Phát triển phần mềm tính nồng độ trong hệ đệm hỗ trợ chuẩn bị dung dịch điện ly nền trong phân tích bằng phương pháp điện di mao quản

Nội dung text: Phát triển phần mềm tính nồng độ trong hệ đệm hỗ trợ chuẩn bị dung dịch điện ly nền trong phân tích bằng phương pháp điện di mao quản

1. DOI: 10.31276/VJST.63(11DB).29-34 Khoa học Kỹ thuật và Công nghệ Phát triển phần mềm tính nồng độ trong hệ đệm hỗ trợ chuẩn bị dung dịch điện ly nền trong phân tích bằng phương pháp điện di mao quản Nguyễn Thanh Đàm1*, Nguyễn Thị Phúc2, Vũ Minh Tuấn1 1Phòng Thí nghiệm Trọng điểm Công nghệ phân tích phục vụ kiểm định môi trường và an toàn thực phẩm (KLATEFOS), Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội 2Khoa Hóa học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội Ngày nhận bài 7/9/2021; ngày chuyển phản biện 13/9/2021; ngày nhận phản biện 13/10/2021; ngày chấp nhận đăng 20/10/2021 Tóm tắt: Các hệ đệm pH với hai hợp phần axit - bazơ hữu cơ yếu đóng vai trò quan trọng trong phân tích bằng phương pháp điện di mao quản (CE), đặc biệt khi sử dụng detector đo độ dẫn không tiếp xúc (C4D). Việc chuẩn bị các hệ đệm với một hợp phần đã biết nồng độ để sử dụng như những dung dịch điện ly nền (BGE) trong CE-C4D thường yêu cầu quá trình điều chỉnh pH tới giá trị mong muốn và thao tác này thường cần tính toán gần đúng để ước lượng nồng độ hợp phần thứ hai. Nghiên cứu này phát triển một phần mềm cho phép xác định nồng độ của một hợp phần khi biết nồng độ của một hợp phần còn lại và pH của dung dịch, trong đó có tính tới ảnh hưởng của lực ion. Phần mềm được xây dựng bằng ngôn ngữ C# với giao diện Windows Form trên công cụ Microsoft Visual Studio. Với nồng độ tính từ phần mềm đã phát triển, sự sai khác (|ΔpH|) giữa giá trị pH của các BGE thu được trong thực tế so với giá trị pH mong muốn đều nhỏ hơn 0,07, tương ứng với sai số dưới 2%. Từ khóa: dung dịch điện ly nền, đệm, nồng độ, pH, phần mềm. Chỉ số phân loại: 2.4 Đặt vấn đề là những axit hay bazơ yếu, giá trị pH của BGE quyết định dạng tồn tại của chất phân tích trong dung dịch. Bên cạnh Hệ đệm pH là một dung dịch có pH chỉ thay đổi rất ít khi đó, điều kiện pH cũng là yếu tố tác động trực tiếp đến dòng pha loãng hoặc thêm vào dung dịch một lượng nhỏ axit hay điện di thẩm thấu (EOF) [4]. Do vậy, việc chọn lựa một bazơ khác [1]. Các hệ đệm thường được chuẩn bị từ hỗn hợp BGE với nồng độ và pH thích hợp luôn là bước đầu tiên của một axit yếu (chất cho proton) và bazơ liên hợp của nó cần khảo sát khi phát triển một quy trình phân tích mới theo (chất nhận proton) hoặc ngược lại. Khi thêm một lượng nhỏ CE-C4D. axit khác (mạnh hoặc yếu) vào một hệ đệm, axit này sẽ phản ứng với hợp phần bazơ trong dung dịch đệm. Tương tự, khi Quá trình chuẩn bị BGE trong phân tích bằng CE-C4D một bazơ khác được thêm vào, nó sẽ phản ứng với hợp phần thường được bắt đầu với việc lựa chọn khoảng pH thích hợp axit của hệ đệm. Tại thời điểm ban đầu khi thêm axit hoặc cho các đối tượng phân tích, từ đó quyết định thành phần bazơ, thành phần của hệ đệm có thể thay đổi, tuy nhiên, cân BGE phù hợp với khoảng pH này. Các axit - bazơ hữu cơ bằng hóa học sau đó sẽ bị dịch chuyển theo nguyên lý của theo danh sách của Good (Good’s buffer [5]) thường được Le Chataelier, do đó, không có sự thay đổi đáng kể nào về sử dụng trong CE-C4D. Nồng độ của một hợp phần trong giá trị pH đo được của dung dịch [2]. BGE thường được cố định, trong khi hợp phần thứ hai được thay đổi nồng độ bằng cách thêm từ từ từng lượng nhỏ của Tầm quan trọng của các hệ đệm pH được nhấn mạnh một dung dịch hợp phần thứ hai nồng độ cao cho đến khi trong phạm vi của hoá học phân tích nói chung và trong CE đạt được pH mong muốn. Khi đó việc ước lượng nồng độ nói riêng khi hầu hết các BGE trong CE đều được chuẩn bị hợp phần thứ hai rất quan trọng, giúp tiết kiệm thời gian và dưới dạng một dung dịch đệm hai hợp phần. Thành phần, hóa chất. nồng độ và pH của BGE có ảnh hưởng mạnh tới sự tách chất trong phương pháp CE, đặc biệt là khi sử dụng kết hợp Việc tính toán nồng độ của hợp phần thứ hai trong BGE với C4D. Thành phần và nồng độ của BGE ảnh hưởng tới khi đã biết nồng độ của hợp phần thứ nhất và pH của dung tín hiệu phân tích về cả độ lớn và thời gian xuất hiện khi tín dịch thường được thực hiện một cách thủ công bằng tay. hiệu thu được từ C4D là sự chênh lệch giữa độ dẫn điện của Điều này có những hạn chế rõ ràng như tốn nhiều thời gian, nền và chất phân tích, còn thời gian di chuyển phụ thuộc dễ mắc sai số. Những nhược điểm này có thể khắc phục một vào độ nhớt của dung dịch [3]. Đối với các chất phân tích, phần bằng cách xây dựng và sử dụng các Excel sheet. Tuy *Tác giả liên hệ: Email: damnt@vnu.edu.vn 63(11ĐB) 11.2021 29
2. Khoa học Kỹ thuật và Công nghệ nhiên, cách làm này cũng thiếu thuận tiện, đặc biệt là khi áp Software development for dụng với nhiều hệ BGE có thành phần khác nhau. Bên cạnh đó, mặc dù pH của các dung dịch đệm nói chung và của một calculating concentration in a buffer BGE nói riêng thường phụ thuộc vào lực ion, ảnh hưởng của to the preparation of background yếu tố này thường bị bỏ qua khi chuẩn bị các dung dịch đệm electrolyte in the analytical method do sự phức tạp trong tính toán. Để giải quyết những hạn chế nêu trên, việc sử dụng một of capillary electrophoresis phần mềm với chức năng tính toán nồng độ của một hợp 1* 2 phần trong BGE khi đã biết nồng độ hợp phần còn lại và pH Thanh Dam Nguyen , Thi Phuc Nguyen , của dung dịch (có kể đến ảnh hưởng của lực ion) là rất cần Minh Tuan Vu1 thiết. Một trong những phần mềm được sử dụng khá phổ 1Key Laboratory of Analytical Technology for Environmental Quality biến trong CE là PeakMaster. Bên cạnh tính năng chính là and Food Safety Control (KLATEFOS), University of Science, dự đoán tín hiệu phân tích, phần mềm này cũng cho phép Vietnam National University, Hanoi 2Faculty of Chemistry, University of Science, tính toán pH khi biết nồng độ các hợp phần trong BGE [6] Vietnam National University, Hanoi và có thể sử dụng để hỗ trợ việc chuẩn bị BGE [7]. Tuy nhiên, để thực hiện việc này vẫn cần ước lượng (bằng tay Received 7 September 2021; accepted 20 October 2021 hoặc Excel sheet) để có một nồng độ ban đầu hợp lý. Abstract: Nhu cầu tính toán nồng độ BGE trong khi chưa có một pH buffers of weak organic acids and bases are essential phần mềm đáp ứng được đã đặt ra yêu cầu xây dựng thuật in capillary electrophoresis (CE) analyses, primarily 4 toán và phát triển phần mềm hỗ trợ việc chuẩn bị BGE trong when contactless conductivity detectors (C D) are used. phân tích CE-C4D. Đây cũng là mục tiêu của nghiên cứu này. However, the preparation of a buffer with a known concentration of one component for use as a background Cơ sở lý thuyết và thực nghiệm electrolyte (BGE) in CE-C4D usually requires a pH adjustment to the desired value and an approximate Cơ sở lý thuyết calculation to estimate the concentration of the second Xét một hệ BGE gồm hai hợp phần A1 và A2 với dạng component. This study developed software that allowed ()q1 ()q2 axit cao nhất là H A1 và Hm A2 , với m1, m2 là số determining the concentration of one component when m1 2 H axit tối đa và q , q là điện tích (để đơn giản, không ghi knowing the concentration of another component and 1 2 the pH of the solution, taking into account the influence dấu của các điện tích này). Dạng ban đầu (được sử dụng để − H A1()qn11 of ionic strength. The software was built in C# language chuẩn bị BGE) của hai hợp phần lần lượt là mn11− − H A2()qn22 with Windows Form interface on Microsoft Visual và mn22− . Các giá trị hằng số phân ly axit của hai Studio. With the concentrations calculated from the 1 1 1 1 2 2 2 thành phần lần lượt là ka1, ka2, ka3, ka4 và ka1 , ka2 , ka3 , developed software, the differences (|ΔpH|) between pH k 2 . values of the obtained BGEs in practice and the desired a4 values were smaller than 0.07, corresponding to the Phương trình cân bằng proton (điều kiện proton - ĐKP) ()qn11− ()qn22− errors of less than 2%. với mức không gồm H− A1 , H A2 và H O: mn11 mn22− 2 n1 n2 mn11−−m2 n 2 Keywords: background electrolyte, buffer, concentration, + ()qni−+ ()q− n + j − ()qnk−− ()q− nl − [H ]++ij [H A111 ] [H A22 2 ] = [OH ]+ k [H A111 ] + l [H A22 2 ] ∑∑mni11−+ m2− n 2 + j ∑mnk11−− ∑m2− nl 2 − pH, software. ij=11= k=1 l= 1 Classification number: 2.4 Biến đổi phương trình ĐKP và tính nồng độ của hợp phần thứ hai: n1 mn11−−m2 n 2 n2 − −+ −− − − − + ⇔−[H+ ] [OH ] +ik [H A1()qni11 ]− [H A1()qnk11 ]= l [H A2()q2 nl 2 ]− j [H A2()q2 n 2 j ] ∑∑mni11−+ mnk11−− ∑m2− nl 2 − ∑m2− n 2 + j ik=11= l= 1 j= 1 −− k n1 mn11 m2 n 2 n2 ⇔−++ w αα− = αα− [H ] + Cia1 ∑∑()qni11−+ k()qnk11−− Ca2  ∑ l ()q2− n 2 − l ∑j ()q2− n 2 + j Hmni−+ A1 Hmnk−− A1 Hm− n − l A2 Hm− n + j A2 [H ] ik=1111 = 11 l=12 2 j= 12 2 − k n1 mn11 + −+w αα− [H ] + Cia1 ∑∑H A1()qni11−+ kH A1()qnk11−− [H ] mni11−+ mnk11−− ⇔= ik=11= Ca2 − mn22 n2 (1) αα− ∑∑lj()qnl22−− ()qn22−+ j Hmnl−− A2 Hmn−+ j A2 lj=1122 = 22 63(11ĐB) 11.2021 30
3. Khoa học Kỹ thuật và Công nghệ Như vậy, khi đã biết pH và nồng độ của một hợp phần, Thiết bị sử dụng bao gồm: máy đo pH (HACH, Mỹ), cân nồng độ của hợp phần thứ hai có thể dễ dàng tính được, phân tích 4 số (Shimadzu, Nhật Bản) và máy tạo nước deion trong đó các hệ số phân số nồng độ (α) được xác định theo Simpicity UV (Milipore, Pháp). biểu thức: Thiết kế phần mềm i + mi1 − 1 ()qi− [H ] × k Phần mềm được phát triển với giao diện Windows Form m1 1 ∏ Ck [Hmi− A1 ] ()qi1 − 1 k =0 dựa trên ngôn ngữ C#, sử dụng công cụ Microsoft Visual C =[H A1 ] ⇒=α ()qi− = (2) a1 ∑ mi1 − 1 m m Hmi− A1 1 1 i i=0 1 − + − Studio phiên bản Community 2019 (Microsoft, Mỹ). Bên [H A1()qi1 ] [H ]mi1 × k1 ∑ mi1 − ∑∏ Ck cạnh chức năng tính nồng độ, phần mềm còn cần có chức i=0 i=0 k =0 j năng hiển thị các thông tin về các chất thường được sử dụng + mj2 − 2 để chuẩn bị BGE trong CE. Bảng thông tin và thiết kế giao (qj− [H ] × k m2 2 ∏ Ck [H− A2 ] diện dự kiến của phần mềm được thể hiện ở bảng 1 và hình 1. ()qj2 − mi2 k =0 C =[H A2 ] ⇒=α ()qj− = (3) a2 ∑ mj2 − H A2 2 m mj2− 2 m2 j Bảng 1. Các thông tin dự kiến do người dùng và phần mềm cung j=0 ()qj− + − [H A22 ] [H ]mj2 × k 2 cấp. ∑ mj2 − ∑∏ Ck j=0 j=0 k =0 Phần mềm tính nồng độ BGE Người dùng cung cấp với là các hằng số phân ly nấc thứ k và 1 = 2 =1. kCk kC0 kC0 Sử dụng Textbox để truy xuất đường Cơ sở dữ liệu chứa thông tin của dẫn tới file .csv chứa các thông tin của các chất Bởi vì các thông tin về giá trị hằng số phân ly của các các chất chất được cho dưới dạng K , việc chuyển đổi giữa K và K a a C Sử dụng Textbox để nhập dữ liệu (ký là cần thiết và có thể thực hiện theo các phương trình: Hai thành phần trong BGE hiệu viết tắt của hai chất như trong bảng thông tin DataGridView) fH A1(qi1−+ 1) 11 mi1−+1 (4) pH của dung dịch, nồng độ của kkCaii= × hợp phần thứ hai, thể tích định Sử dụng các Textbox để nhập dữ liệu ffH+−H A1()qi1 mức mi1− Phần mềm cung cấp fH A1(qj2−+ 1) 22 mj2−+1 Thông tin (pK , dạng tồn tại ) Sử dụng DataGridView để lấy và hiển và (5) a kkCajj= × của các chất thị dữ liệu từ file .csv ff+−()qj2 H Hmj− A1 Nồng độ của hợp phần thứ hai, 2 Tính toán bằng bấm Button và sử dụng khối lượng và thể tích của hai các Textbox để hiển thị Giá trị của các hệ số hoạt độ phụ thuộc vào độ lớn của thành phần lực ion (I) và có thể được tính theo phương trình Debye- Huckel khi lực ion nhỏ hơn 0,01 hoặc tính theo phương trình Debye-Huckel mở rộng (phương trình David) khi hoạt độ lớn hơn 0,01: logf= − 0,5 zI2 với I 0,1 (7) 1+ I Lực ion phụ thuộc vào nồng độ và điện tích của các dạng tồn tại trong dung dịch: Hình 1. Thiết kế giao diện dự kiến của phần mềm tính nồng độ BGE. mm12 1 −− I=( qi − )22 [H A1()qi12 ] +− (q j ) [H A2()q j ] (8) Xây dựng thuật toán ∑∑12mi12−−m j 2 = = ij00 Thuật toán được thể hiện ở hình 2 gồm các bước: i) Giả Hoá chất, thiết bị thuyết lực ion bằng 0; ii) Tính các hệ số hoạt độ f, hằng số phân ly nồng độ KC, phân số nồng độ α theo các phương Các loại hóa chất được sử dụng để chuẩn bị các dung dịch trình (2)-(7); iii) Tính nồng độ hợp phần 2 từ ĐKP theo BGE và đều thuộc loại hóa chất phân tích tinh khiết, bao gồm: phương trình (1); iv) Tính lại lực ion theo phương trình (8); histidin (His) >99,5%, axit 2-morpholinoethanesulfonic v) So sánh 2 giá trị nồng độ hợp phần 2 liên tiếp, nếu sự sai (MES) >99% (Sigma-Aldrich, Đức), axit axetic (Ace) khác nhỏ hơn 1% thì tới bước vi), nếu không, quay lại bước 100% (Merk, Đức). ii); vi) Hiển thị các kết quả tính toán. 63(11ĐB) 11.2021 31
4. Khoa học Kỹ thuật và Công nghệ dung dịch (ml) và nồng độ của hợp phần thứ nhất (C1, mM). Một button “lưu” cũng được cung cấp để ghi nhớ các thông tin này, đồng thời đưa các thông tin này vào các biến để thực hiện việc tính toán phía sau. Khu vực 3 trên phần mềm (kết quả tính toán) hiển thị các thông tin mà người dùng cần, bao gồm: nồng độ của hợp phần thứ hai (C2, mM), khối lượng của hợp phần thứ nhất (m1, g) và hợp phần thứ hai (m2, g), thể tích của hợp phần thứ nhất (V1, µl) và thứ hai (V2, µl). Lưu ý rằng, đối với các chất được sử dụng dưới dạng rắn, việc tính toán thể tích là không cần thiết và khối lượng riêng của các chất rắn trong file cơ sở dữ liệu được quy ước bằng 0, khi đó, thể tích tính ra được hiển thị với biểu tượng ∞. Các kết quả trong khu vực 3 này sẽ được phần mềm cung cấp khi người dùng click chuột vào button “tính toán”. Hình 2. Sơ đồ khối thuật toán của phần mềm tính nồng độ BGE. Kết quả và thảo luận Kết quả thiết kế phần mềm Giao diện của phần mềm được thiết kế và minh hoạ ở hình 2, bao gồm 3 khu vực chính. Khu vực 1 (cơ sở dữ liệu) cung cấp các thông tin về các chất thường được sử dụng để chuẩn bị dung dịch BGE trong phân tích CE-C4D. Các thông tin này được lấy từ một file .csv mà người dùng đã khởi tạo trước và hiển thị dưới dạng một DataGridView. Phần mềm truy cập tới file .csv này khi người dùng click chuột vào button “Mở CSDL” và chỉ tới đường dẫn của file (ví dụ, C:\User\TOLUEN\Documents\Buffer Info.csv như Hình 3. Giao diện của phần mềm tính nồng độ BGE. trong hình 3). File này chứa các thông tin cần thiết cho việc tính toán nồng độ, gồm: tên (name) và ký hiệu (abb.) của Kết quả xây dựng thuật toán chất, khối lượng mol (M, g/mol), khối lượng riêng (d, g/ml), Các thông số về các chất được sử dụng (các hằng số) bao số H axit tối đa (maxH), điện tích tối đa (maxCharge), số H gồm: max H, maxCharge, initialH, các giá trị pKa được lưu trong dạng ban đầu (initialH), các giá trị pK . Các dữ liệu về a trong một file .csv và được phần mềm truy cập, hiển thị dưới khối lượng mol, khối lượng riêng và các giá trị pK được lấy a dạng một DataGridView như ở hình 3. theo [8, 9]. Việc bổ sung các chất mới, cập nhật, sửa đổi các thông số của các chất hoàn toàn có thể được thực hiện một Các thông tin về hai hợp phần trong BGE, nồng độ hợp cách dễ dàng bởi người dùng, tuy nhiên, thứ tự các thông số phần thứ nhất, pH và thể tích định mức được người dùng cần được giữ cố định theo trật tự như ở hình 3. Ngoài ra, vì cung cấp thông qua các textbox trong phần “thông tin về các axit - bazơ thông thường được sử dụng làm BGE trong BGE” trên phần mềm. Dựa vào ký hiệu viết tắt mà người 4 dùng cung cấp, hai hợp phần trong BGE được phần mềm CE-C D có không quá 4 nấc phân ly, các pKa được cung cấp xác định và các thông số về hai hợp phần này được trích gồm pKa1-pKa4. Việc giả định các chất đều có 4 giá trị pKa này cũng để đơn giản hơn trong việc tính toán phía sau. xuất từ DataGridView và sau đó lưu trữ bằng hai mảng: Khu vực 2 trên phần mềm (thông tin về BGE) thể hiện i) Một mảng hai chiều kích thước [2, 5] chứa các thông các thông tin mà người dùng cung cấp, bao gồm hai chất tin về M, d, maxH, maxCharge, initialH (double[,] info = được sử dụng trong BGE (nhập vào dưới dạng ký hiệu viết new double[2, 5]) với chiều thứ nhất của mảng là hai chất tắt như trong DataGridView), pH của dung dịch, thể tích của A1 và A2 (const int A1=0, A2=1), chiều thứ hai là các thông 63(11ĐB) 11.2021 32
5. Khoa học Kỹ thuật và Công nghệ số (const int M=0, d=1, maxH=2, maxCharge=3, initalH=4). ii) Một mảng ba chiều kích thước [2, 2, 5] chứa các thông tin về các giá trị pKa và Ka (double[, ,] pKKa=new double[2, 2, 5]) với chiều thứ nhất là hai chất, chiều thứ hai là các thông số (const int pK=0, Ka=1) và chiều thứ ba là các giá trị từ 0 tới 4, trong đó Ka[0] và các giá trị vượt qua maxH được gán bằng 0. Các thông số cần tính toán bao gồm: các giá trị hằng số phân ly nồng độ KC, hệ số phân số nồng độ (α), logarit các hệ số hoạt độ (logf), các hệ số hoạt độ (f). Các thông số này được tính toán và lưu trong 1 mảng 3 chiều có kích thước [2, 4, 5] (double[, ,] calc=new double[2, 4, 5]) với chiều thứ Tính nồng độ của hợp phần thứ hai từ ĐKP theo phương nhất và ba tương tự như trên, chiều thứ hai là các thông số trình (1): (const int KC=0, alpha=1, logf=2, f=3). Tuỳ thuộc vào độ lớn của lực ion, các giá trị logarit hệ số hoạt độ được xác định theo phương trình Debye-Huckel (6) hoặc David (7). Thuật toán cụ thể như sau: Sau khi thu được nồng độ của hợp phần thứ hai, lực ion được xác định lại từ nồng độ của H+, OH- và các dạng tồn tại trong dung dịch vừa tính theo phương trình (8). Việc tính các hằng số K được thực hiện theo các phương C Toàn bộ các tính toán trên được đặt trong một vòng lặp trình (4) và (5): do while () và việc tính này được thực hiện tới khi sự sai khác về nồng độ của hợp phần thứ hai giữa 2 lần tính nhỏ hơn hoặc bằng 1%. Các hệ số phân số nồng độ được tính theo phương trình (2) và (3): Method calc_alpha được xây dựng với 4 giá trị KC, do Kết quả thử nghiệm phần mềm trong thực tế các nấc phân ly ảo (tương ứng với số H>maxH được gán Phần mềm sau khi được phát triển đã được thử nghiệm Ka=0 nên cũng đưa tới KC=0 và do đó sẽ triệt tiêu trong biểu trong thực tế, các kết quả tính toán từ phần mềm được thức tính α). so sánh với kết quả đo bằng máy đo pH và phần mềm 63(11ĐB) 11.2021 33
6. Khoa học Kỹ thuật và Công nghệ PeakMaster. Các BGE được sử dụng trong thực nghiệm này phát triển với ngôn ngữ C# trên công cụ Microsoft. Phần là các hệ đệm với hợp phần thứ nhất là His và thứ hai là mềm cho phép nhập thông tin về các axit, bazơ thường dùng Ace hoặc MES. Đây là các hệ BGE thông dụng trong phân để chuẩn bị BGE trong phân tích CE-C4D, tính toán giá trị 4 tích CE-C D. BGE với thành phần 12 mM His/Ace pH=4,0 nồng độ cũng như khối lượng và thể tích của các hợp phần thường được sử dụng để phân tích đồng thời các cation và cần sử dụng. Hoạt động của phần mềm trong thực tế cũng đã anion vô cơ cơ bản trong môi trường nước [10], trong khi được kiểm chứng thông qua việc so sánh với kết quả đo pH các hệ BGE (12 mM His/MES pH=6,3 [11] và 1 mM His/ thực tế và tính toán bằng phần mềm PeakMaster. Ace pH=2,5-3,5 [12]) còn lại có thể được dùng để phân tích glyphosate, một loại thuốc diệt cỏ đã từng được sử dụng phổ TÀI LIỆU THAM KHẢO biến nhưng hiện bị cấm tại nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. Các kết quả tính toán trong nghiên cứu này đã được [1] A. Hulanicki, M. Maj-Żurawska, S. Głąb (2013), Buffer sử dụng để chuẩn bị các BGE trong [12]. Solutions, Encyclopedia of Analytical Science, pp.339-342. Bảng 2. Kết quả tính toán nồng độ từ phần mềm đã phát triển [2] D.C. Harris, C.A. Lucy (2020), Chapter 9: Monoprotic Acid- được so sánh với các giá trị pH thu được trong thực tế và phần Base Equilibria, Quantitative Chemical Analysis. mềm PeakMaster. [3] E. Fuguet, C. Ràfols, E. Bosch, M. Rosés (2015), Buffered Kết quả từ Kết quả Kết quả pH Background Electrolytes for Capillary Electrophoresis, Reference phần mềm trong đo pH đối chứng từ Module in Chemistry, Molecular Sciences and Chemical Engineering. Điều kiện nghiên cứu này trong thực phần mềm (mM) tế PeakMaster [4] A. Shallan, R. Guijt, M. Breadmore (2013), Capillary 12,0 mM His/Ace, Electrophoresis: Basic Principles, Elsevier. C =73,69 pH=4,06 pH=4,005 pH=4,0 Ace [5] N.E. Good, G.D. Winget, W. Winter, T.N. Connolly, S. 12,0 mM His/MES, C =8,68 pH=6,23 pH=6,208 Izawa, R.M. Singh (1966), “Hydrogen ion buffers for biological pH=6,3 MES research”, Biochemistry, 5(2), pp.467-477. 1,0 mM His/Ace, C =761,66 pH=2,48 pH=2,509 pH=2,50 Ace [6] P. Kubáň, F. Foret, G. Erny (2019), “Open source capillary 1,0 mM His/Ace, electrophoresis”, Electrophoresis, 40(1), pp.65-78. C =24,49 pH=3,52 pH=3,506 pH=3,50 Ace [7] O.B.D.O. Moreira, L.D.A. Castro, M.A.L.D. Oliveira (2021), Kết quả bảng 2 cho thấy, khi chuẩn bị các BGE với nồng “Calculation and preparation of buffer solutions: complete guide độ của hợp phần thứ hai (Ace hoặc MES) tính toán từ phần using the software PeakMaster®”, Química Nova, 44, pp.783-791. mềm, pH của dung dịch thu được trong thực tế rất gần với [8] W.M. Haynes, D.R. Lide, T.J. Bruno (2017), Physical pH mong muốn (|ΔpH|≤0,07, tương ứng với sai số nhỏ hơn Constants of Organic Compounds, CRC Press. 2%). Các kết quả đối chứng cũng cho thấy sự phù hợp giữa [9] R.N. Goldberg, N. Kishore, R.M. Lennen (2017), 2 phần mềm (sử dụng nồng độ tính được trong phần mềm tự Thermodynamic Quantities for the Ionization Reactions of Buffers in phát triển để đưa vào tính pH trong phần mềm PeakMaster), Water, CRC Press. sai lệch về pH quan sát được cũng tương tự với |ΔpH|<0,06 và sai số nhỏ hơn 2%. Ngoài sự khác biệt về thuật toán, sự [10] Thi Thanh Thuy Pham, et al. (2014), “Automated dual sai khác giữa kết quả tính toán từ 2 phần mềm còn có thể do capillary electrophoresis system with hydrodynamic injection for the concurrent determination of cations and anions”, Analytica Chimica việc sử dụng các giá trị pKa khác nhau (từ các tài liệu tham khảo khác nhau). Điều này cho thấy, việc tính toán nồng độ Acta, 841, pp.77-83. từ phần mềm đã phát triển là chính xác và có thể hỗ trợ tốt [11]vH.H. See, P.C. Hauser, W.A. Ibrahim, M.M. Sanagi (2010), cho việc chuẩn bị BGE khi phân tích bằng CE-C4D. “Rapid and direct determination of glyphosate, glufosinate, and aminophosphonic acid by online preconcentration CE with contactless Kết luận conductivity detection”, Electrophoresis, 31(3), pp.575-582. Nghiên cứu thiết lập được thuật toán để xác định nồng [12] Nguyễn Mạnh Huy, Trần Thị Hà, Vũ Minh Tuấn, Nguyễn độ của một hợp phần trong một BGE đã biết pH và nồng độ Thanh Đàm, Dương Hồng Anh, Phạm Hùng Việt (2021), “Nghiên cứu của hợp phần còn lại, trong đó có tính tới ảnh hưởng của phát triển quy trình xác định dư lượng glyphosat bằng phương pháp lực ion. Dựa trên thuật toán này, một phần mềm tính toán điện di mao quản và ứng dụng trong phân tích một số loại đồ uống”, nồng độ BGE có giao diện đơn giản, dễ sử dụng đã được Tạp chí Khoa học và Công nghệ Việt Nam, 63(11), tr.58-64. 63(11ĐB) 11.2021 34