Tài liệu Thực tập trắc địa - Nguyễn Phước Công

68 trang cucquyet12 5690

Download

Bạn đang xem 20 trang mẫu của tài liệu "Tài liệu Thực tập trắc địa - Nguyễn Phước Công", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

tai_lieu_thuc_tap_trac_dia_nguyen_phuoc_cong.pdf

Nội dung text: Tài liệu Thực tập trắc địa - Nguyễn Phước Công

Baìi giaíng TT. Tràõc âëa TR ƯỜNG ĐẠ I H ỌC C ẦN TH Ơ KHOA CÔNG NGH Ệ BM. K Ỹ THU ẬT XÂY D ỰNG oOo BÀI GI ẢNG MÔN H ỌC THỰC TẬP TRẮC ĐỊA (CN111) Biên so ạn NGUY ỄN PH ƯỚC CÔNG Năm 2011 Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 1
Baìi giaíng TT. Tràõc âëa LỜI NÓI ĐẦ U “Th ực t ập tr ắc địa” là m ột tín ch ỉ th ực hành r ất c ần thi ết trong ch ươ ng trình đào t ạo k ỹ s ư các ngành Xây d ựng, Thuỷ công đồng b ằng, Công trình nông thôn, Cầu đường, B ởi v ậy biên so ạn “ bài gi ảng Th ực t ập Tr ắc địa” là r ất c ần thi ết nh ầm giúp cho sinh viên th ực hi ện t ốt h ơn các bài th ực t ập đo đạc trong ngành xây dựng. Nội dung c ủa bài gi ảng g ồm: - Ch ươ ng 1: Nh ững quy định th ực t ập - Ch ươ ng 2: S ử d ụng máy thuỷ bình, đo cao hình h ọc và b ố trí cao độ - Ch ươ ng 3: S ử d ụng máy kinh v ĩ, đo góc và b ố trí góc ngang - Ch ươ ng 4: Công tác đo v ẽ b ản đồ t ỷ l ệ l ớn. - Ch ươ ng 5: Máy toàn đạc điện t ử Topcon GTS-235. Ki ến th ức chuyên môn k ỹ thu ật v ề tr ắc địa c ần thi ết trong t ất c ả các giai đoạn: kh ảo sát địa hình (đo v ẽ b ản đồ t ỷ l ệ l ớn), thi ết k ế, tri ển khai quy ho ạch, thi công, đo hoàn công, đo ki ểm tra. Cho nên cu ốn “Bài gi ảng Th ực t ập tr ắc địa” s ẽ r ất có ích cho sinh viên các ngành trên trong quá trình h ọc t ập tích luỹ ki ến th ức v ề tr ắc địa trong xây d ựng. Mặt dù có c ố g ắng để biên so ạn nh ững v ẫn còn nh ững m ặt h ạn ch ế. R ất mong nh ận được ý ki ến đóng góp để ch ỉnh s ửa cho bài gi ảng ngày càng hoàn thi ện h ơn. Tác gi ả Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 2
Baìi giaíng TT. Tràõc âëa Ch ươ ng 1 NH ỮNG QUY ĐỊNH TH ỰC T ẬP 1. Mỗi sinh viên ph ải tham gia đủ 100% th ời gian th ực t ập và bài th ực t ập, ph ải nộp báo cáo các bài th ực t ập, ph ải tham gia ki ểm tra thao tác s ử d ụng các thi ết b ị tr ắc đị a và được đánh giá theo thang điểm 10. 2. Kh ối lượng th ực t ập tr ắc địa là 15 ti ết chu ẩn, được quy đổ i thành 30 ti ết th ực hành và chia ra 6 bu ổi th ực t ập được b ố trí vào bu ổi sáng ho ặc chi ều, riêng bu ổi v ẽ có thể được b ố trí vào ban đêm. - Bu ổi sáng t ừ 7h30 đến 11h30 - Bu ổi chi ều t ừ 13h30 đến 17h30. Sinh viên giao tr ả máy tr ể s ẽ b ị tr ừ điểm th ực t ập. 3. Tổ ch ức th ực t ập: - Sinh viên ph ải đă ng ký nhóm và lịch th ực t ập, ph ải đi học đúng l ịch đã đă ng ký nh ư sáng hay chi ều? th ứ m ấy? các tu ần nào? Cu ối bu ổi th ực tập sinh viên ph ải ký tên vào “Sổ th ực t ập”. - Lớp tr ưởng phân chia danh sách l ớp ra thành các nhóm th ực t ập và ch ọn ra nhóm tr ưởng. S ố l ượng sinh viên trong nhóm do cán b ộ h ướng dẫn quy ết đị nh tu ỳ theo s ố l ượng cán b ộ và s ố l ượng máy. V ới s ố nhóm đã chia, nhóm tr ưởng đă ng ký các bu ổi th ực t ập trong tu ần. 4. Địa điểm: - Hướng d ẫn lý thuy ết đầu bu ổi, giao nh ận ki ểm tra máy t ại phòng Thực hành Tr ắc địa – Khoa Công ngh ệ - Trường Đại h ọc C ần th ơ. - Sinh viên th ực hành các thao tác s ử d ụng máy t ại bãi th ực t ập t ại khoa Công ngh ệ. - Sinh viên th ực hi ện bài “công tác định v ị công trình” ho ặc “công tác đo v ẽ b ản đồ t ỷ l ệ l ớn” ở ngoài th ực địa trong ph ạm vi Khu II – ĐHCT tuỳ theo bài. 5. Cách th ức qu ản lý th ực t ập: - Ở trong phong th ực t ập: sinh viên tuân th ủ n ội quy c ủa phòng th ực t ập. - Ở ngoài th ực địa: sinh vi ện t ự qu ản lý máy, d ụng c ụ và tu ẩn th ủ các quy định trong khuôn viên c ủa khoa, c ủa nhà tr ường. 6. Quy định giao nh ận máy: Khi nh ận máy ra th ực địa thì nhóm tr ưởng cùng các thành viên trong nhóm ph ải ki ểm tra tình tr ạng máy, s ố l ượng dụng c ụ có đúng và đủ không. Khi giao tr ả máy thì ph ải ch ờ cán b ộ nh ận và ki ểm tra hoàn t ất sinh viên m ới được ký tên vào “Sổ th ực t ập”. Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 3
Baìi giaíng TT. Tràõc âëa 7. Mọi h ư h ỏng, m ất mát máy và d ụng c ụ th ực t ập đề u ph ải l ập biên b ản và sinh viên ph ải ch ịu b ồi th ường theo quy định c ủa nhà tr ường. 8. Nh ững điều c ần chú ý v ề b ảo v ệ máy: - Tránh để máy va đập, ngã .v.v và với b ất k ỳ tình hu ống nào d ẫn đế n hư h ỏng máy. - Tuy ệt đối không để máy ướt. Khi tr ời m ưa Sinh viên được quy ền t ạm ng ưng th ực t ập ( ở những bu ổi đo ngoài th ực địa) để tránh m ưa. - Ph ải ki ểm tra khoá thùng máy c ẩn th ận. - Ph ải đặ t máy vào thùng đúng t ư th ế và ph ải đặ t thùng máy đúng t ư th ế ổn đị nh nh ất. - Khi di chuy ển ph ải cho máy vào thùng máy, tuy ệt đố i không để máy trên chân máy mà vác đi. - Chỉ sau khi nghe h ướng d ẫn và đọc k ỹ tài li ệu h ướng d ẫn thì sinh viên mới được phép sử d ụng máy. - Khi đặt máy lên chân máy thì ph ải khoá ngay ch ốt n ối gi ữa máy và chân máy. Để tránh máy r ơi xu ống đấ t. Sinh viên không tuân th ủ nh ững điều c ần chú ý v ề b ảo v ệ máy d ẫn đế n hư h ỏng máy s ẽ b ị x ử lý k ỹ lu ật theo quy ch ế c ủa nhà tr ường. Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 4
Baìi giaíng TT. Tràõc âëa Chæång 2 SÆÍ DUÛNG MAÏY THUÍY BÇNH - ĐO CAO HÇNH HOÜC VAÌ BÄÚ TRÊ CAO ĐÄÜ I. KHAÏI NIÃÛM ĐO CAO: Âäü cao laì mäüt trong nhæîng yãúu täú âo cå baín âãø xaïc âënh vë trê cuía mäüt âiãøm trãn màût âáút tæû nhiãn. Âäü cao H cuía mäüt âiãøm laì khoaíng caïch tênh theo phæång dáy doüi kãø tæì âiãøm áúy âãún màût thuyí chuáøn (hçnh 2-1). Thæûc cháút viãûc âo cao laì xaïc âënh âäü chãnh cao h giæîa caïc âiãøm räöi càn cæï vaìo âäü cao cuía mäüt âiãøm âaî biãút maì tênh ra âäü cao cuía âiãøm kia. HB = H A + h AB Trong âoï: - H A _ Âäü cao cuía âiãøm A (âaî biãút) - H B _ Âäü cao cuía âiãøm B - h AB _ Âäü chãnh cao (hiãûu âäü cao) giæîa 2 âiãøm A vaì B. Coüc B Màût âáút Mäúc A B hAB A HB HA Màût th uíy chuáøn Hçnh 2-1: âäü chãnh cao (hiãûu âäü cao) II. PHÁN LOAÛI VAÌ CAÏC PHÆÅNG PHAÏP ĐO CAO: II.1. Phán loaûi âo cao theo âäü chênh xaïc: a. Âo cao våïi âäü chênh xaïc cao : Khi sai säú trung phæång trãn mäùi km âæåìng âo laì m h = (0,5 - 5,0) mm/km b. Âo cao våïi âäü chênh xaïc væìa : coï mh = (10 - 25) mm/km c. Âo cao våïi âäü chênh xaïc tháúp : coï mh > 25 mm/km II.2. Caïc nguyãn lyï âo cao: a. Âo cao hçnh hoüc: Âo cao hçnh hoüc dæûa trãn cå såí tia ngàõm nàòm ngang äúng kênh maïy tràõc âëa (maïy bçnh chuáøn) âãø xaïc âënh âäü chãnh cao h (hçnh 2-2). hAB = G s - G t Trong âoï: - h AB _ Âäü chãnh cao (hiãûu âäü cao) giæîa 2 âiãøm A vaì B - G s _ Khoaíng caïch âæïng (säú âoüc chè giæîa G s mia sau) tæì âáöu mäúc A âãún tia nàòm ngang - G t _ Khoaíng caïch âæïng (säú âoüc chè giæîa G t mia træåïc) tæì âáöu coüc B âãún tia nàòm ngang. Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 5
Baìi giaíng TT. Tràõc âëa Âo cao hçnh hoüc âaût âæåüc âäü chênh xaïc m h = (1-50) mm/km , thæåìng âæåüc aïp dung trong âo læåïi khäúng chãú, âo dáùn tuyãún, bäú trê cäng trçnh, quan tràõc, v.v Tia ngàõm nàòm ngang Gt Màût âáút G s B h AB Mäúc A A Hçnh 2-2: nguyãn lyï âo cao hçnh hoüc b. Âo cao læåüng giaïc: xem åí Muûc VIII cuía chæång 3 c. Ngoaìi ra coï caïc nguyãn lyï âo cao: âo cao aïp kãú, âo cao thuyí tènh, v.v xem åí pháön lyï thuyãút. III. MAÏY THUYÍ BÇNH - ĐO CAO HÇNH HOÜC: - Duûng cuû taûo ra âæåüc tia ngàõm nàòm ngang, thoaí maîn nguyãn lyï âo cao hçnh hoüc laì maïy thuyí bçnh ( coìn goüi laì maïy bçnh chuáøn ). - Bäü maïy thuyí bçnh âãø âo cao gäöm: + Maïy thuyí bçnh + Mia âo cao: laì mäüt loaûi thæåïc dæûng âæïng duìng trong âo cao âãø taûo ra “säú âoüc” “G s” vaì “G t” + Chán maïy: laì caïi giaï ba chán âãø âàût âáöu maïy lãn khi âo + Thuìng maïy: duìng âãø chæïa âæûng maïy vaì baío quaín maïy. III.1. Maïy bçnh chuáøn: a. Phán loaûi maïy bçnh chuáøn: + Maïy bçnh chuáøn chênh xaïc cao: coï sai säú m h = (0,5-1,0) mm/km . + Maïy bçnh chuáøn chênh xaïc væìa: coï sai säú m h = (4-8) mm/km . + Maïy bçnh chuáøn chênh xaïc tháúp: coï sai säú m h = (15-30) mm/km . b. Cáúu taûo cå baín vaì âàûc tênh chuí yãúu: - Maïy bçnh chuáøn coï caïc bäü pháûn chênh gäöm: + ÄÚng kênh: Ngàõm bàõt mia + ÄÚng thuyí (troìn hoàûc daìi): Thàng bàòng maïy + Caïc äúc cán maïy, äúc kêch náng, äúc khoaï vaì äúc di âäüng + Bäü pháûn tæû âäüng. - Nhæîng âàûc tênh chuí yãúu cuía maïy: + Âäü nhaûy cuía äúng thuyí + Âäü phoïng âaûi cuía äúng kênh + Caïch âoüc säú + Caïch âæa tia ngàõm vãö vë trê nàòm ngang ( coï tæû âäüng hoàûc khäng) . Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 6
Baìi giaíng TT. Tràõc âëa NIKON AZ-2S LEICA NA820 SOKKIA C4 1 Hçnh 2 -3: Mäüt säú maïy thuyí bçnh tæû âäüng, âäü chênh xaïc trung bçnh c. Chè dáùn chi tiãút maïy thuíy bçnh NIKON AZ-2S: xem hçnh 2-4 Ruäöi ngàõm så bäü ÄÚc âiãöu quang (chènh roí (chènh roí mia) ÄÚc tiãu cæû dáy chuî tháûp) Äúng kênh ÄÚng thuyí troìn Baìn âäü ÄÚc di âäüng (bàõt muûc tiãu chênh xaïc) ÄÚc cán maïy (âæa boüt næåïc vaìo giæîa) Âãú maïy Hçnh 2 -4: Maïy thuyí bçnh tæû âäüng Nikon AZ -2S Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 7
Baìi giaíng TT. Tràõc âëa III.2. Chán maïy: Chán maïy laì caïi giaï ba chán âãø âàût âáöu maïy lãn khi âo. Gäöm caïc loaûi nhæ chán nhäm ruït, chán gäù ruït, chán âáöu troìn, chán âáöu bàòng Hçnh 2-5. Chäút näúi khoaï Chán maïy maïy våïi chán maïy nhäm, âáöu troìn Chán maïy nhäm, âáöu bàòng Chäút khoaï ruït ngàõn chán Hçnh I -5: Caïc loaûi c hán maïy III.3. Mia âo cao: Mia gäöm caïc loaûi: mia gäù, mia nhäm xãúp, mia nhäm häüp,v.v vaì mia mäüt màût hoàûc mia hai màût Hçnh 2-6. KIM LOAÛI Mia âo cao NHEÛ (nhäm) 1 màût Hçnh 2 -6: Mia vaì c hán maïy Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 8
Baìi giaíng TT. Tràõc âëa IV. CAÏC THAO TAÏC ĐO TRÃN MAÏY THUYÍ BÇNH: IV.1. Thao taïc dæûng maïy chuáøn bë âo: Gäöm 3 bæåïc sau: - Bæåïc 1 : Dæûng chán maïy trãn âiãøm cáön dæûng maïy (hçnh 2-7). a) Tiãún trçnh dæûng b) Chán ba dæûng ho aìn chènh Hçnh 2 -7: Dæûng chán maïy - Bæåïc 2 : Làõp maïy vaìo chán ba: Láúy maïy ra khoíi thuìng, âàût maïy lãn âáöu chán maïy chäút ngay chäút näúi maïy vaì chán maïy laûi (hçnh 2-8a). a. b. Thuìng maïy thuyí bçnh Âáûy ngay nàõp thuìng laûi c. d. Âáöu maïy Khoaï ngay thuyí bçnh chäút näúi laûi Hçnh 2 -8a: Láúp maïy vaìo chán maïy Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 9
Baìi giaíng TT. Tràõc âëa - Bæåïc 3 : Cán maïy (âæa boüt næåïc troìn vaìo giæîa): åí bæåïc naìy coï hai âäüng taïc: Âäüng taïc 1: Vàûn 2 trong 3 äúc cán maïy ngæåüc chiãöu nhau, âãø âæa boüt næåïc vãö hæåïng vuäng goïc väúi hæåïng näúi giæîa hai äúc cán âoï (hçnh 2-8b). a. b. Hçnh I -8b: Âäüng taïc 1 vàûn hai äúc cán Âäüng taïc 2: Vàûn äúc cán coìn laûi âãø âæa boüt næåïc vãö giæîa voìng troìn chuáøn cuía äúng thuyí troìn (hçnh 2-9). Hçnh 2-9: Âäüng taïc 2 vàûn mäüt äúc cán coìn laûi âæa boüt næåïc troìn vaìo giæîa Nãúu boüt næåïc chæa chuáøn xaïc vaìo giæîa thç làûp Âäüng taïc 1 vaì Âäüng taïc 2 nhiãöu láön. IV.2. Tiãún haình âo cao: gäöm coï caïc thao taïc a. Tæ thãú cáöm vaì dæûng mia : Ngæåìi dæûng mia âæïng phêa sau mia, quan saït vaì âiãöu chènh mia thàóng âæïng, tay cáöm mia khäng che khuáút säú âoüc (hçnh 2-10). Ngæåìi dæûng mia táûp trung quan saït ngæåìi thao taïc maïy âãø nháûn dáúu hiãûu âiãöu chènh mia qua traïi hoàûc qua phaíi. Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 10
Baìi giaíng TT. Tràõc âëa Cáön phaíi kiãn nháùn Hçnh 2 -10: Tæ thãú dæûng mia b. Thao taïc ngàõm så bäü: Træåïc khi nhçn vaïo äúng kênh, ngàõm så bäü mia bàòng ruäöi, khe hoàûc äúng ngàõm så bäü gàõn trãn äúng kênh (hçnh 2-11). ÄÚng ngàõm Khe ngàõm så bäü så bäü Mia Mia Ngàõm qua khe Ngàõm qua äúng ngàõm så bäü Hçnh 2 -11: Ngàõm så bäü mia c. Thao taïc ngàõm bàõt chênh xaïc muûc tiãu (mia): - Bæåïc 1: nhçn vaìo äúng kênh, âiãöu chènh äúc tiãu cæû cho tháúy roí maìn dáy chæî tháûp, âiãöu chènh äúc âiãöu quang cho tháúy roí mia (hçnh 2-12 a, c, d ) - Bæåïc 2 : Sau khi tháúy roí dáy chæî tháûp vaì mia, âiãöu chènh äúc di âäüng xoay äúng kênh tæì tæì âãún khi dáy âæïng truìng meïp phaíi hoàûc giæîa mia (hçnh I-12 c, d ) Luän luän kiãøm tra boüt næåïc cuía äúng thuyí khi âo (hçnh 2-12 b). Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 11
Baìi giaíng TT. Tràõc âëa Â/chènh roí dáy Boüt næåïc troìn luän chæî tháûp luän åí giæîa Â/chènh roí mia a) b) c) Dáy chæî tháûp Chæa roí ÄÚc di âäüng (bàõt muûc âaî roí tiãu chênh xaïc ) d) Ngàõm vaìo äúng kênh Hçnh 2 -12: Bàõt chênh xaïc mia Säú âoücSäú dáyâoüc giæîa dáy Ggiæîa(m) d. Caïch âoüc chè säú trãn mia: - Âoüc 4 säú theo âån vë meït hoàûc milimeït (vê duû: säú âoüc dáy giæîa laì G=3,456 m hoàûc G=3456 mm ). Säú thæï nháút laì meït, säú thæï hai laì decimet, säú thæï 3 âãúm vaûch centimet vaì säú cuäúi laì æåïc læåüng milimeït cuía pháön læng chæìng centimeït (hçnh I- 13a). - Âoüc caí trãn (T), dæåïi (D) vaì giæîa (G) ta kiãøm tra theo cäng thæïc: T + D = 'G ≈ G ±1mm , säú âoüc G vaì giaï trë trung bçnh G’ chãnh lãûch nhau 2 khäng quaï 1 mm . (xem caïc vê duû hçnh 2-13) Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 12
Baìi giaíng TT. Tràõc âëa Dáy trãn âoüc 1,508 15 Dáy giæîa âoüc 1,380 14 13 12 Dáy dæåïi âoüc 1,252 Hçnh 2-13a: Caïch âoüc mia Dáy trãn âoüc 1,269 13 Dáy giæîa 12 âoüc 1,140 11 10 Dáy dæåïi âoüc 1,011 Hçnh 2-13b: Caïch âoüc mia Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 13
Baìi giaíng TT. Tràõc âëa Dáy trãn âoüc : ? 13 Dáy giæîa âoüc : ? 12 11 10 Hçnh 2-13c: Vê duû âoüc säú Dáy dæåïi âoüc mia trãn âoüc : ? V. CAÏC ÆÏUNG DUÛNG ĐO CAO: V.1. Âo cao tuía: Taûi mäüt traûm maïy âo nhiãöu âiãøm mia, trong âoï coï mäüt mäúc âaî biãút cao âäü (mia sau) vaì nhiãöu âiãøm cáön xaïc âënh âäü cao (mia træåïc) . Phæång phaïp naìy aïp duûng âo san láúp, bäú trê cao âäü âiãøm, kiãøm tra cao âäü hoaìn cäng, âo quan tràõc cäng trçnh, âo âëa hçnh chi tiãút, âo tràõc ngang, v.v Xem hçnh 2-14. Xaïc âënh cao âäü caïc âiãøm 1,2,3 & 4 Âo kiãøm tra kãnh Hçnh 2 -14: âo cao tuía Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 14
Baìi giaíng TT. Tràõc âëa YÃU CÁÖU: Dæûng maïy taûi âiãøm Ti tiãún haình âo cao caïc mäúc A, Âiãøm: Â1, Â2, Â3 vaì Â4. Trong âoï mäúc A coï cao âäü tuyãût âäúi laì H A, xaïc âënh caïc cao âäü H Â1 ; H Â2 ; H Â3 vaì HÂ4 (hçnh 2-15). HÆÅÏNG DÁÙN: - Âoüc chè säú T A, G A vaì D A cuía mia sau taûi A ( mäúc A coï træåïc cao âäü) vaì kiãøm tra dáy giuîa G = G’. Tæång tæû cho caïc mia træåïc taûi Â1, Â2, Â3 vaì Â4 ta dæåüc G Â1 ; G Â2 ; GÂ3 vaì G Â4 , táút caí ghi vaìo säø âo. - Tênh hiãûu âäü cao giæîa mia sau vaì caïc mia træåïc nhæ sau: hAÂ1 = G A - G Â1 ; h AÂ2 = G A - G Â2 v.v ghi vaìo säø. - Tênh cao âäü caïc âiãøm mia træåïc nhæ sau: HÂ1 = H A + h AÂ1 ; H Â2 = H A + h AÂ2 v.v ghi vaìo säø. VË TRÊ THÆÛC TÁÛP: VÉA HEÌ PHÊA SAU NHAÌ HOÜC CHÊNH KHOA CÄNG NGHÃÛ Â1 Mäúc A T1 Nãön nhaì KCN HA=3.000 m T2 T3 T4 T5 T6 Häö næåïc Â2 Â4 Trãn häö næåïc Véa heì Â3 Nãön nhaì Bäü män Tæû đäüng hoaï Hçnh 2 -15: Så âäö thæûc táûp âo cao âiãøm mia Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 15
Baìi giaíng TT. Tràõc âëa V.2. Đo dáùn cao âäü - láûp læåïi khäúng chãú âäü cao: Chuyãön cao âäü tæì mäúc âaî biãút cao âäü (mia sau) âãún âiãøm cáön xaïc âënh âäü cao (mia træåïc) . - Chia ra nhiãöu traûm (âaïnh dáúu caïc âiãømtrung gian) xem hçnh 2-16 - Tiãún haình âo chãnh cao åí tæìng traûm, tiãu chuáøn taûi mäüt traûm maïy theo quy âënh cuía tæìng cáúp haûng læåïi âäü cao nhæ: + Khoaíng caïch tæì maïy âãún mia + Sai säú âoüc mia + Säú láön âo cho mäüt traûm + Chãnh lãûch giæîa k/caïch tæì maïy âãún mia sau vaì k/caïch âãún mia træåïc + Sai säú giæîa hai hiãûu âäü cao cuía hai láön âo hoàûc cuía hai maïy âo - Âæåìng âo phaíi coï daûng kheïp kên, âæåìng phuì håüp hoàûc âæåìng treo (âæåìng treo thi phaíi âo âi âo vãö) - Tênh toaïn cao âäü xem pháön lyï thuyãút. Hçnh 2 -16: Så âäö âo dáùn cao âäü Seî coï YÃU CÁÖU ÂO vaì HÆÅÏNG DÁÙN cuû thãø sau. V.3. Bäú trê cao âäü thiãút kãú: Chuyãön cao âäü tæì baín thiãút kãú ra thæûc âëa nhåì vaìo mäüt mäúc chuáøn âaî biãút âäü cao ngoaìi thæûc âëa (tçm cao âäü âiãøm mia træåïc) . - Säú liãûu biãút: Cao âäü mäúc chuáøn H mäúc , Cao âäü thiãút kãú tæì baín veî H TKã - Dæûng maïy giæîa âiãøm mäúc chuáøn vaì âiãøm cáön bäú trê cao âäü xem hçnh 2-17 - Âoüc säú âoüc a trãn mia sau dæûng taûi mäúc chuáøn - Tênh toaïn säú âoüc b theo cäng thæïc sau: b = H moc + a − HTKe - Quay maïy qua ngàõm mia træåïc dæûng taûi âiãøm cáön bäú trê cao âäü, náng - haû mia tçm âuïng säú âoüc b - Âaïnh dáúu vë trê 0 m cuía mia bàòng viãút chç sau âoï veî hçnh tam giaïc nhæ: ∇ caûnh nàòm ngang phêa trãn tam giaïc bàòng våïi dáúu viãút chç. Âiãøm væìa âaïnh dáúu chênh laì cao âäü cáön tçm. Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 16
Baìi giaíng TT. Tràõc âëa Mia sau Mia træåïc Maïy thuyí bçnh Säú âoüc a Náng haû mia tçm Säú âoüc b Vë trê âaïnh dáúu viãút chç Mäúc chuáøn Âiãøm cáön bäú Hçn h 2-17 : Så âäö âo bäú trê cao âäü trê cao âäü Seî coï YÃU CÁÖU BÄÚ TRÊ vaì HÆÅÏNG DÁÙN cuû thãø sau. Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 17
Baìi giaíng TT. Tràõc âëa Chươ ng 3 SÆÍ DUÛNG MAÏY KINH VÉ - ĐO GOÏC VAÌ BÄÚ TRÊ GOÏC NGANG I. KHAÏI NIÃÛM ĐO GOÏC: Goïc laì mäüt trong nhæîng yãúu täú âo cå baín âãø xaïc âënh vë trê cuía mäüt âiãøm trãn màût âáút tæû nhiãn. Goïc âo ngoìai thæûc âëa gäöm coï goïc bàòng β vaì goïc âæïng v. Âo goïc bàòng β âãø tênh toïan trong læåïi toüa âäü, âo goïc âæïng v âãø tênh cao âäü âiãøm mia theo phæång phaïp læåüng giaïc trong cäng taïc âo chi tiãút hoàûc cäng taïc làûp læåïi cao âäü theo phæång phaïp læåüng giaïc. I.1. Nguyãn lyï âo goïc bàòng β: Goïc bàòng β cuía hai hæåïng ngàõm OA vaì OB trong khäng gian laì goïc phàóng cuía nhë diãûn taûo båíi hai màût phàóng thàóng âæïng chæïa hai hæåïng ngàõm áúy. Noï coï giaï trë 0 0 âãún 360 0 (hçnh 3-1). A Chuï yï: Âo goïc bàòng giæîa hai hæåïng ngàõm khäng coï nghéa laì âo goïc keûp giæîa hai hæåïng áúy, maì âo O hçnh chiãúu vuäng goïc cuía goïc keûp B âoï xuäúng màût phàóng nàòm ngang H. A0 β O0 B H 0 Hçnh 3 -1: Goïc bàòng β I.2. Nguyãn lyï âo goïc âæïng: Goïc âæïng v cuía hæåïng ngàõm OM laì goïc taûo båíi giæîa âæåìng thàóng OM våïi màût phàóng nàòm ngang H (hçnh 3-2). Q Nãúu hæåïng ngàõm M OM åí phêa trãn màût p hàóng nàòm ngang H thi ta gain cho goïc âæïng + coï trë dæång “+”, coìn Nãúu hæåïng v O M0 ngàõm OM åí phêa dæåïi màût phàóng - H v nàòm ngang H thi ta gain cho goïc âæïng coï trë ám “-”. Goïc âæïng thay âäøi tæï 0 0 âãún 90 0. M’ Hçnh 3 -2: Goïc âæïng v Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 18
Baìi giaíng TT. Tràõc âëa Chuï yï: Âo goïc âæïng cuía hæåïng ngàõm OM coï nghéa laì âo goïc taûo båíi tia OM våïi hçnh chiãúu vuäng goïc cuía noï laì OM 0 trãn màût phàóng H nàòm ngang. II. MAÏY KINH VÉ: Maïy kinh vé laì dung cuû âãø âo goïc bàòng vaì goïc âæïng, âäöng thåìi noï coìn âo khoaíng caïch vaì âo cao. II.1. Phán loaûi vaì cáúu taûo chung: Theo cáúu taûo, maïy kinh vé âæåüc chia ra laìm 3 loaûi: maïy kinh vé kim loaûi, maïy kinh vé quang hoüc (seî thæûc táûp) vaì maïy kinh vé âiãûn tæí. Nãúu phán loaûi theo âäü chênh xaïc thç maïy kinh vé âæåüc phán ra 3 loaûi: - Maïy kinh vé coï âäü chênh xaïc cao. (du xêch âoüc træûc tiãúp tåïi 1 '' ) - Maïy kinh vé coï âäü chênh xaïc trung bçnh. (du xêch âoüc træûc tiãúp tåïi 30 '' ) - Maïy kinh vé coï âäü chênh xaïc tháúp. (du xêch âoüc træûc tiãúp tåïi 1 ' ) II.2. Cáúu taûo chung: Maïy kinh vé gäön caïc bäü pháûn chênh sau: - ÄÚng kênh: ngàõm bàõt muûc tiãu gäúm caïc äúc âiãöu chènh: roí aính (âiãöu quang) ; roí maìn dáy chæî tháûp (äúc tiãu cæû) vaì äúng ngàõm så bäü. - Baìn âäü ngang, baìn âäü âæïng vaì bäü pháûn âoüc säú. - ÄÚng thuyí (boüt næåïc) : gäöm coï äúng thuyí daìi vaì troìn. - Caïc loaûi äúc khoaï, äúc vi âäüng ngang vaì âæïng, äúc cán maïy (hçnh 3-3). Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 19
Baìi giaíng TT. Tràõc âëa II.3. Maïy kinh vé Nikon NT-2D: chè dáùn chi tiãút åí hçnh 3-3a vaì hçnh 3-3b Ốc tiêu c ự Ốc tiêu c ự màn ống kính hình đọc góc Bàn độ đứ ng Ốc Du xích Ốc điều ảnh Ống ng ắm s ơ b ộ Vi c ấp đứ ng Khóa ống kính Gươ ng ph ản chi ếu ánhsáng Bọt th ủy dài Bàn độ ngang Vi c ấp ngang bàn chu ẩn xích (Vi c ấp ngang bán ph ần) Vi c ấp ngang bàn độ (Vi cấp ngang toàn ph ần) Khóa bàn chu ẩn xích Khóa bàn độ ngang (Khóa bánph ần) (Khóa toàn ph ần) Ch ốt n ối v ới Ốc cân máy chân máy Hçnh 3 -3a: chuï dáùn maïy kinh vé Nikon NT-2D Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 20
Baìi giaíng TT. Tràõc âëa Ke cài kim nam ch ăm Bàn độ đứ ng Ốc điều ảnh Điểm đo chi ều cao máy Ốc tiêu c ự ống kính Ống kính Gươ ng ph ản chi ếu ánh sáng Vi c ấp đứ ng Ốc tiêu c ự đị nh tâm quang h ọc Khóa ống kính Khóa bàn độ ngang Ốc điều ảnh điểm (Khóa toàn ph ần) chi ếu tâm Vi c ấp ngang bàn độ Bọt th ủy tròn (Vi c ấp ngang toàn ph ần) Ốc cân máy Đế máy Hçnh 3 -3b: chuï dáùn maïy kinh vé Nikon NT-2D Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 21
Baìi giaíng TT. Tràõc âëa II.4. Chán maïy vaì saìo tiãu: - Chán: âáöu chán maïy, khoaï vaì chäút näúi våïi maïy (hçnh 3-4). Âáöu chán ba ChäútChäút näúi våïi maïy våïi maïy ÄÚc khoaï chán ba Muîi nhoün ghim chàût vaìo âáút Âiã øm dæûng maïy Hçnh 3 -4: Chán ba - Saìo tiãu: khi âo goïc caïc âiãøm ngàõm dæûng saìo tiãu (hçnh 3-5). Tæ thãú âo goïc våïi maïy kinh vé Goïc cáön âo Saìo tiãu Âiãøm dæûng maïy Âiãøm ngàõm dæûng tiãu Hçnh 3 -5: saìo tiãu vaì tæ thãú âo goïc III. DÆÛNG MAÏY KINH VÉ: III.1. Đàût chán maïy: tæång tæ nhæ åí maïy bçnh chuáøn nhæng chuï yï: - Âáöu chán ba âuïng ngay âiãøm dæûng maïy (O) theo phæång dáy doüi. - Màût trãn âáöu chán ba tæång âäúi bàòng. - Âaûp maûnh cho caïc muîi chán ba baïm chàût vaìo âáút. - Ba chán måí räüng âuí cho maïy væîng chàõc. Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 22
Baìi giaíng TT. Tràõc âëa III.2. Chiãúu âuïng tám - Cán maïy: Bæåïc 1: Chiãúu âuïng tám láön 1 (så bäü bàòng caïch âiãöu chènh caïc äúc cán maïy). - Nhçn vaìo äúng ngàõm âënh tám quang hoüc, âiãöu chènh roí âiãøm O vaì dáy voìng troìn âënh tám . - Màõt væìa nhçn vaïo äúng ngàõm âënh tám, tay væìa vàûn caïc äúc cán maïy âãø tám vaìo giæîa voìng troìn âënh tám (hçnh 3-6). Voìng troìn âënh tám Màõt ngàõm vaìo äúng ngàõm âënh Tám O coìn lãûch tám quang hoüc ngoaìi voìng troìn âënh tám CaïcCaïc äúcäúc cán maïy cán maïy Sau khi âchènh 3 äúc cán, âuïng tám Hçnh 3 -6: Chiãúu âuïng tám láön 1 (så bäü) Bæåïc 2: Cán boüt næåïc troìn så bäü (âæa boüt næåïc troìn vaìo giæîa så bäü bàòng caïch âiãöu chènh caïc chán ba). - Sau khi âënh tám lán 1, quan saït tháúy boüt troìn lãûch. Boüt næåïc lãûch vãö hæåïng chán ba naìo thç måí khoaï chán ba haû chán ba âoï xuäúng, sao boüt næåïc vaìo trong voìng troìn hoàûc lãûch hæåïng chán ba khaïc (thao taïc quan saït giaïo viãn hæåïng dáùn laìm máùu) . - Nãúu váùn coìn thç tiãúp tuûc haû chán ba thæï 2 âãø âæa boüt næåïc vaìo giæîa hoàûc lãûch qua chán ba khaïc næîa .v.v (hçnh 3-7). Boüt næåïc troìn coìn lãûch Måí khoaï th áu daíng chán ba Náng hoàûc haû Boüt næåïc troìn chán ba vaìo trong voìng troìn Xem caïn bäü hæåïng dáùn laìm máùu Hçnh 3 -7: Cán boüt næåïc troìn så bäü Bæåïc 3: Chiãúu âuïng tám láön 2 (Âæa tám vaìo giæîa bàòng caïch nåïi chäút näúi xã dëch maïy trãn âáöu chán ba). - Sau khi cán boüt næåïc troìn, quan saït laûi tám ta tháúy coï lãûch chuït êt. Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 23
Baìi giaíng TT. Tràõc âëa - Nåïi äúc chäút maïy våïi chán ba. Màõt væìa nhçn vaïo äúng ngàõm âënh tám, 2 tay vën ngay âãú maïy, xã dëch maïy âãø tám vaìo giæîa voìng troìn âënh tám. Chuï yï khäng xoay maïy maì xã dëch nghéa laì xã qua phaíi, traïi, tåïi hoàûc luìi (thao taïc quan saït giaïo viãn hæåïng dáùn laìm máùu) (hçnh 3-8). Màõt ngàõm vaìo äúng ngàõm âënh tám Hai tay xã dëch maïy trãn âáöu Âæa tám O chán maïy chênh xaïc vaìo giæîa Nåïi chäút näúi Hçnh 3 -8: Chiãúu âuïng tám láön 2 (xã dëch maïy) Bæåïc 4: Cán boüt næåïc daìi (âæa boüt næåïc daìi vaìo giæîa bàòng caïch âiãöu chènh caïc äúc cán). - Sau khi xã dëch maïy âãø âæa tám vaìo giæîa quan saït äúng thuyí daìi ta tháúy boüt næåïc chæa chuáøn xaïc åí giæîa khi xoay baìn chuáøn xêch åí caïc vë trê. Âãø âæa boüt næåïc daìi chuáøn xaïc vaìo giæîa ta laìm 2 âäüng taïc sau: Âäüng taïc 1: måí caïc khoaï vi âäüng xoay baìn chuáøn xêch sao cho äúng thuyí daìi song song våïi 2 äúc cán (vë trê thæï nháút) . Hai tay vàûn 2 äúc cán naìy ngæåüc chiãöu nhau sao cho boüt næåïc vaìo giæîa. Âäüng taïc 2: xoay baìn chuáøn xêch âi khoaíng 90 0 3 (vë trê thæï hai) , vàûn äúc cán coìn laûi (äúc cán thæï ba) ÄÚng thuyí daìi sao cho boüt næåïc vaìo giæîa (hçnh 3-9). 1 2 Vë trê thæï nháút vàûn äúc cán 1 & 2 ngæåüc chiãöu nhau 3 Sau khi xoay 900, vë trê thæï hai vàûn äúc cán 3 1 2 Hçnh 3 -9: cán boüt næåïc daìi Làûp laûi bæåïc 3 vaì bæåïc 4 cho âãún khi caí hai âãöu âuïng, nghéa laì âuïng tám vaì boüt vaìo giæîa. Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 24
Baìi giaíng TT. Tràõc âëa IV. CAÏCH ĐOÜC ĐÄÜ TRÃN CAÏC BAÌN ĐÄÜ VAÌ ĐÆA SÄÚ ĐOÜC GOÏC TRÃN BAÌN ĐÄÜ NGANG VÃÖ 0 000’00” HOÀÛC 90 000’00”: IV.1. Caïch âoüc säú trãn baìn âäü cuía maïy kinh vé quang cå NT-2D: - Nhçn vaìo äúng nhoí - äúng ngàõm vaìo maìn hçnh âoüc säú ta tháúy nhæ hçnh 3-10: 0 0 89 90 V 00’ 00” Vë trê âoüc phuït, giáy 00’ 20” Vaìo vë trê âoüc âäü V 00’ 40” 144 0 145 0 01’ 00” H Va ìo vë trê âoüc âäü H Trong âoï: H : HORIZONTAL ANGLE ( ĐÄÜ GOÏC BÀÒNG) V : VERTICAL ANGLE ( ĐÄÜ GOÏC ÂÆÏNG) Hçnh 3 -10: Maìn hçnh âoüc säú - Vê duû: Muäún âoüc baìn âäü ngang thç ta âiãöu chènh äúc DU XÊCH cho âäü trong khung H vaìo giæîa (chè coï mäüt säú vaìo giæîa âoüc âæåüc) nhæ hçnh 3-11: 890 V 41’ 20” 41’ 40” 42’ 00” 42’ 20” Säú âoüc cuía baìn âäü 0 144 ngang laì H: H 144 0 41’ 57” Vaûch âäü vaìo giæîa vaûch âäi Hçnh 3 -11: Đaî âiãöu chènh äúc DU XÊCH cho âä 144 0 vaìo giæîa vaûch âäi Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 25
Baìi giaíng TT. Tràõc âëa - Vê duû: Muäún âoüc baìn âäü dæïng thç ta âiãöu chènh äúc DU XÊCH cho âäü trong khung V vaìo giæîa (chè coï mäüt säú vaìo giæîa âoüc âæåüc) nhæ hçnh 3-12: 90 0 Säú âoüc cuía baìn âäü âæïng laì: V 0 90 25’ 42” 25’ 20” 25’ 40” 26’ 00” 40 145 0 H 26’ 20” 0 Hçnh 3 -12: Đaî âiãöu chènh äúc DU XÊCH cho âä 90 vaìo giæîa vaûch âäi IV.2. Đæa baìn âäü ngang vãö 0 000’00”: + Nhçn vaìo maìn hçnh âoüc säú + Âiãöu chènh äúc DU XÊCH âæa phuït giáy vãö 00’00” træåïc + Luìa baìn âäü tçm säú 0 0, khoaï ngay baïn pháön laûi (khoaï baìn chuáøn xêch laûi) vaì âiãöu chènh äúc vi cáúp baìn pháön âæa 0 0 vaìo giæîa khe. Kãút quaí nhæ hçnh 3-13: 890 900 V 00’ 00” 00’ 20” Âæa säú âoüc cuía baìn 0 0 00’ 40” âäü ngang H vãö : H 00 00’ 00” Hçnh 3 -13: Đæa baìn âäü ngang vãö 0 000’00” Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 26
Baìi giaíng TT. Tràõc âëa V. ĐO GOÏC NGANG THEO PHÆÅNG PHAÏP ĐÅN GIAÍN VAÌ THEO PHÆÅNG PHAÏP TOAÌN VOÌNG: VË TRÊ THÆÛC TÁÛP: VÉA HEÌ PHÊA SAU NHAÌ HOÜC CHÊNH KHOA CÄNG NGHÃÛ T6 T5 T4 T3 T2 T1 A D C B Bäü män Tæû âäüng hoaï Hçnh 3 -14: Så âäö thæûc táûp âo goïc V.1. Đo goïc bàòng theo phæång phaïp âo âån giaín: Phæång phaïp âo âån giaín aïp duûng âãø âo goïc bàòng taûi caïc traûm âo chè coï 2 hæåïng ngàõm (hçnh 3-15). A Choün 2 âiãøm A, B âo goïc bàòng AT 1B. Maïy dæûng taûi T1, dæûng tiãu taûi caïc âiãøm A vaì B. Sau khi dæûng maïy vaì tiãu xong tiãún haình thao taïc âo theo tuáön tæû B laìm nhæ sau: T1 Hçnh 3 -15: Đo goïc bàòng theo Âo láön 1: phæång phaïp âo âån giaín Âäüng taïc 1: Næîa láön âo thuáûn kênh - ÅÍ vë trê thuáûn kênh (vë trê thuáûn kênh laì baìn âäü âæïng åí bãn traïi ngæåìi âæïng âo), thæûc hiãûn âæa baìn âäü ngang H vãö 0 00’0”. Sau khi âæa baìn âäü ngang H vãö 0 00’0” thç baìn chuáøn xêch âang khoaï (Baïn Pháön âang khoaï) vaì baìn âäü ngang âang måí (Toaìn Pháön âang måí). Ngàõm så bäü tiãu taûi A räöi khoaï khoïa Toaìn Pháön tråí laûi, nhçn vaìo äúng kênh âiãöu chènh roî tiãu, roî maìn dáy chæî tháûp vaì bàõt chênh xaïc tiãu A bàòng caïch Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 27
Baìi giaíng TT. Tràõc âëa âiãöu chènh hai äúc: Vi cáúp toaìn pháön vaì Vi cáúp âæïng . Nhçn vaìo maìn hçnh kiãøm tra laûi âäü goïc ngang H váùn coìn 0 00’0’’ laì âuïng. (ta coï säú âoüc a t=0 00’0’’) - Måí Baïn Pháön , xoay baìn chuáøn xêch qua ngàõm så bäü tiãu B khoaï Baïn Pháön tråí laûi. Nhçn vaìo kênh âiãöu chènh roî tiãu, roî maìn dáy chæî tháûp vaì bàõt chênh xaïc tiãu B bàòng caïch âiãöu chènh hai äúc: Vi cáúp Baïn Pháön vaì Vi cáúp âæïng . Nhçn vaìo maìn hçnh, âiãöu chènh äúc du xêch cho âäü goïc bàòng âuïng chè giæîa räöi âoüc âæåüc b t. ghi vaìo säø âo. Âäüng taïc 2: Næîa láön âo âaío kênh - Måí Vi Âäüng Âæïng âaío äúng kênh laûi, måí Baïn Pháön xoay baìn chuáøn xêch 180 0, ngàõm så bäü laûi tiãu B (ngàõm A træåïc cuîng âæåüc) räöi khoaï Vi Âäüng Âæïng vaì Baïn Pháön tråí laûi. Bàõt chênh xaïc tiãu B bàòng caïch âiãöu chènh hai äúc: Vi cáúp Baïn Pháön vaì Vi cáúp âæïng . Sau âoï nhçn vaìo maìn hçnh, âiãöu chènh äúc du xêch cho âäü goïc bàòng âuïng vaìo giæîa räöi âoüc âæåüc b â. â t 0 b = b ± 180 ± 2.t (láúy t = 20“ _ âäü chênh xaïc cuía maïy). - Måí Baïn Pháön , xoay baìn chuáøn xêch tråí vãö A. Ngàõm så bäü tiãu A räöi Khoaï Baïn Pháön tråí laûi. Bàõt chênh xaïc tiãu A bàòng caïch âiãöu chènh hai äúc: Vi cáúp Baïn Pháön vaì Vi cáúp âæïng . Nhçn vaìo maìn hçnh, âiãöu chènh äúc du xêch cho âäü goïc bàòng âuïng chè giæîa räöi âoüc âæåüc a â. ghi vaìo säø âo. â t 0 a = a ± 180 ± 2.t Âo láön n: Khi âo mäüt goïc n láön thç mäùi láön âo dëch chuyãøn baìn âäü mäùi láön thãm 180 0 . n Vê duû: Nãúu âo 2 láön thç láön 1 âæa baìn âäü ngang vãö 0 00’0” âãø bàõt âáöu âo láön 1, coìn láön 2 thç âæa baìn âäü ngang vãö 90 00’0” âãø bàõt âáöu âo. Vê duû: SÄØ ÂO GOÏC NGANG THEO PP. ĐÅN GIAÍN Baíng 3-1 Tãn Láön Âiãøm Säú Trë säú goïc Trë säú goïc Trë säú goïc n Ghi chuï: goïc Âo ngàõm âoüc næîa láön âo 1 láön âo láön âo Veî så âäö goïc A 00 0 00 ' 00 '' Thuáûn 120 0 13 ' 05 '' B 120 0 13 ' 05 '' A 1 120 0 13 ' 03 '' A 180 0 00 ' 12 '' Âaío 120 0 13 ' 01 '' T1 B 300 0 13 ' 13 '' 120 0 13 ' 08 '' A 90 0 00 ' 00 '' T1 Thuáûn 120 0 13 ' 16 '' B 210 0 13 ' 16 '' 2 120 0 13 ' 13 '' A 269 0 59 ' 42 '' B Âaío 120 0 13 ' 19 '' B 30 0 13 ' 01 '' Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 28
Baìi giaíng TT. Tràõc âëa V.2. Đo goïc bàòng theo phæång phaïp âo toaìn voìng: Âo caïc goïc bàòng keûp giæîa caïc hæåïng ngàõm âiãøm T 1-A, T 1-B, T 1-C, vaì hæåïng ngàõm T 1-D (hçnh 3-16), tiãún haình nhæ sau: A B Hçnh 3 -16: Âo goïc C T1 bàòng theo phæång phaïp toaìn voìng D Đo láön 1: Đäüng taïc 1: Næîa láön âo thuáûn kênh - ÅÍ vë trê thuáûn kênh, âæa baìn âäü ngang H vãö 0 0 nhæng khäng âæa phuït, giáy vãö 00’00” (êt nháút phaíi coï 00’20”). Sau khi âæa baìn âäü ngang H vãö 0 0 Baïn Pháön âang khoaï vaì Toaìn Pháön âang måí, quay maïy ngàõm så bäü tiãu taûi A räöi khoaï Toaìn Pháön tråí laûi. Nhçn vaìo äúng kênh âiãöu chènh roî tiãu, roî maìn dáy chæî tháûp bàõt chênh xaïc tiãu A bàòng caïch âiãöu chènh hai äúc: Vi cáúp toaìn pháön vaì Vi cáúp âæïng . Nhçn vaìo maìn hçnh kiãøm tra laûi âäü goïc ngang H váùn coìn 0 0, âiãöu chènh äúc du xêch cho 0 0 cuía t H tháût âuïng vaìo giæîa räöi âoüc a â. ghi vaìo säø âo. - Måí Baïn Pháön , xoay baìn chuáøn xêch cuìng chiãöu kim âäöng häö qua ngàõm så bäü tiãu B räöi khoaï Baïn Pháön tråí laûi. Nhçn vaìo äúng kênh âiãöu chènh roî tiãu, roî maìn dáy chæî tháûp vaì bàõt chênh xaïc tiãu B bàòng caïch âiãöu chènh hai äúc: Vi cáúp Baïn Pháön vaì Vi cáúp âæïng (hçnh 3-17 a. ). Nhçn vaìo maìn hçnh, âiãöu chènh äúc du xêch cho âäü cuía H âuïng vaìo giæîa räöi âoüc âæåüc b t. ghi vaìo säø âo. - Tiãúp tuûc måí Baïn Pháön , xoay xoay baìn chuáøn xêch cuìng chiãöu kim âäöng häö qua ngàõm så bäü tiãu C räöi khoaï Baïn Pháön tråí laûi. Nhçn vaìo äúng kênh âiãöu chènh roî tiãu, roî maìn dáy chæî tháûp vaì bàõt chênh xaïc tiãu C bàòng caïch âiãöu chènh hai äúc: Vi cáúp Baïn Pháön vaì Vi cáúp âæïng . Nhçn vaìo maìn hçnh, âiãöu chènh äúc du xêch cho âäü cuía H âuïng vaìo giæîa räöi âoüc âæåüc c t. ghi vaìo säø âo. - Tæång tæû qua ngàõm D räöi âoüc âæåüc d t. ghi vaìo säø âo. - Tiãúp tuûc måí Baïn Pháön , xoay baìn chuáøn xêch cuìng chiãöu kim âäöng häö giaïp 1 t voìng vãö ngàõm laûi tiãu A räöi âoüc âæåüc a c. ghi vaìo säø âo. t t a c = a â ± t (tåïi âáy måïi xong næîa láön âo). Đäüng taïc 2: Næîa láön âo âaío kênh - Måí Vi Âäüng Âæïng âaío äúng kênh laûi, måí Baïn Pháön xoay baìn chuáøn xêch 0 â 180 , ngàõm laûi A räöi âoüc âæåüc a â ghi vaìo säø âo. â t 0 a â = a c ± 180 ± 2.t Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 29
Baìi giaíng TT. Tràõc âëa - Måí Baïn Pháön , xoay baìn chuáøn xêch ngæåüc chiãöu kim âäöng häö âãún ngàõm â tiãu D räöi âoüc d (hçnh 3-17 b. ). ghi vaìo säø âo. â t 0 d = d ± 180 ± 2.t - Tiãúp tuûc ngæåüc chiãöu kim âäöng häö âãún ngàõm tiãu C räöi âoüc c â. ghi vaìo säø âo. â t 0 c = c ± 180 ± 2.t - Tæång tæû qua ngàõm B âoüc âæåüc b â. ghi vaìo säø âo. â t 0 b = b ± 180 ± 2.t - Tiãúp tuûc måí Baïn Pháön , xoay baìn chuáøn xêch ngæåüc chiãöu kim âäöng häö giaïp â voìng vãö ngàõm laûi tiãu A räöi âoüc âæåüc a c. ghi vaìo säø âo. â t 0 â â a c = a â ± 180 ± t vaì a c = a â ± t (tåïi âáy måïi kãút thuïc mäüt láön âo). A A b)Næîa láön âo thuáûn kênh quay ngæåüc chiãöu a) Næîa láön âo KÂhäö T1 T1 thuáûn kênh quay B B cuìng chiãöu KÂhäö C C D D Hçnh 3 -17: a) N æîa láön âo thuáûn kênh b) N æîa láön âo âaío kênh Đo láön n: 180 0 Âo n láön thç mäùi láön âo dëch chuyãøn baìn âäü mäùi láön thãm . n Vê duû: Nãúu âo 2 láön thç láön 1 âæa baìn âäü ngang H vãö 0 0 nhæng váùn coï phuït giáy âãø bàõt âáöu âo láön 1, coìn láön 2 thç âæa baìn âäü ngang H vãö 90 0 nhæng váùn coï phuït giáy âãø bàõt âáöu âo. Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 30
Baìi giaíng TT. Tràõc âëa Vê duû: SÄØ ĐO GOÏC NGANG THEO PHÆÅNG PHAÏP TOAÌN VOÌNG Baíng 3-2 Säú hiãûu maïy: Nikon NT2D ; Thåìi tiãút: nàõng, gioï nhe ; AÍnh ngàõm: roî ; Thåìi gian âo: 7 h - 8 h ; Ngaìy âo: 12-08-2011 ; Ngæåìi âo: Traûm Thæï Âiãøm Säú âoüc Säú âoüc trung Trë säú hæåïng Trë säú goïc Trë säú goïc âo tæû láön ngàõm bçnh âo bàòng næîa láön trung bçnh Ghi chuï âo Traïi Phaíi âo [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] t 0 ' '' â 0 ' '' 0 ' '' 0 ' '' A a â=00 07 20 a c=180 07 30 00 07 25 (1) 00 00 00 (7) 98 0 09 ' 46 '' (12) Säú trung bçnh cuía t 0 ' '' â 0 ' '' 0 ' '' 0 ' '' B b =98 17 00 b =278 17 20 98 17 10 (2) 98 09 46 (8) hæåïng T 1A cuía láön âo 30 0 07 ' 45 '' (13) thæï nháút: 00 0 07 ' 24 '' (6) 1 C ct=128 0 25 ' 00 '' câ=308 0 24 ' 50 '' 128 0 24 ' 55 '' (3) 128 0 17 ' 31 '' (9) A 31 0 42 ' 28 '' (14) 98 0 09 ' 46 '' (31) B D dt=160 0 07 ' 26 '' dâ=340 0 07 ' 20 '' 160 0 07 ' 23 '' (4) 159 0 59 ' 59 '' (10) 0 ' '' 0 ' '' 260 00 01 (15) 30 07 45 (32) C t 0 ' '' â 0 ' '' 0 ' '' 0 ' '' T1 T1 A a c=00 07 32 a â=180 07 14 00 07 23 (5) 00 00 00 (11) t 0 ' '' â 0 ' '' 0 ' '' 0 ' '' 0 ' '' D A a â=90 48 12 a c=270 48 31 90 48 22 (16) 00 00 00 (22) 31 42 28 (33) 98 0 08 ' 55 '' (27) B bt=188 0 57 ' 08 '' bâ= 8 0 57 ' 22 '' 188 0 57 ' 15 '' (17) 98 0 08 ' 55 '' (23) 200 0 00 ' 10 0 07 ' 45 '' (28) 01 '' (34) 2 C ct=219 0 04 ' 42 '' câ=39 0 04 ' 48 '' 219 0 04 ' 45 '' (18) 128 0 17 ' 31 '' (24) 11 0 42 ' 28 '' (29) Säú trung bçnh cuía t 0 ' '' â 0 ' '' 0 ' '' 0 ' '' D d =250 46 59 d =70 47 15 250 47 07 (19) 159 59 59 (25) hæåïng T 1A cuía láön âo 260 0 00 ' 01 '' (30) thæï nháút: 90 0 48 ' t 0 ' '' â 0 ' '' 0 ' '' 0 ' '' '' A a c=90 48 23 a â=270 48 13 90 48 18 (20) 00 00 00 (26) 20 (21) Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 31
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa Giaíi thêch: Cäüt [1] ghi vë trê traûm âo. Cäüt [2] ghi thæï tæû láön âo. Cäüt [3] ghi âiãøm ngàõm âo goïc. Cäüt [4] ghi trë säú baìn âäü ngang khi baìn âäü âæïng bãn traïi ngæåìi âo. Cäüt [5] ghi trë säú baìn âäü ngang khi baìn âäü âæïng bãn phaíi ngæåìi âo. Cäüt [6] ghi trë säú trung bçnh cuía hai cäüt [4] vaì [5] (chè láúy phuït vaì giáy). Cäüt [7] ghi chuyãøn trë säú vãö hæåïng chuáøn 0 0 00 ' 00 '' . Cäüt [8] ghi säút goïc bàòng næîa láön âo. Cäüt [9] ghi trë säú goïc bàòng trung bçnh giæîa 2 láön âo. Cäüt [10] ghi chuï. Caïch Tênh: [5]±180 0 + [4] Cäüt [6]: []6 = 2 180 0 07' 30'' (a d -) 180 0 + 00 07' 20''(a d ) Láön âo 1: (1) = c d = 00 07' 25'' 2 (b d −180 0 + b d ) (2) = = 78 0 17' 10'' vaì (3) ; (4) ; (5) tæång tæû. 2 (1) + (5) Tênh säú âoüc trung bçnh hæåïng A: (6) = = 00 07' 24'' 2 270 0 48' 31'' - 180 0 + 90 0 48' 12'' Láön âo 2: (16) = = 90 0 48' 22'' 2 (80 57' 22''+180 0 +188 0 57' 08' )' (17) = = 188 0 57' 15'' vaì (18); (19); (20) 2 tæång tæû. (16) + (20) Tênh säú âoüc trung bçnh hæåïng A: (21) = = 90 0 48' 20'' 2 Cäüt [7]: (7), (11), (22) vaì (26) âæa vãö 0, chênh laì âæa hæåïng âáöu vãö 0 0 00’ 00” Láön âo 1: (8) = (2) - (6) ; (9) = (3) - (6) ; (10) = (4) - (6) Láön âo 2: (23) = (17) - (21) ; (24) = (18) - (21) ; (25) = (19) - (21) Cäüt [8]: Láön âo 1: (12) = (8) - (7) ; (13) = (9) - (8) ; (14) = (10) - (9) ; vaì (15) = (11) - (10) + 360 0 Láön âo 2: (27) = (23) - (22) ; (28) = (24) - (23) ; (29) = (25) - (24) ; vaì (30) = (26) - (25) + 360 0 (12) + (27) (13) + (28) Cäüt [9]: (31) = ; (32) = ; tæång tæû tênh (33) ; (34) 2 2 Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 32
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa VI. BÄÚ TRÊ GOÏC NGANG βββ THIÃÚT KÃÚ RA THÆÛC ĐËA: Gèa sæí cáön bäú trê goïc βTK theo häö så thiãút kãú ra thæûc âëa (tçm hæåïng T1C åí ngoaìi thæûc âëa) våïi hai mäúc T1 vaì B âaî coï ngoaìi thæûc âëa, ta thæûc hiãûn nhæ sau: VI.1. Bäú trê βββTK theo hai vë trê äúng kênh thuáûn vaì âaío âãø xaïc âënh hai âiãøm tæång æïng laì C t vaì C d nhæ hçnh 3-18. Thæûc hiãûn caïc bæåïc: ⊗ Dæûng maïy kinh vé taûi T1: Chiãúu tám, cán maïy ⊗ ÅÍ vë trê thuáûn kênh, âæa baìn âäü ngang H vãö 0 000’00”→ khoaï Baïn Pháön ⊗ Ngàõm bàõt tiãu dæûng taûi B → âiãöu chènh Toaìn Pháön → khoaï Toaìn Pháön ⊗ Kiãøm tra baìn âäü ngang H phaíi coìn 0 000’00” ⊗ Âiãöu chènh du xêch âæa phuït, giáy vãö âuïng phuït, giáy cuía βTK ⊗ Måí Baïn Pháön, væìa nhçn vaìo maìn hçnh væìa quay baìn chuáøn xêch tçm åí baìn âäü → → ngang H xuáút hiãûn säú âäü bàòng âuïng säú âäü cuía βTK khoaï Baïn Pháön âiãöu chènh Vi cáúp Baïn Pháön cho säú âäü âoï vaìo giæîa. ⊗ Sau âoï nhçn vaìo äúng kênh låïn âiãöu chènh ngæåìi âaïnh dáúu C t truìng våïi chè âæïng cuía maìn dáy chæî tháûp. Ta goüi laì bäú trê næîa láön thuáûn kênh βt. ⊗ Må Vi Âäüng Âæïng âaío äúng kênh laûi, måí Baïn Pháön xoay baìn chuáøn xêch ngàõm bàõt tiãu B → âiãöu chènh Baïn Pháön → khoaï Baïn Pháön → âiãöu chènh Du Xêch âoüc d dao säú âoüc b . Sau âoï tênh βTK theo cäng thæïc sau: dao d βTK = b + βTK ⊗ Måí Baïn Pháön, væìa nhçn vaìo maìn hçnh væìa quay baìn chuáøn xêch tçm åí baìn âäü dao → → ngang H xuáút hiãûn säú âäü bàòng âuïng säú âäü cuía βTK khoaï Baïn Pháön âiãöu chènh Vi cáúp Baïn Pháön cho säú âäü âoï vaìo giæîa. ⊗ Sau âoï nhçn vaìo äúng kênh låïn âiãöu chènh ngæåìi âaïnh dáúu C d truìng våïi chè âæïng cuía maìn dáy chæî tháûp. Ta goüi laì bäú trê næîa láön âaío kênh βd. B T1 βββt â âo TB βββ βββ = BT 1C Ct CTB Hçnh 3 -18: Så âäö bäú trê goïc thiãút kãú Cd Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 33
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa TB TB VI.2. Xaïc âënh âiãøm C vaì âo laûi goïc BT 1C nhæ hçnh 3-19. ⊗ Trãn caûnh C tCd láúy âiãøm trung bçnh ta âæåüc âiãøm C TB . TB âo ⊗ Âo láûp nhiãöu láön goïc BT 1C ta âæåüc β . ⊗ Tênh goïc sai theo cäng thæïc sau: do ∆β = βTK − β Trong âoï: βTK : goïc theo baín veî thiãút kãú. βâo : goïc âo laûi tæång æïng våïi âiãøm C TB âo ∆β : goïc sai giæîa goïc theo thiãút kãú βTK vaì goïc âo laûi β . VI.3. Tçnh ∆∆∆l vaì hiãûu chènh laûi tæì C TB qua C. ⊗ Tênh khoaíng caïch âiãöu chènh theo cäng thæïc sau: S × ∆β ∆l = Ct Cd = T1− C ρ" Trong âoï: ∆l : khoaíng caïch âiãöu chènh laûi cho âuïng âiãøm C ST1-C : khoaíng caïch tæì âiãøm traûm maïy âãún âiãøm bäú trê C, khoaíng caïch naìy âæåüc âo så bäü. âo ∆β : goïc sai giæîa goïc âæåüc âo laûi β vaì goïc theo thiãút kãú βTK . ρ” : hãû säú chuyãøn âäøi giæîa âäü vaì radian æng våïi goïc tênh theo giáy vaì ρ”=206265. ⊗ Nãúu ∆β>0 thç âiãøm C âæåüc âiãöu chènh tæì C TB theo hæåïng goïc tàng thãm (vê duû theo hçnh laì hæåïng C d) våïi læåüng khoaíng caïch âiãöu chènh laì ∆l. Nãúu ∆β<0 thç hæåïng âiãöu chènh ngæåüc laûi. ⊗ Hæåïng T1-C laì hæåïng cáön tçm. B T1 â βββ βββTK ∆∆∆βββ<0 CTB C S × ∆β '' ∆l = CC TB = T1− C ρ '' Hçnh 3 -19: Så âäö bäú trê goïc thiãút kãú Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 34
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa VII. XAÏC ĐËNH MO VAÌ ĐO GOÏC ĐÆÏNG: Càn cæï vaìo nguyãn lyï âo goïc âæïng vaì âiãöu kiãûn cuía baìn âäü âæïng cuía maïy kinh vé du xêch, thæï tæû âo goïc âæïng nhæ sau: VII.1. Xaïc âënh MO cuía maïy kinh vé NT-2D: Giaí sæí dæûng maïy åí traûm O, âãø baìn âäü âæïng bãn traïi (coìn goüi laì vë trê thuáûn kênh) , quay äúng kênh ngàõm chênh xaïc mäüt âiãøm A naìo âoï (gäöm caïc thao taïc ngàõm så bäü, bàõt chênh xaïc bàòng caïc äúc vi cáúp âæïng vaì ngang) . Nhçn vaìo maìn hçnh âoüc goïc, âiãöu chènh äúc du xêch cho âäü cuía baìn âäü ÂÆÏNG (V) âuïng vaìo giæîa räöi âoüc âæåüc säú âoüc T, xem hçnh 3-20. Måí Vi Âäüng Âæïng âaío äúng kênh laûi, måí Baïn Pháön xoay baìn chuáøn xêch 180 0 vaì quay äúng kênh ngàõm laûi chênh xaïc âiãøm A. Nhçn vaìo maìn hçnh âoüc goïc, âiãöu chènh äúc du xêch cho âäü cuía baìn âäü ÂÆÏNG (V) âuïng vaìo giæîa räöi âoüc âæåüc säú âoüc laì P. Thay caïc trë säú væìa âoüc vaìo caïc cäng thæïc sau ta seî tênh âæåüc giaï trë MO (P −180 0 ) + T MO = 2 Hæåïng thiãn âènh Âiãøm cáön Hæåïng ngàõm Âiãøm cáön Hæåïng ngàõm âo A âaío kênh âo A thuáûn kênh T v Hæåïng nàòm ngang P Baìn âäü âæïng Hçnh 3 -20: Xaïc âënh MO vaì âo goïc âæïng v Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 35
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa VII.2. Đo goïc âæïng: Âo vaì tênh goïc âæïng theo 1 trong caïc caïch sau: 1. Âãø äúng kênh thuáûn ngàõm âiãøm cáön âo → âoüc trãn baìn âäü âæïng âæåüc T → âaío äúng kênh → ngàõm laûi chênh xaïc âiãøm A → âoüc trãn baìn âäü âæïng âæåüc P, xem hçnh 3- 20. Thay vaìo cäng thæïc sau âãø tênh goïc âæïng: (P −180 0 ) − T v = 2 Nãúu maïy kinh vé âaî xaïc âënh âæåüc säú âoüc ban âáöu MO chè cáön trë säú P hoàûc T, dæûa vaìo cäng thç seî tênh âæåüc goïc âæïng v. 2. Âãø äúng kênh thuáûn ngàõm âiãøm cáön âo → âoüc trãn baìn âäü âæïng âæåüc T. Thay vaìo cäng thæïc sau âãø tênh goïc âæïng: v = MO − T 3. Nãúu âãø äúng kênh âaío, ngàõm âiãøm cáön âo → âoüc trãn baìn âäü âæïng âæåüc P. Thay vaìo cäng thæïc sau âãø tênh goïc âæïng: v = (P −180 0 ) − MO VIII. ĐO CAO LÆÅÜNG GIAÏC: Âo cao læåüng giaïc dæûa trãn cå såí tam giaïc vuäng coï caûnh huyãön laì tia ngàõm nghiãng cuía maïy kinh vé Gèa sæí âo vaì tênh hiãûu âäü cao giæîa hai âiãøm A vaì B nhæ hçnh 3-21sau: Mia d ựng trên C ọc B Máy kinh v ĩ, ống kính nghiêng Số đọ c gi ữa c ủa Góc đứng v mia G B Chi ều cao máy i m Hi ệu độ cao h AB X Cọc B Máy d ựng tr ên Kho ảng cách ngang d AB Mốc A Hình 3-21: S ơ đồ đo cao độ điểm chi ti ết theo ph ươ ng pháp l ượng giác Cộng th ức tính hi ệu độ cao hi theo ph ươ ng pháp l ượng giác nh ư sau: h AB = im + d AB × tgv − G B Trong đó: d AB : kho ảng cách n ăm ngang nh ư đã tính ở ph ần trên. v : là góc đứng được tính nh ư sau: v = MO − Z = 90 0 − Z , v ới MO là s ố đọ c trên bàn độ đứ ng t ươ ng ứng với ống kính n ằm ngang ở v ị trí thu ận kính và Z là s ố đọ c trên bàn độ đứ ng g ọi là góc thiên đỉnh. G : S ố đọ c ch ỉ gi ữa c ủa mia d ựng t ại C ọc B. Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 36
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa Ch ươ ng 4 CÔNG TÁC ĐO V Ẽ B ẢN ĐỒ T Ỷ L Ệ L ỚN I. L ẬP L ƯỚI KH ỐNG CH Ế CHO KHU ĐO V Ẽ: I.1. L ưới kh ống ch ế m ặt bằng (lưới kh ống ch ế to ạ độ ): I.1.1. Chu ẩn b ị và thi ết k ế l ưới kh ống ch ế: - Thu th ập các b ản v ẽ t ỷ l ệ nh ỏ đã có c ủa khu đo (nếu có) - Đi thám sát ngoài th ực địa, xác định các m ốc Qu ốc Gia n ếu có, n ếu không có có th ể đo theo l ưới có to ạ độ gi ả định. - Thi ết k ế l ưới, l ập và ch ọn các d ạng đường chuy ền kinh v ĩbphù h ợp v ới khu đo, đánh giá tính kh ả thi, ưu vi ệt trong đo đạc - Tổ ch ức đi chôn m ốc, đóng c ọc, phát hoang thông h ướng gi ữa các điểm m ốc, cọc Ví d ụ: + Xây d ựng l ưới kh ống ch ế m ặt b ằng cho khu đo v ẽ theo đường chuy ền kinh vĩ khép kín nh ư hình 4-1 sau: II.649 II.648 IV Ký hi ệu điểm c ấp cao Ký hi ệu điểm đường III chuy ền kinh v ĩ IX II I VIII Hình 4-1: S ơ đồ l ưới đường chuy ền kinh v ĩ khép kín + Đường chuy ền kinh v ĩ khép kín được phát tri ển t ừ hai điểm kh ống ch ế c ấp cao là II.649 và II.648 có toạ độ là: x = 110 9588,466m x = 110 9335,666m II.649 :  và II.648 :  y = 474685 ,575m y = 474534 ,230 m 1 + Sai s ố khép t ươ ng đối cho phép c ủa đường chuy ền kinh v ĩ là 2000 + Chi ều dài đường chuy ền kinh v ĩ < 1 km + Chi ều dài c ạnh đường chuy ền kinh v ĩ n ằm trong kho ảng 20 – 350 m + M ốc các đỉnh được xây d ựng b ằng ụ bêtông có g ắng điểm m ốc s ắt. Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 37
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa I.1.2. Đo các y ếu t ố c ủa l ưới: Đối v ới các d ạng l ưới đường chuy ền kinh v ĩ thì các y ếu t ố đo g ồm cạnh và góc: a) Các c ạnh c ủa đường chuy ền kinh v ĩ được đo b ằng các máy đo xa quang h ọc ho ặc bằng th ước thép. Đo đi và đo v ề, sai s ố t ươ ng đối đo đi và đo v ề không được vượt quá 1 . 2000 Ví d ụ: K ết qu ả đo b ằng máy đo xa quang h ọc cho l ưới ở hình 4-1 nh ư b ảng 4-1 sau: Bảng 4-1 Đo đi Đo v ề Kết qu ả trung bình STT Tên c ạnh (m) (m) (m) 1 SII.648-III 100,030 100,024 100,027 2 SIII-II 103,368 103,378 103,373 3 SII-I 93,360 93,356 93,358 4 SI-VIII 91,369 91,363 91,366 5 SVIII-IX 101,045 101,039 101,042 6 SIX-IV 141,357 141,355 141,356 7 SIV-II.648 192,648 192,654 192,651 b) Các góc ngang c ủa đường chuy ền kinh v ĩ được đo b ằng máy kinh v ĩ có độ chính xác t=20”. Đo hai l ần đo; m ỗi l ần đo có thu ận, đảo kính và s ố đọc gi ữa thu ận và đảo kính cách nhau 180 0 sai s ố không v ượt quá 2xt=40”; gi ữa hai l ần đo ph ải xê d ịch bàn độ ngang đi 900. Chênh l ệch gi ữa hai l ần đo không v ượt quá 40”. Sai s ố khép góc gi ới h ạn trong đường chuy ền kinh v ĩ khép kín là: gh fβ = ± 5,1 × t × n Trong đó: t : độ chính xác máy kinh v ĩ, l ấy t=20” n : s ố góc ở trong đường chuy ền kinh v ĩ Ví d ụ: Đo góc ngang t ại đỉnh s ố II c ủa l ưới ở hình 4-1 có k ết qu ả và tính toán nh ư bảng 4-2 sau: Bảng 4-2 Tr ị s ố góc Tr ị s ố góc Tr ị s ố góc Tên Lần Ghi chú: Điểm ng ắm Số đọc qua n ữa l ần qua 1 l ần qua 2 l ần góc đo Vẽ s ơ đồ góc đo đo đo III 00 0 00 ' 00 '' Thu ận kính 910 08 ' 28 '' 0 ' '' I 91 08 28 III 1 910 08 ' 24 '' III 180 0 00 ' 16 '' Đảo kính 910 08 ' 20 '' I 271 0 08 ' 36 '' 910 08 ' 28 '' II III 90 0 00 ' 00 '' 0 ' '' Thu ận kính 91 08 38 II I 271 0 08 ' 38 '' 2 910 08 ' 32 '' III 269 0 59 ' 48'' Đảo kính 910 08 ' 26 '' I I 10 08 ' 14 '' Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 38
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa c) Các góc liên k ết ϕϕϕ gi ữa c ạnh c ấp cao v ới các c ạnh c ủa đường chuy ền: Các góc ϕ được đo gi ống nh ư đo góc trong c ủa đường chuy ền kinh v ĩ. Ví d ụ: Đo góc liên k ết ϕ gi ữa c ạnh c ấp cao II.648-II.649 với c ạnh II.648-III theo nh ư hình 4-1 được k ết qu ả nh ư b ảng 4-3 sau: Bảng 4-3 Tr ị s ố góc Tr ị s ố góc Tr ị s ố góc Tên Lần Ghi chú: Điểm ng ắm Số đọc qua n ữa l ần qua 1 l ần qua 2 l ần góc đo Vẽ s ơ đồ góc đo đo đo 0 ' '' II.649 0 00 00 II. 649 Thu ận kính 85 0 41 ' 12 III 85 0 41 ' 12 1 85 0 41 ' 14 II.649 180 0 00 ' 15 '' Đảo kính 85 0 41 ' 15 III 265 0 41 ' 30 '' 85 0 41 ' 19'' 0 ' '' ϕ ϕ II.649 90 00 00 0 ' (II.6 Thu ận kính 85 41 22 II.648 48) 0 ' '' III 175 41 22 III 2 85 0 41 ' 23 '' II.649 270 0 00 ' 08 '' Đảo kính 85 0 41 ' 25 III 355 0 41 ' 33 '' I.1.3. Bình sai đường chuy ền khép kín: Các b ước ti ến hành nh ư sau: 1-Ghi s ố li ệu ban đầu và s ố li ệu đo vào b ảng tính đường chuy ền kinh v ĩ. 2- Bình sai góc a. Tính Σβđo o b. Tính Σβlý thuy ết = (n-2) x 180 c. Tính sai s ố khép góc: f β = Σβđo - Σβlý thuy ết gh d. Tính sai s ố khép góc: fβ = ± 5,1 × t × n gh e. Nếu f β > f β ph ải đo l ại góc b ằng: gh Nếu f β < f β tính s ố hi ệu ch ỉnh V βi vào các góc đo: − f v = β βi n Số hi ệu ch ỉnh vào góc được làm tròn đến 1” (1 giây) và được ghi vào c ột 3 của b ảng tính đường chuy ền kinh v ĩ. N ếu không th ể chia đề u cho các góc thì s ố hi ệu ch ỉnh l ớn h ơn ưu tiên cho góc n ằm gi ữa hai c ạnh ng ắn. f. Góc đã hi ệu ch ỉnh tính theo công th ức: β’i = βi +v βi Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 39
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa Trong đó: βi : Góc ch ưa hi ệu ch ỉnh th ứ i β’i : Góc đã hi ệu ch ỉnh th ứ i v βi : S ố hiệu ch ỉnh c ủa góc th ứ i 3. Tính góc định h ướng các c ạnh Từ to ạ độ hai điểm II.649 và II.648 tính góc định h ướng αII.649-II.648 theo bài toán ngh ịch. Từ góc đị nh h ướng αII.649-II.648 và các góc β’i tính các góc định h ướng αII.648-III , αIII–II , αII-I , αI-VIII , αVIII-IX , αIX-IV , αIV-II.648 theo công th ức sau (V ới góc βi nằm bên TRÁI h ướng tuy ến): 0 αII.648–III =αII.649-II.648 +ϕ – 180 0 αIII–II =αII.648–III +β’III – 180 0 αII–I=αIII–II +β’II – 180 0 αIV–II.648 =αIX–IV +β’IV – 180 ; N ếu k ết qu ả tính theo công th ức ra âm thì cộng vào 360 0. Ghi k ết qu ả vào c ột 4 c ủa b ảng tính đường chuy ền kinh v ĩ. Để ki ểm tra vi ệc tính toán, khi tính đế n góc đị nh h ướng c ạnh cu ối cùng ta ’ 0 tính l ại góc đị nh h ướng c ạnh kh ởi đầ u αII.648-III : α II.648–III =αIV–II.648 +β’II.648 – 180 ph ải bằng l ại αII.648-III . 4. Bình sai gia s ố t ọa độ a. tính các gia s ố t ọa độ : ∆X = S × Cos α Cạnh II.648-III:  II.648−III II.648−III II.648−III ∆YII.648−III = SII.648−III × Sin α II.648−III ∆X = S × Cos α Cạnh III-II:  III− II III− II III− II ∆YIII− II = SIII− II × Sin α III− II ∆X = S × Cos α Cạnh IV-II.648:  IV− II.648 IV− II.648 IV− II.648 , ghi vào c ột 6 ∆YIV− II.648 = SIV− II.648 × Sin α IV− II.648 và c ột 8 c ủa b ảng tính đường chuy ền kinh v ĩ. b. Tính sai s ố khép t ọa độ : f x = ∑∆X j   , v ới j là ch ỉ s ố c ạnh, g ồm 7 c ạnh f x = ∑∆Yj  2 2 c. Tính sai s ố khép tuy ệt đố i đường chuy ền: fs = fx + f y Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 40
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa f d. Tính sai s ố khép t ươ ng đối đường chuy ền S , trong đó: ΣS - là chi ều dài ∑S đường chuy ền b ằng t ổng chi ều dài các c ạnh được tính ở c ột 5. 1 So sánh v ới sai s ố khép t ươ ng đối gi ới h ạn quy định trong quy ph ạm. 2000 f 1 Nếu: s > thì tuy ến đo không đạ t yêu c ầu ph ải ki ểm tra l ại s ố đo ∑S 2000 cạnh, d ấu và tr ị s ố c ủa ∆xj, ∆yj đã tính. N ếu không có gì sai sót n ữa thì ph ải t ổ ch ức đo l ại. f 1 e. Nếu: s ≤ thì tuy ến đo đạ t yêu c ầu, có th ể ti ến hành bình sai gia s ố ∑S 2000 tọa độ bằng cách phân ph ối sai s ố khép gia s ố t ạo độ f x, f y cho t ất c ả các gia s ố ∆xj, ∆yj t ỉ l ệ v ới chi ều dài c ạnh v ới d ấu ng ược l ại: f x  v∆Xj = − S j  ∑S   , v ới j là ch ỉ s ố c ạnh, g ồm 7 c ạnh f y  v∆Yj = − S j ∑S  Các s ố hi ệu ch ỉnh và gia s ố t ọa độ v , v được làm tròn đến 0,001m và ∆X j ∆Yj được ghi vào c ột 7 và c ột 9 c ủa b ảng tính đường chuy ền kinh v ĩ. f. Gia s ố t ọa độ sau hi ệu ch ỉnh là: ∆X' = ∆X + v  j j ∆X j   , v ới j là ch ỉ s ố c ạnh, g ồm 7 c ạnh ∆Y' = ∆Y + v  j j ∆Yj  g. Tính t ọa độ các điểm  ' X III = XII.648 + ∆XII.648−III = X II.648 + ∆X II.648−III + v∆X To ạ độ điểm III:  II.648−III Y = Y + ∆Y' = Y + ∆Y + v  III II.648 II.648−III II.648 II.648−III ∆YII.648−III .  ' XIV = X IX + ∆X IX− IV = XIX + ∆XIX− IV + v∆X To ạ độ điểm IV:  IX− IV Y = Y + ∆Y' = Y + ∆Y + v  IV IX IX− IV IX IX− IV ∆YIX− IV Kiểm tra l ại to ạ độ điểm đầu:  ' ' X II.648 = XIV + ∆XIV− II.648 = X IV + ∆XIV− II.648 + v∆X = XII.648 KT điểm II.648:  IV− II.648 Y' = Y + ∆Y' = Y + ∆Y + v = Y  II.648 IV IV− II.648 IV IV− II.648 ∆YIV− II.648 II.648 Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 41
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa BẢNG TÍNH ĐƯỜNG CHUY ỀN KINH V Ĩ B ảng 4-4 Ng ười tính: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ng ười ki ểm tra: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Góc b ằng Số h. Góc định C. dài Gia s ố toạ độ ∆x (m) Gia s ố toạ độ ∆y (m) To ạ độ ( m) Tên Ghi đo β ch ỉnh hướng α cạnh S điểm i Gia s ố toạ Số hi ệu Gia s ố toạ Số hi ệu chú (0 ' " ) v ( ") (0 ' " ) (m) x y i độ ∆x ch ỉnh vx độ ∆y ch ỉnh v y [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] Ghi chú: gh Tính Σβlý thuy ết = Sai s ố kh.góc gi ới h ạn: f β = Tính f y = Tính Σβđo= Tính chi ều dài đường đo ΣS = Tính f s = fS 1 Sai s ố khép góc: f β = Tính f x = = ≤ ∑S 2000 Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 42
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa I.2. L ưới kh ống ch ế độ cao: Lập l ưới thu ỷ chu ẩn h ạng IV: thi ết k ế, đo đạ c và tính toán bình sai l ưới. I.2.1. Thi ết k ế l ưới và đo đạc ngoài th ực đị a: c ũng theo ví d ụ c ủa hình 4-1 a) S ơ đồ l ưới: Cũng các điểm c ủa đường chuy ền kinh v ĩ ti ến hành đo c ấy cao độ h ạng IV theo s ơ đồ nh ư hình 2 sau: II.648 IV H = 1,556m II.648 SƠ ĐỒ L ƯỚI C ỦA Ký hi ệu điểm c ấp cao TỔ 1 VÀ 2 Ký hi ệu điểm cao độ hạng IV III IX II I VIII Hình 4-2: S ơ đồ l ưới thu ỷ chu ẩn khép kín (hạng IV) b) Tiêu chu ẩn đo l ưới thu ỷ chu ẩn h ạng IV: - Máy thuỷ bình t ự động có độ phóng đại t ừ 24x tr ở lên, mia m ột m ặt, đo hai l ần gi ữa hai l ần đo thay đổi chi ều cao máy ít nh ất 0,1 m (hai máy thì đo song song) . - Kho ảng cách t ừ máy đến mia ≤ 100 m, trong điều ki ện thu ận l ợi có th ể lên đến 120 m. T + D - Ki ểm tra s ố đọc mia: = G ' = G ±1mm 2 - Chênh l ệch kho ảng cách t ừ máy Đến mia sau và kho ảng cách t ừ máy đến mia tr ước là ≤ 5 m. N ếu không thoả thì d ời máy đo l ại. - Hi ệu độ cao tính được gi ữa hai l ần đo ho ặc gi ữa hai máy chênh l ệch ≤ 4mm . c) Công tác đo hi ệu độ cao ngoài th ực đị a: - Gäöm coï 7 traûm maïy: mäùi traûm dæûng maïy giæîa hai coüc. • Âäúi våïi täø 1 vaì 2, traûm 1 maïy âo giæîa mia sau taûi II.648 vaì mia træåïc taûi III, traûm 2 maïy âo giæîa mia sau taûi III vaì mia træåïc taûi II, v.v vaì traûm 7 maïy âo giæîa mia sau taûi IV vaì mia træåïc taûi II.648. • Âäúi våïi täø 3 vaì 4, traûm 1 maïy âo giæîa mia sau taûi II.649 vaì mia træåïc taûi IV’, traûm 2 maïy âo giæîa mia sau taûi IV’ vaì mia træåïc taûi IX, v.v vaì traûm 7 maïy âo giæîa mia sau taûi V vaì mia træåïc taûi II.649. Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 43
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa - Vê duû xeït traûm 1: xem hçnh 4-3 sau: Thæûc hiãûn mäüt traûm âo ta laìm caïc bæåïc sau: + Æåïc læåüng khoaíng caïch tæì maïy âãún mia sau vaì âãún mia træåïc âãø dæûng maïy thuyí bçnh, cán bàòng boüt næåïc. + Âoüc mia. + Sau khi âoüc mäùi mia kiãøm tra ngay säú âoüc mia theo cäng thæïc sau: T + D = G ' = G ±1mm 2 + Tênh vaì kiãøm tra khoaíng caïch tæì maïy âãún mia sau (l S) vaì tæì maïy âãún mia træåïc (l t) chãnh lãûch khäng quaï 5 m. Nãúu khäng thoaí thç dåìi maïy laìm laûi. Tênh: lS = (T S - D S) x K (m) lt = (T t - D t) x K (m) (K=100 : hãû säú nhán cuía maïy) Mia træåïc Mia sau Âoüc chè säú dáy trãn Maïy bçnh chuáøn T giuîa G vaì dæåïi Âoüc chè säú dáy trãn t t D cuía mia træåïc T giuîa G vaì dæåïi t s s Ds cuía mia sau III II.648 ls lt Hçnh 4 -3: Så âäö âo traûm 1 cuía täø 1& 2 + Tênh hiãûu âäü cao cuía traûm 1: h1 = G S - G t Nãúu âo hai maïy song song thç so saïnh hiãûu âäü cao cuía hai maïy xaïc âënh âæåüc, nãúu âo 1 maïy thç so saïnh hiãûu âäü cao giæîa hai láön âo. + Tæång tæ: dåìi maïy qua traûm 2 räöi 3, 4, 5, 6 vaì 7, ghi vaìo säø âo. I.2.2. Tçnh toïan sai säú kheïp cao sau khi âo ngoìai thæûc âëa: - Sau khi âo 7 traûm, tênh toaïn sai säú kheïp âäü cao: + Sai säú kheïp âäü cao âo: n=7 fh = ∑ hi (mm) i=1 Trong âoï: f h _ sai säú kheïp âäü cao (mm) hi _ hiãûu âäü cao cuía traûm thæï i (hoàûc âoüan thæï i), ( mm ) n _ täøng säú traûm (hoàûc täøng säú âoüan) + Sai säú kheïp âäü cao cho giåïi haûn: Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 44
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa gh fh = ± 20 LKm , (mm) gh Trong âoï: fh _ sai säú kheïp âäü cao giåïi haûn (mm) LKm _ täøng chiãöu daìi âæåìng âo tênh bàòng km. gh + Âiãöu kiãûn: f h ≤ f h ⇒ kãút quaí âo âaût yãu cáöu. I.2.3. Tçnh toïan bçnh sai læåïi cao âäü kheïp kên: o Tênh säú hiãûu chènh cuía hiãûu âäü cao: − f h × li vi = , (mm) ∑li Trong âoï: fh _ sai säú kheïp âäü cao , (mm) i i li _ chiãöu daìi cuía traûm thæï i (hoàûc âoüan thæï i ) våïi li = l s + l t , (m) Σli _ täøng chiãöu daìi cuía n traûm (hoàûc âæåìng âo) våïi Σli = l1 + l2 + + ln , (m) o Tênh hiãûu âäü cao âaî hiãûu chènh: ' hi = hi + vi , (mm) , Trong âoï: hi _ hiãûu âäü cao âaî hiãûu chènh, (mm) hi _ hiãûu âäü cao âo (chæa hiãûu chènh), (mm) vi _ säú hiãûu chènh, (mm) o Tênh cao âäü chênh thæïc: ’ Hj+1 = H j + hi , (m) Trong âoï: Hj+1 _ cao âäü cuía coüc kãú tiãúp (mia træåïc cuía traûm) , (m) Hj _ cao âäü cuía mäúc træåïc (mia sau cuía traûm) , (m) ’ hi _ hiãûu âäü cao âaî hiãûu chènh, (m) ’ Vê duû: + Âäúi våïi täø 1 & 2: HIII = H II.648 + h 1 ’ HII = H III + h 2 ’ HIV = H IX + h 6 ’ HII.648 = H IV + h 7 = 1,556 m (kheïp âäü cao) II. ĐO CHI TI ẾT ĐỊ A HÌNH ĐỊA V ẬT: II.1. Ph ươ ng pháp và n ội dung đo v ẽ b ản đồ đị a hình. II.1.1. Đo v ẽ b ản đồ theo ph ươ ng pháp toàn đạc kinh v ĩ (quang c ơ): - V ị trí điểm chi ti ết đị a hình địa v ật được đo và tính theo ph ươ ng pháp to ạ độ c ực nh ư hình 4-4 sau: Chi ti ết nhà I Điểm chi ti ết th ứ i Đ iểm đị nh h ướng c ũng βi di là điểm kh ống ch ế VIII Điểm tr ạm máy là điểm kh ống ch ế Hình 4-4: S ơ đồ đo v ị trí điểm chi ti ết theo ph ươ ng pháp to ạ độ c ực Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 45
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa Trong đó: βi : là góc b ằng (ngang) c ủa điểm chi ti ết th ứ i, chính là s ố đọc trên bàn độ ngang H. d i : là kho ảng cách n ằm ngang t ừ điểm tr ạm máy đến điểm chi ti ết th ứ i, được tính theo công th ức sau: 2 di = (Ti − Di )×100 × Sin Zi , v ới T i và D i là s ố đọc ch ỉ trên và ch ỉ dưới c ủa mia d ựng t ại điểm chi ti ết th ứ i; Z i g ọi là góc thiên đỉnh chính là s ố đọc trên bàn độ đứng t ươ ng ứng v ới ống đã đọc mia. - Cao độ điểm chi ti ết đị a hình được đo và tính theo ph ươ ng pháp đo cao lượng giác nh ư hình 4-5 sau: Mia d ựng trên điểm chi ti ết th ứ i Máy kinh v ĩ, ống kính nghiêng Số đọc gi ữa c ủa Góc đứng vi mia Gi Chi ều cao máy im Hi ệu độ cao hi VIII Điểm chi Kho ảng cách ngang d ti ết th ứ i Điể m tr ạm máy là i đi ểm kh ống ch ế Hình 4-5: S ơ đồ đo cao độ điểm chi ti ết theo ph ươ ng pháp l ượng giác Cộng th ức tính hi ệu độ cao hi theo ph ươ ng pháp l ượng giác nh ư sau: h i = im + di × tgv i − Gi Trong đó: d i : kho ảng cách n ăm ngang nh ư đã tính ở ph ần trên. v i : là góc đứng th ứ i được tính nh ư sau: 0 vi = MO − Zi = 90 − Zi , v ới MO là s ố đọc trên bàn độ đứng tươ ng ứng v ới ống kính n ăm ngang ở v ị trí thu ận; Z i là góc thiên đỉnh. G i : S ố đọc ch ỉ gi ữa c ủa mia d ựng t ại điểm chi ti ết th ứ i. II.1.2. N ội dung đo v ẽ đị a v ật, đị a hình xung quanh các điểm kh ống ch ế. - Địa v ật: là nh ững v ật th ể trên m ặt đấ t do thiên nhiên ho ặc con ng ười t ạo nên nh ư: đường giao thông, nhà c ửa, ao m ươ ng, sông, địa v ật có kích th ước nh ất định và được đặ t tr ưng b ởi các đường bao. - Địa hình: dáng đất t ự nhiên th ể hi ện s ự l ồi lõm cao th ấp c ủa m ặt đấ t (cao độ) Dụng c ụ đo: Máy kinh v ĩ, mia, m ột sào tiêu để đị nh h ướng, th ước dây, s ổ đo chi ti ết. Nhân l ực: 4 ng ười: trong đó có 1 ng ười đứ ng máy, 1 ng ười ghi sổ, 1 ng ười tính toán và ng ười đi mia. Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 46
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa II.2. Trình t ự thao tác đo chi ti ết t ại m ột tr ạm đo II.2.1. Công tác chu ẩn b ị đo: ∗ Ng ười đứ ng máy: đặ t máy t ại điểm kh ống ch ế c ần đo g ọi là điểm tr ạm máy, ti ến hành d ọi điểm và cân b ằng máy, dùng th ước ho ặc mia đo chi ều cao máy im (chi ều cao máy tính t ừ tâm m ốc đế n tr ục ngang ống kính). * Ng ười ghi s ổ: chu ẩn b ị s ổ đo nh ư: ghi l ại tên tr ạm máy, điểm đị nh h ướng, chi ều cao máy, độ cao tr ạm máy. V ẽ s ơ h ọa đị a v ật đị a hình xung quanh tr ạm máy (m ỗi tr ạm máy là m ột b ản s ơ hoạ riêng). * Ng ười đi mia: ki ểm tra lai mia, đi xung quanh khu v ực tr ạm máy để nh ận ra các điểm chi ti ết c ần đo và ph ải kh ớp v ới b ản s ơ h ọa c ủa ng ười ghi s ổ. II.2.2. Đo các điểm chi ti ết: * Sau khi cân b ằng máy và d ọi điểm, để ống kính ở v ị trí thu ận kính, đị nh hướng ban đầ u v ề 0 00’0” ( đưa bàn độ ngang v ề 0 00’0”) sau đó điều ch ỉnh Toàn Ph ần ng ắm b ắt sào tiêu d ựng t ại điểm đị nh h ướng ( điểm đị nh h ướng là điểm kh ống ch ế lân c ận điểm tr ạm máy). * M ở Bán Ph ần quay máy ng ắm v ề mia d ựng t ại các điểm chi ti ết c ần đo (do ng ười đi mia ch ọn sao cho kh ớp v ới b ản s ơ ho ạ). Điều ch ỉnh Vi c ấp Đứ ng để được s ố đọc trên mia có ch ỉ D ưới ch ẳn, đọc ti ếp – ch ỉ Gi ữa – ch ỉ Trên (ki ểm tra s ố đọc: (T+D)/2=G ±1mm), sau đó nhìn vào ống kính nh ỏ, điều ch ỉnh Du Xích đọc góc trên bàn độ ngang và điều ch ỉnh Du Xích một l ần n ữa để đọc góc trên bàn độ đứ ng (ch ỉ đọ c t ới phút). * Thao tác t ươ ng t ự nh ư trên để đo các điểm chi ti ết khác. Ví d ụ: Ở tr ạm đo chi ti ết s ố VIII có b ản s ơ ho ạ nh ư hình 4-6 sau: 27 6 5 7 8 9 4 26 10 12 11 3 20 29 2 1 28 25 Bùng binh 13 24 21 14 I 18 19 Điểm đị nh h ướng VIII 17 22 Điểm tr ạm máy Chi ti ết l ề đường giao thông 15 23 16 Ký hi ệu điểm mia địa v ật (lề đường) Ký hi ệu điểm mia cao độ Cồng vào Hình 4-5: S ơ ho ạ tr ạm đo chi ti ết t ại VIII, định h ướng I Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 47
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa Chú ý: * Trong quá trình đo ph ải đả m b ảo máy luôn ở tr ạng thái cân b ằng, n ếu b ị thay đổi ph ải cân b ằng l ại và l ấy l ại đị nh h ướng. * Để tránh sai s ố do tr ượt bàn độ sau kho ảng 15 ÷ 20 điểm đo c ần quay máy ki ểm tra l ại h ướng ban đầ u, n ếu sai l ệch quá 1’30” thì ph ải điều ch ỉnh l ại h ướng ban đầu. Ví d ụ: Cách ghi vào s ổ đo chi ti ết SỔ ĐO CHI TI ẾT Máy kinh v ĩ quang c ơ NT-2D Tên tr ạm đo: VIII Chi ều cao máy: i m = 1.525 m Điểm đị nh h ướng: I Độ cao điểm tr ạm máy: Hm=1.587 m Bảng 4-5 STT Số đọ c Số đọ c K/c Hi ệu Số đọ c mia (m) Độ cao Sơ điểm bàn độ bàn độ ngang độ cao Ghi chú Hmia i (m) họa mia ngang đứng (Z) T G D di (m) hi (m) 1 193 025’ 90 052’ 1.450 1.375 1.300 15.0 -0.077 1.510 lề đường vẽ 2 125 043’ 89002’ 1.542 1.420 1.300 24.2 0.513 2.100 lề đường phát 3 . họa Tính toán s ổ do chi ti ết: 2 * Kho ảng cách ngang: d i = (T i-Di).100.sin Zi * Hi ệu độ cao : h i = i+d i . tgvi – G i 0 * Góc đứng: v i = 90 - Zi * Độ cao điểm mia: H mia i = H m+h i III. V Ẽ B ẢN ĐỒ : Có th ể v ẽ th ủ công ho ặc dùng ph ần m ềm Autocad, Topo để v ẽ. Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 48
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa Ch ươ ng 5 MÁY TOÀN ĐẠC ĐIỆN T Ử TOPCON GTS 235 I. GI ỚI THI ỆU: Ống ng ắm s ơ b ộ Vai xách máy Ốc điều ảnh - Điều ch ỉ nh rõ gươ ng Vị trí đo chi ều Ốc tiêu c ự - Điều cao máy ch ỉ nh rõ dây ch ữ th ập Pin Ốc khoá ống kính Ốc vi c ấp đứng - Ốc khoá di động điều ch ỉnh di động ngang máy. Bọt th ủy dài đứ ng ống kính. Màn hình hi ển thi (LCD) Ốc vi c ấp ngang - điều ch ỉnh di động ngang máy. 4 phím ch ức n ăng (F1, F2, F3 và F4) Ốc cân máy. Chân máy. Bàn phím nh ập dữ li ệu Hình 5.1: Máy toàn đạc điện t ử Topcon GTS-235 II. THAO TÁC D ỰNG MÁY VÀ NG ẮM B ẮT G ƯƠ NG II.1. D ựng máy: Gi ống cách d ựng máy kinh v ĩ. Dựng chân máy ch ắc ch ắn, đặt máy lên chân máy và khoá ch ặt ch ốt n ối máy và chân máy. Ti ến hành cân máy theo 4 b ước nh ư máy kinh v ĩ, g ồm: - Bước 1: Chi ếu đúng tâm l ần 1 - Bước 2: Cân b ọt n ước tròn vào gi ữa - Bước 3: Chi ếu đúng tâm l ần 2 - Bước 4: Cân b ọt n ước dài vào gi ữa ở hai v ị trí vuông góc v ới nhau Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 49
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa - và l ập l ại b ước 3 và 4 để chính xác h ơn. Xem l ại các b ước cân máy kinh v ĩ. II.2. Ng ắm b ắt g ươ ng: - Sào g ươ ng d ựng th ẳng đứ ng nh ờ vào b ọt n ước g ắng trên g ươ ng. - Ng ắm b ắt g ươ ng chu ẩn là Dây ch ữ th ập trùng v ới tâm g ươ ng. - Thao tác ng ắm b ắt g ươ ng: o Ng ắm s ơ b ộ: Căn c ứ vào ống ng ắm s ơ b ộ điều ch ỉnh ống kính và máy sao cho tam giác trong ống ng ắm s ơ b ộ trùng v ới g ươ ng; Sau đó khoá di động ống kính và khoá di động ngang máy l ại. o Bắt chính xác: Nhìn vào ống kính; Chình rõ g ươ ng b ằng cách điều ch ỉnh ốc Điều ảnh ; Ch ỉnh rõ mang dây ch ữ th ập b ằng cách điều ch ỉnh ốc Tiêu c ự; Điều ch ỉnh ốc vi c ấp đứ ng lên xu ống và Điều ch ỉnh ốc vi c ấp ngang qua l ại cho màn dây ch ữ th ập trung tâm g ươ ng. III. HƯỚNG D ẪN THAO TÁC ĐO THÔNG TH ƯỜNG (Đo ở ch ế độ không lưu vào b ộ nh ớ cúa máy) Đo theo s ơ đồ b ố trí nh ư hình 5.2 sau: 2 HD SD dHD dSD VD dVD HR 1 HD, SD, VD 3 HL Hình 5.2: S ơ đồ đo góc và đo kho ảng cách III.1. ĐO GÓC: - HR: Góc ngang theo chi ều ph ải; - HL: Góc ngang theo chi ều trái; - V: S ố đọ c trên bàn độ đứ ng v (ho ặc góc thiên đỉnh Z ho ặc độ d ốc tia ng ắm i%) Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 50
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa - Thao tác th ực hành đo góc theo s ơ đồ hình 5.2 nh ư b ảng 5.1 sau: Bảng 5.1 Bước Phím Từ khóa Di ễn t ả Kết qu ả 1 POWER Power Mở ngu ồn Máy được m ở lên và m ặc định ở ch ế độ đo góc (ANG). 2 Ng ắm tâm g ươ ng d ựng t ại điểm s ố 2 (hình 5.2) Dây ch ữ th ập ngay tâm gươ ng 2. 3 F1 0SET Đư a h ướng đang ng ắm Xác nh ận l ại YES/NO có HR: 0 000’00” 4 F3 YES Xác nh ận l ại HR: Ghi k ết qu ả góc b ằng HR 0000’00” và góc thiên đỉnh V(Z). 5 F4 P1 ↓ Chuy ển qua trang 2 Qua trang 2/3 6 F3 V% Bàn độ đứ ng hi ển th ị Ghi k ết qu ả V(i%), sau đó theo d ạng độ d ốc tia F3 l ần n ữa để tr ả v ề V(Z). ng ắm. 7 F4 P2 ↓ Chuy ển qua trang 3 Trang 3/3 8 F2 R/L Hi ển th ị góc ngang Ghi k ết qu ả HL, sau đó theo chi ều trái (ng ược F2 l ần n ữa để tr ả v ề HR. chi ều kim ĐHồ) 9 F3 CMPS Bàn độ đứ ng hi ển th ị Ghi l ại V(v), sau đó F3 theo d ạng góc đứ ng lần n ữa để tr ả v ề V(Z). V(v). 10 Mở khóa di độ ng ngang quay máy ng ắm g ươ ng Dây ch ữ th ập ngay tâm dựng t ại điểm 3 (hình 5.2) gươ ng 3. Ghi l ại k ết qu ả HR và V(Z). 11 F4 2 l ần P3 ↓ Chuy ển t ới-tới trang 2 Trang 2/3 12 F3 V% Bàn độ đứ ng hi ển th ị Ghi k ết qu ả V(i%), sau đó theo d ạng độ d ốc tia F3 l ần n ữa để tr ả v ề V(Z). ng ắm m ới. 13 F4 P2 ↓ Chuy ển qua trang 3 Trang 3/3 14 F2 R/L Hi ển th ị góc ngang Ghi k ết qu ả HL m ới, sau theo chi ều trái (ng ược đó F2 l ần n ữa để tr ả v ề chi ều kim ĐHồ) HR. 15 F3 CMPS Bàn độ đứ ng hi ển th ị Ghi l ại V(v), sau đó F3 theo d ạng góc đứ ng lần n ữa để tr ả v ề V(Z). V(v) m ới. Mỗi m ột l ần ng ắm g ươ ng th ực hành đo 5 giá tr ị v ề góc: HR, HL, V(Z), V(v) và V(i%). III.2. ĐO KHO ẢNG CÁCH TR ỰC TI ẾP: - HD: Kho ảng cách ngang (K/c. b ằng); - SD: Kho ảng cách nghiêng theo tia ng ắm; - VD: Chênh cao gi ữa máy (điểm đo chi ều cao máy) và tâm g ươ ng. Vi ết t ắt: H_Horizontal; V_Vertical; R_Right; L_Left; S_Sloping. Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 51
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa - Thao tác th ực hành đo kho ảng cách tr ực ti ếp hai c ạnh 1-2 và 1-3 theo s ơ đồ hình 5.2 nh ư b ảng 5.2 sau: Bảng 5.2 Bước Phím Từ khóa Di ễn t ả Kết qu ả 1 POWER Power Mở ngu ồn Máy được m ở lên. 2 Ng ắm tâm g ươ ng d ựng t ại điểm s ố 2 (hình 5.2) Dây ch ữ th ập ngay tâm gươ ng 2. 3 ▲ Chuy ển qua ch ế độ đo Đo kho ảng cách kho ảng cách tr ực ti ếp 4 F1 MEAS Đo Có k ết qu ả HD, VD c ủa cạnh 1-2. 5 ▲ Hi ển th ị kho ảng cách Có k ết qu ả SD c ủa c ạnh nghiêng 1-2, sau đó ấn ▲ l ần n ữa để tr ả v ề HD và VD. 6 Mở khóa di độ ng ngang quay máy ng ắm g ươ ng Dây ch ữ th ập ngay tâm dựng t ại điểm 3 (hình 5.2) gươ ng 3. 7 F1 MEAS Đo l ại c ạnh m ới 1-3 Có k ết qu ả HD, VD c ủa cạnh 1-3. 8 ▲ Hi ển th ị kho ảng cách Có k ết qu ả SD c ủa c ạnh nghiêng 1-3, sau đó ấn ▲ l ần n ữa để tr ả v ề HD và VD. Mỗi m ột c ạnh th ực hành đo 3 kho ảng cách tr ực ti ếp: HD, VD và SD. III.3. ĐO KHO ẢNG CÁCH GIÁN TI ẾP: - dHD: Kho ảng cách ngang gi ữa hai g ươ ng 2-3; - dSD: Kho ảng cách nghiêng gi ữa hai g ươ ng 2-3; - dVD: Chênh cao gi ữa hai g ươ ng 2-3; - Thao tác th ực hành đo kho ảng cách gián ti ếp c ạnh 2-3 theo s ơ đồ hình 5.2 nh ư bảng sau: Bảng 5.3 Bước Phím Từ khóa Di ễn t ả Kết qu ả 1 POWER Power Mở ngu ồn Máy được m ở lên. 2 ► MENU Vào Menu chính Menu chính có 3 trang 3 F4 P↓ Chuy ển qua trang k ế Trang 2/3 ti ếp 4 F1 PROGRAMS Vào l ựa ch ọn ch ươ ng Có 2 trang v ới 6 ch ươ ng trình đo. trình đo 5 F2 MLM Vào ch ươ ng trình đo kho ảng cách gián ti ếp. 6 F2 DON’T USE Không dùng file 7 F2 DON’T USE Không dùng GRID 8 F1 MLM-1 Nếu có 3 g ươ ng tr ở B ắt g ươ ng (A-B, A-C) lên thì có 2 cách đo. đầu tiên. 9 Ng ắm tâm g ươ ng d ựng t ại điểm s ố 2 (hình 5.2) Dây ch ữ th ập ngay tâm gươ ng 2. Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 52
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa 10 F1 MEAS Đọc g ươ ng đầu tiên Ch ưa có k ết qu ả (2) 11 Mở khóa di độ ng ngang quay máy ng ắm g ươ ng Dây ch ữ th ập ngay tâm dựng t ại điểm 3 (hình 5.2) gươ ng 3. 12 F1 MEAS Đọc g ươ ng m ới (3) Có k ết qu ả dHD, dVD của c ạnh 2-3. 13 ▲ Hi ển th ị kho ảng cách Có k ết qu ả dSD c ủa c ạnh nghiêng 2-3, sau đó ấn ▲ l ần n ữa để tr ả v ề dHD và dVD. Mỗi m ột c ạnh th ực hành đo 3 kho ảng cách gián ti ếp: dHD, dVD và dSD. III.4. ĐO CAO KHÔNG V ỚI T ỚI: - Xác định chi ều cao t ừ chân g ươ ng đến điểm ng ắm vu ốt th ẳng t ừ chân g ươ ng lên trên; - VD: Chi ều cao t ừ chân g ươ ng (N ếu có nh ập chi ều cao g ươ ng) đến điểm c ần đo cao (hình 5.3); Hình 5.3: S ơ đồ đo REM - Thao tác th ực hành đo cao không v ới t ới theo s ơ đồ hình 5.3 nh ư b ảng 5.4 sau: Bảng 5.4 Bước Phím Từ khóa Di ễn t ả Ghi chú/K ết qu ả 1 POWER Power Mở ngu ồn Máy được m ở lên. 2 ► MENU Vào Menu chính Menu chính có 3 trang 3 F4 P↓ Chuy ển qua trang k ế Trang 2/3 ti ếp 4 F1 PROGRAMS Vào l ựa ch ọn ch ươ ng Có 2 trang v ới 6 ch ươ ng trình đo. trình đo 5 F1 REM Vào ch ươ ng trình đo Đo chi ều cao v ật th ể mà cao không v ới t ới. không c ần leo lên trên dựng g ươ ng. 6 F1 INPUT R.HT Nh ập vào chi ều cao Nếu Nh ập thì chi ều cao gươ ng được tính t ừ chân g ươ ng lên. Còn không nh ập thì tính t ừ tâm g ươ ng lên. Nh ập vào R. HT = và ENT(F4) 7 F1 MEAS Đọc g ươ ng d ựng d ưới Có VD: chính b ằng Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 53
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa điểm c ần đo chi ều chi ều cao g ươ ng cao. 8 Mở khóa di động đứ ng quay máy ng ắm điểm c ần Dây ch ữ th ập ngay điểm đo chi ều cao (hình 5.3) cần đo cao. Có k ết qu ả VD: chính là chi ều cao t ừ chân gươ ng đến điểm ng ắm. III.5. ĐO DI ỆN TÍCH: - Đo di ện tích tr ực ti ếp ngoài th ực đị a (t ừ 3 g ươ ng tr ở lên); - Tính di ện tích t ừ file đo có s ẵn trong máy toàn đạc điện t ử. 2 Di ện tích c ần đo F: 4 1 Tr ạm máy 3 Hình 5.4: S ơ đồ đo di ện tích - Thao tác th ực hành đo di ện tích theo s ơ đồ hình 5.4 nh ư b ảng 5.5 sau: Bảng 5.5 Bước Phím Từ khóa Di ễn t ả Ghi chú/K ết qu ả 1 POWER Power Mở ngu ồn Máy được m ở lên. 2 ► MENU Vào Menu chính Menu chính có 3 trang 3 F4 P↓ Chuy ển qua trang k ế Trang 2/3 ti ếp 4 F1 PROGRAMS Vào l ựa ch ọn Có 2 trang v ới 6 ch ươ ng trình đo. ch ươ ng trình đo 4 F4 P↓ Chuy ển qua trang k ế Trang 2/2 ti ếp 5 F1 AREA Vào ch ươ ng trình đo Tính di ện tích t ừ file di ện tích. hay đo tr ực ti ếp ngoài th ực đị a. 6 F2 MEASUREMENT Ch ọn đo tr ực ti ếp Dùng hay không dùng Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 54
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa ngoài th ực đị a. GRID. 7 Mở khóa quay máy ng ắm điểm g ươ ng th ứ nh ất Dây ch ữ th ập ngay tâm (g ươ ng d ựng t ại 2) gươ ng 8 F1 MEAS Đọc g ươ ng th ứ nh ất Mới 1 di ểm nên ch ưa 0000 (g ươ ng d ựng có di ện tích. Ti ếp t ục tại 2) ng ắm b ắt g ươ ng th ứ hai 0001 9 Mở khóa quay máy ng ắm điểm g ươ ng th ứ hai (g ươ ng Dây ch ữ th ập ngay tâm dựng t ại 3) gươ ng 10 F1 MEAS Đọc g ươ ng th ứ hai Mới 2 điểm nên ch ưa 0001 (g ươ ng d ựng có di ện tích. Ti ếp t ục tại 3) ng ắm b ắt g ươ ng th ứ ba 0002 11 Mở khóa quay máy ng ắm điểm g ươ ng th ứ ba (g ươ ng Dây ch ữ th ập ngay tâm dựng t ại 4) gươ ng 12 F1 MEAS Đọc g ươ ng th ứ ba Có di ện tích m.sq 0002 (g ươ ng d ựng tại 4) Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 55
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa IV. HƯỚNG D ẪN THAO TÁC ĐO ĐỊ A HÌNH MÁY TOPCON GTS 235 IV.1. S ơ đồ phát h ọa tr ạm đo và s ố li ệu điểm kh ống ch ế: Hình 5.5: S ơ đồ phát h ọa tr ạm đo và s ố li ệu điểm kh ống ch ế đo đị a hình Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 56
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa IV.2. Tr ạm đầ u tiên c ủa d ự án (T ạo file đo m ới): 1. POWER; 2. MENU; 3. F1-DATA COLLECT, đo địa hình; 4. F1-INPUT, đặt tên file FN: Đến màn hình chính DATA COLLECT (hình 5.6) DATA COLLECT 1/2 F1 : OCC. PT# INPUT F2 : BACKSIGHT F3 : FS/SS P ↓ Hình 5.6: Màn hình chính DATA COLLECT F1 F2 F3 F4 5. F1-OCC PT# INPUT: Nh ập các thông tin điểm tr ạm máy; 6. F1-INPUT, nh ập tên điểm tr ạm máy PT#: , F4- ENT; 7. F1-INPUT, nh ập ký hi ệu điểm ID: , F4- ENT; 8. F1-INPUT1, nh ập chi ều cao máy INS. HT: , F4- ENT; 9. F4-NO: ch ọn NO vì không ch ấp nh ận t ọa độ tr ạm máy tr ước đó; 10. F4-OCNEZ: ch ọn OCNEZ để nh ập l ại t ọa độ và cao độ điểm tr ạm máy; 11. F3-NEZ: nh ập vào t ọa độ và cao độ điểm tr ạm máy XYH (nh ập vào l ần l ượt N, E và Z, F1-INPUT nh ập s ố li ệu F4-ENTER); N → m E : m Hình 5.6b: Màn hình nh ập Z : m tọa độ và cao độ điểm tr ạm INPUT PT# ENTER máy XYH (NEZ) F1 F2 F3 F4 12. F3-REC: l ưu l ại t ọa độ tr ạm máy; 13. F3-YES; Quay l ại màn hình chính DATA COLLECT l ần th ứ 2 (hình 5.6) 14. F2-BACKSIGHT: Nhập các thông tin c ủa điểm đị nh h ướng; 15. F1-INPUT, Nh ập vào tên điểm đị nh h ướng BS#: ., F4- ENT; 16. F1-INPUT, nh ập vào ghi chú điểm PCODE: (có th ể b ỏ tr ống), F4- ENT; 17. F1-INPUT, đo và nh ập vào chi ều cao g ươ ng d ựng t ại điểm định h ướng R. HT: , F4- ENT; 18. F4-BS: nh ập vào t ọa độ điểm đị nh h ướng; 19. F3-NE/AZ: nh ập vào l ần l ượt X(N) và Y(E) c ủa điểm đị nh h ướng (N ếu mu ốn nh ập vào góc định h ướng cho c ạnh thì ch ọn AZ r ồi nh ập vào giá tr ị góc), INPUT NH ẬP ENT; 20. Ng ắm b ắt tâm g ươ ng d ựng t ại điểm đị nh h ướng; 21. F3-MEAS: đọc g ươ ng d ựng t ại điểm đị nh h ướng; 22. F3-NEZ: đo và tính theo XYH F4- SET F3- YES; Quay l ại màn hình chính DATA COLLECT l ần th ứ 3 (hình 5.6) 23. F3-FS/SS: Đo các điểm chi ti ết đị a hình, địa v ật; 24. F1-INPUT, nh ập tên điểm chi ti ết b ắt đầ u PT#: . (l ưu ý không trùng v ới điểm đã nh ập), F4- ENT; 25. F1- INPUT, nh ập vào ký hi ệu đị a v ật, đị a hình PCODE: . (Ví d ụ: Nhà – N; Đường – D; M ươ ng – M; .); 26. F1-INPUT, nh ập vào chi ều cao g ươ ng R. HT: s ẽ d ựng lên các điểm chi ti ết; Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 57
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa 27. Ng ắm vào tâm g ương d ựng t ại điểm chi ti ết; 28. F3-MEAS: đo điểm chi ti ết đang ng ắm (ho ặc F4-ALL); 29. F3-NEZ: đo và tính ra XYH F4- SET F3- YES (ch ấp nh ận và l ưu); 30. Lần l ượt đo h ết t ất c ả điểm chi ti ết c ủa tr ạm máy. PT# c ủa điểm chi ti ết t ự độ ng t ăng. Khi nào thay đổi lo ại địa v ật và chi ều cao g ươ ng thì thay đổi PCODE và R. HT. Chú ý: Sau khi k ết thúc tr ạm máy thì thoát ra nhi ều l ần b ằng phím ESC, r ối t ắt máy (POWER YES). D ời máy và d ựng máy t ại điểm k ế ti ếp (tr ạm đo th ứ hai). IV.3. Tr ạm th ứ hai tr ở đi (M ở l ại file đo đã có trong máy): 1. POWER; 2. MENU; 3. F1-DATA COLLECT, đo địa hình; 4. F1-INPUT, ch ọn tên file FN: ĐANG HI ỂN TH Ị TÊN FILE V ỪA ĐO TR ƯỚC ĐÓ F4-ENT; Đến màn hình chính DATA COLLECT (hình 5.6) 5. OCC PT# INPUT: Nh ập các thông tin điểm tr ạm máy; 6. OCNEZ; 7. F2-LIST: dùng m ũi tên di chuy ển lên xu ống để tìm và g ọi điểm đã có trong file để làm điểm tr ạm máy (Ho ặc vào F2-SRCH ch ọn F1-FIRST DATA ho ặc F2-LAST DATA rồi dung m ũi tên di chuy ển lên xu ống để xác đị nh điểm cho tr ạm máy ho ặc F3-PT# DATA nh ập vào tr ực ti ếp tên điểm tr ạm máy). Sau khi ch ọn được điểm tr ạm máy F4-ENT; 8. F1-INPUT, nh ập l ại ID: m ới t ươ ng ứng v ới điểm tr ạm máy m ới; 9. F1-INPUT, nh ập vào chi ều cao máy m ới d ựng INS. HT: , F4-ENT; 10. F3-REC: l ưu l ại điểm tr ạm máy m ới -> F3-YES; Quay l ại màn hình chính DATA COLLECT l ần th ứ 2 (hình 5.6) 11. F2-BACKSIGHT: Nh ập các thông tin điểm đị nh h ướng; 12. F3-BS: g ọi ho ặc nh ập thông tin điểm đị nh h ướng; 13. F2-LIST: dùng m ũi tên di chuy ển lên xu ống để tìm và g ọi điểm đã có trong file để làm điểm đị nh h ướng (Ho ặc vào F2-SRCH ch ọn F1-FIRST DATA ho ặc F2-LAST DATA rồi dung m ũi tên di chuy ển lên xu ống để xác đị nh điểm đị nh h ướng ho ặc F3-PT# DATA nh ập vào tr ực ti ếp tên điểm đị nh h ướng). Sau khi ch ọn được điểm F4-ENT; 14. F1-INPUT, nh ập l ại P.Code: m ới t ươ ng ứng v ới điểm đị nh h ướng m ới; 15. F1-INPUT, nh ập vào chi ều cao g ươ ng R. HT: d ựng t ại điểm đị nh h ướng; 16. Ng ắm g ươ ng d ựng t ại BS; 17. F3-MEAS F3-NEZ F4-SET F3-YES; N ếu có h ỏi “Over Write” thì F3-YES; Quay l ại màn hình chính DATA COLLECT l ần th ứ 3 (hình 5.6) 18. F3-FS/SS: Đo các điểm chi ti ết đị a hình, địa v ật ti ếp theo (tên điểm chi ti ết thì t ự động máy s ẽ l ấy ti ếp theo tr ạm tr ước); 19. F1-INPUT, nh ập l ại ghi chú điểm PCODE: và chi ều cao g ươ ng R. HT: n ếu có thay đổi, F4-ENT; 20. Ng ắm vào tâm g ươ ng; 21. F3-MEAS: đo (ho ặc F4-ALL) 22. F3-NEZ: đo và tính ra XYH F4- SET F3- YES (ch ấp nh ận và l ưu); 23. Lần l ượt đo h ết t ất c ả điểm chi ti ết c ủa tr ạm máy này. IV.3. T ăng d ầy điểm kh ống ch ế (T ăng d ầy điểm tr ạm máy): Khi các điểm c ần đo b ị che khu ất thì c ần t ạo thêm điểm kh ống ch ế ph ụ (hay còn gọi là chêm d ầy). Đo điểm kh ống ch ế ph ụ c ũng gi ống nh ư đo điểm đị a v ật nh ưng d ựng g ươ ng và đo chính xác h ơn. Các b ước nh ư sau: v ừa đo chi ti ết xong Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 58
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa 1. Đánh d ấu điểm ( Đóng c ọc g ỗ ho ặc đóng đinh ho ặc đánh d ấu b ằng vi ết xóa tr ắng); 2. Dựng g ươ ng chính xác, có cân b ọt n ước và dùng k ẹp g ươ ng; 3. Nh ập l ại chi ều cao g ươ ng th ật chính xác; 4. Đo gi ống nh ư điểm chi ti ết (F3-MEAS F3-NEZ F4-SET F3-YES); 5. Lưu ý: Ph ải ghi l ại tên điểm đó để tr ạm t ới g ọi ra làm điểm tr ạm máy. d ời máy qua tr ạm m ới V. HƯỚNG D ẪN THAO TÁC ĐỊ NH V Ị ĐIỂM - MÁY TOPCON GTS 235 TRƯỜNG H ỢP CH ƯA CÓ FILE T ỌA ĐỘ TRONG B Ộ NH Ớ MÁY: 1. POWER; 2. MENU; 3. F2-LAYOUT: Đo định v ị 4. F1-INPUT, nh ập vào tên file FN: , F4-ENT; Đến màn hình chính LAYOUT (hình 5.7) LAYOUT 1/2 F1 : OCC. PT# INPUT F2 : BACKSIGHT F3 : LAYOUT P ↓ Hình 5.7: Màn hình chính LAYOUT F1 F2 F3 F4 5. F1-OCC PT# INPUT: Nh ập các thông tin điểm tr ạm máy; 6. F3-NEZ: nh ập vào t ọa độ và cao độ điểm tr ạm máy XYH (nh ập vào l ần l ượt N, E và Z, F1-INPUT nh ập s ố li ệu F4-ENT); 7. Đo và nh ập chi ều cao máy INS. HT: , F4-ENT; Quay l ại màn hình chính LAYOUT l ần th ứ 2 (hình 5.7) 8. Quay máy ng ắm điểm đị nh h ướng; 9. F2-BACKSIGHT: Nhập các thông tin điểm đị nh h ướng; 10. F3-NE/AZ: nh ập T ọa độ điểm đị nh h ướng XY (nh ập vào l ần l ượt N và E, F1- INPUT nh ập s ố li ệu F4-ENT). N ếu mu ốn nh ập vào góc định h ướng cho c ạnh thì ch ọn AZ r ồi nh ập vào giá tr ị góc ; 11. F3-YES, ki ểm tra và ch ấp nh ận góc α máy tính ra; Quay l ại màn hình chính LAYOUT l ần th ứ 3 (hình 5.7) 12. F3-LAYOUT: Nh ập vào thông tin điểm đị nh v ị; 13. F3-NEZ: nh ập vào t ọa độ và cao độ điểm c ần đị nh v ị XYH (nh ập vào l ần l ượt N, E và Z, F1-INPUT nh ập s ố li ệu F4-ENT); 14. Nh ập vào chi ều cao g ươ ng mini R.HT: c ầm đi đị nh v ị, F4-ENT; CALCULATED HR = HD = m Hình 5.8: Màn hình kết ANGLE DIST qu ả tính góc và c ạnh c ủa F1 F2 F3 F4 điểm đị nh v ị. Trên màn hình hi ển th ị Góc ngang t ừ h ướng B ắc t ới h ướng đị nh đị nh v ị (HR = ) và kho ảng cách ngang t ừ máy đế n điểm đị nh v ị (HD = m). 15. F1-ANGLE, dò góc HR; Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 59
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa PT#: A-1 HR = dHR = Hình 5.9: Màn hình dò DIST NEZ hướng (dò góc). F1 F2 F3 F4 16. Mở máy quay đế n khi dHR = 0 000’00” thì ng ưng. Lúc này ta được h ướng; 17. Phát tay điều ch ỉnh ng ười đi g ươ ng cho đúng h ướng Dây ch ữ th ập ngây tâm gươ ng mini; 18. F1-DIST, dò kho ảng cách (HD); HD* m dHD : m dZ : m Hình 5.10: Màn hình dò MODE ANGLE NEZ NEXT kho ảng cách. F1 F2 F3 F4 19. Điều ch ỉnh g ươ ng t ới lui đế n khi dHD = 0.000m (d ấu – là k/c còn thi ếu ph ải ti ến ra xa máy, + là k/c d ư ph ải lùi v ề máy); 20. Khi v ừa đúng hướng và dHD = 0.000m thì đánh d ấu điểm đó l ại Ta được điểm định v ị; 21. F4-NEXT, ti ếp t ục đị nh v ị các điểm ti ếp theo 22. F1-INPUT, nh ập T ọa độ và cao độ XYH c ủa điểm c ần đị nh v ị ti ếp theo, F4-ENT; 23. Nh ập l ại chi ều cao g ươ ng R.HT: n ếu có thay đổ i, F4-ENT; 24. Trên màn hình hi ển th ị Góc ngang ( HR ) và kho ảng cách ngang ( HD ). 25. F1-ANGLE, dò góc HR; 26. Mở máy quay đế n khi dHR = 0 000’00” thì ng ưng. Lúc này ta được h ướng; 27. Phát tay điều ch ỉnh ng ười đi g ươ ng cho đúng h ướng; 28. DIST: dò kho ảng cách HD; 29. Điều ch ỉnh g ươ ng t ới lui đế n khi dHD = 0.000m; . • KHI TRI ỂN KHAI TH ỰC T ẬP THÌ M ỖI M ỘT T Ổ MÁY S Ẽ CÓ S Ố LI ỆU TỌA ĐỘ RIÊNG DO CÁN B Ộ H ƯỚNG D ẪN PHÂN CÔNG. Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 60
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa Hình 5.11: B ản v ẽ đị nh v ị s ố 1 Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 61
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa Hình 5.12: B ản v ẽ đị nh v ị s ố 2 Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 62
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa Hình 5.13: B ản v ẽ đị nh v ị s ố 3 Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 63
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa Hình 5.14: B ản v ẽ đị nh v ị s ố 4 Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 64
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa Hình 5.15: B ản v ẽ đị nh v ị s ố 5 Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 65
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa Hình 5.16: B ản v ẽ đị nh v ị s ố 6 Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 66
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa Hình 5.17: B ản v ẽ đị nh v ị s ố 7 Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 67
Bài gi ảng TT. Tr ắc địa Hình 5.18: B ản v ẽ đị nh v ị s ố 8 Biên so ạn: Nguy ễn Ph ước Công 68