Yếu tố liên quan đến ý định uống rượu bia của sinh viên trường cao đẳng y tế Hà Nội năm 2019

Nội dung text: Yếu tố liên quan đến ý định uống rượu bia của sinh viên trường cao đẳng y tế Hà Nội năm 2019

1. TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC YẾU TỐ LIÊN QUAN ĐẾN Ý ĐỊNH UỐNG RƯỢU BIA CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG Y TẾ HÀ NỘI NĂM 2019 Phạm Bích Diệp1,*, Phạm Thu Hà2 1Viện Đào tạo YHDP và YTCC, Trường Đại học Y Hà Nội 2Trường Cao đẳng Y tế Hà Nội Mục tiêu là ứng dụng lý thuyết hành vi được lập kế hoạch để phân tích mối liên quan giữa thái độ, chuẩn chủ quan và nhận thức kiểm soát hành vi đến ý định uống rượu bia của sinh viên trường Cao đẳng Y tế Hà Nội, 2019. Nghiên cứu mô tả cắt ngang trên 421 sinh viên. Ba nhân tố “thái độ về lợi ích”, “chuẩn chủ quan” và “nhận thức kiểm soát hành vi” về uống rượu bia có liên quan tích cực và giải thích được 46,8% ý định uống rượu bia trong 3 tháng tới. “Chuẩn chủ quan về uống rượu bia” có liên quan mạnh nhất và thái độ về lợi ích có liên quan yếu nhất. Nhà trường cần tổ chức các chương trình truyền thông để lan toả văn hoá không uống rượu bia trong sinh viên và không khuyến khích người khác uống rượu bia. Truyền thông nên tập trung vào các nội dung nhằm thay đổi niềm tin và thái độ về uống rượu bia là có lợi. Từ khóa: Sinh viên, chuẩn chủ quan, nhận thức kiểm soát hành vi, thái độ, ý định uống rượu bia. I. ĐẶT VẤN ĐỀ Sử dụng đồ uống có cồn là nguyên nhân gây soát, gây rối, mất trật tự xã hội.8 Do đó, tìm hiểu ra 5,3% số ca tử vong trên toàn cầu, và chiếm những yếu tố liên quan đến ý định uống rượu 5,1% gánh nặng bệnh tật toàn cầu.1 Sử dụng đồ bia trong sinh viên là rất cần thiết để đưa ra can uống có cồn đã tăng từ 5,9 lít/người năm 1990 thiệp kịp thời. Nghiên cứu tổng quan hệ thống lên 6,5 lít/người năm 2017 và dự báo tăng lên trên 200 bài báo dự đoán các hành vi liên quan 7,6 lít/người năm 2030. Dự báo mức tiêu thụ đến sức khỏe bằng lý thuyết hành vi được lập kế đồ uống có cồn cao nhất ở Đông Nam Á và dự hoạch (Theory of planned behaviour - TPB) cho kiến ​​sẽ tăng với 46,8%.2 Theo báo cáo của tổ thấy thái độ, chuẩn mực chủ quan và nhận thức chức y tế thế giới, mức tiêu thụ đồ uống có cồn kiểm soát hành vi giải thích được 44% ý định của người Việt Nam trưởng thành đã tăng 77% thực hiện hành vi trong tương lai.9 Như vậy, có giai đoạn 2002 đến 2016, với lượng rượu tiêu thể sử dụng lý thuyết TPB để giải thích nguyên thụ là 8,3 lít/người vào năm 2016.1,3 Sinh viên nhân dẫn đến ý định uống rượu bia của sinh (SV) đại học là nhóm uống rượu bia (RB) ở viên. Theo TPB, ý định chịu ảnh hưởng bởi thái mức có nguy cơ.4–6 Một nghiên cứu năm 2019 độ (nhận thức về hành vi mục tiêu sẽ dẫn đến trong nhóm sinh viên Y khoa Việt Nam cho thấy kết quả mong muốn hay không), tiêu chuẩn chủ 6,8% người được hỏi uống rượu bia ở mức có quan (nhận thức về sự chấp thuận hay không hại.7 Sinh viên cũng gặp phải nhiều tác hại ngay chấp thuận từ người khác để thực hiện hành vi) sau khi uống rượu bia như nghỉ học, mất kiểm và nhận thức kiểm soát hành vi (nhận thức về cá nhân có các nguồn lực để tham gia vào hành Tác giả liên hệ: Phạm Bích Diệp vi mục tiêu hay không). Sinh viên Trường Cao Viện Đào tạo YHDP và YTCC, Trường Đại học Y Hà Nội đẳng Y tế Hà Nội là nguồn nhân lực y tế tương Email: phambichdiep@hmu.edu.vn lai, do đó việc nghiên cứu các yếu tố liên quan Ngày nhận: 20/05/2021 đến ý định uống rượu bia sẽ giúp cung cấp các Ngày được chấp nhận: 18/07/2021 thông tin cần thiết để thực hiện can thiệp nhằm 110 TCNCYH 144 (8) - 2021
2. TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC làm giảm uống rượu bia trong sinh viên của - Chọn số lượng sinh viên từng khối tham trường. Mục tiêu của bài báo là ứng dụng TPB gia vào nghiên cứu theo tỷ lệ sinh viên trong để phân tích mối liên quan giữa thái độ, chuẩn khối. Năm 1 có 1940 sinh viên chọn ra 162 sinh chủ quan và nhận thức kiểm soát hành vi đến ý viên; năm hai có 1798 sinh viên chọn ra 150 định uống rượu bia của sinh viên Trường Cao sinh viên và năm 3 có 1308 sinh viên chọn ra đẳng Y tế Hà Nội năm 2019. 109 sinh viên. II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP - Chọn sinh viên mỗi khối tham gia vào nghiên cứu theo phương pháp chọn mẫu ngẫu chấp thuận hay không chấp thuận từ người khác để thực hiện hành vi) và nhận thức kiểm soát hành vi 1. Đối tượng nhiên có hệ thống, với hệ số khoảng cách k = 12. (nhận thức về cá nhân có các nguồn lực để tham gia vào hành vi mục tiêu hay không). SV trường cao Sinh viên từ năm thứ nhất đến năm thứ ba Bạn sinh viên đầu tiên được chọn theo phương đẳng y tế Hà Nội là nguồn nhân lực y tế tương lai, do đó việc nghiên cứu các yếu tố liên quan đến ý hệ chính quy, Trường Cao đẳng Y tế Hà Nội. pháp ngẫu nhiên đơn. định uống RB sẽ giúp cung cấp các thông tin cần thiết để thực hiện can thiệp nhằm làm giảm uống RB Thời gian - địa điểm Kỹ thuật và công cụ thu thập thông tin trong SV của trường. Mục tiêu của bài báo là ứng dụng TPB để phân tích mối liên quan giữa thái độ, Từ tháng 03/2019 đến tháng 04/2020 tại Công cụ thu thập thông tin được tác giả chuẩn chủ quan và nhận thứTrườngc kiểm Caosoát đẳnghành Yvi tếđế Hàn ý Nội.định uống RB của SV trưphátờng caotriển đ ẳmớing ydựa tế Hà theo hướng dẫn xây dựng Nội năm 2019. 2. Phương pháp bộ câu hỏi khi ứng dụng lý thuyết TPB vào nghiên cứu của tác giả Ajzen. Bộ câu hỏi gồm II. Đối tượng và phương pháp nghiênThiết kế c nghiênứu cứu - cỡ mẫu và chọn mẫu SV từ năm thứ nhất đến năm thứ ba hệ chính quy4 phần, trư ờbaong gồm:Cao đ ẳng 1. Đối tượng nghiên cứu:Nghiên cứu mô tả cắt ngang. Y tế Hà Nội. (1) Các yếu tố nhân tộc học; Bài báo này lấy số liệu từ nghiên cứu được 2. Thời gian - địa điểm:triển từ khai tháng để 03/2019 ước tính đ ếtỷn lệtháng uống 04/2020 RB trong tạ i sinhtrườ ng Cao (2)đẳ ngÝ địnhY tế uốngHà N ội.rượu bia trong vòng 3 tháng 3. Thiết kế nghiên cứviênu - cỡ Cao mẫu đẳng và Ych tếọ nH àm Nội.ẫu: nghiênDo vậy, c cỡứu mẫumô t ảđã cắ t ngang.tới gồm 6 câu; Bài báo này lấy số liệu từ nghiênđược cứ ướcu đư ợtínhc tri theoển khai công để ướthứcc tính ước tỷ lượnglệ uống một RB trong SV(3) C aoThái đẳ động Yvề tế kết Hà quả uống rượu bia trong vòng 3 tháng tới gồm 6 câu; Nội. Do vậy, cỡ mẫu đã đượctỷ ư lệớ ctrong tính theoquần công thể. thức ước lượng một tỷ lệ trong quần thể. (4) Chuẩn chủ quan của uống rượu bia trong vòng 3 tháng tới gồm 5 câu; ( ' 𝑝𝑝(1 − 𝑝𝑝) (%& ) ( 𝑛𝑛 = 𝑍𝑍 ( (5) Nhận thức kiểm soát hành vi về uống Z1-α/2: Mức độ chính xác 𝑑𝑑của nghiên cứu cần rượu bia trong vòng 3 tháng tới gồm 7 câu. Z1-α/2 : Mức độ chính xác cđạtủa nghiêndự kiến c ứ95%u cầ =n đ1,96ạt d ự kiến 95% = 1,96 Thang đo được xây dựng 7 mức độ từ rất p : tỷ lệ SV y khoa uống RBp: tỷ (l ấlệy sinh p =65,5 viên% y làkhoa tỷ lệ uống SV uốrượung RBbia10 (lấy. p không đồng ý đến rất đồng ý. d : độ chính xác tuyệt =đ ố65,5%i (d= 0,0 là 5)tỷ lệ sinh viên uống rượu bia.10 Quy trình thu thập số liệu Do vậy, cỡ mẫu tối thiểu cần làd: n= độ 342 chính SV. xác Nghiên tuyệt c đốiứu (ddự = phòng 0,05) SV không trả lời và không tham gia Sinh viên được lựa chọn được mời họp, vào nghiên cứu. Cỡ mẫu cuối cùngDo vậy là ,421 cỡ mẫuSV. Ctốiỡ thiểumẫu nàycần đlàả mn =b ả342o đ ủsinh lớn để phân tích mục tiêu của thông báo, giải thích cụ thể, rõ ràng và giải đáp bài báo (cỡ mẫu tối thiểu choviên phân. Nghiên tích nhân cứu tố dựkhám phòng phá sinhlà n1= viên 5x khôngm (m là trả số biến quan sát)11. tất cả các thắc mắc về nghiên cứu, quyền lợi và lời và không tham gia vào nghiên cứu. Cỡ mẫu Chọn mẫu: Phương pháp chọn mẫu nhiều giai đoạn gồm: trách nhiệm khi tham gia vào nghiên cứu. Sinh cuối cùng là 421 sinh viên. Cỡ mẫu này đảm - Lập 3 danh sách SV năm thứ 1, 2 và 3 viên chỉ tham gia nghiên cứu khi đồng ý. Điều bảo đủ lớn để phân tích mục tiêu của bài báo - Chọn số lượng SV từng khối tham gia vào nghiên cứu theo tỷ lệ SV trongtra kh viênối. Năm phát 1 phiếu có 1940 và giải thích thông tin trong (cỡ mẫu tối thiểu cho phân tích nhân tố khám quá trình điền phiếu. Sinh viên điền phiếu xong SV chọn ra 162 SV; năm haiphá có 1798là n1= SV 5 xch mọ n(m ra là 150 số biếnSV và quan năm sát). 3 có11 1308 SV chọn ra 109 SV. sẽ gửi lại điều tra viên. - Chọn SV mỗi khối tham gia vào nghiên cứu theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có hệ Chọn mẫu thống, với hệ số khoảng cách k = 12. Bạn SV đầu tiên được chọn theo phương pháp3. Xử ng ẫlýu sốnhiên liệu đơn. Phương pháp chọn mẫu nhiều giai đoạn gồm: Số liệu được làm sạch, nhập và xử lý số liệu 4. Kỹ thuật và công cụ thu thập thông tin: - Lập 3 danh sách sinh viên năm thứ 1, 2 và 3; bằng phần mềm SPSS 20.0. Công cụ thu thập thông tin được tác giả phát triển mới dựa theo hướng dẫn xây dựng bộ câu hỏi khi ứng dụng lý thuyết TPB vàoTCNCYH nghiên c ứ144u củ (8)a tác- 2021 giả Ajzen12. Bộ câu hỏi gồm 4 phần bao gồm: (1) các 111 yếu tố nhân tộc học; (2) Ý định uống RB trong vòng 3 tháng tới gồm 6 câu; (3) Thái độ về kết quả uống RB trong vòng 3 tháng tới gồm 6 câu; (4) Chuẩn chủ quan của uống RB trong vòng 3 tháng tới gồm 5 câu; (5) nhận thức kiểm soát hành vi về uống RB trong vòng 3 tháng tới gồm 7 câu. Thang đo được xây dựng 7 mức độ từ rất không đồng ý đến rất đồng ý. 5. Quy trình thu thập số liệu: SV được lựa chọn được mời họp, thông báo, giải thích cụ thể, rõ ràng và giải đáp tất cả các thắc mắc về nghiên cứu, quyền lợi và trách nhiệm khi tham gia vào nghiên cứu. SV chỉ tham gia nghiên cứu khi đồng ý. Điều tra viên phát phiếu và giải thích thông tin trong quá trình điền phiếu. SV điền phiếu xong sẽ gửi lại điều tra viên.
3. TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC Phân tích số liệu Cronbach alpha của thang đo từ 0,78 đến 0,88 Thống kê mô tả bao gồm trung bình, độ lệch đảm bảo thang đo có tính tin cậy cao. chuẩn, tần số, tỷ lệ phần trăm được sử dụng Bước 2: Phân tích hồi quy tuyến tính để tìm để thể hiện đặc điểm của đối tượng tham gia mối tương quan giữa 3 yếu tố của mô hình TPB nghiên cứu, ý định uống rượu bia của sinh viên và ý định uống rượu bia trong 3 tháng tới. - Hệ số tương quan giữa 3 thang đo là các Thống kê phân tích để xác định mối liên biến độc lập với ý định uống rượu bia trong 3 quan được thực hiện như sau: tháng tới có r hành vi. Điểm trung bình của từng thang đo 1 để xác định số lượng nhân tố và phép xoay được tạo ra và có giá trị bằng trung bình của nhân tố Varimax (chỉ những biến có hệ số tải các tiểu mục thuộc thuộc từng thang đo. nhân tố > 0,5 mới được giữ lại). Điều kiện cần 4. Đạo đức nghiên cứu để áp dụng EFA là các biến phải có tương quan Đối tượng nghiên cứu ký cam kết đồng ý với nhau. Điều kiện đủ là trị số Kaiser – Meyer tham gia trước khi điền phiếu. Các thông tin cá – Olkin (KMO) phải lớn (giữa 0,5 và 1). Hệ số nhân được đảm bảo giữ bí mật. III. KẾT QUẢ 1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu Bảng 1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu Số lượng Biến Phân loại Tỷ lệ % (n = 421) Nam 75 17,8 Giới Nữ 346 82,2 Năm thứ 1 109 25,9 Năm học Năm thứ 2 150 35,6 Năm thứ 3 162 38,5 Điều dưỡng 236 56,1 KTV xét nghiệm 14 3,3 Ngành học Hình ảnh 14 3,3 Hộ sinh 12 2,9 Dược 145 34,4 112 TCNCYH 144 (8) - 2021
4. TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC Số lượng Biến Phân loại Tỷ lệ % (n = 421) Uống rượu bia Đã uống 355 84,3 Chưa bao giờ 66 15,7 Sinh viên nữ chiếm đa số (82,2%). Sinh viên năm thứ 3 tham gia vào nghiên cứu nhiều nhất, tiếp đến là năm hai và cuối cùng là năm nhất. Sinh viên điều dưỡng chiếm tỷ lệ cao nhất (56,1%), sau đó là sinh viên các ngành khác như KTV xét nghiệm, hình ảnh, hộ sinh hay dược. 84,3% số sinh viên đã từng uống rượu bia. 2. Phân tích nhân tố khám phá Bảng 2. Kết quả phân tích nhân tố khám phá Biến số Nhận thức kiểm Chuẩn chủ Thái độ về Thái độ về soát hành vi quan lợi ích tác hại Nhận thức về khả năng uống rượu bia trong vòng 3 tháng tới khi rượu bia có thể 0,816 mua dễ dàng Nhận thức về khả năng uống rượu bia trong vòng 3 tháng tới khi rượu bia có giá 0.800 thành tương đối rẻ Nhận thức về khả năng uống rượu bia trong vòng 3 tháng tới nếu tôi có thời gian 0,789 rảnh rỗi sau khi học tập trường Nhận thức về khả năng uống rượu,bia trong vòng 3 tháng tới khi trường tôi 0,774 không có bất cứ quy định riêng biệt nào về việc uống rượu bia Nhận thức về khả năng uống rượu bia trong vòng 3 tháng tới nếu tôi buồn chán 0,685 chuyện học tập Nhận thức về khả năng uống rượu bia trong vòng 3 tháng tới khi công tác quản 0,679 lý của ban quản lý kí túc xá về việc sinh viên uống rượu bia là không chặt chẽ Nhận thức về khả năng uống rượu bia trong vòng 3 tháng tới nếu tôi buồn chán 0,643 chuyện tình cảm TCNCYH 144 (8) - 2021 113
5. TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC Biến số Nhận thức kiểm Chuẩn chủ Thái độ về Thái độ về soát hành vi quan lợi ích tác hại Mức độ ủng hộ của cộng đồng nếu tôi 0,769 uống rượu bia trong vòng 3 tháng tới Mức độ ủng hộ của người yêu nếu tôi 0,763 uống rượu bia trong vòng 3 tháng tới Mức độ ủng hộ của bạn thân nếu tôi 0,734 uống rượu bia trong vòng 3 tháng tới Mức độ ủng hộ của bố mẹ nếu tôi 0,731 uống rượu bia trong vòng 3 tháng tới Mức độ ủng hộ của bạn bè đi uống cùng 0,702 nếu tôi uống rượu bia trong vòng 3 tháng tới Nếu tôi uống rượu bia thì tôi sẽ có thể 0,810 giảm bớt căng thẳng, buồn sầu Nếu tôi uống rượu bia thì tôi sẽ dễ 0,793 dàng chia sẻ, tâm sự với bạn bè Nếu tôi uống rượu bia thì tôi sẽ dễ 0,757 dàng đi vào giấc ngủ hơn Nếu tôi uống rượu bia thì sẽ có thể gây ra những rối loạn về sức khỏe: loét dạ 0,913 dày, xơ gan, Nếu tôi uống rượu bia thì sẽ có thể gây ra rối loạn ý thức hoặc mất khả năng kiểm 0,877 soát hành vi Nếu tôi uống rượu bia thì tôi sẽ phải tiêu 0,684 tốn tiền bạc vì mất thêm tiền mua đồ nhậu Hệ số Engivalue 6,006 2,381 1,841 1,391 % giải thích các biến số 33,369 13,228 10,227 7,726 % Lũy kế giải thích các biến số 33,369 46,597 56,824 64,550 Hệ số Cronbach’s Alpha 0.884 0,829 0,809 0,783 KMO = 0,846, p < 0.001 Kết quả phân tích nhân tố khám phá cho thấy các biến có liên quan chặt chẽ với nhau nên sử dụng phân tích nhân tố khám phá là phù hợp. Bốn nhân tố rút ra giải thích được 64,55% sự biến thiên của dữ liệu và hệ số tin cậy của các thang đo của các nhân tố đều lớn hơn 0,78. 114 TCNCYH 144 (8) - 2021
6. TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC Số lượng nhân tố độc lập được tạo ra sau khi phân tích EFA là 4 nhân tố và hệ số tải nhân tố của các biến thuộc 4 nhân tố đều lớn hơn 0,6. Bảng 3: Kết quả phân tích nhân tố của thang đo Ý định uống RB của SV trong 3 tháng tới Ý định uống RB trong 3 tháng tới khi Hệ số tải nhân tố Phòng kí túc xá hoặc phòng trọ anh/chị ở tổ chức liên hoan 0.841 Sinh viên đi chơi sau khi thi xong một môn học 0,838 Sinh viên đang đi liên hoan cùng tổ và sáng mai anh/chị có lịch trực 0,834 Sinh viên đi liên hoan và bố mẹ dặn không nên uống rượu bia 0,787 vì sẽ ảnh hưởng đến việc học tập vào hôm sau Sinh viên tham gia tổ chức một buổi liên hoan kỉ niệm 0,769 ngày sinh nhật câu lạc bộ Sinh viên đang có chuyện buồn cá nhân 0,739 Hệ số Cronbach alpha 0,883 Hệ số Eigenvalues 3,864 Độ biến thiên được giải thích % 644 Hệ số KMO = 0,873 p =0,000 Phân tích nhân tố của ý định uống rượu bia trong 3 tháng tới được trình bày trong bảng 3. Ý định được đánh giá bằng 6 tiểu mục với kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha rất cao = 0,88 và giải thích được 64,4% sự biến thiên của dữ liệu. 3. Mối liên quan giữa thái độ uống rượu bia, chuẩn chủ quan và nhận thức kiểm soát hành vi với ý định uống rượu bia trong 3 tháng tới Bảng 4. Mối liên quan giữa thái độ uống rượu bia, chuẩn chủ quan và nhận thức kiểm soát hành vi với ý định uống rượu bia trong 3 tháng tới Hệ số Hệ số Mức ý Thống kê chưa chuẩn hóa chuẩn hóa nghĩa cộng tuyến Biến độc lập Sai số Hệ số B Beta p VIF chuẩn chấp nhận Nhận thức kiểm soát 0,233 0,042 0,23 0,000 0,735 1,361 hành vi Chuẩn chủ quan 0,432 0,043 0,41 0,000 0,745 1,342 Thái độ về lợi ích 0,193 0,035 0,23 0,000 0,708 1,412 Thái độ về tác hại - 0,056 0,026 - 0,08 0,034 0,960 1,042 R2 hiệu chỉnh = 0,468 Durbin - Watson = 1,960 TCNCYH 144 (8) - 2021 115
7. TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC Kết quả phân tích hồi quy chỉ ra rằng hệ số Trong 3 yếu tố ảnh hưởng đến ý định uống R2 hiệu chỉnh = 0,468 có ý nghĩa thống kê với rượu bia của đối tượng nghiên cứu thì “chuẩn kiểm định F = 122,091 với p < 0,05. chủ quan” là yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất, Dựa vào hệ số chuẩn hóa Beta và mức ý tiếp đến là nhận thức kiểm soát hành vi và thái nghĩa p cho thấy có 3 biến độc lập là “nhận thức độ về lợi ích uống rượu bia. Như vậy, ý định kiếm soát hành vi”, “chuẩn chủ quan” và “thái uống rượu bia của sinh viên Cao đẳng Y tế chịu độ về lợi ích” có mối liên quan thuận chiều với ý ảnh hưởng mạnh nhất từ bạn bè xung quanh, định uống rượu bia, trong đó “chuẩn chủ quan” người thân, người yêu, nhóm bạn đi uống cùng. có mối liên quan mạnh nhất đến ý định uống Tương tự nghiên cứu của Karen Huchting và rượu bia (Beta = 0,41, (p = 0,000)), tiếp đến là cộng sự cho thấy chuẩn chủ quan dự đoán ý “nhận thức kiểm soát hành vi” (Beta = 0,23, (p định uống rượu nhiều hơn thái độ và nhận thức 16 = 0,000) (Beta = 0,23, (p = 0,000)). Kết quả này kiểm soát hành vi. Từ kết quả có thể thấy rằng cho thấy 3 biến độc lập theo mô hình TPB giải ý định uống rượu bia của sinh viên trong nghiên thích được 46,8% ý định uống RB trong thời cứu này chịu tác động từ bạn bè xung quanh gian 3 tháng tới. họ. Kết quả này là phù hợp với nghiên cứu khác ở Việt Nam. Những sinh viên có thành viên gia IV. BÀN LUẬN đình thường uống rượu bia hoặc bạn bè của họ Kết quả phân tích hồi quy tuyến tính đa biến uống rượu bia thì có nhiều khả năng uống rượu cho thấy có 3 nhân tố ảnh hưởng tích cực lên bia hơn là những sinh viên có người thân hoặc ý định uống rượu bia của đối tượng nghiên bạn bè không uống rượu bia.8,10,17 cứu là “chuẩn chủ quan”, “thái độ về lợi ích khi Bên cạnh bạn bè và những người xung uống rượu bia” và “nhận thức kiểm soát hành quanh thì “nhận thức kiểm soát hành vi” và vi”. Nghiên cứu này cung cấp thêm bằng chứng “thái độ về lợi ích uống rượu bia” cũng là nhân cho lý thuyết TPB là ý định uống rượu bia được tố cần quan tâm khi can thiệp giảm uống rượu dự đoán bởi các yếu tố thái độ, chuẩn chủ bia trong nhóm đối tượng này. Kết quả này phù quan, nhận thức kiểm soát hành vi. Kết quả này hợp với các kết quả nghiên cứu khác trên thế tương tự kết quả được trình bày trong nghiên giới. Sinh viên có nhận thức dễ thực hiện hành cứu tổng quan có hệ thống trên 40 nghiên cứu vi uống rượu bia thì có ý định uống rượu bia khác nhau trên thế giới.13 cao hơn18 và sinh viên có niềm tin là uống rượu Kết quả nghiên cứu cho thấy 3 nhân tố bia có lợi sẽ có ý định uống rượu bia hơn.19 thái độ, chuẩn chủ quan và nhận thức kiểm V. KẾT LUẬN soát hành vi dự đoán được 46,8% ý định uống RB trong 3 tháng tới của đối tượng. Kết quả Ba nhân tố của mô hình TPB: “thái độ về lợi này cũng tương tự như kết quả ứng dụng mô ích”, “chuẩn chủ quan” và “nhận thức kiểm soát hình TBP để dự đoán hành vi sức khoẻ ở sinh hành vi” về uống rượu bia có ảnh hưởng tích viên Việt Nam và nhiều nghiên cứu khác trên cực đến ý định uống rượu bia trong 3 tháng tới thế giới (3 nhân tố thái độ, chuẩn chủ quan và của sinh viên Trường Cao đẳng Y tế Hà Nội. nhận thức kiểm soát giải thích 41,5%14 ý định Do ý định uống rượu bia trong tương lai có mối thực hiện ở nghiên cứu Việt Nam và trung bình liên quan tỷ lệ thuận với hành vi uống rượu bia 9 41%15 ý định thực hiện ở các nghiên cứu khác trong tương lai nên kết quả nghiên cứu này trên thế giới). cần được sử dụng để can thiệp nhằm hạn chế 116 TCNCYH 144 (8) - 2021
8. TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC và giảm ý định uống rượu bia trong tương lai, 80/09638237.2019.1677871. từ đó giúp giảm tỷ lệ uống rượu bia. Để hạn 6. Sæther SMM, Knapstad M, Askeland chế ý định uống rượu bia trong sinh viên, nhà KG, et al. Alcohol consumption, life satisfaction trường cần tổ chức các buổi sinh hoạt nhóm để and mental health among Norwegian truyền thông lan toả văn hoá không uống rượu college and university students. Addict bia, không ép hay khuyến khích uống rượu bia Behav Rep. 2019;10:100216. doi:10.1016/j. trong sinh viên. Ngoài ra, truyền thông các quy abrep.2019.100216. định về Luật phòng chống tác hại của rượu bia, 7. Nguyen TTH, White KM, Sendall MC, et đặc biệt là quy định không được khuyến khích al. Patterns of drinking alcohol and intentions hay ép người khác uống rượu bia. Bên cạnh to binge drink among medical students in đó, truyền thông phải tập trung vào các nội Vietnam. Health Educ Res. 2019;34(4):447- dung nhằm thay đổi niềm tin và thái độ uống 459. doi:10.1093/her/cyz019. rượu bia là có lợi. 8. Diep PB, Knibbe R, Giang KB, et al. TÀI LIỆU THAM KHẢO Alcohol-related harm among university students in Hanoi, Vietnam. Glob Health Action. 1. Global status report on alcohol and health Published online 2013. doi:10.3402/gha. 2018. Accessed January 24, 2021. v6i0.18857. who.int/publications/i/item/9789241565639. 9. McEachan RRC, Conner M, Taylor 2. Manthey J, Shield KD, Rylett M, et al. NJ, et al. Prospective prediction of health- Global alcohol exposure between 1990 and related behaviours with the Theory of Planned 2017 and forecasts until 2030: a modelling study. Behaviour: a meta-analysis. Health Psychol Lancet Lond Engl. 2019;393(10190):2493- Rev. 2011;5(2):97-144. doi:10.1080/17437199 2502. doi:10.1016/S0140-6736(18)32744-2. .2010.521684. 3. Pham CV, Tran HTD, Tran NT. Alcohol 10. Pham DB, Clough AR, Nguyen HV, et Consumption and Binge Drinking Among Adult al. Alcohol consumption and alcohol-related Population: Evidence From the CHILILAB problems among Vietnamese medical students. Health and Demographic Surveillance Drug Alcohol Rev. 2010;29(2):219-226. System in Vietnam. J Public Health Manag doi:10.1111/j.1465-3362.2009.00094.x. Pract JPHMP. 2018;24 Suppl 2:S67-S73. doi:10.1097/PHH.0000000000000733. 11. Wilson Van Voorhis CR, Morgan BL. Understanding Power and Rules of 4. Tarrant M, Smith J, Ball S, et al. Alcohol Thumb for Determining Sample Sizes. Tutor consumption among university students in Quant Methods Psychol. 2007;3(2):43-50. the night-time economy in the UK: A three- doi:10.20982/tqmp.03.2.p043. wave longitudinal study. Drug Alcohol Depend. 2019;204:107522. doi:10.1016/j. 12. Ajzen. Tpb.questionnaire_sample.pdf. drugalcdep.2019.06.024. Accessed January 30, 2021. midss.org/sites/default/files/tpb.questionnaire_ 5. Amare T, Getinet W. Alcohol use and sample.pdf. associated factors among high school, college and university students in Ethiopia, systematic 13. Cooke R, Dahdah M, Norman P, et al. review, and meta-analysis, 2018. J Ment Health How well does the theory of planned behaviour Abingdon Engl. 2020;29(4):455-463. doi:10.10 predict alcohol consumption? A systematic TCNCYH 144 (8) - 2021 117
9. TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU Y HỌC review and meta-analysis. Health Psychol Rev. Behav. Published online 2008. doi:10.1016/J. 2016;10(2):148-167. doi:10.1080/17437199.20 ADDBEH.2007.11.002. 14.947547. 17. Diep PB, Knibbe RA, Bao Giang K, et 14. Trần Thị Phượng, Phạm Bích Diệp. Ứng al. Secondhand effects of alcohol use among dụng mô hình lý thuyết hành vi dự định (TPB) students in Vietnam. Glob Health Action. để nghiên cứu ý định sử dụng thuốc lá điện 2015;8. doi:10.3402/gha.v8.25848. tử trong nhóm nam thanh niên từ 18 tuổi tại 18. Norman P. The theory of planned behavior Hà Nội năm 2018. Tạp Chí Nghiên Cứu Học. and binge drinking among undergraduate 2019;121(5):146-154. students: Assessing the impact of habit 15. Godin G, Kok G. The theory of planned strength. Addict Behav. 2011;36(5):502-507. behavior: a review of its applications to health- doi:10.1016/j.addbeh.2011.01.025. related behaviors. Am J Health Promot AJHP. 19. McMillan B, Conner M. Using the theory 1996;11(2):87-98. doi:10.4278/0890-1171- of planned behaviour to understand alcohol and 11.2.87. tobacco use in students. Psychol Health Med. 16. Huchting KK, Lac A, Labrie J. An 2003;8(3):317-328. doi:10.1080/13548500310 application of the Theory of Planned Behavior 00135759. to sorority alcohol consumption. Addict Summary FACTORS ASSOCIATED WITH INTENTION TO DRINK ALCOHOL AMONG STUDENTS OF THE HANOI MEDICAL COLLEGE IN 2019 This study applied planned behavioral theory (TPB) to analyze the relationship between the intention to drink alcohol in the next three months and attitudes, subjective norms, and perceptive behavior control in 421 students of the Hanoi Medical College in 2019.The results showed that the three factors: "attitude of benefits", "subjective norm" and "perceptive of behavior control" about drinking were positively related to intention to drink and explained 46.8% of the variance of the outcome intention to drink for the next 3 months. The regression coefficient for “subjective norms” had the largest magnitude and the coefficient for “attitude of benefits” was the lowest. Schools need to organize communication programs to promote the culture of not drinking mong students. The media should focus on content to discuss the benefits of abstaining from drinking alcohol. Keywords: Student, the Medical College of Ha Noi, subjective norms, behavior control, attitudes, and intention to drink alcohol. 118 TCNCYH 144 (8) - 2021