Bài giảng Công nghệ phần mềm - Chương 3: Phân tích và đặc tả yêu cầu - Nguyễn Thanh Bình

pdf

20 trang hoanguyen 3510

Download

Bạn đang xem tài liệu "Bài giảng Công nghệ phần mềm - Chương 3: Phân tích và đặc tả yêu cầu - Nguyễn Thanh Bình", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

Tài liệu đính kèm:

bai_giang_cong_nghe_phan_mem_phan_3_phan_tich_va_dac_ta_yeu.pdf

Nội dung text: Bài giảng Công nghệ phần mềm - Chương 3: Phân tích và đặc tả yêu cầu - Nguyễn Thanh Bình

Phân tích vàđc t yêu c u (3) Nguy n Thanh Bình Khoa Cơng ngh Thơngtin Tr ưng ði h c Bách khoa ði h c ðà Nng Ni dung Khái ni m yêu c u Yêu c u ch c n ăng và phi ch c n ăng Tài li u đc t yêu c u Các b ưc phân tích vàđc t yêu c u Phân tích bài tốn Thu th p yêu c u Phân tích yêu c u ðc t yêu c u Hp th c hĩa yêu c u 2 1
Phân tích vàđc t yêu c u Phân tích vàđc t yêu c u là ti n trình xác đnh: các d ch v /ch c n ăng mà khách hàng yêu c u t h th ng các ràng bu c mà h th ng đưc phát tri n và vn hành 3 Yêu c u là gì Mt yêu c u cĩ th là t mt phát bi u mc tr u t ưng r t cao v dch v hay h th ng cho đn m t đc t tốn h c r t chi ti t Yêu c u là năng l c c a ph n m m màngưi s dng cn đ gi i quy t v n đđt ra nh m đt đưc m c đích xác đnh năng l c c a ph n m m c n cĩ nh m th a mãn m t h p đng, m t chu n, m t đc t 4 2
Các lo i yêu c u Yêu c u ng ưi s dng các phát bi u b ng ngơn ng t nhiên (và các s ơ đ) v dch v và ràng bu c mà h th ng cung c p dành cho khách hàng Yêu c u h th ng tài li u cĩ cu trúc mơ t chi ti t các d ch v ca h th ng là hp đng gi a khách hàng vàngưi phát tri n ðc t ph n m m mơ t chi ti t v ph n m m, nh m ph c v cho thi t k , mã hĩa dành cho ng ưi phát tri n 5 Ng ưi đc yêu c u Client managers System end-users User requirements Client engineers Contractor managers System architects System end-users Client engineers System requirements System architects Software developers Client engineers (perhaps) Software design System architects specification Software developers 6 3
Yêu c u ch c n ăng và phi ch c n ăng Yêu c u ch c n ăng phát bi u v các d ch v /ch c n ăng mà h th ng c n cung c p • h th ng c n tr li các s ki n hay d li u vào nh ư th nào Yêu c u phi ch c n ăng các ràng bu c trên các d ch v /ch c n ăng ca h th ng • th i gian • ti n trình phát tri n • chu n 7 Yêu c u ch c n ăng Mơ t ch c n ăng c a h th ng Ví d Ng ưi s dng cĩ th tìm ki m các tài li u da trên t khĩa ch a trong tài li u ho c tên tài li u H th ng c n cung c p cho ng ưi s dng ph ươ ng ti n hi n th d dàng các tài li u t CSDL H th ng ph i đc đưc các đnh d ng khác nhau c a tài li u: văn b n (text), pdf, .doc, bng tính Excel 8 4
Yêu c u ch c n ăng S khơng chính xác c a yêu c u yêu c u khơng đưc phát bi u chính xác yêu c u nh p nh ng cĩ th đưc hi u các cách khác nhau b i ng ưi s dng vàngưi phát tri n Ví d “hi n th d dàng” • ng ưi s dng: cĩ th hi n các lo i tài li u khác nhau • ng ưi phát tri n: cung c p giao di n hi n th tài li u ch đvănbn 9 Yêu c u ch c n ăng Trên nguyên t c, yêu c u ph i th a mãn: đy đ • yêu c u ph i mơ t đy đ các ch c n ăng c n thi t gn bĩ • các yêu c u ch c n ăng ph i khơng mâu thu n l n nhau Trong th c t khơng đơ n gi n đ cĩđưc yêu c u đy đ và gn bĩ cĩ th trong quá trình phát tri n, các v n đđưc phát hi n và ch nh s a yêu c u 10 5
Yêu c u phi ch c n ăng ðnh ngh ĩa các tính ch t và ràng bu c c a h th ng yêu c u ti n trình • ph ươ ng pháp thi t k • ngơn ng lp trình • cơng c c dng th i gian tr li đ tin c y yêu c u v lưutr d li u Yêu c u phi ch c n ăng cĩ th quan tr ng h ơn yêu c u ch c n ăng nu yêu c u phi ch c n ăng khơng đưc đáp ng, h th ng tr nên vơ d ng 11 Yêu c u phi ch c n ăng Yêu c u v sn ph m yêu c u đc t sn ph m làm ra ph i đáp ng: t c đ th c thi, đ tin c y Yêu c u v t ch c yêu c u là các chính sách v t ch c nh ư: ti n trình phát tri n áp d ng, yêu c u cài đt, Yêu c u bên ngồi yêu c u đn t các yêu t bên ngồi h th ng và ti n trình phát tri n: yêu c u v kh năngtươngt ác, v đo đc, 12 6
Yêu c u phi ch c n ăng Non-functional requirements Product Or ganizational External requirements requirements requirements Ef ficiency Reliability Portability Interoperability Ethical requir ements requirements requirements requirements requirements Usability Delivery Implementation Standards Legislative requirements requirements requirements requirements requirements Performance Space Privacy Safety requirements requirements requirements requirements 13 Yêu c u phi ch c n ăng Ví d Yêu c u v sn ph m • ph n m m ch nên yêu c u t i đa 256 MB b nh Yêu c u v t ch c • ti n trình phát tri n ph i đáp ng chu n DO178 Yêu c u bên ngồi • hthơngkhơngđưc đ l thơng tin cá nhân c a khách hàng 14 7
Yêu c u phi ch c n ăng ðo l ưng yêu c u Property Measure Speed Processed transactions/second User/Event response time Screen refresh time Size K Bytes Number of RAM chips Ease of use Training time Number of help frames Reliability Mean time to failure Probability of unavailability Rate of failure occurrence Availability Robustness Time to restart after failure Percentage of events causing failure Probability of data corruption on failure Portability Percentage of target dependent statements Number of target systems 15 Yêu c u ng ưi s dng (user requirements) nên mơ t yêu c u ch c n ăng yêu c u phi ch ưc n ăng d hi u đi v i ng ưi s dng khơng cĩ ki n th c chi ti t v k thu t/tin h c yêu c u ng ưi s dng nên đưc mơ t bi: ngơn ng t nhiên bi u đ, b ng bi u 16 8
Ngơn ng t nhiên Ưu đim d hi u d s dng Hn ch khơng r ràng, thi u chính xác nh p nh ng ln l n gi a yêu c u ch c n ăng và yu c u phi ch c n ăng quá mm d o • trình bày nhi u cách 17 Các gi i pháp thay th cho ngơn ng t nhiên Ngơn ng cĩ cu trúc s dng ngơn ng gn v i ngơn ng lp trình Các mơ hình các ký hi u đ ha Ký hi u tốn h c ngơn ng hình th c 18 9
Yêu c u h th ng (system requirements) làđc t chi ti t h ơn yêu c u ng ưi s dng ph c v cơbn cho b ưc thi t k cĩ th s dng làm m t ph n c a h p đng cĩ th s dng các mơ hình đ mơ t 19 Tài li u đc t yêu c u Tài li u đc t yêu c u là các phát bi u chính th c v h th ng c n xây d ng Khơng ph i là tài li u thi t k Xác đnh h th ng c n làm cái gì (WHAT) Khơng tr li câu h i làm nh ư th nào (HOW) 20 10
Tài li u đc t yêu c u Ng ưi s dng Specify the requirem ents and read them to check that they System customers m eet their needs. They specify changes to the requirem ents Use the requirem ents M a n a g e r s docum ent to plan a bid for the system and to plan the system developm ent process Use the requirem ents to System engineers understand what system is to be developed System test Use the requirem ents to e n g in e e r s develop validation tests for t h e s y s te m S y st e m Use the requirem ents to help maintenance understand the system and 21 e n g in e e r s the relationships betw een its p ar t s Tài li u đc t yêu c u Các yêu c u c a m t tài li u đc t yêu c u đc t các hành vi bên ngồi c a h th ng đc t các ràng bu c cài đt (mã hĩa) d dàng thay đi s dng nh ư là cơng c tham kh o khi b o trì d báo th i gian s ng c a h th ng (d báo thay đi) đc t tr li các s ki n khơng mong đi 22 11
Cu trúc c a tài li u đc t yêu c u Gi i thi u Thu t ng ðnh ngh ĩa yêu c u ng ưi s dng Ki n trúc h th ng ðc t yêu c u h th ng Mơ hình h th ng Phát tri n/thay đi c a h th ng Ph lc Ch mc 23 Cu trúc c a tài li u đc t yêu c u – theo chu n IEEE 1. Introduction 4. System Features 1.1 Purpose 4.1 System Feature 1 1.2 Document Conventions 4.2 System Feature 2 (and so on) 1.3 Intended Audience and Reading Suggestions 5. Other Nonfunctional Requirements 5.1 Performance Requirements 1.4 Product Scope 5.2 Safety Requirements 1.5 References 5.3 Security Requirements 2. Overall Description 5.4 Software Quality Attributes 2.1 Product Perspective 5.5 Business Rules 2.2 Product Functions 6. Other Requirements 2.3 User Classes and Characteristics Appendix A: Glossary 2.4 Operating Environment Appendix B: Analysis Models 2.5 Design and Implementation Constraints Appendix C: To Be Determined List 2.6 User Documentation 2.7 Assumptions and Dependencies 3. External Interface Requirements Chi ti t 3.1 User Interfaces 3.2 Hardware Interfaces 3.3 Software Interfaces 3.4 Communications Interfaces 24 12
Các b ưc phân tích vàđc t yêu c u Phân tích bài tốn Thu th p yêu c u Phân tích yêu c u ðc t yêu c u Hp th c hĩa yêu c u 25 Phân tích bài tốn Mơ t nghi p v mơ t các lu ng nghi p v , các x lý và vai trị c a con ng ưi trong h th ng hi n t i hi u đưc nghi p v ch yu t p trung vào các vùng c n t đng hĩa h tr cho vi c xác đnh các thay đi và ci ti n yêu c u trong h th ng m i 26 13
Phân tích bài tốn Mơ t h th ng mơ t h th ng đ xu t • mơ t lu ng thơng tin gi a h th ng đ xu t và mơi tr ưng c a nĩ đáp ng đưc mơ t nghi p v ci ti n nghi p v hi n t i da trên mơ t nghi p v hi n t i 27 Thu th p yêu c u Kh ng đnh tính kh thi c a h th ng đ xu t kh thi v kinh t kh thi v k thu t kh thi v vn hành Xác đnh nh ng ng ưi liên quan đn h th ng vànhưng ng ưi s dng cu i Xác đnh các ràng bu c khi s dng h th ng đ xu t 28 14
Thu th p yêu c u Xác đnh các các ph ươ ng pháp thu th p yêu ví d: ph ng v n Xác đnh các yêu c u nh p nh ng cĩ th s dng k thu t nguyên m u Xác đnh các yêu c u khác, mà khách hàng khơng yêu c u r ví d: giao di n d s dng 29 Thu th p yêu c u Kt qu ca b ưc thu th p yêu c u Phát bi u v s cn thi t và tính kh thi Gi i h n l ĩnh v c/ch c n ăng c a ph n m m Danh sách ng ưi liên quan, ngưi s dng cu i Mơ t mơitrưng mà ph n m m s vn hành Danh sách các yêu c u c a ph n m m đ xu t Các ràng bu c c a ph n m m đ xu t 30 15
Thu th p yêu c u Các k thu t thu th p yêu c u Ph ng v n khách hàng Th c hi n các h i th o/th o lu n Chu n b các b ng câu h i điu tra Quan sát ho t đng nghi p v hi n t i Tham kh o các chuyên gia trong l ĩnh vc 31 Thu th p yêu c u Ph ng v n khách hàng (1) hi u r nghi p v hi n t i hi u r chi ti t c a yêu c u hi u r mong mu n th c s ca khách hàng nên đt các câu h i ng n g n câu h i t p trung vào vi c hi u yêu c u Ví d • Nh ng ai s dng h th ng ? • Kt qu ca ch c n ăng này là gì ? 32 16
Thu th p yêu c u Ph ng v n khách hàng (2) các ho t đng c n thi t cho ph ng vn • xác đnh r nh ng ng ưi c n ph ng v n • chu n b sn các câu h i • tìm hi u v lĩnh v c ho t đng c a h th ng, c a khách hàng • ghi nh n các câu h i trong quá trình ph ng v n 33 Thu th p yêu c u Th c hi n các h i th o/th o lu n tp h p khách hàng, nh ng ng ưi liên quan đn h th ng t ch c các bu i th o lu n trình bày các yêu c u c a h th ng cn phát tri n • khách hàng cĩ hi u yêu c u ? khuy n khích ý ki n c a khách hàng 34 17
Thu th p yêu c u Chu n b các b ng câu h i điu tra Chu n b sn b ng các câu h i • ch c n ăng mong đi • th i gian yêu c u hồn thành d án • kt qu ca m t ti n trình nghi p v • hi đưc nhi u ng ưi Quan sát ho t đng nghi p v hi n t i đn n ơi làm vi c c a khách hàng và quan sát quay phim các nghi p v Tham kh o các chuyên gia trong l ĩnh v c hi u r các nghi p v chuyên mơn ph c t p 35 Phân tích yêu c u Phân lo i các yêu c u ch c n ăng phi ch c n ăng Yêu c u ch c n ăng xu t phát t các yêu cu c a khách hàng và nghi p v trong h th ng hi n t i Yêu c u phi ch c n ăng th ưng khơng l rõ th ưng do ng ưi phát tri n đ xu t 36 18
ðc t yêu c u Mơ t chi ti t các yêu c u đã phân tích Cĩ th s dng các c u trúc tài li u đc t yêu c u khác nhau ch ng h n c u trúc IEEE Tuy nhiên, ph i ch a ít nh t các thơng tin đnh ngh ĩa h th ng ph n m m mc đích tài li u đc t yêu c u gi i h n c a h th ng ph n m m yêu c u ch c n ăng yêu c u phi ch c n ăng các điu ki n màtrongđ ĩ h th ng đ xu t s vn hành 37 Hp th c hĩa yêu c u Ch ra r ng các yêu c u th c s là cái khách hàng c n Li bưc đc t yêu c u chi phí rt l n chi phí sa m t l i yêu c u sau khi đã giao sn ph m cĩ th ln g p 100 l n l i cài đt K thu t nguyên m u r t hi u qu đ hp th c hĩa yêu c u 38 19
Hp th c hĩa yêu c u Ki m tra các tính ch t Hp l • h th ng ph n m m cĩ cung c p các ch c n ăng h tr tt nh t cho khách hàng ? Ch c ch n • cĩ các yêu c u nào mâu thu n nhau ? ðy đ • tt c các yêu c u c a khách hàng đã đưc đc t ? Th c t • tt c các yêu c u cĩ th th c hi n v i cơng ngh và ngân sách hi n t i ? 39 Hp th c hĩa yêu c u Th m đnh các yêu c u (reviews) Th ưng xuyên th m đnh yêu c u C khách hàng vàngưi phát tri n đu ph i th m đnh yêu c u Th m đnh cĩ th t ch c hình th c ho c khơng hình th c Trao đi gi a ng ưi phát tri n, khách hàng vàngưi s dng cu i cĩ th gi i quy t s m các khĩkhăn 40 20