Đóng góp của kinh tế phi chính thức đối với phát triển kinh tế Hải Phòng
11 trang
19/05/2022
1330
Bạn đang xem tài liệu "Đóng góp của kinh tế phi chính thức đối với phát triển kinh tế Hải Phòng", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Tài liệu đính kèm:
- dong_gop_cua_kinh_te_phi_chinh_thuc_doi_voi_phat_trien_kinh.pdf
Nội dung text: Đóng góp của kinh tế phi chính thức đối với phát triển kinh tế Hải Phòng
- ểNG GểP C A K NH T PH CH NH TH C PHÁT TR N K NH T H PHềNG Ngu n Thỏ S n, Ph m Th Thu H ng Khoa K toỏn Tài chớnh Email: sonnt@dhhp.edu.vn; huongptt85@dhhp.edu.vn Ngày nh n bà : 28/6/2021 Ngày PB ỏnh g ỏ: 28/8/2021 Ngày duy t ng: 03/9/2021 TểM T T Kinh t phi chớnh th c (KTPCT) ra i t r t l u và tr thành m t b ph n quan tr ng c u thành n n kinh t cỏc n c tr n th gi i, c bi t là cỏc n c ang phỏt tri n trong ú cú Vi t Nam. Nh ng úng gúp c a kinh t phi chớnh th c i v i s phỏt tri n kinh t c a cỏc qu c gia trong ú cú c Vi t Nam là m t hi n t ng th c t t t y u khỏch quan. Nh ng úng gúp c a KTPCT c th hi n qua nh ng vai trũ c a nú i v i KT-XH nh : T o vi c làm và thu nh p cho ng i lao ng; Là v ng m an toàn c a kinh t chớnh th c; Cung ng hàng hoỏ, d ch v ỏp ng nhu c u ti u d ng trong x h i; Gúp ph n n nh x h i; Gúp ph n t ng tr ng kinh t và xoỏ úi gi m nghốo. V i nh ng úng gúp quan tr ng nh v y, KTPCT tr thành m t b ph n kh ng th tỏch r i trong n n kinh t c ng v i kinh t chớnh th c. Trong n i dung bài vi t này, nhúm tỏc gi s “nh n di n” khỏi ni m, c i m, vai trũ c a KTPCT và nh ng úng gúp c a KTPCT i v i s phỏt tri n kinh t c a thành ph H i Phũng. hoàn thành c nghi n c u này, nhúm tỏc gi s d ng ph ng phỏp th ng k , so sỏnh, ph n tớch d a tr n 2 ngu n d li u s c p và th c p. T khúa kinh t phi chớnh th c, úng gúp, phỏt tri n kinh t . CONTRIBUTION OF THE INFORMAL ECONOMY TO HAIPHONG ECONOMIC DEVELOPMENT ABSTRACT The informal economy was born long ago and has become an important part of the economy in countries around the world, especially in developing countries including Vietnam. The contributions of the informal economy to the economic development of countries, icludung Vietnam, are an inevitable, objective fact. The contributions of the economic sector are shown through its roles to the socio-economy such as: Creating jobs and income for workets; A safe buffer zone of the informal economy; Supply goods and services to meet consumer demand in society; Contribution to social stability; Contribution to economic growth and poverty reduction. With such important contributions, informal economy becomes an inseparable part of the economy. In the content of this article, the group of authors will identify the concept, characteristics, role of the anti- governmental defense and the contributions of the informal economy to the economic development of HaiPhong city. To complete this study, the authors used statistical methods, comparing, analyzing based on two primary and secondary data sources. Ke words informal economy, contribution, economic development. T P CH KHOA H C, S 48, thỏng 9 n m 2021
- 1. T V N n nay, qua nghi n c u c a nhúm tỏc cỏc n c ang phỏt tri n, khu v c gi ch a cú nghi n c u nào tr c ú c p kinh t phi chớnh th c t n t i nh m t t t y u v nh ng úng gúp c a KVKTPCT i v i khỏch quan b n c nh khu v c kinh t chớnh s phỏt tri n kinh t m t thành ph c th c. Khu v c này cú vai trũ r t quan tr ng th nh H i Phũng. V th nghi n c u c a trong xoỏ úi, gi m nghốo, t o th m nhi u nhúm tỏc gi xu t kh ng nh ng kh ng vi c làm m i, t ng thu nh p cho ng i d n, tr ng l p v i nghi n c u c c ng b , gúp ph n n nh x h i và là v ng m, h mà cũn t n d ng c nh ng thành qu tr tớch c c cho khu v c kinh t chớnh th c. nghi n c u c a cỏc nhà khoa h c tr c ú, ỏp d ng cho th c ti n t i H i Phũng. “Kinh t phi chớnh th c” c s d ng m t m t khu v c kinh t truy n th ng 2. PH NG PH P NGHIấN C U cỏc n c ang phỏt tri n. Kinh t phi Nghi n c u c th c hi n theo cỏc chớnh th c là khu v c mà ú t n t i vi c ph ng phỏp th ng k , so sỏnh, ph n tớch làm phi chớnh th c, là m t t p h p cỏc n d a tr n 2 ngu n d li u: v s n xu t ra s n ph m v t ch t và d ch v - D li u th c p: Ni n giỏm th ng k v i m c ti u ch y u nh m t o ra c ng n H i Phũng và cỏc bỏo cỏo th ng k c a vi c làm và thu nh p cho nh ng ng i cú C c Th ng k H i Phũng li n quan, úng gúp vào GDP mà khu v c kinh t chớnh th c kh ng v i t i c. - D li u s c p: c thu th p d a tr n vi c i u tra 830 c s /cỏ nh n kinh V ho t ng SXKD c a khu v c doanh thu c khu v c kinh t phi chớnh KTPCT và VLPCT Vi t Nam: Khu v c th c tr n a bàn cỏc qu n H ng Bàng, KTPCT cung c p g n 11 tri u vi c làm H i An, Ki n An, S n và hai huy n An (b ng g n 1/4 s vi c làm chớnh Vi t L o, V nh B o; 150 cỏn b , c ng ch c t i Nam, g n 1/2 s vi c làm phi n ng nghi p cỏc c quan qu n l nhà n c, chớnh quy n thu c khu v c này); khu v c KTPCT úng a ph ng, cỏc t ch c oàn th và hi p gúp cho GDP 20%; 82% vi c làm Vi t h i; ph ng v n s u cỏc chuy n gia qu n l Nam c coi là VLPCT nhà n c và l nh o a ph ng. V ho t ng SXKD c a khu v c KTPCT và VLPCT Hà N i và thành ph 3. KH I QU T CHUNG V KINH T H Chớ Minh: Khu v c KTPCT là ngu n PHI CH NH TH C cung c p vi c làm l n nh t trong ú ngành 3.1 Khỏ n m d ch v chi m t tr ng l n nh t, ti p theo là th ng m i, c ng nghi p và x y d ng; Theo quan i m c a nhúm nghi n c tr ng chớnh c a khu v c: a ph n là cỏc c u, cỏc khỏi ni m “KVPCT” “khu v c h SXKD nh và t kinh doanh, ho t ng KTPCT”, “VLPCT”, “KTPCT” c hi u trong i u ki n t m b , quy m ho t ng nh sau: nh , th i gian làm vi c nhi u, thu nh p b nh - Khỏi ni m “KVPCT” n n ng nh t qu n th p, và kh ng cú BHXH, t p trung v i khỏi ni m “khu v c KTPCT”: “KVPCT ch y u là lao ng n , t l lao ng nh p là t p h p cỏc c s kinh doanh (phi n ng, c th p, thi u v n u t và kh ng c tớch l m nghi p và th y s n) cú quy m nh , h p v i cỏc khu v c cũn l i c a n n kinh t . kh ng KKD (do kh ng thu c i t ng TR NG I H C H I PH NG
- phỏp lu t quy nh ph i ng k ), s n xu t và vi c làm trong cỏc c s ú, n n khỏi ra s n ph m v t ch t và d ch v v i m c ni m KTPCT c s d ng trong tài ti u ch y u nh m t o ra c ng n vi c làm c hi u theo ngh a h p, ng nh t v i và thu nh p cho nh ng ng i cú li n quan. khỏi ni m KVPCT (hay khu v c KTPCT). C ng vi c và ng i lao ng trong cỏc c Do ú, th c ch t tài nghi n c u v ho t s kinh doanh này kh ng c nhà n c ng c a cỏc c s KDPCT và vi c làm quy nh ho c b o v chớnh th c”. t i khu v c này. Cú th khỏi quỏt c u ph n - Khỏi ni m “VLPCT”: “VLPCT là khu v c KTPCT c nghi n c u trong nh ng vi c làm kh ng cú s b o v chớnh tài này nh sau: th c v m t phỏp l và x h i. Nh ng vi c làm ú cú th t n t i trong ho c ngoài KVPCT”. - Khỏi ni m “KTPCT”: “KTPCT bao g m toàn b nh ng ho t ng kinh t c a 3.2 c tr ng, va trũ và cỏch t p c n cỏc c s kinh doanh và ng i lao ng o l ng khu v c k nh t ph chớnh th c kh ng c ki m soỏt ho c ki m soỏt kh ng 3.2.1. c tr ng khu v c k nh t ph chớnh th c y b i cỏc tho thu n chớnh th c”. Kinh t phi chớnh th c kh ng ph i là Nh v y, cỏc khỏi ni m n u tr n cú h nh th c kinh t b t h p phỏp. m i quan h m t thi t nh ng kh ng ng nh t v i nhau (H nh 1). “KVPCT” nh n Cỏc c s KDPCT mang nh ng c m nh n tớnh PCT trong ho t ng kinh i m c a h SXKD cỏ th , kh ng cú t t c a cỏc c s kinh doanh, ú t n t i cỏch phỏp nh n. vi c làm cú th là chớnh th c ho c PCT. Cú th x y ra vi c chuy n i cỏc c “VLPCT” nh n m nh n tớnh PCT trong s kinh doanh gi a hai khu v c chớnh th c ho t ng c a ng i lao ng, h cú th và PCT. là lao ng làm vi c b n trong ho c ngoài Là khu v c s n xu t hàng húa ho c KVPCT. “KTPCT” bao g m c KVPCT d ch v thu c khu v c ngoài qu c doanh và VLPCT. mà nh ng hàng húa và d ch v này kh ng b phỏp lu p ng n c m và t o ra thu nh p, mang c tr ng c a h kinh doanh cỏ th . Cỏc c s KDPCT tham gia vào quỏ tr nh s n xu t ra hàng húa, d ch v v i m c ti u c b n là t o ra c ng n vi c làm và thu nh p cho nh ng ng i th c hi n cỏc ho t ng kinh t ú. Cỏc c s KDPCT ho t ng mang H nh 1: M quan h g a KTPCT, tớnh t m th i cao c v a i m và ngành KVPCT, VLPCT ngh kinh doanh. Tuy nhi n, xu t phỏt t m c ớch Ngành ngh ho t ng PCT r t a nghi n c u và i t ng nghi n c u c a d ng và r t kh ng ng nh t, cú quy m tài ch t p trung vào cỏc c s KDPCT s n ph m nh . T P CH KHOA H C, S 48, thỏng 9 n m 2021
- KTPCT là m t b ph n cú qui m l n th i i m khỏc nhau ch kh ng c ng m t trong n n kinh t c a cỏc n c ang phỏt lỳc trong m t thi t k t ng h p. tri n (trong ú cú Vi t Nam) xột c v - i u tra h gia nh: Cu c i u tra h ph ng di n vi c làm và kh i l ng s n gia nh cú th cung c p th ng tin v s n ph m t o ra. xu t c a doanh nghi p gia nh mà kh ng Khu v c KTPCT kh ng th c hi n ch cú trong dàn m u s d ng i u tra c h ch toỏn th ng k , ch lao ng và s . C ng cú th thu th p d li u v vi c b o hi m chớnh th c c a Nhà n c. làm trong khu v c phi chớnh th c qua i u KTPCT ch u nhi u b t l i h n so v i tra h gia nh hay lao ng. M i ng i trong h gia nh cú th tr l i nh ng c u khu v c kinh t chớnh th c. h i v i m c ớch t m ra lo i th ng tin này, 3.2.2 a trũ c a khu v c k nh t ph chớnh kh ng k n t nh tr ng vi c làm hay c ng th c trong n n k nh t qu c g a. vi c chớnh và ph v nhi u qu c gia, ho t KTPCT úng vai trũ quan tr ng trong ng phi chớnh th c c th c hi n nh vi c t o c ng n vi c làm và thu nh p cho c ng vi c ph . Nh ng c u h i c bi t cú ng i lao ng. th c t ra xỏc nh vi c làm kh ng c ng trong doanh nghi p gia nh nh , KTPCT là v ng m an toàn c a kinh ho t ng do ph n và tr em làm, ho t t chớnh th c. ng ngoài nhà, ho t ng kh ng c KTPCT t o ra nh ng s n ph m gúp ph n khai nh n, và kinh doanh phi chớnh th c ỏp ng nhu c u ti u d ng trong x h i. nh c ng vi c ph . Thành c ng c a cỏch KTPCT cú nh ng úng gúp r t l n i ti p c n này ph thu c vào m u i u tra, v i vi c n nh x h i. bao g m khu v c a l i di n, n i mà KTPCT gi vai trũ quan tr ng trong ho t ng gia nh di n ra và nh ng ng i t ng tr ng kinh t c ng nh trong chi n làm cho khu v c phi chớnh th c sinh s ng. l c xoỏ úi gi m nghốo c a Vi t Nam. - i u tra c s : Trong h u h t cỏc tr ng h p, m t cu c i u tra c s cú 3.2.3 Cỏch t p c n o l ng khu v c k nh th d ng o l ng ho t ng c a t ph chớnh th c doanh nghi p phi chớnh th c ch khi cu c SNA2008 khuy n ngh 3 cỏch ti p c n i u tra h kinh doanh c th c hi n o l ng ho t ng phi chớnh th c, ngay sau m t cu c i u tra d n s kinh bao g m i u tra h gia nh, i u tra c t ho c c s v dàn m u cú th kh ng s , i u tra h n h p h gia nh - doanh bao g m th ng tin, ho c th ng tin kh ng nghi p. Vi c l a ch n ph ng phỏp nào s c p nh t v doanh nghi p gia nh. K ph thu c vào th ng tin nào thi u SNA2008 c khi m t i u tra c s c d ng khuy n ngh 3 cỏch ti p c n o l ng o l ng n v s n xu t gia nh, bao ho t ng phi chớnh th c, bao g m i u tra g m c nh ng n v trong khu v c phi h gia nh, i u tra c s , i u tra h n h p chớnh th c, c n chỳ r ng n v s n h gia nh - doanh nghi p. Vi c l a ch n xu t kh ng n m m t v trớ c nh ho c ph ng phỏp nào s ph thu c vào th ng n m trong c s kinh doanh kh ng th tin nào thi u nhau c th c hi n nh ng nh n ra, s b xoỏ i trong danh sỏch thu TR NG I H C H I PH NG
- th p. Th m vào ú, m 2 l n c ng m t cú ph ng phỏp o l ng chớnh th c h s n xu t cú th x y ra n u thu th p c ng nh s li u th ng k t ng i y cho nh ng lo i h nh ho t ng kinh t v KTPCT Vi t Nam núi chung và khỏc nhau c th c hi n nh ng th i H i Phũng núi ri ng. Nh ng qua nghi n i m khỏc nhau ch kh ng c ng m t lỳc c u c a nhúm tỏc gi , b ng tớnh toỏn t trong m t thi t k t ng h p. cỏc bỏo cỏo th ng k khỏc và kh o sỏt - i u tra h n h p h gia nh doanh c a nhúm tỏc gi , cú th ỏnh giỏ s b nghi p: i u tra h n h p h gia nh v úng gúp c a KTPCT vào s n nh, doanh nghi p c thi t k nh ng m - un phỏt tri n KT-XH H i Phũng qua m t s doanh nghi p g n v i l c l ng lao ng n i dung: hi n t i ho c i u tra h gia nh khỏc. - T o vi c làm và thu nh p. Cu c i u tra này thu th p th ng tin nh ng - Gúp ph n tho m n nhu c u ti u d ng. ch h kinh doanh c a cỏc h i u tra c - Gúp ph n t ng tr ng kinh t . ch n m u, g m nh ng ch h kinh doanh phi chớnh th c (bao g m nh ng n v ho t - T o s “d o dai” cho n n kinh t tr c ng kh ng cú c s c nh nh là n v nh ng cỳ s c b t l i. l u ng) và cỏc ho t ng c a h , kh ng - úng gúp cho ng n sỏch nhà n c. k n qui m c a doanh nghi p, lo i h nh T ng d n s c a thành ph H i Phũng ho t ng và n i làm vi c và c ng vi c hi n t i tr n 2,3 tri u ng i. Theo s li u là chớnh hay ph . Khi l a ch n i u tra th ng k n m 2018, t i H i Phũng cú h n h p h gia nh - doanh nghi p o 146.083 ng i lao ng làm vi c trong cỏc l ng khu v c phi chớnh th c, c n chỳ c s SXKD cỏ th phi n ng, l m nghi p, m u i u tra cú ph n ỏnh y ph n ph i thu s n. T l th t nghi p c ng n m c a a l c a cỏc ho t ng kinh t trong h thành ph là 3,53%. Theo B ng 1 cho th y, s n xu t hay kh ng. khu v c kinh t cỏ th t o ra vi c làm cho C ng c n ph i xem xột doanh nghi p kho ng 13-14% t ng lao ng t 15 tu i v i n v s n xu t t nhi u a i m tr l n c a thành ph . S lao ng t i khu c x l nh th nào và làm th nào v c này c ng chi m kho ng 13-15% t ng trỏnh s tr ng l p i v i cỏc doanh nghi p s lao ng cú vi c làm H i Phũng. N u ho t ng d i quan h i tỏc n u c ng tr n t ng s lao ng làm vi c thành th m t doanh nghi p c bỏo cỏo b i cỏc th t l này là 30,2 34,3%. Cú th núi, i tỏc thu c cỏc h khỏc nhau. cỏc c s SXKD cỏ th phi n ng nghi p, trong ú cú cỏc c s KDPCT t o ra s 4. ểNG GểP C A KINH T PHI vi c làm khỏ l n a bàn th và t ng CH NH TH C I V I PH T TRI N i l n cho l c l ng lao ng thành ph . KINH T H I PH NG T o vi c làm và kốm theo ú là thu nh p M c d cũn cú nh ng b t c p và ch a cho ng i lao ng, cỏc c s KDPCT c theo dừi c ng nh qu n l ch t ch , gúp ph n n ng cao i s ng c a ng i d n, nh ng KTPCT c ng cú nh ng úng gúp gi m t n n x h i, gúp ph n n nh và nh t nh cho s phỏt tri n và n nh KT- gi m b t gỏnh n ng cho c ng tỏc an sinh XH c a a ph ng. Cho n nay, ch a x h i. T P CH KHOA H C, S 48, thỏng 9 n m 2021
- B ng 1 V c làm t cỏc c s SXKD cỏ th H Phũng n v tớnh: ngh n ng STT Ch t u 2015 2016 2017 2018 2019 1 D n s H i Phũng 1.963,30 1.980,80 1.997,73 2.013,78 2.033,20 2 T ng L toàn thành ph 1.128,09 1.131,58 1.135,04 1.145,26 1155,57 3 T ng L cú vi c làm 1.090,40 1.097,92 1.095,26 1.110,25 1.128,80 4 S L làm vi c thành th 456.32 464.84 462.95 483.71 488.06 5 L t i cỏc c s SXKD cỏ th 143,03 143,37 158,87 146,08 150,94 6 T l %/T ng L 12,68 12.67 14,00 12.76 13.06 7 T l %/T ng L cú vi c làm 13,12 13.06 14.51 13.16 13.37 8 T l %/T ng L làm vi c thành th 31.34 30.84 34.32 30.20 30.93 (Ngu n: Tớnh toỏn t d l u c a C c Th ng k và N n g ỏm Th ng k H Phũng) xem xột c th h n v úng gúp c a 11,27% và 10,87%. Nh v y, cú th th y, KTPCT, nhúm nghi n c u tớnh toỏn tr n m c d khu v c kinh t h p phỏp cu i s li u th ng k T ng i u tra c s kinh c ng, nh cỏc c s KTPCT l i t o vi c t , hành chớnh, s nghi p n m 2017 t i H i làm cho a s lao ng t i cỏc c s SXKD Phũng. Theo ú, n m 2017, tr n a bàn cỏ th . N u tớnh n s l ng vi c làm theo H i Phũng cú 78.616 c s KDPCT. Cỏc h nh th c giỳp vi c gia nh, freelancer c s này t o ra 123.427 vi c làm, chi m ho c lao ng t do khỏc (kh ng cú s li u 77,69% s lao ng trong khu v c kinh t th ng k và kh ng th c hi n kh o sỏt c cỏ th , 18,85% s vi c làm t i cỏc n v trong nghi n c u này) th s vi c làm t o kinh t , hành chớnh s nghi p (B ng 2). N u ra trong khu v c KTPCT r t ỏng c l u tớnh tr n t ng s lao ng thành th , t ng t m và c n cú chớnh sỏch h tr khu v c lao ng cú vi c làm và t ng lao ng toàn kinh t này. thành ph th t l t ng ng là 26,66%, B ng 2 T o v c làm và thu nh p c a KTPCT n m 2017 STT Ch t u V tớnh S l ng 1 T ng s L t i cỏc n v kinh t , hành chớnh s nghi p ng 654.892 2 T ng s s s SXKD cỏ th c s 100.750 3 S L t i cỏc c s SXKD cỏ th ng 158.866 4 T ng s c s KDPCT c s 78.616 5 S L t i c s KDPCT ng 123.427 6 Doanh thu c a cỏc c s SXKD cỏ th t ng 59.842 7 Doanh thu b nh qu n c s SXKD cỏ th tr u ng 594 8 Doanh thu b nh qu n n m/lao ng tr u ng 377 9 Doanh thu b nh qu n thỏng/lao ng tr u ng 31,4 (Ngu n: Tớnh toỏn t d l u c a C c Th ng k H Phũng) TR NG I H C H I PH NG
- S li u c a C c th ng k H i Phũng KDPCT th p h n nhi u so v i m c b nh n m 2017 cho th y doanh thu b nh qu n 1 qu n c a khu v c kinh t cỏ th . Trong s lao ng c a cỏc c s kinh doanh cỏ th 830 c s KDPCT c i u tra, ph n l n là 376,89 tri u ng, t ng ng là kho ng cú doanh thu d i 15 tri u ng/thỏng, ch 31,4 tri u ng/thỏng. M c doanh thu này b ng kho ng 1/3 m c doanh thu b nh qu n bao g m cỏc kho n nh giỏ v n hàng c a c s SXKD cỏ th . ng th i qua bỏn và cỏc chi phớ khỏc. V i m c doanh kh o sỏt v m c l ng tr cho lao ng thu kho ng tr n 1 tri u ng/ngày, sau khi c s KDPCT (H nh 2) cho th y cú 22,7% c tr l ng d i 3 tri u, 49,7% cú tr giỏ v n và cỏc chi phớ khỏc, cũn l i l ng t 3-5 tri u ng, t ng ng m c kho ng 10 40% (bao g m c c ng lao l ng t i thi u v ng. Ch cú 22,7% c ng c a lao ng chớnh và nh ng ng i tr m c l ng tr n 5 tri u. Nh v y, trong ph tr ), ph n nào cú th giỳp trang tr i th c t , úng gúp c a KTPCT cho x h i cu c s ng cho gia nh cỏc lao ng trong qua thu nh p c a ng i lao ng cũn khỏ 1 khu v c KTPCT . h n ch . V i t l 78% s c s SXKD cỏ Theo k t qu kh o sỏt n m 2019 c a th thu c khu v c KTPCT th y càng là nhúm nghi n c u, trong th c t , doanh v n c n quan t m n ng cao thu nh p thu và thu nh p c a lao ng cỏc c s cho lao ng trong khu v c này. H nh 2: Thu nh p cho lao ng t cỏc c s KDPCT (Ngu n: K t qu kh o sỏt c a nhúm tỏc g n m 2019) 1 Vi t Nam, KTPCT hi n hi n m i th v nh ng úng gúp c a khu v c này. a ph ng, song ch a cú th ng k c Theo T ng c c Th ng k , t l úng gúp c a khu v c KTPCT c quan sỏt trong ch ti u GDP c n c n m 2015 1 Theo kh o sỏt, n giỏ c a giỳp vi c gia nh hi n là 14,34%; ho t ng t s n, t ti u h nay theo là 80-100.000 /bu i/ng i, 3-5 tri u / gia nh c quan sỏt là 2,09%. Bỏo thỏng/ng i, ph h , làm vi c t do: 200-250.000 / ngày/ng i. Freelancer cú tr nh ho c ng i d y cỏo kinh t và tài chớnh qu c t c ng cho ngo i ng , m nh c, ngh thu t kh ng ng k cú th y, Vi t Nam cú khu v c KTPCT r t thu nh p cao h n nhi u. Trong khi ú, vi c làm phi l n, n u tớnh c giỏ tr c a toàn b khu chớnh th c kh ng cú tay ngh , kh ng cú th l c v c này cú th làm cho GDP t ng l n th ng kộm h n, nhi u tr ng h p ch c 1-2 kho ng 30%. tri u/thỏng. T P CH KHOA H C, S 48, thỏng 9 n m 2021
- B ng 3 úng gúp c a c s SXKD cỏ th trong GRDP H Phũng Doanh thu c a cỏc GRDP T ng s c s G ỏ tr TSC N m c s SXKD cỏ th H Phũng SXKD cỏ th c a cỏc c s SXKD cỏ th G ỏ tr T l /GRDP t ng c s t ng t ng % 2010 60.702,20 86.770 - - - 2011 93.018,05 85.379 - 30.019,03 32.27 2012 100.571,12 94.636 - 33.508,97 33.32 2013 103.492,40 92.178 7.535,38 36.983,35 35.74 2014 116.975,88 92.760 - 41.217,40 35.24 2015 127.007,40 94.499 6.953,01 46.404,88 36.54 2016 145.160,60 93.758 8.636,28 - - 2017 165.763,90 100.750 6.000,79 59.842,17 36.10 2018 195.536,20 97.078 7.318,53 - - 2019 228.151,64 98.337 - 56.405,47 24.72 (Ngu n: T ng h p t d l u c a C c Th ng k H Phũng và N n g ỏm th ng k ) Theo d li u th ng k và tớnh toỏn c a cỏc c s SXKD cỏ th (trong ú cú c nhúm nghi n c u, giai o n 2011-2019, cỏc s KDPCT) cung ng c m t l ng c s SXKD cỏc th úng gúp vào GRDP ỏng k hàng hoỏ, d ch v vào cỏc “k ” th c a thành ph t 25 36%. y là m c úng tr ng, n i mà cỏc doanh nghi p kh ng gúp khỏ l n c a m t khu v c kinh t manh v i t i c. Cỏc s n ph m do KTPCT mỳn, nh l và r i r c, cú tr nh s n xu t cung ng gúp ph n làm a d ng hoỏ hàng th p. M c d ch a cú d li u th ng k chớnh hoỏ, d ch v tr n th tr ng, ỏp ng t t th c v doanh thu c a cỏc c s KDPCT, h n nh ng nhu c u d nh nh t c a ng i nh ng v i t l chi m 78% trong t ng s ti u d ng. c s SXKD cỏ th , khu v c KTPCT úng úng gúp cho NSNN t KTPCT gúp t l kh ng h nh trong t ng GRDP ang là v n dành c s quan t m c a H i Phũng. N u tớnh n cỏc ho t ng l n t Chớnh ph n cỏc B , Ngành và KTPCT ch a th ng k c nh giỳp vi c a ph ng. V i vi c ch o x y d ng và gia nh, x y d ng, freelancer, d y h c , tri n khai ỏn Th ng k v kinh t ch a c bi t là kinh doanh tr n m ng x h i th c quan sỏt và ỏn Ch ng th t thu m c úng gúp c a KTPCT trong GRDP và thu cho th y Chớnh ph Vi t Nam mu n t ng tr ng kinh t s khỏ l n. T l úng ki m soỏt c thu nh p khu v c này gúp cho GRDP c a KTPCT và kinh t cỏ và cú c ch t ng thu ng n sỏch ph h p. th H i Phũng v c b n kh ng khỏc nhi u Th c t cho th y, H i Phũng qua kh o so v i k t qu c a cỏc nghi n c u Hà N i sỏt th t l là 74,3% s c s KDPCT hay TP H Chớ Minh c ng nh m c b nh kh ng s n sàng n p thu , ch cú 25,7% qu n c n c. s c s này tr l i s n sàng n p thu mà B n c nh ú, v i cú t ng m c do- th i (t l này t ng t Hà N i và TP H anh thu l n n hàng ch c ngàn t ng, Chớ Minh). Nh ng khi c kh o sỏt là TR NG I H C H I PH NG
- m c thu mà cỏc n v này s n sàng n p khu v c KTPCT. Th ba, m c thu b nh cho ng n sỏch nhà n c là bao nhi u th qu n c n úng ph i ph h p v i th c tr ng c u tr l i u là kh ng bi t và n u kh ng c a KVPCT H i Phũng. ph i n p th càng ớt càng t t. K t qu kh o sỏt c a nhúm nghi n kh thi, chớnh sỏch thu ph i c c u n m 2019 t i cỏc c s KDPCT cú hi u ch nh cho ph h p v i i u ki n th d dàng nh n th y m c úng gúp c a c a khu v c KTPCT, ng th i ph i n khu v c phi chớnh th c cho ng n sỏch nhà gi n và m m d o. M c d kh ng cú m t n c tr n a bàn thành ph H i Phũng r t n c nào lu t thu d a tr n nguy n t c h n ch (H nh 3). M c úng gúp qua cỏc t nguy n, song th theo mong mu n c a lo i thu , phớ d i 500.000 ng chi m t cỏc n v KDPCT, cỏc c quan thu cú tr ng là 67,4%; ti p n là m c t 500.000 th linh ho t ph h p v i t nh h nh th c t -1.000.000 ng chi m t tr ng là 25,2%; c a a ph ng. Th nh t, r t nhi u c s m c tr n 1.000.000 ng ch là 7,4%. M c KDPCT s n sàng úng m t lo i thu theo úng gúp i v i ng n sỏch nhà n c r t ph ng th c “ úng nh k ”. Th hai, th i th p trong khi H i Phũng ang là m t k thớch h p úng thu là thỏng. úng thu thành ph cú t c th húa và m c thu m i n m m t l n ch thớch h p v i cỏc lo i n i a t ng nhanh c bi t trong vài n m h nh kinh doanh khỏc, kh ng thớch h p v i tr l i y. H nh 3: M c úng gúp c a KTPCT cho NSNN t H Phũng (Ngu n: K t qu kh o sỏt c a nhúm tỏc g n m 2019) KTPCT cú vai trũ là v ng m an toàn ho c c ng vi c, ho c v i nh ng cỳ s c l n c a kinh t chớnh th c tr c nh ng bi n i v i n n kinh t nh i d ch Covid-19 ng c a th tr ng. KTPCT c coi là hi n t i, KTPCT là n i cỏc ch kinh doanh l a ch n t t nh t trong s nh ng c h i và ng i lao ng lui v ho t ng ú vi c làm s n cú tr n th tr ng lao ng t n t i. Do v y, m t úng gúp cú th k n Vi t Nam. Ba l do ch y u thành l p c c a KTPCT là t o s “d o dai” cho n n s SXKD cỏ th h n là t m m t vi c làm kinh t tr c nh ng cỳ s c b t l i. cú s n tr n th tr ng, bao g m: (i) c Theo ỏnh giỏ chung, KTPCT cú úng kinh doanh c l p; (ii) Dung hũa gi a gúp ỏng k trong vi c gúp ph n cung c p c ng vi c và gia nh; (iii) Do truy n th ng s n ph m d ch v và t o vi c làm nh ng l i gia nh. Khi g p khú kh n v kinh doanh r t ớt n p thu . y c ng chớnh là kho ng T P CH KHOA H C, S 48, thỏng 9 n m 2021
- tr ng mà cỏc nhà qu n l c n cú bi n phỏp Formal Regulatory Env ronment”, DESA Working trỏnh th t thu thu . Paper, 46. Available at: papers (Accessed: 21 December 2019) 5. K T LU N 6. Chen, M. A. and Alter, M. (2012), “The Túm l i, s t ng tr ng kinh t m nh m Informal Economy: De n t ons, Theor es and c a Vi t Nam trong nh ng n m qua ghi Pol c es”, WIEGO Working Papers. Available at: nh n s phỏt tri n ỏng k c a ho t ng www.wiego.org (Accessed: 22 December 2019). kinh t phi chớnh th c. KVPCT là m t b 7. Cling, Jean-Pierre; Hoài Nam và cỏc ph n c u thành quan tr ng, chi m t tr ng c ng s (2013), “K nh t ph chớnh th c t cỏc l n trong kinh t và vi c làm Vi t Nam. n c ang phỏt tr n”, NXB Tri th c, Hà N i. Lao ng c a khu v c này cú m c thu nh p 8. Cling, Jean-Pierre, Tr ng Khanh th p, t p trung nhi u i t ng nghốo. y (2008), “D ỏn Qu oàn k t u t n v khoa h c là khu v c c a nh ng ch doanh nghi p x h “Khu v c ph chớnh th c trong n n k nh t nh và b p b nh, th ng làm t i nhà ho c V t Nam: c m, va trũ và nh h ng n u k n s ng c a cỏc h g a nh”, Chuy n san kinh t hố ph . Và i u quan tr ng là trong th i phi chớnh th c, pp. 2-12. gian t i d kinh t cú phỏt tri n theo h ng 9. Cling, Jean-Pierre, và c ng s (2002) “M t nào th khu v c kinh t này v n song hành s n t c tr ng c a khu v c k nh t ph chớnh th c t n t i c ng n n kinh t chớnh th c. Chớnh TP. H Chớ M nh”, D ỏn TCTK-Vi n KHTK/ v v y vi c t ng b c hoàn ch nh và t ng IRD-DIAL, November(5). c ng hi u l c c a c quan qu n l ng 10. C c Th ng k H i Phũng (2018), N n th i v i nh ng bi n phỏp h u hi u và s g ỏm th ng k H Phũng n m 2017 ng b c a cỏc c quan qu n l nhà n c 11. C c Th ng k H i Phũng (2019), N n c ng nh b n th n cỏc c s s n xu t kinh g ỏm th ng k H Phũng n m 2019 doanh và ng i lao ng s t o kh n ng 12. C c Th ng k thành ph H i Phũng (2019), cho s phỏt tri n ph h p và úng gúp tớch “K t qu s b T ng u tra d n s và nhà n m 2019” c c a KVKTPCT vào s phỏt tri n b n 13. C c Th ng k thành ph H i Phũng (2020), v ng n n kinh t n c ta. “T nh h nh k nh t - x h thành ph H Phũng T I LI U THAM KH O n m 2019 14. Derek Blades et al (2002), “Measur ng 1. Blades, D, Ferreira (2011), “The informal the non-observed economy”, Statistics Brief, economy in developing countries: An introducion”, November(5). doi: 10.1787/9789264175358-en. The review of income and wealth, Blackwell 15. Donald W.Light (2004), “From migrant Publishing, Oxford. enclaves to mainstream: Reconceptualizing 2. Clara Osei-Boateng, EA (2011), “The informal economic behavior”, Theory and Society, Informal Sector n Ghana” 33, pp. 705 737. 3. Chambwera, M, MacGregor, J Baker, A, 16. Dogrul, HG (2012), “Determ nants of “The Informal Economy’, International Institute formal and nformal sector employment n the for Environment and Development, London”. urban areas of Turkey”, International journal of 4. Chen, MA (2007), “The Informal Economy: social sciences and humanity studies, vol 4, no. 2. De n t ons”. 17. Th Thanh Huy n (2018) “M t s c 5. Chen, M. A. (2007), “Reth nk ng the Informal tr ng v khu v c k nh t ph chớnh th c t V t Economy: L nkages w th the Formal Economy and the Nam”, T p chớ C ng Th ng, TR NG I H C H I PH NG
- 18. inh Th Luy n (2018), “K nh t ph chớnh h c M TP.H Chớ Minh, TP.H Chớ Minh th c V t Nam và m t s khuy n ngh ”, T p chớ 25. S b thu phớ 2019 c a Qu n H ng Bàng Tài chớnh H i Phũng 19. Elgin, C Oyvat, C (2017), “Lurk ng n the 26. S li u ni n giỏm th ng k c a H i Phũng C t es: Urban at on and the Informal”, Istanbul. n m 2018. 20. Mireille Raza ndrakoto, Franỗois 27. T ng c c Th ng k và ILO 2017, Bỏo cỏo Roubaud, L V n D y (2008), “Th ng k khu v c lao ng ph chớnh th c 2016, Nhà xu t b n H ng k nh t ph chớnh th c t V t Nam - Th c tr ng c, Hà N i. và tr n v ng”, Chuy n san Th ng k khu v c phi 28. T ng c c Th ng k Vi n Khoa h c th ng chớnh th c, pp. 13-32. k /IRD-DIAL 2010, Cu c kh ng ho ng k nh t 21. Mireille Raza ndrakoto, Franỗois Roubaud tỏc ng t V t Nam m c nào Ph n tớch (2008), “ o l ng th ng k khu v c ph chớnh th c tr ng t m v khu v c ph chớnh th c Hà N và t u khu v c Sahara Ch u Ph : K nh ngh m t Tp. H Chớ M nh, Hà N i. cỏc cu c u tra 1-2-3”, Chuy n san khu v c phi 29. T ng c c Th ng k Vi n Khoa h c th ng chớnh th c, pp. 68-84. k /IRD-DIAL 2010, S n ng ng c a khu v c ph 22. Nguy n V n oàn và L V n D y 2017, chớnh th c Hà N và TP.H Chớ M nh g a o n ‘ o l ng khu v c kinh t ch a quan sỏt c: 2007-2009. M t s phỏt h n chớnh t u tra h Khuy n ngh qu c t và xu t ng d ng Vi t s n xu t k nh doanh và khu v c ph chớnh th c, Nhà Nam’, Th ng t n Khoa h c Th ng k , S 4, pp. 15-51 xu t b n Th ng k , Hà N i. 23. Ph m Th Tu (2015), “Nh n d n k nh 30. Vi n Khoa h c th ng k 2010, Khu v c t ph chớnh th c V t Nam và nh h ng phỏt k nh t ph chớnh th c V t Nam: K t qu u tra tr n”, K y u H i th o KHQT “Kinh t phi chớnh t Hà N và TP. H Chớ M nh, Hà N i. th c: Th c tr ng và nh ng v n t ra i v i n n 31. Vi n Khoa h c x h i Vi t Nam 2010, Khu cỏc n n kinh t ”, H Th ng m i, NXB H ng c v c và v c làm ph chớnh th c: Ph ng phỏp th ng 24. Vừ H ng c 2016, ‘L ng húa quy m k , tỏc ng k nh t và Chớnh sỏch c ng, Tài li u kinh t ng m và xu t gi i phỏp nh m gi m quy h i th o qu c t , Hà N i. m kinh t ng m trong n n kinh t Vi t Nam’, i T P CH KHOA H C, S 48, thỏng 9 n m 2021
