Khảo sát vai trò của tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể các cấp trong công tác truyền thông giáo dục sức khoẻ tại tỉnh Quảng Nam

Nội dung text: Khảo sát vai trò của tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể các cấp trong công tác truyền thông giáo dục sức khoẻ tại tỉnh Quảng Nam

1. KHẢO SÁT VAI TRÒ CỦA TỔ CHỨC ĐẢNG, CHÍNH QUYỀN, ĐOÀN THỂ CÁC CẤP TRONG CÔNG TÁC TRUYỀN THÔNG GIÁO DỤC SỨC KHOẺ TẠI TỈNH QUẢNG NAM BSCKI. Nguyễn Thị Kim Vân Trung tâm Truyền thông GDSK Quảng Nam Tóm tắt nghiên cứu Nghiên cứu “Khảo sát vai trò của tổ chức Đảng, chính quyền, đoàn thể các cấp trong công tác truyền thông giáo dục sức khỏe tại tỉnh Quảng Nam” được tiến hành trên 250 cán bộ lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận, Hội, Đoàn thể huyện, xã tại tỉnh Quảng Nam. Kết quả nghiên cứu cho thấy lãnh đạo các ban, ngành, đoàn thể đã quan tâm đến việc triển khai các văn bản liên quan đến công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân (95,6% tuyến huyện và 99,0% tuyến xã); lãnh đạo huyện và xã đã có văn bản chỉ đạo, hướng dẫn hoặc kế hoạch thực hiện về công tác truyền thông giáo dục sức khỏe (TTGDSK) (huyện - 95,6% và xã - 98,5%), cán bộ lãnh đạo huyện và xã cũng đã tham gia xây dựng kế hoạch hoạt động y tế (97,8% và 99,5%), hình thức chỉ đạo thực hiện truyền thông phòng chống dịch chủ yếu là bằng văn bản và chỉ đạo trực tiếp. Sự tham gia của các hội, đoàn thể tại địa phương tham gia vào công tác TTGDSK ở tuyến xã khá cao; cụ thể: Hội Phụ nữ - 98,1%, Đoàn Thanh niên - 89,3%, Mặt trận tổ quốc - 73,7% Trong khi đó sự tham gia của các hội đoàn thể vào công tác TTGDSK tại tuyến huyện rất hạn chế: Mặt trận tổ quốc - 13,3%, Hội Nông dân - 11,1%, Hội Phụ nữ - 6,7%, Đoàn thanh niên - 4,4%, Văn hóa Thông tin và Ngành Giáo dục - 2,2%. Cán bộ lãnh đạo các ban, ngành, đoàn thể ở huyện và xã đã tham gia vào việc vận động, nói chuyện sức khỏe và phát tài liệu truyền thông cho người dân. 1. Đặt vấn đề Trong những năm qua, hoạt động TTGDSK đã góp phần quan trọng vào kết quả của các chương trình y tế nói riêng và vào thành công của chiến lược chăm sóc sức khỏe nhân dân (CSSKND) nói chung. Đảng, Nhà nước và ngành Y tế luôn coi trọng và khẳng định công tác TTGDSK là một phần không thể thiếu được trong sự nghiệp CSSKND. Nghị quyết số 46-NQ/TW của Bộ Chính trị, ngày 23/2/2005 đã đưa ra 7 nhiệm vụ và giải pháp thực hiện công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân trong tình hình mới, trong đó chỉ rõ, phải: nâng cao hiệu quả Thông tin - Giáo dục - Truyền thông nhằm tạo sự chuyển biến rõ rệt về nhận thức, trách nhiệm của toàn bộ hệ thống chính trị đối với công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân; trang bị kiến thức và kỹ năng để mỗi người, mỗi gia đình, mỗi cộng đồng có thể chủ động phòng bệnh, xây dựng nếp sống vệ sinh, rèn luyện thân thể, hạn chế những lối sống và thói quen có hại đối với sức khoẻ, tham gia tích cực vào các hoạt động bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ cho cộng đồng. 150
2. Các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước trên lĩnh vực chăm sóc, bảo vệ sức khoẻ nhân dân đã được các cấp, các ngành quan tâm triển khai thực hiện, đã tạo ra bước chuyển biến mới trong nhận thức và trách nhiệm của cán bộ, đảng viên, nhân dân; đặc biệt là vai trò và trách nhiệm lãnh đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền và sự tham gia của các hội đoàn thể về công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân. Hệ thống y tế ngày càng được củng cố, người dân đã được tiếp cận với các dịch vụ y tế ngày càng thuận lợi hơn, việc đầu tư từ ngân sách Nhà nước cho y tế ngày càng tăng Tuy nhiên, công tác bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ nhân dân tại tỉnh Quảng Nam vẫn còn nhiều khó khăn, hạn chế. Công tác CSSKND, đặc biệt là công tác TTGDSK còn khoán trắng cho ngành y tế. Vì vậy, để khắc phục những tồn tại, hạn chế trên; đồng thời, một lần nữa xác định lại vai trò, trách nhiệm của các cấp ủy Đảng, chính quyền, mặt trận, hội, đoàn thể, ngành chức năng trong công tác bảo vệ và CSSKND nói chung và công tác TTGDSK nói riêng, chúng tôi tiến hành nghiên cứu “Khảo sát vai trò của tổ chức Đảng, chính quyền, đoàn thể các cấp trong công tác truyền thông giáo dục sức khỏe tại tỉnh Quảng Nam” với các mục tiêu sau: 1. Khảo sát vai trò của cấp ủy Đảng, chính quyền, đoàn thể trong công tác truyền thông giáo dục sức khoẻ. 2. Đề xuất những giải pháp để nâng cao vai trò của cấp ủy Đảng, chính quyền, đoàn thể trong công tác truyền thông giáo dục sức khoẻ. 2. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu 2.1. Đối tượng nghiên cứu Cán bộ lãnh đạo Đảng, Chính quyền, Mặt trận, Hội, Đoàn thể cấp huyện, xã. Tổng số: 45 cán bộ của 9 huyện và 205 cán bộ của 41 xã. 2.2. Thiết kế nghiên cứu: Mô tả cắt ngang, định tính kết hợp định lượng. 2.3. Xử lý số liệu: Bằng phần mềm SPSS 10.0 và Excel 2000. 3. Kết quả nghiên cứu và bàn luận 3.1. Công tác chỉ đạo và điều hành của cấp ủy, chính quyền 3.1.1. Có triển khai các văn bản liên quan đến công tác CSSKND Khảo sát cho thấy, các văn bản của trung ương, tỉnh về CSSKND đều được triển khai thông qua Hội nghị huyện uỷ, và các kỳ họp của UBND huyện. Tại tuyến huyện, 95,6% người được hỏi cho rằng có triển khai các văn bản liên quan đến công tác CSSKND. Tại tuyến xã con số này là 99,0%. So với nghiên cứu của Phạm Nguyễn Cẩm Thạch chỉ có 78,6% phiếu cho biết, các văn bản của trung ương, tỉnh về CSSKND đều được triển khai thông qua Hội nghị Huyện uỷ, các kỳ họp của UBND huyện như Chỉ thị 06-CT/TW ngày 22/01/2002 của Ban Bí thư “Về việc củng cố và hoàn thiện mạng lưới y tế cơ sở”; Nghị quyết 46-NQ/TW ngày 23/02/2005 của Bộ Chính trị “Về công tác bảo 151
3. vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân trong tình hình mới”; Chỉ thị 52-CT/TW ngày 11/3/1995 và Chỉ thị số 54-CT/TW ngày 30/11/2005 của Ban Bí thư “Về việc lãnh đạo và tăng cường sự lãnh đạo đối với công tác phòng chống HIV/AIDS trong tình hình mới” 71,5% trả lời huyện đã có ban hành các Chỉ thị, Nghị quyết, Văn bản liên quan đến công tác CSSKND, các chương trình hành động và hướng dẫn thực hiện các chỉ thị, nghị quyết, các văn bản khác của trung ương, của tỉnh về công tác CSSKND. Đồng thời, huyện đã có nghị quyết HĐND và các chương trình, mục tiêu cụ thể đối với việc CSSKND. 3.1.2. Có văn bản chỉ đạo, hướng dẫn hoặc kế hoạch thực hiện về công tác TTGDSK 95,6% đối tượng nghiên cứu là cán bộ huyện và 98,5% đối tượng nghiên cứu là cán bộ xã cho rằng có các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn hoặc có kế hoạch thực hiện các chính sách về CSSKND trong đó có nội dung chỉ đạo về công tác TTGDSK. 3.1.3. Thông tin về sức khỏe người dân thường nhận được từ các nguồn Bảng: Nguồn cung cấp thông tin về sức khỏe cho người dân Các phương Qua người Ban chăm tiện thông Cán bộ y tế Tuyến dân sóc sức khỏe tin đại chúng Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ n n n n (%) (%) (%) (%) Tuyến huyện (n= 45) 25 55,6 32 71,1 23 51,1 36 80 Tuyến xã (n=205) 93 45,4 134 65,4 142 69,3 143 69,8 Chung (n=250) 118 47,2 166 66,4 165 66 179 71,6 Kết quả bảng 1 cho thấy, theo các cán bộ tuyến huyện thì các thông tin về sức khỏe đến với người dân chủ yếu từ cán bộ y tế (80%), qua các phương tiện thông tin như ti vi, đài, báo, loa phát thanh, tờ rơi, poster (71,1 %); qua người dân (55,6%) và qua ban chăm sóc sức khỏe (51,1%). Như vậy người dân nhận các thông tin về sức khỏe chủ yếu qua cán bộ y tế và qua các phương tiện thông tin đại chúng; còn qua Ban chăm sóc sức khỏe là ít nhất, qua đây cho thấy Ban chăm sóc sức khỏe chưa thật sự vào cuộc trong công tác TTGDSK. Tại tuyến xã, các thông tin về sức khỏe người dân nhận được chủ yếu từ cán bộ y tế cung cấp chiếm 69,8%, Ban Chăm sóc sức khỏe chiếm 69,3%; qua các phương tiện thông tin như ti vi, đài, báo, loa phát thanh, tờ rơi, poster chiếm 65,4%; qua người dân chiếm 45,5%. Theo nghiên cứu của Bạch Thị Chính, Lê Công Minh, Tạ Quốc Đạt thì người dân nhận thông tin chủ yếu qua các phương tiện truyền thông như đài phát thanh xã, huyện, tỉnh, trung ương và qua tivi chiếm 76,5%; tỷ lệ người dân nhận thông tin từ người đến nhà vận động trước can thiệp là 17,5%, sau can thiệp là 62,5%; tỷ lệ người dân nhận tài liệu truyền thông trước can thiệp là 3,0%, sau can thiệp là 57,5%; tỷ lệ người dân có 152
4. được thông tin về phòng bệnh SXH từ các cuộc họp tổ trước và sau can thiệp (2,5%; 16,0%), xe cổ động trong chiến dịch 13,5%. 3.1.4. Các hình thức chỉ đạo hoạt động y tế 97,8% cán bộ tuyến huyện và 99,5% cán bộ tuyến xã tham gia nghiên cứu cho rằng chính quyền địa phương đã tham gia chỉ đạo xây dựng kế hoạch hoạt động y tế qua văn bản và chỉ đạo trực tiếp. 90 80 70 60 84,4 50 Tuyến huyện 40 81 68,9 70,2 Tuyến xã 30 20 10 0 Văn bản Trực tiếp Biểu đồ 1: Các hình thức chỉ đạo công tác tuyên truyền phòng chống dịch Khi có dịch bệnh xảy ra các hình thức chỉ đạo công tác tuyên truyền phòng chống dịch chủ yếu bằng văn bản và chỉ đạo trực tiếp. Tại tuyến huyện: 84,4% người được hỏi cho rằng công tác tuyên truyền phòng chống dịch được chỉ đạo bằng văn bản và 68,9 % chỉ đạo công tác tuyên truyền phòng chống dịch trực tiếp. Tại tuyến xã: 81,0% chỉ đạo chỉ đạo công tác tuyên truyền phòng chống dịch bằng văn bản và 70,2 % chỉ đạo công tác tuyên truyền phòng chống dịch trực tiếp. 3.2. Các hội, đoàn thể tại địa phương tham gia vào công tác TTGDSK 73,7 MTTQ 13,3 67 Cựu chiến binh 2,2 61,5 Giáo dục 4,4 Văn hóa TT 86 4.4 Tuyến xã 89,3 Tuyến huyện Đoàn thanh niên 6,7 58 Chữ thập đỏ 2,2 98,1 Phụ nữ 11,1 66,8 Nông dân 11,1 0 20 40 60 80 100 120 Biểu đồ 2: Các hội, đoàn thể tại địa phương tham gia vào công tác TTGDSK 153
5. Đánh giá tổng quan về sự tham gia của các ban, ngành, đoàn thể trong công tác TTGDSK ở tuyến xã được đánh giá cao hơn tuyến huyện. Cụ thể như sau: 73,7% số cán bộ xã tham gia nghiên cứu cho rằng Mặt trận tổ quốc có tham tham gia vào công tác TTGDSK, con số này khi hỏi các cán bộ tuyến huyện chỉ là 13,3%. Tương tự như vậy khi đánh giá sự tham gia của hội Phụ nữ, hội Nông dân ở tuyến xã tương ứng là 98,1% và 66,8%; tại tuyến huyện chỉ là 11,1%. Đánh giá sự tham gia của Đoàn thanh niên vào hoạt động TTGDSK ở huyện và xã tương ứng là 6,7% và 89,3%. Tỷ lệ cán bộ tuyến huyện cho rằng ngành VHTT và Giáo dục tham giao vào TTGDSK cũng rất thấp chỉ là 4,4% trong khi con số này ở tuyến xã 86% và 61,5%. Kết quả nghiên cứu cho thấy các ban, ngành, đoàn thể của huyện chưa quan tâm đến sức khỏe người dân. Đặc biệt, chưa có mối quan hệ mật thiết trong việc TTGDSK cho người dân. Hầu hết ban, ngành rất ít tham gia và còn khoán trắng cho ngành y tế. Còn đối với tuyến xã thì các cấp ban, ngành, đoàn thể rất quan tâm và đều tham gia vào công tác TTGDSK cho người dân. Nghiên cứu “Tình hình thực hiện công tác truyền thông giáo dục sức khỏe tại tuyến xã” đã cho thấy sự phối hợp liên ngành trong hoạt động TTGDSK: Các hoạt động TTGDSK của trạm y tế và nhân viên y tế thôn bản/ấp nhận được sự chỉ đạo chặt chẽ và kịp thời của Đảng ủy và UBND xã. Hầu hết các xã nhận được sự chỉ đạo này. Sự chỉ đạo của UBND và Đảng ủy xã thể hiện sự quan tâm và nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động TTGDSK. Nhờ đó, nhiều hoạt động truyền thông có được sự hỗ trợ kịp thời và đạt hiệu quả cao. Ngoài sự chỉ đạo và hỗ trợ từ phía Đảng ủy và UBND xã, các hoạt động TTGDSK tuyến xã còn nhận được sự tham gia của các tổ chức đoàn thể (Mặt trận tổ quốc, hội Nông dân, hội Phụ nữ, đoàn Thanh niên, hội Chữ thập đỏ và hội Cựu chiến binh). Đây có thể nói là một trong những yếu tố quyết định đến hiệu quả của các hoạt động TTGDSK tại cộng đồng. Theo nghiên cứu của Phạm Nguyễn Cẩm Thạch, khi được hỏi về các Chương trình mục tiêu y tế quốc gia đã được ngành y tế huyện triển khai như thế nào thì có 85,7% ý kiến cho rằng rất được các cấp uỷ, chính quyền quan tâm chỉ đạo và ngành chức năng thực hiện tốt, Ban, Ngành, Hội, Đoàn thể liên quan cũng đã cùng vận động nhân dân tham gia, vì địa phương xem đây là quyền lợi chính đáng và hết sức cần thiết đối với nhân dân cũng như sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. 3.3. Các hình thức truyền thông được các cấp chính quyền tham gia Có nhiều hình thức để chuyển tải thông tin về sức khỏe đến với người dân trong cộng đồng, mỗi hình thức đều có những ưu thế và hạn chế nhất định. Tùy theo tình hình, đặc điểm đối tượng để lựa chọn hình thức truyền thông phù hợp. Kết quả nghiên cứu cho thấy cán bộ lãnh đạo các ban, ngành, đoàn thể tham gia TTGDSK dưới các hình thức: - Vận động người dân: + Cán bộ tuyến huyện: 100% cán bộ của các huyện Phước Sơn, Nam Trà My, Quế Sơn, Núi Thành, Tam Kỳ tham gia nghiên cứu cho rằng có tham gia vận 154
6. động người dân; tỷ lệ này ở Điện Bàn là 80%; Duy Xuyên và Hiệp Đức là 60%. Ngoài ra huyện Thăng Bình cán bộ các Ban, Ngành không tham gia vào công tác truyền thông vân động người dân. + Cán bộ tuyến xã: Đa số các cán bộ xã đều tham gia vận động người dân, đạt trên 80% (huyện Nam Trà My, Phước Sơn, Quế Sơn, Thăng Bình, Núi Thành, Điện Bàn); huyện Duy Xuyên và Hiệp Đức đạt 95,0%; tại Tam Kỳ con số này là 100%. - Nói chuyện sức khỏe: + Cán bộ tuyến huyện: 100% cán bộ huyện Phước Sơn, Thăng Bình tham gia nghiên cứu cho rằng đã tham gia nói chuyện sức khỏe cho người dân; tỷ lệ này ở Nam Trà My là 80%; huyện Quế Sơn, Núi Thành, Duy Xuyên là 60%, huyện Tam Kỳ, Hiệp Đức chiếm 40%. + Cán bộ tuyến xã: 86,7% cán bộ xã của huyện Nam Trà My có tham gia nói chuyện sức khỏe; tỷ lệ này ở Tam Kỳ, Hiệp Đức là 85%; Núi Thành là 80%; Quế Sơn - 70%; Phước Sơn - 60%; Thăng Bình - 52.1%, Duy Xuyên - 51.4%, Điện Bàn - 50%. - Phát tờ rơi cho người dân: Ngoài 2 hình thức chính trên, cán bộ tuyến huyện và tuyến xã còn tham gia trực tiếp phát tờ rơi về chăm sóc sức khỏe cho nhân dân nhân dịp các sự kiện, cuộc họp + Cán bộ tuyến huyện: 100% cán bộ huyện Phước Sơn tham gia nghiên cứu cho rằng đã từng phát tờ rơi cho người dân; tỷ lệ này ở Nam Trà My là 80%; huyện Điện Bàn, Tam Kỳ là 60%. + Cán bộ tuyến xã: 82,9% cán bộ các ban, ngành xã thuộc huyện Thăng Bình tham gia vào việc phát tờ rơi cho người dân; tỷ lệ này ở Phước Sơn là 80%, Nam Trà My – 73,3%; Tam Kỳ - 70%; Núi Thành – 56%, Hiệp Đức – 55%. Một số huyện như Duy Xuyên, Quế Sơn, Điện Bàn cán bộ xã rất ít tham gia vào hình thức này chiếm tỷ lệ tương ứng là 35%, 15%, 14.3%. 4. Kết luận Qua khảo sát 45 cán bộ của 9 huyện và 205 cán bộ của 41 xã về vai trò của tổ chức Đảng, chính quyền, đoàn thể các cấp về công tác truyền thông giáo dục sức khỏe tại tỉnh Quảng Nam kết quả như sau: - 95,6% cán bộ tuyến huyện và 99,0% cán bộ tuyến xã cho rằng có triển khai các văn bản liên quan đến công tác CSSKND - 95,6% (tuyến huyện) và 98,5% (tuyến xã) có văn bản chỉ đạo, hướng dẫn hoặc kế hoạch thực hiện về công tác TTGDSK - Nguồn thông tin về sức khỏe tới người dân: 155
7. + Tuyến huyện: 80% từ cán bộ y tế, 71,1% qua các phương tiện thông tin như ti vi, đài, báo, loa phát thanh, tờ rơi, poster ; 55,6% qua người dân và 51,1% thu nhận qua ban chăm sóc sức khỏe. + Tuyến xã: 69,8% từ cán bộ y tế, 69,3% Ban Chăm sóc sức khỏe; 65,4% qua các phương tiện thông tin như ti vi, đài, tờ rơi, poster ; 45,5% qua người dân. - Kế hoạch hoạt động y tế có sự tham gia của các cấp chính quyền địa phương: Tuyến huyện - 97,8%; tuyến xã – 99,5%. - Các hình thức chỉ đạo công tác tuyên truyền phòng chống dịch: chỉ đạo bằng văn bản là 84,4% (tuyến huyện) và 81,0% (tuyến xã); chỉ đạo trực tiếp 68,9 % (tuyến huyện) và 70,2% (tuyến xã) - Sự tham gia của các hội, đoàn thể tại địa phương tham gia vào công tác TTGDSK ở tuyến xã khá cao; cụ thể: Hội Phụ nữ - 98,1%, Đoàn Thanh niên - 89,3%, Mặt trận tổ quốc 73,7% Trong khi đó sự tham gia của các hội đoàn thể vào công tác TTGDSK tại tuyến huyện rất hạn chế: Mặt trận tổ quốc 13,3%, Hội Nông dân 11,1%, Hội Phụ nữ 6,7%, Đoàn thanh niên - 4,4%, Văn hóa Thông tin và Ngành Giáo dục - 2,2%, Hội chữ thập đỏ và Hội Cựu chiến binh - Các hình thức truyền thông được các cấp chính quyền tham gia: + Tuyến huyện: 77,8% có tham gia vận động người dân, 62,2% tham gia nói chuyện về sức khoẻ, 44,4% phát tài liệu. + Tuyến xã: 87,3% tham gia vận động người dân, 67,3% thực hiện nói chuyện về sức khoẻ, 59,2% phát tài liệu. 5. Đề xuất, kiến nghị Từ kết quả khảo sát vai trò của tổ chức Đảng, chính quyền, đoàn thể các cấp trong công tác TTGDSK tại tỉnh Quảng Nam, chúng ta đề xuất một số giải pháp sau: Đối với cấp lãnh đạo Đảng, chính quyền huyện,xã: - Tăng cường vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của cấp uỷ Đảng nhằm tiếp tục khẳng định và nâng cao vai trò của các cấp uỷ Đảng trong việc triển khai, quán triệt các chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, nâng cao nhận thức của cả hệ thống chính trị và toàn thể nhân dân về tầm quan trọng của sự nghiệp CSSKND đặc biệt là công tác TTGDSK. - Cần có sự phối hợp chặt chẽ của các ban ngành đoàn thể trong công tác TTGDSK. Đối với ngành y tế: - Lập kế hoạch xây dựng, củng cố và hoàn thiện mạng lưới y tế cơ sở. 156
8. - Tăng cường công tác TTGDSK, lựa chọn các nội dung và hình thức truyền thông phù hợp với điều kiện. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Ban Chấp hành Trung ương (2005), Nghị quyết số 46-NQ/TW ngày 23 tháng 02 năm 2005 của Bộ Chính trị về “Công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khoẻ nhân dân trong tình hình mới”. 2. Bạch Thị Chính, Lê Công Minh, Tạ Quốc Đạt (2009), Hiệu quả truyền thông GDSK nâng cao kiến thức thực hành đúng phòng chống SXH cho người dân tại xã Vĩnh Hựu huyện Gò Tây tỉnh Tiền Giang năm 2009 3. Chiến lược bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân giai đoạn 2011-2020, tầm nhìn 2030. 4. Phạm Mạnh Hùng (2010), “Tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân”, tu-tuong-cham-soc-suc-khoe-nhan-dan.html 5. Phạm Nguyễn Cẩm Thạch và cs, “Thực trạng và giải pháp tăng cường vai trò của hệ thống chính trị và sự tham gia của cộng đồng trong công tác chăm sóc sức khoẻ nhân dân miền núi tỉnh Quảng Nam”. 6. Vũ Thị Minh Hạnh và cs (2004), “Hiệu quả hoạt động của mạng lưới nhân viên y tế tại huyện Tủa Chùa, tỉnh Lai Châu”. 7. Mạnh Thắng (2011), Nỗ lực nâng cao chất lượng công tác truyền thông giáo dục sức khỏe. 8. Trung tâm Truyền thông - Giáo dục Sức khoẻ, Bộ Y tế (1993), “Giáo trình cơ bản về Giáo dục sức khoẻ”. 157