Module THPT 17: Tìm kiếm, khai thác, xử lí thông tin phục vụ bài giảng - Trịnh Thanh Hải

Nội dung text: Module THPT 17: Tìm kiếm, khai thác, xử lí thông tin phục vụ bài giảng - Trịnh Thanh Hải

1. TRỊNH THANH HẢI MODULE THpt 17 t×m kiÕm, khai th¸c, xö lÝ th«ng tin phôc vô bµi gi¶ng TÌM KIẾM, KHAI THÁC, XỬ LÍ THÔNG TIN PHỤC VỤ BÀI GIẢNG | 7
2. A. GIỚI THIỆU Mt trong nhng yu t có tính tiên quyt, c bit quan trng nh hng n cht lng dy hc và góp phn i mi phng pháp dy hc (PPDH) là bài ging ca ngi giáo viên (GV). Mt trong nhng “rào cn” thng gp i vi hu ht GV khi thit k bài ging là thiu thông tin. Lí do ch yu là do GV cha nm c và cha bit cách tìm kim, khai thác và x lí thông tin t các ngun khác nhau a vào bài ging. Mt khác, nu các thông tin ca bài ging c chuyn ti n hc sinh (HS) qua rt nhiu kênh thông tin, chng hn: vn bn, hình nh tnh, hình nh ng, video, âm nhc, thì kh nng lnh hi kin thc ca HS s tng lên áng k. Ni dung ca module này s cung cp nhng kin thc cn thit, phát trin nhng k nng c bn ngi hc thc hin tt vic tìm kim, khai thác, x lí thông tin phc v bài ging trong dy hc trng trung hc ph thông (THPT). B. MỤC TIÊU Sau khi hc xong module này, ngi hc s t c các mc tiêu sau: VỀ KIẾN THỨC Hiu rõ các khái nim c bn nh: thông tin, tìm kim, x lí thông tin. Nm c phng pháp, k thut tìm kim, khai thác và x lí thông tin phc v bài ging THPT bng các phn mm thông thng. VỀ KĨ NĂNG Thc hin thành tho vic tìm kim, khai thác và x lí thông tin bng các chng trình, phn mm ph thông a vào bài ging. VỀ THÁI ĐỘ Nm c tm quan trng, ý ngha và luôn có ý thc trong vic tìm kim, khai thác và x lí thông tin trong quá trình thit k và th hin bài ging nâng cao cht lng dy hc. 8 | MODULE THPT 17
3. C. NỘI DUNG Hoạt động 1: TÌM HIỂU MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN Hoạt động 1.1. Tìm hiểu khái niệm thông tin NHIỆM VỤ Bn hãy c k Thông tin c bn cho hot ng 1.1 : — Nm c khái nim thông tin và bit c nhng dng c bn ca thông tin. — Xác nh rõ vai trò quan trng ca thông tin trong cuc sng nói chung, trong bài ging nói riêng. THÔNG TIN CƠ BẢN CHO HOẠT ĐỘNG 1.1 a) Thông tin là gì? Theo sách giáo khoa (SGK) Tin hc lp 10 THPT thì nhng hiu bit có th có c v mt thc th nào ó c gi là thông tin v thc th ó. Theo t in Bách khoa m WIKIPEDIA thì thông tin (information) là s phn ánh s vt, s vic, hin tng ca th gii khách quan và các hot ng ca con ngi trong i sng xã hi. Ta có th hình dung thông tin chính là tt c nhng gì mang li hiu bit cho con ngi. Thông tin làm tng hiu bit ca con ngi, là ngun gc ca nhn thc và là c s ca quyt nh. Ta d dàng ly các ví d v thông tin, chng hn: — Các con s thng kê t l hc sinh (HS) khá, gii và t l HS trúng tuyn vào các trng i hc trong 5 nm hc liên tc ca trng THPT A cho bit hiu qu ca cuc vn ng “i mi PPDH, góp phn nâng cao cht lng ào to” ca nhà trng. — Hình nh chp cnh thiên tai trên th gii cho thy tác ng ca s bin i khí hu n con ngi, Lu ý: Mun a thông tin vào máy tính, con ngi phi tìm cách biu din thông tin sao cho máy tính có th nhn bit và x lí c. Trong tin hc, d liu là thông tin ã c a vào máy tính. TÌM KIẾM, KHAI THÁC, XỬ LÍ THÔNG TIN PHỤC VỤ BÀI GIẢNG | 9
4. b) Các dng thông tin trong cuc sng Th gii quanh ta rt a dng nên có nhiu dng thông tin khác nhau và mi dng thông tin li có mt cách th hin khác nhau (H.1, H.2, H.3). Có th phân loi thông tin thành loi s (s nguyên, s thc, ), loi phi s (vn bn, hình nh, âm thanh, ) Hình 1. Thông tin dng video Hình 2. Thông tin dng vn bn Thông tin c lu tr trên nhiu dng vt liu khác nhau (H.4, H.5) nh c khc trên á, c ghi li trên giy, trên bìa, trên bng t, a t, Thông tin có th c phát sinh, c lu tr, c truyn, c tìm kim, c sao chép, c x lí, nhân bn. Thông tin cng có th bin dng, sai lch hoc b phá hu. Hình 3. Thông tin dng nh Hình 4. Thông tin c khc trên bia á Trong các bài ging ta thng gp thông tin loi phi s nh vn bn, s , biu , bn , hình nh, on trích video, Lu ý: SGK cha ng rt nhiu thông tin nh vn bn, biu , hình nh, nhng không th mô t c nhng thông tin hin nay rt ph bin nh âm Hình 5. Thông tin lu tr trong thanh, Scipt, video, hình nh ng máy tính in t 10 | MODULE THPT 17
5. Ngoài thông tin c bn cha ng trong SGK, vic tìm kim và a thêm vào bài ging nhng thông tin khác s giúp cho GV truyn ti bài ging n HS mt cách trc quan, sinh ng và kích thích tt c các giác quan ca HS tham gia quá trình khám phá, làm ch và tích ly kin thc. ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG 1.1 Theo bn, ngoài nhng thông tin mà SGK cung cp, bn mong mun bài ging ca bn có thêm nhng thông tin dng nào? Theo bn, ti sao li có câu “Trm nghe không bng mt thy”. Bn ã th hin c vn này trong bài ging mc nào? Hoạt động 1.2. Tìm hiểu hoạt động tìm kiếm, xử lí thông tin NHIỆM VỤ Bn hãy c k Thông tin c bn cho hot ng 1.2 — Bit c khái nim, ý ngha ca vic tìm kim, x lí thông tin. — Liên h vi công vic ging dy ca mình thy rõ nhu cu tìm kim, x lí và khai thác thông tin. THÔNG TIN CƠ BẢN CHO HOẠT ĐỘNG 1.2 a) Tìm kim thông tin có c nhng thông tin cn thit, hng ngày chúng ta thng tin hành vic tìm kim thông tin. Hình thc tìm kim thông tin mà chúng ta thng thc hin cng rt a dng, chng hn: — Tìm kim mt cun sách th vin nhà trng (H.6). — Tra t in Anh — Vit khi hc ngoi ng, tra mt thut ng trong t in Ting Vit (H.7). — Tìm kim tài liu liên quan n bài hc trên mng ni b, trên Internet (H.8). Hình 6. Tìm kim ti th vin nhà trng Hình 7. Tra t in tìm ngha t TÌM KIẾM, KHAI THÁC, XỬ LÍ THÔNG TIN PHỤC VỤ BÀI GIẢNG | 11
6. Hình 8. Tra cu thông tin trên mng Hình 9. Tra cu thông tin t a CD—ROM — Tìm kim thông tin c lu tr trên các a CD—ROM, DVD, Lu ý: Trong ni dung này, chúng tôi tp trung vào vic khai thác thông tin trên CD—ROM và trên mng. b) X lí thông tin Khi tip nhn c thông tin, con ngi thng phi x lí nó to ra nhng thông tin mi, có ích hn, phù hp vi mc ích s dng. Mc ích ca x lí thông tin là tri thc. Quá trình x lí thông tin: Bt u vi nhng thông tin ban u ( input ). Chúng ta s thc hin quá trình x lí nhn c thông tin cn thit mong i ( output ). Cùng mt thông tin ban u (input) nhng do nhu cu khai thác khác nhau có th dn n cách x lí khác nhau và ta thu c nhng thông tin sau x lí (output) khác nhau. Trong quá trình này thông tin có th c lu tr s dng nhiu ln, cho nhng mc ích khác nhau, ví d: Thông tin ban u: Kt qu im tng kt nm hc 2010 — 2011 ca toàn b HS trng THPT A. Vic x lí thông tin s cho ta kt qu: xp loi hc tp ca tng HS; thng kê s HS mi loi theo lp, theo khi, toàn trng, Các kt qu thông tin sau khi x lí cng có th c biu din dng bng, dng biu , 12 | MODULE THPT 17
7. Bng 1: S liu thng kê thc trng hc lc theo tng khi Loi Tng s HS Loi gii Loi khá Loi yu trung bình Khi 12 328 36 66 203 23 Khi 11 351 43 81 198 29 Khi 10 402 64 127 168 43 Bng 2: S liu thng kê thc trng hc lc theo tng khi Loi Tng s Loi gii Loi khá Loi yu Khi trung bình HS SL % SL % SL % SL % Khi 12 328 36 10,98 66 20,12 203 61,89 23 7,01 Khi 11 351 43 12,25 81 23,08 198 56,41 29 8,26 Khi 10 402 64 15,92 127 31,59 168 41,79 43 10,70 Biu 1: S lng HS gii, khá, trung bình và yu gia các khi trong trng 250 200 Khối 12 150 Khối 11 100 Khối 10 50 0 Loại Giỏigiỏi Loại Loại kháKhá Loại Loạitrung TB bình LoạiLoại Yếu yếu Biu 2: S lng xp loi HS theo tng khi 250 203 198 168 200 Loại Giỏi 127 150 81 Loại Khá 100 66 64 36 43 29 43 50 23 Loại TB 0 Loại Yếu Khối 12 Khối 11 Khối 10 TÌM KIẾM, KHAI THÁC, XỬ LÍ THÔNG TIN PHỤC VỤ BÀI GIẢNG | 13
8. Hình 10. S dng hình nh minh ho Hình 11. B sung thông tin cho bài son Hình thc khai thác thông tin sau khi ã x lí cng rt a dng, chng hn: — In ra HS c thêm, làm thông tin cho các hot ng trao i, làm vic nhóm, — Làm rõ khái nim ca bài hc, minh ho ý ngha ng dng thit thc ca vn trong hc tp và trong cuc sng — a vào “giáo án in t”, “bài ging in t” hoc gi th in t, a lên din àn trên mng Internet cùng trao i vi HS, ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG 1.2 — Bn hãy cho bit trong quá trình son giáo án, bn ã tìm kim, khai thác thông tin t nhng ngun nào. — Ti sao thông tin cn x lí trc khi a vào bài ging? — Bn hãy cho bit vai trò ca vic tìm kim, x lí thông tin trong vic son bài và lên lp ca bn. Hoạt động 2: TÌM HIỂU PHƯƠNG PHÁP TÌM KIẾM, KHAI THÁC THÔNG TIN Trong hot ng 2 này, chúng tôi không cp n nhng phng pháp tìm kim, khai thác thông tin truyn thng nh: tra t in, tra phích tìm tài liu trong th vin, mà tp trung trình bày vic tìm kim, khai thác thông tin trên CD—ROM và mng Internet. NHIỆM VỤ Bn hãy c k Thông tin c bn cho hot ng 2 14 | MODULE THPT 17
9. — Nm c các bc tin hành tìm kim, khai thác thông tin trên mng Internet, CD—ROM. — Thc hin thành tho các thao tác tìm kim, khai thác thông tin trên Internet và CD—ROM a vào bài ging. THÔNG TIN CƠ BẢN CHO HOẠT ĐỘNG 2 a) T chc thông tin trên Internet Thông tin trên Internet thng c t chc di dng siêu vn bn. Siêu vn bn là vn bn tích hp nhiu phng tin khác nhau nh: vn bn, hình nh, âm thanh, video và các liên kt ti các siêu vn bn khác. Trên Internet, mi siêu vn bn c gán mt a ch truy cp to thành mt trang web. H thng World Wide Web (WWW) c cu thành t các trang web và c xây dng trên giao thc truyn tin c bit, gi là giao thc truyn tin siêu vn bn HTTP (Hyper Text Transfer Protocol). Website gm mt hoc nhiu trang web trong h thng WWW c t chc di mt a ch truy cp. Trang ch (Homepage) ca mt website là trang web c m ra u tiên khi truy cp website ó. Do vy, a ch truy cp ca mt website chính là a ch trang ch ca nó. Ví d website mng giáo dc ca B Giáo dc và ào to có a ch www.edu.net.vn. b) Truy cp trang web truy cp trang web, ta phi s dng mt chng trình c bit c gi là trình duyt web. Có nhiu trình duyt web khác nhau, chng hn nh Internet Explorer, Netscape Navigator, Mozlla Firefox Thao tác truy cp n mt trang web: Bc 1 : Gi chng trình duyt web (chng hn nhp chut vào biu tng ca trình duyt Internet Explorer: hay Mozlla Firefox . Bc 2: Nhp a ch ca trang web vào v trí trên thanh a ch (Address). Ví d truy cp n trang web ca Báo in t Giáo dc & Thi i, bn nhp a ch: www.gdtd.vn, ri nhn phím enter (H.12). TÌM KIẾM, KHAI THÁC, XỬ LÍ THÔNG TIN PHỤC VỤ BÀI GIẢNG | 15
10. Hình 12 Gi ý: Mt s a ch trang web nên nh, vì ây d dàng tìm c các giáo án, t liu có sn cng nh các công c và hng dn cách khai thác, x lí thông tin phc v bài ging. T trang web này d dàng m ra mt th gii các phn mm giáo dc ni ting trên th gii và Vit Nam. Ví d: Trang web ca B Giáo dc và ào to ây là trang web cha ng rt nhiu tài nguyên b ích i vi không ch GV mà c i vi HS và các bc ph huynh. ây là trang web cha ng ngun t liu và các gii pháp ng dng công ngh thông tin (CNTT) trong dy hc ca Công ty c phn Tin hc Bch Kim. ây là phiên bn in t ca tun báo CNTT và nhng tr giúp c lc, nhng hng dn t m cho ngi GV trong vic ng dng CNTT vào dy hc c) Tìm kim thông tin trên Internet Phng pháp tìm kim thông tin truy cp c các trang web cha ni dung liên quan n vn cn quan tâm, có th tin hành theo hai phng án sau: Tìm kim theo các danh mc a ch hay liên kt c các nhà cung cp dch v t trên các trang web (H.13). Hình 13 16 | MODULE THPT 17
11. Tìm kim nh các máy tìm kim (Search Engine). Phng pháp ph bin nht là s dng máy tìm kim vì nó cho phép tìm kim thông tin trên Internet theo yêu cu ca ngi dùng. Hin nay có nhiu website cung cp máy tìm kim, ví d: Google: ; Yahoo: ; Alta Vista: ; MSN: Thao tác s dng máy tìm kim Bc 1 : s dng máy tìm kim, trc ht ta phi khi ng trình duyt web, sau ó gõ La chn dng cn tìm a ch ca website tng ng vào ô a ch ca trình duyt. Ví Ni nhp t d tìm kim thông tin bng kh oá máy tìm kim trên website Google, ta gõ dòng a ch: Hình 14. Giao di n c a Google ri nhn phím Enter. Nu truy cp thành công, giao din s hin ra vi các thành phn chính nh hình 14. Bc 2 : Xác nh và nhp t khoá liên quan n vn cn tìm kim vào ô Search. Chú ý: Ta cn la chn i tng tìm kim là : trang web, hình nh, video hay tin tc bng cách nhp chut vào la chn tng ng. Ví d ta nhp ni dung cn tìm kim là: Phng pháp ng dng CNTT trong dy hc. Kt qu tìm kim bao gm danh sách các trang web có ni dung liên quan n t khoá s hin ra nh sau (H.15): TÌM KIẾM, KHAI THÁC, XỬ LÍ THÔNG TIN PHỤC VỤ BÀI GIẢNG | 17
12. Hình 15. Kt qu tìm kim Bc 3 : Kích hot vào danh sách kt qu tìm kim chuyn n nhng trang web có thông tin liên quan n t khoá tìm kim. Nu bn nhn vào nút Xem trang u tiên tìm c thì Google s tìm và t ng m trang Web u tiên trong kt qu tìm kim. Ta cng có th la chn ngun tìm kim là mt trong các kh nng: Web : Tìm trên tt c các Web Site. Những trang viết bằng tiếng Việt : Ch tìm nhng trang web hin th ni dung bng ting Vit. Những trang từ Việt Nam : Ch tìm nhng trang web t Vit Nam. Phng pháp xác nh t khoá tìm kim tìm kim thông tin, trc tiên cn phi xác nh t khoá (Key Words) ca thông tin mun tìm kim. Nu t khoá không rõ ràng thì s cho rt nhiu kt qu tìm kim, rt khó phân bit và chn c thông tin nh mong mun, còn nu t khoá quá dài có th không có kt qu tìm kim. Ví d: Mun tìm thông tin v cách s dng CNTT trong dy hc 18 | MODULE THPT 17
13. Nu nhp t khoá CNTT thì kt qu s có rt nhiu bao gm c thông tin về thiết bị CNTT, mạng CNTT, chính sách về CNTT Nu nhp t khoá “ Cách sử dụng CNTT trong dạy học một giờ lí thuyết môn Giáo dục công dân ở THPT” thì s có rt ít hoc không có kt qu thông tin v t khoá này. Trong trng hp này dùng t khoá “Sử dụng CNTT trong dạy học” có th s cho kt qu tt hn. Nu khoá tìm kim c t trong du ngoc kép, ví d “Phng pháp ng dng CNTT trong dy hc” thì Google s tìm kim ni dung trùng hoàn toàn vi khoá. Ta cng có th s dng các phép toán nh: +, or, and biu din ni dung cn tìm kim. Dùng phép +: Nu mun tìm các trang web có mt tt c các ch có trong t khoá mà không cn theo th t thì ta ni các ch này vi nhau bi du +. Thí d: Tìm thông tin v Dân ca quan h Bc Ninh có th dùng nhp t khoá là: +Dân ca+ quan h+Bc Ninh. Ta có th s dng kí t du sao * thay th cho mt dãy bt kì các kí t trong t khoá. Ví d ta nhp t khoá tìm kim là Hoa ào* thì máy s tìm các trang web có ni dung nh sau: Hoa ào — v thuc quý vietbao.vn/Suc–khoe/ Hoa –dao–vi–thuoc–quy/55214197/526/ Hoa đào là loại hoa đặc biệt mỗi dịp xuân về. Hoa dao la loai hoa dac biet moi dip xuan ve. Lên x hoa ào lamdong.gov.vn/vi–VN/a/dulich–dalat/Pages/len–xu–hoa–dao.aspx Trong buổi hội ngộ đầu tiên chưa ai muốn và chắc chắn cũng là chưa ai có thể, phát biểu một cảm tưởng chung về "xứ hoa đào" vì đều sợ mang tiếng là VietNamNet — Ngm hoa ào n sm Sa Pa | Ngam hoa dao no vietnamnet.vn/vn/xa–hoi/du /ngam–hoa–dao–no–som–o–sa–pa.html 24 Tháng Mười Một 2011 – Từ hơn tuần nay, một số cây đào ở vùng núi Ô Quý Hồ, Tả Phìn, Sa Pả (huyện Sa Pa, Lào Cai) đã nở hoa rực rỡ trong nắng đầu đông. Đây là TÌM KIẾM, KHAI THÁC, XỬ LÍ THÔNG TIN PHỤC VỤ BÀI GIẢNG | 19
14. VTV — Làm p t hoa ào vtv.vn/Article/Get/Lam–dep–tu–hoa–dao–––––8e37a0d3d7.html 26 Tháng 2 2011 – Hoa đào không chỉ làm đẹp cho đất trời mà còn là một vị thuốc quý, nhất là với nhan sắc của phụ nữ. Trong dân gian vẫn lưu truyền về những Mùa hoa ào — Nguyn Kha | Mua hoa dao — Nguyen Kha | Nghe nhc nghenhac.info/Nhac–Viet–Nam/ /Mua–hoa–dao–Nguyen–Kha.html Mùa hoa đào, Nghe nhạc Mùa hoa đào, tải nhạc Mùa hoa đào, down nhạc Mùa hoa đào, nhạc Mùa hoa đào, lời bài hát Mùa hoa đào, Mua hoa dao, Nghe nhac Chú ý : Có th s dng chc nng tìm kim nâng cao ca Google s a ra nhng kt qu chính xác hn, chng hn nh hình nh di ây (H.16). Hình 16. Giao din chc nng tìm kim nâng cao ca Google — tìm kim theo mt cm t, in ni dung tìm kim vào mc “all these words” hoc tìm tng t c th bng cách in ni dung ca tng t vào các mc ca phn “one or more of these words”. 20 | MODULE THPT 17
15. — kt qu không cha nhng t khoá không cn thit, in nhng t khoá không mong mun tìm c vào mc “a ny of these unwanted words” (tng t nh cách s dng du “—” ã hng dn trên). Sau khi ã in nhng thông tin cn thit cho s tìm kim, nhp chut vào nút Advanced Search bt u quá trình tìm kim. kt qu tìm kim c tt và chính xác hn, bn xác nhn thêm các thông tin cn thit mc “Need more tools?” bên di. — Ti phn này, có th la chn s kt qu s hin trên mt trang Google hin th kt qu tìm kim ti mc result per page. — Có th la chn nhn c kt qu tìm kim bng ting Vit trc ri mi n kt qu ting Anh sau bng cách thit lp nhn c kt qu bng ngôn ng mong mun ti mc Language. Sau khi la chn, nhng kt qu tìm c vit bng ngôn ng ã chn s c u tiên xp u trong danh sách kt qu. — Nu mun tìm kim nhng kt qu di dng các file vn bn hoc các file ngun, có th s dng tính nng File type . Chng hn mun tìm mt file giáo án in t v môn Sinh hc có th d dàng download v máy tham kho và s dng thì phi chn Microsoft PowerPoint (.ppt) ti mc này. Ta có th tip tc khai thác các tính nng khác bng cách nhp chut vào du + mc Date, usage rights, numeric range, and more. Sau khi nhp chut vào du + ti ây, mt s s la chn mi s xut hin có th la chn sao cho kt qu tìm kim là ti u nht. Tuy nhiên trong s các mc la chn mi này, bn ch cn quan tâm n 3 ni dung: — Usage right : iu này là cn thit khi tìm kim nhng ni dung có liên quan n ng dng CNTT trong dy hc chng hn nh phn mm Vi th gii, Video thí nghim — Region : Là quc gia cha nhng kt qu tìm kim. Chng hn, khi tìm nhng thí nghim o tng ng vi sách giáo khoa (SGK) THPT ti Vit Nam thì ta s chn Region là Vit Nam. — Mc la chn Safe Search . Giúp ngn chn nhng trang web la o, cha nhng on mã c hay nhng trang web vi ni dung khiêu dâm, bo lc Lu ý: Phng pháp tìm kim thông tin vi yahoo, MSN hoàn toàn tng t nh vic s dng Google. TÌM KIẾM, KHAI THÁC, XỬ LÍ THÔNG TIN PHỤC VỤ BÀI GIẢNG | 21
16. Ví d: Nu mun tìm hiu nhng thông tin liên quan n vic thit k bài ging in t thì Yahoo s ch ra khong 43000 trang web có liên quan n ni dung cn quan tâm (H.17). Hình 17 . Kt qu tìm ki m thông tin b ng Yahoo d) Tìm kim, khai thác thông tin trên các a CD Hin nay có rt nhiu a CD—ROM cha các thông tin phc v dy hc, nh CD—ROM “Tin hc nhà trng”, CD—ROM t liu lch s, sinh hc, a lí Ta có th copy, cài t d liu lên cng ca máy tính hoc có th khai thác trc tip t các a CD—ROM. Hu ht các CD—ROM u c thit k di dng web. Vi mi a CD—ROM ta có th hình dung có mt h thng siêu vn bn ngay trên máy tính ca mình. Ch cn kích hot vào danh sách liên kt hoc nhp ni dung tìm kim. Vic khai thác thông tin t các CD—ROM này tng t nh thao tác trên Internet. Ví d, tìm các bài vit liên quan n ni dung thit k và s dng “Giáo án in t” c lu trên CD—ROM tuyn tp 7 nm tp chí Tin hc và Nhà trng, ta nhp t khoá “Giáo án in t”. Kt qu cho thy trên CD—ROM có 3 bài vit liên quan n ni dung ang cn tìm kim (H.18). Hình 18. Tra cu trên CD—ROM 22 | MODULE THPT 17
17. ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG 2 1. Hãy truy cp Internet và thc hin vic tìm kim thông tin liên quan n chin dch in Biên Ph vi hai cách nhp t khoá: — in Biên Ph — “in Biên Ph” Sau ó nhn xét v kt qu tìm kim. 2. Bn hãy s dng các chc nng tìm kim trên Google vi t khoá “Vnh H Long” vi các tu chn là: Tìm trang web (web), Tìm hình nh (Picture), Tìm on video và nhn xét v kt qu tìm c. Hoạt động 3: TÌM HIỂU VIỆC XỬ LÍ THÔNG TIN PHỤC VỤ BÀI GIẢNG Hoạt động 3.1. Tìm hiểu các kĩ thuật xử lí thông tin trên Internet NHIỆM VỤ Bn hãy c k Thông tin c bn cho hot ng 3.1 nm c các k thut chính x lí, khai thác thông tin t các trang web thành nhng thông tin phc v vic thit k bài ging. THÔNG TIN CƠ BẢN CHO HOẠT ĐỘNG 3.1 a) Sao chép mt on vn bn t các trang web Bc 1 : La chn on vn bn cn sao chép trên trang web (H.19). Bc 2 : Chn lnh Edit/Copy (hoc nhp chut phi, chn Copy hay nhn t hp phím Ctrl+C). Khi ó on vn bn ã la chn c lu vào b nh tm (Clipboard) ca máy tính. Bc 3 : M mt h son tho vn bn ang s dng thit k bài ging (chng hn m Microsoft Word, Microsoft Power Point hay chng trình Notepage ca Windows ) Hình 19. Sao chép mt on vn bn trên trang web www.gdtd.vn TÌM KIẾM, KHAI THÁC, XỬ LÍ THÔNG TIN PHỤC VỤ BÀI GIẢNG | 23
18. Bc 4: Chn lnh Edit/Paste (hay nhp chut phi, chn Paste hoc nhn t hp phím Ctrl+V). Bc 5: nh dng li ni dung vn bn theo ý mun (bao hàm c nh dng kí t, nh dng on và chèn các i tng nh hình nh, video ). b) Sao chép ni dung ca mt trang web Trong trng hp mun ni dung bài ging c minh ho bi mt trang web nào ó nhng phòng hc li không kt ni Internet, có th lu tr trang web ó sn sàng trên máy tính và t kt ni (link) t bài ging n file lu tr trang web trên máy tính. Hình 20. Sao chép ni dung c mt trang web v máy tính — Bc 1: M trang web có ni dung ta cn khai thác. — Bc 2: Chn lnh File/ Save (hoc nhn t hp phím Ctrl+S) (H.20) — Bc 3: Chn v trí (th mc, a) s lu tr trang web và t li tên cho tp tin (nu cn). Ta có th chn nh dng lu tr file ( mc Save as Type) và bng mã ch ting Vit ( mc Ecoding). Kt thúc nhp chut vào nút Save lu tr vào máy tính (H.21). 24 | MODULE THPT 17
19. Hình 21. t tên và la chn v trí lu tr trang web Bc 4: Thit k liên kt t bài ging n tp tin Bc 4.1: To i tng cha kt ni. Hình 22 TÌM KIẾM, KHAI THÁC, XỬ LÍ THÔNG TIN PHỤC VỤ BÀI GIẢNG | 25
20. Bc 4.2: Chn lnh Insert/Hyperlink (H.22) Hình 23 Ta chn ích kt ni là tp tin ( ví d: ban do tu duy.htm ) ri nhp OK xác nh kt ni (H.23). Bc 4.3 : Thc hin kt ni. Khi ging bài, GV ch cn nhp chut vào i tng cha liên kt, ngay lp tc ta nhn c kt qu là toàn b trang web. Chú ý: Ta không th thc hin c các kt ni t trang web này n các trang web khác nu máy tính không trong tình trng kt ni Internet. c) Sao chép mt hình nh Bc 1: Chn hình nh cn sao chép. Lu ý: Có th chn chc nng tìm kim nh ( Images ) có c tt c các hình nh liên quan n ch tìm kim. Bc 2: Ch chut vào nh, nhp chut phi, s hin ra mt bng chn các lnh (H.24). Nu ta chn lnh: Chép nh (Copy) thì hình nh s c lu vào b nh tm (Clipboard); 26 | MODULE THPT 17
21. Hình 24 Bc 3: a nh vào bài ging: M giáo án (c thit k bi mt h son tho nào ó), chn v trí cn chèn nh ri chn lnh Edit/Paste. Chú ý: Nu ta chn lnh: Lu nh (Save as) thì nh s c lu di dng mt tp tin trên máy tính (thông thng ta lu nh vi nh dng *.Jpeg, *.bmp ) a nh vào bài ging ta dùng lnh Insert/Picture (H.25). Hình 25. Chèn nh vào slide (dùng PowerPoint thit k bài ging) TÌM KIẾM, KHAI THÁC, XỬ LÍ THÔNG TIN PHỤC VỤ BÀI GIẢNG | 27
22. d) Download file t Internet Trên các trang web, ta thng gp các thông tin dng file: ví d nh các tp vn bn dng *.pdf, *.doc, các video script, các file âm thanh (H.26). Hình 26 s dng các thông tin này khi không kt ni Internet, ta phi download v máy tính cá nhân. Có th thao tác nh sau: Bc 1: Lu tr v máy tính bng cách nhp chut vào lnh Download, sau ó chn v trí lu tr, t li tên tp ri nhn nút Save. Lu ý: Có th các thông tin ti v dng nén (ZIP), gii nén các file dng này, ta phi có chng trình gii nén tp tin trc khi s dng chúng (H.27). Hình 27. Gii nén các file c download t internet 28 | MODULE THPT 17
23. Thông thng các máy tính u cài t chng trình gii nén Winrar. Ta kích hot chng trình Winrar, chn tên tp nén ri chn lnh Extract to gii nén (H.27). Nu máy tính ã cài t phn mm Winrar thì khi Download tp nén v máy, Windows s t ng kích hot chng trình Winrar và gi ý vic thc hin thao tác gii nén. Trong quá trình thit k giáo án, có th m các tp tin này tham kho ni dung hoc copy ni dung a vào bài ging. Trong quá trình ging bài, ta có th thit lp liên kt t bài ging n các tp tin này, khi cn s dng thì kích hot liên kt m tp tin. ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG 3.1 1. Bn hãy tìm và a v máy tính ca mình các hình nh minh ho v p ca ng Phong Nha — K Bng. 2. Bn hãy tìm và download mt on video v phong cnh mùa xuân trên nhng cánh ng hoa Hà Ni. Hoạt động 3.2. Tìm hiểu một vài phần mềm xử lí thông tin Vì vic x lí thông tin dng vn bn (nh vic nh dng kí t, nh dng on vn bn và nh dng trang ) ã thc hin thng xuyên trong quá trình son giáo án trên máy tính (nh son giáo án vi h son tho Winword) nên trong hot ng này chúng tôi ch trình bày vic x lí các dng thông tin thng c GV a vào bài ging là hình nh, video, âm thanh vi nhng công c n gin, ph cp. NHIỆM VỤ Bn hãy c k Thông tin c bn cho hot ng 3.2 Nm c các chc nng c bn ca mt vài phn mm x lí nh, âm thanh, video. Thc hin c nhng thao tác x lí nh, âm thanh, video bng các phn mm thông dng. THÔNG TIN CƠ BẢN CHO HOẠT ĐỘNG 3.2 a) X lí nh bng chng trình Paint ca Windows PaintBrush là mt chng trình c tích hp trong h iu hành Windows vi chc nng chính là biên tp nh tnh. Phn mm này rt thích hp x lí các hình nh vi thao tác n gin trc quan. TÌM KIẾM, KHAI THÁC, XỬ LÍ THÔNG TIN PHỤC VỤ BÀI GIẢNG | 29
24. gi chng trình ta thc hin lnh: Start/ Programs/ Accessories/ Paint. bt u vic biên tp hình nh, trc tiên ta dùng lnh File/Open m hình nh cn sa cha, sau ó chn tên file nh. Giao din làm vic s có dng nh sau (H.28). Hình 28. Giao din làm vic ca Paint x lí nh, cn bit mt s chc nng biên tp nh ca Paint c th hin trên thanh công c (H.29). Select Free form Sele ct Eraser/ Color Eras er Fill With Color Pick Color Magnifier Pencil Brush AirBrush Text Curve Line Polygon Rectangle Rounded Rectangle Ellipse Hình 29. 30 | MODULE THPT 17
25. Bng các chc nng ca các công c Tên Công c Chc nng Free form Select Chn vùng t do Select Chn vùng hình ch nht Eraser/ Color Eraser Ty, có các kích c ty khác nhau Fill With Color in mt vùng kín theo màu mt tin Pick Color Tách màu im v Magnifier Phóng to/ Thu nh hình v Pencil Bút chì, có các c nét khác nhau Brush Bút v, có các kích c khác nhau AirBrush Bình xt sn, sn màu (màu mt tin) theo ý mun Text Gõ vn bn, có th chn font, c ch, màu Line V ng thng, có các c ng khác nhau Curve V ng cong tu ý Rectangle V hình ch nht, có th rng hoc c Polygon V hình a giác, có th rng hoc c Ellipce V hình elip, có th rng hoc c Rounded Rectangle V hình ch nht tròn góc, có th rng hoc c Mt s thao tác c bn: — ct dán mt vùng trong bc nh, chn Free form Select hoc Select, sau khi ánh du vùng chn c bao bi ng nét t thì thc hin các thao tác sao chép (copy), ct (cut), dán (paste) hay xoá (delete). Sau khi ã chn mt công c v và màu v, cn c công dng ca các công c v v hình cn thit. Vi mi hình có th chn li màu khác nhau. Lu ý là khi chn mt công c, nu có nhiu dng ca công c ó thì dng tng ng s t ng xut hin ngay bên di hp công c la chn. Các lnh thuc Menu: Images Flip and Rotate: Xoay o ngc theo chiu ngang, chiu ng và quay hình theo các góc quay vùng chn. TÌM KIẾM, KHAI THÁC, XỬ LÍ THÔNG TIN PHỤC VỤ BÀI GIẢNG | 31
26. Stretch/Skew: Kéo dãn hay kéo xiên vùng v ã chn. Invert Color: o màu vùng chn. Attribute: Các thuc tính chung ca vùng v. Clear Image: Xoá vùng v. Lu tr nh sau khi x lí lu tr nh sau khi x lí, chn File/Save. Khi ca s Save as xut hin, la chn th mc lu tr nh ( Mc Save in ), tên tp ( File name ), nh dng nh ( Save as Type ) ri nhp nút Save lu tr nh (H.30). Hình 30 s dng nh a vào bài ging, ta ch vic s dng lnh Insert/ Picture và la chn tên tp nh ( From File ). Chp hình nh trên máy tính Trong nhiu trng hp, mun có nh ca mt cnh trong mt thí nghim o hay mt Video Script có th thao tác nh sau: Bc 1: Kích hot chng trình (thí nghim, Video ) s thy hình nh ca chúng trên màn hình. Bc 2: Bm phím Print Screen (Sys Rq) trên bàn phím. Khi ó toàn b hình nh ca màn hình s c lu trong b nh tm (clipboard). 32 | MODULE THPT 17
27. Bc 3: Gi chng trình Paint. Bc 4: Chn lnh Edit/Paste, khi ó hình nh màn hình s c a t b nh ra màn hình làm vic ca Paint. Bc 5: S dng các công c ca Paint la chn, nh dng, xoay sau ó lu tr vào máy tính. MT S PHN MM X LÍ NH MIN PHÍ TRÊN INTERNET Hin nay có nhiu phn mm min phí trên Internet nhng có th áp ng tt vic x lí nh phc v vic thit k các bài ging. 1. Phn mm Adobe Photoshop CS5 Extended Trong lnh vc ho x lí nh, Photoshop luôn dn u v s lng tính nng chuyên nghip và s t trc ti nay. Phiên bn CS5 là mt bc t phá v ci tin giao din và tính nng thân thin hn vi các i tng ngi s dng không chuyên hoc mi làm quen vi lnh vc ho x lí nh (H.31). Hình 31 Có th xoá b các chi tit d dàng vi tính nng mi Content—Aware Fill, hiu chnh t th ca nhân vt trong nh n gin vi Puppet Warp, kt ni trc tuyn vi cng ng s dng Photoshop thông qua CS Live, x lí TÌM KIẾM, KHAI THÁC, XỬ LÍ THÔNG TIN PHỤC VỤ BÀI GIẢNG | 33
28. mt bc nh k thut s thành mt bc tranh ngh thut nhanh chóng vi Mixer Brush và hàng lot các công c thit k 3D chuyên nghip. 2. Phn mm Gimp 2.6.11 GIMP (GNU Image Manipulation Program) là phn mm c cng ng ngi s dng và nhiu tp chí danh ting trên th gii ánh giá là phn mm chnh sa nh min phí tt nht. Gimp cung cp các tính nng và tác v phù hp vi tt c các i tng t nghip d n chuyên nghip, chnh sa hoc chuyn i ng thi hàng lot nh, tng thích mnh m vi các plug—in ca các phn mm ho khác, to nh ng và nhiu hiu ng ch vi vài thao tác n gin là nhng im mnh ca Gimp (H.32). Hình 32 3. Phn mm Paint.NET 3.5.8 c coi là s kt hp gia Microsoft Paint và Adobe Photoshop, Paint.NET mang n mt giao din s dng trc quan cho nhng ngi s dng nghip d vi 4 nhóm công c nm 4 góc ca chng trình. Giao din Aero ca h iu hành Windows 7 nên Paint.Net phiên bn 34 | MODULE THPT 17
29. 3.5.8 có hình thc p, sáng sa, tính nng x lí nh da trên các Layer, h thng History thông minh cho phép quay li các thao tác trc ó, m tp tin nh dng psd và nhiu tính nng thú v (H.33). Hình 33 4. Phn mm Photoscape 3.5 H .34 Hình 34 TÌM KIẾM, KHAI THÁC, XỬ LÍ THÔNG TIN PHỤC VỤ BÀI GIẢNG | 35
30. c ví là có th bin mt ngi chnh sa nh nghip d tr nên chuyên nghip, Photoscape là phn mm chnh sa nh min phí c s dng ph bin nht hin nay. Cách bài trí tính nng khá thm m, kh nng chnh sa nh cng nh i tên tp tin hàng lot thông minh, to nh ghép dng frame hoc dng thng, to trang in vi nhiu tu chn, chp nh màn hình, chia ct mt nh ra nhiu phn nhanh chóng là các th mnh ca Photoscape (H.34). 5. Phn mm Picasa 3.8 Picasa là mt phn mm qun lí, chnh sa và chia s nh trc tuyn min phí c phát trin bi Google. Tích hp các tính nng chính ngay trong thc n chut phi cùng giao din rt trang nhã và hài hòa, Picasa c ánh giá là có giao din thân thin nht trong các phn mm chnh sa nh hàng u. Bn có th d dàng in nh, to CD nh hoc chia s nh mng (H.35). Hình 35 [Ngun tham kho: www.thongtincongnghe.com; www.xahoithongtin.com.vn]. b) X lí video, scrip vi chng trình MovieMaker Tng quan v chng trình MovieMaker Windows Movie Maker (WMM) là mt tin ích sn có nm trong h iu hành Windows (H.36), cung cp khá y công c ct, ghép, chnh sa các file video. Sau khi chnh sa có th ghi li vào các thit b lu tr vi nhiu tu chn vi cht lng cao nht có th. Tu tng loi mà dung 36 | MODULE THPT 17
31. lng file lu tr có th ln (cho cht lng cao) hoc nh (cho vic ti xung nhanh chóng t Internet). Hình 36. Giao din làm vic ca Movie Maker WMM d s dng và có sn, nu bit khai thác bn cng có th s dng nó nh mt chng trình biên tp video chuyên nghip không kém gì các trình biên son video cng knh nh Video Studio, Advanced Video Manager WMM có skin n gin, d hiu vi 4 khu vc chính — Video task: ni t các nút iu khin. — Collection: Ni t các video, audio, picture. — Màn hình: khu vc màn hình hin th hình nh, xem trc video ang làm. — Khu vc chnh sa và biên tp video. Ngoài ra còn các nút lnh: — Show StoryBoard : chnh thi gian hoc s clip khi biên tp. — Show Timeline : hình nh hin lên dng thumbnail. TÌM KIẾM, KHAI THÁC, XỬ LÍ THÔNG TIN PHỤC VỤ BÀI GIẢNG | 37
32. — Set volume level: chnh audio trong video. Mun âm thanh trong video gc bin mt thì kéo thanh audio sát khe Audio/Music. — Narrate timeline: to video t WC hoc microphone. — Zoom in, zoom out : kéo dài, rút ngn thi gian. Mt s i tng chính ca WMM — Collection dùng cha các on âm thanh (audio clip), on phim (video clip) hoc nhng hình nh (pictures) mà dùng tính nng Import nhp vào hoc ly vào (capture) t các thit b nh máy nh, camera s Collection rt thun tin cho vic theo dõi các video clip nh, mi clip nh trong collection có th chia thành các phn nh hn. — Project bao gm y thông tin v mt phiên làm vic vi WMM, thông tin v các file audio, video, các hình nh va ly vào. Có th ghi li phiên làm vic vào file, i vi WMM thì phn m rng ca file s là .msw. — Movie là kt qu ca cui cùng ca phiên làm vic, Movie hay nói cách khác là file video kt qu. Movie có th lu vào cng máy tính hay các thit b lu tr khác. — Storyboard/Timeline là ni quan trng nht cha kt qu công vic, là ni lu li kch bn dành cho Movie. Khi xut ra file Movie, WMM s da vào Storyboard/Timeline xây dng. Các dng file hình nh, audio và video mà WMM nhn dng c: — Audio: .aif, .aifc, .aiff .asf, .au, .mp2, .mp3, .mpa, .snd, .wav, .wma — Video: .asf, .avi, .m1v, .mp2, .mp2v, .mpe, .mpeg, .mpg, .mpv2, .wm, .wmv. — Hình nh: .bmp, .dib, .emf, .gif, .jfif, .jpe, .jpeg, .jpg, .png, .tif, .tiff, .wmf Mt s thao tác c bn vi WMM M mt video t các file video — T menu File chn Import into Collection hoc bm phím tt Ctrl + I. Hp thoi chn file xut hin, chn file audio, video hoc file hình nh cn x lí. Cng có th cùng mt lúc ly nhiu file vào bng cách gi Ctrl, Shift khi nhp chut vào tên file. Trong hp thoi chn file hãy chú ý n check box "Create clips for video files" nu check vào ô ó thì video clip s t ng b chia thành các mnh nh: mi mnh là mt video clip. — Sau khi c chn, video c a vào Collection chnh sa. 38 | MODULE THPT 17
33. Xem project và các clips — Trong mt phiên làm vic vi WMM, có th xem các clips bng cách click chut vào các clips trong Collection và bm phím cách (Space bar) hoc chn lnh Play/ Play Clip. — Cng có th xem nhiu clip liên tip bng cách kéo nhiu clips vào phn Storyboard và chn lnh Play/Play Storyboard hoc bm t hp phím Ctrl + W. Xem thuc tính ca các clips — Chn mt clip cn xem ti Collection — Click chut phi và chn Properties hoc lnh Clip/Properties Chnh sa các thuc tính ca project Chn lnh File/Properties, mt hp thoi xut hin, in các thông tin vào hp thoi nh title (tiêu ), author (tác gi), copyright (bn quyn), rating (bình chn), description (mô t) v project. Thay i cách th hin project Trong phiên làm vic có th thay i gia hai ch nhìn (Timeline và Storyboard). Storyboard cho phép xem c danh sách các clips ã kéo xung, Timeline li cho hình dung c v khong thi gian, dài ca clips s c phát. — thay i ch nhìn v Storyboard chn lnh View/Storyboard khi ang ch Timeline. chn ch nhìn Timeline chn lnh View/Timeline khi ang ch Storyboard. Cng có th dùng phím tt Ctrl + T chuyn luân phiên hai ch nhìn này. Thêm mt clip vào Storyboard/Timeline: — Ti Collection, nhp chut vào các clips mun thêm, nhp chut phi và chn Add to Storyboard hoc Add to Timeline tu theo ch nhìn hin ti là gì. — thêm clip mt cách nhanh chóng, có th dùng ng tác kéo th thông thng các clips vào Storyboard hoc Timeline. Xoá clip khi Storyboard/Timeline — xoá clip khi project nhp chut vào clip trong Storyboard hay Timeline, s dng lnh Edit/Delete. TÌM KIẾM, KHAI THÁC, XỬ LÍ THÔNG TIN PHỤC VỤ BÀI GIẢNG | 39
34. — Có th xoá tt c các clips trong project bng cách thc hin lnh xoá Edit/Clear Storyboard hoc bm t hp phím Ctrl + Del. Sao chép clip trong Storyboard/Timeline — Chn clip mun sao chép trong Storyboard/Timeline chn lnh Edit/Copy sau ó di chuyn chut n v trí ích và chn lnh Edit/Paste. — Cng có th sao chép cùng lúc nhiu clips bng cách gi phím Ctrl hoc phím Shift chn nhiu clips. Di chuyn clip trong Storyboard/Timeline Chn clip mun di chuyn ta s dng lnh Edit/Cut sau ó chuyn chut n v trí ích và s dng lnh Edit/Paste. Lng clip trong Storyboard/Timeline — Trong khi làm video thng thy có nhng cnh lng nhau, cnh trc m dn và cnh sau rõ dn. Hai cnh này an xen vào nhau trông khá p mt, tính nng lng trong WMM cho phép thc hin iu này. — lng cnh, phi chuyn ch xem sang Timeline, nhp chut vào cnh sau ó s dng lnh Clip/Nudge Left. — b lng cnh chn clip cn b và s dng lnh Clip/Nudge Right cho ti khi hai cnh tách ri khi nhau. Chia ct các audio clips hay video clips: — Nhp chut vào clip cn chia trong Collection, ti ca s Windows Media click play. Bm pause dng clip và tin hành ct, nhát ct s nm úng im dng này, s dng lnh Clip/Split hoc bm phím tt Ctrl + L. — Sau thao tác này clip va chn s c chia làm hai phn và to thành hai clip nh hn. Có th chia tip các clip nh hn cho ti khi mi clip ch còn mt frame (mt hình nh). Ghép các audio clips hay video clips — Vic ghép các audio clips hay video clips không có nhiu ý ngha, nó ch giúp cho s lng clips trong Collection ít i s d nhìn tng th hn. — ghép các clips dùng chut chn các clips mun ghép, s dng lnh Clip/Combile hoc bm t hp phím Ctrl + M. Sau thao tác này các clips va c chn s c ghép vào thành mt clips. 40 | MODULE THPT 17
35. Các hiu ng cho hình nh — Chn phn Video Effects lit kê nhng hiu ng. — Mun chn hiu ng nào ch cn nhp chut vào hiu ng ri chn Add to Storyboard hoc Add to Timeline. — Có th dùng ng tác kéo th kéo hiu ng vào clip ã chn. — Sau khi chn xong hiu ng có th bm Ctrl + W hoc s dng lnh Play/Play Timeline (Play/Play Storyboard) xem kt qu. Các hiu ng chuyn cnh — Chn phn Video Transitions chn các hiu ng chuyn cnh. — Mun chn kiu chuyn cnh nào ch cn nhp chut phi vào hiu ng ri chn chc nng Add to Storyboard hay Add to Timeline. — Có th dùng chut kéo th các hiu ng này vào các clips trong Storyboard/Timeline to hiu ng cho clip ó. — Sau khi chn xong hiu ng có th bm Ctrl + W hoc s dng lnh Play/Play Timeline (Play/Play Storyboard) xem kt qu. — Khác vi hiu ng hình nh ch cn mt clip là , to hiu ng chuyn cnh phi có ti thiu hai clips thc hin vic chuyn. Thêm các dòng ch, tiêu vào trc Movie, Clip Ti thanh Tasks chn Make titles or credits s xut hin bng chn: + Title at the beginning : Dùng thêm các tiêu vào trc Movie + Title before the selected clip: Dùng thêm tiêu vào sau các clip ã chn trong Storyboard hay Timeline. + Title on the selected clip: Dùng thêm tiêu vào trong các clip ã chn trong Storyboard/Timeline. + Title after selected clip : Dùng thêm tiêu vào sau các clip ã chn trong Storyboard/Timeline. + Credits at the end: Dùng thêm tiêu , thông tin tác gi vào cui Movie. Cn nhp thông tin cho các tiêu và chn Done, add title to movie. Sau khi thêm tiêu có th xem li bng cách bm Ctrl+W hoc s dng lnh Play/Play Timeline (Play/Play Storyboard) xem kt qu. TÌM KIẾM, KHAI THÁC, XỬ LÍ THÔNG TIN PHỤC VỤ BÀI GIẢNG | 41
36. Kt xut ra file video — lu ta s dng lnh: File/Save Movie File, xut hin hp thoi. Ti ây có th có các s la chn sau: + Chn My Computer lu kt qu vào máy tính + Chn Recordable CD lu kt qu ra CD + Chn E—Mail lu kt qu vào hòm th + The Web lu kt qu lên máy ch Web + DV Camera lu kt qu ra các thit b k thut s Sau khi chn u ra cho kt qu ca mình, phi chn tip nhng thông s dành cho file Movie. Mc dù WMM t mc nh kt qu là Best quality for playback on my computer, vn có th nhp chut vào Show more choice có thêm tu chn cho file Movie ca mình. Có khá nhiu tu chn nhng ch nhm vào 2 mc ích chính là kích thc hay cht lng, mun cht lng tt bt buc file Movie phi có kích thc ln và ngc li mun kích thc nh thì cht lng ca file Movie s kém hn. MT S PHN MM X LÍ VIDEO MIN PHÍ TRÊN INTERNET Có th nói nhu cu chuyn i và s dng các nh dng file nhc và video cha khi nào nhiu và thông dng nh bây gi, nht là khi mà giá thành ca các thit b nghe nhìn di ng ã gim i rt nhiu và in thoi nghe nhc, xem phim cng rt ph bin. Các sn phm phc v multimedia min phí ca hãng DVD Video Soft s cung cp cho ngi dùng các gii pháp a phng tin min phí. 1. Free Video to MP3 Converter vs 3.1.1 Phn mm này cho phép chuyn i các nh dng video gm: *.avi, *mpg, *.mpg, *.mp4, *.m4v, *.mpeg, *.dvr—ms, *.wmv, *.asf, *.mov, *.qt, *.3gp, *.3g2 và *.flv có trên máy tính sang chun nh dng nhc MP3 rt nhanh và cho phép tách ly phn âm thanh ca các video clip. c bit phi k n tính nng ct on nhc bt k t tp tin video. Các tp tin c nh dng dng tiêu chun mp3 cho phép GV s dng chúng mt cách linh hot mà không cn cài t thêm các phn mm vào máy tính. Thao tác x lí, chuyn i t dang video sang dng mp3: Bc 1: T giao din chính ca chng trình, bm nút Browse trong khung Input video file và chuyn n th mc lu file video cn trích xut âm thanh, kích chn tên file và bm Open. Mc nh khung Output 42 | MODULE THPT 17
37. MP3 file là ni lu file MP3 sau khi trích xut, nó s trùng tên và trùng vi th mc lu file video gc, ch thêm phn NEW sau tên file gc và khác nh dng. Ngoài ra, có th bm nút Browse t tên và chn th mc lu file MP3 ni khác. Bc 2: Chuyn qua khung Presets chng trình ã cung cp mc nh cho ngi dùng chun cht lng âm thanh phù hp có th chi c trên mi thit b nghe nhc, tuy nhiên có th chn các tiêu chun khác nh: High Quality, Standard Quality và Economy Quality. Bc 3: Bm nút Convert chng trình chuyn i. Nu ch cn trích xut mt on âm thanh trong file video thì trc khi bm nút Convert phi bm nút Trim Video. Khi hp thoi Select video you want to leave xut hin, kích gi chut trái và kéo thanh trt Play t trái sang phi n u on âm thanh cn ct và bm nút có hình chic kéo bên trái, sau ó kéo thanh trt Play n on kt thúc và bm nút hình chic kéo bên phi. on âm thanh c chn trong file video s c ánh du bng màu sm. Sau khi chn xong bm nút Apply & Close áp dng. Kt thúc bm nút Convert (H.37). Hình 37 TÌM KIẾM, KHAI THÁC, XỬ LÍ THÔNG TIN PHỤC VỤ BÀI GIẢNG | 43
38. 2. Phn mm Free Video to Flash Converter 4.1.1.3 Phn mm Free Video to Flash Converter chuyên dùng chuyn i các file video có các nh dng gm: *.avi, *.mpeg, *.mpg, *.mp4, *.m4v, *.wmv, *.asf, *.mov, *.qt, *.3gp, *.3g2, *.dvr—ms và *.flv sang chun video dng Flash (*.flv và *.swf). Thao tác x lí video nh sau: Bc 1: T giao din chính bm nút Browse trong khung Select video file chn các file video cn chuyn i sang nh dng Flash, cng có th kt hp kích chut trái và phím Ctrl chn nhiu file video khác nhau v nh dng chuyn i. Mun b file nào khi danh sách chuyn i thì kích chn tên file ó trong danh sách và bm nút có hình ch X xoá i. Khung Output folder là th mc mc nh lu file Flash sau khi chuyn i, hoc có th bm nút Browse chn th mc khác lu file (H.38). Hình 38 Bc 2: Chuyn qua khung Format chn nh dng xut ra là .SWF hoc .FLV tu vào mc ích s dng file xut ra. Chn tip các tham s nén cho file xut ra khung Presets, nhng tt nht nên mc nh nu không nm rõ. Sau ó bm nút Convert chng trình chuyn i. 44 | MODULE THPT 17
39. 3. Phn mm Free 3GP Video Converter 3.1.1.3 Phn mm Free 3GP Video Converter giúp chuyn i các file video có nh dng 3GP c quay bi các máy in thoi di ng có chc nng chp hình sang chun các nh dng video ph bin xem trên máy tính nh: AVI hoc MP4, hoc chuyn i ngc li t các nh dng video thông dng sang 3GP xem trên in thoi i ng. c bit phi k n tính nng trích xut âm thanh t các file video 3GP. Cách s dng hoàn toàn tng t nh Free Video to Flash Converter trên (H.40). Hình 40 4. Free Video to JPG Converter 1.4.1.3 Phn mm Free Video to JPG Converter s giúp ta có c nhng bc hình p nht t các b phim t liu, phn mm cung cp nhiu chn la có c nhng tp tin nh dng .JPG cht lng cao. Phn mm có tc làm vic nhanh và có th làm vic vi các file video dng: avi/mpg/mpeg/mpe/mp4/m4v, wmv/asf, mov/qt, 3gp2/3gpp/3gp/3g2, dvr—ms và flv. chn file video cn chp hình, bm nút Browse (nút ba chm) trong khung Input file t giao din chính chn file video cn chp hình, chn th mc lu các file hình nh sau khi chp xong trong khung Output folder. TÌM KIẾM, KHAI THÁC, XỬ LÍ THÔNG TIN PHỤC VỤ BÀI GIẢNG | 45
40. Tip theo, chn kiu chp hình trong khung Save bao gm: — Chp t ng sau khong khung hình ( Every frame s), ngha là c sau mi khung hình c chn thì chng trình s t ng chp li mt hình t file video ang phát. — Chp t ng sau khong giây ( Every seconds ). Sau khong thi gian n nh (giây) chng trình s t ng chp hình và lu li. — Every Frame tc là chp tt c các khung hình. Sau ó bm nút Save chng trình làm vic t ng. Trng hp mun có nhng khung hình t mt on video trong file video ó, kích gi chut trái và kéo thanh trt Play t trái sang phi ri bm nút Trim Left ánh du u on video, kéo tip v bên phi và bm nút Trim Right chn on cui ca file video cn chp hình, chn xong bm nút Save chng trình x lí t ng. Ngoài ra, thanh công c phía di khung Preview còn cung cp các nút chc nng chn khung hình cho chính xác nh: Begin — tr v u file video, Play — phát, Stop — dng, Previous frame — lùi v khung hình trc, Next frame — ti khung hình sau, End — ti cui phim, Go to Start Selection — n u vùng chn, Go to End Selection — xung cui vùng chn, Clear selection — xoá vùng chn và See shortcuts xem phím tt. Khi mun bt ngay hình file video ang trình chiu thì bm nút Make Snapshot lu li (H.41). Hình 41 46 | MODULE THPT 17
41. 5. Free YouTube Download Free YouTube Download là cách thc n gin và d dàng nht giúp ta có c nhng Video clip mi nht, nhng bài hát mi nht t Website chia s video trc tuyn ni ting YouTube và Google Video. Chng trình s giúp va ti va chuyn i các file video ó v các nh dng video thông dng nh: AVI, MP4, 3GP và FLV có th xem trên máy tính hoc in thoi di ng. Hình 42 Thao tác rt n gin, ch cn bm nút Add URLs và copy a ch trên thanh Address ca trình duyt ang chiu file video mun ti v ri Paste vào khung Add URL và bm nút OK, tip tc thao tác tng t nu mun chn nhiu file cn ti v cùng lúc. Mun b bt a ch trong danh sách, kích chn a ch ó và bm nút hình ch X. Tip theo, cn chn nh dng video mun chuyn i sang trong khung Format, chn tip th mc lu các file video sau khi ti v và chuyn i xong bên khung Output folder. Cui cùng bm nút Download chng trình va ti va thc hin vic chuyn i và kt thúc. Ngun tham kho: www.thongtincongnghe.com; www.xahoithongtin.com.vn. TÌM KIẾM, KHAI THÁC, XỬ LÍ THÔNG TIN PHỤC VỤ BÀI GIẢNG | 47
42. ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG 3.2 1. Bn hãy tìm kim và ly v t Internet hình nh v bãi bin Nha Trang th mng, sau ó hãy biên tp li. 2. Bn hãy download mt Video liên quan ti dy hc môn hc ca bn t Internet v máy tính, sau ó s dng mt trong các phn mm trên biên tp li. 3. Hãy vào trang web Google.com.vn và nhp ni dung v nhng khó khn, thc mc khi s dng các phn mm x lí thông tin trên tìm c các thông tin tr giúp (H.43). Hình 43 48 | MODULE THPT 17
43. TỔNG KẾT MODULE Trên c s nhng kin thc mà tài liu cung cp và kin thc, nng lc sn có ca bn thân, hãy ln lt hoàn thành các nhim v sau: I. Nhim v 1: Xây dng ngân hàng các thông tin liên quan n ni dung môn hc ca bn, c th: Tìm trên các a CD—ROM và trên mng Internet các thông tin liên quan n ni dung môn hc. S dng mt phn mm công c nào ó x lí, biên tp chuyn các thông tin ban u v dng phù hp vi mc ích, hình thc khai khác. To mt th mc riêng (trong ó có th chia thành các th mc con theo tng chuyên ) và lu tr các tp tin có th s dng c nhiu ln và chia s cho các ng nghip có nhu cu. II. Nhim v 2: Xây dng mt tit dy c th vi s h tr ca CNTT, hãy ln lt trin khai các ni dung sau: Hãy chn mt bài dy c th trong môn hc. Chú ý chn nhng bài hc phù hp vi vic s dng các thông tin dng tranh nh, video, mô hình o Cn c vào mc ích, yêu cu, ni dung ca tit hc, hãy xác nh và la chn mt s hot ng c th trong tit dy s c trin khai vi s h tr ca CNTT. Hãy tìm kim nhng thông tin liên quan n ni dung bài ging và các hot ng mà bn d kin trên mng Internet (hoc có th ly ra t ngân hàng các thông tin ã có sau khi hoàn thành nhim v th nht). S dng các phn mm công c x lí, biên tp các thông tin ó theo ý s phm ca bn sau ó tích hp các thông tin ó vào phng án lên lp có c mt bài ging hoàn chnh. (Nu c) Hãy t chc lên lp và ánh giá hiu qu gi dy, x lí các thông tin phn hi tip tc hoàn thin bài ging (trong ó có vic hoàn thin vic x lí, khai thác thông tin ). TÌM KIẾM, KHAI THÁC, XỬ LÍ THÔNG TIN PHỤC VỤ BÀI GIẢNG | 49
44. Kt lun: Module THPT 17 ã giúp hc viên: Nm c mt cách h thng khái nim thông tin, các dng thông tin trong cuc sng và vai trò quan trng ca thông tin trong vic i mi phng pháp dy hc, nâng cao cht lng ào to. Bit c các k thut tìm kim thông tin trên mng Internet nhm nhanh chóng tìm c các ngun thông tin quý giá làm phong phú cho bài ging. Tr li c câu hi: Ti sao phi x lí thông tin trc khi a vào bài ging và làm ch c mt s phn mm x lí thông tin dng nh, video thông thng và thành tho vic x lí các thông tin ly c t interrnet? Cui cùng, Module ã trang b mt h thng các khái nim c bn và nâng cao nng lc tìm kim, x lí, khai thác thông tin phc v bài ging ca bn. Chúng tôi tin tng chc chn các bn s làm ch c kin thc, thành thc các k nng mà module mang n cho các bn có nhng bài son, gi ging áp ng c nhu cu i mi phng pháp dy hc nâng cao cht lng ào to trong nhà trng ph thông hin nay. Chúc các bn thành công. D. TÀI LIỆU THAM KHẢO A. TING VIT 1. Trnh Thanh Hi (2000), Vn hình thành k nng s dng máy vi tính và phn mm dy hc cho sinh viên HSP , Tp chí Nghiên cu giáo dc, s chuyên quý I. 2. Trnh Thanh Hi (2005), ng dng công ngh thông tin và truyn thông trong dy hc môn Toán , NXB Hà Ni. 3. Trnh Thanh Hi (2010), S dng phn mm h tr dy hc toán, NXB i hc Quc gia Hà Ni. 4. Nguyn Bá Kim (1987), Hi tho quc t v s dng k thut thông tin trong giáo dc, Tp chí Thông tin khoa hc giáo dc, s 9/1987. 50 | MODULE THPT 17
45. 5. Nguyn Bá Kim, ào Thái Lai (1998), Môi trng tin hc và giáo dc toán hc, Báo cáo khoa hc ti Hi ngh quc gia k nim 20 CNGD, tháng 4/1998. 6. ào Thái Lai (1998), Mt s trin vng t ra vi nhà trng hin i trong bi cnh cuc cách mng công ngh thông tin , Tp chí Phát trin giáo dc s 2. 7. ào Thái Lai (2002), ng dng công ngh thông tin và nhng vn cn xem xét i mi trong h thng phng pháp dy hc môn toán , Tp chí Giáo dc, s 9. 8. Ngô Anh Tun (2004), Các kiu thit k dy hc trong môi trng tng tác a phng tin, Tp chí Giáo dc, s 10. B. TING ANH 9. Haji Razali bin Ahmad (2004), Constructive Teaching and Learning by information Technology. Malaysia. 10. Priscilla Norton, Debra Sprague (2001), Technology for Teaching . Allyn and Bacon A Pearson Education Company, Needham Geights, MA. C. INTERNET 11. www.violet.vn 12. www.edu.net.vn 13. www.Schoolnet.vn TÌM KIẾM, KHAI THÁC, XỬ LÍ THÔNG TIN PHỤC VỤ BÀI GIẢNG | 51
46. 52 | MODULE THPT 17