Sự thay đổi kiến thức, thái độ, thực hành của nhân viên y tế về rối loạn tự kỷ ở trẻ sau một năm can thiệp tại hai tỉnh Hòa Bình và Thái Bình

Nội dung text: Sự thay đổi kiến thức, thái độ, thực hành của nhân viên y tế về rối loạn tự kỷ ở trẻ sau một năm can thiệp tại hai tỉnh Hòa Bình và Thái Bình

1. Hứa Thanh Thủy và cộng sự Tạp chí Khoa học Nghiên cứu Sức khỏe và Phát triển (Tập 04, Số 02-2020) Journal of Health and Development Studies (Vol.04, No.02-2020) BÀI BÁO NGHIÊN CỨU GỐC Sự thay đổi kiến thức, thái độ, thực hành của nhân viên y tế về rối loạn tự kỷ ở trẻ sau một năm can thiệp tại hai tỉnh Hòa Bình và Thái Bình Hứa Thanh Thủy1*, Nguyễn Thái Quỳnh Chi1, Nguyễn Thị Nga1, Đinh Thu Hà1, Nguyễn Thị Hương Giang2, Nguyễn Thanh Hương1 TÓM TẮT Mục tiêu: Đánh giá sự thay đổi kiến thức, thái độ, thực hành của nhân viên y tế (NVYT) về rối loạn tự kỷ (RLTK) ở trẻ sau một năm triển khai chương trình truyền thông về RLTK ở trẻ em tại cộng đồng (từ tháng 1/2018 đến tháng 1/2019) tại hai tỉnh Hòa Bình và Thái Bình. Phương pháp nghiên cứu: Thiết kế nghiên cứu can thiệp so sánh trước sau không có nhóm chứng, với cỡ mẫu 300 và 295 NVYT ở ba tuyến (xã, huyện và tỉnh) tương ứng với thời điểm trước can thiệp (TCT) và sau can thiệp (SCT) được lựa chọn bằng phương pháp chọn mẫu nhiều giai đoạn. Kết quả: Về kiến thức, trong tổng số 14 câu hỏi, 13 câu có tỷ lệ trả lời đúng SCT cao hơn TCT (OR từ 1,17 - 4,73), trong đó sự thay đổi có ý nghĩa thống kê ở 5 câu về dấu hiệu cờ đỏ và 3 câu về sai lầm trong điều trị RLTK. Với 5 câu hỏi (tổng là 25 điểm) đánh giá thái độ, điểm trung vị SCT là 17, cao hơn 1 điểm so với TCT (p 0,05). Kết luận: Chương trình can thiệp giúp nâng cao kiến thức và thái độ của NVYT về RLTK ở trẻ. Cần tiếp tục duy trì chương trình để thấy được sự thay đổi về thực hành của NVYT. Từ khóa: Tự kỷ, rối loạn tự kỷ, can thiệp, kiến thức, thái độ, thực hành, nhân viên y tế ĐẶT VẤN ĐỀ quả. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho thấy thực trạng chậm trễ trong chẩn đoán và can thiệp cho Rối loạn tự kỷ (RLTK), là một nhóm các rối trẻ RLTK (4, 5), và một trong những nguyên loạn phát triển phức hợp của não, đặc trưng bởi nhân của tình trạng này là sự hạn chế về kiến những khó khăn trong tương tác xã hội, giao thức, thái độ, thực hành của các nhóm đối tượng tiếp và một loạt các hành vi và mối quan tâm thường xuyên tiếp xúc với trẻ như người chăm bị hạn chế hoặc bị lặp đi lặp lại (1). Các nghiên sóc trẻ (NCST), giáo viên mầm non (GVMN) cứu dịch tễ học gần đây ước tính tỷ lệ trẻ mắc và nhân viên y tế (NVYT) (6-8). Nghiên cứu RLTK toàn cầu là 0,62% (2). Tại Việt Nam, tại Pakistan tiến hành trên 348 bác sỹ đa khoa công bố mới về dịch tễ học tại ba tỉnh miền Bắc cho thấy chỉ có 44,6% đã từng nghe tới RLTK, cho thấy, tỷ lệ RLTK ở trẻ từ 18 đến 30 tháng trong đó tỷ lệ nhận thức sai về nguyên nhân và là 0,75% (3). Sàng lọc và chẩn đoán sớm RLTK trị liệu của tự kỷ 45,2% và 38,3% (8). Thậm chí, ở trẻ em trước 3 tuổi là chìa khóa cho việc thực đối với nhóm bác sỹ thuộc chuyên ngành nhi hiện can thiệp và hỗ trợ trẻ có RLTK đạt hiệu khoa và tâm thần, nghiên cứu tại Nigeria cũng *Địa chỉ liên hệ: Hứa Thanh Thủy Ngày nhận bài: 03/4/2020 Email: htt@huph.edu.vn Ngày phản biện: 15/4/2020 1 Trường Đại học Y tế công cộng Ngày đăng bài: 28/6/2020 2Bệnh viện Nhi Trung Ương 98
2. Hứa Thanh Thủy và cộng sự Tạp chí Khoa học Nghiên cứu Sức khỏe và Phát triển (Tập 04, Số 02-2020) Journal of Health and Development Studies (Vol.04, No.02-2020) cho thấy kiến thức của đối tượng rất hạn chế, Thiết kế nghiên cứu: Nghiên cứu can thiệp so với trung bình điểm kiến thức chỉ đạt 12,56/19 sánh trước sau không có nhóm chứng được thực điểm (9). hiện tại tỉnh Hòa Bình và Thái Bình. Thu thập số liệu trước can thiệp (TCT) và sau can thiệp Một chương trình truyền thông nâng cao kiến (SCT) vào tháng 01/2017 và tháng 1/2019. thức, thái độ, thực hành của NCST, GVMN và NVYT về RLTK đã được triển khai thí Đối tượng nghiên cứu: NVYT không chuyên điểm tại hai tỉnh Hoà Bình và Thái Bình từ về RLTK, có tiếp xúc với trẻ dưới 5 tuổi, được năm 2017 đến 2018. Để cung cấp bằng chứng chia thành 3 tuyến: tuyến xã (NVYT thôn và tin cậy về kết quả của chương trình can thiệp, CBYT xã), tuyến huyện (CBYT đang công tác nghiên cứu này được thực hiện với mục tiêu tại Khoa Khám bệnh, Khoa Nhi thuộc TTYT “đánh giá sự thay đổi kiến thức, thái độ, thực hoặc TTYTDP và BVĐK huyện), và tuyến tỉnh hành của NVYT về RLTK ở trẻ sau một năm (CBYT đang công tác tại Khoa Khám bệnh, can thiệp”. Khoa nhi thuộc BVĐK tỉnh). Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu: Cỡ mẫu PHƯƠNG PHÁP TỔNG QUAN TÀI LIỆU được tính toán theo công chức chọn mẫu hai tỷ lệ: Với α = 0,05, β = 0,2; P1 và P2: Tỷ lệ NVYT có Bộ công cụ được thiết kế dựa trên tham khảo thực hành đúng về RLTK ở trẻ thời điểm TCT các nghiên cứu trên thế giới, thang đo đánh giá và SCT tương ứng là 0,65 và 0,80. Cỡ mẫu thực kiến thức và thái độ được kiểm định tính giá trị tế cho 2 tỉnh TCT là 300 và SCT là 295. và độ tin cậy cho kết quả ở mức chấp nhận được (cronbach alpha tương ứng 0,61 và 0,63) (10). ĐTNC được chọn lựa theo phương pháp chọn mẫu nhiều giai đoạn. Thang đo kiến thức: gồm 14 câu hỏi (chia thành 3 nhân tố) dạng Đúng/Sai/Không biết. Mỗi câu - Giai đoạn 1: tại mỗi tỉnh lựa chọn 1 thành hỏi trả lời đúng được 2 điểm, sai 0 điểm và phố (TP) và 1 huyện: TP. Hòa Bình và Huyện “Không biết/phân vân” 1 điểm. Biến tổng hợp Lương Sơn (tỉnh Hòa Bình); TP. Thái Bình và Kiến thức theo từng nhân tố và Kiến thức chung huyện Tiền Hải (tỉnh Thái Bình). bằng tổng điểm số các câu hỏi trong nhân tố hoặc của cả thang đo. - Giai đoạn 2: Đối với NVYT tuyến xã: tại mỗi thành phố/huyện, chọn ngẫu nhiên 1 phường/ Thang đo thái độ: gồm 5 phát biểu theo thang xã cho mỗi khảo sát TCT và SCT. Chọn toàn đo likert 1-5 (từ rất không tích cực đến rất tích bộ NVYT tuyến xã tại các xã/phường được lựa cực). Biến tổng hợp thái độ chung bằng tổng chọn. Đối với NVYT tuyến huyện và tỉnh: Xác điểm của toàn bộ thang đo. định khung mẫu riêng cho từng tuyến, với mỗi Đánh giá thực hành: dựa trên 1 câu hỏi về xử trí tuyến lựa chọn ngẫu nhiên NVYT nhằm đảm khi nghi ngờ trẻ mắc RLTK. bảo cỡ mẫu ở mỗi tuyến là tương đương nhau. NVYT đã tham gia khảo sát TCT được loại khỏi Phân tích số liệu khung mẫu SCT. Số liệu được nhập bằng phần mềm Epidata 3.0 Bộ công cụ thu thập số liệu và phân tích bằng phần mềm SPSS 24. Kiểm 99
3. Hứa Thanh Thủy và cộng sự Tạp chí Khoa học Nghiên cứu Sức khỏe và Phát triển (Tập 04, Số 02-2020) Journal of Health and Development Studies (Vol.04, No.02-2020) định Chi bình phương, Mann-whitney được áp NVYT tại thời điểm SCT có trình độ học vấn dụng phù hợp với đặc điểm của biến số. cao hơn so với NVYT tại thời điểm TCT, trong đó tỷ lệ có trình độ là trung cấp/cao đẳng chiếm Đạo đức nghiên cứu tỷ lệ cao nhất (SCT là 63,0% và TCT là 44,7%), Nghiên cứu được triển khai sau khi đã được Hội tiếp theo là trình độ đại học (SCT là 22,9% đồng đạo đức trường Đại học Y tế công cộng và TCT là 20,4%). Tại thời điểm SCT chỉ có thông qua (Quyết định số 319/2016 /YTCC- khoảng 13% NVYT có trình độ dưới trung cấp, HD3). trong khi đó tỷ lệ này tại thời điểm TCT là hơn 30%. Về bằng cấp chuyên môn, chiếm tỷ lệ cao nhất là bằng y sĩ (SCT là 44,1% và TCT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU là 37,3%), tiếp theo là bằng sơ cấp đối với thời điểm TCT (33,0%) còn đối với thời điểm SCT 1. Thông tin chung về đối tượng nghiên cứu là y tá (16,8%), tỷ lệ có bằng bác sỹ là 15,1% và NVYT tham gia nghiên cứu ở thời điểm TCT chưa được đào tạo 10,4%. (n=300) và SCT (n=295) không có sự khác nhau 2. Sự thay đổi kiến thức của NVYT về RLTK về tuổi trung bình, giới, dân tộc, và vị trí công ở trẻ tác. Đa số NVYT là nữ (khoảng 80-85%), dân tộc Kinh (khoảng 75%) hoặc Mường (khoảng Sự thay đổi kiến thức của NVYT về RLTK được 25%), có độ tuổi trung bình là 44,4 (SD=12,3) phân tích theo ba cách: đánh giá sự thay đổi tỷ và 41,0 (SD=11,1). Về vị trí công tác, khoảng lệ trả lời đúng đối với từng câu hỏi (Bảng 1); 30% đối tượng tham gia nghiên cứu là y tế thôn đánh giá sự thay đổi kiến thức theo từng nhân bản và khoảng 70% là CBYT ở xã/huyện/tỉnh. tố và kiến thức chung của thang đo (Bảng 2). Bảng 1. Sự thay đổi kiến thức của NVYT về RLTK ở trẻ đối với từng nội dung Trả lời Đúng Kiểm định χ2 Nội dung TCT SCT (n=300) (n=295) OR p n % n % Nhân tố 1: Kiến thức về dấu hiệu cờ đỏ nghi ngờ trẻ mắc RLTK Trẻ 9 tháng không đáp ứng được tương tác 164 54,7 251 85,1 4,73 <0,001 âm thanh, nụ cười, không giơ tay đòi bế Trẻ 12 tháng chưa biết nói bập bẹ 117 39,0 173 58,6 2,22 <0,001 Trẻ 12 tháng chưa biết chỉ ngón trỏ 117 39,0 208 70,5 3,74 <0,001 Trẻ 16 tháng chưa nói được từ đơn 144 48,0 213 72,2 2,81 <0,001 Trẻ 24 tháng chưa nói được 2 từ đơn 171 57,0 239 81,0 3,22 <0,001 Nhân tố 2: Kiến thức cơ bản về RLTK Tự kỷ là một dạng rối loạn cảm xúc, ảnh hưởng 275 91,7 277 93,9 1,40 0,293 đến sự kiểm soát cảm xúc của trẻ. Chẩn đoán tự kỷ bằng cách nói chuyện với NCST về các mốc phát triển kết hợp với quan 281 93,7 274 92,9 0,88 0,702 sát giao tiếp, hành vi của trẻ. 100
4. Hứa Thanh Thủy và cộng sự Tạp chí Khoa học Nghiên cứu Sức khỏe và Phát triển (Tập 04, Số 02-2020) Journal of Health and Development Studies (Vol.04, No.02-2020) Trả lời Đúng Kiểm định χ2 Nội dung TCT SCT (n=300) (n=295) OR p n % n % Biện pháp trị liệu hiệu quả cho trẻ tự kỷ là tập 273 91,0 272 92,2 1,17 0,597 luyện vận động NCST co thê phat hiên cac dâu hiêu bât thương 285 95,0 284 96,3 1,36 0,448 cua tre nghi măc tư ky. GVMN co thê phat hiên cac dâu hiêu bât 284 94,6 286 96,9 1,79 0,165 thương cua tre nghi măc tư ky. Nhân tố 3: Kiến thức sai lầm về “điều trị” RLTK ở trẻ Có thể “điều trị” khỏi cho trẻ tự kỷ bằng 125 41,7 208 70,5 3,35 0,05). Đối với biến tổng hợp kiến thức chung vể RLTK, điểm trung vị tại thời Khi phân tích sự thay đối trước và sau can thiệp điểm SCT cao hơn so với TCT (22 điểm so với theo từng nhân tố và theo cả thang đo, kết quả 20 điểm, p<0,001). Bảng 2. Sự thay đổi kiến thức theo từng nhân tố và kiến thức chung của NVYT Trung vị (iqr) Giá trị p Nhóm kiến thức TCT SCT (Kiểm định (n=193) (n=226) Mann-Whitney) Kiến thức về dấu hiệu nghi ngờ trẻ mắc 6 (5) 8 (4) <0,001 RLTK Kiến thức cơ bản về RLTK 10 (4) 10 (4) 0,855 Kiến thức sai lầm về điều trị RLTK 3 (3) 6 (2) <0,001 Kiến thức chung về RLTK ở trẻ 20 (10) 22 (8) <0,001 101
5. Hứa Thanh Thủy và cộng sự Tạp chí Khoa học Nghiên cứu Sức khỏe và Phát triển (Tập 04, Số 02-2020) Journal of Health and Development Studies (Vol.04, No.02-2020) 3. Sự thay đổi thái độ của NVYT về RLTK ở trẻ Bảng 3. Sự thay đổi thái độ của NVYT về RLTK ở trẻ Trung vị (khoảng tứ phân vị) Nội dung p TCT SCT (n=300) (n=295) Tôi cho rằng trẻ tự kỷ đêu bi thiêu năng tri tuê 3 (2) 4 (1) <0,001 Tôi cho rằng tự kỷ không thể cải thiện được 4 (0) 4 (0) 0,124 Tôi cho rằng tre tư ky luôn gây răc rôi cho nhưng tre chơi cung 4 (2) 4 (1) <0,001 Tôi cảm thấy trẻ tự kỷ thương co hanh vi gây hai đên ngươi 4 (1) 4 (0) 0,135 xung quanh Tôi nghĩ rằng trẻ mắc tự kỷ cần được học tại các trường/lớp 2 (1) 2 (1) 0,215 chuyên biệt. Thái độ chung về RLTK ở trẻ của NVYT 16 (3) 17 (3) <0,001 Bảng 3 cho thấy, điểm trung vị ở các phát biểu: 3.4. Sự thay đổi thực hành của NVYT về xử “Tôi cho rằng trẻ tự kỷ đêu bi thiêu năng tri tuê” trí sớm khi nghi ngờ trẻ RLTK và “Tôi cho rằng tre tư ky luôn gây răc rôi cho Tương ứng tại thời điểm TCT và SCT, có nhưng tre chơi cung” và biến tổng hợp thái độ 110/300 (38,2%) và 174/275 (63,3%) NVYT đã chung về RLTK của NVYT tại thời điểm SCT từng quan sat va nghi ngơ tre măc RLTK, vào cao hơn TCT (p<0,001). Như vậy, can thiệp đã thời điểm trẻ 25-30 tháng. Đa phần là con của làm thay đổi thái độ của NVYT đối với trẻ tự kỷ hàng xóm/bạn bè/họ hàng (khoảng 80%), một theo hướng tích cực hơn. số ít là trẻ đi khám bệnh (dưới 10%). 102
6. Hứa Thanh Thủy và cộng sự Tạp chí Khoa học Nghiên cứu Sức khỏe và Phát triển (Tập 04, Số 02-2020) Journal of Health and Development Studies (Vol.04, No.02-2020) 86.4 87.4 90 80 70 60 50 40 32.8 29.1 31 30 23.6 20 7.3 7.4 10 0 Khuyên Tư vấn Tìm và đưa Không làm gì NCST đưa NCST cách tài liệu cho trẻ đi chăm sóc trẻ NCST tại nhà TCT SCT Hình 1: Sự thay đổi thực hành của NVYT khi nghi ngờ trẻ RLTK trước và sau can thiệp Kết quả Hình 1 cho thấy, tại thời điểm SCT tỷ can thiệp và có thể nói là khá khả quan khi so lệ chọn phương án “khuyên NCST đưa trẻ đi sánh với kết quả của một số nghiên cứu trên thế khám bác sỹ”; “Tư vấn cho NCST cách chăm giới. Ví dụ, nghiên cứu của K. L. Daniel và cộng sóc trẻ tại nhà” hay “Tìm và đưa tài liệu cho sự (2009) đánh giá chương trình truyền thông NCST” đều cao hơn so với TCT, tuy nhiên sự “Nhận biết dấu hiêu, Hành động sớm” tại Hoa khác biệt không có ý nghĩa thống kê (p>0,05). Kỳ sau 3 năm (năm 2007 so với năm 2004) cho Đối với phương án không hợp lý nhất: “Không thấy, tỷ lệ NVYT có kiến thức đúng về các dấu làm gì cả”, tỷ lệ ĐTNC chọn thấp (khoảng 7%) hiệu nghi ngờ trẻ mắc RLTK tăng từ 74% lên và không có sự khác biệt có ý nghĩa thống kê tại 87% (p<0,05) (11). Điều này có thể là do sự khác hai thời điểm TCT và SCT. biệt về quy mô và kênh truyền thông của chương trình can thiệp. Đối với can thiệp ở quy mô quốc BÀN LUẬN gia sử dụng kênh truyền thông đại chúng (truyền hình, truyền thanh, trang web, video clip ) như Kết quả nghiên cứu cho thấy, tại thời điểm SCT, chiến dịch truyền thông Nhận biết dấu hiệu – NVYT có sự cải thiện đáng kể về kiến thức liên hành động sớm, khả năng tiếp cận của đối tượng quan đến các dấu hiệu cờ đỏ nghi ngờ trẻ mắc đích đến các hoạt động của chương trình có thể RLTK so với thời điểm TCT với mức tăng từ 20- là hạn chế hơn so với can thiệp được triển khai ở 30% (p<0,05) và điểm trung vị tăng từ 6 lên 8 quy mô nhỏ, kết hợp cả hình thức truyền thông điểm (p<0,001). Đây chính là chỉ báo quan trọng đại chúng (banner, áp phích và loa phát thanh) đầu tiên phản ánh hiệu quả của chương trình và truyền thông nhóm/cá nhân (phát tận tay tờ 103
7. Hứa Thanh Thủy và cộng sự Tạp chí Khoa học Nghiên cứu Sức khỏe và Phát triển (Tập 04, Số 02-2020) Journal of Health and Development Studies (Vol.04, No.02-2020) rơi, sách mỏng, xem video, tập huấn và thảo luận và không có thái độ kỳ thị với trẻ RLTK. Tuy nhóm ) như nghiên cứu can thiệp của chúng nhiên có đến 60% NVYT đồng ý với nhận định tôi (11). Lý giải này cũng phù hợp với kết quả “trẻ RLTK cần được học các trường lớp chuyên nghiên cứu về tỷ lệ tiếp cận với chương trình biệt”. Kết quả này khá tương đồng với nghiên truyền thông: đối với chương trình “Nhận biết cứu của Rahbar và cộng sự (2011) tại Karachi – dấu hiệu – hành động sớm”, tỷ lệ CBYT nghe Pakistan, có tới 80% CBYT cho rằng trẻ RLTK nói về chiến dịch là 43% (11); trong khi đó với nên được giáo dục ở trường đặc biệt; và hơn nghiên cứu này, tỷ lệ là 92,9%. 60% cho rằng trẻ RLTK đang bị kỳ thị hoặc chịu những ý kiến tiêu cực trong xã hội (8). Tại thời Nhiều nghiên cứu tại Việt Nam đã cho thấy thực điểm SCT, điểm trung vị thái độ chung về RLTK trạng trẻ mắc RLTK được chẩn đoán và điều trị của NVYT cao hơn so với TCT (17 điểm so với muộn. Một trong những nguyên nhân của tình 16 điểm, p 0,05). Đây cũng chính là những nội được lưu ý bao gồm: thiết kế nghiên cứu chưa dung mà NCST đã có kiến thức tốt tại thời điểm có nhóm chứng, địa bàn nghiên cứu là hai tỉnh TCT, do đó không có sự thay đổi rõ rệt tại thời khu vực miền Bắc nên chưa đảm bảo tính đại điểm SCT. diện cho toàn bộ Việt Nam và câu hỏi đánh giá thực hành mới chỉ dùng lại ở hành vi xử trí khi Các kết quả nghiên cứu trên cùng với kết quả nghi ngờ trẻ mắc RLTK, chưa đánh giá được khá tích cực khi so sánh điểm trung vị kiến thức các chỉ số sâu hơn như thực hành sàng lọc, chẩn chung về RLTK ở trẻ của đối tượng SCT so với đoán rối loạn phát triển và RLTK ở trẻ. TCT (tăng từ 20 lên 22 điểm) một lần nữa có thể khẳng định hiệu quả nâng cao kiến thức về RLTK ở trẻ của chương trình can thiệp tại Hòa KẾT LUẬN Bình và Thái Bình. Sau 1 năm can thiệp, chương trình truyền thông Tại thời điểm TCT, NVYT đã có thái độ tương nâng cao nhận thức về RLTK ở trẻ tại cộng đồng đối tích cực với các can thiệp cho trẻ RLTK đã đạt mang lại những thay đổi tích cực về kiến 104
8. Hứa Thanh Thủy và cộng sự Tạp chí Khoa học Nghiên cứu Sức khỏe và Phát triển (Tập 04, Số 02-2020) Journal of Health and Development Studies (Vol.04, No.02-2020) thức và thái độ của NVYT về RLTK. NVYT đã 5. Baio J, Wiggins L, Christensen DL, Maenner hiểu rõ hơn về các dấu hiệu cờ đỏ nghi ngờ trẻ MJ, Daniels J, Warren Z, et al. Prevalence of Autism Spectrum Disorder Among Children mắc RLTK và loại bỏ những sai lầm trong cách Aged 8 Years - Autism and Developmental trị liệu cho trẻ tự kỷ; có thái độ tích cực đối với Disabilities Monitoring Network, 11 Sites, RLTK ở trẻ. Tuy nhiên, do thời gian can thiệp United States, 2014. Morbidity and mortality ngắn, sự thay đổi về thực hành đối tượng vẫn weekly report Surveillance summaries chưa được chứng minh. (Washington, DC : 2002). 2018;67(6):1-23. 6. Alamri A, Tyler-Wood T. Teachers’ Attitudes Lời cảm ơn: Nghiên cứu là một phần của đề Toward Children with Autism: A Comparative Study of the United States and Saudi Arabia. tài cấp nhà nước “Nghiên cứu đặc điểm dịch tễ The Journal of the International Association of học, phương pháp chẩn đoán và can thiệp sớm Special Education. 2016;16:14-25. rối loạn tự kỷ ở trẻ em tại cộng đồng” do trường 7. Wang J, Zhou X, Xia W, Sun C, Wu L, Wang Đại học Y tế công cộng chủ trì. Chúng tôi xin J. Autism awareness and attitudes towards treatment in caregivers of children aged 3-6 chân thành cảm ơn GS.TS. Bùi Thị Thu Hà – years in Harbin, China. Social psychiatry and chủ nhiệm đề tài, các đơn vị, cá nhân: Sở Y tế, psychiatric epidemiology. 2012;47(8):1301-8. UBND tỉnh/huyện/xã và các CBYT tại hai tỉnh 8. Rahbar MH, Ibrahim K, Assassi P. Knowledge Hòa Bình, Thái Bình đã tạo điều kiện, hỗ trợ and attitude of general practitioners regarding chúng tôi trong quá trình thực hiện nghiên cứu. autism in Karachi, Pakistan. Journal of autism and developmental disorders. 2011;41(4):465-74. 9. Igwe MN, Ahanotu AC, Bakare MO, Achor TÀI LIỆU THAM KHẢO JU, Igwe C. Assessment of knowledge about childhood autism among paediatric and psychiatric nurses in Ebonyi state, Nigeria. 1. World Health Organization. Questions and Child and adolescent psychiatry and mental answers about autism spectrum disorders health. 2011;5(1):1. (ASD) 2018 [Available from: 10. Thủy HT, Chi NTQ, Nga NT, Giang NTH, int/features/qa/85/en/. Hương NT. Tính giá trị và độ tin cậy của thang 2. World Health Organization. Comprehensive đo kiến thức về rối loạn tự kỷ ở trẻ: kết quả and coordinated efforts for the management nghiên cứu đối với cán bộ y tế tại hai tỉnh Hòa of autism spectrum disorders 2013 [Available Bình và Thái Bình. Tạp chí Y học thực hành. from: 2019;7 (1103) 2019:116-20. eb133/b133_4-en.pdf. 11. Daniel KL, Prue C, Taylor MK, Thomas J, Scales 3. Hoang VM, Le TV, Chu TTQ, Le BN, Duong M. ‘Learn the signs. Act early’: a campaign to MD, Thanh NM, et al. Prevalence of autism help every child reach his or her full potential. spectrum disorders and their relation to selected Public health. 2009;123 Suppl 1:e11-6. socio-demographic factors among children 12. Khánh HB. Kiến thức thái độ về hội chứng tự aged 18–30 months in northern Vietnam, 2017. kỷ và một số yếu tố liên quan của người chăm International Journal of Mental Health Systems. sóc trẻ dưới 3 tuổi ở phường Thành Công và 2019;13(1):29. phường Phúc Xá, quận Ba Đình, thành phố Hà 4. Hrdlicka M, Vacova M, Oslejskova H, Nội [Luận văn thạc sĩ YTCC]. Hà Nội: Đại học Gondzova V, Vadlejchova I, Kocourkova J, et al. Y tế công cộng; 2011. Age at diagnosis of autism spectrum disorders: 13. Lan PT. Kiến thức, thực hành và nhu cầu được is there an association with socioeconomic cung cấp thông tin của cha mẹ có con tự kỷ tại status and family self-education about autism? trường chuyên biệt An Phúc Thành tại Hà Nội Neuropsychiatric disease and treatment. năm 2016 [Luận văn thạc sĩ Y tế công cộng]. Hà 2016;12:1639-44. Nội: Trường Đại học Y tế công cộng; 2016. 105
9. Hứa Thanh Thủy và cộng sự Tạp chí Khoa học Nghiên cứu Sức khỏe và Phát triển (Tập 04, Số 02-2020) Journal of Health and Development Studies (Vol.04, No.02-2020) Knowledge, attitudes and practices of healthcare workers about autism spectrum disorders in Hoa Binh and Thai Binh: results after one-year intervention Hua Thanh Thuy1, Nguyen Thai Quynh Chi1, Nguyen Thi Nga1, Dinh Thu Ha1, Nguyen Thi Huong Giang, Nguyen Thanh Huong1 1Hanoi University of Public Health 2 Vietnam National Children’s Hospital. Objective: To evaluate the changes in knowledge, attitudes and practices of healthcare workers (HCWs) on autism spectrum disorders (ASD) after one year of implementing a community-based communication intervention on ADS (from January 2018 to January 2019) in Hoa Binh and Thai Binh provinces. Methods: This is an interventional study without a control group and pre-post evaluations with 300 HCWs at commune, district and provincial levels in pre-intervention evaluation and 295 participated in post-intervention selected by using multi-stage cluster. Results: The percentages of HCWs who had correct answers for 13/14 questions on ASD knowledge increased after intervention (OR from 1.17 to 4.73), in which the changes were statistically significant in 5 question about red flags for ASD and 3 questions about mistakes in treatment of ASD. The median score of attitudes also increased (17 points vs 16 points, post vs pre-intervention, p 0.05). Conclusion: The community-based communication intervention improved the knowledge and attitudes of HCWs on ASD and should be continued to evaluate the change in practice of HCWs. Keywords: Autism, autism disorder, intervention, knowledge, attitudes, practices, health workers 106