560mm 540mm 540mm 565mm 565mm truïc ruloâ Thanh naâng Loaïi hôi Max. 8bar Max. 8bar Max. 8bar Loaïi thuûy löïc x x 74 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Baûng 8.4 Giôùi haïn phaïm vi kieåm tra Döõ lieäu ñieän Coâng suaát phanh 260 kw 260 kw 2x260 kw 2x200 kw 2x200 kw Ñieän aùp 230v/50Hz 230v/50Hz 230v/50Hz 400v/50Hz 400v/50Hz Caàu chì 16A slow 16A slow 35A slow 35A slow 35A slow Phaïm vi kieåm tra Toác ñoä kieåm Max. 300 Max.260 Max.260 Max.200 Max.200 tra km/h km/h km/h km/h km/h Coâng suaát Max.260 Max.260 Max.520 Max.400 Max.400 baùnh xe max kw kw kw kw kw Söùc keùo Max. 6 KN Max. 6 KN Max. 12KN Max. 15KN Max.15 KN Ñoä chính xaùc ± 2% ± 2% ± 2% ± 2% ± 2% Ruloâ loaïi : R200/1 vaø R200/2 ñöa ra theâm veà soá lieäu kyõ thuaät cuûa phanh töø tính. Phanh töø tính : 2x300 KW 2x300 KW Caàu chì 65A 65A Coâng suaát baùnh xeBan quyen © Truong 600 KW DH Su pham Ky thuat TP. 660 HCM KW Söùc keùo max 25 KN max 25 KN Toác ñoä max 160 km/h 200 km/h E. Hoäp nhaän tín hieäu  Caáu taïo hoäp vaø caùc caûm bieán : Caáu taïo hoäp : Hình 8.4 : Hoäp nhaän tín hieäu 75 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM - Kích thöôùc hoäp cao : 65mm, roäng : 120mm, daøi 240mm. - Naëng 1 kg. Ghi chuù : A : Gaén daây caûm bieán ño aùp suaát 1, phaïm vi ño töø 0 - 3,5 bar, ví duï ño aùp suaát khí naïp B : Gaén daây caûm bieán ño aùp suaát 2, Phaïm vi ño töø 0-10 bar, ví duï ño aùp suaát nhieân lieäu, aùp suaát khí naïp sau turbo taêng aùp. C : Caûm bieán nhieät ñoä khí xaû. D : Nhieät ñoä khoâng khí. E : Caûm bieán nhieät ñoä daàu bôi trơn F : Caûm bieán töû ñieåm thöôïng. G : Toác ñoä ñoäng cô daàu. H : Tín hieäu toác ñoä ñoäng cô xaêng. I : Phích caém vaøo hoäp trung taâm. VIII.1.2 Caøi ñaët thoâng soá VIII.1.2.1 Nhaän xeùt sô boä Chöông trình cuûa LPS 2000 coù moät caáu truùc döõ lieäu : Noù cho pheùp nhaäp döõ lieäu hoaëc nhöõng leänh töø baøn phím hoaëc remote. - Menu chính goàm 6 menu con,Ban choïn quyen caùc © Truongmuïc trong DH menuSu pham chính Ky thuatbaèng caùchTP. HCM di chuyeån con troû (hay veät saùng) ñeán muïc caàn laøm, choïn qua phím , hoaëc phím treân remote. Muoán choïn tieáp caùc muïc sau thì laøm töông töï. Chöông trình cuûa LPS 2000 ñöôïc trang bò baûo veä maøn hình, noù seõ töï ñoäng taïm ngaét maøn hình khi khoâng coù phím naøo ñöôïc söû duïng trong moät khoaûng thôøi gian ñaõ ñònh tröôùc. Maøn hình seõ ñöôïc kích hoaït laïi neáu ta nhaán moät phím baát kyø. - Chuù yù caàn phaûi taét taát caû thieát bò veà ñieän trong xe khi thöïc hieän kieåm tra, Ví duï : neáu môû maùy laïnh, chuùng coù theå aûnh höôûng ñeán keát quaû ño. VIII.1.2.2 Menu chính - Maùy seõ saün saøng kieåm tra sau khi baät coâng taéc 5 giaây, ta nhaán phím baát kyø ñeå vaøo menu chính. - Söû duïng con troû, ñeå choïn töøng muïc trong menu chính. Muoán goïi töøng muïc ta nhaán phím treân baøn phím hoaëc phím treân remote. Ví duï : Choïn muïc kieåm tra söùc tieâu hao nhieân lieäu. Ta di chuyeån con troû xuoáng muïc “Fuel Consumptionest” vaø nhaán phím Enter. 76 Thu vien DH SPKT TP.Hình HCM 8.5 - Menu chính
Truong DH SPKT TP. HCM VIII.1.3 Ño theo phöông phaùp lieân tuïc VIII.1.3.1 Khai baùo Coâng suaát ñoäng cô cuûa xe coù theå ñöôïc xaùc ñònh roõ trong menu naøy. Ngoaøi ra noù coù theå choïn caùc muïc sau : Xem caùc giaù trò ñöôïc bieåu dieãn trong menu chính. (Display Test Values) Choïn phöông phaùp ño. (Select Test Method) Söû duïng ngaân haøng döõ lieäu. (Database) Choàng leân döõ lieäu tröôùc, ñeå döõ lieäu hieän thôøi leân treân. (Superimpose Background) VIII.1.3.2 Caùch ño (Cho xe du lòch) - Tröôùc khi ño ta phaûi choïn giaù trò ño cho truïc tung. - Coâng suaát cöïc ñaïi ñöôïc xaùc ñònh trong suoát thôøi gian ño lieân tuïc vaø coâng suaát ñoäng cô ñöôïc tính toaùn theo nhöõng chuaån ño sau : ECE, DIN, EWG, hoaëc ISO, tuøy thuoäc vaøo phaàn caøi ñaët tröôùc khi ño. - Ñöôøng cong coâng suaát cuûa baùnh xe, söùc keùo vaø ñoäng cô xuaát hieän treân maøn hình. Neáu aùp suaát khoâng khí vaø nhieät ñoä ñöôïc ño, noù cuõngBan seõquyen xuaát © Truong hieän treân DH maønSu pham Ky thuat TP. HCM hình. - Taêng toác ñoäng cô eâm dòu nhöng lieân tuïc tôùi tay soá keá tay soá cuoái cuøng. Ví duï : neáu xe coù 5 soá thì xe seõ ñöôïc kieåm tra ôû tay soá 4. Neáu xe coù 4 soá thì xe seõ ñöôïc kieåm tra ôû tay soá 3. Sau ñoù, ta ñaïp heát chaân ga ñeán vò trí toái ña. Chuù yù trong suoát thôøi gian sang soá, töø soá 1 ñeán tay soá kieåm tra, toác ñoä xe khoâng ñöôïc vöôït quaù 50 km/h. Neáu khoâng thì keát quaû kieåm tra seõ khoâng ñöôïc chính xaùc. Khi ñöôøng cong treân ñoà thò ñi xuoáng thì ngaét ly hôïp vaø thaû chaân ga veà vò trí caàm chöøng (khoâng traû soá). - Sau khi ño xong treân ñoà thò seõ xuaát hieän 3 ñöôøng : Ñöôøng maøu ñoû laø ñöôøng coâng suaát ñoäng cô, phuï thuoäc vaøo nhieät ñoä vaø aùp suaát khoâng khí (A). Ñöôøng maøu xanh laø ñöôøng coâng suaát baùnh xe (B). Ñöôøng maøu xanh luïc laø ñöôøng coâng suaát caûn (C). Coâng suaát ñoäng cô (A) laø toång cuûa coâng suaát coù ích ôû baùnh xe (B) vaø coâng suaát caûn (C). - Sau khi pheùp ño ñöôïc hoaøn thaønh, hình thöùc hieån thò keát quaû ño ñöôïc choïn qua nhöõng phím chöùc naêng. Coù 2 menu trong maøn hình. Söû duïng phím F4 ñeå choïn 1 trong 2 menu naøy. Hình 8.5 : Caùc hình minh hoïa 77 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM  Menu 1 :  F1 : (soá voøng quay / toác ñoä). Khi ta nhaán vaøo F1 ta choïn caùch bieåu dieãn coâng suaát theo soá voøng quay hay theo toác ñoä oâtoâ.  F2 : (hieån thò giaù trò max). Söû duïng phím F2 naøy ñeå hieån thò giaù trò max cuûa pheùp ño. Caùc phím F1, F2, F3 coù caùc chöùc naêng nhö trong maøn hình  F3 (in) : Khi aán phím naøy thì ñoà thò cuûa moät pheùp ño seõ ñöôïc in ra. Söû duïng con troû ñeå choïn döõ lieäu maø ta muoán in. Neáu boû qua döõ lieäu muoán choïn ta nhaán phím (ESC). Hình 8.6 Choïn kieåu hieån thò keát quaû  F4 : Söû duïng phím naøyBan ñeå quyen ñeán menu © Truong 2. DH Su pham Ky thuat TP. HCM  Menu 2  F1 : Nhaán phím naøy ñeå boå sung leân ñoà thò caùc ñöôøng cong caàn thieát, söû duïng con troû hieån thò treân maøn hình ñeå choïn ñöôøng cong muoán hieån thò, ta nhaán phím (*) hay (Return). Hình 8.7a : Hieån thò caùc ñöôøng cong caàn thieát Hình 8.7b : Hieån thò ñöôøng cong momen  F2 : Ñöôøng cong moment. Söû duïng phím naøy ñeå hieån thò ra maøn hình ñöôøng moment (ñöôøng D).  F3 : Cheá ñoä bình thöôøng.  F4 : Trôû veà menu 1 khi ta nhaán noù. 78 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM VIII.1.3.3 Caùch löu soá lieäu a. Xem caùc giaù trò ño Khi choïn muïc naøy thì giaù trò ño cuoái cuøng seõ ñöôïc hieån thò. Neáu khoâng coù döõ lieäu thì maøn hình seõ thoâng baùo. Tröôùc khi muoán xem soá lieäu cuûa moät xe naøo ñoù ñaõ löu vaøo trong maùy, ta phaûi vaøo “Databank” vaø taûi caùc soá lieäu cuûa xe ñoù xuoáng. b. Cô sôû döõ lieäu - Nhöõng keát quaû ño ñöôïc caát giöõ trong ngaân haøng döõ lieäu cuûa maùy LPS 2000. Noù cuõng coù theå xuaát ra keát quaû döôùi daïng moät ñoà thò hoaëc choàng leân moät ñoà thò maø ñaõ ñöôïc ghi laïi trong boä nhôù cuûa ñóa cöùng. - Neáu maùy tính khoâng ñöôïc noái vôùi boä nhôù döõ lieäu thì keát quaû ño khoâng ñöôïc löu giöõ. c. Xuaát keát quaû kieåm tra Neáu thieát bò coù trang bò boä nhôù thì söû duïng menu naøy ñeå xuaát caùc keát quaû kieåm tra ñaõ ñöôïc löu trong muïc “store test data” trong caùc laàn thöû tröôùc. Khi vaøo menu naøy, ñeå vieäc tìm kieám ñöôïc nhanh, ta coù theå nhaäp vaøo caùc tieâu chuaån tìm kieám. Neáu khoâng nhaäp vaøo caùc tieâu chuaån tìm kieám naøy thì maùy tính seõ taûi leân taát caû cacù loaïi xe maø ta ñaõ ghi laïi. Muoán taûi soá lieäu cuûa xe naøo ra ta choïn xe ñoù vaø aán phím Enter.Ban quyenMaùy tính © Truong seõ taûi DHsoá lieäuSu pham cuûa Ky thuat TP. HCM xe ñoù ra. Neáu muoán xem ta phaûi vaøo menu “Display test values”. Khi taûi soá lieäu xuoáng, maùy tính seõ hoûi ta muoán taûi theo cheá ñoä naøo. Coù hai cheá ñoä ñoù laø : Foreground vaø background Foreground : ÔÛ cheá ñoä naøy thì keát quaû môùi seõ ghi ñeø leân keát quaû cuõ (seõ maát ñi keát quaû cuõ). Background : Khi xuaát ra maøn hình döõ lieäu cuõ seõ ôû döôùi daïng neùt ñöùt. Döõ lieäu môùi seõ ôû daïng neùt lieàn. Caùch naøy nhaèm giuùp cho chuùng ta coù theå so saùnh döõ lieäu cuûa xe tröôùc khi söûa chöõa vaø xe sau söûa chöõa khi xem coù gì khaùc nhau khoâng. Söû duïng phím chöùc naêng (F1) vaø (F2) ñeå xem trang tröôùc vaø trang sau. Sau khi baïn choïn “Foreground” hay “Background” noù seõ xuaátHình hieän 8.8 khung : Caùc maøn böôùc hình löu maøusoá xanh neáu chaáp nhaän nhaán lieäu phím (Enter). Neáu maùy LPS 2000 khoâng trang bò vôùi moät boä nhôù. Noù chæ coù theå giöõ döõ lieäu cuûa laàn kieåm tra cuoái cuøng. a. Löu tröõ döõ lieäu 79 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Sau khi ño xong, muoán löu laïi keát quaû ta vaøo menu “Store test data”. Khi ñoù ta phaûi nhaäp vaøo hieäu xe, bieån soá cuûa xe vaø teân ngöôøi vaän haønh thieát bò. Ta phaûi nhaäp caùc döõ kieän naøy ñeå khi in ra môùi ñaày ñuû hoaëc khi caàn truy xuaát soá lieäu seõ nhanh hôn. Ta coù theå xuaát caùc keát quaû ñaõ löu naøy baát cöù luùc naøo. Muoáân thoaùt khoûi ta chæ caàn nhaán phím (ESC). b. Phöông phaùp choàng neàn. Neáu ñöôïc trang bò vôùi boä nhôù döõ lieäu, söû duïng menu naøy ñeå hieån thò caùc ñöôøng cong giaù trò coâng suaát ñoäng cô, löïc caûn cuûa heä thoáng truyeàn löïc, löïc keùo cuûa baùnh xe hoaëc moment xoaén cuûa ñoäng cô (ñaõ ñöôïc löu tröõ trong maùy tính). Khi muoán hieån thò ra maøn hình ñoà thò naøo ñoù ñeå so saùnh vôùi keát quaû ño hieän thôøi thì vaøo menu naøy vaø choïn ñoà thò ñoù. Söû duïng caùc phím muõi teân ñeå choïn vaø ñoàng yù thì nhaán phím (return). Neáu ngöôøi ñieàu khieån khoâng muoán choïn ñöôøng naøo xuaát hieän, thì nhaán phím (return) laïi moät laàn nöûa. Sau khi choïn nhaán phím F1 ñeå tieáp tuïc. Sau ñoù, khi ta taûi soá lieäu ñaõ ghi trong maùy xuoáng, neáu muoán giaù trò cuõ xuaát hieän trong maøn hình ôû daïng neùt ñöùt thì ta phaûi choïn ôû cheá ñoä background. Vieäc naøy raát thuaän lôïi khi ta phaûi so saùnh caùc keát quaû ño cuûa xe tröôùc vaø sau khi söûa chöõa. Neáu khi taûi soá lieäu ra maø ta choïn ôû cheá ñoä foreground thì keát quaû ño môùi seõ ñöôïc ghi ñeø leân keát quaû cuõ. VIII.1.4 Ño theo phöôngBan quyen phaùp © Truong rôøi raïc. DH (Discrete Su pham Ky thuat TP. HCM Measurement) VIII.1.4.1 Khai baùo. Töông töï caùch ño theo phöông phaùp lieân tuïc. VIII.1.4.2 Caùch ño. (Duøng cho xe taûi) Trong pheùp ño rôøi raïc thieát bò seõ ño coâng suaát ñoäng cô theo töøng thôøi ñieåm ñaõ choïn tröôùc. Coù theå choïn thôøi ñieåm ño theo toác ñoä hoaëc theo soá voøng quay. Ta choïn pheùp ño rôøi raïc theo soá voøng quay thì ta nhaán phím (*) treân remote, hoaëc phím return treân baøn phím. Neáu döõ lieäu nhaäp vaøo maø ta caàn thay ñoåi, ta söû duïng phím (home) treân remote hoaëc phím backspace treân baøn Hình 8.9 : Ño theo phím ñeå thay ñoåi. phöông phaùp rôøi raïc Xoùa moät giaù trò naøo thì ta duøng phím Backspace, coøn muoán ngaét ta duøng phím ESC. Hold time : Taïi moác ño (theo soá voøng quay hoaëc toác ñoä ñoäng cô) maùy tính seõ giöõ cho thieát bò chuyeån ñoäng oån ñònh trong thôøi gian hold time naøy. Nhôø ñoù maø maù tính coù ñuû thôøi gian ñeå nhaän tín hieäu oån ñònh töø truïc laên. Start – hold time : Ñaây chính laø thôøi gian thieát bò giöõ xe chuyeån ñoäng oån ñònh taïi moác kieåm tra ñaàu tieân. 80 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Taêng toác chaäm töø töø tôùi 50 km/ h. Gaàn ñeán 50 km /h thì ñaïp heát chaân ga, caùnh böôùm ga môû hoaøn toaøn. Taïi moác ñaàu tieân, toác ñoä cuûa xe seõ ñöôïc giöõ oån ñònh vôùi thôùi gian “start- hold time”. Vôùi caùnh böôùm ga môû hoaøn toaøn thì ñieåm ñaàu tieân treân ñoà thò seõ ñöôïc veõ. Taïi moác keá tieáp, thieát bò seõ giöõ cho xe chuyeån ñoäng oån ñònh trong thôøi gian” hold time”. Khoaûng thôøi gian naøy thöôøng laø 5 giaây. Sau khi ño xong taát caû caùc moác, phía döôùi maøn hình seõ yeâu caàu nhaán ly hôïp, maøn hình seõ hieån thò thoâng baùo vaø ta phaûi taêng toác xe ñeán toác ñoä yeâu caàu, sau ñoù ta ñaïp ly hôïp cho ñeán khi treân maøn hình xuaát hieän taát caû ñoà thò. Khi ñoù quaù trình ño môùi keát thuùc. VIII.1.4.3 Caùch löu soá lieäu. Töông töï nhö caùch löu soá lieäu ño theo phöông phaùp lieân tuïc. III.1.5 Quy trình ño coâng suaát VIII.1.5.1 Nhöõng chuù yù khi thöû xe a- Giôùi thieäu veà an toaøn chung : Ñoïc kyõ caùch vaän haønh maùy tröôùc khi söû duïng thieát bò. Phaûi tuaân thuû theo nhöõng chæ daãn cuûa taøi lieäu söû duïng. Neáu khoâng tuaân thuû Bantheo quyen nhöõng © chæTruong daãn DHthì ngöôøiSu pham vaän Ky thuat TP. HCM haønh maùy seõ gaëp khoù khaên.  Löu yù : Khi chöa hieåu ñöôïc yù nghóa cuûa söï chæ daãn, thì coù theå laøm nguy hieåm tôùi con ngöôøi vaø laøm hö hoûng thieát bò. Thoâng tin veà an toaøn ñöôïc cung caáp ñeå traùnh nguy hieåm Hình 8.10 : Ño theo cho ngöôøi thöïc hieän, ngaên ngöøa thieät haïi tôùi thieát bò. phöông phaùp rôøi raïc Vì söï an toaøn, chuùng ta caàn phaûi thöïc hieän ñaày ñuû nhöõng quy ñònh ñöôïc neâu ra beân döôùi. b- Caùc quy ñònh an toaøn : Chæ nhöõng kyõ thuaät vieân ñaõ ñöôïc ñaøo taïo kyõ löôõng môùi ñöôïc pheùp söû duïng thieát bò. Bôûi vì chæ caàn moät sô xuaát nhoû hoaëc moät thao taùc khoâng ñuùng cuõng coù theå gaây ra nhöõng haäu quaû nghieâm troïng. Kieåm tra taát caû heä thoáng ñieän trong ñieàu kieän aåm öôùt ñeå baûo veä an toaøn. Nhöõng chuaån kieåm tra LPS 2000 coù theå khoâng ñöôïc caøi ñaët tröôùc, traùnh nhöõng söï coá cho phoøng thöû nghieäm. Khoâng ñeå cho thieát bò hoaït ñoäng ngoaøi giaù trò giôùi haïn cuûa noù (nhö toác ñoä quay cuûa baêng thöû, taûi troïng taùc duïng leân baêng thöû ). Khu vöïc ñeå thöû phaûi saïch seõ an toaøn. Khi khoâng söû duïng thieát bò, neân khoaù coâng taéc chính laïi ñeå ñaûm baûo söï an toaøn cho thieát bò. Khoâng ñeå ngöôøi khoâng coù traùch nhieäm ñeán gaàn baêng thöû vì raát nguy hieåm. Trong tröôøng hôïp khaån caáp, vaën coâng taéc veà vò trí 0. 81 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Khi ñang chaïy ñoäng cô, khí ñoäc oxít cacbon saûn sinh ra raát nhieàu, do ñoù caàn phaûi baûo ñaûm vieäc thoâng gioù trong phoøng thöû toát. Söû duïng ñoà duøng baûo veä tai, ñeå traùnh bò oâ nhieãm veà tieáng oàn ôû xung quanh phoøng thöû xe. Phaûi tuyeät ñoái chuù yù caùc nguyeân nhaân coù theå daãn ñeán tai naïn. Duøng loaïi ñai baèng sôïi toång hôïp giöõ chaët xe laïi khi kieåm tra, traùnh oâtoâ thöû vöôït ra khoûi ruloâ. Ñai naøy coù beà roäng 50 mm, daøi khoaûng 4 m, ñoä beàn keùo 2000 kg. Daây naøy ñöôïc buoäc nghieâng töø xe ñeán maët ñaát khoaûng 45 ñeán 60 0. c- Noäi quy an toaøn cho dòch vuï laøm vieäc : Phaûi thöïc hieän coâng vieäc baûo quaûn hoaëc ñieàu chænh trong luùc thieát bò khoâng laøm vieäc. Vieäc baûo quaûn söûa chöõa thieát bò phaûi ñöôïc thöïc hieän bôûi nhöõng chuyeân vieân laønh ngheà. Tröôùc khi muoán söûa chöõa – baûo trì, thieát bò phaûi ñöôïc taét (nuùt coâng taéc chính) vaø giöõ an toaøn thieát bò traùnh nhöõng söï coá khaùc. d- Chuù yù : Khoâng leo leân nhöõng ruloâ vaø thanh naâng trong baát kyø tröôøng hôïp naøo, keå caû khi ñaõ ñöôïc khoùa. Traùnh nhöõng taùc ñoäng theâm vaøo ruloâ trong thôøi gian kieåm tra. Kieåm tra nhöõng ñai oác vôùi caùc taám theùp xem coù chaët khoâng. Kieåm tra voû xe tröôùc khi cho xe vaøo thöû. Tröôùc khi kieåm tra xe, kieåm tra troïng löôïng xe coù phuø hôïp vôùi loaïi baêng thöû khoâng. Chuù yù kích thöôùc cuûa loáp xe. Khoâng thöû ñöôïc ñoái vôùi nhöõng loaïi loáp coù kích côõ döôùi 12”. Cho xe chaïy töø töø leân baêng thöû, khoâng chaïy leân phaàn che ñaäy ruloâ. Laøm saïch thieát bò baèng gioù neùn, khoâng neân sôn hoaëc si maï treân thieát bò. VIII.1.5.2 Caøi ñaët thoâng soá Töông töï nhö ñaõ trình baøyBan ôû phaànquyen treân. © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM Hình 8.11 : Gaù oâto âleân baêng thöû VIII.1.5.3 Ño theo phöông phaùp lieân tuïc Phaàn naøy ñöa ra moät ví duï nhaèm giuùp cho ngöôøi vaän haønh maùy LPS 2000 ñöôïc deã daøng.  Ño lieân tuïc (xe coù hoäp soá töï ñoäng) : B1 : Môû coâng taéc chính treân tuû trung taâm. B2 : AÁn baát kyø phím naøo ñeå môû hoäp ñieàu khieån töø xa. 82 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM B3 : Tröôùc khi kieåm tra xe, phaûi cho xe chaïy leân baêng thöû. Tröôùc tieân, duøng phím F6 treân baøn phím vaø phím muõi teân leân ñeå naângï thanh naâng. Chuù yù phaûi ñeå cho xe naèm vuoâng goùc vôùi truïc laên. Neáu khoâng, xe seõ deã bò tröôït treân truïc laên. Xe phaûi ñöôïc giöõ laïi baèng daây ñai. Coâng vieäc naøy ta phaûi tuyeät ñoái tuaân theo. Bôûi vì neáu khoâng coù daây baûo hieåm seõ raát nguy hieåm. Xe coù theå voït leân phía tröôùc baát cöù luùc naøo.  Chuù yù : Ñaàu daây ñai da ôû phía sau xe coù theå coøn raát daøi sau khi ñaõ noái vaøo xe, vì theá phaûi chuù yù khoâng ñöôïc ñeå gaàn baùnh xe hoaëc ruloâ vì coù theå laøm hö ñaàu daây. B4 : Noái caùc thieát bò kieåm tra soá voøng quay. Khi duøng keïp Trigger thì phaûi noái chuùng tôùi daây ñaùnh löûa naøo cuõng ñöôïc hoaëc laø daây trung taâm delco, tuøy thuoäc vaøo söï löïa choïn. Vaøo menu caøi ñaët (Setting menu) ñeå ñaët chính xaùc nôi maø keïp Trigger ñöôïc noái. Dó nhieân noù coù theå noái vôùi thieát bò kieåm tra soá voøng quay khaùc, nhöng ta phaûi khai baùo treân menu kieåm tra soá voøng quay (RPM test). Keïp Trigger naøy ñöôïc noái vôùi hoäp nhaän tín hieäu, tín hieäu seõ ñöôïc truyeàn vaøo hoäp nhaän tín hieäu trong suoát quaù trình kieåm tra. Noái taát caû caùc caûm bieán ño caàn thieát (Nhieät ñoä / aùp suaát) tröôùc khi kieåm tra ñeå pheùp ño ñöôïc chính xaùc. Tieâu chuaån ño thöôøng duøng cho vieäc kieåm tra laø DIN 70020. Neáu ñieàu chænh ôû chuaån khaùc coù theå choïn döôùi menu (setting) sau ñoù choïn (Select projection).  Soá voøng quay khoâng xaùc ñònhBan baèngquyen phöông © Truong phaùp DH laùiSu thöûpham khi Ky xe thuat TP. HCM duøng hoäp soá töï ñoäng. B5 : Noái thieát bò ño khí thaûi vaøo oáng thaûi. B6 : Ñaët quaït gioù tröôùc ñoäng cô, môû quaït gioù. B7 : Vaän haønh xe cho tôùi nhieät ñoä caàn kieåm tra. Ñieàu naøy coù theå ñöôïc laøm ôû cheá ñoä moâ phoûng taûi vôùi löïc keùo khoâng ñoåi. B8 : Ñeán menu (Setting) vaø choïn muïc (Enter vehicle data) sau ñoù choïn loaïi (xaêng / daàu, hoäp soá thöôøng hay hoäp soá töï ñoäng, ñaùnh löûa ñôn hay ñaùnh löûa keùp) vaø choïn vôùi phím (*) hoaëc (Return). VD : Söû duïng moät xe ñoäng cô xaêng vôùi hoäp soá töï ñoäng. Heä soá tröôït coù theå ñöôïc ño hoaëc neáu bieát tröôùc ñoä tröôït coù theå nhaäp vaøo trong muïc ‘Enter slip’. B9 : Choïn muïc (Engine performance) trong menu chính cho phöông phaùp ño lieân tuïc. B10 :Choïn muïc (Continuous measurement). Treân maøn hình xuaát hieän : Choïn phaàn giaù trò coâng suaát ôû cuoái maøn hình vôùi caùc phím F1 - F4. Choïn caùc giaù trò ño coâng suaát cho xe. Ví duï : Neáu coâng suaát cuûa xe nhoû hôn 60KW thì ta choïn giaù trò toái ña cuûa truïc tung laø 60 KW (töùc choïn phím F1).  Cho xe chaïy treân baêng thöû, nhanh choùng sang ñeán tay soá kieåm Hình 8.12 Ño theo phöông phaùp lieân tuïc 83 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM tra. Chuù yù toác ñoä xe khoâng ñöôïc quaù 50 km/h. Sau ñoù taêng toác xe ñeán coâng suaát max, töùc nhaán heát chaân ga, khi naøo ñöôøng cong treân ñoà thò ñi xuoáng treân maøn hình thì giaûm ga. B11 : Chuù yù : Xe khoâng ñöôïc giaûm toác ñoä neáu khoâng vieäc kieåm tra seõ chaám döùt. Khi maøn hình xuaát hieän doøng leänh ‘Shift gear and accelerate vehicle’, keùo caàn soá sang tay soá D (tay soá truyeàn thaúng) vaø taêng toác theâm 25km/h. Rôøi chaân ga vaø ñoàng thôøi chuyeån caàn soá tôùi tay soá N (tay soá mo). Haøng chæ daãn seõ baùo (Vehicle roll out).  Tay soá kieåm tra phaûi luoân laø tay soá keá tay soá truyeàn thaúng. Pheùp ño baét ñaàu sau khi taêng toác qua 50 km/h. B12 : Ñeå cho xe chaïy treân ruloâ ôû tay soá N cho ñeán khi naøo xe döøng laïi thì ñöôøng cong maøu xanh luïc treân ñoà thò ñöôïc veõ ra. B13 : Maøn hình seõ hieån thò yeâu caàu baét ñaàu ño ñoä tröôït. Taêng toác xe ôû tay soá kieåm tra moät laàn nöûa, cho ñeán khi naøo doøng hieån thò soá voøng quay naèm trong khoaûng maøu xanh luïc, sau ñoù nhaán heát chaân ga. B14 : Ñöôøng coâng suaát chaïy vaøo khoaûng maøu xanh. B15 : Khi coâng suaát ñaït ñöôïc giaù trò lôùn nhaát, thanh coâng suaát seõ ñoåi maøu (ñoû/xanh), sau ñoù giaûm ga cho ñeán khi ñöôøng hieån thò coâng suaát vaøBan soá quyen voøng © Truong quay trôû DH laïi Su maøupham xanh.Ky thuat TP. HCM Nhöõng giaù trò phaûi ñöôïc giöõ khoâng thay ñoåi trong phaïm vi Hình 8.12 Ño theo phöông maøu xanh luïc khoaûng 5 giaây. Baáy giôø ñoä tröôït phaùp lieân tuïc seõ ñöôïc xaùc ñònh. B16 : Maøn hình seõ hieån thò ñoà thò cho bieát caùc giaù trò cuûa pheùp ño. AÁn phím F3 neáu muoán in ra keát quaû kieåm tra. B17 : Ñieàu khieån xe ra khoûi baêng thöû ø : Thaùo daây ñai an toaøn vaø nhaán nuùt naâng xe leân. VIII.1.5.4 Ño theo phöông phaùp rôøi raïc Phaàn naøy ñöa ra moät ví duï nhaèm giuùp cho ngöôøi vaän haønh maùy LPS 2000 ñöôïc deã daøng.  Pheùp ño rôøi raïc (cho xe taûi vôùi hoäp soá thöôøng) : B1 : Môû coâng taét chính (treân baøn ñieàu khieån maøn hình) B2 : Ñieàu khieån coâng taét treân remote (aán baát kyø phím naøo ñeå thöïc hieän tieáp). B3 : Cho xe chaïy leân thanh naâng, chuù yù ñeå cho xe naèm vuoâng goùc vôùi truïc laên (Duøng phím F6 treân baøn phím vaø phím muõi teân leân, xuoáng ñeå naâng haï thanh naâng). Giöõ truïc phía sau vôùi boä phaän taïo taûi neáu coù. B4 : Choïn duïng cuï ño soá voøng quay. Neáu söû duïng mieáng daùn phaûn quang thì phaûi coù ñoà gaù ñuùng. Mieáng daùn phaûn quang ñöôïc duøng cho vieäc ño soá voøng quay. Neáu ñaët ôû vò trí khoâng ñuùng thì seõ khoâng coù tín hieäu soá voøng quay, hoaëc duøng thieát bò khaùc coù theå choïn trong menu (RPM measurement). Nhöõng thieát bò ño soá voøng quay naøy ñöôïc noái vôùi hoäp nhaän tín hieäu, caùc thieát bò naøy phaûi ñöôïc ñeå nguyeân trong suoát quaù trình kieån tra. Noái taát caû caùc caûm bieán caàn thieát cho xe, giaùm saùt nhieät ñoä, aùp suaát ñeå kieåm tra coù phaûi taát caù caùc duïng cuï ñöôïc noái ñaûm baûo chính xaùc. 84 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM  Choïn chuaån ño laøø DIN 70020. Neáu muoán choïn caùc chuaån khaùc thì vaøo trong menu (Setting) ñeå choïn. B5 : Noái caùc thieát bò ño khí thaûi vaøo oáng thaûi cuûa xe. B6 : Ñaët quaït gioù laøm maùt tröôùc xe vaø môû quaït. B7 : Vaän haønh xe cho tôùi nhieät ñoä caàn kieåm tra. B8 : Di chuyeån ñeán menu (Setting) vaø choïn muïc (Enter vehicle data), sau ñoù choïn loaïi xe (xaêng/ daàu, hoäp soá thöôøng hay töï ñoäng, ñaùnh löûa ñôn / ñaùnh löûa keùp) sau choïn xong ta nhaán phím (*) hay (Return) ñeå thöïc hieän leänh. B9 : Choïn muïc (Measure moto power) trong menu chính. Trong phaàn ví duï naøy chuùng ta duøng cho caùch ño rôøi raïc. B10 : Choïn muïc (Discrete measurement). Khi ñoù ta caàn phaûi khai baùo laø rôøi raïc theo toác ñoä hay theo soá voøng quay. - Hình 8.13 :Ño theo phöông phaùp rôøi raïc Ban quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM Trong ví duï naøy ta ño rôøi raïc theo soá voøng quay. Söû duïng caùc phím soá nhaäp soá voøng quay baét ñaàu vaø soá voøng quay keát thuùc vaøo. Nhöõng moác giaù trò nhaäp vaøo, tuøy thuoäc vaøo loaïi xe kieåm tra. Ví duï soá voøng quay baét ñaàu laø 800 rev/min. Quaù trình kieåm tra baét ñaàu khi ñaït ñeán soá voøng quay naøy. Soá voøng quay keát thuùc neân choïn laø 2000 rev/min, pheùp ño seõ töï ñoäng ño khi ñaït ñeán soá voøng quay naøy.  Khoaûng caùch giöõa hai laàn ño laø 100 voøng/phuùt coù nghóa laø moãi khoaûng ño seõ caùch nhau 100v/p. Nhö vaäy trong ví duï naøy seõ coù 13 moác ño. Hold – time : Thôøi gian maø thieát bò seõ giöõ cho baêng thöû chuyeån ñoäng vôùi soá voøng quay khoâng ñoåi taïi caùc moác ño. Nhôø ñoù tuû trung taâm seõ coù ñuû thôøi gian ñeå nhaän caùc tín hieäu töø caùc caûm bieán. Thöôøng thôøi gian maëc ñònh cuûa thieát bò laø 5 giaây, nhöng ta coù theå thay ñoåi thôøi gian naøy. Start hold – time : Khoaûng thôøi gian maùy giöõ toác ñoä oån ñònh taïi moác kieåm tra ñaàu tieân. B11 : Sau ñoù maøn hình seõ xuaát hieän. - Ñaïp heát chaân ga chaäm vaø ñeàu. Khi baêng thöû quay ñeán soá moác kieåm tra ñaàu tieân, thieát bò seõ baét ñaàu ghi nhaän caùc soá lieäu kieåm tra. Sau khi nhaän xong tín hieäu trong khoaûng thôøi gian do ta qui Hình 8.14 :Ño theo phöông ñònh, thieát bò seõ chuyeån sang moác kieåm tra thöù hai. Quaù trình laäp laïi gioáng nhö vaäy cho ñeán moác cuoái cuøng. phaùp rôøi raïc 85 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM - Khi thöïc hieän pheùp ño naøy, tay soá phaûi ôû vò trí keá tay soá cuoái cuøng. - Trong suoát quaù trình kieåm tra chaân ga phaûi naèm ôû vò trí toái ña. - Trong quaù trình kieåm tra, neáu toác ñoä ñoäng cô khoâng ñaït ñeán moác kieåm tra, ta coù theå chaám döùt quaù trình kieåm tra baèng caùch söû duïng phím F1. B12 : Sau khi ño xong ôû moác ño cuoái cuøng thì ñaïp ly hôïp. Sau 2 giaây thoâng baùo seõ xuaát hieän (Acceletate vehicle) luùc naøy ta phaûi taêng toác ñoäng cô ñeán vaän toác yeâu caàu. B13 : Khi toác ñoä ñaït ñeán giaù trò chæ treân maøn hình thì ñaïp ly hôïp vaø giöõ nguyeân tay soá, xe töï chaïy treân ruloâ. Sau vaøi giaây ñöôøng cong keùo ñaàu tieân seõ ñöôïc xuaát ra maøn hình. B14 : Vaãn ñeå xe chaïy, maùy seõ veõ ñöôøng cong tieáp theo. B15 : Maøn hình ñaõ veõ ñaày ñuû ñoà thò cuûa pheùp ño. Nhöõng moác ño seõ ñöôïc ñaùnh cheùo treân ñoà thò. Duøng phím F3 ñeå in keát quaû. Ñöôøng cong bieåu dieãn söùc keùo, löïc caûn vaø coâng suaát cuûa ñoäng cô ñöôïc xuaát ra. Coâng suaát cuûa ñoäng cô laø toång cuûa ñöôøng coâng suaát caûn vaø coâng suaát coù ích. Neáu aùp suaát vaø nhieät ñoä ñöôïc ño, maùy tính seõ tính vaø ñöa ra ñöôïc coâng suaát ñoäng cô. Keát quaû ñöôïc in ra khi treân maøn hình xuaát hieän (print out). B16 : Ñieàu khieån xe ra khoûi baêng thöû : Thaùo daây ñai an toaøn vaø nhaán nuùt naâng xe leân. VIII.2 ÑO TAÛI Thieát bò ño taûi (PLS-2000) nhö ñaõ giôùi thieäu ôû treân. Kieåm tra xe ôû cheá ñoä naøy cho ta bieát ñöôïc khaû naêng taûi cuûa xe nhö theá naøo. Coù taát caû 4 cheá ñoä ñeå kieåm tra taûi troïng cuûa xe. VIII.2.1 Ño trong ñieàu kieän löïc keùo khoâng ñoåi (Constant Speed) Ban quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM Ta choïn cheá ñoä “Constant Traction” trong baûng “Load Simulations Menu” (xem hình 8.15) Hình 8.15 : Choïn cheá ñoä  Vaøo muïc naøy xuaát hieän baûng sau : Constant Traction Khi nhaäp vaøo löïc keùo naøo ñoù, khi ño ta seõ bieát ñöôïc vaän toác cuûa xe, soá voøng quay cuûa ñoäng cô, coâng suaát coù ích taïi baùnh xe khi chaïy vôùi löïc keùo ñoù vaø vôùi caùnh böôùm ga môû hoaøn toaøn. Löïc keùo naøy ñöôïc tính treân cô sôû taûi troïng cuûa xe vaø ñoä doác cuûa maët ñöôøng. Löïc keùo naøy ñöôïc tính treân cô sôû khaû naêng leo doác vaø taûi troïng cuûa xe. Khi ta kieåm tra thì maùy tính seõ töï ñoäng taïo ra moät löïc caûn treân truïc laên baèng vôùi giaù trò löïc caûn ta ñaõ nhaäp vaøo. Hình 8.16 : Nhaäp giaù trò löïc keùo Hình 8.17 :Ño trong ñieàu kieän löïc keùo khoâng ñoåi 86 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM VIII.2.2 Ño trong ñieàu kieän toác ñoä xe khoâng ñoåi Ta choïn cheá ñoä “Constant Speed” trong baûng “Load Simulations Menu”  Ta nhaäp toác ñoä muoán kieåm tra vaøo (Enter). Hình 8.18 : Ño trong ñieàu kieän toác ñoä xe khoâng ñoåi Söû duïng caùc phím (F1) (F4). F1 : Target +/- Söû duïng phím F1 ñeå thay ñoåi löïc keùo khoâng ñoåi. Nhöõng giaù trò maø veät saùng nhaáp nhaùy taïi ñoù coù theå thay ñoåi. Söû duïng phím ( ) hay ( ) ñeå chæ vaøo giaù trò naøo muoán thay ñoåi. Söû duïng phím ( ) hay ( ) ñeå taêng hoaëc giaûm giaù trò cuûa chæ soá muoán thay ñoåi. Khi coâng vieäc choïn giaù trò hoaøn thaønh thì duøng phím F1 “TARGET OK” ñeå xaùc nhaän soá vöøa thay ñoåi. F2 : löu laïi. Ban quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM Muoán löu laïi giaù trò kieåm tra ta nhaán phím F2 (store). Khi ñoù oâ cöûa soå naøy seõ hieän chöû “print”, noù cho pheùp ta in giaù trò vöøa löu vaøo. Neáu ta nhaán nuùt F2 theâm moät laàn nöûa thì maùy seõ in giaù trò vöøa löu. F3 : CO. Neáu heä thoáng coù keát noái vôùi thieát bò kieåm tra khí xaû, thì khi nhaán nuùt naøy, ta seõ xem ñöôïc caùc giaù trò cuûa thaønh phaàn khí xaû CO, Lamda, HC, O2. F4 : 4x4. Phím naøy söû duïng khi kieåm tra xe coù 4 baùnh xe chuû ñoäng. Muoán trôû laïi maøn hình tröôùc ta nhaán phím (ESC). VIII.2.3 Ño trong ñieàu kieän toác ñoä ñoäng cô khoâng ñoåi Ta choïn cheá ñoä “Constant Engine RPM” trong baûng “Load Simulations Menu” Trong cheá ñoä thöû naøy ta phaûi nhaäp vaøo soá voøng quay cuûa ñoäng cô maø ta muoán thöû. Trong pheùp thöû naøy, ta seõ bieát ñöôïc söùc keùo cuûa baùnh xe, coâng suaát taïi baùnh xe öùng vôùi moät tay soá naøo ñoù taïi soá voøng quay khoâng ñoåi cuûa ñoäng cô maø ta ñaõ choïn. Khi naøo ñaït tôùi soá voøng quay ñöôïc choïn thì phanh töø ñöôïc kích hoaït. Soá voøng quay naøy ñöôïc giöõ khoâng thay ñoåi trong taát caû caùc möùc ñoä taûi khaùc nhau, töø toác ñoä thaáp ñeán toác ñoä cao. Chuù yù raèng, trong pheùp ño öùng vôùi soá voøng quay vaø vaän toác khoâng ñoåi, khi naøo soá voøng quay cuûa ñoäng cô hoaëc vaän Hình 8.19 : Ño trong ñieàu kieän toác ñoä ñoäng cô khoâng ñoåi 87 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM toác xe vöôït qua giaù trò chuaån thì heä thoáng thaéng seõ hoaït ñoäng. Do ñoù, khi taêng ga ta phaûi taêng töø töø, khoâng ñöôïc taêng ñoät ngoät. Vì neáu taêng ga ñoät ngoät, thì löïc thaéng seõ sinh ra ñoät ngoät laøm cho baùnh xe deã bò tröôït treân truïc laên hoaëc xe seõ choàm leân phía tröôùc gaây nguy hieåm. Thao taùc vaän haønh chöông trình gioáng nhö moâ taû trong phaàn “löïc keùo khoâng ñoåi”. VIII.2.4 Ño trong ñieàu kieän thöïc teá Ta choïn cheá ñoä “Driving Simulation” trong baûng “Load Simulations Menu” Trong tröôøng hôïp naøy, ta phaûi nhaäp vaøo khoái löôïng cuûa xe, löïc caûn cuûa gioù, löïc caûn cuûa baùnh xe vaø löïc caûn do ñoä meàm cuûa baùnh xe vaø maët ñöôøng. Löïc caûn gioù cuûa xe ñöôïc tính treân cô sôû tieát dieän ngang, vaän toác cuûa xe, maät ñoä khoâng khí. 2 PCAVVVLW 0,5. . . .( 0 ) . Trong ñoù : Khoái löôïng rieâng khoâng khí (rho) = 1, 1 kg/m3 Heä soá caûn cw = 0, 38 2 Dieän tích caûn gioù cuûa xe A = 1, 7 m x 1, 47 m= 2, 5 m Hình 8.20 : Ño trong ñieàu kieän thöïc Vaän toác luùc thöû V= 90 km/h = 25 m/s teá Vaän toác gioù Vo= 0 m/s 2 PL = 0, 5. 1, 1. 0, 38. 2, 5. 25 . 25 = 8, 164 KW at 90 km/h. Ban quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM Löïc caûn cuûa baùnh xe ñöôïc tính nhö sau : PR  r m g v Trong ñoù : Heä soá caûn laên cuûa baùnh xe r = 0, 012 Khoái löôïng cuûa xe m = 950 kg Gia toác troïng tröôøng g = 9, 81 m/s2 Vaän toác kieåm tra v = 90 km/h = 25 m/s PR = 0, 012. 950. 9, 81. 25 = 2, 79 KW. Löïc caûn do ñoä meàm cuûa baùnh xe gaây ra ñöôïc tính gioáng nhö löïc caûn laên cuûa baùnh xe, nhöng khaùc ôû heä soá caûn : PW  w m g v - Noùi chung, löïc caûn naøy khoâng aûnh höôûng nhieàu laém ñeán keát quaû ño bôûi vì giaù trò cuûa heä soá caûn raát nhoû. - Söû duïng caùc phím soá nhaäp vaøo giaù trò khoái löôïng vaø xaùc ñònh baèng phím treân remote hoaëc phím treân baøn phím. - Duøng caùc phím vaø ñeå taêng giaûm giaù trò nhaäp vaøo. Ñeå xoùa doøng nhaäp vaøo duøng phím . Ñeå xoùa chöõ soá cuoái cuøng duøng phím . Taát caû giaù trò ñaõ ñöôïc nhaäp vaøo baét ñaàu moâ phoûng vôùi phím F1 (Continue). 88 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM - ÔÛ phaàn treân maøn hình giaù trò ñích xuaát hieän. Beân döôùi 3 giaù trò thöïc seõ xuaát hieän laø coâng suaát P, löïc keùo F, vaän toác V, soá voøng quay ñoäng cô. Nhö vaäy trong pheùp ño naøy, ta seõ bieát ñöôïc coâng suaát coù ích, löïc keùo cuûa baùnh xe, vaän toác cuûa xe vaø soá voøng quay cuûa ñoäng cô.  Söû duïng caùc phím F1 F4. F1 : Thay ñoåi giaù trò Giaù trò ñích coù theå thay ñoåi vôùi phím F1. Nhöõng giaù trò coù theå thay ñoåi khi veät saùng nhaáp nhaùy taïi ñoù. Söû duïng phím ( ) hay ( ) ñeå chæ vaøo giaù trò naøo muoán thay ñoåi. Söû duïng phím ( ) hay ( ) ñeå taêng hoaëc giaûm giaù trò cuûa soá muoán thay ñoåi. Sau khi ñaõ thay ñoåi xong caùc giaù trò vaø xaùc nhaän vôùi phím treân Remote hoaëc phím treân baøn phím. Con troû seõ töï ñoäng di chuyeån tôùi vò trí keá tieáp. Khi coâng vieäc choïn giaù trò hoaøn thaønh thì duøng phím F1 “TARGET OK” ñeå xaùc nhaän soá vöøa thay ñoåi. F2 : Löu laïi Muoán löu laïi giaù trò kieåm tra ta nhaán phím F2 (store). Khi ñoù oâ cöûa soå naøy seõ hieän chöõ “print”, noù cho pheùp ta in giaù trò vöøa löu vaøo. Neáu ta nhaán nuùt F2 theâm moät laàn nöûa thì maùy seõ in giaù trò vöøa löu. F3 : CO Neáu heä thoáng coù keát noái vôùi thieát bò kieåm tra khí xaû, thì khi nhaán nuùt naøy, ta seõ xem ñöôïc caùc giaù trò cuûa thaønh phaàn khí xaû CO, Lamda, HC, O2. F4 : 4x4. Phím naøy söû duïng khi kieåm tra xe coù 4 baùnh xe chuû ñoäng. Muoán trôû laïi maøn hình tröôùc ta nhaán phím (ESC). III.3 Ño löôïng tieâu hao nhieân lieäu Ban quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM VIII.3.1 Caùch gaù laép thieát bò ño 6 8 9 4 7 Kim phun Noái vaøo sau caùnh böôùm ga 1.Thuøng xaêng 4. OÁng phaân phoái 7.OÁng daãn aùp thaáp 2.Bôm xaêng 5. Ñieàu aùp 8. Thieát bò ño tieâu hao nhieân 3.Loïc xaêng 6. OÁng daãn nhieân lieäu veà thuøng lieäu Chöùa 9. Van khoùa Hình 8.21 Caùch laép thieát bò ño tieâu hao nhieân lieäu treân ñoäng cô phun xaêng 89 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Ta coù theå kieåm tra suaát tieâu hao nhieân lieäu cuûa ñoäng cô xaêng hoaëc ñoäng cô Diesel theo soá km hoaëc theo giôø xe chaïy. Ñeå kieåm tra ta noái thieát bò ño vaøo ñöôøng oáng nhieân lieäu ñi. Thieát bò duøng kieåm tra cho ñoäng cô Diesel khaùc vôùi thieát bò kieåm tra ñoäng cô xaêng. Ñoái vôùi ñoäng cô xaêng duøng boä cheá hoøa khí, bình thöôøng ta noái thieát bò ño vaøo trong ñöôøng oáng xaêng daãn vaøo boä cheá hoøa khí. Coøn ñoái vôùi ñoäng cô xaêng coù heä thoáng phun xaêng ñieàu khieån ñieän töû EFI, ta ñoùng maïch xaêng veà thuøng chöùa taïi van ñieàu aùp laïi vaø phaûi gaén van ñieàu aùp ñaëc bieät ôû phía tröôùc cuûa thieát bò ño. Trong hình ta thaáy van ñieàu aùp ñöôïc laép phía tröôùc thieát bò ño (naèm trong phaàn neùt ñöùt) Ñoái vôùi ñoäng cô Diesel, ta gaén thieát bò kieåm tra vaøo heä thoáng nhö chæ daãn. Treân thieát bò ño coù 4 ñöôøng oáng : Moät oáng ñi töø thuøng chöùa ñeán thieát bò. Moät oáng ñi töø thieát bò ño ñeán bôm cao aùp. Moät oáng ñi töø ñöôøng daàu veà cuûa bôm ñeán thieát bò. Moät oáng ñi töø thieát bò veà thuøng chöùa. VIII.3.2 Ño tieâu hao nhieân lieäu trong ñieàu kieän löïc keùo khoâng ñoåi VIII.3.2.1 Khai baùo Muoán kieåm tra söùc tieâu hao nhieân lieäu ta vaøo menu “Fuel consumption test”. Ta coù theå kieåm tra suaát tieâu hao nhieân lieäu theo 4 ñieàu kieän khaùc nhau : Trong ñieàu kieän löïc keùo khoâng ñoåi (Constant Traction). Trong ñieàu kieän toác ñoä khoâng ñoåi (Constant Speed). Trong ñieàu kieän soá voøngBan quay quyen ñoäng © Truong cô khoâng DH Suñoåi pham Ky thuat TP. HCM (Constant RPM). Trong ñieàu kieän thöïc teá (Driving Simulation). VIII.3.2.2 Caùch ño : Ví duï : Löïc keùo khoâng ñoåi laø : 2000N. Phím F1 (TARGET +/-) Khi muoán ñieàu chænh giaù trò toái ña cuûa löïc keùo taïi baùnh xe, ta duøng phím F1. Duøng daáu muõi teân leân xuoáng ñeå chænh giaù trò naøy. Khi chænh soá naøo thì soá ñoù seõ nhaáp nhaùy. Sau khi chænh xong ta nhaán laïi nuùt F1 ñeå xaùc nhaän giaù trò naøy. Baét ñaàu khôûi ñoäng xe ñeå chaïy thöû. Khi naøy treân maøn hình seõ baùo cho ta bieát löïc keùo thöïc söï taïi baùnh xe, vaän toác cuûa xe, soá voøng quay cuûa ñoäng cô vaø suaát tieâu hao nhieân lieäu. Hình 8.22 : Ño tieâu hao nhieân lieäu Phím F2 (STORE) trong ñieàu kieän löïc keùo khoâng ñoåi Duøng ñeå löu laïi soá lieäu vöøa kieåm tra xong. Moãi khi aán phím F2 thì maùy tính seõ ghi laïi giaù trò ñang ño. Nhö vaäy trong moät laàn in, ta seõ bieát ñöôïc suaát tieâu hao nhieân lieäu ôû nhieàu tay soá vaø vaän toác khaùc nhau Phím F3 (l/h) 90 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Söû duïng F3 ñeå kieåm tra suaát tieâu hao nhieân lieäu theo l/100km hoaëc laø l/giôø hoaëc laø lít theo ñoaïn ñöôøng xe ñi ñöôïc. Phím F4 (Start) Söû duïng phím F4 ñeå baét ñaàu hoaëc döøng quaù trình kieåm tra. VIII.3.3 Ño tieâu hao nhieân lieäu trong ñieàu kieän toác ñoä xe khoâng ñoåi VIII.3.3.1 Khai baùo Vaøo menu “ Fuel consumption test” choïn “Constant Speed”. VIII.3.3.2 Caùch ño Maøn hình xuaát hieän baûng cho ta nhaäp giaù trò soá toác ñoä xe, muoán ñieàu chænh giaù trò naøy ta duøng phím muõi teân leân xuoáng ñeå chænh, khi chænh soá naøo thì soá ñoù seõ nhaáp nhaùy. - Sau khi chænh xong ta nhaán laïi nuùt F1 ñeå xaùc nhaän giaù trò naøy - Baét ñaàu khôûi ñoäng xe ñeå chaïy thöû. Khi naøy treân maøn hình seõ baùo cho ta bieát toác ñoä thöïc söï cuûa xe vaø suaát tieâu hao nhieân lieäu (öùng vôùi soá voøng quay naøy). - Söû duïng caùc phím F2 F4 gioáng nhö kieåm tra suaát Hình 8.23 : Ño tieâu hao nhieân lieäu tieâu hao nhieân lieäu vôùi löïc keùo khoâng ñoåi. trong ñieàu kieän toác ñoä xe khoâng ñoåi Ban quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM VIII.3.4 Ño tieâu hao nhieân lieäu trong ñieàu kieän toác ñoä ñoâng cô khoâng ñoåi Kieåm tra töông töï nhö treân Ví duï : Kieåm tra suaát tieâu hao nhieân lieäu vôùi soá voøng quay khoâng ñoåi. - Vaøo menu “ Fuel Consumption Test” choïn “ Constant RPM”. Maøn hình xuaát hieän baûng cho ta nhaäp giaù trò soá voøng quay vaøo. Ta nhaäp vaøo soá voøng quay laø 5000 v/p, muoán ñieàu chænh giaù trò naøy ta duøng phím muõi teân leân xuoáng ñeå chænh, khi chænh soá naøo thì soá ñoù seõ nhaáp nhaùy. - Sau khi chænh xong ta nhaán laïi nuùt F1 ñeå xaùc nhaän giaù trò naøy - Baét ñaàu khôûi ñoäng xe ñeå chaïy thöû. Khi naøy treân maøn hình seõ baùo cho ta bieát soá voøng quay thöïc söï cuûa xe vaø suaát tieâu hao nhieân lieäu (öùng vôùi soá voøng quay naøy). - Söû duïng caùc phím F2 F4 gioáng nhö kieåm tra suaát tieâu hao nhieân lieäu vôùi löïc keùo khoâng ñoåi. VIII.3.5 Ño tieâu hao nhieân lieäu trong ñieàu kieän thöïc teá Kieåm tra töông töï nhö caùc tröôøng hôïp treân. Trong tröôøng hôïp naøy ta phaûi nhaäp vaøo löïc caûn gioù, löïc caûn cuûa baùnh xe, löïc caûn do ñoä meàm cuûa baùnh xe vaø löïc caûn töø maët ñöôøng. Caùc löïc caûn naøy ñöôïc tính töông töï nhö ôû phaàn ño coâng suaát cuûa ñoäng cô. VIII.4 ÑO KHÍ THAÛI VIII.4.1 Quy trình ño khí thaûi ñoäng cô xaêng Ño noàng ñoä CO vaø HC baèng thieát bò ño khí thaûi theo quy ñònh cuûa TCVN 6208 – 1996 (ISO 3930 : 1976). Vieäc söû duïng caùc thieát bò naøy phaûi tuaân theo nhöõng quy ñònh khaùc cuûa nhaø saûn xuaát thieát bò. Tröôùc khi ño phaûi kieåm tra vaø ñaûm baûo maùy hoaït ñoäng bình thöôøng vaø ño chính xaùc. 91 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM VIII.4.1.1 Ñieàu kieän vò trí ño : Dieän tích laøm vieäc phaûi laø beà maët naèm ngang, chaéc chaén, ñieàu kieän moâi tröôøng phaûi phuø hôïp vôùi quy ñònh trong taøi lieäu höôùng daãn söû duïng cuûa nhaø saûn xuaát thieát bò ño. Dieän tích laøm vieäc khoâng chòu aûnh höôûng tröïc tieáp cuûa : Möa, tuyeát, aùnh saùng maët trôøi, rung ñoäng lôùn, moâi tröôøng aên moøn, khoâng khí bò oâ nhieãm vaø nhieãu ñieän töø coù theå aûnh höôûng tôùi keát quaû ño. VIII.4.1.2 Quy trình vaø caùc yeâu caàu kieåm tra Vieäc kieåm tra caàn theo trình töï vaø caùc yeâu caàu sau : b1- Kieåm tra chung veà tình traïng xe : - Heä thoáng xaû khoâng ñöôïc roø ræ : bòt kín ñaàu ra cuûa oáng xaû khi ñoäng cô chaïy khoâng taûi (ôû toác ñoä caàm chöøng) vaø kieåm tra. Caùc choã noái oáng khoâng coù söï roø ræ ñaùng keå. - Neáu coù nhieàu oáng xaû caàn noái chuùng vôùi moät oáng ra tröø khi nhaø saûn xuaát thieát bò ño coù quy ñònh khaùc ñeå ño chung. Trong tröôøng hôïp khoâng noái chung ñöôïc phaûi ño rieâng cho töøng oáng xaû vaø laáy giaù trò trung bình coäng. Trong moïi tröôøng hôïp caùc boä phaän noái vaøo oáng xaû khoâng ñöôïc laøm aûnh höôûng tôùi hoaït ñoäng cuûa ñoäng cô. b2- Caøi ñaët caùc thoâng soá treân maùy ño (ñoái vôùi moät soá loaïi maùy nhö MHC 222, CARTEC) : kieåm tra vaø caøi ñaët laïi neáu caùc thoâng soá coù saün treân maùy khoâng ñuùng vôùi ñoäng cô, - Soá kyø ñoäng cô (2 kyø, 4 kyø) - Ñoäng cô quay (neáu xe kieåm tra duøng ñoäng cô quay) - Loaïi nhieân lieäu (xaêng, khí thieân nhieân, ) - Soá xi lanh ñoäng cô (1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 12, ) - Bieån soá xe (neáu maùy coù chöùc naêng naøy) - Ngaøy ño. b3- Ñieàu chænh xe ôû ñieàu kieänBan chuaån quyen : © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM - Chaïy xe cho tôùi khi nhieät ñoä daàu boâi trôn trong caùc te khoaûng 80oC. - Quaït naøo treân ñoäng cô coù theå döøng laïi ñöôïc thì phaûi ôû traïng thaùi döøng. - Ñöa xe vaøo vò trí ño, xe phaûi ñöôïc ñoã ôû vò trí naèm ngang vaø chaéc chaén. b4- Laép vaøo xe moät ñoàng hoà ño voøng quay ñoäng cô (hoaëc caûm bieán toác ñoä), moät nhieät keá daàu boâi trôn, moät oáng noái keùo daøi oáng xaû neáu caàn ñeå ñaûm baûo yeâu caàu, duïng cuï laáy maãu phaûi ñöôïc ñaët vaøo trong oáng xaû vôùi ñoä saâu toái thieåu laø 300 mm tính töø mieäng loã thoaùt cuûa oáng xaû. Choïn thang ño cao nhaát cuûa thieát bò ño. b5- Cho ñoäng cô hoaït ñoäng theo ñieàu kieän kyõ thuaät cuûa nhaø saûn xuaát hoaëc ôû toác ñoä (3000 100) voøng/phuùt, sau ñoù ñöa veà toác ñoä khoâng taûi. Toác ñoä khoâng taûi laø soá voøng quay ñoäng cô vôùi caùc ñieàu kieän sau : - Chaân ga, böôùm ga, cuûa boä ñieàu khieån heä thoáng nhieân lieäu ôû vò trí khoâng laøm vieäc (töï do). - Tay gaït sang soá ôû vò trí trung gian, ly hôïp ñöôïc ñoùng ñoái vôùi xe coù truyeàn ñoäng ñöôïc ñieàu khieån baèng tay hoaëc baùn töï ñoäng b6- Cho chaïy bôm laáy maãu (thieát bò phaân tích) b7- Ñaët duïng cuï laáy maãu ñaõ ñöôïc laøm saïch vaøo trong oáng xaû hoaëc phaàn noái keùo daøi oáng xaû vôùi ñoä saâu toái thieåu laø 300 mm tính töø mieäng loã thoaùt cuûa oáng xaû. Tuy nhieân caàn phaûi ñaûm baûo duïng cuï laáy maãu trong tình traïng saïch baèng vieäc baûo döôõng theo quy ñònh cuûa nhaø saûn xuaát thieát bò ño vaø ngay tröôùc khi ñaët vaøo oáng xaû neáu caàn. b8- Kieåm tra söï thích hôïp cuûa thang ño vaø thay ñoåi noù neáu caàn. b9- Sau moät thôøi gian ñuû lôùn nhöng khoâng quaù 30s thöïc hieän caùc pheùp ño ñeå laáy giaù trò nhoû nhaát vaø lôùn nhaát. Tính trò soá trung bình coäng cuûa töøng caëp giaù trò naøy vaø in giaù trò trung bình. Trong tröôøng hôïp 92 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM maùy ño cho keát quaû oån ñònh sau moät khoaûng thôøi gian laáy maãu vaø phaân tích thì keát quaû naøy laø keát quaû ño. b10- Neáu moät böôùc bò hoûng caàn laëp laïi caùc böôùc töø (4) ñeán (8). VIII.4.2 Ño khí thaûi ñoäng cô xaêng. (thieát bò MGT 5) VIII.4.2.1 Caùc böôùc chuaån bò Khôûi ñoäng heä thoáng : 1/ Baät coâng taét khôûi ñoäng MGT 5. Ñeøn ñoû treân thieát bò saùng leân. 2/ Baät PC vaø maøn hình leân. Heä thoáng töï ñoäng kích hoaït. Logo MAHA xuaát hieän ngay treân maøn hình khôûi ñoäng. Doøng chöõ phía döôùi hieån thò phieân baûn heä thoáng Euro hieän haønh. 3/ Ñôïi trong giaây laùt. Caùc thieát bò ñang keát noái “Connected devices”. Ban quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM 4/ Vui loøng chuù yù ñeán doøng thoâng baùo. Phuï thuoäc vaøo loaïi baêng thöû ñöôïc thieát laëp, maø ta coù theå xaùc nhaän baèng nuùt . 5/ Sau khi thieát laäp, maøn hình chính cuûa heä thoáng Euro xuaát hieän. Doøng thoâng baùo baùo caùo saün saøng kieåm tra. Hình 8.24 : Maøn hình khôûi ñoäng Hoaït ñoäng cuûa maùy ño khí thaûi ñoäng cô xaêng Phaàn meàm heä thoáng Euro ñaõ ñöôïc tính toaùn söû duïng cho caùc daïng baêng thöû. Theâm vaøo ñoù, laø quaûn lyù caùc döõ lieäu khaùch haøng vaø xe ñaêng kieåm cuõng nhö döõ lieäu ño kieåm coù theå söû duïng heä thoáng Euro. Heä thoáng Euro coù theå giao tieáp vôùi phaàn meàm MGT 5 keøm theo vaø taát caû caùc döõ lieäu ñöôïc nhaäp trong cô sôû döõ lieäu. Khi MGT 5 keát noái vôùi heä thoáng Euro, maønhình chính seõ xuaát hieän nuùt boå sung. Neáu nuùt khoâng xuaát hieän, phaûi kieåm tra thieát bò keát noái coù töông öùng vôùi coång song song khoâng. 93 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM 1/ Choïn ñeå kích hoaït thieát bò MGT 5 hoaït ñoäng vaø ñôïi cho ñeán khi xuaát hieän maøn hình tieáp theo. 2/ Neáu muoán truy xuaát döõ lieäu xe trong cô sôû döõ lieäu, choïn . Hình 8.24 : Thieát bò ñaõ saün saøng laøm vieäc Kieåm tra roø ræ : Vieäc kieåm tra roø ræ ñöôïc tieán haønh haøng ngaøy khi thieát bò ñöôïc baät leân vaø hoaït ñoäng trong laàn ñaàu tieân. Toaøn boä ñöôøng oáng huùt, ñaàu doø ñöôïc kieåm tra trong quaù trình naøy. Thieát bò noái vôùi ñaàu doø thoâng qua oáng ño aùp suaát (daøi 8 m). Neáu khoâng coù söï keát noái naøy, maøn hình xuaát hieän thoâng baùo loãi. Ban quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM 1/ Beân traùi maøn hình xuaát hieän thoâng baùo keát noái oáng ño aùp suaát giöõa ñaàu doø vaø thieát bò. Hình 8.25 : thoâng baùo keát noái oáng ño aùp suaát giöõa ñaàu doø vaø thieát bò Sau khi keát noái xong, maøn hình chuyeån sang maøn hình kieåm tra roø ræ. 94 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM 2/ Vui loøng chôø trong khi hoaøn thaønh quaù trình kieåm tra. Beân traùi maøn hình caùc chæ soá ñang giaûm töø töø. Quaù trình kieåm tra trong 20 giaây, aùp suaát giaûm khoâng quaù 230 mbar. Hình 8.26 : Kieåm tra roø ræ Maøn hình baùo hoaøn taát quaù trình kieåm tra cuõng nhö keát quaû kieåm tra. 3/ Vui loøng ruùt oáng ño aùp suaát ra. Ban quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM Hình 8.27 : Hoaøn taát quaù trình kieåm tra roø ræ Neáu xuaát hieän doøng thoâng baùo “failed” coù nghóa laø ta phaûi kieåm tra laïi baèng phím . Kieåm tra oáng ño aùp suaát, ñaàu doø, loïc chính vaø loïc ñaëc bieät cuõng nhö loõi loïc vaø voû loïc coù roø ræ khoâng. Söûa chöõa caùc hö hoûng vaø laëp laïi kieåm tra baèng phím hay nuùt return. Neáu caàn thieát, kieåm tra thôøi haïn thay loïc. Hay ta cuõng coù theå duøng muïc Help. Giai ñoaïn haâm noùng : Toaøn boä heä thoáng ño kieåm chæ hoaït ñoäng ñuùng khi ñaït ñöôïc nhieät ñoä cho pheùp. Vieäc naøy coù theå maát tôùi 10 phuùt. 95 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM 1/ Maøn hình beân traùi baùo vui loøng chôø trong luùc haâm noùng. Hình 8.27 : Quaù trình haâm noùng Söï hieäu chænh veà” khoâng” : Sau khi xong giai ñoaïn haâm noùng, thieát bò töï hieäu chænh khí thaûi thu ñöôïc HC. 1/ Vui loøng chôø. Ñoàng hoà ôû goùc traùi maøn hình baét ñaàu ñeám ngöôïc. Ban quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM Hình 8.28 : Quaù trình hieäu chænh Khí Hydroâcacbon (HC) Keát quaû ño kieåm coù theå bò sai leäch do HC trong heä thoáng ño kieåm tuaàn hoaøn. Noàng ñoä HC coù theå vöôït quaù giaù trò cho pheùp. 96 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM 1/ Vui loøng chôø.Ñoàng hoà ôû goùc traùi maøn hình baét ñaàu ñeám ngöôïc. Hình 8.29 : Quaù trình kieåm tra löôïng HC coøn löu laïïi trong maùy Maøn hình baùo hoaøn taát quaù trình ño kieåm vaø keát quaû ño. Khoâng laâu sau ño, maøn hình chuyeån sang maøn hình chính (maøn hình tieáp theo). Ban quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM Neáu xuaát hieän doøng thoâng baùo “failed” coù nghóa laø ta phaûi kieåm tra laïi baèng phím . Neáu caàn thieát kieåm tra laïi loïc. Duøng muïc Help. Ñöôøng oáng daãn khí bò dô hay ñaàu doø quaù cuõ, bò hoûng hay loïc chính coù vaán ñeà, noù laø nguyeân nhaân daãn ñeán keát quaû loãi. Hình 8.30 :Löôïng HC trong maùy naèm trong giôùi haïn cho pheùp 97 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Maøn hình chính ñöôïc chia laøm caùc muïc : Kieåm tra khí thaûi. Chaån ñoaùn xe. Chaån ñoaùn thieát bò. Hình 8.31 : Maøn hình hieån thò Menu chính VIII.4.2.2 Kieåm tra khí thaûi. Caùc nuùt baám chöùc naêng : Caùc nuùt baám ñöôïc moâ taû döôùi ñaây seõ hieån thò treân maøn hình trong suoát quaù trình kieåm tra khí thaûi. Moãi nuùt baám seõ aán ñònh moät chöùc naêng. Nhöõng nuùt coù maøu toái laø chöa hoaït ñoäng. Sau khi xaùc nhaän baèng nuùt naøy hay phím thì chöông trình seõ chuyeån qua maønBan hình quyen keá. © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM Sau khi choïn nuùt naøy hay phím thì chöông trình seõ chuyeån sang maøn hình RPM. Taïi ñaây ta seõ caøi ñaët caûm bieán RPM. Neáu quaù trình ño kieåm keát thuùc vaø chuyeån sang quaù trình ño kieåm keá tieáp, ta nhaán nuùt naøy hay phím . Vieäc ño kieåm tieáp tuïc. Toaøn boä vieäc kieåm tra seõ hoûng neáu nhö boû qua moät quaù trình ño kieåm. Söû duïng nuùt naøy hay phím ñeå trôû veà maøn hình tröôùc. Söû duïng nuùt naøy hay phím ñeå thay ñoåi caùc döõ lieäu ñaàu vaøo cuûa khaùch haøng vaø xe ñaêng kieåm. Taïi ñaây caùc döõ lieäu ñaàu vaøo coù theå thay ñoåi theo yeâu caàu. Ñeå trôû laïi chöông trình trong luùc nhaäp döõ lieäu ñaàu vaøo ta duøng phím Söû duïng nuùt naøy hay phím ñeå goïi chöùc naêng Euro-system Help. 98 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Söû duïng nuùt hay phím ñeå in döõ lieäu. Söû duïng nuùt naøy hay phím ñeå thoaùt ra khoûi maøn hình kieåm tra hay döøng quaù trình ño kieåm. Döõ lieäu ñaàu vaøo : Quaù trình kieåm tra seõ baét ñaàu sau khi thieát bò ño vaø xe ñöôïc laøm Ban quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM noùng. 1 Choïn ñeå baét ñaàu kieåm tra khí thaûi hay nhaáp chuoät choïn menu . Hình 8.32 : Choïn vaøo nuùt Exhaust Inspection Döõ lieäu khaùch haøng xuaát hieän. 2 Ñaêng nhaäp döõ lieäu baèng con troû vaø choïn baèng phím hay baèng caùch nhaáp chuoät. 99 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Döõ lieäu ñaàu vaøo cuûa khaùch haøng vaø xe ñaêng kieåm xuaát hieän. Ban quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM 3 Ta baét ñaàu nhaäp caùc döõ lieäu hay thay ñoåi chuùng neáu caàn. Hình 8.33 : Ñaêng nhaäp döõ lieäu khaùch haøng 4 Laøm theo caùc chæ daãn beân phaûi maøn hình. Name of inspector : Söû duïng phím . Moät danh saùch teân caùc kieåm tra vieân xuaát hieän. Choïn moät teân ñuùng. Teân kieåm tra vieân seõ xuaát hieän. Type of fuel : Söû duïng phím . Moät danh saùch ñöôïc môû ra. Choïn loaïi nhieân lieäu söû duïng ôû xe ñaêng kieåm. Nhieân lieäu ñöôïc choïn seõ xuaát hieän. Number of exhaust systems : Söû duïng phím . Moät danh saùch môû ra. Choïn xe ñaêng kieåm coù moät heä thoáng khí thaûi hay hai heä thoáng khí thaûi rieâng bieät. Heä thoáng ñöôïc choïn xuaát hieän. 100 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Test procedure : Söû duïng phím . Moät danh saùch môû ra. Choïn chöông trình ño kieåm, noù seõ hoaït ñoäng döïa treân soá xe ñaêng kyù. Chöông trình ño kieåm ñaõ choïn seõ hieån thò laãn vôùi hình neàn, ví duï : Hình 8.34 : Nhaán nuùt F5 ñeå tieáp tuïc 5 Sau khi laøm xong caùcBan coâng quyen ñoaïn © Truong treân, DH quaù Su trìnhpham ñoKy thuat kieåm TP. baét HCM ñaàu baèng phím . Ñeå quay trôû laïi tai duøng phím ñeå nhaäp laïi döõ lieäu môùi. VIII.4.2.3 Thuû tuïc kieåm tra xe : Ñieàu chænh nhieät ñoä daàu : Quaù trình kieåm tra baét ñaàu baèng vieäc ñieàu chænh nhieät ñoä daàu. Khoaûng giaù trò cuûa nhieät ñoä daàu laø töø 60 ñeán 110 0C. Neáu maøn hình hieån thò vuøng nhieät ñoä daàu baèng maøu ñoû, ñieàu naøy coù nghóa laø nhieät ñoä daàu ñaõ vöôït ra khoûi giôùi haïn cho pheùp (60- 1100). Hình 8.35 : Maøn hình hieån thò vuøng nhieät ñoä daàu boâi trôn 101 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Nhieät ñoä daàu vöôït qua khoaûng cho pheùp. Neáu nhieät ñoä daàu ñöôïc xaùc ñònh laø nhoû hôn giaù trò cho pheùp thì maøn hình xuaát hieän thoâng baùo : Oil temperature is below target value, insert probe in the oil measurement tube. (Nhieät ñoä daàu nhoû hôn giaù trò cho pheùp, ñaët ñaàu doø vaøo trong oáng ño daàu). Cuoái cuøng maø thieát bò khoâng xaùc ñònh ñöôïc nhieät ñoä daàu. Ta kieåm tra laïi giaéc noái cuûa caûm bieán nhieät ñoä daàu vôùi maùy ño MGT 5 vaø vôùi xe ñaêng kieåm. Ñeå tieáp tuïc ta nhaán nuùt . Neáu nhieät ñoä daàu ñöôïc xaùc ñònh laø lôùn hôn hay nhö giaù trò cho pheùp : Chöông trình töï ñoäng chuyeån sang ñieàu chænh caûm bieán RPM. Ñieàu chænh caûm bieán RPM Vieäc ñieàu chænh caûm bieán RPM tieán haønh sau khi ñieàu chænh xong nhieät ñoä daàu. Khoaûng giaù trò RPM laø töø 450 ñeán 1500 min-1. Neáu tín hieäu RPM hieån thò baèng maøu xanh trong daõy giaù trò thì maøn hình xuaát hieän thoâng baùo : RPM in range, Confirm Rpm and setting with . Ban quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM Hình 8.36 : Maøn hình hieån thò ñieàu chænh caûm bieán RPM Tín hieäu RPM naèm ngoaøi khoaûng giaù trò cho pheùp. Neáu tín hieäu RPM nhoû hôn giaù trò cho pheùp, maøn hình xuaát hieän thoâng baùo : No RPM signal, connect RPM sensor, start motor, check setting. (Khoâng coù tín hieäu RPM,keát noái caûm bieán RPM, khôûi ñoäng ñoäng cô, kieåm tra caøi ñaët.) Neáu caûm bieán RPM vaãn khoâng xaùc nhaän ñöôïc. Trong tröôøng hôïp naøy ta kieåm tra laïi giaéc noái caûm bieán RPM vôùi thieát bò MGT 5 hay vôùi xe ñaêng kieåm. Cuõng nhö kieåm tra caûm bieán RPM ñang söû duïng. Söû duïng nuùt . Maøn hình hieäu chænh RPM ñöôïc môû ra. Taïi ñaây RPM coù theå hieäu chænh theo caùc chæ daãn sau : 1/ Söû duïng nuùt . Moät danh saùch xuaát hieän vôùi caùc caûm bieán RPM coù theå söû duïng. Choïn 102 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM caûm bieán söû duïng töø danh saùch naøy. Neáu ta choïn muïc “Automatic Selection” trong danh saùch, thieát bò seõ töï ñoäng xaùc nhaän caûm bieán RPM ta ñang söû duïng. Maøn hình seõ hieån thò baèng neàn maøu xanh. 2/ Neáu caàn caùc hieäu chænh khaùc thì coù theå goïi chuùng baèng caùc nuùt treân maøn hình. 3/ Söû duïng phím ñeå trôû veà maøn hình ño kieåm. Hình 8.37 : Maøn hình hieån thò ñieàu chænh caûm bieán RPM Neáu tín hieäu lôùn hôn giaù trò cho pheùp, maøn hình xuaát hieän thoâng baùo : RPM too high, check setting, correct idle setting. Kieåm tra vaø hieäu chænh caøi ñaët cuûa xe neáu caàn thieát. Kieåm tra theâm vieäc caøi ñaët caûm bieán RPM trong chöông trình. Söû duïng nuùt . Maøn hình hieäu chænh RPM môû ra. Baét ñaàu töø böôùc 1 roài tôùi böôùc 2. Neáu RPM vaãn lôùn vaø vieäc ño kieåm vaãn tieáp tuïc, thieát bò seõ baùo hoûng. Ñieàu khieån ñaàu doø khí thaûi : Sau khi ñieàu khieån caûm Banbieán quyen RPM, © taTruong ñieàu khieånDH Su ñaàu pham doø Kykhí thuat thaûi. TP.Vieäc HCM naøy nhaèm xaùc ñònh löôïng O2 coøn trong khí thaûi. Chöông trình töï ñoäng chuyeån sang maøn hình ño kieåm tieáp theo neáu ño thaáy löôïng O2 trong khí thaûi nhoû hôn 15%. Hình 8.38 : Maøn hình hieån thò kieåm tra ñaàu doø khí thaûi Löôïng O2 trong khí thaûi lôùn hôn giaù trò cho pheùp. Neáu löôïng O2 trong khí thaûi lôùn hôn 15% maøn hình seõ xuaát hieän thoâng baùo : 103 Thu vien DH SPKT TP. HCM -
Truong DH SPKT TP. HCM Position exhaust measurement probe in the exhaust pipe. Vui loøng kieåm tra ñaàu doø khí thaûi trong oáng xaû vaø khôûi ñoäng ñoäng cô hay kieåm tra giaéc noái cuûa daàu doø vôùi thieát bò MGT 5 hay xe ñaêng kieåm. Söû duïng nuùt ñeå tieáp tuïc. Ño kieåm ôû cheá ñoä taêng toác : Trong muïc naøy vieäc öôùc ñònh khí thaûi hoaït ñoäng khi ñoäng cô taêng toác. Caùc giaù trò ño : * CO * Lambda * HC Caùc giaù trò maëc ñònh : CO Lambda HC Nhieät ñoä daàu RPM 0-0,3% 0,97-1,03 0-750 Ppm 60-1100C 2500-3000 min-1 Ngay khi giaù trò RPM naèm trong khoaûng cho pheùp, chöông trình baét ñaàu ñeám ngöôïc 30 giaây vaø sau ñoù quaù trình ño kieåm baét ñaàu. Vaøo cuoái quaù trình ñeám ngöôïc, caùc giaù trò ño khí thaûi ñöôïc ñem so saùnh vôùi daõy giaù trò cho pheùp. 1/ Giaù trò RPM hieån thò baèng maøu xanh treân maøn hình. 2/ Giaù trò RPM ñöôïc giöõ khoâng ñoåi trong 30 giaây. Goùc traùi maøn hình seõ hieån thò ñoàng hoà ñeám ngöôïc töø giaây 30. Ban quyen © Truong DH Su pham Ky thuat TP. HCM Neáu caùc giaù trò ño khí thaûi trong phaïm vi cho pheùp, caùc giaù trò ñoù seõ töï ñoäng ghi laïi vaø chöông trình chuyeån sang ño ôû toác ñoä caàm chöøng. Hình 8.39 : Ño khí thaûi ôû cheá ñoä caàm chöøng Caùc giaù trò ño khí thaûi naèm ngoaøi phaïm vi cho pheùp. Nhieät ñoä daàu trong phaïm vi cho pheùp. Neáu caùc giaù trò ño khí thaûi naèm ngoaøi phaïm vi cho pheùp maø nhieät ñoä daàu laïi ñuùng, thì quaù trình kieåm tra seõ baét ñaàu laïi. Maøn hình seõ xuaát hieän thoâng baùo : exhaust measurement values not in range, Conditioning, warm-up Motor. Chöông trình ñeám ngöôïc töø giaây 180 vaø vieäc ño kieåm seõ laëp laïi theo cheá ñoä taêng toác. 1/ Giaù trò RPM hieån thò baèng maøu xanh treân maøn hình vaø giaù trò ñoù ñöôïc giöõ nguyeân trong khi coù theå. 2/ Ngay khi giaù trò RPM naèm trong phaïm vi cho pheùp, maùy seõ ñeám ngöôïc 80 giaây vaø vieäc ño kieåm baét ñaàu. Neáu giaù trò ño khí thaûi naèm trong phaïm vi cho pheùp, chöông trình seõ chuyeån sang böôùc keá tieáp. Neáu giaù trò ño khí thaûi khoâng naèm trong phaïm vi cho pheùp, vieäc ño kieåm seõ töï ñoäng ngöng. Xuaát hieän thoâng baùo : exhaust measurement value not in range, Measurement ended, continue to evaluation. Maøn hình seõ xuaát hieän keát quaû ño. Nhieät ñoä daàu khoâng naèm trong phaïm vi cho pheùp. 104 Thu vien DH SPKT TP. HCM -