Module mầm non 26: Sáng kiến kinh nghiệm trong giáo dục mầm non - Đinh Văn Vang
73 trang
02/01/2024
1520
Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Module mầm non 26: Sáng kiến kinh nghiệm trong giáo dục mầm non - Đinh Văn Vang", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Tài liệu đính kèm:
- module_mam_non_26_sang_kien_kinh_nghiem_trong_giao_duc_mam_n.pdf
Nội dung text: Module mầm non 26: Sáng kiến kinh nghiệm trong giáo dục mầm non - Đinh Văn Vang
- ĐINH VĂN VANG MODULE mn 36 S¸NG KIÕN KINH NGHIƯM TRONG GI¸O DơC MÇM NON | 95
- A. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN Sinh th i Th t ng Ph m V n ng ã kh ng nh: “Ngh d y h c là ngh cao quý nh t trong nh ng ngh cao quý, sáng t o nh t trong nh ng ngh sáng t o ”. M i bài h c, m i ho t ng giáo d c u c n cĩ s sáng t o c a nhà giáo d c. S sáng t o y c úc rút t kinh nghi m c a b n thân ho c ch t l c t kinh nghi m c a ng nghi p, nh ng ng i i tr c. Do v y vi t sáng ki n kinh nghi m, ph bi n và v n d ng sáng ki n kinh nghi m trong cơng tác ch m sĩc — giáo d c tr em là m t ịi h i c p thi t i v i m i giáo viên m m non. T ch c m t ho t ng h p d n, tri n khai m t bài h c cĩ hi u qu cao nhi u giáo viên làm c. Nh ng vi t m t sáng ki n kinh nghi m v vi c t ch c ho t ng ĩ, v vi c tri n khai bài h c ĩ và ph bi n nĩ t i ng nghi p thì khơng ít giáo viên g p nhi u lúng túng. Tài li u này s giúp cho giáo viên n m c vai trị c a sáng ki n kinh nghi m trong giáo d c m m non; nh ng ki n th c và k n ng vi t sáng ki n kinh nghi m, ph bi n và v n d ng sáng ki n kinh nghi m trong giáo d c m m non. ng th i c ng nh h ng cho giáo viên m m non nh ng l u ý khi v n d ng sáng ki n kinh nghi m trong cơng tác ch m sĩc — giáo d c tr em. B. MỤC TIÊU 1. Mục tiêu chung Tài li u này giúp cho ng i h c th y c vai trị/s c n thi t c a sáng ki n kinh nghi m, vi c tích l y kinh nghi m, vi t, ph bi n và v n d ng sáng ki n kinh nghi m trong cơng tác ch m sĩc — giáo d c tr em; trang b cho ng i h c nh ng ki n th c và k n ng tích l y kinh nghi m, vi t và ph bi n, v n d ng sáng ki n kinh nghi m vào th c ti n ch m sĩc — giáo d c tr em l a tu i m m non. 2. Mục tiêu cụ thể — Ki n th c + N m c các lo i sáng ki n kinh nghi m trong giáo d c m m non và vai trị c a sáng ki n kinh nghi m trong cơng tác giáo d c m m non. 96 | MODULE MN 36
- + Hi u c t m quan tr ng c a tích l y kinh nghi m trong t ng k t và vi t sáng ki n kinh nghi m; n i dung và quy trình tích l y kinh nghi m trong giáo d c m m non. + N m c quy trình t ng k t và vi t sáng ki n kinh nghi m; c u trúc c a m t b n sáng ki n kinh nghi m; nh ng yêu c u khi vi t m t sáng ki n kinh nghi m. + N m c các hình th c ph bi n và ng d ng sáng ki n kinh nghi m vào th c ti n giáo d c m m non; ti n trình ph bi n và v n d ng sáng ki n kinh nghi m trong giáo d c m m non. — K n ng + Bi t l a ch n các hình th c phù h p tích l y tri th c lí lu n và th c ti n giáo d c m m non; nh ng i u ki n khách quan, ch quan liên quan n sáng ki n kinh nghi m. + V n d ng c quy trình t ng k t và vi t sáng ki n kinh nghi m vi t c b n sáng ki n kinh nghi m v i c u trúc h p lí và v n phong khoa h c. + Bi t ph bi n và v n d ng sáng ki n kinh nghi m vào th c ti n giáo d c m m non theo úng quy trình và mang l i hi u qu rõ r t. — Thái + Cĩ ý th c tìm tịi nh ng ý t ng m i, h c h i kinh nghi m c a ng nghi p nh m khơng ng ng nâng cao ch t l ng giáo d c m m non. + Cĩ ý th c tích l y kinh nghi m qua c tài li u, sách báo và th c ti n giáo d c c a b n thân cĩ t li u t ng k t và vi t sáng ki n kinh nghi m. + Coi vi c tích l y kinh nghi m, vi t sáng ki n kinh nghi m, ph bi n sáng ki n kinh nghi m và h c h i sáng ki n kinh nghi m c a ng nghi p v a là nhi m v , v a là trách nhi m c a b n thân trong cơng tác giáo d c m m non. SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 97
- C. NỘI DUNG Nội dung 1 VAI TRỊ C A SÁNG KI N KINH NGHI M VÀ TÍCH L Y KINH NGHI M TRONG GIÁO D C M M NON Ho t ng 1. Tìm hi u vai trị c a sáng ki n kinh nghi m trong giáo d c m m non (1 ti t) 1.1. M c tiêu ho t ng Giúp ng i h c hi u c khái ni m sáng ki n kinh nghi m; các lo i sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non và vai trị c a sáng ki n kinh nghi m trong giáo d c m m non. 1.2. Thơng tin ngu n Sáng ki n kinh nghi m là gì? Sáng ki n là ý ki n m i/ý t ng m i trong ho t ng làm cho ho t ng ti n hành thu n l i và mang l i hi u qu h n. Sáng ki n trong cơng tác giáo d c m m non là nh ng ý ki n m i/ý t ng m i v vi c ch m sĩc và t ch c các ho t ng giáo d c cho tr m m non (ho t ng vui ch i, ho t ng h c t p, cho tr tr ng m m non) làm cho vi c t ch c ch m sĩc, giáo d c tr em di n ra m t cách thu n l i và cĩ hi u qu . Kinh nghi m là nh ng hi u bi t do ti p xúc v i th c t , do tr i nghi m mà cĩ. ĩ là nh ng tri th c c úc k t t nh ng i u m t th y tai nghe, t vi c làm th c t , tr thành bài h c th c ti n cho m i ng i. Nh v y, nĩi t i kinh nghi m là nĩi t i nh ng vi c ã nghe, ã th y, ã làm, ã cĩ k t qu , ã c ki m nghi m trong th c t , ch khơng ph i là nh ng vi c d nh hay cịn trong ý ngh . Kinh nghi m trong giáo d c m m non là nh ng tri th c giáo d c tr em c úc rút t th c ti n cơng tác ch m sĩc, giáo d c m m non. Sáng ki n kinh nghi m là nh ng tri th c, k n ng mà ng i vi t tích l y c trong ho t ng, b ng nh ng bi n pháp m i ã kh c ph c c nh ng khĩ kh n, h n ch c a nh ng bi n pháp thơng th ng, gĩp ph n 98 | MODULE MN 36
- nâng cao hi u qu rõ r t trong ho t ng. Sáng ki n kinh nghi m trong giáo d c m m non là nh ng tri th c, k n ng mà ng i vi t (giáo viên m m non, cán b qu n lí giáo d c m m non) tích l y c trong cơng tác ch m sĩc, giáo d c tr em, b ng nh ng bi n pháp m i ã kh c ph c c nh ng khĩ kh n, h n ch c a nh ng bi n pháp thơng th ng, gĩp ph n nâng cao rõ r t hi u qu giáo d c m m non. M t s lo i sáng ki n kinh nghi m th ng g p trong l nh v c giáo d c m m non Sáng ki n kinh nghi m trong giáo d c m m non vơ cùng phong phú và a d ng. ĩ là sáng ki n kinh nghi m trong vi c i m i ho t ng qu n lí giáo d c m m non; b i d ng nâng cao ch t l ng i ng giáo viên m m non và cán b qu n lí giáo d c m m non; sáng ki n kinh nghi m trong cơng tác xã h i hĩa giáo d c m m non; trong vi c i m i n i dung ch m sĩc, giáo d c m m non C th nh sau: — Sáng ki n kinh nghi m v nâng cao ch t l ng i ng giáo viên m m non và cán b qu n lí giáo d c m m non. — Sáng ki n kinh nghi m v cơng tác qu n lí, ch o, tri n khai các ho t ng c a tr ng m m non (c a hi u tr ng, cán b Phịng Giáo d c, ). — Sáng ki n kinh nghi m v vi c mua s m, qu n lí, s d ng c s v t ch t c a tr ng m m non. — Sáng ki n kinh nghi m v cơng tác xã h i hĩa giáo d c (huy ng các ngu n l c cho giáo d c m m non; ph i h p các l c l ng giáo d c, ). — Sáng ki n kinh nghi m v t ch c các ho t ng ch m sĩc, giáo d c tr em l a tu i m m non (v ch bi n mĩn n; v t ch c ho t ng v i v t; ho t ng vui ch i; ho t ng h c t p; v vi c th c hi n ch sinh ho t h ng ngày; v s u t m, làm dùng, ch i ). — M i sáng ki n kinh nghi m này c tri n khai trong th c ti n giáo d c m m non nh m t khoa h c ( tài sáng ki n kinh nghi m). Vai trị c a sáng ki n kinh nghi m trong giáo d c m m non Nh chúng ta ã bi t, sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non là nh ng tri th c c úc rút t th c ti n lao ng sáng t o trong l nh v c giáo d c m m non, c vi t ra t giáo viên m m non ho c t cán b qu n lí giáo d c m m non. Do v y nĩ là bài h c quý trong vi c nâng cao hi u qu cơng tác ch m sĩc, giáo d c tr em. C th là: SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 99
- — Nĩ là m t tài li u các c s giáo d c m m non tham kh o, h c t p, v n d ng (trong i u ki n cĩ th ) nh m nâng cao hi u qu ch m sĩc, giáo d c m m non n v mình. D a vào b n sáng ki n kinh nghi m, giáo viên m m non (ho c c s giáo d c m m non) nghiên c u n i dung, ph ng pháp, bi n pháp, quy trình th c hi n sáng ki n kinh nghi m c a ng nghi p (ng i cĩ sáng ki n kinh nghi m) và i chi u v i i u ki n khách quan và ch quan c a mình, trên c s ĩ tìm ki m cách th c v n d ng m t cách sáng t o sáng ki n kinh nghi m vào th c ti n c a l p mình (c a n v mình). — Sáng ki n kinh nghi m là nh ng tri th c, k n ng c úc rút t vi c s d ng bi n pháp, cách th c và quy trình ho t ng m i u vi t h n nh ng bi n pháp, cách th c thơng th ng nên ã nâng cao c hi u qu giáo d c. Do v y, sáng ki n kinh nghi m s cĩ nhi u giá tr th c ti n, giúp giáo viên m m non, cán b qu n lí giáo d c m m non kh c ph c c nh ng h n ch c a nh ng bi n pháp, cách th c giáo d c c nâng cao hi u qu giáo d c. — Sáng ki n kinh nghi m th ng là nh ng tri th c sinh ng, nhi u m t, c bi t là nh ng sáng ki n kinh nghi m t ng i tồn di n c a các n v giáo d c tiên ti n, nên nĩ s cung c p nhi u thơng tin phong phú, b ích v lí lu n và th c ti n nhi u m t trong vi c ch m sĩc, giáo d c tr em. — Vi t sáng ki n kinh nghi m là m t nhi m v c a ng i giáo viên. vi t c sáng ki n kinh nghi m ng i giáo viên ph i xác nh tài sáng ki n kinh nghi m, xây d ng và tri n khai sáng ki n kinh nghi m, tích l y kinh nghi m, t ng k t và vi t sáng ki n kinh nghi m m t cách ch ng, tích c c. Do v y mà k n ng nghiên c u khoa h c c a giáo viên c nâng cao, trình chuyên mơn, nghi p v c phát tri n, do v y mà nâng cao hi u qu cơng tác, tr c h t là c a chính giáo viên (ch th c a sáng ki n kinh nghi m). ng th i tích l y, t ng k t và vi t sáng ki n kinh nghi m th ng xuyên cịn hình thành ng i giáo viên m m non thĩi quen t ch c các ho t ng ch m sĩc, giáo d c tr em m t cách khoa h c (m i ho t ng giáo d c u c tính tốn m t cách k l ng; u c úc rút kinh nghi m; luơn cĩ ý th c c i ti n ph ng pháp, bi n pháp t ch c ho t ng, khơng b ng lịng v i nh ng thành qu ã t c). C ng c n ph i l u ý r ng, sáng ki n kinh nghi m th ng là nh ng tri th c, k n ng c úc k t qua vi c t ch c m t hay m t s m t trong 100 | MODULE MN 36
- cơng tác giáo d c c a m t cá nhân, m t nhĩm m t c s giáo d c c th . Cho nên nĩ cĩ tính a ph ng và mang tính ch quan khá nhi u. Th c ti n cho hay r ng, v n d ng sáng ki n kinh nghi m c a ng i khác, c a a ph ng khác ch mang l i hi u qu khi nĩ c tri n khai m t cách linh ho t, sáng t o phù h p v i th c ti n a ph ng. Do v y, v n d ng sáng ki n kinh nghi m, c n nghiên c u k l ng i u ki n khách quan (c s v t ch t, trang thi t b d y h c; v n hĩa a ph ng; ) và ch quan (kh n ng c a giáo viên, c a tr , ) c a n v mình cĩ áp ng c nh ng yêu c u c a vi c s d ng ph ng pháp, bi n pháp, quy trình, mà sáng ki n kinh nghi m ã ph n ánh khơng; tránh v n d ng m t cách máy mĩc, khơng tính tốn, s mang l i k t qu khơng nh mong mu n. 1.3. Ti n trình ho t ng c thơng tin ngu n, các tài li u tham kh o cĩ liên quan, k t h p v i nh ng hi u bi t c a b n thân, th c hi n nh ng yêu c u sau: 1) Anh ch hi u th nào là sáng ki n; kinh nghi m; sáng ki n kinh nghi m? 2) Hãy k tên m t s lo i sáng ki n kinh nghi m trong giáo d c m m non mà anh (ch ) ã c nghe; c c ho c c v n d ng trong th c ti n cơng tác c a mình. 3) Nêu vai trị c a sáng ki n kinh nghi m trong cơng tác giáo d c m m non; Nh ng i m l u ý khi v n d ng sáng ki n kinh nghi m c a ng i khác, c a a ph ng khác vào n v mình. 1.4. Thơng tin ph n h i Sáng ki n kinh nghi m trong giáo d c m m non là nh ng tri th c, k n ng mà ng i vi t (giáo viên m m non, cán b qu n lí giáo d c m m non) tích l y c trong cơng tác ch m sĩc, giáo d c tr em b ng nh ng bi n pháp m i ã kh c ph c c nh ng khĩ kh n, h n ch c a nh ng bi n pháp thơng th ng, gĩp ph n nâng cao rõ r t hi u qu giáo d c m m non. Sáng ki n kinh nghi m trong giáo d c m m non vơ cùng phong phú và a d ng: ĩ là sáng ki n kinh nghi m trong vi c i m i ho t ng qu n lí giáo d c m m non; b i d ng nâng cao ch t l ng i ng giáo viên m m non và cán b qu n lí giáo d c m m non; sáng ki n kinh nghi m trong cơng tác xã h i hĩa giáo d c m m non; trong vi c i m i n i dung ch m sĩc, giáo d c m m non; SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 101
- Sáng ki n kinh nghi m cĩ vai trị quan tr ng trong giáo d c m m non . C th là: — Nĩ là m t tài li u các c s giáo d c m m non tham kh o, h c t p, v n d ng nh m nâng cao hi u qu ch m sĩc, giáo d c m m non n v mình. — Sáng ki n kinh nghi m cĩ nhi u giá tr th c ti n, giúp giáo viên m m non, cán b qu n lí giáo d c m m non kh c ph c c nh ng h n ch c a nh ng bi n pháp, cách th c giáo d c c nâng cao hi u qu giáo d c. — Sáng ki n kinh nghi m th ng là nh ng tri th c sinh ng, nhi u m t nên nĩ s cung c p nhi u thơng tin phong phú, b ích v lí lu n và th c ti n nhi u m t trong vi c ch m sĩc giáo d c tr em. — Vi t sáng ki n kinh nghi m là m t nhi m v c a ng i giáo viên. Qua vi t sáng ki n kinh nghi m mà k n ng nghiên c u khoa h c c a giáo viên c nâng cao, trình chuyên mơn, nghi p v c phát tri n và do v y nâng cao hi u qu cơng tác tr c h t là c a chính giáo viên. C ng c n ph i l u ý r ng, sáng ki n kinh nghi m th ng cĩ tính a ph ng và mang tính ch quan khá nhi u. Do v y, v n d ng sáng ki n kinh nghi m, c n nghiên c u k l ng i u ki n khách quan và ch quan c a n v mình cĩ áp ng c nh ng yêu c u c a vi c s d ng ph ng pháp, bi n pháp, quy trình, mà sáng ki n kinh nghi m ã ph n ánh khơng; tránh v n d ng m t cách máy mĩc, khơng tính tốn, s mang l i k t qu khơng nh mong mu n. Ho t ng 2. Tích l y kinh nghi m trong giáo d c m m non (2 ti t) 2.1. M c tiêu ho t ng Giúp ng i h c hi u vai trị c a tích l y kinh nghi m trong vi c t ng k t và vi t sáng ki n kinh nghi m; các hình th c, n i dung tích l y kinh nghi m và nh ng k n ng c n thi t tích l y kinh nghi m trong quá trình tri n khai ho t ng giáo d c theo sáng ki n (ý t ng m i) c a mình. 2.2. Thơng tin ngu n Th nào là tích l y kinh nghi m? Tích l y, theo T i n ti ng Vi t c a Vi n Ngơn ng h c (NXB à N ng, 2005), là d n gĩp d n ngày càng nhi u lên, phong phú lên (nh tích l y c a c i, tích l y ki n th c, tích l y v n s ng, ). Nh v y, ta cĩ th hi u 102 | MODULE MN 36
- tích l y kinh nghi m giáo d c m m non là s tích gĩp d n nh ng tri th c, k n ng trong cơng tác ch m sĩc, giáo d c tr em. Tích l y kinh nghi m t ng k t và vi t sáng ki n kinh nghi m là s tích gĩp d n nh ng tri th c, k n ng trong cơng tác ch m sĩc, giáo d c tr em, thơng qua vi c s d ng nh ng ph ng pháp, bi n pháp m i ã mang l i hi u qu giáo d c rõ r t. Nh ng tri th c, k n ng này là t li u quan tr ng t ng k t và vi t sáng ki n kinh nghi m, làm cho b n sáng ki n kinh nghi m mang tính khoa h c và cĩ tính thuy t ph c cao. Nh ng n i dung nào c n tích l y t ng k t và vi t sáng ki n kinh nghi m? Cĩ th nĩi r ng, vi t sáng ki n kinh nghi m giáo d c là m t hình th c nghiên c u khoa h c m c ban u. Nhi u tài nghiên c u khoa h c c phát tri n t sáng ki n kinh nghi m (ng i nghiên c u tri n khai nghiên c u m t cách sâu h n, bài b n h n, h th ng h n, ph m vi r ng h n, ). Do v y, b n sáng ki n kinh nghi m c ng c n ph i cĩ nh ng v n c b n nh t (c t lõi nh t) c a m t b n báo cáo khoa h c: ph i cĩ c s lí lu n v vi c xây d ng các ph ng pháp, bi n pháp m i (ý t ng m i); ph i cĩ k t qu nghiên c u th c ti n thu c thơng qua vi c tri n khai các bi n pháp m i (ý t ng m i) trong cơng tác giáo d c m m non; ph i cĩ nh ng k t lu n khoa h c và ki n ngh ; th c hi n c nh ng yêu c u này c a b n sáng ki n kinh nghi m, ng i vi t sáng ki n kinh nghi m c n tích l y c nh ng thơng tin c n thi t sau: — Tích l y tri th c lí lu n cĩ liên quan n các bi n pháp m i (ý t ng m i) trong tài sáng ki n kinh nghi m. Nh ng tri th c lí lu n này s giúp cho ng i vi t sáng ki n kinh nghi m lí gi i c t i sao ta ch n nh ng bi n pháp này mà khơng ch n nh ng bi n pháp khác nâng cao hi u qu giáo d c m m non; m c ích, ý ngh a c a các bi n pháp ã l a ch n; n i dung và cách ti n hành chúng ra sao?; Ví d , khi ta ch n: “M t s bi n pháp gây h ng thú nh n th c cho tr m u giáo qua trị ch i h c t p” làm tài sáng ki n kinh nghi m thì chúng ta ph i lí gi i c t i sao ta l i ch n ho t ng vui ch i mà khơng ch n ho t ng khác? T i sao l i là trị ch i h c t p? T i sao l i là nh ng bi n pháp ĩ? M c ích ý ngh a c a các bi n pháp ĩ là gì? N i dung và cách ti n hành nĩ th nào? T i sao l i ti n hành nh v y? Nh ng tri th c lí lu n cĩ th c tích l y qua sách báo, t p chí khoa h c chuyên ngành (Giáo d c m m non); qua nh ng cơng trình khoa h c ã cơng b ; qua m ng Internet Khi c, phân tích các tài li u lí lu n ã cĩ, SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 103
- ng i vi t sáng ki n kinh nghi m ch t l c, k th a nh ng n i dung h p lí liên quan n tài sáng ki n kinh nghi m c a mình. Nh ng n i dung, o n trích c n c ghi chép chính xác và ghi rõ ngu n trích (Trích c a tác gi nào? tài li u nào? Trang bao nhiêu? Cơng b âu? N m nào?) thu n ti n cho vi c vi t sáng ki n kinh nghi m sau này. — Tích l y tri th c, k n ng th c ti n, c thu th p trong quá trình tri n khai các bi n pháp m i (ý t ng m i) vào th c ti n giáo d c m m non. cĩ thơng tin th c ti n sinh ng, phong phú, ng i tri n khai sáng ki n kinh nghi m c n a d ng hĩa các hình th c tích l y ( ã trình bày trên) trong m t th i gian c n thi t. C th là: + Quan sát, ghi chép, ch p nh, ghi âm, quay camera (n u cĩ i u ki n) cách th c s d ng các bi n pháp giáo viên th ng dùng, hi u qu c a nh ng bi n pháp ĩ ( c th hi n trên tr , qua s n ph m ho t ng c a tr ) nh th nào? Nh ng thơng tin th c tr ng sinh ng này, m t m t là c s th c ti n c a vi c ra bi n pháp m i, m t m t nĩ là t li u i sánh hi u qu c a nh ng bi n pháp c (th ng dùng) và m i. Trên c s ĩ chúng ta cĩ c s kh ng nh hi u qu c a nh ng bi n pháp m i (ý t ng m i). + Quan sát, ghi chép, ch p nh, ghi âm, quay camera (n u cĩ i u ki n) cách th c s d ng các bi n pháp m i (ý t ng m i) c a mình; hi u qu c a nh ng bi n pháp m i ( c th hi n trên tr ; qua s n ph m ho t ng c a tr ) nh th nào? Nh ng thơng tin này là t li u quan tr ng minh ch ng hi u qu c a sáng ki n kinh nghi m. + Vi c tích l y tri th c, k n ng th c ti n c n c ti n hành m t cách t m , cĩ h th ng tr c và trong quá trình tri n khai sáng ki n kinh nghi m trong th c ti n. Chúng ta khơng ch thu th p, tích l y nh ng thơng tin thu n chi u (nh ng k t qu t t) mà c n thu th p, tích l y c nh ng h n ch , v ng m c c a nh ng bi n pháp m i. Trên c s ĩ ng i tri n khai sáng ki n kinh nghi m i u ch nh k p th i nh ng v n b t h p lí trong nh ng bi n pháp m i c a mình nh m nâng cao hi u qu c a chúng. C ng c n ph i nĩi thêm r ng, khi quan sát, ghi chép, tích l y thơng tin, c n ph i xác nh rõ âu là d u hi u b n ch t, âu là cái ng u nhiên, nh t là nh ng bi u hi n trên tr . Nhi u khi “thành tích” c a tr ch là ng u nhiên, khơng l p l i, ho c là do nh ng y u t khách quan khác (khơng h n là do nh ng bi n pháp m i c a ta) tác ng gây nên. N u ta d a vào nh ng “thành tích” ĩ c a tr k t lu n v hi u qu sáng ki n c a ta là v i vàng. Do v y, c n quan sát, ghi chép thơng tin 104 | MODULE MN 36
- th c t trong m t th i gian nh t nh và lo i tr nh ng tác ng bên ngồi n hi u qu giáo d c c a nh ng bi n pháp m i là vi c làm quan tr ng c a ng i nghiên c u trong vi c tích l y thơng tin. — Tích l y nh ng thơng tin liên quan n i u ki n khách quan và ch quan c a vi c tri n khai sáng ki n kinh nghi m. C th là: s d ng các bi n pháp m i này, ịi h i i u ki n c s v t ch t ( dùng, ch i, phịng h c, sân v n, ) ra sao?; Trình chuyên mơn, nghi p v , s nhi t tâm c a cơ th nào?; S hi u bi t, tính n t, c a các cháu th nào? Vi c t o i u ki n c a tr ng, c a a ph ng, s ph i h p v i ng nghi p, v i ph huynh, th nào? T t c nh ng i u ki n này chi ph i ti n trình tri n khai sáng ki n kinh nghi m và là c s xu t, ki n ngh i v i giáo viên, cán b qu n lí giáo d c m m non, chính quy n và các t ch c ồn th xã h i a ph ng trong vi c áp ng nh ng yêu c u c a vi c áp d ng sáng ki n kinh nghi m vào th c ti n. Các hình th c tích l y kinh nghi m M i ho t ng u l i cho ta nh ng kinh nghi m nh t nh, cĩ i u là ta cĩ ý th c, tâm n vi c tích l y kinh nghi m hay khơng? Tích l y kinh nghi m trong quá trình tri n khai sáng ki n (ý t ng m i) trong giáo d c m m non là hình th c tích l y kinh nghi m cĩ ch nh, giúp cho giáo viên m m non (ho c cán b qu n lí giáo d c m m non) cĩ t li u t ng k t và vi t sáng ki n kinh nghi m (Trong khuơn kh tài li u này, chúng tơi ch c p n vi c tích l y kinh nghi m ph c v cho vi c t ng k t và vi t sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non). Theo tinh th n y, tích l y kinh nghi m giáo d c m m non cĩ nh ng hình th c c b n sau: — Ghi chép m t cách cĩ h th ng nh ng tri th c, k n ng thu nh n c qua nghiên c u tài li u, qua h i h p, qua ho t ng th c ti n giáo d c m m non c a mình và ng nghi p. hình th c tích l y này, ng i tri n khai sáng ki n kinh nghi m c n ph i cĩ s ghi chép m t cách t m , khoa h c nh ng thơng tin thu l m c. ng th i c n nh p thơng tin vào máy tính vi c t ng k t và vi t sáng ki n kinh nghi m sau này thu n ti n h n. — Ghi âm, ch p nh, quay camera nh ng ho t ng c a cơ và tr trong vi c tri n khai các bi n pháp m i (theo sáng ki n, ý t ng m i c a mình); nh ng ho t ng c a cơ và tr v i các bi n pháp th ng s d ng tr c ĩ (làm c s so sánh hi u qu c a sáng ki n kinh nghi m v i nh ng bi n pháp th ng dùng). SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 105
- — Gi gìn, b o qu n s n ph m ho t ng c a cơ (giáo án ho t ng, ph ng ti n t ch c ho t ng, ) và c a tr (s n ph m t o hình, s n ph m ch i, s n ph m lao ng tr c nh t, ). Nh ng s n ph m s ng ng này là t li u quan tr ng minh ch ng cho ti n trình tri n khai sáng ki n kinh nghi m và k t qu t c (th hi n s n ph m ho t ng c a tr ). Ti n trình tích l y kinh nghi m Giai o n chu n b — Nh ã trình bày, sáng ki n kinh nghi m là m t hình th c nghiên c u khoa h c. Do v y, tr c tiên chúng ta c n suy ngh l a ch n m t tài phù h p. Trong nghiên c u khoa h c nĩi chung, trong quá trình tri n khai sáng ki n kinh nghi m nĩi riêng, vi c ch n tài, t tên cho nĩ cĩ ý ngh a r t quan tr ng. Vi c xác nh tài và t tên cho tài chính xác cĩ tác d ng nh h ng cho ti n trình gi i quy t v n c a tác gi ; giúp cho tác gi bi t t p trung vào v n c n gi i quy t, tránh c s tràn lan, l c . tài sáng ki n kinh nghi m th ng là m t v n , m t mâu thu n n y sinh trong th c ti n giáo d c m m non mà chúng ta ang quan tâm, tr n tr tìm cách gi i quy t, làm sáng t nh m nâng cao hi u qu giáo d c tr em. tài th ng cĩ tính ch th , ịi h i ng i vi t ph i cĩ h ng thú và quy t tâm theo u i nghiên c u, gi i quy t nĩ. — Sau khi xác nh c tài nghiên c u, vi c làm ti p theo c a ng i nghiên c u là xây d ng c ng nghiên c u. ây là vi c làm r t quan tr ng trong vi c tích l y kinh nghi m ph c v cho vi c t ng k t và vi t sáng ki n kinh nghi m. Nĩ nh h ng cho ng i nghiên c u nh ng cơng vi c c n ph i làm và làm nh th nào. Vi c chu n b c ng càng chi ti t bao nhiêu càng thu n l i cho vi c tích l y kinh nghi m và t ng k t, vi t sáng ki n kinh nghi m b y nhiêu. Khi xây d ng c ng chi ti t c n: + Xác nh c u trúc b n sáng ki n kinh nghi m d ki n s vi t (s trình bày c th Ho t ng 1 c a N i dung 2). + Thi t k cách thu th p, x lí s li u nghiên c u. Ti n hành tích l y kinh nghi m — c tài li u liên quan n tài, ch t l c nh ng thơng tin phù h p v i tài. — Ghi chép, tích l y nh ng thơng tin th c hi n trong th c ti n (bi n pháp, các b c ti n hành, k t qu c th , ). 106 | MODULE MN 36
- — Trong quá trình tích l y thơng tin lí lu n và th c ti n, c n ti p t c xem xét ch nh s a c ng chi ti t cho phù h p v i tình hình th c ti n. H th ng hĩa thơng tin tích l y c Các thơng tin tích l y c trong quá trình nghiên c u lí lu n và th c ti n th ng ch a h th ng. Do v y cĩ t li u cho vi c t ng k t và vi t sáng ki n kinh nghi m, ng i nghiên c u ph i s p x p, h th ng nĩ l i theo m t logic phù h p v i các nhi m v ã t ra. 2.3. Ti n trình ho t ng c thơng tin ngu n, các tài li u tham kh o cĩ liên quan, k t h p v i nh ng hi u bi t c a b n thân, th c hi n nh ng yêu c u sau: 1) Anh (ch ) hi u tích l y kinh nghi m là gì? Vai trị c a tích l y kinh nghi m trong t ng k t và vi t sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non? L y th c ti n vi c tích l y kinh nghi m giáo d c c a b n thân minh h a. 2) Hãy k tên các hình th c tích l y kinh nghi m trong giáo d c m m non. Anh (ch ) th ng s d ng hình th c tích l y kinh nghi m nào trong cơng tác giáo d c tr em l a tu i m m non? Hãy nêu cách th c tích l y kinh nghi m mà anh (ch ) ã th c hi n. 3) Nêu nh ng n i dung c n tích l y kinh nghi m trong t ng k t và vi t sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non. tích l y c nh ng n i dung ĩ ta c n ph i làm gì và làm nh th nào? 4) Hãy trình bày nh ng thơng tin mà anh (ch ) tích l y c trong cơng tác giáo d c m m non (Trình bày nh ng thơng tin theo m t tài c th . Ví d : M t s bi n pháp phát tri n ngơn ng m ch l c cho tr m u giáo l n/ M t s bi n pháp gây h ng thú nh n th c cho tr m u giáo bé qua trị ch i h c t p/ M t s bi n pháp t o h ng thú cho tr khám phá khoa h c/ M t s bi n pháp h ng d n tr t làm dùng, ch i ). 2.4. Thơng tin ph n h i Theo T i n ti ng Vi t c a Vi n Ngơn ng h c (NXB à N ng, 2005), Tích l y là d n gĩp d n ngày càng nhi u lên, phong phú lên (nh tích l y c a c i, tích l y ki n th c, tích l y v n s ng, ). Nh v y ta cĩ th hi u tích l y kinh nghi m giáo d c m m non là s tích gĩp d n nh ng tri th c, k n ng trong cơng tác ch m sĩc, giáo d c tr em. Tích l y kinh nghi m trong trong giáo d c m m non là hình th c tích l y kinh nghi m cĩ ch nh, giúp cho giáo viên m m non (ho c cán b SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 107
- qu n lí giáo d c m m non) cĩ t li u t ng k t và vi t sáng ki n kinh nghi m. Tích l y kinh nghi m giáo d c m m non cĩ nh ng hình th c c b n sau: — Ghi chép m t cách cĩ h th ng nh ng tri th c, k n ng thu nh n c qua nghiên c u tài li u, qua h i h p, qua ho t ng th c ti n giáo d c m m non c a mình và ng nghi p. — Ghi âm, ch p nh, quay camera nh ng ho t ng c a cơ và tr trong vi c tri n khai tài sáng ki n kinh nghi m. — Gi gìn, b o qu n s n ph m ho t ng c a cơ và c a tr . th c hi n c nh ng yêu c u này c a b n sáng ki n kinh nghi m, ng i vi t sáng ki n kinh nghi m c n tích l y c nh ng thơng tin c n thi t sau: — Tích l y tri th c lí lu n cĩ liên quan n các bi n pháp m i (ý t ng m i) trong tài sáng ki n kinh nghi m. — Tích l y tri th c, k n ng th c ti n c thu th p trong quá trình tri n khai các bi n pháp m i (ý t ng m i) vào th c ti n giáo d c m m non. — Tích l y nh ng thơng tin liên quan n i u ki n khách quan và ch quan c a vi c tri n khai sáng ki n kinh nghi m. ĐÁNH GIÁ NỘI DUNG 1 1) Anh (ch ) hãy phân tích ý ngh a tác d ng c a sáng ki n kinh nghi m trong giáo d c m m non. L y th c ti n giáo d c m m non minh h a. 2) Anh (ch ) c b n sáng ki n kinh nghi m v “ Bi n pháp t o h ng thú cho tr khám phá khoa h c” c a Hồng Th Ng c Trâm (trong ph n E. Ph l c/Tài li u b sung c a N i dung 1), hãy: — Nh n xét ý ngh a, tác d ng c a nĩ trong giáo d c m m non và nêu ph ng h ng v n d ng sáng ki n này vào a ph ng mình. — Nêu bài h c rút ra v kinh nghi m n y sinh ý t ng m i và cách tích l y sáng ki n kinh nghi m qua b n sáng ki n kinh nghi m này. 3) Anh (ch ) hãy làm rõ m c ích, n i dung, hình th c tích l y kinh nghi m giáo d c m m non. 4) Anh (ch ) hãy trình bày ti n trình tích l y kinh nghi m và nêu nh ng k n ng c n cĩ trong quá trình tích l y kinh nghi m giáo d c. 108 | MODULE MN 36
- Nội dung 2 T NG K T VÀ VI T SÁNG KI N KINH NGHI M TRONG GIÁO D C M M NON Ho t ng 1. Nghiên c u tri th c và k n ng t ng k t và vi t sáng ki n kinh nghi m trong giáo d c m m non (5 ti t) 1.1. M c tiêu ho t ng — Giúp ng i h c cĩ nh ng hi u bi t c n thi t v n i dung và cách th c t ng k t và vi t sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non. — Hình thành ng i h c nh ng k n ng c b n trong vi c t ng k t và vi t sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non. 1.2. Thơng tin ngu n T ng k t kinh nghi m là gì? Theo T i n ti ng Vi t c a Vi n Ngơn ng h c (NXB à N ng, 2005), t ng k t là nhìn l i tồn b vi c ã làm, khi ã k t thúc ho c sau m i n m, cĩ s ánh giá, rút ra nh ng k t lu n chung (nh : t ng k t n m h c; t ng k t kinh nghi m; báo cáo t ng k t cu i n m ). Nh v y, t ng k t kinh nghi m v m t sáng ki n (m t ý t ng m i) trong giáo d c m m non là nhìn l i tồn b vi c ã làm, khi k t thúc vi c tri n khai tài sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non, cĩ c s ánh giá, rút ra bài h c kinh nghi m c n thi t nh m nâng cao hi u qu giáo d c m m non. T ng k t kinh nghi m giáo d c m n non c ti n hành d a trên t li u tích l y c trong tồn b ti n trình tri n khai tài sáng ki n kinh nghi m. Khi xem xét, phân tích, h th ng hĩa t li u ã tích l y, ng i nghiên c u s rút ra c nh ng vi c ã làm t t c n phát huy và nh ng i u c n tránh nh m nâng cao hi u qu giáo d c m m non. Vi t sáng ki n kinh nghi m là gì? Vi t sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non là trình bày b ng v n b n m t cách rõ ràng, cĩ h th ng nh ng kinh nghi m c a cá nhân (ho c nhĩm/t p th ) v m t sáng ki n (m t ý t ng m i) trong giáo d c m m non c tri n khai ã mang l i hi u qu thi t th c; ng nghi p cĩ th SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 109
- tham kh o, h c t p và áp d ng vào th c ti n nh m nâng cao hi u qu cơng tác c a mình. Sáng ki n kinh nghi m c vi t d a trên t li u ã t ng k t kinh nghi m sau khi k t thúc vi c tri n khai tài sáng ki n kinh nghi m. Nĩi cách khác, d a vào k t qu t ng k t kinh nghi m, ng i nghiên c u vi t thành v n b n sáng ki n kinh nghi m c a mình. Sáng ki n cĩ hai m c : t ng thu t kinh nghi m và phân tích kinh nghi m. T ng thu t kinh nghi m là k l i nh ng suy ngh , nh ng vi c ã làm, nh ng cách làm ã mang l i k t qu trong cơng tác giáo d c m m non c s ( c ng i vi t sáng ki n kinh nghi m mơ t l i cơng vi c ã ti n hành theo m t trình t lơgic). Phân tích kinh nghi m, ngồi vi c t ng thu t kinh nghi m, ng i vi t sáng ki n kinh nghi m c n nh n xét, ánh giá nh ng u i m và nh ng m t h n ch c a sáng ki n kinh nghi m; h ng m r ng — phát tri n c a tài sáng ki n kinh nghi m (n u cĩ th ). ng th i khi phân tích sáng ki n kinh nghi m, ng i vi t c n mơ t các bi n pháp ã ti n hành, lí gi i ý ngh a, tác d ng c a các bi n pháp ã ti n hành; nêu c m i quan h gi a các bi n pháp v i c i m i t ng, v i nh ng i u ki n khách quan và ch quan c a vi c tri n khai tài sáng ki n kinh nghi m; trên c s phân tích sáng ki n kinh nghi m, ng i vi t c n a ra c nh ng k t lu n khái quát h ng d n cho vi c áp d ng cĩ hi u qu sáng ki n kinh nghi m và m r ng — phát tri n kinh nghi m (n u cĩ th ). Nh ng yêu c u c b n c a m t b n sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non Khi vi t m t sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non, c n làm rõ tính m c ích, tính th c ti n, tính sáng t o khoa h c và kh n ng áp d ng, m r ng — phát tri n sáng ki n kinh nghi m ĩ nh th nào. C th là: — Tính m c ích + tài sáng ki n kinh nghi m ã gi i quy t nh ng mâu thu n, b t c p gì trong cơng tác ch m sĩc, giáo d c tr em l a tu i m m non? + Ng i vi t sáng ki n kinh nghi m nh m m c ích gì? (nâng cao nghi p v cơng tác c a b n thân, trao i kinh nghi m v i ng nghi p, tham gia nghiên c u khoa h c, ). — Tính th c ti n + Ng i vi t ph i trình bày c nh ng s ki n ã di n ra trong th c ti n cơng tác giáo d c m m non n i mình cơng tác. 110 | MODULE MN 36
- + Nh ng k t lu n c rút ra trong tài sáng ki n kinh nghi m ph i là s khái quát t nh ng cơng vi c c th ã ti n hành, t hi u qu th c ti n c a nh ng cơng vi c ĩ. + Sáng ki n kinh nghi m ph i c kh o sát, ánh giá trên c s ki m nghi m th c t giáo d c m m non v i tin c y ch p nh n c. — Tính sáng t o khoa h c + B n sáng ki n kinh nghi m ph i trình bày c c s lí lu n, c s th c ti n làm ch d a cho vi c gi i quy t v n ã nêu ra trong tài. + B n sáng ki n kinh nghi m ph i trình bày m t cách rõ ràng các b c ti n hành. + Các b c ti n hành tài sáng ki n kinh nghi m ph i m b o tính m i m . + D n ch ng các t li u, s li u và k t qu ph i chính xác, làm n i b t tác d ng, hi u qu c a sáng ki n kinh nghi m ã tri n khai. Tính khoa h c c a m t tài sáng ki n kinh nghi m c th hi n c trong n i dung l n hình th c trình bày tài, cho nên khi vi t sáng ki n kinh nghi m, ng i vi t c n chú ý c hai i m này. — Kh n ng áp d ng và m r ng — phát tri n sáng ki n kinh nghi m + Ng i vi t ph i trình bày, làm rõ hi u qu khi áp d ng sáng ki n kinh nghi m (Cĩ d n ch ng các k t qu , s li u so sánh hi u qu c a cách làm m i so v i cách làm c ). + Ng i vi t ph i ch ra c nh ng i u ki n c n b n, nh ng bài h c kinh nghi m áp d ng cĩ hi u qu sáng ki n kinh nghi m. ng th i ph i phân tích cho th y tri n v ng trong vi c v n d ng, m r ng — phát tri n sáng ki n kinh nghi m ã trình bày ( tài cĩ th v n d ng trong ph m vi nào? Cĩ th m r ng — phát tri n tài nh th nào?). m b o c nh ng yêu c u trên, ng i vi t sáng ki n kinh nghi m c n: — Ph i cĩ th c t ( ã g p nh ng mâu thu n, b t c p trong cơng tác giáo d c m m non và mong mu n tìm ki m bi n pháp gi i quy t). — Ph i cĩ s am hi u v n lí lu n c n thi t làm c s cho vi c tìm tịi bi n pháp gi i quy t v n . — Ph i n m v ng c u trúc c a m t tài; bi t cân nh c, ch n l c, t tên các m c phù h p v i n i dung và m b o tính lơgic c a v n . SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 111
- — Ph i n m v ng các ph ng pháp nghiên c u khoa h c. Khi xác nh m t ph ng pháp nào ĩ c s d ng trong vi c nghiên c u tài, ng i vi t sáng ki n kinh nghi m ph i xác nh c các y u t c b n: M c tiêu c a vi c th c hi n ph ng pháp? Ph ng pháp c áp d ng v i i t ng nào? N i dung thơng tin c n thu c qua ph ng pháp ĩ là gì? Nh ng bi n pháp c th ti n hành ph ng pháp ĩ cĩ hi u qu ? — Ph i thu th p y t li u, s li u liên quan n kinh nghi m trình bày. Các s li u c ch n l c và trình bày trong nh ng b ng th ng kê ph i thích h p, cĩ tác d ng làm n i b t v n mà tác gi mu n ch ng minh, d n ch ng. B c c c a m t b n sáng ki n kinh nghi m trong giáo d c m m non M t sáng ki n kinh nghi m th ng cĩ ba ph n: M u ( t v n ), N i dung (Gi i quy t v n ), K t lu n và ki n ngh . * Ph n m u ( t v n ) th ng c p n nh ng v n sau: — Lí do ch n tài + Trình bày b i c nh c a tài (trình bày khái quát v khơng gian, th i gian, nh ng v n mâu thu n, b t c p trong th c ti n thơi thúc tác gi cĩ nhu c u tìm ki m bi n pháp m i nh m gi i quy t nh ng mâu thu n, b t c p ĩ). + Trình bày s c n thi t ph i ti n hành tài nh m tìm ki m các bi n pháp t i u gi i quy t nh ng mâu thu n, b t c p t ra trong th c ti n giáo d c m m non. — Ph m vi và i t ng c a tài : Xác nh ph m vi áp d ng c a tài; gi i h n l nh v c và i t ng nghiên c u ( tài c n t p trung gi i quy t cho m t b ph n, m t l nh v c hay m t v n c th nào ĩ trong giáo d c m m non). — M c ích c a tài: tài gi i quy t c nh ng mâu thu n, b t c p gì cĩ tính ch t b c xúc trong cơng tác qu n lí và giáo d c m m non? Tác gi vi t sáng ki n kinh nghi m nh m m c ích gì? (Nâng cao nghi p v cơng tác c a b n thân, trao i kinh nghi m v i ng nghi p, tham gia nghiên c u khoa h c, ) Cĩ ĩng gĩp gì m i v m t lí lu n, v m t th c ti n cho giáo d c m m non. — i m m i trong k t qu nghiên c u + Ch ra c nh ng mâu thu n, b t c p gì trong th c ti n giáo d c m m non và nguyên nhân c a nh ng mâu thu n, b t c p này? 112 | MODULE MN 36
- + Tìm c nh ng bi n pháp nào gi i quy t mâu thu n, b t c p trong th c ti n nh m nâng cao hi u qu giáo d c m m non? * Ph n n i dung (Gi i quy t v n ) th ng trình bày nh ng v n sau: — C s lí lu n c a tài : Trình bày m t cách ng n g n, lơgic và cĩ h th ng nh ng v n lí lu n cĩ liên quan ã c t ng k t, bao g m nh ng khái ni m, nh ng ki n th c lí lu n c b n v v n c ch n vi t sáng ki n kinh nghi m, làm c s nh h ng cho vi c nghiên c u tìm tịi nh ng gi i pháp, bi n pháp nh m kh c ph c nh ng mâu thu n, b t c p ã trình bày trong ph n t v n (Ph n m u). — Th c tr ng c a v n : Trình bày m t cách rõ ràng, c th nh ng s ki n, nh ng mâu thu n, b t c p g p ph i trong th c ti n giáo d c, thơi thúc ng i nghiên c u tìm tịi bi n pháp kh c ph c, c i t o hi n tr ng nh m nâng cao hi u qu giáo d c. — Các bi n pháp ã ti n hành nh m gi i quy t v n : Trình bày m t cách t ng minh nh ng bi n pháp ã áp d ng, các b c c th ã ti n hành gi i quy t v n , trong ĩ cĩ nh n xét v vai trị, tác d ng, hi u qu c a t ng bi n pháp ho c t ng b c ĩ. Nêu rõ ràng ph ng pháp th c hi n sáng ki n kinh nghi m nh thu th p thơng tin, i u tra kh o sát, th nghi m, h i th o, — Hi u qu c a sáng ki n kinh nghi m: ã tri n khai áp d ng sáng ki n kinh nghi m cho i t ng c th nào? Nh ng k t qu c th t c, nh ng kinh nghi m rút ra khi áp d ng sáng ki n kinh nghi m. * Ph n k t lu n và ki n ngh th ng trình bày nh ng v n sau: — Ý ngh a c a sáng ki n kinh nghi m i v i vi c qu n lí, giáo d c m m non. — Nh ng bài h c kinh nghi m rút ra t quá trình tri n khai áp d ng sáng ki n kinh nghi m. — Kh n ng ng d ng, tri n khai k t qu c a sáng ki n kinh nghi m trong th c ti n giáo d c m m non (cho n v mình và các n v khác), h ng m r ng — phát tri n c a tài sáng ki n kinh nghi m này (n u cĩ th ). — Nh ng ki n ngh , xu t (v i B Giáo d c và ào t o, S Giáo d c và ào t o, Phịng Giáo d c và ào t o, v i lãnh o tr ng tùy theo t ng tài) tri n khai, ng d ng sáng ki n kinh nghi m cĩ hi u qu . SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 113
- Hình th c c a m t b n sáng ki n kinh nghi m M t b n sáng ki n kinh nghi m th ng trình bày theo m t k t c u sau ây: Bìa chính Bìa ph Danh m c ch vi t t t (n u cĩ) Ph n m u I. Lí do ch n tài II. Ph m vi và i t ng nghiên c u III. M c ích nghiên c u IV. i m m i trong k t qu nghiên c u Ph n n i dung I. C s lí lu n c a v n II. Th c tr ng c a v n III. Các bi n pháp ã ti n hành gi i quy t v n IV. Hi u qu c a sáng ki n kinh nghi m (Trong m i m c này cĩ th g m các m c nh : 1; 2; 3; và m i m c nh này cĩ th cĩ các ti u m c, ví d : 1.1 ; 1.2 ; ; nh h n n a là a ; b ; c và m i lo i m c c n cĩ các ki u ch , c ch khác nhau d phân bi t, giúp ng i c ti n theo dõi) Ph n k t lu n và ki n ngh — Nh ng bài h c kinh nghi m. — Ý ngh a c a sáng ki n kinh nghi m. — Kh n ng ng d ng, m r ng — phát tri n c a tài sáng ki n kinh nghi m (n u cĩ th ). — Nh ng ki n ngh , xu t. Tài li u tham kh o Ph l c (n u cĩ) M c l c 114 | MODULE MN 36
- M t tài sáng ki n kinh nghi m ph m vi r ng, c nghiên c u t m m c cao, ph n N i dung cĩ th c k t c u thành các ch ng (3 ho c 4 ch ng). Ví d : Ch ng 1 . C S LÍ LU N VÀ TH C TI N C A TÀI 1.1. C s lí lu n 1.2. C s th c ti n Ch ng 2. CÁC BI N PHÁP 2.1. 2.2. 2.3. Ch ng 3. HI U QU C A SÁNG KI N KINH NGHI M 3.1. 3.2. 3.3. Ti n trình vi t sáng ki n kinh nghi m — Chính xác hĩa tên tài sáng ki n kinh nghi m Nh ã trình bày, tên tài t ra (Trong c ng nghiên c u) là ý t ng ban u, trong quá trình tri n khai tài th y c n ph i i u ch nh cho phù h p v i th c t , do v y c n ph i chính xác hĩa tên tài. V m t ngơn ng , tên tài ph i t c các yêu c u sau: + Ph i úng ng pháp; + Ph i ý, rõ ngh a, khơng làm cho ng i c cĩ th hi u theo ngh a khác; + Ph i xác nh c ph m vi, n i dung nghiên c u c th c a tài. C n tránh v n quá chung chung ho c cĩ ph m vi quá r ng, khĩ cĩ th gi i quy t c trong m t tài. — i u ch nh, c p nh t c ng nghiên c u Trong quá trình tri n khai tài, ng i nghiên c u phát hi n m t s nhi m v , n i dung ( t ra ban u) c n ph i i u ch nh l i cho phù h p v i th c SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 115
- t . Do v y vi c i u ch nh, c p nh t c ng nghiên c u là c n thi t, song ph i m b o m t s yêu c u sau: + C n ph i m b o s phù h p v i m c ích nghiên c u, h ng nghiên c u; + Nh ng ch nh s a, c p nh t ph i m b o tính lơgic, ph n ánh úng n i dung, ph m vi, k t qu nghiên c u th c t c a tài. — K n ng vi t ph n m u + Lí do ch n tài: M c này yêu c u ng i vi t ph i làm n i b t nh ng lí do khách quan (Nh ng mâu thu n, b t c p trong th c ti n giáo d c m m non) và lí do ch quan (s tr n tr , nhu c u, h ng thú, c a b n thân) khi n tác gi ch n tài nghiên c u này. ng th i c ng ph i lu n ch ng c ý ngh a lí lu n và th c ti n c a tài: Vi c nghiên c u này s em l i l i ích gì cho cơng tác giáo d c m m non. + Ph m vi và i t ng c a tài: M c này yêu c u ng i vi t ph i trình bày m t cách c th ph m vi mà tài áp d ng, nh a bàn tri n khai (Tr ng m m non /Phịng giáo d c m m non ); Thu c l nh v c qu n lí hay t ch c các ho t ng giáo d c tr ng m m non (t ch c ho t ng vui ch i, t ch c ho t ng h c t p, t ch c ch sinh ho t, t ch c i d o i th m, )?; Trên i t ng nào? (tu i nhà tr , m u giáo bé/nh /l n, ). + M c ích c a tài: M c này yêu c u ng i vi t ph i trình bày rõ ích mà tài h ng t i là gì? (Tìm tịi bi n pháp m i hay c i ti n bi n pháp c nâng cao hi u qu giáo d c m m non?). Vi c nghiên c u này cĩ ý ngh a gì cho b n thân, cho cơng tác giáo d c m m non c a n v /ngành? + i m m i trong k t qu nghiên c u: trình bày nh ng ĩng gĩp c a tài (nh ã nêu trong ph n B c c trên ây). — K n ng vi t ph n n i dung + Vi t c s lí lu n: xây d ng c nh ng khái ni m cơng c c a tài, ng i nghiên c u c n nghiên c u, phân tích, ch ra nh ng h t nhân h p lí, nh ng nh ngh a khái ni m c a các tác gi khác nhau, trên c s ĩ xây d ng khái ni m c a mình. C ng cĩ th s d ng khái ni m c a m t tác gi nào ĩ mà mình cho là h p lí nh t làm khái ni m cơng c cho tài c a mình. T ng t nh v y, ng i nghiên c u xây d ng c s lí lu n cho tài c a mình. M i trích d n c n in nghiêng và trong ngo c kép, ghi rõ ngu n trích. Ngu n trích c a vào ngo c vuơng 116 | MODULE MN 36
- ngay sau trích d n, ví d : [9; 56], trong ĩ, 9 là s th t trong danh m c tài li u tham kh o c a tài, 56 là trang cĩ o n trích c a tài li u ĩ. + Trình bày th c tr ng c a v n : Ng i nghiên c u c n nêu cách thu th p thơng tin v th c tr ng v n (qua d gi , quan sát/ i u tra vi t/trị chuy n/tr c nghi m ). Khi phân tích, ánh giá th c tr ng, c n làm n i b t nh ng mâu thu n, b t c p trong th c ti n b ng nh ng minh ch ng c th : b ng s li u; hình nh tr c quan (n u cĩ); nh ng bi u hi n tr ; Ch ra nh ng nguyên nhân d n n nh ng mâu thu n, b t c p ĩ (nguyên nhân ch quan, nguyên nhân khách quan, ; âu là nguyên nhân chính). + Trình bày các bi n pháp ã ti n hành nh m gi i quy t v n (làm thay i th c tr ng theo chi u h ng tích c c): M i bi n pháp ã áp d ng c n trình bày rõ m c ích, ý ngh a c a nĩ; n i dung và cách ti n hành; i u ki n c n thi t (v c s v t ch t, trang thi t b ; v cơ, v tr ) ti n hành bi n pháp. Các bi n pháp ĩ c ti n hành theo m t quy trình nh th nào gi i quy t v n . ng th i c ng c n trình bày c th cách thu th p thơng tin v hi u qu tác ng c a các bi n pháp (qua quan sát, trị chuy n, qua th nghi m, qua tr c nghi m, qua s n ph m ho t ng c a cơ và tr , ); các tiêu chí và thang ánh giá hi u qu c a sáng ki n kinh nghi m. Tiêu chí ánh giá là nh ng d u hi u bi u hi n c a hi u qu tác ng, cĩ th quan sát, o c c. Ví d : ta cĩ th o c hi u qu tác ng c a nh ng bi n pháp phát tri n ngơn ng c a tr qua các d u hi u: V n t c a tr cĩ t ng lên khơng? Kh n ng phát âm c a tr cĩ t t h n khơng? C c u ng pháp và ngơn ng m ch l c c a tr th nào? M i tiêu chí l i c chia làm nhi u m c (Ví d : t t, khá, trung bình, y u ho c cao, trung bình, th p, ), m i m c c quy v i m t ng ng (Ví d , t t: 4 i m, khá: 3 i m; trung bình: 2 i m; y u: 1 i m). T ng h p các tiêu chí l i, ta cĩ thang ánh giá chung v hi u qu c a sáng ki n kinh nghi m. Thang ánh giá cĩ th cĩ 3 m c , 4 m c ho c 5 m c (Ví d , thang 4 m c : T t: tr t c t ng s i m c a các tiêu chí t 35 — 40 ; Khá: t 25 — 34 ; Trung bình: t 20 — 24 ; Y u: d i 20 ). + Trình bày hi u qu c a sáng ki n kinh nghi m: D a vào thơng tin thu th p c trong quá trình tri n khai tài và d a vào thang ánh giá, ng i nghiên c u x lí s li u b ng nh ng cơng th c tốn h c th ng kê phù h p: Cơng th c tính t l %; cơng th c tính i m trung bình c ng, và d a vào k t qu c a nh ng tính tốn ĩ ta l p b ng th ng kê SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 117
- ho c v bi u (Bi u hình tr , hình trịn ). D a vào k t qu th ng kê c trình bày trong b ng, bi u ĩ ta phân tích hi u qu c a nh ng bi n pháp tác ng. làm n i b t hi u qu c a sáng ki n kinh nghi m (Hi u qu c a nh ng bi n pháp m i) ng i nghiên c u c n cĩ s li u v hi u qu c a nh ng bi n pháp c i sánh. Trên c s so sánh, phân tích hi u qu c a tài, ng i nghiên c u rút ra nh ng k t lu n v sáng ki n c a mình. — K n ng vi t ph n k t lu n và ki n ngh : T k t qu nghiên c u lí lu n và th c ti n, ng i nghiên c u rút ra nh ng k t lu n và ki n ngh c th (nh ã trình bày ph n B c c c a sáng ki n kinh nghi m). C ng c n ph i nĩi thêm r ng, ph n k t lu n, c n kh ng nh ý ngh a tác d ng c a sáng ki n kinh nghi m, s c n thi t ph i ng d ng sáng ki n kinh nghi m và ch rõ ph ng h ng ng d ng trong th c ti n. ph n ki n ngh , tùy vào ph m vi, l nh v c nghiên c u, m c nghiên c u, mà a ra ki n ngh v i ban ngành, n v nào là phù h p; khơng nên cĩ nh ng ki n ngh to tát cho m t tài sáng ki n kinh nghi m nh . — K n ng l p danh m c tài li u tham kh o: Danh m c tài li u tham kh o là m t ph n t t y u c a m t cơng trình nghiên c u khoa h c nĩi chung, m t b n sáng ki n kinh nghi m giáo d c nĩi riêng. Danh m c tài li u tham kh o c s p x p theo th t A, B, C, tên tác gi . M i tài li u c trình bày theo tr t t : Tên tác gi , Tên tài li u (in nghiêng), Nhà xu t b n (Ho c T p chí) (N m xu t b n). Ví d : 1. Lê Kim Anh, Ngơn ng và ph ng pháp phát tri n ngơn ng cho tr m m non, NXB Giáo d c Vi t Nam, 2010. 2. Lã Th B c Lý, Ti ng Vi t và ph ng pháp d y ti ng Vi t cho tr m m non, NXB i h c S ph m, 2011. 3. inh H ng Thái, Lí lu n và ph ng pháp phát tri n ngơn ng cho tr m m non, NXB i h c S ph m, 2011. — K n ng trình bày ph n ph l c (n u cĩ): Ph l c là m t minh ch ng cho vi c tri n khai tài sáng ki n kinh nghi m. Qua ph l c ng i c cĩ th hình dung ti n trình nghiên c u, cách th c tri n khai tài, hi u qu c a tài, t c m c tiêu ĩ, ph n ph l c c n trình bày: nh ng cơng c nghiên c u (Giáo án ho t ng; phi u i u tra; bài t p tr c nghi m; ); k t qu thơ ( i m t c c a t ng tr ; s n ph m ho t ng c a tr ; ); nh ng hình nh ho t ng c a cơ và tr ; 118 | MODULE MN 36
- — K thu t trình bày bìa và n i dung c a b n sáng ki n kinh nghi m: Sáng ki n kinh nghi m ph i c ánh máy trên kh gi y A4 (l trên và l d i 3cm, l trái 3,5cm, l ph i 2cm), Font Times New Roman, c ch 14 (Tùy theo nhi m v , n i dung, ph m vi và m c nghiên c u, m t b n sáng ki n kinh nghi m cĩ th dài t 3 n 50 trang ho c h n). S p x p, phân c p các m c l n, nh trong n i dung b n sáng ki n kinh nghi m sao cho logic (Xem l i ph n Hình th c c a b n sáng ki n kinh nghi m). M i m c l n, nh c n cĩ ki u ch , c ch khác nhau d phân bi t, ti n theo dõi (Xem ví d trong h p d i ây): Chương 1 . CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI I. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA CÁC BIỆN PHÁP GÂY HỨNG THÚ KHÁM PHÁ KHOA HỌC CHO TRẺ MẪU GIÁO 1. Đặc điểm hứng thú của của trẻ mẫu giáo 1.1. Khái niệm hứng thú a. Hứng thú là gì? b. Các loại hứng thú c. Vai trị của hứng thú trong cuộc sống con người 1.2. Đặc điểm hứng thú của trẻ mẫu giáo SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 119
- Bìa chính (Bìa ngồi) và Bìa ph (Bìa trong) c trình bày th ng nh t theo m u sau: SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO (HOẶC PHỊNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ) Trường SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Đề tài: 120 | MODULE MN 36
- 1.3. Ti n trình ho t ng c thơng tin cho ho t ng, các tài li u tham kh o cĩ liên quan, k t h p v i nh ng hi u bi t c a b n thân, th c hi n nh ng yêu c u sau: 1) Anh (ch ) hi u th nào là m t sáng ki n kinh nghi m? Phân tích nh ng yêu c u c b n c a m t sáng ki n kinh nghi m trong giáo d c m m non. L y th c ti n giáo d c m m non minh h a. 2) Anh (ch ) trình bày b c c c a m t b n sáng ki n kinh nghi m trong giáo d c m m non. 3) Hãy c b n sáng ki n kinh nghi m v “ H ng d n tr m m non t t o ch i, dùng ” c a Ph m Th Nguy t Chi trong ph n E. Ph l c/Tài li u b sung c a N i dung 2 và nh n xét b c c c a b n sáng ki n kinh nghi m này. 4) B ng nh ng hi u bi t và kinh nghi m c a mình, anh (ch ) thi t k l i b c c c a sáng ki n kinh nghi m nĩi trên. 5) Anh (ch ) trình bày nh ng k n ng c b n trong ti n trình vi t sáng ki n kinh nghi m (T khâu chính xác hĩa tên tài n hồn ch nh b n sáng ki n kinh nghi m). 6) D a vào n i dung và hình th c c a b n sáng ki n kinh nghi m trên ây, anh (ch ) cho nh n xét v k n ng c a ng i vi t th hi n qua b n sáng ki n kinh nghi m này (T vi c t tên tài n vi c s p x p các tiêu m c trong n i dung cĩ logic ch t ch khơng? Di n t rõ ràng d hi u hay l ng c ng, khĩ hi u? L i câu, l i chính t , l i ánh máy nhi u hay ít?). 1.4. Thơng tin ph n h i Theo T i n ti ng Vi t c a Vi n Ngơn ng h c (NXB à N ng, 2005), t ng k t là nhìn l i tồn b vi c ã làm, khi ã k t thúc ho c sau m i n m, cĩ s ánh giá, rút ra nh ng k t lu n chung (nh : t ng k t n m h c; t ng k t kinh nghi m; báo cáo t ng k t cu i n m; ). Nh v y, t ng k t kinh nghi m v m t sáng ki n (m t ý t ng m i) trong giáo d c m m non là nhìn l i tồn b vi c ã làm, khi k t thúc vi c tri n khai tài sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non, cĩ c s ánh giá, rút ra bài h c kinh nghi m c n thi t nh m nâng cao hi u qu giáo d c m m non. Vi t sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non là trình bày b ng v n b n m t cách rõ ràng, cĩ h th ng nh ng kinh nghi m c a cá nhân (ho c SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 121
- nhĩm/t p th ) v m t sáng ki n (m t ý t ng m i) trong giáo d c m m non c tri n khai ã mang l i hi u qu thi t th c; ng nghi p cĩ th tham kh o, h c t p và áp d ng vào th c ti n nh m nâng cao hi u qu cơng tác c a mình. Sáng ki n kinh nghi m c vi t d a trên t li u ã t ng k t kinh nghi m sau khi k t thúc vi c tri n khai tài sáng ki n kinh nghi m. Nĩi cách khác, d a vào k t qu t ng k t kinh nghi m, ng i nghiên c u vi t thành v n b n sáng ki n kinh nghi m c a mình. B c c c a b n sáng ki n kinh nghi m th ng cĩ ba ph n: M u ( t v n ), N i dung (Gi i quy t v n ), K t lu n và ki n ngh . Ph n m u ( t v n ), th ng c p n nh ng v n sau: Lí do ch n tài ; Ph m vi và i t ng c a tài ; M c ích c a tài; i m m i trong k t qu nghiên c u. Ph n n i dung (Gi i quy t v n ), th ng trình bày nh ng v n sau: C s lí lu n c a tài; Th c tr ng c a v n ; Các bi n pháp ã ti n hành nh m gi i quy t v n ; Hi u qu c a sáng ki n kinh nghi m. Ph n k t lu n và ki n ngh , th ng trình bày nh ng v n sau: Ý ngh a c a sáng ki n kinh nghi m i v i vi c qu n lí, giáo d c m m non; Nh ng bài h c kinh nghi m rút ra t quá trình tri n khai áp d ng sáng ki n kinh nghi m; Kh n ng ng d ng, tri n khai k t qu c a sáng ki n kinh nghi m trong th c ti n giáo d c m m non (cho n v mình và các n v khác), h ng m r ng — phát tri n c a tài sáng ki n kinh nghi m này (n u cĩ th ); Nh ng ki n ngh , xu t (v i B Giáo d c và ào t o, S Giáo d c và ào t o, Phịng Giáo d c và ào t o, v i lãnh o tr ng, ) tri n khai, ng d ng sáng ki n kinh nghi m cĩ hi u qu . Ti n trình vi t sáng ki n kinh nghi m và nh ng k n ng c b n — Chính xác hĩa tên tài sáng ki n kinh nghi m. — i u ch nh, c p nh t c ng nghiên c u. — Vi t sáng ki n kinh nghi m: + Vi t ph n m u. + Vi t ph n n i dung. + K n ng vi t ph n k t lu n và ki n ngh . + K n ng l p danh m c tài li u tham kh o. 122 | MODULE MN 36
- Ho t ng 2. Th c hành vi t sáng ki n kinh nghi m v giáo d c m m non (3 ti t) 2.1. M c tiêu ho t ng Rèn luy n cho ng i h c k n ng nghiên c u và vi t sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non. Trên c s ĩ hình thành ng i h c h ng thú và lịng say mê nghiên c u khoa h c. 2.2. Thơng tin ngu n Nhìn l i quy trình vi t sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non Khơng th a khi nh c l i nh ng cơng vi c c n tri n khai khi th c hành vi t sáng ki n kinh nghi m v giáo d c m m non: 1. Xu t phát i m: T nh ng mâu thu n, b t c p trong th c ti n giáo d c m m non n y sinh ý t ng m i (bi n pháp m i) gi i quy t mâu thu n, b t c p nh m nâng cao hi u qu giáo d c m m non. 2. Xác nh tài và t tên cho tài sáng ki n kinh nghi m. 3. Xây d ng c ng — k ho ch nghiên c u. 4. Ti n hành nghiên c u và tích l y kinh nghi m trong quá trình nghiên c u. 5. T ng k t kinh nghi m: Nhìn l i tồn b quá trình tri n khai tài, xác nh nh ng thành t u và h n ch c a nh ng bi n pháp m i (ý t ng m i). 6. Vi t sáng ki n kinh nghi m: — Chính xác hĩa tên tài. — i u ch nh, c p nh t c ng nghiên c u: Xây d ng dàn ý b n sáng ki n kinh nghi m phù h p v i k t qu nghiên c u th c t . — Vi t sáng ki n kinh nghi m theo dàn ý ã xây d ng (vi t ph n m u; ph n n i dung và k t lu n, ki n ngh ). Th c hành vi t sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non Quy trình vi t sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non c di n ra theo ba giai o n: 1. Chu n b : Xác nh tài và t tên cho tài; xây d ng c ng — k ho ch nghiên c u; chu n b c s v t ch t, thi t b th c hi n tài. 2. Th c hi n k ho ch nghiên c u: Áp d ng các ph ng pháp m i vào th c ti n; thu th p, tích l y thơng tin; t ng k t sáng ki n kinh nghi m. SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 123
- 3. Vi t sáng ki n kinh nghi m: Trình bày b ng v n b n tồn b quá trình tri n khai tài sáng ki n kinh nghi m; K t qu t c; Rút ra bài h c kinh nghi m. 2.3. Ti n trình ho t ng Anh (ch ) ch n m t v n trong th c ti n cơng tác giáo d c m m non mà anh (ch ) cho là cịn nhi u mâu thu n, b t c p c n ph i gi i quy t. Trên c s ĩ xu t ý t ng nghiên c u và t ch c tri n khai tài sáng ki n kinh nghi m c a mình. C th là: — t tên cho tài. — Xây d ng c ng — k ho ch nghiên c u. — Th c hi n k ho ch nghiên c u. — T ng k t và sáng ki n kinh nghi m này. 2.4. Thơng tin ph n h i Sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non là m t k t qu nghiên c u khoa h c. Do v y, vi t c m t b n sáng ki n kinh nghi m, ng i nghiên c u ph i th c hi n nh ng cơng vi c c b n c a m t quy trình nghiên c u khoa h c, v i các b c (các giai o n) c th : T mâu thu n, b t c p c a th c ti n n y sinh ý t ng nghiên c u → Xác nh tài và xây d ng c ng — k ho ch nghiên c u → Th c hi n k ho ch nghiên c u → Vi t và ph bi n sáng ki n kinh nghi m. ĐÁNH GIÁ NỘI DUNG 2 1) Sáng ki n kinh nghi m cĩ m y m c ? Nêu c i m c a m i m c ĩ. 2) B n sáng ki n kinh nghi m v : “ H ng d n tr m m non t t o ch i, dùng ” c a Ph m Th Nguy t Chi (trong ph n E. Ph l c/Tài li u b sung c a N i dung 2) là lo i sáng ki n m c t ng thu t kinh nghi m hay m c phân tích kinh nghi m? 3) Nêu nh ng yêu c u c b n c a m t b n sáng ki n kinh nghi m trong giáo d c m m non. 4) Nêu ti n trình và nh ng k n ng c b n trong quá trình vi t sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non. 124 | MODULE MN 36
- 5) Anh (ch ) c b n sáng ki n kinh nghi m v : “ Phát huy tính tích c c ch ng c a tr ho t ng vui ch i ngồi tr i” c a V n Th H ng Loan trong ph n E. Ph l c/Tài li u b sung c a N i dung 2 và: a. Nêu ý ki n c a mình v nh ng v n sau: — Tên tài cĩ phù h p khơng? N u khơng phù h p thì nên i u ch nh th nào? — B c c thi t k cĩ h p lí khơng? N u cĩ th thì nên thi t k b c c th nào? — K n ng vi t, s p x p các m c l n, nh th nào? N u cĩ th , thì nên s p x p và trình bày các m c l n, nh này th nào? b. Hãy t tên tài, thi t k b c c và s p x p các m c l n, nh theo ý c a anh (ch ). 6) D a vào tri th c, k n ng l nh h i c qua nghiên c u thơng tin ngu n và vi c th c hi n các yêu c u c a N i dung 2: T ng k t và vi t sáng ki n kinh nghi m, anh (ch ) hãy t ánh giá mình theo nh ng n i dung sau: — Anh (ch ) cĩ thu n l i và khĩ kh n gì trong vi c ch n tài sáng ki n kinh nghi m? Nêu nh ng vi c ã làm c, nh ng vi c ch a làm c v v n này? — Anh (ch ) cĩ thu n l i và khĩ kh n gì trong vi c tích l y và t ng k t kinh nghi m? Nêu nh ng vi c ã làm c, nh ng vi c ch a làm c v v n này? — Anh (ch ) cĩ thu n l i và khĩ kh n gì trong vi c thi t k b c c c a m t b n sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non? Nêu nh ng vi c ã làm c, nh ng vi c ch a làm c v v n này? — Anh (ch ) cĩ thu n l i và khĩ kh n gì trong vi c ch p bút vi t b n sáng ki n kinh nghi m trong giáo d c m m non? Nêu nh ng vi c ã làm c, nh ng vi c ch a làm c v v n này? SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 125
- Nội dung 3 PH BI N VÀ NG D NG SÁNG KI N KINH NGHI M TRONG GIÁO D C M M NON Ho t ng 1. Ph bi n kinh nghi m trong giáo d c m m non (2 ti t) 1.1. M c tiêu ho t ng — Giúp ng i h c n m c ý ngh a, tác d ng c a vi c ph bi n sáng ki n kinh nghi m trong cơng tác giáo d c m m non. — Giúp ng i h c n m c quy trình và nh ng yêu c u c a vi c ph bi n sáng ki n kinh nghi m trong cơng tác giáo d c m m non. — Cĩ k n ng c n thi t trong vi c ph bi n sáng ki n kinh nghi m trong cơng tác giáo d c m m non. 1.2. Thơng tin ngu n Ph bi n sáng ki n kinh nghi m là gì? Theo T i n ti ng Vi t (c a Vi n Ngơn ng h c, NXB à N ng, 2005), ph bi n là làm cho ơng o ng i bi t b ng cách truy n t tr c ti p hay thơng qua hình th c nào ĩ (ph bi n kinh nghi m; sách ph bi n khoa h c — k thu t; ). Nh v y ta cĩ th hi u, ph bi n sáng ki n kinh nghi m là vi c truy n t cho ng nghi p bi t v kinh nghi m th c t thành cơng c a mình m t cách tr c ti p ho c thơng qua hình th c nào ĩ (sách v , ph ng ti n nghe nhìn, ). Trên c s ĩ ng nghi p cĩ th tham kh o, h c t p ho c ng d ng vào th c ti n nh m nâng cao hi u qu cơng tác c a mình. Trong l nh v c khoa h c giáo d c m m non, ph bi n sáng ki n kinh nghi m là vi c truy n t cho giáo viên m m non, cán b qu n lí giáo d c m m non n m b t c kinh nghi m th c t thành cơng c a cá nhân ho c t p th nào ĩ thơng qua thao gi ng, h i th o, t p hu n, ho c các ph ng ti n thơng tin i chúng (sách báo, b ng hình, Internet, ). Giáo viên m m non, cán b qu n lí giáo d c m m non nghiên c u tham kh o, h c t p, ng d ng sáng ki n kinh nghi m ĩ vào th c ti n c a n v mình nh m nâng cao hi u qu giáo d c c a n v . 126 | MODULE MN 36
- Các hình th c ph bi n sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non — T ch c h i th o chuyên . — T ch c trao i th o lu n trong t , nhĩm chuyên mơn. — T ch c thao gi ng, h i gi ng, t p hu n. — Tuyên truy n qua các ph ng ti n thơng tin i chúng: sách báo, t p chí, ài phát thanh, truy n hình, Internet sáng ki n kinh nghi m cĩ s c lan t a l n, khi t ch c ph bi n sáng ki n kinh nghi m c n ph i h p nhi u hình th c. Ví d v a tuyên truy n, qu ng cáo v a t p hu n, thao gi ng, Ti n trình ph bi n sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non — Xây d ng k ho ch ph bi n sáng ki n kinh nghi m + Xác nh m c ích, i t ng ph bi n sáng ki n kinh nghi m: Tr c khi t ch c ph bi n sáng ki n kinh nghi m, ban t ch c và báo cáo viên ph i xác nh rõ m c ích ph bi n kinh nghi m này là làm gì? (Th ng là: truy n t, trao i nh ng bi n pháp m i v i ng nghi p tìm gi i pháp ng d ng sáng ki n kinh nghi m nh m nâng cao hi u qu giáo d c m m non). ng th i c ng c n xác nh rõ i t ng ph bi n kinh nghi m: Cán b qu n lí giáo d c m m non; giáo viên m m non ; Ph m vi i t ng tham gia: trong t /nhĩm chuyên mơn hay tồn tr ng, tồn qu n/huy n, + Xác nh hình th c ph bi n sáng ki n kinh nghi m: D a vào quy mơ t ch c (c p t /c p tr ng; c p phịng; c p s ; c p qu c gia); Tính ch t c a tài; Ban t ch c và báo cáo viên xác nh hình th c ph bi n sáng ki n kinh nghi m (T ch c trao i th o lu n; t ch c h i th o; t p hu n; thao gi ng; tuyên truy n trên các ph ng ti n thơng tin i chúng ho c ph i h p nhi u hình th c). + Chu n b n i dung và ph ng ti n ph bi n sáng ki n kinh nghi m: giúp m i ng i hi u c bài h c kinh nghi m t tài sáng ki n kinh nghi m, ng i ph bi n sáng ki n kinh nghi m th ng ph i mơ t l i tồn b ti n trình tri n khai tài: t vi c xác nh tài n vi c áp d ng các bi n pháp m i, cách thu th p k t qu , x lí s li u, phân tích k t qu rút ra k t lu n (Bài h c kinh nghi m). Do v y, tr c khi ph bi n kinh nghi m ta ph i xác nh: Ph bi n cái gì? N i dung nào là tr ng tâm? (tránh tràn lan, khơng làm n i b t c k t qu chính c a tài). Trong nhi u tr ng h p, ng i ph bi n kinh SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 127
- nghi m thi t k các slide trình chi u; chu n b b ng hình ch ng minh; chu n b h i tr ng (bàn gh , loa ài, b ng rơn kh u hi u); tr ng, l p th c hành; lên k ho ch ti p ĩn i bi u Cơng vi c chu n b càng chu áo càng thu n l i cho vi c ph bi n sáng ki n kinh nghi m. + Xây d ng ch ng trình, ti n trình làm vi c: Các cơng vi c t khi khai m c n k t thúc ch ng trình ph bi n sáng ki n kinh nghi m di n ra theo trình t nào? Th i gian c th cho tồn b ch ng trình là bao lâu; M i cơng vi c là bao lâu? T t c u m b o s h p lí, t o ra c khơng khí tho i mái, hi u qu cho ng i tham d . — Ti n hành ph bi n sáng ki n kinh nghi m + Ti n hành các cơng vi c theo ch ng trình, ti n trình ã xây d ng. Trong m t ch ng m c nào ĩ, trình t ch ng trình ph bi n sáng ki n kinh nghi m cĩ th linh ho t i u ch nh cho phù h p v i tình hình th c t , song c n m b o tính logic c a n i dung c n ph bi n. + Ghi chép l i tồn b thơng tin ph n h i t các i t ng tham gia ch ng trình ph bi n sáng ki n kinh nghi m làm c s cho vi c nâng cao tính ng d ng c a sáng ki n kinh nghi m trong các c s giáo d c khác nhau. — T ng k t, rút kinh nghi m v vi c ph bi n sáng ki n kinh nghi m + Nhìn l i nh ng cơng vi c ã làm c, nh ng t n t i c n kh c ph c trong tồn b quá trình t ch c ph bi n sáng ki n kinh nghi m (T khâu chu n b n k t thúc). + nh h ng cho nh ng cơng vi c ti p theo: Tìm cách nâng cao h n n a tính ng d ng c a sáng ki n kinh nghi m trong các c s giáo d c khác nhau; xây d ng ch ng trình, k ho ch ph bi n sáng ki n kinh nghi m ti p theo (cĩ th là trên i t ng khác ho c tài khác). 1.3. Ti n trình ho t ng c thơng tin ngu n, các tài li u tham kh o cĩ liên quan, k t h p v i nh ng hi u bi t c a b n thân, th c hi n nh ng yêu c u sau: 1) Ph bi n sáng ki n kinh nghi m là gì? Trong l nh v c giáo d c m m non cĩ nh ng hình th c ph bi n sáng ki n kinh nghi m nào? Ch ra nh ng m t m nh và h n ch c a m i hình th c này. Trên c s ĩ xu t cách ph bi n sáng ki n kinh nghi m sao cho cĩ hi u qu . 128 | MODULE MN 36
- 2) Phân tích ti n trình ph bi n sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non. L y th c ti n ph bi n sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non minh h a. 1.4. Thơng tin ph n h i Theo T i n ti ng Vi t (c a Vi n Ngơn ng h c, NXB à N ng, 2005), ph bi n là làm cho ơng o ng i bi t b ng cách truy n t tr c ti p hay thơng qua hình th c nào ĩ (ph bi n kinh nghi m; sách ph bi n khoa h c — k thu t; ). Trong l nh v c khoa h c giáo d c m m non, ph bi n sáng ki n kinh nghi m là vi c truy n t cho giáo viên m m non, cán b qu n lí giáo d c m m non n m b t c kinh nghi m th c t thành cơng c a cá nhân ho c t p th nào ĩ thơng qua thao gi ng, h i th o, t p hu n, ho c các ph ng ti n thơng tin i chúng (sách báo, b ng hình, Internet). Ph bi n sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non th ng c di n ra v i s ph i h p các hình th c sau: T ch c h i th o chuyên ; t ch c trao i th o lu n trong t , nhĩm chuyên mơn; t ch c thao gi ng, h i gi ng, t p hu n; tuyên truy n qua các ph ng ti n thơng tin i chúng Ti n trình ph bi n sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non c di n ra theo ba b c: 1. Xây d ng k ho ch ph bi n sáng ki n kinh nghi m (xác nh m c ích, i t ng ph bi n sáng ki n kinh nghi m); xác nh hình th c ph bi n sáng ki n kinh nghi m; chu n b n i dung và ph ng ti n ph bi n sáng ki n kinh nghi m; xây d ng ch ng trình, ti n trình ph bi n sáng ki n kinh nghi m; 2. Ti n hành ph bi n sáng ki n kinh nghi m; 3. T ng k t, rút kinh nghi m v vi c ph bi n sáng ki n kinh nghi m. Ho t ng 2. ng d ng sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non (2 ti t) 2.1. M c tiêu ho t ng — Giúp ng i h c n m c ý ngh a, tác d ng c a vi c ng d ng sáng ki n kinh nghi m vào th c ti n giáo d c m m non. — Giúp ng i h c n m c quy trình và nh ng yêu c u c a vi c ng d ng sáng ki n kinh nghi m vào th c ti n giáo d c m m non. SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 129
- 2.2. Thơng tin ngu n — ng d ng sáng ki n kinh nghi m là gì? M i k t qu nghiên c u khoa h c ch phát huy tác d ng khi nĩ c ng d ng vào th c ti n r ng rãi nh m c i t o hi n th c, áp ng ịi h i c a xã h i. Sáng ki n kinh nghi m trong giáo d c m m non là s n ph m nghiên c u, tìm tịi các bi n pháp hi u qu trong cơng tác giáo d c m m non c a cán b qu n lí giáo d c, giáo viên m m non cĩ tâm huy t, nĩ c n c nghiên c u ng d ng vào th c ti n giáo d c m m non. ng d ng sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non là vi c nghiên c u nh ng sáng ki n c a ng nghi p trong cơng tác giáo d c m m non vào th c ti n nh m nâng cao hi u qu giáo d c m m non. M i sáng ki n kinh nghi m u ịi h i i u ki n khách quan (c s v t ch t, mơi tr ng giáo d c, ) và i u ki n ch quan (trình nghi p v , tâm huy t c a giáo viên, c a cán b qu n lí, ). Do v y vi c ng d ng sáng ki n kinh nghi m c a n v này vào n v khác ch cĩ hi u qu mong i khi áp ng c nh ng i u ki n khách quan và ch quan mà sáng ki n kinh nghi m ịi h i. Th c ti n cho hay r ng, n u ng d ng m t cách máy mĩc sáng ki n kinh nghi m c a n v này vào n v khác nhi u khi th t b i. V n t ra là, cán b qu n lí và giáo viên m m non c n nghiên c u k nh ng yêu c u khách quan và ch quan mà sáng ki n kinh nghi m ịi h i, trên c s ĩ ng d ng linh ho t nh ng sáng ki n kinh nghi m vào th c ti n c a n v mình m i cĩ th t c hi u qu mong mu n. — Ti n trình ng d ng sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non vào th c ti n + Tham gia ch ng trình ph bi n sáng ki n kinh nghi m c a ng nghi p. Qua ch ng trình này ta l nh h i c tri th c, k n ng và nh ng i u ki n s d ng các bi n pháp giáo d c mà tài sáng ki n kinh nghi m c p. + Nghiên c u i u ki n c s v t ch t, mơi tr ng v n hĩa - xã h i a ph ng; trình nghi p v c a cán b qu n lí, giáo viên, c a n v mình áp ng c nh ng yêu c u c a các bi n pháp giáo d c m i n m c nào? Cĩ c n ph i b sung, i u ch nh cái gì (trong i u ki n cĩ th ) t ng ng v i i u ki n mà các bi n pháp này yêu c u; c i m tâm lí, sinh lí c a tr n v mình cĩ phù h p khơng? 130 | MODULE MN 36
- + Xây d ng k ho ch ng d ng sáng ki n kinh nghi m vào th c ti n. K ho ch ng d ng sáng ki n kinh nghi m vào th c ti n c n ph i th hi n rõ nh ng v n sau ây: . M c tiêu, yêu c u c n t. . Ph m vi, i t ng ng d ng sáng ki n kinh nghi m. . Bi n pháp, chi n l c ng d ng sáng ki n kinh nghi m. . i u ki n c s v t ch t, trang thi t b ph c v cho vi c ng d ng sáng ki n kinh nghi m. . L c l ng tham gia; cơng tác ph i h p; . Th i gian tri n khai ng d ng sáng ki n kinh nghi m. . K t qu mong i. + T ch c th c hi n k ho ch ng d ng sáng ki n kinh nghi m vào th c ti n. Vi c th c hi n k ho ch ng d ng sáng ki n kinh nghi m vào th c ti n c n di n ra theo các b c sau: . Th nghi m trong ph m vi h p (trong m t l p/tr ng) ánh giá s h p lí c a c a k ho ch ng d ng sáng ki n kinh nghi m; i u ch nh k ho ch (n u th y c n thi t). . ng d ng i trà sáng ki n kinh nghi m vào th c ti n. + T ng k t, rút kinh nghi m vi c ng d ng sáng ki n kinh nghi m vào th c ti n. K t thúc k ho ch ng d ng sáng ki n kinh nghi m c n t ch c t ng k t, rút kinh nghi m v nh ng i u ã t c, nh ng b t c p c n i u ch nh, Trên c s ĩ xây d ng k ho ch phát huy sáng ki n kinh nghi m trong th c ti n. 1.3. Ti n trình ho t ng c thơng tin ngu n, các tài li u tham kh o cĩ liên quan, k t h p v i nh ng hi u bi t c a b n thân, th c hi n nh ng yêu c u sau: 1) ng d ng sáng ki n kinh nghi m là gì? Phân tích ti n trình ng d ng sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non vào th c ti n. L y th c ti n ng d ng sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non minh h a. 2) Nghiên c u b n sáng ki n kinh nghi m v “M t s bi n pháp m b o v sinh an tồn th c ph m trong tr ng m m non cĩ t ch c n bán trú” c a Lê Th Kim H ng trong ph n E. Ph l c/Tài li u b sung c a N i dung 3, hãy: SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 131
- a) Xác nh ý ngh a th c ti n c a sáng ki n kinh nghi m này trong cơng tác ch m sĩc, giáo d c m m non. b) Xây d ng k ho ch ng d ng sáng ki n kinh nghi m này vào th c ti n giáo d c m m non. c) Tri n khai ng d ng sáng ki n kinh nghi m này vào th c ti n theo k ho ch ã xây d ng. d) Sau 3 tháng, t ch c rút kinh nghi m v hi u qu ng d ng sáng ki n kinh nghi m này trong th c ti n c a n v mình. 1.4. Thơng tin ph n h i ng d ng sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non ng d ng sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non là vi c nghiên c u nh ng sáng ki n c a ng nghi p trong cơng tác giáo d c m m non vào th c ti n nh m nâng cao hi u qu giáo d c m m non. Vi c ng d ng sáng ki n kinh nghi m c a n v này vào n v khác ch cĩ hi u qu mong i khi áp ng c nh ng i u ki n khách quan và ch quan mà sáng ki n kinh nghi m ịi h i. Th c ti n cho hay r ng, n u ng d ng m t cách máy mĩc sáng ki n kinh nghi m c a n v này vào n v khác nhi u khi th t b i. Do v y c n nghiên c u k nh ng yêu c u khách quan và ch quan mà sáng ki n kinh nghi m ịi h i, trên c s ĩ ng d ng linh ho t nh ng sáng ki n kinh nghi m vào th c ti n c a n v mình m i cĩ th t c hi u qu mong mu n. ng d ng sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non vào th c ti n th ng di n ra theo ti n trình sau: Tham gia ch ng trình ph bi n sáng ki n kinh nghi m c a ng nghi p; Nghiên c u i u ki n c s v t ch t, mơi tr ng v n hĩa - xã h i a ph ng ; Trình nghi p v c a cán b qu n lí, giáo viên, c a n v mình áp ng c nh ng yêu c u c a các bi n pháp giáo d c m i n m c nào?; Xây d ng k ho ch ng d ng sáng ki n kinh nghi m vào th c ti n; T ch c th c hi n k ho ch ng d ng sáng ki n kinh nghi m vào th c ti n; T ng k t, rút kinh nghi m vi c ng d ng sáng ki n kinh nghi m vào th c ti n. ĐÁNH GIÁ NỘI DUNG 3 1) Ph bi n sáng ki n kinh nghi m là gì? T i sao ph i ph bi n sáng ki n kinh nghi m? 132 | MODULE MN 36
- 2) Trong l nh v c giáo d c m m non cĩ nh ng hình th c ph bi n sáng ki n kinh nghi m nào? Ph bi n sáng ki n kinh nghi m nh th nào s mang l i hi u qu cao? T i sao? 3) Nêu ti n trình ph bi n sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non. Làm rõ ý ngh a tác d ng c a vi c th c hi n nh ng cơng vi c ĩ trong quá trình ph bi n sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non. 4) ng d ng sáng ki n kinh nghi m là gì? Nêu ti n trình ng d ng sáng ki n kinh nghi m và nh ng yêu c u khi ng d ng sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non vào th c ti n. D. KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ I. CÂU HỎI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ 1) Anh (ch ) hãy phân tích ý ngh a, tác d ng c a sáng ki n kinh nghi m trong giáo d c m m non. L y th c ti n giáo d c m m non minh h a. 2) Anh (ch ) hãy trình bày n i dung và hình th c tích l y kinh nghi m trong giáo d c m m non. 3) Nêu nh ng yêu c u c b n c a m t b n sáng ki n kinh nghi m trong giáo d c m m non. 4) Nêu ti n trình và nh ng k n ng c b n trong quá trình vi t sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non. 5) Ph bi n sáng ki n kinh nghi m là gì? Nêu ti n trình ph bi n sáng ki n kinh nghi m trong giáo d c m m non. 6) Trong l nh v c giáo d c m m non cĩ nh ng hình th c ph bi n sáng ki n kinh nghi m nào? Ph bi n sáng ki n kinh nghi m nh th nào s mang l i hi u qu cao? T i sao? 7) ng d ng sáng ki n kinh nghi m là gì? Nêu ti n trình ng d ng sáng ki n kinh nghi m và nh ng yêu c u khi ng d ng sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non vào th c ti n. II. THƠNG TIN PHẢN HỒI CÂU HỎI KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ Câu 1. C n trình bày c nh ng ý c b n sau ây: — Sáng ki n kinh nghi m là gì? — Ý ngh a, tác d ng c a sáng ki n kinh nghi m trong giáo d c m m non: SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 133
- + Nĩ là m t tài li u các c s giáo d c m m non tham kh o, h c t p, v n d ng (trong i u ki n cĩ th ) nh m nâng cao hi u qu ch m sĩc, giáo d c m m non n v mình. + Sáng ki n kinh nghi m giúp giáo viên m m non, cán b qu n lí giáo d c m m non kh c ph c c nh ng h n ch c a nh ng bi n pháp, cách th c giáo d c c nâng cao hi u qu giáo d c. + Sáng ki n kinh nghi m th ng cung c p nhi u thơng tin phong phú, b ích v lí lu n và th c ti n nhi u m t trong vi c ch m sĩc, giáo d c tr em. + Vi t sáng ki n kinh nghi m là m t nhi m v c a ng i giáo viên. Qua vi t sáng ki n kinh nghi m mà k n ng nghiên c u khoa h c c a giáo viên c nâng cao, trình chuyên mơn, nghi p v c nâng cao. — L y ví d th c ti n c a b n thân ho c ng nghi p minh ch ng cho nh ng ý trên (cĩ th nêu ví d ngay cho t ng ý ngh a nêu trên). Câu 2. C n trình bày c nh ng ý c b n sau ây: — Khái ni m v tích l y kinh nghi m trong giáo d c m m non. — N i dung c n tích l y t ng k t và vi t sáng ki n kinh nghi m trong giáo d c m m non: + Tích l y tri th c lí lu n cĩ liên quan n các bi n pháp m i (ý t ng m i) trong tài sáng ki n kinh nghi m. + Tích l y tri th c, k n ng th c ti n c thu th p trong quá trình tri n khai các bi n pháp m i (ý t ng m i) vào th c ti n giáo d c m m non. + Tích l y nh ng thơng tin liên quan n i u ki n khách quan và ch quan c a vi c tri n khai sáng ki n kinh nghi m. — Các hình th c tích l y kinh nghi m: + Ghi chép m t cách cĩ h th ng nh ng tri th c, k n ng thu nh n c qua nghiên c u tài li u, qua h i h p, qua ho t ng th c ti n giáo d c m m non c a mình và ng nghi p. + Ghi âm, ch p nh, quay camera nh ng ho t ng c a cơ và tr trong vi c tri n khai các bi n pháp m i; nh ng ho t ng c a cơ và tr v i các bi n pháp th ng s d ng tr c ĩ. + Gi gìn, b o qu n s n ph m ho t ng c a cơ (giáo án ho t ng, ph ng ti n t ch c ho t ng ) và c a tr (s n ph m t o hình, s n ph m ch i, s n ph m lao ng tr c nh t ). 134 | MODULE MN 36
- Câu 3. C n trình bày c nh ng ý c b n sau ây: — Sáng ki n kinh nghi m là gì? — Nh ng yêu c u c b n c a m t b n sáng ki n kinh nghi m trong giáo d c m m non: + Tính m c ích. + Tính th c ti n. + Tính sáng t o khoa h c. + Kh n ng áp d ng và m r ng — phát tri n sáng ki n kinh nghi m. — m b o c nh ng yêu c u trên, ng i vi t sáng ki n kinh nghi m c n: + Ph i cĩ th c t . + Ph i cĩ s am hi u v n lí lu n c n thi t làm c s cho vi c tìm tịi bi n pháp gi i quy t v n . + Ph i n m v ng c u trúc c a m t tài. + Ph i n m v ng các ph ng pháp nghiên c u khoa h c. + Ph i thu th p y t li u, s li u liên quan n kinh nghi m trình bày. Câu 4. C n trình bày c nh ng ý c b n sau ây: — Khái ni m vi t sáng ki n kinh nghi m. — Ti n trình và k n ng vi t sáng ki n kinh nghi m trong giáo d c m m non: + Chính xác hĩa tên tài sáng ki n kinh nghi m. + i u ch nh, c p nh t c ng nghiên c u. + K n ng vi t ph n m u (lí do ch n tài; Ph m vi và i t ng c a tài; M c ích c a tài; i m m i trong k t qu nghiên c u). + K n ng vi t ph n n i dung (vi t c s lí lu n; Trình bày th c tr ng c a v n ; Trình bày các bi n pháp ã ti n hành nh m gi i quy t v n , làm thay i th c tr ng theo chi u h ng tích c c; Trình bày hi u qu c a sáng ki n kinh nghi m). + K n ng vi t ph n k t lu n và ki n ngh . + K n ng l p danh m c tài li u tham kh o. + K n ng trình bày ph n ph l c (n u cĩ). + K thu t trình bày bìa và n i dung c a b n sáng ki n kinh nghi m. SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 135
- Câu 5. C n trình bày c nh ng ý c b n sau ây: — Khái ni m ph bi n sáng ki n kinh nghi m. — Ti n trình ph bi n sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non: + Xây d ng k ho ch ph bi n sáng ki n kinh nghi m. + Ti n hành ph bi n sáng ki n kinh nghi m. + T ng k t, rút kinh nghi m v vi c ph bi n sáng ki n kinh nghi m. Câu 6. C n trình bày c nh ng ý c b n sau ây: — Khái ni m ph bi n sáng ki n kinh nghi m. — Các hình th c ph bi n sáng ki n kinh nghi m (nêu c nh ng u i m và h n ch c a m i hình th c). — sáng ki n kinh nghi m c ph bi n r ng rãi (cĩ s c lan t a), khi t ch c ph bi n sáng ki n kinh nghi m c n ph i h p nhi u hình th c. Ví d v a tuyên truy n, qu ng cáo v a t p hu n, thao gi ng, Câu 7. C n trình bày c nh ng ý c b n sau ây: — Khái ni m ng d ng sáng ki n kinh nghi m. — Ti n trình ng d ng sáng ki n kinh nghi m giáo d c m m non vào th c ti n: + Tham gia ch ng trình ph bi n sáng ki n kinh nghi m c a ng nghi p. + Nghiên c u i u ki n c s v t ch t, mơi tr ng v n hĩa - xã h i a ph ng, ; trình nghi p v c a cán b qu n lí, giáo viên, c a n v mình. + Xây d ng k ho ch ng d ng sáng ki n kinh nghi m vào th c ti n. + T ch c th c hi n k ho ch ng d ng sáng ki n kinh nghi m vào th c ti n. + T ng k t, rút kinh nghi m vi c ng d ng sáng ki n kinh nghi m vào th c ti n. E. PHỤ LỤC/TÀI LIỆU BỔ SUNG (L u ý biên t p viên khơng s a l i chính t , l i ánh máy, l i trình bày k , m thu t c a các b n “Sáng ki n kinh nghi m” c gi i thi u m c E, ng i h c nghiên c u, nh n xét, bình lu n) N i dung 1: 1. Chu M nh Nguyên (Ch biên). B i d ng hi u tr ng Trung h c c s , t p IV. NXB Hà N i, 2005. 136 | MODULE MN 36
- 2. Nguy n Th c. Lí thuy t và ph ng pháp nghiên c u s phát tri n c a tr em . NXB i h c S ph m, 2007. 3. Nguy n Ánh Tuy t (Ch biên). Ph ng pháp nghiên c u khoa h c giáo d c m m non. NXB i h c S ph m, 2008. 4. D án Vi t — B . Ph ng pháp nghiên c u s ph m ng d ng. NXB i h c S ph m, 2010. 5. Ph m Vi t V ng. Ph ng pháp nghiên c u khoa h c giáo d c. NXB i h c S ph m, 2007. 6. SÁNG KI N KINH NGHI M: BI N PHÁP T O H NG THÚ CHO TR KHÁM PHÁ KHOA H C (Hồng Th Ng c Trâm — Theo T V N Khi nghe nĩi n “Tr m m non khám phá khoa h c”, m i ng i u ng c nhiên và t h i: “Tr m m non ch cĩ ph i c p II, c p III hay i h c âu mà khám phá khoa h c?”. B n thân tơi lúc u c ng ngh nh v y. Sau tham kh o m t s tài li u “Khám phá khoa h c” và d gi m t vài ho t ng khoa h c c a kh i Lá, tơi t t câu h i: “T i sao mình khơng l y nh ng thí nghi m t các tài li u và ph i tìm hi u k xem tài nào phù h p v i tr ; nh ng k n ng, thao tác th nghi m nào phù h p v i tr l p mình và t o thành các ho t ng khám phá khoa h c cho tr m u giáo?”. Nh ng suy ngh , câu h i ĩ cịn làm tơi tr n tr và cu i cùng tơi ã tìm ra m t s ho t ng tơi và các cháu cùng tham gia thí nghi m, cùng ch i, cùng tr i nghi m và k t qu là các cháu thích h c, ti t h c vơ cùng sinh ng; các cháu t khám phá ra k t qu qua thí nghi m c a mình. Qua s thành cơng này i v i l p, tơi xin trình bày m t s ph ng pháp, bi n pháp t ch c cho tr khám phá khoa h c các ng nghi p cùng tham kh o. GI I QUY T V N : c tr c ti p làm thí nghi m v i các v t mà mình ang h c qu là m t i u thích thú v i tr . Th t v y, c cho cháu c ho t ng, c tr i nghi m, c th — sai và cho cháu tìm ra m t k t qu nào ĩ s là m t i u lí thú i v i tr . SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 137
- Thí nghi m 1: D y v khơng khí u tiên cơ cho tr ch i các trị ch i nh : Trị ch i 1: “B t m i” — Cho tr b t m i, h i tr cĩ th c khơng? → khơng th c. — V y làm th nào th c? → th tay ra, th c. — Cho cháu ng vào ch cơ quy nh, h i cháu: Th c khơng? — Cho cháu ng gĩc khác cùng vài b n n a, h i cháu: Th c khơng? — Cho cháu ng t do trong l p, h i cháu: Th c khơng? Lúc này tơi m i t v n : Chúng th c là nh cĩ khơng khí, v y khơng khí cĩ âu? → Khơng khí xung quanh chúng ta. Tơi k t lu n: Nh v y khơng khí cĩ xung quanh chúng ta. Tơi ti p t c t tình hu ng: Th khơng khí cĩ b t c khơng? → Cĩ cháu nĩi c, cĩ cháu nĩi khơng. Tơi h i ti p: Làm cách nào b t c khơng khí? → Lúc này các cháu a ra r t nhi u ý ki n: L y li; l y chai; l y non; l y h p; b t khơng khí. Tơi phát cho m i cháu m t cái túi nilon và yêu c u: Hãy l y và b t khơng khí vào túi! → M i cháu ã th c hi n m t cách khác nhau: N m b t khơng khí xung quanh b vào túi; v i khơng khí cho vào túi; Nh ng các cháu v n ch a th y gì trong túi. Tơi ti p t c g i ý: Các con hãy làm cách nào túi ph ng to lên i! → Các cháu phát hi n là ph i th i h i vào túi và mu n gi h i trong túi ph i xo n hay bu c túi l i. Sau ĩ tơi gi i thích: Khơng khí ang trong túi c a các con y. Ti p theo tơi cho các cháu ch i v i túi khơng khí. Ví d , l y kéo c t th y khơng khí xì ra; l y que nh n âm s th y h i thốt ra → ĩ là khơng khí. Ti t h c sơi ng và vui h n lên, các cháu bi t thêm là: Khơng khí luơn luơn xung quanh con ng i; con ng i ph i cĩ khơng khí m i s ng, m i th c, Thí nghi m 2: Tr ng chìm — Tr ng n i Tơi cho các cháu làm thí nghi m: mu i vào hai li n c, l ng n c hai li b ng nhau, riêng l ng mu i thì khác nhau, khu y u s th y tr ng cĩ qu n i, qu chìm. 138 | MODULE MN 36
- Tr th c hi n: B tr ng vào hai li n c, li A tr ng n i, li B tr ng chìm. Khích l tr tìm nguyên nhân: Th li n c A sao th y m n quá, th li n c B th y khơng m n b ng (Li A m n vì nhi u mu i, cịn li B thì ít mu i). T ĩ các cháu suy ra: Vì li A cĩ nhi u mu i làm cho qu tr ng n i. Mu n tr ng li B n i lên ta ph i làm gì? Các cháu trao i trong nhĩm và a ra gi i pháp: thêm mu i vào li B. Các cháu thích thú khi thêm mu i tr ng li B n i lên. V y tr ng trong n c mu i cĩ n i c khơng? Tr ng cịn n i c âu n a khơng? (V í d n c ng, d u n, ). Ti p t c cho tr khám phá. M i khi tr khám phá ra i u gì, cơ cho tr “ghi” k t qu b ng kí hi u mà cơ và tr ã tho thu n d ki m tra. Khi thí nghi m thành cơng, tơi th y trên khuơn m t các cháu r ng r , ph n kh i, t tin, h n lên. T ng t nh các thí nghi m trên, tơi cho tr nhi u thí nghi m v i các n i dung ( tài) khác trong ho t ng khám phá khoa h c và th y các cháu h ng ng nhi t tình và say mê th nghi m. Tơi th c s ph n kh i và t tin vào các ph ng pháp, bi n pháp c a mình. K T THÚC V N : Thơng qua m t s ho t ng khoa h c ĩ, tơi ã t o cho tr : S h ng thú, tị mị, thích khám phá các s v t hi n t ng xung quanh. Hình thành cho tr m t s k n ng, thao tác th nghi m trong gĩc khoa h c. Tr ngày càng cĩ k n ng quan sát, bi t suy ốn, phán ốn nh m tìm ra m t k t qu chính xác. Khơng ch khám phá trong gĩc khoa h c, các cách th c, bi n pháp này c n c nghiên c u và áp d ng vào vi c t ch c các ho t ng khác cho tr tr ng m m non. N i dung 2: 1) Nguy n Ánh Tuy t (Ch biên). Ph ng pháp nghiên c u khoa h c giáo d c m m non. NXB i h c S ph m, 2008. 2) D án Vi t — B . Ph ng pháp nghiên c u khoa h c s ph m ng d ng. NXB i h c S ph m, 2010. SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 139
- 3) Ph m Vi t V ng. Ph ng pháp nghiên c u khoa h c giáo d c. NXB i h c S ph m, 2007. 4) Sáng ki n kinh nghi m: H NG D N TR M M NON T T O CH I DÙNG (Ph m Th Nguyên Chi — Tr ng m u giáo th c hành TW3, d n theo ) 1. M c ích — ý ngh a Trong tr ng m m non, vui ch i là ho t ng ch o c a tr và ch i là ph ng ti n giúp tr th c hi n ho t ng ĩ, ng th i c ng chính là cách giúp tr ti p thu bài h c m t cách sinh ng, nhi t tình h n. Hi n nay, ch i cho tr em cĩ r t nhi u trên th tr ng, tuy nhiên xét v ph ng di n giáo d c thì chúng khơng th áp ng y các nhu c u và m c ích c a ch ng trình d y h c tr ng m m non. H n th n a vi c mua quá nhi u ch i cho tr làm nh h ng n ti n b c c a các b c ph huynh trong khi các ph , ph ph m t gia ình ang s n cĩ và cĩ r t nhi u cho các cháu cĩ th s d ng tái t o làm ch i cho chính mình. Khi mĩn ch i do t tay mình làm ra, các cháu s c m th y yêu quý và h ng thú h n r t nhi u so v i các ch i mua s n. ây c ng là m t hình th c d y cho tr bi t yêu quý s c lao ng ngay khi cịn bé. Xu t phát t nh ng ý t ng nêu trên, chúng tơi ngh r ng vi c d y cho tr t làm ch i là vi c làm h t s c c n thi t và b ích cho tr m m non. Ch ng trình d y tr làm ch i ph i m b o th c hi n theo m c tiêu giáo d c, mang tính th m m ph i giúp tr phát tri n trí t ng t ng, kích thích cho tr tính c l p, sáng t o, ng th i ph i phù h p v i t ng l a tu i và m b o c s an tồn cho tr . Mu n làm c i u này, giáo viên c n ph i nh h ng tr c m t s nguyên v t li u c n thi t, ti p theo ph i ph i h p ch t ch v i ph huynh bi t tr c nh ng nguyên v t nào mà tr cĩ th s u t m c. Trên c s ĩ, giáo viên s giao nhi m v và h ng d n cho tr cách s u t m, thu nh t, và b o qu n các các nguyên v t li u. Tùy vào t ng nhi m v và i u ki n c th c a tr mà quy nh th i gian th c hi n ng n hay dài. Trong cu c s ng hi n i ngày nay mà nh t là t i thành ph l n nh Thành ph H Chí Minh, các ph ph ph m t gia ình vơ cùng phong phú: lõi gi y v sinh, các h p bánh k o, các túi, lon, h p ng , ng th c n, báo c , t p chí là m t kho nguyên li u vơ cùng phong phú cho tr cĩ th làm c ch i cho mình. Tuy nhiên, ch ng trình 140 | MODULE MN 36
- giáo d c này càng thêm phong phú, chúng ta cĩ th t v n cho ph huynh giúp tr s u t m thêm các lo i nguyên li u khác nh : các lo i h t ng c c, rau c qu t i và khơ, nhánh cây, lá cây khơ, các lo i h t, các lo i nui, v tr ng, len C n ph i chú ý ph ng pháp truy n t. Giáo viên khơng nên t ra tr c lo i s n ph m, b t tr làm theo mà ch nên g i ý cho tr t ch n m u ch i, dùng mà mình thích. Sau ĩ giáo viên m i h ng d n c th ph ng pháp th c hi n v i t ng lo i ch i sao cho phù h p v i t ng cháu. Cịn v th i i m truy n t, giáo viên nên cho tr th c hi n vào gi ho t ng t o hình ng th i nên khuy n khích cho tr th c hi n vào các gi ho t ng vui ch i và ho t ng chi u. Qua m t th i gian t nghiên c u và áp d ng các ph ng pháp nêu trên, tơi c ng ã g t hái c nh ng thành cơng b c u. Sau ây, tơi xin gi i thi u m t s s n ph m c a cháu ã làm c trong n m h c v a qua: — L hoa xinh x n — Tranh sáng t o — Gia ình búp bê — Tranh ba chi u — Cơn trùng (ki n, b m, sâu) — Nh ng b n nh ng ngh nh — B c tranh ng c c — Búp bê t rau, c 2. Ph ng pháp th c hi n 2.1. Ph ng pháp th c hi n “ L hoa xinh x n” a) Chu n b v t li u: Màu n c, c , n p bia, ng c t hình trịn ng kính 6mm, 1 chi c a, 1 nhành cây khơ, x p c m hoa, 10 khoanh c c i tr ng ho c d a leo dày kho ng 2mm, 5 khoanh c cà r t dày kho ng 2mm, t m và 1 gáo d a b) Th c hi n: B c 1: trang trí gáo d a theo ý thích làm bình hoa, khơ B c 2: dùng n p bia c t các khoanh cà r t thành nh ng hình trịn làm cánh hoa. Sau khi c t dùng t m kéo ra. SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 141
- B c 3: dùng ng c t hình trịn c t các khoanh c c i tr ng ho c d a leo thành nh ng hình trịn nh làm nhu hoa. Sau khi c t, các khoanh trịn c l y ra b ng cách dùng chi c a y vào trong ng c t B c 4: dùng t m g n t ng nhu hoa vào cánh hoa, bé c 1 bơng hoa. Ti p t c nh v y (b c 2 t i 4) bé s t o c 5 bơng hoa. B c 5: dùng tay g n các bơng hoa vào nhánh cây khơ B c 6: t mi ng x p vào trong gáo d a, sau ĩ g n nhánh cây khơ vào mi ng x p. Nh v y ã th c hi n xong vi c t o ra m t l hoa xinh x n. c) S d ng: giáo viên h ng d n cho bé cách t và v trí t l hoa vào các n i nh gĩc gia ình, gĩc h c t p nhà ho c tr ng. 2.2. Ph ng pháp th c hi n “tranh sáng t o” a) Chu n b v t li u: Màu n c, c , l thu c b ng nh a cĩ ch a s n màu n c, keo dán, xác c m d a ã nhu m màu, gi y bìa c ng. b) Th c hi n: — B c 1: dùng l thu c cĩ ch a màu bĩp nh và v phác th o các hình nh tu ý trên gi y bìa. — B c 2: dùng keo dán bơi vào các kho ng tr ng trên các hình nh v a m i phác th o. — B c 3: ch n lo i xác c m d a cĩ màu phù h p dán vào các vùng v a bơi keo. Nh v y ã th c hi n xong vi c t o ra m t b c tranh theo ý mu n. c) S d ng: giáo viên h ng d n cho bé cách treo và v trí treo tranh gĩc tri n lãm tranh hay gĩc h c t p nhà. 2.3. Ph ng pháp th c hi n “gia ình búp bê” a) Chu n b v t li u: 10 h t cau già ho c h t nhãn, v i n màu kích th c 5cm x 2cm, len màu, keo nh t ng, t m, kéo. b) Th c hi n: — B c 1: dùng t m g n hai h t cau l i v i nhau làm thân và u búp bê. — B c 2: dùng kéo c t len màu thành o n làm tĩc. — B c 3: dùng keo nh t ng dán ph n tĩc v a c t xong vào u búp bê. — B c 4: dùng mi ng v i trùm lên tĩc c a búp bê. 142 | MODULE MN 36
- — B c 5: dùng dây len c t ch t mi ng v i vào ph n ti p giáp u và mình búp bê. Ti p t c nh v y, bé s c nhi u búp bê v i nhi u ki u và máu s c khác nhau. Nh v y ã th c hi n xong vi c t o ra m t gia ình búp bê. c) S d ng: giáo viên h ng d n cho bé t gia ình búp bê vào gĩc v n h c. 2.4. Ph ng pháp th c hi n “tranh ba chi u” a) Chu n b v t li u: 2 t m nh a trong, c ng và 1 t m gi y rơ-ki hình ch nh t cĩ kích th c b ng nhau, 3 khung bìa các ton dày cĩ kích th c b ng v i t m gi y, màu n c, c v , b ng keo hai m t. b) Th c hi n: — B c 1: v ph n n n trên t m gi y rơ-ki theo ý thích. — B c 2: v nh ng chi ti t ph tùy thích trên t m nh a th nh t. — B c 3: v nh ng chi ti t chính tùy thích trên t m nh a th hai. — B c 4: dán t m nh a th nh t lên t m gi y rơ-ki r i ti p t c dán t m th hai lên t m th nh t ( Gi a 3 t m là khung c c t b ng gi y các ton ). — B c 5 : v ho c dán trang trí khung b ng gi y màu cho p m t. Nh v y ã th c hi n xong m t b c tranh nh ý mu n. c) S d ng: giáo viên h ng d n cho bé t b c tranh gĩc tri n lãm tranh ho c gĩc h c t p. 2.5. Ph ng pháp th c hi n “ àn ki n” * Cách 1: a) Chu n b v t li u: keo nh t ng tr ng, 1 t m bìa c ng hình ch nh t, màu n c, c v , bút lơng en, 1 nhánh cây khơ, h t sabơchê, h t u en, h t na. b) Th c hi n: — B c 1: v ph n n n trên t m gi y bìa theo ý thích. — B c 2: dùng keo nh t ng tr ng dán cành cây khơ lên t m bìa. — B c 3: dán l n l t ba h t g m 1 h t na, 1 h t u en và 1 h t sabơchê sao cho ba h t này ti p xúc n i ti p nhau (H t na là u ki n, h t u en là ng c và h t sabơchê là b ng ki n). — B c 4: v thêm sáu chân cho ki n trên ph n thân. Hai râu trên ph n u. SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 143
- Ti p t c nh v y bé s th c hi n c nhi u con ki n. Nh v y ã th c hi n xong m t b c tranh trong ĩ cĩ m t àn ki n ang bị trên cành nh ý mu n. * Cách 2 a) Chu n b v t li u: keo nh t ng tr ng, 1 t m bìa c ng hình ch nh t, màu n c, c v , bút lơng en, m t ít s m p khơ, v tr ng gà, v t và tr ng cút. b) Th c hi n: — B c 1: v ph n n n trên t m gi y bìa theo ý thích. — B c 2: dùng keo nh t ng tr ng dán x m p lên t m bìa làm cành cây. — B c 3: dán l n l t ba v qu tr ng g m 2 v cút và 1 v v t n i ti p nhau (v cút u tiên là u ki n, v cút th hai là ng c và v tr ng v t là b ng ki n). — B c 4: v thêm sáu chân cho ki n trên ph n thân. Hai râu trên ph n u. Nh v y ã th c hi n xong m t b c tranh trong ĩ cĩ m t con ki n ang bị trên 1 cành cây. c) S d ng: giáo viên h ng d n cho bé t b c tranh gĩc tri n lãm tranh ho c gĩc h c t p 2.6. Ph ng pháp th c hi n “con chu n chu n” a) Chu n b v t li u: 1 t m bìa c ng hình ch nh t, keo nh t ng tr ng, h t u, bút lơng en, màu n c và c v , lá xanh cĩ d ng hình dài. b) Th c hi n: — B c 1: v ph n n n trên t m gi y bìa c ng theo ý thích. — B c 2: dán hai h t u dính sát vào nhau. — B c 3: dán 4 lá ph n thân. — B c 4: dùng bút lơng en v uơi dài. Nh v y ã th c hi n xong m t con chu n chu n. c) S d ng: giáo viên h ng d n cho bé t b c tranh gĩc tri n lãm tranh ho c gĩc h c t p 2.7. Ph ng pháp th c hi n “con b m” a) Chu n b v t li u: 1 t m bìa c ng, keo nh t ng tr ng, h t, d m v bút chì sau khi chu t, bút lơng en. 144 | MODULE MN 36
- b) Th c hi n: — B c 1: v ph n n n trên t m gi y bìa theo ý thích. — B c 2:dán hai h t liên ti p nhau. Chú ý h t nh làm ph n u, h t l n làm ph n thân. — B c 3: dán d m bút chì hai bên ph n thân làm cánh b m. — B c 4: v râu trên ph n u con b m. Nh v y ã th c hi n xong m t con b m. c) S d ng: giáo viên h ng d n cho bé t b c tranh gĩc tri n lãm tranh ho c gĩc h c t p. 2.8. Ph ng pháp th c hi n “nh ng b n nh ng ng nh” a) Chu n b v t li u: keo N A, m t ít s n n c, m t bìa c ng, hình nh ng con v t ph ng b ng c khoai. b) Th c hi n: — B c 1: v ph n n n trên t m gi y bìa theo ý thích. — B c 2: tr n keo N A v i s n n c — B c 3: tráng m t l p h n h p v a tr n lên m t ph ng c a con v t ã chu n b . — B c 4: in m t v a tráng keo lên t m bìa — B c 5: trang trí thêm cho con v t theo ý thích. Nh v y ã th c hi n xong m t con b m. c) S d ng: giáo viên h ng d n cho bé t b c tranh gĩc tri n lãm tranh ho c gĩc h c t p 2.9. Ph ng pháp th c hi n “b c tranh ng c c” a) Chu n b v t li u: nui xo n, keo nh t ng, các lo i ng c c, bìa c ng. b) Th c hi n: — B c 1: v phác th o g ng m t hay là con v t nào ĩ lên t m bìa c ng. — B c 2: ph t keo lên ph n di n tích c n dán h t lên b c tranh. — B c 3: r c h t lên trên vùng v a bơi keo, n nh h t cho dính r i ch keo khơ (m i ph n ch n 1 lo i ng c c khác nhau). — B c 4: dùng nui xo n dán tĩc ho c uơi n u là con v t. Nh v y ã th c hi n xong m t b c tranh ng c c. c) S d ng: giáo viên h ng d n cho bé t b c tranh gĩc tri n lãm tranh ho c gĩc h c t p SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 145
- 3. K t lu n C n c trên k t qu t c, chúng tơi rút ra nh ng k t lu n nh sau : — Vi c h ng d n cho tr t làm ch i, dùng là r t b ích và c các cháu h ng ng r t t t. — Trong quá trình th c hi n, các cháu ã th hi n c tính c l p, sáng t o r t cao. — Giáo d c cho các cháu tính ti t ki m, yêu quý s c lao ng, ý th c b o v mơi tr ng và b c u làm quen v i ph ng pháp làm cơng vi c. — c ph huynh r t hoan nghênh. 5) Sáng ki n kinh nghi m: PHÁT HUY TÍNH TÍCH C C CH NG C A TR HO T NG VUI CH I NGỒI TR I (V n Th H ng Loan — Theo I. T V N 1. Xu t phát i m Tr m m non "H c mà ch i — ch i mà h c". Ho t ng vui ch i là ho t ng ch o c a l a tu i m m non, mà trong ĩ vui ch i ngồi tr i là m t ho t ng khơng th thi u vì tr s c hít th khơng khí trong lành, c quan sát th gi i xung quanh khám phá nh ng i u m i l t thiên nhiên giúp tr t ng thêm v n s ng và nh t là tr c t do ho t ng. 2. Lí do Mơi tr ng cho tr ho t ng ngồi tr i s là m t mơi tr ng h p d n và lơi cu n tr n u chúng ta bi t n m b t và t n d ng t t c nh ng y u t cĩ s n trong thiên nhiên, tác ng vào chúng qua các trị ch i, quan sát, tìm hi u s v t xung quanh tr trong các tình hu ng. Nh ng câu h i nh : vì sao, làm th nào và t s tị mị ham hi u bi t tr , ta giáo d c cho tr hình thành hành vi p, thĩi quen t t, gĩp ph n phát tri n nhân cách tr . Chính vì nhu c u nh n th c c a tr mu n khám phá th gi i xung quanh, tơi ã m nh d n ch n tài "Phát huy tính tích c c ch ng c a tr ho t ng vui ch i ngồi tr i". 146 | MODULE MN 36
- 3. T m quan tr ng Ho t ng ngồi tr i là m t trong nh ng ho t ng vui ch i mà tr h ng thú nh t, mang l i cho tr nhi u ni m vui và ki n th c c n thi t v th gi i xung quanh chúng. Tr nh n th c th gi i xung quanh b ng cách ti p xúc, tìm hi u, khám phá và quan tâm n nh ng gì x y ra cu c s ng xung quanh mình. Qua ho t ng ngồi tr i tr tho mãn nhu c u ho t ng, nhu c u tìm hi u khám phá c a tr . Ho t ng vui ch i ngồi tr i t o cho tr s nhanh nh n và thích ng v i mơi tr ng t nhiên ng th i tr t tin, m nh d n trong cu c s ng. 4. Ph m vi áp d ng SKKN L p ch i 2, tr ng MN Thiên Lý, Qu n Tân Phú. II. N I DUNG CHÍNH a. Thu n l i Nhà tr ng cĩ t sách và nhi u tài li u phong phú tham kh o Tr ng trang b nhi u dùng ch i ho t ng ngồi tr i a d ng và phong phú. B n thân th ng xuyên h c h i các ng nghi p qua các bu i d gi ho t ng và tìm hi u qua các lo i sách báo ng th i cĩ k ho ch s p x p ho t ng vui ch i theo t ng ch v i s h ng thú c a tr . Ph huynh ng h các nguyên v t li u cho các ho t ng và h c sinh thì tích c c tham gia các trị ch i. b. Khĩ kh n V trí khu v c tr ng khơng phù h p v i t tr ng cây, cây tr ng khĩ phát tri n nên t o mơi tr ng cĩ m ng xanh r t v t v luơn ịi h i s bao quát ch m chút th ng xuyên cây m i cĩ th phát tri n. a s ph huynh l p u là thành ph n lao ng nên trị chuy n cùng tr v th gi i xung quanh tr cịn h n ch , a ph n là cơ cung c p cho tr ki n th c. 1. Bi n pháp x lí * Bi n pháp 1: a d ng các trị ch i ngồi tr i. Th c tr ng tr ng tơi là m t tr ng cĩ di n tích sân r ng, s s h p lí nên vi c t ch c cho các cháu vui ch i ho t ng ngồi tr i theo l ch c SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM TRONG GIÁO DỤC MẦM NON | 147
- th c a t ng nhĩm r t thu n ti n. Riêng v i l p tơi ngồi vi c tách nhĩm cho cháu ho t ng, tơi cịn ch ng tìm tịi nh ng n i dung ho t ng ngồi tr i, nh ng trị ch i v n ng, trị ch i dân gian g n v i ch i m và g n v i nh ng m c th i gian phù h p. — Các trị ch i phát tri n giác quan: + Tr l ng nghe ti ng ng, ti ng kêu âu, nghe ti ng giĩ th i, lá r ng, chim hĩt, ng i mùi hoa, mùi c , mùi c a lá cây, c m nh n ánh n ng m t tr i, qua trị ch i ai tinh m t, ốn cây qua lá, ốn v t b ng tay, ai thính tai, ốn xem ti ng ng gì — Các trị ch i t ng c ng nh n th c c a tr : + Tr ch i v i cát, n c, s i, ph n v , t á bi t c tính ch t c a chúng. Ch i v i lá cây nh x p lá thành nh ng hình d ng khác nhau theo trí t ng t ng c a tr nh hình bơng hoa, c n nhà, con b m + Tr tham gia tr ng cây và ch m sĩc v n cây xung quanh khu v c tr ng nh m phát tri n ĩc tị mị tr : quan sát s thay i hàng ngày c a cây xanh trong tr ng và phân lo i chúng nhĩm cĩ hoa, nhĩm khơng cĩ hoa, nhĩm n qu + Qua nh ng trị ch i này c ng giúp tr m r ng m i quan h v i th gi i xung quanh, cách ch m sĩc cây xanh và b o v cây xanh, rèn cho tr cách giao ti p l ch s v i m i ng i. — Ho t ng giúp phát tri n v n ng tr : Ch i v i các ch i cĩ s n trong tr ng + Thơng qua ho t ng leo trèo trên các thi t b d ng c v n ng ngồi tr i: c u tu t, các v n ng bị tr n trèo tung ném chuy n b t, leo qua các b c tam c p, g c cây, nh y lị cị rèn cho tr s khéo léo nhanh nh n c a ơi bàn tay, bàn chân, giáo d c tr khơng leo trèo nh ng n i nguy hi m. + T ch c cho cháu ch i m t s trị ch i sinh ho t t p th n gi n, trị ch i sinh ho t c ng ng c ng r t thu hút tr nh : trị ch i ồn k t, tr i n ng tr i m a, b n súng, i ch cho b n, b y cá, cá s u lên b ho c c ng cĩ th hát cho cháu hát theo m t s bài hát sinh ho t t p th n gi n nh : B n âu, qu bĩng trịn, ra ây xem + Ngồi nh ng trị ch i v n ng theo ch ng trình ch m sĩc và giáo d c tr , tơi c ng ã linh ho t trong vi c thay i lu t ch i, thay i tên trị ch i nh m thu hút tr và h p d n tr vào các trị ch i. Ví d : Trị ch i i ch cĩ th thay i tên là bão th i, giĩ th i, tìm b n 148 | MODULE MN 36
