Giáo trình Cấp thoát nước - Chương 5: Máy bơm, Trạm bơm, Bể chứa, Đài nước - Nguyễn Đình Huấn

Nội dung text: Giáo trình Cấp thoát nước - Chương 5: Máy bơm, Trạm bơm, Bể chứa, Đài nước - Nguyễn Đình Huấn

1. Giaïo trçnh CÁÚP THOAÏT NÆÅÏC I MAÏY BÅM: Trong caïc hãû thäúng cáúp næåïc , maïy båm âæåüc sæí duûng åí caïc traûm båm cáúp I âãø âæa næåïc tæì cäng trçnh thu lãn cäng trçnh laìm saûch vaì åí traûm båm cáúp II âãø âæa næåïc tæì caïc bãø chæïa næåïc saûch lãn âaìi vaì vaìo maûng phán phäúi cho caïc âäúi tæåüng sæí duûng. Noï thuäüc nhoïm maïy nàng læåüng duìng âãø biãún cå nàng nháûn âæåüc tæì âäüng cå âiãûn thaình cå nàng cuía doìng cháút loíng. Trong kyî thuáût cáúp næåïc hiãûn nay loaûi maïy båm âæåüc sæí duûng phäø biãún nháút laì båm ly tám chaûy bàòng âäüng cå âiãûn. ÅÍ âáy chè xeït loaûi båm âoï maì thäi. 1/ BÅM LY TÁM - SÅ ÂÄÖ CÁÚU TAÛO VAÌ NGUYÃN TÀÕC HOAÛT ÂÄÜNG: Bäü pháûn chênh cuía båm ly tám (hçnh 5.1) laì baïnh xe cäng taïc coï gàõn caïc baín laï (caïnh båm) âàût lãn truûc bãn trong thán båm. Thán maïy båm âæåüc näúi våïi äúng huït vaì äúng âáøy. 6 5 4 Hçnh 5.1: Maïy båm ly tám. 1- Roü chàõn raïc 3 2- Læåîi gaì 3- ÄÚng huït 4- Baïnh xe cäng taïc. 2 5- Läù mäöi næåïc. 6- ÄÚng âáøy. 1 Træåïc khi cho maïy båm chaûy phaíi âäø âáöy næåïc vaìo thán båm vaì äúng huït (mäöi næåïc). Khi quay baïnh xe cäng taïc, næåïc âaî âæåüc mäöi træåïc nàòm giæîa caïc baín laï, dæåïi taïc duûng cuía læûc ly tám bë bàõn tæì tám ra thaình bãn våïi täúc âäü låïn vaì âæåüc neïn eïp âãø vaìo buäöng xoàõn taûo ra aïp læûc cáön thiãút âæa næåïc ra äúng âáøy. Pháön åí tám båm, træåïc läúi vaìo baïnh xe cäng taïc xuáút hiãûn aïp suáút chán khäng, do âoï næåïc tæì nguäön bãn ngoaìi dæåïi taïc duûng cuía aïp suáút khê quyãøn theo äúng huït vaìo bäø sung liãn tuûc cho båm. Nguyãùn Âçnh Huáún = 44 = ÂHBKÂN
2. Giaïo trçnh CÁÚP THOAÏT NÆÅÏC 2/ PHÁN LOAÛI BÅM:
   
   
   Theo aïp læûc: - Aïp læûc tháúp: 60m.
   
   
   Theo säú baïnh xe cäng taïc: båm coï 1 hay nhiãöu baïnh xe cäng taïc. Caïc båm nhiãöu baïnh xe cäng taïc thæåìng laì båm aïp læûc cao.
   
   
   Theo caïch bäú trê truûc båm: - Båm truûc ngang. - Båm truûc âæïng. Caïc båm truûc ngang thæåìng coï chiãöu cao huït næåïc haûn chãú (dæåïi 8m).
   
   
   Theo dëch thãø cáön båm: båm cáúp næåïc, båm næåïc thaíi, båm buìn, caït, 3/ CAÏC CHÈ SÄÚ QUAN TROÜNG CUÍA BÅM: Khi choün maïy båm thæåìng càn cæï vaìo caïc chè säú quan troüng cuía båm sau âáy: a/ Læu læåüng : Kyï hiãûu laì Q, laì khäúi læåüng dëch thãø âæåüc båm âi trong mäüt âån vë thåìi gian, [m 3/h], [m 3/s], [l/s]. b/ Chiãöu cao huït næåïc vaì âáøy næåïc âëa hçnh: Chiãöu cao huït næåïc âëa hçnh, kyï hiãûu laì H h.âh , laì hiãûu säú giæîa cao trçnh âàût Hâ.âh truûc maïy båm våïi cao trçnh mæûc næåïc tênh toaïn trong bãø huït hay nguäön båm. Coìn chiãöu cao âáøy âëa hçnh, kyï hiãûu H , laì hiãûu säú â.âh Hh.âh giæîa cao trçnh âiãøm láúy næåïc tênh toaïn báút låüi nháút so våïi truûc maïy båm. Âån vë tênh laì meït. Hçnh 5.2: Chiãöu cao huït vaì âáøy âëa hçnh c/ Cäüt chán khäng huït næåïc: Kyï hiãûu laì H ck , âæåüc tênh bàòng cäng thæïc: 2 Hck = H h.âh + h h + v /2g , [m]. hh : Täøng täøn tháút aïp læûc trong äúng huït, [m]. v2/2g : Täøn tháút aïp læûc do thay âäøi váûn täúc khi vaìo båm, [m]. d/ Cäüt chán khäng huït næåïc giåïi haûn: Kyï hiãûu laì H ck.gh , laì chiãúu cao låïn nháút maì båm coï thãø huït âæåüc næåïc, quaï chiãöu cao âoï båm khäng thãø huït âæåüc næåïc. H ck.gh phuû thuäüc vaìo kãút cáúu maïy båm, vaìo säú voìng quay cuía baïnh xe cäng taïc vaì caïc thäng säú khaïc nhæng thæåìng khäng quaï 8m. Nhæ váûy âãø båm coï thãø huït âæåüc næåïc ta phaíi coï: Hck.gh > H ck > H h.âh Nguyãùn Âçnh Huáún = 45 = ÂHBKÂN
3. Giaïo trçnh CÁÚP THOAÏT NÆÅÏC e/ Aïp læûc toaìn pháön cuía båm: Kyï hiãûu laì H, chiãöu cao låïn nháút maì båm coï thãø âáøy næåïc âi âæåüc, xaïc âënh bàòng cäng thæïc: H= H h.âh + H â.âh + ∑h , [m]. ∑h : täøng täøn tháút aïp læûc trong äúng huït, äúng âáøy vaì caïc thiãút bë khaïc trãn caïc âæåìng äúng âoï (nãúu coï). f/ Cäng suáút cuía båm:
   Cäng suáút hæîu êch : γQH Nh = , [KW]. 102 γ : tyí troüng cuía næåïc, [N/m 3].
   Cäng suáút trãn truûc : N h γQH Nt = = , [KW]. η 102η η : hãû säú hæîu êch toaìn pháön cuía båm, coï thãø âaût tæì 60 -75% cho âãún 80 - 92% tuìy theo loaûi båm vaì cäng nghãû chãú taûo noï. 4/ ÂÀÛC TÊNH CÄNG TAÏC CUÍA BÅM VAÌ ÄÚNG DÁÙN: a/ Caïc âàûc tênh cäng taïc cuía båm ly tám: H, [m] Q-H] N, [kW] Q-N η, [%]] Q-η Q, [l/s; m3/h] Hçnh 5.3: Âàûc tênh cäng taïc cuía maïy båm. Trãn hçnh 5.3 giåïi thiãûu caïc âæåìng âàûc tênh cäng taïc cuía båm ly tám. Âoï laì caïc mäúi liãn hãû giæîa sæû thay âäøi læu læåüng Q våïi aïp læûc H, våïi cäng suáút trãn truûc N, vaì våïi hiãûu suáút η cuía båm. Âiãøm 1 cuía âàûc tênh Q - η goüi laì âiãøm cäng taïc täúi æu tæïc laì âiãøm maì båm laìm viãûc våïi hiãûu suáút cao nháút. Caïc âæåìng âàûc tênh naìy âæåüc xáy dæûng sau khi chãú taûo vaì cho váûn haình thæí âäúi våïi tæìng loaûi maïy båm vaì âæåüc thãø hiãûn trong caïc lyï lëch maïy båm. Nguyãùn Âçnh Huáún = 46 = ÂHBKÂN
4. Giaïo trçnh CÁÚP THOAÏT NÆÅÏC b/ Âàûc tênh äúng dáùn (hay hãû thäúng äúng dáùn) Âàûc tênh äúng dáùn trong HTCN coï thãø biãøu diãùn dæåïi daûng hai säú haûng: H = H âh + ∑h Hâh : Chiãöu cao båm næåïc âëa hçnh, tæïc laì hiãûu säú cao trçnh mæûc næåïc åí âiãøm láúy næåïc so våïi cao trçnh mæûc næåïc åí bãø chæïa [m]. ∑h : Täøng täøn tháút aïp læûc trong äúng huït vaì trong hãû thäúng äúng phán phäúi cuía maûng [m]. Âoï laì âæåìng cong daûng Parabän, âènh nàòm åí truûc tung, caïch truûc hoaình mäüt khoaíng laì H âh . H [m] E Hçnh 5.4: Âàûc tênh äúng dáùn. h C D Hâh 3 Q [m /s] l/s] Giaï trë täøn tháút: h = S.Q 2. S : Sæïc khaïng. Q : Læu læåüng trong äúng. 2 h1 = S.Q 1 . 2 h2 = S.Q 2 . 2 hn = S.Q n . c/ Âäö thë âàûc tênh chung cuía maïy båm vaì äúng dáùn: Âãø xaïc âënh chãú âäü cäng taïc täúi æu cuía båm våïi hãû thäúng äúng dáùn âaî cho cáön xáy dæûng âäö thë âàûc tênh chung caí maïy båm vaì âæåìng äúng. Trãn hçnh 5.5 giåïi thiãûu âàûc tênh Q-H cuía båm vaì âàûc tênh C-E cuía äúng dáùn. Sau khi keí âæåìng thàóng CD song song vaì caïch truûc hoaình mäüt khoaíng H âh , ta bäø sung vaìo âoï giaï trë cuía täøn tháút aïp læûc h æïng våïi tæìng giaï trë cuía læu læåüng Q theo cäng thæïc h = S.Q 2 (våïi S laì sæïc khaïng thuíy læûc cuía äúng) ta xáy dæûng âæåüc âæåìng âàûc tênh äúng dáùn C-E. Giao âiãøm A giæîa âæåìng âàûc tênh Q-H cuía båm våïi âàûc tênh äúng dáùn C-E goüi laì âiãøm cäng taïc cuía båm âaî choün laìm viãûc trãn hãû thäúng äúng dáùn âaî coï. Tæì âiãøm cäng taïc naìy ta coï thãø xaïc âënh âæåüc læu læåüng Q A , aïp læûc H A , hiãûu suáút ηA vaì cäng suáút N A cuía maïy båm laìm viãûc trãn hãû thäúng äúng dáùn âaî coï. Maïy båm cáön âæåüc choün sao cho âiãøm cäng taïc naìy nàòm trong khu væûc coï hiãûu suáút låïn nháút. Trãn thæûc tãú, maïy båm âæåüc choün trong khu væûc giåïi haûn båíi hai âæåìng âàûc tênh Q-H cuía noï; âæåìng trãn æïng våïi âæåìng kênh Nguyãùn Âçnh Huáún = 47 = ÂHBKÂN
5. Giaïo trçnh CÁÚP THOAÏT NÆÅÏC baïnh xe cäng taïc låïn nháút vaì âæåìng dæåïi æïng våïi âæåìng kênh baïnh xe cäng taïc sau khi âaî goüt âi mäüt giåïi haûn cho pheïp naìo âoï. H [m] Q-H E H A A Hçnh 5.5: Âàûc tênh maïy båm äúng dáùn. C D Q A Q [m 3/s, l/s] 5/ THAY ÂÄØI ÂÀÛC TÊNH Q-H CUÍA BÅM: Caïc âàûc tênh cuía båm coï thãø thay âäøi bàòng caïch thay âäøi säú voìng quay hoàûc goüt båït âæåìng kênh cuía baïnh xe cäng taïc. Goüi Q vaì Q 1 ; H vaì H 1 ; N vaì N 1 ; n vaì n 1 laì læu læåüng, aïp læûc, cäng suáút vaì säú voìng quay cuía båm åí traûng thaïi cuî vaì måïi, ta coï thãø xáy dæûng âàûc tênh måïi cuía båm bàòng caïc mäúi quan hãû sau âáy: a/ Thay âäøi säú voìng quay cuía baïnh xe cäng taïc: 2 3 Q n H  n  N  n  = ; =   vaì =   Q1 n 1 H1  n 1  N1  n 1  Tæïc laì læu læåüng, aïp læûc vaì cäng suáút cuía båm thay âäøi tæång æïng báûc mäüt, báûc hai vaì báûc ba so våïi viãûc thay âäøi säú voìng quay cuía baïnh xe cäng taïc. b/ Goüt båït caïnh xe cäng taïc: Giåïi haûn sæí duûng cuía båm ly tám âæåüc måí räüng ráút nhiãöu nãúu goüt båït âæåìng kênh baïnh xe cäng taïc maì khäng aính hæåíng nhiãöu âãún hiãûu suáút cuía noï. Giåïi haûn cho pheïp coï thãø tæì 7 - 20% cuía âæåìng kênh cuî maì hiãûu suáút hæîu êch chè giaím tæì 1 - 2,5% so våïi hiãûu suáút cuî. Khi goüt baïnh xe cäng taïc, sæí duûng caïc tè lãû sau: 2 Q/Q 1 = D g/D ; H 1 /H = (D g/D) våïi Q vaì Q 1 ; H vaì H 1 laì læu læåüng vaì aïp læûc æïng våïi âæåìng kênh baïnh xe cäng taïc træåïc vaì sau khi goüt båït. 6/ GHEÏP BÅM LAÌM VIÃÛC SONG SONG VAÌ NÄÚI TIÃÚP: Trong kyî thuáût cáúp næåïc, coï thãø gheïp nhiãöu båm laìm viãûc song song hoàûc näúi tiãúp nhau. Nãúu mäüt båm khäng thãø cung cáúp âuí læu læåüng tênh toaïn cáön thiãút hoàûc khi cáön phaíi âiãöu chènh læu læåüng do sæû thay âäøi låïn trong ngaìy hay trong tæìng muìa bàòng sæû thay âäøi säú maïy båm cäng taïc thç gheïp nhiãöu båm laìm viãûc song song våïi nhau (hçnh 5-6). Khi cáön tàng thãm aïp læûc båm næåïc maì læu læåüng tênh toaïn váùn giæî nguyãn thç coï thãø gheïp båm laìm viãûc Nguyãùn Âçnh Huáún = 48 = ÂHBKÂN
6. Giaïo trçnh CÁÚP THOAÏT NÆÅÏC näúi tiãúp nhau, äúng âáøy cuía båm naìy âæåüc gheïp våïi äúng huït cuía mäüt båm khaïc âãø taûo ra aïp læûc cáön thiãút (hçnh 5.7). H [m] E A I+II AI C Q Q I I+II Q [m 3/s, l/s] Hçnh 5.6: Dæûng song song. H [m] E A C Q [m 3/s, l/s] Hçnh 5.7: Dæûng näúi tiãúp. IIIIII TRAÛM BÅM: Traûm båm laì nåi bäú trê caïc maïy båm, âäüng cå âiãûn, âæåìng äúng, van khoïa, thiãút bë âiãöu khiãøn, kiãøm tra, âo læåìng, caïc baíng âiãûn, phoìng sæía chæîa, làõp raïp cuîng nhæ caïc phoìng laìm viãûc, phoìng vãû sinh, thay quáön aïo cho cäng nhán Khi thiãút kãú caïc traûm båm cáön læu yï caïc yãu cáöu nhæ: âaím baío cung cáúp næåïc liãn tuûc; thuáûn tiãûn vaì an toaìn trong quaín lyï, váûn haình; khoaíng caïch giæîa caïc äúng âáøy vaì äúng huït cuîng nhæ chiãöu daìi cuía chuïng phaíi ngàõn nháút, caïc âoaûn näúi phaíi âån giaín; coï khaí nàng tàng cäng suáút cuía traûm naìy bàòng caïch thay thãú caïc maïy båm coï cäng suáút låïn hån hoàûc trang bë thãm caïc maïy båm bäø sung; coï hãû säú hæîu êch vaì hãû säú sæí duûng thiãút bë låïn nháút våïi chè tiãu chi phê nàng læåüng âiãûn laì beï nháút. Caïc traûm båm coï thãø phán ra: traûm båm cáúp I, cáúp II, tàng aïp, tuáön hoaìn, âàût näøi, næía näøi, næía ngáöm hoàûc ngáöm; truûc ngang, truûc âæïng, kiãøu thuí cäng, tæû âäüng hoàûc tæì xa, Nguyãùn Âçnh Huáún = 49 = ÂHBKÂN
7. Giaïo trçnh CÁÚP THOAÏT NÆÅÏC Traûm båm cáúp I âæa næåïc lãn cäng trçnh laìm saûch âæåüc tênh theo læu læåüng giåì trung bçnh trong nhæîng ngaìy duìng næåïc låïn nháút. Chãú âäü cäng taïc cuía traûm båm cáúp II phuû thuäüc vaìo biãøu âäö tiãu thuû næåïc. Viãûc båm næåïc coï thãø tiãún haình âiãöu hoìa trong ngaìy hoàûc theo tæìng cáúp; nãúu båm theo cáúp thç dung têch âaìi næåïc vaì aïp læûc toaìn pháön cuía båm seî giaím. Viãûc læûa choün loaûi vaì säú læåüng maïy båm laìm viãûc cuîng nhæ dæû træî phaíi tênh toaïn coï xeït âãún sæû hoaût âäüng âäöng thåìi giæîa caïc maïy båm, äúng dáùn vaì maûng äúng phán phäúi âãø âaím baío chãú âäü laìm viãûc cuía traûm båm âæåüc læûa choün trãn cå såí phán têch âäö thë duìng næåïc vaì sæû hoaût âäüng âäöng thåìi caí maïy båm, äúng dáùn vaì maûng phán phäúi. Nãn choün caïc maïy båm cuìng loaûi âãø dãù quaín lyï vaì giaím säú båm dæû træî. Caïc traûm båm cáúp I láúy næåïc màût thæåìng âàût sáu dæåïi âáút âãø giaím chiãöu cao huït cuía båm. Säú læåüng båm cäng taïc trong caïc traûm cáúp I khäng nhoí hån hai, mäùi båm nãn coï mäüt äúng huït riãng. Caïc traûm båm cáúp II thæåìng âàût trãn màût âáút, coï daûng hçnh chæî nháût vç coï nhiãöu maïy båm, caïc âæåìng äúng huït coï thãø näúi thäng våïi nhau qua caïc khoïa. T WC T T QL B Â B Â B Â SC Hçnh 5.8: Så âäö t raûm båm.  Âæåìng äúng tæì traûm Maûng båm II tåïi traûm khäng TB 2 âæåüc láúy næåïc. IIIIIIIII BÃØ CHÆÏA: Tuìy thuäüc vaìo muûc âêch sæí duûng, trong HTCN caïc bãø chæïa coï thãø âàût åí nhæîng âëa âiãøm khaïc nhau. Chuïng âæåüc duìng âãø thu vaì chæïa næåïc tæì caïc traûm båm cáúp I, tæì caïc traûm xæí lyï hoàûc tæì caïc hãû thäúng cáúp næåïc phán vuìng âãø cung cáúp cho HTCN tuáön hoaìn; âiãöu hoìa læåüng næåïc giæîa traûm båm cáúp I vaì cáúp II vaì dæû træî næåïc chæîa chaïy, næåïc ræía bãø làõng, bãø loüc cuía baín thán nhaì maïy næåïc. Nguyãùn Âçnh Huáún = 50 = ÂHBKÂN
8. Giaïo trçnh CÁÚP THOAÏT NÆÅÏC Bãø chæïa thæåìng âæåüc trang bë caïc âæåìng äúng vaì thiãút bë nhæ hçnh 5-9: äúng dáùn næåïc vaìo bãø coï bäú trê khoïa âoïng måí næåïc, äúng traìn näúi våïi hãû thäúng thoaït, äúng huït cuía maïy båm vaì äúng xaí càûn. Ngoaìi ra coìn coï äúng thäng håi, thang lãn xuäúng, næåïc baïo hiãûu mæûc næåïc trong bãø, Hçnh 5.9: Cáúu taûo bãø chæïa næåïc. - Khi thãø têch bãø dæåïi 2000m 3 coï thãø xáy hçnh troìn, låïn hån thç xáy hçnh chæî nháût. - Tæåìng vaì âaïy cáön coï låïp chäúng tháúm täút. - Chiãöu cao bãø tæì 3-5m, bãn trãn coï nàõp âáûy, äúng thäng håi vaì låïp âáút âàõp coï träöng coí âãø giæî cho nhiãût âäü næåïc âæåüc äøn âënh. - Âaïy bãø coï âäü däúc i=0,01 vãö phêa häú xaí càûn. - Váûn täúc næåïc trong äúng dáùn vaìo bãø v=1,2 -1,5m/s, äúng láúy næåïc ra hay äúng huït cuía båm v=1-1,6m/s, äúng traìn khäng quaï 4m/s. Thãø têch bãø chæïa V b phuû thuäüc vaìo chæïc nàng vaì cäng suáút cuía hãû thäúng cáúp næåïc âæåüc xaïc âënh bàòng cäng thæïc: 3 Vb = V âh + V cc + V r [m ]. Vâh : Læåüng næåïc âiãöu hoìa giæîa traûm laìm saûch vaì traûm båm cáúp II, âæåüc xaïc âënh bàòng âäö thë (hçnh 5-10) hoàûc bàòng baíng tênh täøng håüp chãú âäü laìm viãûc cuía traûm xæí lyï vaì traûm båm cáúp II, trong âoï traûm xæí lyï thæåìng laìm viãûc âiãöu hoìa suäút ngaìy âãm, coìn traûm båm cáúp II thç laìm viãûc theo cáúp, cäú gàõng baïm saït nhu cáöu duìng næåïc. Baíng tênh täøng håüp %Qngâ Giåì TXL TBII Vâh (%Qngâ) (%Qngâ) (%Qngâ) 5,2% 0-1 3,0 4,17 -4,17 4,17% 3% 3,5% 1-2 3,0 4,17 -4,17 h 0 6 12 18 24 23-24 3,5 4,17 -0,67 Vâh = Hçnh 55 10: 10: Âäö thë xaïc âënh Vâh Nguyãùn Âçnh Huáún = 51 = ÂHBKÂN
9. Giaïo trçnh CÁÚP THOAÏT NÆÅÏC Vcc : Læu læåüng dæû træî âãø chæïa chaïy, âæåüc xaïc âënh bàòng cäng thæïc: 3 Vcc = 3.3,6.Q cc + ∑Qmax - 3Q I , [m ]. Qcc : Læu læåüng næåïc duìng âãø chæîa chaïy, [l/s]. 3 ∑Qmax : Täøng læåüng næåïc 3 giåì duìng nhiãöu nháút, [m ]. 3 QI : Læu læåüng næåïc cuía traûm båm cáúp I trong âiãöu kiãûn laìm viãûc liãn tuûc, [m ]. Vr : Læåüng næåïc duìng cho caïc nhu cáöu kyî thuáût cuía baín thán nhaì maïy næåïc nhæ ræía bãø làõng, bãø loüc, coï thãø láúy tæì 3-5% cäng suáút traûm båm. IVIVIV ÂAÌI NÆÅÏC : Âaìi næåïc laì cäng trçnh duìng âãø âiãöu hoìa læu læåüng vaì aïp læûc cho maûng læåïi cáúp næåïc. Âaìi næåïc coìn laì mäüt cäng trçnh kiãún truïc vç coï chiãöu cao vaì thãø têch låïn. Do âàûc âiãøm kiãún truïc, kãút cáúu vaì âiãöu kiãûn thi cäng trãn cao nãn giaï thaình xáy dæûng âaìi låïn hån nhiãöu so våïi bãø chæïa. Vç váûy khi tênh toaïn HTCN cáön nghiãn cæïu cáøn tháûn caí dung têch, chiãöu cao vaì vë trê âàût âaìi. Coï thãø duìng bãø chæïa vaì khaí nàng tæû âiãöu chènh cuía båm ly tám âãø âiãöu hoìa læu læåüng vaì aïp læûc næåïc maì khäng nháút thiãút phaíi xáy dæûng âaìi. Âäúi våïi caïc hãû thäúng cáúp næåïc khäng liãn tuûc ngaìy âãm hoàûc khi nguäön âiãûn khäng baío âaím thç cáön xáy dæûng âaìi. Thäng thæåìng âaìi âæåüc âàût åí nhæîng vë trê cao âãø giaím båït chiãöu cao thán Hçnh 5.11: Âaìi næåïc. âaìi vaì giaím giaï thaình xáy dæûng. Hçnh 5-11 laì cáúu taûo cuía âaìi næåïc bàòng bã täng cäút theïp. Âaìi coï ba pháön chênh: moïng, thán vaì báöu âaìi coï nàõp âáûy kên. Caïc âæåìng äúng gäöm äúng dáùn næåïc lãn vaì xuäúng, äúng traìn, äúng xaí càûn. Ngoaìi ra coìn coï thæåïc baïo hiãûu mæûc næåïc, âeìn thàõp saïng baïo hiãûu ban âãm, thu läi, Coï thãø kãút håüp âaìi våïi caïc cäng trçnh khaïc nhæ nhaì åí, nhaì laìm viãûc, xæåíng saín xuáút åí caïc táöng dæåïi báöu âaìi. Tyí lãû giæîa chiãöu cao vaì âæåìng kênh âaìi coï thãø láúy bàòng 0,5-1,2. Khäng nãn xáy cao quaï vç täún nàng læåüng båm næåïc, tàng aïp læûc vaì gáy dao âäüng låïn trong hãû thäúng. Thãø têch âaìi næåïc âæåüc tênh bàòng cäng thæïc: V â = V âh + V cc , [m]. Vâh : Dung têch cáön âiãöu hoìa, xaïc âënh bàòng caïch láûp baíng tênh täøng håüp (baíng 5-1) hoàûc âäö thë biãøu diãùn chãú âäü laìm viãûc cuía traûm båm cáúp II vaì nhu cáöu duìng næåïc cuía thaình phäú. Vcc : Læåüng næåïc dæû træî âãø chæîa chaïy trong âaìi âæåüc tênh trong 10 phuït theo TC.11-68: 3 Vcc = 0,6.n.q c , [m ] . n : Säú læåüng âaïm chaïy âäöng thåìi. qc : Læu læåüng cho mäüt âaïm chaïy, [l/s]. Nguyãùn Âçnh Huáún = 52 = ÂHBKÂN
10. Giaïo trçnh CÁÚP THOAÏT NÆÅÏC Theo kinh nghiãûm dung têch âaìi thæåìng chiãúm 2-8% cäng suáút hæîu êch cuía hãû thäúng. Våïi caïc thaình phäú låïn, khi thiãút kãú âaìi cáön nghiãn cæïu choün chãú âäü båm næåïc tháût saït våïi yãu cáöu tiãu thuû âãø coï dung têch âaìi beï nháút. Baíng 5-1: Trçnh baìy caïch xaïc âënh thãø têch âaìi næåïc bàòng baíng tênh täøng håüp. Giåì trong Nhu cáöu næåïc cuía Næåïc do traûm båm Næåïc lãn âaìi Næåïc tæì âaìi Dung têch âaìi ngaìy thaình phäú (%) II cung cáúp (%) (%) xuäúng (%) (%) 0-1 3,1 2,5 - 0,6 -0,6 1-2 3,0 2,5 - 0,5 -1,1 2-3 3,0 2,5 - 0,5 -1,6 3-4 2,9 2,5 - 0,4 -2,0 4-5 3,2 4,5 1,3 - -0,7 5-6 3,4 4,5 1,1 - +0,4 6-7 4,4 4,5 0,1 - +0,5 7-8 5,4 4,5 - 0,9 -1,4 8-9 4,9 4,5 - 0,4 -1,8 9-10 4,7 4,5 - 0,2 -2,0 10-11 4,6 4,5 - 0,1 -2,1 11-12 4,4 4,5 0,1 - -2,0 12-13 4,3 4,5 0,2 - -1,8 13-14 4,3 4,5 0,2 - -1,6 14-15 4,5 4,5 - - -1,6 15-16 4,8 4,5 - 0,3 -1,9 16-17 4,4 4,5 0,1 - -1,8 17-18 4,3 4,5 0,2 - -1,6 18-19 5,0 4,5 - 0,5 -2,1 19-20 4,8 4,5 - 0,3 -2,4 20-21 4,6 4,5 - 0,1 -2,5 21-22 4,8 4,5 - 0,3 -2,8 22-23 3,4 4,5 1,1 - -1,7 23-24 3,8 4,5 0,7 - -1,0 100% 100% - - Vâh =3,3% - Cäüt 2 : Phán bäú theo hãû säú khäng âiãöu hoìa k = 1,3. - Cäüt 3 : Láúy theo chãú âäü laìm viãûc theo cáúp cuía traûm båm cáúp II. - Cäüt 4 : Laì hiãûu säú cuía cäüt 3 vaì cäüt 2. - Cäüt 5 : Laì hiãûu säú cuía cäüt 2 vaì cäüt 3. - Cäüt 6 : Dung têch âaìi bàòng täøng âaûi säú caïc giaï trë tuyãût âäúi ám vaì dæång låïn nháút coï trong cäüt. Trong thê duû trãn, thãø têch âaìi næåïc seî laì (0,5) + (-2,8) = 3,3%. Cuîng coï thãø choün mäüt giåì naìo âoï cho dung têch cuía âaìi bàòng 0 räöi tênh tiãúp theo caïc giåì khaïc, luïc âoï coï thãø trong cäüt 6 seî khäng coï giaï trë ám (nãúu choün âuïng) vaì thãø têch âaìi seî laì trë låïn nháút trong caïc säú âoï. Nguyãùn Âçnh Huáún = 53 = ÂHBKÂN