Bài giảng Kinh tế vi mô - Chương 3: Sự co giãn - Trần Văn Hòa

Nội dung text: Bài giảng Kinh tế vi mô - Chương 3: Sự co giãn - Trần Văn Hòa

1. Nội dung ch ươ ng 3 CH ƯƠ NG 3
   Co giãn ca cu theo giá là gì?
   Co giãn, giá thay i và doanh thu?
   Các yu t nh hng n s co giãn?
   Co giãn chéo và co giãn theo thu nh p?
   Co giãn ca cung theo giá? SSỰỰCOCO GIÃNGIÃN
   Các nhân t nh hng n co giãn ca cung? 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 2 Sự co giãn
   iu thú v i vi s co giãn là nó cho
   o sự nh ạy cảm ca mt bi n s này i vi chúng ta ph ơ ng pháp o s thay i các mt bi n s khác yu t trong nn kinh t
   Trong kinh t mi cái u ph thu c ln nhau
   S co giãn ca cu là t s ph n tr m thay
   Cu c chi n Afghanistan là mt ví d, khi i ca lng cu so vi ph n tr m thay cu c chi n xy ra sn xu t thu c phi n ây i ca các nhân t nh hng n cu b gián on. Nó to cơ hi nhi u hơn cho (giá, thu nh p, giá hàng hoá liên quan), vi c sn xu t thu c phi n Lào và vùng Tam ceteris paribus giác vàng. 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 3 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 4 1
2. Nh ớ lại nh ững gì đã bi ết về cầu! 1. Co giãn ca cu i vi giá ca bn thân hàng hoá là t s ph n tr m thay i
   Cu là mi quan h gi a giá và lng cu, lng cu so vi ph n tr m thay i ca vi gi nh các yu t khác không i giá, ceteris paribus
   iu này có ngh a là chúng ta gi nguyên thu 2. Co giãn ca cu i vi thu nh p nh p không i, giá hàng hoá khác không 3. Co giãn ca cu i vi giá ca hàng i, s thích không i, k vng không i, hoá khác (co giãn chéo) chi phí qu ng cáo không i
   Khi th c hi n gi nh ó chúng ta có ng cu có dc âm (i t trên xu ng di, t trái sang ph i) 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 5 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 6 Chúng ta sẽ làm tươ ng tự đối Tính co giãn của cầu đối với giá với sự co giãn! của rượu vang
   Khi tính co giãn ca cu i vi giá, chúng ta
   Thay i giá ca ru vang s làm thay gi nguyên các yu t khác ngo i tr giá i lng cu v ru vang không i.
   Các nhân t khác gi nguyên không i nh : giá ca bia, giá ru cn, thu nh p,
   Khi tính co giãn ca cu i vi giá ca bn chi phí qu ng cáo ru vang, s thích thân hàng hoá ó, chúng ta cho các yu t v.v khác không i ngo i tr giá ca chính hàng
   H s co giãn tính c cho bi t lng hoá ó cu thay i nh th nào khi giá thay i, vi iu ki n các yu t khác không thay 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 7 04/2008 i. Dr. Tran Van Hoa, HCE 8 2
3. 1. Co giãn điểm là co giãn ti mt im trên ng cu Co giãn ca cu i vi giá bng ph n tr m thay i
   Nu quan h gi a Q và P c bi u di n lng cu chia cho ph n tr m thay i giá bng hàm cu (kh vi) % ∆Q ∆Q P Công th c: E = d = d × d ∆ ∆ % P P Q d % ∆Q ∂Q P = d = d × (Q − Q ) E d ∆ = d1 d 2 ∆ ∂ % Q d *100 % P P Q d Q d1 P( − P ) %∆P = 1 2 *100 P1 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 9 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 10
   Nu quan h gi a Q và P c bi u di n 2. Co giãn kho ng là co giãn trên mt bng ng cu cho tr c kho ng hu hn nào ó ca ng cu Áp dng quy tc PAPO có 3 bc
   Công th c tính 1. B1: V ti p tuy n vi ng cu ti im P %∆Q (Q − Q ) P( + P ) cn tính h s co giãn, ct tr c tung ký hi u E = d = d1 d2 × 1 2 d ∆ − + là O, ct tr c hoành ký hi u là A % P P( 1 P2 ) (Q d1 Q d 2 ) 2. B2: kho ng cách t P n A và t P n (Q − Q ) % ∆ Q = d1 d 2 O d + (Q d1 Q d 2 ) 3. B3: H s co giãn ti P là: 2 PA P( − P ) E = ∆ = 1 2 d % P + PO P( 1 P 2 ) 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 11 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 2 12 3
4. Các im cn chú ý
   Hệ số co giãn là số tươ ng đối không có đơ n vị đo lường
   H s co giãn là s tơ ng i – không có ơ n v o lng − (Q d1 Q d2 ) Nu lưng cu tính bng
   Du âm ng tr c h s co giãn c phép + kg, thì kg chia cho kg s (Q d1 Q d 2 ) không vi t ht. Giá tính bng ng, E = 2 thì ng chia cho ng s
   Gi nh ceteris paribus c s dng d − ht ơ n v tính. (P1 P2 )
   co giãn khác vi dc ca ng cu + P( 1 P2 ) 2 u im ln nh t ca h s co giãn là có th so sánh c nhi u hàng hoá có ơ n v tính không ng nh t 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 13 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 14
   Dấu âm tr ước hệ số co giãn có th ể bỏ
   Gi ả định Ceteris Paribus đi - ch úng i vi co giãn theo giá ca chính hàng hoá
   Các yu t khác không thay i. S dng ví d v bánh mì ó kp th t (Hamburger) trên, bây gi giá ca Pizza gi m t $5 xu ng còn $4.
   Giá ca bánh mì kp th t có giá $3 gi m xu ng $1,5. Lng cu tng t 1000 lên 1500. H s co giãn giá?
   Pizza và Hamburgers là 2 hàng hoá thay th , giá pizza gi m (1000 − 1500 ) s làm cho ng cu v hamburger dch chuy n sang trái. (1000 + 1500 ) − 500 E = 2 = 1250 = − 0,6 = 0,6 d (3 − 1,5) 1,5 (3 + 1,5) 2,25 Du âm (-) ưc b 2 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 15 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 16 4
5. Cu v hamburger Lng Giá Giá P hamburger hamburger pizza P 1000 3 5 3 3 1,5 1,5 1500 1,5 5 1100 1,5 4 1000 1500 Q 1100 Q Bng này ưc rút ra t th trên. Tính h s co giãn ca hamburger i vi giá, ta ph i nh rng lưng cu hamburger thay i là do giá ca chính nó thay i. Khi giá pizza gi m, ưng cu hamburger dch chuy n sang trái làm cho lưng cu tiêu dùng là 1100 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 17 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 18 Lng Giá Giá Lng Giá Giá hamburger hamburger pizza hamburger hamburger pizza 1000 3 5 1000 3 5 1500 1,5 5 1500 1,5 5 1100 1,5 4 1100 1,5 4 (1000 − 1100 ) (1000 + 1100 ) − 100 Nhìn vào s thay i % lưng cu. Khi lưng cu thay i t 1000 n 1500, tc tng 50%. Nh ưng E = 2 = 1050 = 0,14 khi lưng cu thay i t 1500 n 1000, tc tng d − (3 1,5) 1,5 33,3%. Tươ ng t, giá t $3 n $1,5, thay i (3 + 1,5) 2,25 Sai?! 50%, nh ưng t 1,5 n 3, thay i 100% 04/2008 Dr.2 Tran Van Hoa, HCE 19 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 20 5
6. 3. Phân lo ại hệ số co giãn theo giá
   Độ co giãn và độ dốc đường cầu không gi ống nhau Cu v hamburger a) H s co giãn ln hơn 1 (E d > 1), thì nói rng hàng hoá ó co giãn P b) H s co giãn nh hơn 1 (E < 1), hàng hoá ó không co giãn = -3 1,5 = − d §é dèc 0,003 c) H s co giãn bng 1 (E = 1), co giãn ơ n v 3 1000-1500 d d) H s co giãn bng 0 (Ed = 0), hoàn toàn không co giãn P − P 1,5 1 2 e) H s co giãn bng vô cùng (Ed = ), hoàn toàn co giãn − Q1 Q2 1000 1500 Q 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 21 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 22 Hai thái cực: Nu ưng cu “ph ng” thì P cu hàng hoá ó co giãn Cu hoàn toàn Giá không co giãn D Q P Cu hoàn toàn co giãn Nu ưng cu “dc” thì cu D hàng hoá ó không co giãn Lưng cu Trong th c t rt khó ư a ra ví d v cu hoàn toàn co giãn và hoàn toàn Q không co giãn. Tuy nhiên, chúng ta có th ư a ra các ví d v cu co giãn nhi u hay ít co giãn 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 23 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 24 6
7. P Co giãn Lưu ý: P D Mc dù ưng cu “ph ng” ta nói là cu co giãn, ưng cu “dc” là không co giãn. TUY Q 2 P NHIÊN, trên cùng mt ưng 1 Không c u co giãn thì v n có nh ng co giãn on không co giãn. Ng ưc li 500 600 Q trên ưng cu không co giãn D cng có nh ng on co giãn!!! Khi giá gi m t 2 xu ng 1 thì lưng cu tng t 500 lên 600. Ph n tr m thay i giá rt ln, và ph n tr m thay i lưng cu nh hơn. Do vy, h Q s co giãn ca cu s nh hơn 1. 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 25 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 26 P Co giãn P 7 7 6 6 Không 2 co giãn 1 25 125 500 600 Q 25 125 Q 8,66 0,27 Khi giá gi m t 7 xu ng 6 thì lưng cu tng t 25 lên 125. Ph n tr m Nu h s co giãn ln hơn 1 ti mt u bên này ca ưng cu và nh thay i giá rt nh , nh ưng ph n tr m thay i lưng cu ln hơn. Do hơn 1 ti u bên kia, thì s có mt nơi bng 1 ti im gi a ca ưng cu vy, h s co giãn ca cu s ln hơn 1. 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 27 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 28 7
8. 4. Co giãn và doanh thu Ed > 1 11 10 Ed = 1 9 8
   Doanh thu = Giá x lng hàng hoá 7 Ed< 1 6 P 5
   TR = P x Q 4 3
   2 Khi giá thay i thì doanh thu s thay i. 1 0 Nu bi t c co giãn ca cu thì có th 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 d oán c s thay i ca doanh Q thu?! S liên quan gi a doanh thu và co giãn là lý do chính khi n các doanh nghi p quan tâm n s co giãn 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 29 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 30
   Quan hệ gi ữa co giãn và doanh thu: Co giãn Khi giá tng, làm tng doanh thu – là do hi u P ng ca giá (price effect) - Không co giãn NH NG P Giá tng làm gi m lng cu – là do hi u + - ng ca lng (quantity effect) Q Hai tác ng này nh hng ng c chi u + nhau. Hi ệu ứng nào lớn hơn ph ụ thu ộc là độ co giãn . Q 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 31 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 32 8
9. Gi ả sử giá gi ảm 10% Gi ả sử giá tăng 10%
   Nu hàng hoá này có
   Nu hàng hoá này có
   Nu hàng hoá này có
   Nu hàng hoá này có h s co giãn là 0,5 h s co giãn là 1,5 (co h s co giãn là 0,5 h s co giãn là 1,5 (co (không co giãn), thì giãn), thì lng cu s (không co giãn), thì giãn), thì lng cu s lng cu s tng 5%. tng 15%. Lng cu lng cu s gi m 5%. gi m 15%. Lng cu Lng cu tng 5% tng ln hơn 10% gi m Lng cu gi m 5% gi m 15% ln hơn 10% nh hơn so vi giá giá, nên doanh thu nh hơn so vi giá tng tng giá, nên doanh thu gi m, nên doanh thu s tng. 10%, nên doanh thu s gi m. gi m tng 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 33 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 34 Hãy gi ải thích tại sao? Khái quát quan hệ co giãn và doanh thu – ceteris paribus
   Vé máy bay, hng nh t (business) không Độ co giãn Giá tăng Giá gi ảm gi m giá, trong khi hng th ng (economy) li c gi m giá? Cu co giãn (E d > 1) DT gi m DT tng
   Các lo i thu c tây nh thu c cm cúm, au Không co giãn (E < 1) DT tng DT gi m d u không gi m giá, trong khi nc ung Co giãn ơ n v (E d = 1) DT không i DT không i Coca, n nhanh c gi m giá?
   Các khách sn bãi bi n th ng chào gi m Nu là ch DN, Bn thích sn xu t hàng hoá co giãn hay giá ngo i tr nh ng tháng cao i m vào mùa không co gi n? Ti sao?! hè? 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 35 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 36 9
10. Ed > 1
    ơ 11 DN có ch ng trình qu ng cáo s n ph m 10 E = d Nh rng co 9 1 nh m làm cho hàng hoá ca mình tr nên 8 E < giãn ca cu theo không co giãn. 7 d 6 1 giá ti các im trên P 5
    Nh ng sn ph m mi to ra th ng là 4 ưng cu là khác 3 không co giãn. 2 nhau. iu này có 1 0 ngh a là chúng ta 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 ng v trí nào Hàng hoá th ưng ưc gi m giá là nh ng hàng hoá có Q trên ưng cu là cu co giãn, ng ưc li nh ng hàng hoá không ưc gi m rt quan tr ng!!! giá là hàng hoá ó có cu không co giãn 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 37 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 38 P P Hiê ng giá Co giãn P1 Không co giãn P0 P1 P0 Q1 Q0 Q1 Q0 Q Q Hiê ng giá Hiê ng lưng Hiê ng lưng 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 39 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 40 10
11. on co giãn ca P ưng cu không co giãn iu này kh ng nh rng giá tng doanh thu tng 5. Tại sao cầu co giãn khác Q P nhau? on không co giãn ca ưng cu không co giãn Q 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 41 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 42
    Mức độ thay th ế của hàng hoá - nu
    Tỷ tr ọng thu nh ập chi tiêu cho hàng hàng hoá nào ó có nhi u hàng hoá thay hoá - t tr ng thu nh p chi cho hàng hoá th cho nó thì co giãn càng ln (cu co càng cao thì cu hàng hoá ó càng co giãn) giãn
    Các lo i bia khác nhau có th thay th tt
    Cái gim gi y t chi m t tr ng rt nh cho nhau (co giãn cao) trong ngân sách tiêu dùng nên rt ít co
    Các hãng hàng không qu c t khác nhau giãn có th thay th cho nhau (co giãn cao)
    Nhà , xe c chi m t tr ng rt ln trong ngân sách gia ình nên rt co giãn 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 43 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 44 11
12. 
    Sự thay đổi giá nh ất th ời hay th ường
    nhi u nc ang phát tri n, nc có thu xuyên nh p th p, lơ ng th c th c ph m chi m t
    Nu giá thay i (gi m) nh t th i, ng i ta tr ng rt ln trong ngân sách tiêu dùng ca s xô n mua. gia ình. Co giãn ca cu i vi lơ ng th c th c ph m là khá cao.
    Các siêu th gi m giá vào dp 2-9 hàng nm, làm cho nhi u ng i n mua nh ng hàng gi m giá, làm cho cu rt co giãn 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 45 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 46 Ng ắn h ạn và dài h ạn
    Co giãn trong dài hạn so với ng ắn hạn
    Ng n h n là th i k sau khi có si
    Co giãn trong dài hn th ng ln hơn so giác khi có su ch nh v vi ng n hn lng.
    Vì trong dài hn ng i ta có th i th i
    Dài h n là th i k cn thi t hoàn thành s gian thay i hành vi tiêu dùng iu ch nh v ng khi giái. Kho ng
    Ng n hn là kho ng th i gian tr c khi th i gian này ph thu c vào ng i tiêu dùng ng i ta kp thay i hành vi tiêu dùng ch n s u ch nh nào. 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 47 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 48 12
13. Các lo ại co giãn khác?
    Co giãn theo thu nh p
    Co giãn chéo
    Hãy v ng cu trong ng n hn và trong
    v.v dài hn? 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 49 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 50 Độ co giãn chéo và co giãn c ủa Co giãn chéo cầu hàng hoá ở Anh
    co giãn chéo c a c u hàng hoá i theo giá % thay i Do 1% i trong giá ca ca hàng hoá j lài % ng c u lng c u Th c n Qu n áo Du l ch cu hàng hoái % ơ Th c n -0,4 0 0,1 ng trong giá hàng hoá j i Qu n áo 0,1 -0,5 -0,1
    E j > 0 => i và j là 2 hàng hoá thay th Du l ch 0,3 -0,1 -0,5 i
    E j i và j là 2 hàng hoá b sung 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 51 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 52 13
14. Hệ số co giãn Co giãn theo thu nh ập Vn chuy n hàng không, 2,4 ng dài
    Co giãn c a c u theo thu nh p c a 1 hàng Cá tơ i 2,2 hoá là thay i c a l ng c u chia cho Xe hơi 1,2 – ph n tr m thay i t ơ ng ng c a thu nh p. 1,5 Phân lo i: Giáo dc t nhân 1,1 TV 1,2
    E >0 => hàng hoáng I Giày 0,9
    EI hàng hoá th cp Thu c lá 0,4
    EI >1 => hàng hoá cao c p Cà phê 0,3 Xng du 0,2
    EI hàng hoá thi t y u Ngu n: H.S. Houthaker & L.D. Taylor, Cu tiêu dùng M, 1929 - 1970 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 53 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 54 Co giãn c ủa cung Ai th ực s ự là người ch ịu thu ế?
    nh ngh a
    ng c u d c, ng cung tho i
    Công th c tính
    ng c u tho i, ng cung d c 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 55 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 56 14
15. Ghi nh ớ: Bài tập ch ươ ng 2
    Cách tính h s co giãn
    Quan h co giãn và doanh thu
    Ceteris paribus rt quan tr ng
    Xem \Baitap\btchuong2.doc
    nh ngh a v co giãn và các yu t nh hng n s co giãn 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 57 04/2008 Dr. Tran Van Hoa, HCE 58 15