Bài giảng Tài chính tiền tệ - Chương 14: Thanh toán tín dụng và quốc tế - Nguyễn Anh Tuấn

Nội dung text: Bài giảng Tài chính tiền tệ - Chương 14: Thanh toán tín dụng và quốc tế - Nguyễn Anh Tuấn

1. THANH TỐN TÍN DỤNG &QUỐC TẾ
2. 1 Thanh tốn quốc tế 1.1. Thanh tốn quốc tế và vai trị thanh tốn quốc tế 1.2. Hệ thống văn bản pháp lý điều chỉnh hoạt động thanh tốn quốc tế và điều kiện thương mại quốc tế 1.3. Các điều kiện thanh tốn quốc tế 1.4. Các phương tiện thanh tốn quốc tế 2. Tín dụng quốc tế 2.1. Khái niệm tín dụng quốc tế 2.2. Các hình thức tín dụng quốc tế
3. 1 Thanh tốn quốc tế 1.1 Thanh tốn quốc tế (TTQT) & vai trị . Khái niệm TTQT là quá trình thực hiện các hoạt động chi trả, thanh tốn về tiền tệ được hình thành trên cơ sở những quan hệ trao đổi, vay mượn quốc tế giữa các quốc gia với nhau. . Vai trị TTQT - Tạo điều kiện mở rộng quan hệ tài chính tiền tệ - Thúc đẩy quan hệ thương mại quốc tế - Nâng cao chất lượng hoạt động của NH thương mại
4. 1.2 Hệ thống văn bản pháp lý( tự nghiên cứu) 1.3 Các điều kiện thanh tốn quốc tế - Điều kiện về tiền tệ Mỗi quốc gia cĩ tên gọi và đơnvị tiền tệ khác nhau, do vạy trong thanh tốn QT cần phải chọn loại tiền tệ nào cho hoạt động thanh tốn. Tiền tệ để tính tốn giá trị hàng hĩa với tiền thanh tốn trả nợ cĩ thể khác nhau, tiền cho thanh tốn cĩ thể sử dụng tiền của nước NK, XK hoặc nước khác.
5. Do thời điểm ký kết mua hàng với thời điểm thanh tốn chênh lệch nhau vì vậy sự biến động về tỷ giá cĩ thể gây thiệt hại cho người XK hay NK, để hạn chế thiệt hạ các bên thỏa thuận với nhau về giá trị đĩ Điều kiện lấy vàng đảm bảo Lấy đồng tiền ổn định đảm bảo hoặc sử dụng rổ tiền tệ đảm bảo
6. 3.2. Điều kiện về địa điểm thanh tốn Chỉ rõ việc trả tiền được thực hiện ở đâu ? nước NK, nước XK hay một nước thứ ba nào đĩ. Nhìn chung, ai cũng mong muốn được thanh tốn thực hiện tại nước mình vì cĩ nhiều điểm lợi như thu tiền nhanh, ngân hàng trong nước thu được các lệ phí nghiệp vụ. Tuy vậy, trên thực tế tùy vào nhu cầu thanh tốn cụ thể, các bên cĩ thể cĩ lựa chọn linh hoạt hơn.
7. 3.3. Điều kiện về thời gian thanh tốn - Trả tiền trước: đây là trường hợp bên mua trả trước cho bên bán tồn bộ hay một phần trị giá hợp đồng ngay sau khi hợp đồng đã được ký kết. Thực chất đây là khoản tín dụng mà bên mua cấp cho bên bán - Trả tiền ngay: đây là trường hợp mà quá trình thanh tốn diễn ra đồng thời với quá trình giao nhận hàng. Hình thức này được hiểu cĩ nhiều cách trả tiền ngay - Trả tiền sau: đây là trường hợp bên mua chỉ thực hiện việc trả tiền sau một thời gian nhất định kể từ khi nhận hàng hĩa. Chấp nhận điều kiện trả tiền sau, tức là người bán đã cung ứng một khoản tín dụng thương mại cho người mua.
8. 3.4. Điều kiện về phương thức thanh tốn 4. Các phương tiện thanh tốn quốc tế 4.1. Hối phiếu là mệnh lệnh trả tiền vơ điều kiện của người phát hành(xk) yêu cầu người cĩ tên trong hối phiếu phải thanh tốn một số tiền tại địa điểm thời gian cụ thể đã ghi trong hối phiếu, hoặc theo lệnh của người này thanh tốn cho người khác hoặc trả cho người cầm hối phiếu - Hối phiếu trả ngay: việc trả tiền được thực hiện ngay khi người trả tiền nhìn thấy hối phiếu khi hối phiếu được xuất trình địi nợ. Loại hối phiếu này được dùng trong quan hệ mua bán trả ngay.
9. • - Hối phiếu cĩ kỳ hạn: việc trả tiền được thực hiện sau một khoảng thời gian nhất định. Loại hối phiếu này được sử dụng trong quan hệ mua bán chịu. Đối với hối phiếu kỳ hạn thì người trả tiền phải ký chấp nhận cam kết đảm bảo thanh tốn hối phiếu đúng hạn. Nhờ tính chất lưu thơng nên trong thời hạn hiệu lực hối phiếu cĩ thể được chuyển nhượng từ người này sang người khác giúp cho người sở hữu hối phiếu cĩ thể linh hoạt trong việc tổ chức vốn.
10. 4.2. Séc(cheque, check) là mệnh lệnh trả tiền của người chủ tiền gởi tài khoản tại NH ra lệnh cho NH chuyển một số tiền từ tài khoản tiền gởi của mình cho người cĩ ten trong séc hoặc trả tiền cho người cầm séc. Séc là phương tiện thanh tốn phổ biến trong các phương thức giao dịch quốc tế
11. 4.3. Giấy chuyển tiền do khách hàng lập gửi ngân hàng phục vụ mình yêu cầu ngân hàng chuyển một số tiền nhất định cho người thụ hưởng tại một địa điểm nhất định. Việc chuyển tiền được tiến hành dưới hình thức bằng thư hay bằng điện. 4.4. Thẻ thanh tốn là phương thức chi trả phổ biến hiện trên thế giới vì nĩ tiện ích an tồn, thanh tốn nhanh chĩng và cĩ thể thanh tốn trên phạm vi rộng
12. 5. Phương thức thanh tốn quốc tế 5.1. Phương thức chuyển tiền Người chuyển tiền (1) Người thụ hưởng (Nhà nhập khẩu) (Nhà xuất khẩu) (2) (4) Ngân hàng (3) Ngân hàng chuyển tiền trả tiền Phương thức chuyển tiền cĩ thể được thực hiện bằng thư hoặc bằng điện tử
13. Là phương thức trong đĩ người trả tiền yêu cầu ngân hàng phục vụ mình chuyển một số tiền cho người cĩ tên theo địa chỉ và thời gian ghi trên giấy chuyển tiền 5.2.Phương thức thanh tốn nhờ thu(ủy thác thu) là phương thúc trong đĩ người bán sau khi giao hàng cho người mua sẽ phát hành giấy nhờ thu gởi đến ngân hàng phục vụ mình và nhờ NH thu hộ số tiền theo địa chỉ đã ghi trên giấy nhờ thu ª Nhờ thu trơn: là phương thức thanh tốn mà trong đĩ người xuất khẩu nhờ ngân hàng thu hộ số tiền ghi trên hối phiếu ở người nhập khẩu, nhưng khơng kèm theo một điều kiện nào cả
14. NHÀ XUẤT KHẨU (1) NHÀ NHẬP KHẨU (2) (7) (5) (4) NGÂN HÀNG PHỤC (6) NGÂN HÀNG PHỤC VỤ NHÀ XUẤT VỤ NHÀ NHẬP KHẨU KHẨU (3) ª Nhờ thu kèm chứng từ là phương thức mà người XK sau khi gởi hàng cho người mua sau đĩ viết giấy nhờ thu kèm bộ chứng từ gởi NH nhờ thu hộ với đk khi nào nghười mua trả tiền hoặc ký nhận trả tiền mới giao chứng từ cho người mua nhận hàng
15. 5.3. Phương thức thanh tốn tín dụng chứng từ là phương thức trong đĩ người NK đến NH xin được mở thư tín dụng để thanh tốn cho người XK. Khi nào người xuất khẩu thực hiện đầy đủ các nội dung ghi trên thư tín dụng thì NH mở thư tín dụng mới thanh tốn cho người XH (4) NHÀ NHẬP KHẨU NHÀ XUẤT KHẨU (8 (1) (9) (2) (3) (5) ) NGÂN HÀNG THÔNG NGÂN HÀNG MỞ L/C (6) BÁO & XÁC NHẬN (7)
16. 5.4. Phương thức giao chứng từ trả tiền ngay (Cash agaisnt documents - CAD) là phương thức trong đĩ người nhập khẩu đến ngân hàng phục vụ người XK xin được mở tài khoản tín thác dể thanh tốn cho người XK với đk khi nào người XK thực hiện đầy đủ yêu cầu của người NK thì ngân hàng thanh tốn cho người XK. Phương thức này cịn được gọi là COD (Cash on delivery) NH phục vụ nhà XK 1 4 5 2 Nhâp Khẩu Xuất Khẩu 3
17. 5.5. Phương thức mở tài khoản là phương thức mà nhà XK cĩ tín nhiệm và quan hệ thường xuyên với người NK. Sau mổi lần XK sẽ ghi nợ cho người NK, định kỳ nhà NK sẽ thanh tốn cho nhà XK II.Tín dụng quốc tế 1. Khái niệm Tín dụng quốc tế là quan hệ vay mượn sử dụng vốn lẫn nhau giữa các nước được thực hiện thơng qua chính phủ, tổ chức nhà nước, các tổ chức tài chính quốc tế, ngân hàng, cơng ty, cá nhân.
18. 2. Các hình thức tín dụng quốc tế . Căn cứ vào chủ thể tín dụng: tín dụng thương mại, tín dụng ngân hàng, tín dụng nhà nước. . Căn cứ vào tính đảm bảo: tín dụng đảm bảo và tín dụng khơng đảm bảo. . Căn cứ vào mục đích sử dụng: tín dụng sản xuất và tín dụng phi sản xuất. . Căn cứ vào thời hạn của tín dụng: tín dụng ngắn hạn, tín dụng trung hạn và tín dụng dài hạn. 2.1. Tín dụng thương mại Tín dụng thương mại quốc tế là quan hệ tín dụng phát sinh trên cơ sở mua bán trao đổi hàng, cung ứng dịch vụ giữa các nhà xuất nhập khẩu với nhau theo hợp đồng mua bán ngoại thương
19. - Tín dụng thương mại cấp cho nhà xuất khẩu Nhà nhập khẩu cung cấp tín dụng dưới hình thức ứng trước tiền hàng cho nhà xuất khẩu, trong trường hợp giá trị hợp đồng lớn, thời gian sản xuất dài, nhà xuất khẩu thiếu vốn nên ứng trước hàng tạo điều kiện thuận lợi cho nhà xuất khẩu thực hiện hợp đồng và giao hàng đúng hạn. Số tiền ứng trước được hồn trả bằng cách khấu trừ dần sau mỗi chuyến giao hàng theo những cách như sau : • Khấu trừ theo tỷ lệ cố định sau mỗi chuyến giao hàng. • Khấu trừ theo tỷ lệ tăng dần sau mỗi chuyến giao hàng. • Khấu trừ một lần vào chuyến giao hàng cuối cùng.
20. - Tín dụng thương mại cấp cho nhà nhập khẩu + Tín dụng mở tài khoản: trên cơ sở hợp đồng mua bán ngoại thương được ký kết, nhà xuất khẩu mở tài khoản sau mỗi lần giao hàng ghi nợ cho nhà nhập khẩu, định kỳ nhà nhập khẩu thanh tốn nợ cho nhà xuất khẩu. + Tín dụng chấp nhận hối phiếu: nhà xuất khẩu sau khi giao hàng, ký phát hối phiếu trả chậm (hối phiếu cĩ kỳ hạn) địi tiền nhà nhập khẩu. Nhà nhập khẩu cĩ nghĩa vụ ký chấp nhận hối phiếu, cam kết đảm bảo thanh tốn hối phiếu đúng hạn, cĩ nghĩa là ký chấp nhận nợ đối với nhà xuất khẩu
21. - Tín dụng của người mơi giới cấp cho các nhà xuất nhập khẩu Đây là một hình thức của tín dụng thương mại mà những ngưịi mơi giới cấp trực tiếp cho các nhà kinh doanh xuất nhập khẩu khi cĩ nhu cầu vốn. Thực chất nguồn vốn này là của ngân hàng mà người mơi giới chỉ đĩng vai trị trung gian. 2.2.Tín dụng ngân hàng là quan hệ tín dụng mà các ngân hàng cung cấp vốn cho các nhà xuất nhập khẩu, đa số là các khoản tín dụng ngắn hạn được thực hiện dưới các hình thức sau - Tín dụng ngân hàng cấp cho nhà xuất khẩu
22. Các ngân hàng thương mại cho nhà xuất khẩu vay dưới hình chiết khấu hối phiếu chưa đến hạn thanh tốn, cĩ nghĩa là ngân hàng mua lại hối phiếu trước khi đến hạn thanh tốn và hối phiếu thuộc quyền sở hữu ngân hàng, khi đến hạn ngân hàng sẽ thu hồi nợ - Tín dụng ngân hàng cấp cho nhà nhập khẩu Các ngân hàng cho nhà nhập khẩu vay để thanh tốn hàng nhập khẩu dưới hình thức chấp nhận, hoặc ngân hàng thay mặt nhà nhập khẩu ký chấp nhận hối phiếu yêu cầu của nhà nhập khẩu, ngân hàng thay mặt nhà nhập khẩu chấp nhận hối phiếu.
23. - Tín dụng Factoring: đây là hình thức tín dụng tài trợ hoạt động xuất khẩu, các cơng ty factoring đứng ra cấp vốn cho các nhà xuất khẩu bằng cách mua lại các khoản thanh tốn, các giấy tờ, chứng từ chưa đến hạn thanh tốn của các nhà xuất khẩu hàng hĩa, cung ứng dịch vụ và cơng ty cĩ trách nhiệm thu hồi nợ và chịu những rủi ro xảy ra nên cĩ thể gọi là factoring. - Tín dụng Leasing (tín dụng thuê mua): là hình thức tín dụng tài trợ của cơng ty leasing cấp cho nhà xuất khẩu dưới hình thức thực hiện các hợp đồng cho thuê máy mĩc thiết bị, phương tiện vận tải, nhà cửa Mỗi năm, người đi thuê phải trả một khoản tiền thuê trong suốt quá trình sử dụng, và một phần giá trị tài sản đi thuê, thời gian tín dụng leasing tương đối dài từ 10, 20 năm trở lên.
24. 2.3 Tín dụng nhà nước Tín dụng nhà nước phản ánh quan hệ tín dụng giữa chính phủ của một quốc gia với các chủ thể ở các quốc gia khác. Như vậy, quan hệ tín dụng nhà nước cĩ thể phát sinh giữa chính phủ các nước với nhau, hoặc giữa chính phủ với các tổ chức tài chính tiền tệ quốc tế trên cơ sở các hiệp định vay vốn đã được ký kết hoặc giữa chính phủ với các tổ chức, cá nhân nước ngồi. - Tín dụng ngắn hạn - Tín dụng trung và dài hạn