Tiềm năng và định hướng phát triển du lịch huyện Châu Thành tỉnh Bến Tre - Nguyễn Thị Bé Ba

Nội dung text: Tiềm năng và định hướng phát triển du lịch huyện Châu Thành tỉnh Bến Tre - Nguyễn Thị Bé Ba

1. Tư liệu tham khảo Số 49 năm 2013 ___ TIỀM NĂNG VÀ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH HUYỆN CHÂU THÀNH TỈNH BẾN TRE NGUYỄN THỊ BÉ BA*, VÕ THỊ NGỌC NHUNG TÓM TẮT Ngành du lịch của huyện Châu Thành đã có những đóng góp to lớn cho kinh tế tỉnh Bến Tre. Mặc dù là huyện có tiềm năng phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, nhưng tình hình phát triển du lịch tại Châu Thành vẫn còn nhiều hạn chế, như: các loại hình du lịch còn mang tính đơn điệu, quy mô nhỏ; khai thác tài nguyên du lịch (TNDL) ở mức độ sơ khai; cơ sở vật chất kĩ thuật và cơ sở hạ tầng du lịch chưa hoàn thiện; công tác quản lí còn nhiều bất cập. Do vậy, việc đánh giá tiềm năng và thực trạng phát triển du lịch ở huyện Châu Thành là cơ sở quan trọng cho việc định hướng và đề xuất các giải pháp phát triển du lịch bền vững, nhằm mang lại hiệu quả kinh tế cao. Từ khóa: Bến Tre, tiềm năng du lịch, du lịch sông nước, cây dừa. ABSTRACT Potentials and development orientation of tourism in Chau Thanh district, Ben Tre province The tourism industry in Chau Thanh district has made great contributions to the economy of Ben Tre Province. Although the district has potentials to develop tourism into a leading economic sector, the situation of tourism development in Chau Thanh still has limitations such as the monotony of tourism types, the small scale, the basic exploitation of tourism resources, incomplete technical facilities and tourist infrastructures, and the lack of management. Thus, the assessment of potentials and tourism development situation will be an important foundation for orienting and proposing solutions to develop a sustainable tourism in Chau Thanh which will bring great economy impacts. Keywords: Ben Tre, Tourism potential, River tourism, coconut tree. 1. Đặt vấn đề Năm 2011, Châu Thành thu hút trên Là vùng đất được thiên nhiên ưu 490 ngàn lượt khách đến tham quan, lưu đãi với cảnh quan đa dạng, huyện Châu trú. Doanh thu du lịch đạt 21,84 tỉ Thành đã và đang phát triển các điểm du đồng.[5] lịch sinh thái miệt vườn khá thu hút như: Phát triển du lịch đã góp phần quan xã Tân Phú; thị trấn Châu Thành; các xã trọng trong giải quyết việc làm, nâng cao ven sông Tiền: Tân Thạch, Phú Túc, Tiên thu nhập cho người dân, đa dạng hóa sản Thủy, Quới Sơn, An Khánh; các cù lao phẩm du lịch của huyện. Tuy nhiên, việc trên sông như: cồn Phụng, cồn Tiên, cồn khai thác thế mạnh về TNDL của từng Quy địa phương nhằm tạo ra nét đặc sắc riêng vẫn ít được các nhà làm du lịch chú * ThS Đại học Quốc tế Hồng Bàng Sinh viên lớp Du lịch 3, trọng, các hoạt động còn mang tính nhỏ Trường Đại học Văn hóa TPHCM lẻ, thiếu sự liên kết. Do đó, tỉ lệ du khách 180
2. Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Nguyễn Thị Bé Ba và tgk ___ lưu trú thời gian dài hoặc tiếp tục trở lại không xa, thuận lợi cho các chương trình Châu Thành trong những lần sau rất thấp. du lịch kết hợp tham quan các điểm du Đây cũng là yếu tố gây sụt giảm doanh lịch nổi tiếng trong khu vực như Tiền thu du lịch nếu không được khắc phục Giang, Vĩnh Long, Trà Vinh. trong thời gian tới. Vì vậy, việc khảo sát, 2.1.2. Tài nguyên du lịch tự nhiên đánh giá tiềm năng du lịch của huyện TNDL tự nhiên đóng vai trò đặc Châu Thành sẽ là cơ sở đề ra những định biệt quan trọng, là tiền đề cho sự phát hướng và giải pháp phát triển, góp phần triển du lịch huyện Châu Thành. tổ chức, quản lí đồng bộ các hoạt động Nằm trong miền khí hậu nhiệt đới kinh doanh du lịch, khai thác có hiệu quả gió mùa cận xích đạo nên huyện Châu và bền vững TNDL của địa phương. Thành có nhiệt độ cao, ít biến đổi trong 2. Tiềm năng và thực trạng phát năm, nhiệt độ trung bình từ 26oC – 27oC. triển du lịch Nhiệt độ trung bình tháng không dưới 2.1. Tiềm năng phát triển 20oC. Nhiệt độ và độ ẩm trung bình phù TNDL huyện Châu Thành khá hợp với các chuyến du lịch vào các mùa phong phú và đa dạng cả về mặt tự nhiên trong năm. Khí hậu ôn hòa và ít chịu ảnh lẫn nhân văn. Đây là nhân tố quan trọng hưởng của bão là yếu tố giúp cho hoạt để huyện phát triển mạnh các loại hình du động du lịch diễn ra sôi nổi quanh năm. lịch so với các huyện khác trong toàn Vùng đất Châu Thành còn mang nét tỉnh. Thế mạnh từ các nguồn lực phát đặc trưng của địa hình đồng bằng châu triển du lịch đã góp phần đưa huyện Châu thổ, bằng phẳng, cao 3m so với mực Thành trở thành một trong những huyện nước biển, tạo nên các cảnh quan cồn bãi. có ngành du lịch phát triển sớm nhất và Địa hình đồng bằng vừa tạo thuận lợi cho mạnh nhất tại tỉnh Bến Tre, đặc biệt là canh tác nông nghiệp vừa phát triển du loại hình du lịch sinh thái, du lịch sông lịch tham quan cánh đồng lúa, hoa màu, nước, có kết hợp với thành phố Mỹ Tho, vườn dừa, vườn cây ăn trái, Kết hợp Vĩnh Long, Trà Vinh hoặc riêng lẻ. tham quan phong cảnh với tìm hiểu văn 2.1.1. Vị trí địa lí hóa, phong tục truyền thống của cư dân Châu Thành nằm ở phía Bắc tỉnh bản địa, tạo nên loại hình du lịch lưu trú Bến Tre, cách thành phố Bến Tre 10km tại nhà dân (Homestay) thu hút du khách, về hướng Nam, cách thành phố Mỹ Tho đặc biệt là du khách quốc tế. 7km về hướng Bắc. Nằm trên trục giao Hệ thống kênh rạch chằng chịt với thông quan trọng cả đường bộ lẫn đường sự bao bọc của ba nhánh sông: Tiền, Ba thủy, Châu Thành là điểm dừng chân lí Lai, Hàm Luông, đã góp phần làm phong tưởng cho các tuyến du lịch miền Tây phú nguồn tài nguyên sinh vật của vùng hoặc các chương trình du lịch ngắn ngày. với hệ thực vật thể hiện rõ nét ba vùng Đặc biệt là sau khi thông xe cầu Rạch mặn, lợ, ngọt với các loài thực vật điển Miễu và cầu Hàm Luông, khoảng cách từ hình như: bần chua, mắm trắng, dừa trung tâm huyện đến các thành phố lớn nước, trâm bầu, ô rô Sự phân bố đa 181
3. Tư liệu tham khảo Số 49 năm 2013 ___ dạng của các loài thực vật đã tạo nên ăn độc đáo của địa phương. Thổ nhưỡng những cảnh quan hoang sơ, đậm chất nơi đây đã đem lại cho Châu Thành Nam Bộ, thích hợp khai thác loại hình du những nguyên liệu để chế biến các món lịch sinh thái, du lịch sông nước, tìm hiểu ăn mang hương vị độc đáo như nấm mối, môi trường sinh vật ven sông, rạch. cơm trái dừa Sự kết hợp giữa các yếu tố tự nhiên Ở Châu Thành, dừa là loại cây như khí hậu, địa hình đã tạo cho huyện trồng chủ lực, ngoài việc mang lại nguồn Châu Thành những vùng chuyên canh lợi to lớn cho kinh tế nó còn đóng góp rộng lớn với 1200ha lúa, 8962,49ha cây tích cực cho sự phát triển ngành du lịch. ăn trái cùng nguồn lợi thủy sản, vật nuôi Các vườn dừa mẫu lớn là môi trường dồi dào, cung cấp nguồn thực phẩm thích hợp cho các hoạt động du lịch sinh phong phú cho hoạt động du lịch. thái, góp phần hình thành các sản phẩm TNDL tự nhiên của huyện Châu du lịch đặc sắc như tham quan vườn dừa, Thành khá đa dạng. Sự kết hợp hài hòa tát mương bắt cá, hấp dẫn cả du khách giữa các yếu tố tự nhiên đã tạo cho Châu nội địa lẫn khách quốc tế. Nền văn hóa Thành ưu thế vượt trội về phát triển các của cư dân trong hệ sinh thái dừa còn là loại hình du lịch sông nước, sinh thái, sản phẩm chính cho các loại hình du lịch Homestay mang lại hiệu quả kinh tế chuyên đề về ẩm thực, sinh thái, văn hóa cao, đóng góp to lớn vào doanh thu du nông nghiệp, nghề thủ công mĩ nghệ từ lịch của toàn tỉnh. dừa, Hơn thế nữa, các sản phẩm kẹo 2.1.3. Tài nguyên du lịch nhân văn dừa, rượu dừa, các mặt hàng thủ công mĩ TNDL nhân văn mang đậm nét văn nghệ, quà lưu niệm từ dừa góp phần đáp hóa của con người vùng đất Châu Thành. ứng các nhu cầu đa dạng của du khách Đây là tiềm năng to lớn để phát triển các trong du lịch mua sắm, mang lại nguồn loại hình du lịch văn hóa, tham quan các thu nhập đáng kể cũng như tạo nên dấu di tích lịch sử văn hóa như: chùa Hội ấn, nét đặc sắc riêng của du lịch Châu Tôn, đình Tân Thạch, di tích Đạo Dừa ở Thành gắn với hình ảnh “xứ dừa”. cồn Phụng, kết hợp tham gia các lễ hội 2.2. Thực trạng hoạt động du lịch Kì Yên, ngày hội cây trái ngon – an toàn; huyện Châu Thành tham quan các làng nghề truyền thống (i) Số lượng khách du lịch như làng nghề sản xuất thủ công mĩ nghệ Hình thành từ năm 1995 đến nay, từ dừa, làng nghề dệt chiếu An Hiệp, ngành du lịch Châu Thành đã từng bước nuôi ong lấy mật tại xã An Khánh ổn định và phát triển. Lợi thế về TNDL Thêm vào đó, nhà cửa ở đây đều được tự nhiên góp phần quan trọng trong việc xây dựng theo kiểu chữ đinh rất đẹp mắt thu hút du khách đến với Châu Thành và độc đáo, thu hút sự chú ý của du ngày càng nhiều. khách. Ngoài ra, ẩm thực vùng đất Châu Từ 2006 đến 2011 là giai đoạn phát Thành cũng góp phần làm phong phú triển mạnh của ngành du lịch toàn huyện. thêm các sản phẩm du lịch với các món Lượng khách du lịch đến Châu Thành 182
4. Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Nguyễn Thị Bé Ba và tgk ___ tăng đều qua các năm. (Xem biểu đồ 1) Biểu đồ 1. Khách du lịch đến Châu Thành giai đoạn 2006 – 2011 Đơn vị: Nghìn lượt Năm 2011, tổng số lượt khách đến Đặc biệt, Việt Nam được đánh giá là Châu Thành khoảng 490,3 ngàn lượt, điểm đến an toàn, thân thiện. Nét tự tăng gấp 1,4 lần so với 2006. Tốc độ tăng nhiên dân dã, hoang sơ tiếp tục thu hút trưởng trung bình giai đoạn này đạt nguồn khách quốc tế đa dạng từ các nước 6,26%. [6] như Nga, Pháp, Anh, Nhật [5] Từ 2009 đến 2010, lượng khách nội Sự gia tăng về lượng khách đã kéo địa chiếm tỉ lệ thấp hơn so với lượng theo doanh thu du lịch của huyện ngày khách quốc tế, đạt dưới 50% tổng lượng càng tăng, mức tăng bình quân khách đến với Châu Thành. Đến năm 0,25%/năm, từ 17,2 tỉ đồng năm 2006 lên 2011, lượng khách nội địa tiếp tục giảm 21,84 tỉ đồng năm 2011 [2]. Hoạt động 0,3% so với năm 2006. Con số này chính du lịch đã góp phần giải quyết việc làm, là kết quả của tình hình lạm phát trong tăng thu nhập cho người lao động, nước tăng cao khiến cho thu nhập và nhu chuyển đổi cơ cấu kinh tế của huyện từ cầu du lịch của người dân giảm mạnh. [2] nông nghiệp sang nhóm ngành công Trong khi đó, lượng khách quốc tế nghiệp, dịch vụ. tăng trưởng mạnh, đạt gấp 2,07 lần so với (ii) Cơ sở vật chất kĩ thuật du lịch năm 2006. Nguyên nhân chủ yếu là do Cùng với sự phát triển các sản mức độ khủng hoảng kinh tế ở các nước phẩm du lịch, hệ thống cơ sở vật chất kĩ đã giảm đi phần nào, nhu cầu du lịch thuật du lịch huyện Châu Thành đang tăng; hơn nữa, Bến Tre còn là địa danh được chú trọng đầu tư nâng cấp. Đến nay lịch sử nổi tiếng, được thế giới biết đến. toàn huyện xây dựng được 8 cơ sở lưu trú 183
5. Tư liệu tham khảo Số 49 năm 2013 ___ với 164 phòng, 278 giường. Tuy ít về số Thành – thành phố Bến Tre – Giồng lượng nhưng đạt chuẩn về trang thiết bị, Trôm – Ba Tri – Bình Đại, Châu Thành – tiện nghi hiện đại, đa dạng trong loại hình Chợ Lách – Mỏ Cày – Thạnh Phú Các lưu trú như nhà nghỉ phân bố tập trung tại tuyến du lịch đường sông như: tuyến cồn các xã Quới Sơn, Tân Thạch, thị trấn Tứ Linh: Long – Lân – Quy – Phụng, địa Châu Thành, khách sạn An Khánh, resort điểm chính là khu vực Châu Thành, trên Forever Green, nhà nghỉ trên sông sông Hàm Luông; tuyến đường sông tiềm Mekong Floating House, đáp ứng nhu năng là Thành phố Hồ Chí Minh – Bến cầu đa dạng của du khách. Nhưng quan Tre – Vĩnh Long – An Giang, trong trọng nhất là việc thông xe cầu Rạch tương lai, nếu khai thác tốt tuyến này thì Miễu và Hàm Luông cho phép kết nối có thể kéo dài tới Phnôm Pênh, Siêm tour với Mỹ Tho, Bến Tre, Vĩnh Long Riệp, Pắc Sế, Viêng Chăn, Luang Trà Vinh và Sóc Trăng. Prabang Nhìn chung, các tuyến du lịch (iii) Các tuyến, điểm du lịch khá đa dạng, đáp ứng các nhu cầu tham Với thế mạnh của TNDL tự nhiên, quan, giải trí, tìm hiểu văn hóa, thưởng Châu Thành đã và đang khai thác các thức đặc sản địa phương, mua sắm hàng tuyến điểm du lịch nổi bật, thể hiện rõ nét lưu niệm của du khách. Hầu hết các đặc trưng của loại hình du lịch sông tuyến du lịch kết hợp song song loại hình nước, phù hợp với mọi đối tượng du du lịch sinh thái với du lịch văn hóa khách. Từ một vài điểm du lịch sinh thái thông qua các hoạt động tham quan làng ban đầu, đến nay, toàn huyện đã phát nghề, các di tích kiến trúc nghệ thuật, di triển được 28 điểm du lịch sinh thái hộ tích lịch sử văn hóa Trong đó, loại gia đình, 4 vườn trái cây hoạt động theo hình du lịch sinh thái, tham quan miệt mùa với các điểm du lịch nổi bật như vườn sông nước vẫn giữ vai trò quan Cồn Phụng, Homestay Phú Túc, Forever trọng trên các tuyến du lịch, bởi từ lâu Green Resort (khu du lịch sinh thái, nghỉ TNDL tự nhiên vốn là lợi thế của du lịch dưỡng lớn nhất Bến Tre), vườn Hàm Châu Thành. [4] Luông đã và đang được khai thác mạnh, (iv) Đánh giá chung có khả năng đón khách quanh năm. Hoạt Nhìn chung, giai đoạn 2006-2011, động du lịch chủ yếu diễn ra tại các điểm du lịch Châu Thành đã đạt được những du lịch ven sông Tiền nên thuận lợi cho thành tựu to lớn: lượt khách và doanh thu việc di chuyển bằng đường sông lẫn du lịch tăng nhanh; cơ bản hoàn thiện các đường bộ với các phương tiện như xuồng tuyến, điểm du lịch; các dự án đầu tư máy, đò chèo, xe ngựa. Các tuyến du lịch phát triển du lịch tiếp tục được đẩy mạnh, nội huyện kết hợp giữa các điểm du lịch góp phần phát triển nhanh các hạng mục sông nước và du lịch văn hóa dọc theo cơ sở vật chất, cơ sở hạ tầng; các sản các xã ven sông Tiền: Quới Sơn, Tân phẩm du lịch tiếp tục được nâng cao cả Thạch, An Khánh, Phú Túc Các tuyến về số lượng lẫn chất lượng. Đây là tín du lịch liên huyện chủ đạo như: Châu hiệu đáng mừng cho tương lai ngành du 184
6. Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM Nguyễn Thị Bé Ba và tgk ___ lịch của huyện Châu Thành. sản phẩm du lịch giữa các cơ sở nuôi Tuy nhiên, bên cạnh những thành trồng, đồng ruộng, vườn cây ăn trái và quả đạt được, hoạt động du lịch nơi đây duyên hải. vẫn còn nhiều hạn chế, gây không ít khó Đầu tư phát triển du lịch là giải khăn, cản trở trong chiến lược phát triển pháp mang tính chiến lược, không chỉ thu du lịch. Các điểm du lịch trên địa bàn hút nguồn vốn cho phát triển du lịch mà chưa có sự phối hợp, liên kết chặt chẽ còn góp phần nâng cao chất lượng cơ sở nên dễ bị trùng lắp, tạo cảm giác nhàm vật chất kĩ thuật và hạ tầng du lịch. Xây chán đối với du khách. Việc khai thác các dựng sản phẩm du lịch trên cơ sở khai sản phẩm du lịch còn chưa sâu, công tác thác các giá trị từ cây dừa và văn hóa xứ bảo vệ môi trường vẫn chưa được chú dừa làm trọng tâm, phát triển các sản trọng. Tiêu chí vệ sinh trong các cơ sở phẩm bổ trợ cho mua sắm, thể thao, các kinh doanh ăn uống chưa đồng bộ, có nơi tiện nghi vui chơi giải trí Thiết kế sản chưa đạt tiêu chuẩn mà du khách mong phẩm du lịch tập trung vào thị hiếu của đợi. Tổ chức quản lí còn yếu, chưa đồng từng thành phần du khách, xây dựng các bộ làm giảm đi tính hiệu quả của hoạt sản phẩm mới như tham quan cồn bãi kết động du lịch trong thời gian qua. hợp câu cá giải trí và chế biến ngay trên 2.3. Định hướng và giải pháp tàu, du lịch trăng mật kết hợp tham quan Châu Thành là huyện có tiềm năng sông nước huyện Châu Thành Đa dạng phát triển mạnh ngành du lịch, do đó, hóa các chủng loại, bao bì, kiểu dáng quà việc định hướng khai thác tài nguyên, lưu niệm, đặc sản xứ dừa góp phần tăng hoàn chỉnh kế hoạch phát triển du lịch doanh thu du lịch, quảng bá hình ảnh địa của địa phương là vấn đề cấp bách. Định phương đến khắp các vùng miền và quốc hướng phát triển cần tập trung vào định tế. Tăng cường công tác xúc tiến, quảng hướng phát triển chung, xác định vị trí bá du lịch với hoạt động xuất bản các ấn trung tâm của du lịch Cồn Phụng trong phẩm du lịch về Châu Thành; kiện toàn toàn ngành du lịch nhằm xây dựng trọng trang thông tin du lịch trên internet và các tâm phát triển, thu hút du khách, liên kết trung tâm hướng dẫn du lịch tại các xã phát triển giữa các tỉnh trong khu vực, đầu mối giao thông quan trọng như Tân đồng thời định hướng thị trường sản Thạch, Phú Túc, Tam Phước, góp phần phẩm với mục tiêu xác định thị trường hỗ trợ, cung cấp thông tin cho du khách khách du lịch đến với Châu Thành, tập về các tuyến điểm du lịch tại Châu Thành trung xây dựng các sản phẩm du lịch phù cũng như trong toàn tỉnh Bến Tre. Các cơ hợp với nhu cầu của từng nguồn khách. quan chức năng cần thường xuyên tổ Đối với du lịch huyện Châu Thành, chức thanh tra và xử lí các cơ sở kinh cần chú trọng các giải pháp phát triển doanh du lịch sai phạm trong công tác theo hướng bền vững, đặc biệt trong bối bảo vệ môi trường, góp phần nâng cao ý cảnh nối tour tuyến với các tỉnh dọc theo thức tự giác của chủ cơ sở. Tổ chức các Quốc lộ 60, cần phối hợp khai thác các hoạt động nâng cao hiệu lực quản lí, đào 185
7. Tư liệu tham khảo Số 49 năm 2013 ___ tạo nguồn nhân lực du lịch, xây dựng hóa Ngoài ra, cây dừa, loài cây đặc chiến lược phát triển lâu dài, tạo cho trưng của Bến Tre, cũng đã góp phần tích Châu Thành một nền tảng phát triển du cực trong việc tạo nên nét riêng của du lịch vững chắc trong tương lai. lịch Châu Thành trong sự cạnh tranh với 3. Kết luận các tỉnh trong khu vực. Lợi thế huyện cửa Châu Thành là vùng đất giàu tiềm ngõ tỉnh Bến Tre đã mang lại cho Châu năng phát triển du lịch. Nguồn TNDL Thành lượng du khách ngày càng đông, phong phú, đa dạng tạo điều kiện phát đem lại doanh thu cao, đóng góp tích cực triển mạnh các loại hình du lịch đặc trưng cho nền kinh tế địa phương, giải quyết như du lịch Homestay; du lịch sinh thái, việc làm và nâng cao đời sống cho nhân miệt vườn sông nước; du lịch nghỉ dân nơi đây. dưỡng, vui chơi giải trí; du lịch văn TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. David Botterill,Vincent Platenkamp (2012), Key concepts in tourism research, SAGE puplication Ltd. 2. Phòng Văn hóa - Thông tin huyện Châu Thành (2012), Báo cáo hoạt động du lịch huyện Châu Thành 2006 - 2011. 3. Sở Khoa học - Công nghệ Bến Tre (2010), Tiềm năng du lịch sinh thái vườn Bến Tre, thông tin từ website của Sở Khoa học - Công nghệ Bến Tre. 4. Trung tâm Văn hóa thông tin huyện Châu Thành (2012), Báo cáo Hoạt động ngành Văn hóa thông tin quý I năm 2012. 5. UBND tỉnh Bến Tre (2008), Đề án Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch tỉnh Bến Tre đến năm 2015 và tầm nhìn đến năm 2020, Viện Nghiên cứu phát triển du lịch. 6. UBND huyện Châu Thành (2012), Báo cáo hoạt động ngành văn hóa và thông tin năm 2011 và phương hướng, nhiệm vụ năm 2012. (Ngày Tòa soạn nhận được bài: 23-7-2013; ngày phản biện đánh giá: 29-7-2013; ngày chấp nhận đăng: 12-8-2013) 186