Module THPT 18: Phương pháp dạy học tích cực - Trần Đình Châu

Nội dung text: Module THPT 18: Phương pháp dạy học tích cực - Trần Đình Châu

1. TRẦN ĐÌNH CHÂU – ĐẶNG THU THUỶ PHAN THỊ LUYẾN MODULE THpt 18 ph−¬ng ph¸p d¹y häc tÝch cùc DẠY HỌC VỚI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN | 53
2. A. GIỚI THIỆU S phát trin kinh t — xã hi trong bi cnh toàn cu hoá t ra nhng yêu cu mi i vi ngi lao ng, do ó cng t ra nhng yêu cu mi cho s nghip giáo dc th h tr và ào to ngun nhân lc. Giáo dc cn ào to i ng nhân lc có kh nng áp ng c nhng òi hi mi ca xã hi và th trng lao ng, c bit là nng lc hành ng, tính nng ng, sáng to, tính t lc và trách nhim cng nh nng lc cng tác làm vic, nng lc gii quyt các vn phc hp. i mi PPDH là mt trong nhng nhim v quan trng ca i mi giáo dc, ã c nêu và thc hin trong vài chc nm gn ây các trng ph thông trên c nc. V nguyên tc, có th xem vic i mi PPDH ã c bt u thc hin t sau i hi ln th VI ca ng Cng sn Vit Nam. Tuy nhiên, i mi PPDH thc s tr thành mt hot ng rng khp trong toàn ngành t sau vic ban hành Ngh quyt 4 ca Ban Chp hành Trung ng ng cng sn khoá VII vi yêu cu “tip tc i mi mc tiêu, ni dung, chng trình, phng pháp giáo dc ”. Ngh quyt v giáo dc và khoa hc công ngh ca Hi ngh ln th hai Ban chp hành Trung ng ng khoá VIII tip tc nhn mnh và c th hoá hn yêu cu i mi PPDH. T ó n nay phng pháp giáo dc, PPDH luôn c cp khi ánh giá giáo dc trong các vn kin ca ng và Nhà nc. Trong thi gian qua, mc dù ã có nhng n lc i mi PPDH áng ghi nhn trong toàn ngành, trc ht là giáo dc ph thông, nhng Báo cáo Chính tr ca Ban Chp hành Trung ng ng Cng sn Vit Nam ln th XI vn tip tc nhn nh: “ chng trình, ni dung, phng pháp dy và hc lc hu, i mi chm ” Ngh quyt i hi ng ln này t ra yêu cu i mi cn bn và toàn din nn Giáo dc nc nhà, mt nhim v ht sc ln lao cho toàn ngành Giáo dc nc ta, d nhiên trong ó có tip tc y mnh i mi PPDH. nh hng quan trng trong i mi PPDH là phát huy tính tích cc, t lc và sáng to, phát trin nng lc hành ng, nng lc cng tác làm vic ca ngi hc. ó cng là nhng xu hng quc t trong ci cách PPDH nhà trng ph thông. thc hin có hiu qu vic i mi PPDH trng ph thông thì vic ào to và bi dng i ng GV có nng lc dy hc theo nhng quan im i mi PPDH có vai trò then cht. T nhiu nm nay B Giáo dc và ào to ã chú ý vic bi dng GV v i mi PPDH và ã có nhiu 54 | MODULE THPT 19
3. tài liu v ch này c xut bn. Module này trình bày mt s c s thc tin và lí lun chung, cng nh mt s quan im, phng pháp và k thut dy hc tích cc có th áp dng trong vic i mi PPDH, nhm giúp GV có cái nhìn tng quan v i mi PPDH, trên c s ó có th tìm c nhng ý tng, gi ý vn dng vào các môn hc c th. Module này không có tham vng trình bày toàn din v ch này, mà ch tp trung vào mt s vn la chn. Trong mi vn ch trình bày nhng ni dung c bn, làm c s cho vic vn dng cng nh cho vic tìm hiu, tho lun tip theo. B. MỤC TIÊU Sau khi hc xong module này, hc viên cn: Tóm tt c nh hng i mi PPDH. Lit kê các c trng ca PPDH tích cc. K tên c mt s PPDH tích cc. Tóm tt c bn cht, quy trình, u, nhc im ca mi PPDH c gii thiu trong module này. Vn dng c các PPDH tích cc vào chuyên môn ca mình mt cách linh hot, sáng to, C. NỘI DUNG Hoạt động 1: TÌM HIỂU VỀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC VÀ CÁC ĐẶC TRƯNG CỦA PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TÍCH CỰC NHIỆM VỤ Bn hãy c và nghiên cu nhng thông tin c bn ca Hot ng 1 phân tích, lãm rõ: 1. PPDH tích cc là gì? Bn cht ca PPDH tích cc nh th nào? 2. Nhng c trng c bn ca PPDH tích cc. THÔNG TIN CƠ BẢN 1. Phương pháp dạy học tích cực nh hng i mi phng pháp dy và hc ã c xác nh trong Ngh quyt Trung ng 4 khoá VII (1/1993), Ngh quyt Trung ng 2 DẠY HỌC VỚI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN | 55
4. khoá VIII (12/1996), c th ch hoá trong Lut Giáo dc (12 — 1998), c c th hoá trong các ch th ca B Giáo dc và ào to, c bit là Ch th s 15 (4/1999). iu 24.2 ca Lut Giáo dc ã ghi: "Phng pháp giáo dc ph thông phi phát huy tính tích cc, t giác, ch ng, sáng to ca HS; phù hp vi c im ca tng lp hc, môn hc; bi dng phng pháp t hc, rèn luyn k nng vn dng kin thc vào thc tin; tác ng n tình cm, em li nim vui, hng thú hc tp cho HS". PPDH tích cc là mt thut ng rút gn, c dùng ch nhng phng pháp giáo dc, dy hc theo hng phát huy tính tích cc, ch ng, sáng to ca ngi hc . "Tích cc" trong PPDH tích cc c dùng vi ngha là hot ng, ch ng, trái ngha vi không hot ng, th ng ch không dùng theo ngha trái vi tiêu cc. PPDH tích cc hng ti vic hot ng hoá, tích cc hoá hot ng nhn thc ca ngi hc, ngha là tp trung vào phát huy tính tích cc ca ngi hc ch không phi tp trung vào phát huy tính tích cc ca ngi dy, tuy nhiên dy hc theo phng pháp tích cc thì GV phi n lc nhiu so vi dy theo phng pháp th ng. 2. Đặc trưng của các phương pháp dạy học tích cực a. Dy hc thông qua t chc các hot ng hc tp ca hc sinh Trong PPDH tích cc, ngi hc — i tng ca hot ng "dy", ng thi là ch th ca hot ng "hc" — c cun hút vào các hot ng hc tp do GV t chc và ch o, thông qua ó t lc khám phá nhng iu mình cha rõ ch không phi th ng tip thu nhng tri thc ã c GV sp t. c t vào nhng tình hung ca i sng thc t, ngi hc trc tip quan sát, tho lun, làm thí nghim, gii quyt vn t ra theo cách suy ngh ca mình, t ó nm c kin thc k nng mi, va nm c phng pháp "làm ra" kin thc, k nng ó, không rp theo nhng khuôn mu sn có, c bc l và phát huy tim nng sáng to. Dy hc theo cách này thì GV không ch gin n truyn t tri thc mà còn hng dn hành ng. Chng trình dy hc phi giúp cho tng HS bit hành ng và tích cc tham gia các chng trình hành ng ca cng ng. 56 | MODULE THPT 19
5. b. Dy hc chú trng rèn luyn phng pháp t hc PPDH tích cc xem vic rèn luyn phng pháp hc tp cho HS không ch là mt bin pháp nâng cao hiu qu dy hc mà còn là mt mc tiêu dy hc. Trong xã hi hin i ang bin i nhanh cùng vi s bùng n thông tin, khoa hc, k thut, công ngh phát trin nh v bão, thì không th nhi nhét vào u óc HS khi lng kin thc ngày càng nhiu. Phi quan tâm dy cho HS phng pháp hc ngay t bc Tiu hc và càng lên bc hc cao hn thì càng phi c chú trng. Trong các phng pháp hc thì ct lõi là phng pháp t hc. Nu rèn luyn cho ngi hc có c phng pháp, k nng, thói quen, ý chí t hc thì s to cho h lòng ham hc, khi dy ni lc vn có trong mi con ngi, kt qu hc tp s c nhân lên gp bi. Vì vy, ngày nay ngi ta nhn mnh mt hot ng hc trong quá trình dy hc, n lc to ra s chuyn bin t hc tp th ng sang t hc ch ng , t vn phát trin t hc ngay trong trng ph thông, không ch t hc nhà sau bài lên lp mà t hc c trong tit hc có s hng dn ca GV. c. Tng cng hc tp cá th, phi hp vi hc tp hp tác Trong mt lp hc mà trình kin thc, t duy ca HS không th ng u tuyt i thì khi áp dng PPDH tích cc buc phi chp nhn s phân hoá v cng , tin hoàn thành nhim v hc tp, nht là khi bài hc c thit k thành mt chui công tác c lp. Áp dng PPDH tích cc trình càng cao thì s phân hoá trên càng ln. Vic s dng các phng tin CNTT trong nhà trng s áp ng yêu cu cá th hoá hot ng hc tp theo nhu cu và kh nng ca mi HS. Tuy nhiên, trong hc tp, không phi mi tri thc, k nng, thái u c hình thành bng nhng hot ng c lp cá nhân. Lp hc là môi trng giao tip thy — trò, trò — trò, to nên mi quan h hp tác gia các cá nhân trên con ng chim lnh ni dung hc tp. Thông qua tho lun, tranh lun trong tp th, ý kin mi cá nhân c bc l, khng nh hay bác b, qua ó ngi hc nâng mình lên mt trình mi. Bài hc vn dng c vn hiu bit và kinh nghim sng ca ngi thy giáo. Trong nhà trng, phng pháp hc tp hp tác c t chc cp nhóm, t, lp hoc trng và c s dng ph bin trong dy hc là DẠY HỌC VỚI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN | 57
6. hot ng hp tác trong nhóm nh 4 n 6 ngi. Hc tp hp tác làm tng hiu qu hc tp, nht là lúc phi gii quyt nhng vn gay cn, lúc xut hin thc s nhu cu phi hp gia các cá nhân hoàn thành nhim v chung. Trong hot ng theo nhóm nh s không th có hin tng li; tính cách, nng lc ca mi thành viên c bc l, un nn, phát trin tình bn, ý thc t chc, tinh thn tng tr. Mô hình hp tác trong xã hi a vào i sng hc ng s làm cho các thành viên quen dn vi s phân công hp tác trong lao ng xã hi. Trong nn kinh t th trng ã xut hin nhu cu hp tác xuyên quc gia, liên quc gia; nng lc hp tác phi tr thành mt mc tiêu giáo dc mà nhà trng phi chun b cho HS. d. Kt hp ánh giá ca thy vi t ánh giá ca trò Trong dy hc, vic ánh giá HS không ch nhm mc ích nhn nh thc trng và iu chnh hot ng hc ca trò mà còn ng thi to iu kin nhn nh thc trng và iu chnh hot ng dy ca thy. Trc ây GV gi c quyn ánh giá HS. Trong PPDH tích cc, GV phi hng dn HS phát trin k nng t ánh giá t iu chnh cách hc. Liên quan vi iu này, GV cn to iu kin thun li HS c tham gia ánh giá ln nhau. T ánh giá úng và iu chnh hot ng kp thi là nng lc rt cn cho s thành t trong cuc sng mà nhà trng phi trang b cho HS. Theo hng phát trin các PPDH tích cc ào to nhng con ngi nng ng, sm thích nghi vi i sng xã hi, thì vic kim tra, ánh giá không th dng li yêu cu tái hin các kin thc, lp li các k nng ã hc mà phi khuyn khích trí thông minh, óc sáng to trong vic gii quyt nhng tình hung thc t. Vi s tr giúp ca các thit b k thut, kim tra ánh giá s không còn là mt công vic nng nhc i vi GV, mà li cho nhiu thông tin kp thi hn linh hot iu chnh hot ng dy, ch o hot ng hc. T dy và hc th ng sang dy và hc tích cc, GV không còn óng vai trò n thun là ngi truyn t kin thc, GV tr thành ngi thit k, t chc, hng dn các hot ng c lp hoc theo nhóm nh HS t lc chim lnh ni dung hc tp, ch ng t các mc tiêu kin thc, k nng, thái theo yêu cu ca chng trình. Trên lp, HS hot ng là chính, GV có v nhàn nhã hn. Nhng khi son giáo án, GV phi u t 58 | MODULE THPT 19
7. công sc, thi gian rt nhiu so vi kiu dy và hc th ng mi có th thc hin bài lên lp vi vai trò là ngi gi m, xúc tác, ng viên, c vn, trng tài trong các hot ng tìm tòi hào hng, tranh lun sôi ni ca HS. GV phi có trình chuyên môn sâu rng, có trình s phm lành ngh mi có th t chc, hng dn các hot ng ca HS mà nhiu khi din bin ngoài tm d kin ca GV. Hoạt động 2: TÌM HIỂU VỀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC GỢI MỞ – VẤN ĐÁP Hoạt động 2.1: Tìm hiểu về phương pháp dạy học gợi mở - vấn đáp Phng pháp này khi thu t cách dy hc ca Xôcrat. ây là mt PPDH thng xuyên c vn dng trong dy hc các môn hc trng THPT. NHIỆM VỤ Bn hãy c và nghiên cu nhng thông tin c bn ca hot ng 2 làm rõ: 1. Bn cht ca PPDH gi m - vn áp và quy trình thc hin nó. 2. Ch ra nhng u im, hn ch và nhng im cn lu ý ca PPDH này. 3. Ly ví d minh ho. THÔNG TIN CƠ BẢN 1. Bản chất: PPDH gi m — vn áp là quá trình tng tác gia GV và HS, c thc hin thông qua h thng câu hi và câu tr li tng ng v mt ch nht nh c GV t ra. Qua vic tr li h thng câu hi dn dt ca GV, HS th hin c suy ngh, ý tng ca mình, t ó khám phá và lnh hi c i tng hc tp. ây là PPDH mà GV không trc tip a ra nhng kin thc hoàn chnh mà hng dn HS t duy tng bc các em t tìm ra kin thc mi phi hc. Cn c vào tính cht hot ng nhn thc ca HS, ngi ta phân bit các loi: vn áp tái hin, vn áp gii thích minh ho và vn áp tìm tòi. DẠY HỌC VỚI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN | 59
8. — Vn áp tái hin: c thc hin khi nhng câu hi do GV t ra ch yêu cu HS nhc li kin thc ã bit và tr li da vào trí nh, không cn suy lun. Vn áp tái hin có ngun gc t kiu dy hc giáo iu. Lí lun dy hc hin i không xem vn áp tái hin là mt phng pháp có giá tr s phm. Loi vn áp này ch nên s dng hn ch khi cn t mi liên h gia kin thc ã hc vi kin thc sp hc hoc khi cng c kin thc va mi hc. — Vn áp gii thích minh ho: c thc hin khi nhng câu hi ca GV a ra có kèm theo các ví d minh ho (bng li hoc bng hình nh trc quan) nhm giúp HS d hiu, d ghi nh. Vic áp dng phng pháp này có giá tr s phm cao hn nhng khó hn và òi hi nhiu công sc ca GV hn khi chun b h thng các câu hi thích hp. Phng pháp này c áp dng có hiu qu trong mt s trng hp, nh khi GV biu din phng tin trc quan. — Vn áp tìm tòi (hay vn áp phát hin): Là loi vn áp mà GV t chc s trao i ý kin — k c tranh lun — gia thy vi c lp, có khi gia trò vi trò, thông qua ó, HS nm c tri thc mi. H thng câu hi c sp t hp lí nhm phát hin, t ra và gii quyt mt vn xác nh, buc HS phi liên tc c gng, tìm tòi li gii áp. Trong vn áp tìm tòi, h thng câu hi ca GV gi vai trò ch o, quyt nh cht lng lnh hi ca lp hc. Trt t logic ca các câu hi hng dn HS tng bc phát hin ra bn cht ca s vt, quy lut ca hin tng, kích thích tính tích cc tìm tòi, s ham mun hiu bit ca HS. 2. Quy trình thực hiện a. Trc gi hc — Bc 1: Xác nh mc tiêu bài hc và i tng dy hc. Xác nh các n v kin thc k nng c bn trong bài hc và tìm cách din t các ni dung này di dng câu hi gi ý, dn dt HS. — Bc 2: D kin ni dung các câu hi, hình thc hi, thi im t câu hi (t câu hi ch nào?), trình t ca các câu hi (câu hi trc phi làm nn cho các câu hi tip sau hoc nh hng suy ngh HS gii quyt vn ). D kin ni dung các câu tr li ca HS, trong ó d kin nhng “l hng” v mt kin thc cng nh nhng khó khn, sai lm ph bin mà HS thng mc phi. D kin các câu nhn xét hoc tr li ca GV i vi HS. 60 | MODULE THPT 19
9. — Bc 3: D kin nhng câu hi ph tu tình hình tng i tng c th mà tip tc gi ý, dn dt HS. b. Trong gi hc Bc 4: GV s dng h thng câu hi d kin (phù hp vi trình nhn thc ca tng loi i tng HS) trong tin trình bài dy và chú ý thu thp thông tin phn hi t phía HS. c. Sau gi hc GV chú ý rút kinh nghim v tính rõ ràng, chính xác và trt t logic ca h thng câu hi ã c s dng trong gi dy. 3. Ưu điểm — Vn áp là cách thc tt kích thích t duy c lp ca HS, dy HS cách t suy ngh úng n. Bng cách này HS hiu ni dung hc tp hn là hc vt, thuc lòng. — Gi m vn áp giúp lôi cun HS tham gia vào bài hc, làm cho không khí lp hc sôi ni, sinh ng, kích thích hng thú hc tp và lòng t tin ca HS, rèn luyn cho HS nng lc din t s hiu bit ca mình và hiu ý din t ca ngi khác. — To môi trng HS giúp nhau trong hc tp. HS yu kém có iu kin hc tp các bn trong nhóm, có iu kin tin b trong quá trình hoàn thành các nhim v c giao. — Giúp GV thu nhn tc thi nhiu thông tin phn hi t phía ngi hc, duy trì s chú ý ca HS; giúp kim soát hành vi ca HS và qun lí lp hc. ây, GV ging nh ngi t chc tìm tòi còn HS thì ging nh ngi t lc phát hin kin thc mi. Vì vy, sau khi kt thúc cuc àm thoi, HS có c nim vui ca s khám phá, va nm c kin thc mi, va nm c cách thc i ti kin thc ó, trng thành thêm mt bc v trình t duy. Cui cuc àm thoi, GV cn bit vn dng các ý kin ca HS kt lun vn t ra, có b sung và chnh lí khi cn thit. Làm c nh vy, HS càng hng thú, t tin vì thy trong kt lun ca thy có phn óng góp ý kin ca mình. Dn dt theo phng pháp vn áp tìm tòi nh trên rõ ràng mt nhiu thi gian hn phng pháp thuyt trình ging gii, nhng kin thc HS lnh hi c s chc chn hn nhiu. DẠY HỌC VỚI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN | 61
10. 4. Hạn chế Hn ch ln nht ca phng pháp vn áp là rt khó son tho và s dng h thng câu hi gi m và dn dt HS theo mt ch nht quán. Vì vy òi hi GV phi có s chun b rt công phu, nu không, kin thc mà HS thu nhn c qua trao i s thiu tính h thng, tn mn, thm chí vn vt. — Nu GV chun b h thng câu hi không tt, s dn n tình trng t câu hi không rõ mc ích, t câu hi mà HS d dàng tr li có hoc không. Hin nay nhiu GV thng gp khó khn khi xây dng h thng câu hi do không nm chc trình ca HS, vì vy thng ngay sau khi t câu hi là nêu ngay gi ý câu tr li khin HS ri vào trng thái b ng, không thc s làm vic, ch li vào gi ý ca GV. — Khó kim soát quá trình hc tp ca HS (có nhiu tình hung bt ng trong câu tr li, thm chí câu hi t phía ngi hc, vì vy gi hc d lch hng do câu hi vn vt, không nht quán). — Khó son và xây dng áp án cho các câu hi m (vì phng án tr li ca HS s không ging nhau). 5. Một số lưu ý Khi son các câu hi, GV cn lu ý các yêu cu sau ây: Câu hi phi có ni dung chính xác, rõ ràng, sát vi mc ích , yêu cu ca bài hc, không làm cho ngi hc có th hiu theo nhiu cách khác nhau. — Câu hi phi sát vi tng loi i tng HS, ngha là phi có nhiu câu hi các mc khác nhau, không quá d và cng không quá khó. GV có kinh nghim thng t ra cho HS thy các câu hi u có tm quan trng và khó nh nhau ( HS yu có th tr li c nhng câu hi va sc mà không có cm giác t ti rng mình ch có th tr li c nhng câu hi d và không quan trng). — Cùng mt ni dung hc tp, cùng mt mc ích nh nhau, GV có th s dng nhiu dng câu hi vi nhiu hình thc hi khác nhau. Bên cnh nhng câu hi chính cn chun b nhng câu hi ph (trên c s d kin các câu tr li ca HS, trong ó có th có nhng câu tr li sai) tu tình hình thc t mà gi ý, dn dt tip. Nên chú ý t các câu hi m HS a ra nhiu phng án tr li và phát huy c tính tích cc, sáng to ca HS. 62 | MODULE THPT 19
11. Câu hi c GV s dng vi nhng mc ích khác nhau, nhng khâu khác nhau ca quá trình dy hc nhng quan trng nht và cng khó s dng nht là khâu nghiên cu tài liu mi. Trong khâu dy bài mi, câu hi c s dng trong nhng phng pháp khác nhau nhng quan trng nht là trong phng pháp vn áp. Loi câu hi vn áp tái hin thng c s dng khi: + HS chun b hc bài. + HS ang thc hành, luyn tp. + HS ang ôn tp nhng tài liu ã hc. Loi vn áp — gii thích minh ho c s dng trong các trng hp sau: + HS ã có nhng thông tin c bn — GV mun HS s dng các thông tin y trong nhng tình hung mi, phc tp hn. + HS ang tham gia gii quyt vn t ra. + HS ang c cun hút vào cuc tho lun sôi ni và sáng to. Loi vn áp tìm tòi dù c s dng riêng r, cng ã có tác dng kích thích suy ngh tích cc. Vn áp tìm tòi là phng pháp ang cn c phát trin rng rãi. Mun vy, GV phi u t vào vic nâng cao cht lng các câu hi, gim s câu hi có yêu cu thp v mt nhn thc (ch òi hi tái hin các kin thc s kin) tng dn s câu hi có yêu cu cao v mt nhn thc (òi hi s thông hiu, phân tích, tng hp, khái quát hoá, h thng hoá, vn dng kin thc ã hc). S thành công ca phng pháp gi m — vn áp ph thuc nhiu vào vic xây dng c h thng câu hi gi m thích hp (tt nhiên còn ph thuc vào ngh thut giao tip, ng x và dn dt ca GV). 6. Ví dụ a. Ví d minh ho trong môn Toán Ví d: Khi dy môn Toán lp 10, khi hng dn HS gii bài toán: Tìm các giá tr ca m h bt phng trình sau có nghim: x2 + 2x − 15 < 0  (m+ 1)x ≥ 3 (Bài 64 trang 146, SGK i s 10 Nâng cao) GV có th s dng h thng câu hi sau: DẠY HỌC VỚI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN | 63
12. — Bt phng trình u ca h ã có nghim cha? Tp nghim ca bt phng trình ó nh th nào? — xác nh tp nghim ca bt phng trình th hai phi xét nhng trng hp nào? ( tr li c câu hi này, HS phi vn dng thành tho cách gii và bin lun bt phng trình dng ax + b ≥ 0). — Vi mi trng hp ó, h bt phng trình có nghim khi nào? Tr li c các câu hi trên thì HS s gii c bài toán. T cách gii bài toán trên, cho HS tho lun tr li các câu hi: — Có th tng quát bài toán tng quát trên thành bài toán nào? — ng li gii bài toán tng quát ó nh th nào? Câu tr li mong i là: Bài toán tng quát: Cho mt h bt phng trình có cha tham s. Hãy tìm tt c các giá tr ca tham s h bt phng trình ã cho có nghim. ng li gii bài toán tng quát ó là: Tìm mi giá tr ca tham s m cho: Mi bt phng trình ca h u có nghim, tìm tp nghim T 1, T 2 ca mi bt phng trình trong trng hp ó. Tìm iu kin các bt phng trình ca h có nghim chung, tc là tìm iu kin T∩ T ≠∅ . 1 2 b. Ví d minh ho trong môn Sinh hc Khi dy bài axit nuclêic ( bài 6 — SGK Sinh hc 10), GV có th s dng phng pháp vn áp tìm tòi thông qua h thng câu hi mang tính ch o. Các câu hi d kin: — Trong tin hc, ngi ta s dng my kí t? (Có 2 kí t 0 và 1) — Vi hai loi kí t ngi ta có my kh nng biu t? — ADN có my kí t? (4 loi nuclêic: A, T, G, X) — Vi 4 loi kí t, ADN có vai trò gì i vi thông tin di truyn? — Cu trúc 2 mch ca ADN có vai trò gì? — Tìm s hp lí trong nguyên tc b sung? Khi gii áp c ln lt các câu hi, HS dn dn phát hin ra s phù hp gia cu trúc và chc nng ca ADN. 64 | MODULE THPT 19
13. Hoạt động 2.2: Tóm tắt phương pháp dạy học gợi mở – vấn đáp Bn có th tóm tt PPDH này bng mt bn t duy (BTD) theo gi ý sau: Hoạt động 2.3: Đề xuất một ví dụ (một bài dạy) về phương pháp dạy học gợi mở – vấn đáp Bn xut mt ví d (mt bài dy) v PPDH gi m — vn áp trong môn hc ca mình. Hoạt động 2.4: Thảo luận nhóm phương pháp dạy học gợi mở – vấn đáp và các ví dụ đề xuất ở hoạt động 2.3 Gi ý: — Vn dng PPDH này trong chuyên môn ca mình vào các tình hung dy hc nào: dy bài mi, hay luyn tp, ôn tp, cng c kin thc hay thc hành, thí nghim, ? — Nhng khó khn khi vn dng PPDH này. — Ví d xut có c trng cho PPDH này không hay có th s dng vi PPDH nào khác, Hoạt động 2.5: Đánh giá và tự đánh giá Bn t rút ra nhng u, nhc im chính và cách s dng PPDH gi m — vn áp trong môn hc ca mình nhm t hiu qu cao nht. Tham kho BTD tóm tt PPDH gi m - vn áp sau ây i chiu vi kt qu hot ng 2.2 trên. DẠY HỌC VỚI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN | 65
14. Hoạt động 3: TÌM HIỂU VỀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC PHÁT HIỆN VÀ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ Hoạt động 3.1: Đọc và tìm hiểu về phương pháp dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề NHIỆM VỤ Bn hãy c k nhng thông tin c bn ca Hot ng 3 làm rõ: 1. Bn cht ca PPDH phát hin và gii quyt vn (PH&GQV), quy trình thc hin nó. 2. Ch ra nhng u, nhc im và nhng im cn lu ý ca PPDH PH&GQV. 3. Ly ví d minh ho. THÔNG TIN CƠ BẢN T nhng nm 1960, GV ã làm quen vi thut ng “dy hc nêu vn ” nhng cho n nay vn cha vn dng thành tho. Có ngi cho rng thut ng “nêu vn ” có th gây hiu lm là GV nêu ra vn HS gii quyt, do ó ngh thay “nêu vn ” bng “gi vn ”. Thc ra, trc ht cn tp dt cho HS kh nng phát hin vn t mt tình hung trong hc tp hoc trong thc tin. ây là mt kh nng có ý ngha rt quan trng i vi mt con ngi và không phi d dàng mà có 66 | MODULE THPT 19
15. c. Mt khác, s thành t trong cuc i không ch tu thuc vào nng lc phát hin kp thi nhng vn ny sinh trong thc tin mà bc quan trng tip theo là gii quyt hp lí nhng vn c t ra. Vì vy, ngày nay ngi ta có xu hng dùng thut ng “dy hc gii quyt vn ” hoc “dy hc t và gii quyt vn ” hoc “dy hc PH&GQV”. 1. Bản chất Dy hc PH & GQV là PPDH trong ó GV to ra nhng tình hung có vn , iu khin HS phát hin vn , hot ng t giác, tích cc, ch ng, sáng to gii quyt vn và thông qua ó chim lnh tri thc, rèn luyn k nng và t c nhng mc ích hc tp khác. c trng c bn ca dy hc PH & GQV là “tình hung gi vn ” vì “T duy ch bt u khi xut hin tình hung có vn " (Rubinstein). Tình hung có vn (tình hung gi vn ) là mt tình hung gi ra cho HS nhng khó khn v lí lun hay thc tin mà h thy cn và có kh nng vt qua, nhng không phi ngay tc khc bng mt thut gii, mà phi tri qua quá trình tích cc suy ngh, hot ng bin i i tng hot ng hoc iu chnh kin thc sn có. 2. Quy trình thực hiện Bc 1. Phát hin hoc thâm nhp vn Phát hin vn t mt tình hung gi vn . Gii thích và chính xác hoá tình hung (khi cn thit) hiu úng vn c t ra. Phát biu vn và t mc tiêu gii quyt vn ó. Bc 2. Tìm gii pháp Tìm cách gii quyt vn (thng c thc hin theo s bên): + Phân tích vn : làm rõ mi liên h gia cái ã bit và cái cn tìm (da vào nhng tri thc ã hc, liên tng ti kin thc thích hp). + Hng dn HS tìm chin lc gii quyt vn thông qua xut và thc hin hng gii quyt vn . Cn thu thp, t chc d liu, huy ng tri thc; s dng nhng phng pháp, k thut nhn thc, tìm oán suy lun nh hng ích, quy l v quen, c bit hoá, chuyn qua nhng trng hp suy bin, tng t hoá, khái quát hoá, xem xét nhng mi liên h và ph thuc, suy xuôi, suy ngc tin, suy ngc lùi, DẠY HỌC VỚI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN | 67
16. Phng hng xut có th c iu chnh Bt u khi cn thit. Kt qu ca vic xut và thc hin hng gii quyt Phân tích vn vn là hình thành c mt gii pháp. + Kim tra tính úng n xut và thc hin hng gii quyt ca gii pháp: Nu gii pháp úng thì kt thúc Hình thành gii pháp ngay, nu không úng thì lp li t khâu phân tích vn cho n khi _ tìm c gii pháp Gii pháp úng úng. Sau khi ã tìm ra mt gii pháp, có th tip tc tìm thêm nhng Kt thúc gii pháp khác, so sánh chúng vi nhau tìm ra gii pháp hp lí nht. Bc 3. Trình bày gii pháp: HS trình bày li toàn b t vic phát biu vn cho ti gii pháp. Nu vn là mt bài cho sn thì có th không cn phát biu li vn . Bc 4. Nghiên cu sâu gii pháp Tìm hiu nhng kh nng ng dng kt qu. xut nhng vn mi có liên quan nh xét tng t, khái quát hoá, lt ngc vn , và gii quyt nu có th. 3. Ưu điểm — Phng pháp này góp phn tích cc vào vic rèn luyn t duy phê phán, t duy sáng to cho HS. Trên c s s dng vn kin thc và kinh nghim ã có HS s xem xét, ánh giá, thy c vn cn gii quyt. — ây là phng pháp phát trin c kh nng tìm tòi, xem xét di nhiu góc khác nhau. Trong khi PH & GQV, HS s huy ng c tri thc và kh nng cá nhân, kh nng hp tác, trao i, tho lun vi bn bè tìm ra cách gii quyt vn tt nht. 68 | MODULE THPT 19
17. — Thông qua vic gii quyt vn , HS c lnh hi tri thc, k nng và phng pháp nhn thc (“gii quyt vn ” không còn ch thuc phm trù phng pháp mà ã tr thành mt mc ích dy hc, c c th hoá thành mt mc tiêu là phát trin nng lc gii quyt vn , mt nng lc có v trí hàng u con ngi thích ng c vi s phát trin ca xã hi). 4. Hạn chế — Phng pháp này òi hi ngi GV phi u t nhiu thi gian và công sc, phi có nng lc s phm tt mi suy ngh to ra c nhiu tình hung gi vn và hng dn HS tìm tòi PH & GQV. — Vic t chc tit hc hoc mt phn ca tit hc theo phng pháp PH & GQV òi hi phi có nhiu thi gian hn so vi các phng pháp thông thng. Hn na, theo Lecne: “Ch có mt s tri thc và phng pháp hot ng nht nh, c la chn khéo léo và có c s mi tr thành i tng ca dy hc nêu vn ”. 5. Một số lưu ý Lecne khng nh rng: “S tri thc và k nng c HS thu lm trong quá trình dy hc nêu vn s giúp hình thành nhng cu trúc c bit ca t duy. Nh nhng tri thc ó, tt c nhng tri thc khác mà HS ã lnh hi không phi trc tip bng nhng PPDH nêu vn , s c ch th chnh n li, cu trúc li”. Do ó, không nên yêu cu HS t khám phá tt các các tri thc quy nh trong chng trình. — Cho HS PH & GQV i vi mt b phn ni dung hc tp, có th có s giúp ca GV vi mc nhiu ít khác nhau. HS c hc không ch kt qu mà iu quan trng hn là c quá trình PH & GQV. — HS chnh n li, cu trúc li cách nhìn i vi b phn tri thc còn li mà h ã lnh hi không phi bng con ng t PH & GQV, thm chí có th cng không phi nghe GV thuyt trình PH & GQV. T trng các vn ngi hc PH & GQV so vi chng trình tu thuc vào c im ca môn hc, vào i tng HS và hoàn cnh c th. Tuy nhiên, phng hng chung là: T trng phn ni dung c dy theo cách HS PH & GQV không choán ht toàn b môn hc nhng cng phi ngi hc bit cách thc, có k nng gii quyt vn và có kh nng DẠY HỌC VỚI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN | 69
18. cu trúc li tri thc, bit nhìn toàn b ni dung còn li di dng ang trong quá trình hình thành và phát trin theo cách PH & GQV. — GV cn hiu úng các cách to tình hung gi vn và tn dng các c hi to ra tình hung ó, ng thi to iu kin HS t lc gii quyt vn . Dy hc PH & GQV có th áp dng trong các giai on ca quá trình dy hc: hình thành kin thc mi, cng c kin thc và k nng, vn dng kin thc. Phng pháp này cn hng ti mi i tng HS ch không ch áp dng riêng cho HS khá gii. Trong dy hc PH & GQV có th phân bit 4 mc : Mc 1: GV t vn , nêu cách gii quyt vn . HS thc hin cách gii quyt vn theo s hng dn ca GV. GV ánh giá kt qu làm vic ca HS. Mc 2: GV nêu vn , gi ý HS tìm ra cách gii quyt vn . HS thc hin cách gii quyt vn vi s giúp ca GV khi cn. GV và HS cùng ánh giá. Mc 3: GV cung cp thông tin to tình hung. HS phát hin, nhn dng, phát biu vn ny sinh cn gii quyt, t lc xut các gi thuyt và la chn các gii pháp. HS thc hin k hoch gii quyt vn . GV và HS cùng ánh giá. Mc 4: HS t lc phát hin vn ny sinh trong hoàn cnh ca mình hoc ca cng ng, la chn vn phi gii quyt, t xut ra gi thuyt, xây dng k hoch gii, thc hin k hoch gii, t ánh giá cht lng và hiu qu vic gii quyt vn . Phn ông GV chúng ta mi vn dng dy hc t — gii quyt vn mc 1 và 2. Phi phn u trong nhiu trng hp có th t ti mc 3 và 4, t ó làm cho dy hc PH & GQV tr thành ph bin. Mt s cách thông dng to tình hung gi vn là: D oán nh nhn xét trc quan, thc hành hoc hot ng thc tin; Lt ngc vn ; Xét tng t; Khái quát hoá; Khai thác kin thc c, t vn dn n kin thc mi; Gii bài tp mà cha bit thut gii trc tip; Tìm sai lm trong li gii; Phát hin nguyên nhân sai lm và sa cha sai lm; Trong dy hc, các c hi nh vy rt nhiu, do ó PPDH PH & GQV có kh nng c áp dng rng rãi trong dy hc nhm phát huy tính ch ng, sáng to ca HS. 70 | MODULE THPT 19
19. 6. Ví dụ minh hoạ Ví d minh ho qua môn Toán Ví d 1 . Khi dy phn Bt phng trình lp 10 có th cho HS gii bài tp sau: Khi gii bt phng trình (x − 1) 2(x + 2) ≤ 0 (1), bn Hoà ã gii nh sau : (x − 1) 2(x + 2) ≤ 0 ⇔ x + 2 ≤ 0 ⇔ x ≤ −2. (2) Vy tp nghim ca bt phng trình ã cho là {x| x < −2}. Xét xem li gii trên ã úng cha ? Nu cha úng, hãy sa li. Khi gii bài toán này, HS cng c t vào mt tình hung gi vn vi nhim v là phát hin nguyên nhân và sa cha sai lm. ó là mt tình hung gi vn vì i chiu vi ba iu kin ca tình hung gi vn , ta thy: — HS cha có sn câu tr li và cng không bit mt thut gii nào có câu tr li. — HS có nhu cu gii quyt vn , h không th chp nhn nguyên nhân sai lm mà không sa cha. — Vn này liên quan n nhng kin thc sn có ca h, không có gì vt quá yêu cu, h thy nu tích cc suy ngh vn dng kin thc ã hc thì có th tìm ra nguyên nhân sai lm và sa cha sai lm. Bc 1. Phát hin hoc thâm nhp vn : Sau khi ra , GV dành thi gian HS suy ngh xem xét li gii ã úng cha. Nu sai thì sai im nào? Nu HS cha phát hin c sai lm thì GV có th gi ý HS thy c bt phng trình còn có nghim khác, chng hn x = 1; x = —2. Bc 2. Tìm gii pháp : Sau khi cho HS tìm kim, to iu kin HS ch ra c các sai lm trong li gii: 1/ Sai lm là do vic vit: A 2B ≤ 0 ⇔ B ≤ 0. 2 A= 0 úng ra: A B ≤ 0 ⇔  B≤ 0 (Sai lm này HS rt khó nhn ra) 2/ Sai lm th hai là vic vit tp nghim cha úng. DẠY HỌC VỚI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN | 71
20. Bc 3. Trình bày gii pháp T vic ch ra nhng sai lm ó, HS có th a ra c li gii úng: 2 x= 1 x= 1 (x − 1) (x + 2) ≤ 0 ⇔  ⇔  x+ 2 ≤ 0 x≤− 2 Vy bt phng trình ã cho có nghim là x = 1 hoc x ≤ 2. Bc 4. Nghiên cu sâu gii pháp : T vic gii bt phng trình 2 A= 0 A B ≤ 0 ⇔  nh trên, có th suy cách gii tng t cho các bt B≤ 0 phng trình có dng: A 2B ≥ 0 hoc các bt phng trình dng AB≤ 0; AB ≥ 0 Ví d 2 . Khi dy phn Bt phng trình theo chng trình i s 10 nâng cao có th yêu cu HS gii bài tp sau: Tìm các giá tr ca tham s m phng trình x2 − 2mx + (m + 1)|x − m| + 1 = 0 (1) a) Có hai nghim phân bit ; b) Có bn nghim phân bit . ây là bài toán mà mi nhìn HS thy không thuc loi toán c bn nào ã xét. Khi gii bài toán này HS cng c t vào mt tình hung gi vn . Bc 1. Phát hin hoc thâm nhp vn : Các em ã bit cách tìm iu kin mt phng trình bc hai có s nghim cho trc: có hai nghim, mt nghim hoc vô nghim. Các em cng ã bit gii bài toán v s nghim ca phng trình trùng phng. Liu có th gii bài toán v s nghim ca phng trình có cha n trong du giá tr tuyt i nh phng trình (1) hay không? Bc 2. Tìm gii pháp : GV to iu kin HS nêu cách gii quyt ca các em. Nhiu HS thng nêu cách gii: phá du giá tr tuyt i, sau ó vi mi trng hp nêu iu kin phng trình có hai nghim phân bit, Cho HS tho lun xem liu nhng cách HS a ra có phù hp không? Khi gii có khó khn gì không? Sau ó GV có th gi ý HS thy mi liên h gia |x − m| và x2 − 2mx. (Có th liên h vi phn b) Bài 27, trang 85, SGK i s 10 nâng cao: 72 | MODULE THPT 19
21. “Bng cách t n ph, gii phng trình : x 2 + 4x − 3 |x + 2| + 4 = 0”) T ó, HS thy c phép t n ph là: t t = |x − m| , vi t ≥ 0. Phng trình ã cho c chuyn thành: t2 + (m + 1)t + 1 − m 2 = 0. (2) Mi nghim dng ca phng trình (2) ng vi hai nghim ca phng trình (1), mi nghim bng 0 ca phng trình (2) ng vi mt nghim ca phng trình (1). n ây HS thy c cách gii quyt bài toán này gn ging bài toán v s nghim ca phng trình trùng phng có SGK. Bc 3. Trình bày gii pháp : HS trình bày li quá trình gii quyt bài toán: t vic t n ph, lp lun v mi liên h gia nghim ca phng trình trung gian và s nghim ca phng trình ban u n vic gii quyt trn vn bài toán. Bc 4. Nghiên cu sâu gii pháp : Sau khi t n ph thì cách lp lun tng t nh cách bin lun s nghim ca phng trình trùng phng, do ó có th yêu cu HS gii nhng yêu cu tng t: Tìm m phng trình (1) có ba nghim phân bit; có úng mt nghim; vô nghim . T bài toán trên, bng cách tng t có th gii các bài toán v s nghim ca phng trình: (x 2 − 1)(x + 3)(x + 5) = m. (Vi bài tp này HS có th t n ph t = x 2 + 4x + 4 ri gii tng t nh vi phng trình trùng phng). Hoạt động 3.2: Tóm tắt phương pháp dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề NHIỆM VỤ Da vào thông tin c bn ca Hot ng 3.1, bn hãy tóm tt nhng ni dung c bn ca PPDH & GQV. Bn có th tóm tt PPDH này bng mt BTD theo gi ý sau: DẠY HỌC VỚI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN | 73
22. Hoạt động 3.3: Đề xuất một ví dụ về phương pháp dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề Bn xut mt ví d (mt bài dy) v PPDH PH & GQV trong môn hc ca mình. Hoạt động 3.4: Thảo luận nhóm về phương pháp dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề và các ví dụ đề xuất ở hoạt động 3.3 Gi ý: — Vn dng PPDH này trong chuyên môn ca mình vào các tình hung dy hc nào: dy bài mi, hay luyn tp, ôn tp, cng c kin thc hay thc hành, thí nghim, ? — Nhng khó khn khi vn dng PPDH này. — Ví d xut có c trng cho PPDH này không hay có th s dng vi PPDH nào khác, Hoạt động 3.5: Đánh giá và tự đánh giá Bn t rút ra nhng u, nhc im chính và cách s dng phát hin và gii quyt vn trong môn hc ca mình nhm t hiu qu cao nht. Tham kho BTD tóm tt PPDH này i chiu vi kt qu hot ng 3.2 trên. 74 | MODULE THPT 19
23. Hoạt động 4: TÌM HIỂU VỀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC HỢP TÁC TRONG NHÓM NHỎ Hoạt động 4.1: Đọc và tìm hiểu về phương pháp dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ NHIỆM VỤ Bn hãy c k thông tin c bn ca Hot ng 4 làm rõ: 1. Bn cht ca PPDH hp tác theo nhóm nh và quy trình thc hin nó. 2. Ch ra nhng u, nhc im và nhng im cn lu ý v PPDH hp tác theo nhóm nh. 3. Ly ví d minh ho. THÔNG TIN CƠ BẢN Nng lc hp tác c xem là mt trong nhng nng lc quan trng ca con ngi trong xã hi hin nay, chính vì vy, phát trin nng lc hp tác t trong trng hc ã tr thành mt xu th giáo dc trên toàn th gii. Dy hc hp tác trong nhóm nh chính là s phn ánh thc tin ca xu th ó. DẠY HỌC VỚI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN | 75
24. 1. Bản chất PPDH hp tác trong nhóm nh còn c gi bng mt s tên khác nh “Phng pháp tho lun nhóm” hoc “PPDH hp tác” ây là mt PPDH mà “ HS c phân chia thành tng nhóm nh riêng bit, chu trách nhim v mt mc tiêu duy nht, c thc hin thông qua nhim v riêng bit ca tng ngi. Các hot ng cá nhân riêng bit c t chc li, liên kt hu c vi nhau nhm thc hin mt mc tiêu chung”. Phng pháp tho lun nhóm c s dng nhm giúp cho mi HS tham gia mt cách ch ng vào quá trình hc tp, to c hi cho các em có th chia s kin thc, kinh nghim, ý kin gii quyt các vn có liên quan n ni dung bài hc; to c hi cho các em c giao lu, hc hi ln nhau; cùng nhau hp tác gii quyt nhng nhim v chung. 2. Quy trình thực hiện Khi s dng PPDH này, lp hc c chia thành nhng nhóm t 4 n 6 ngi. Tu mc ích s phm và yêu cu ca vn hc tp, các nhóm c phân chia ngu nhiên hoc có ch nh, c duy trì n nh trong c tit hc hoc thay i theo tng hot ng, tng phn ca tit hc, các nhóm c giao cùng nhim v hoc c giao các nhim v khác nhau. Cu to ca mt hot ng theo nhóm (trong mt phn ca tit hc, hoc mt tit, mt bui) có th là nh sau: Bc 1: Làm vic chung c lp GV gii thiu ch tho lun hoc nêu vn , xác nh nhim v nhn thc. T chc các nhóm, giao nhim v cho các nhóm, quy nh thi gian và phân công v trí làm vic cho các nhóm. Hng dn cách làm vic theo nhóm (nu cn). Bc 2: Làm vic theo nhóm Phân công trong nhóm, tng cá nhân làm vic c lp. Trao i ý kin, tho lun trong nhóm. C i din trình bày kt qu làm vic ca nhóm. 76 | MODULE THPT 19
25. Bc 3: Tho lun, tng kt trc toàn lp i din tng nhóm trình bày kt qu tho lun ca nhóm. Các nhóm khác quan sát, lng nghe, cht vn, bình lun và b sung ý kin. GV tng kt và nhn xét, t vn cho bài tip theo hoc vn tip theo. 3. Ưu điểm — HS c hc cách cng tác trên nhiu phng din. — HS c nêu quan im ca mình, c nghe quan im ca bn khác trong nhóm, trong lp; c trao i, bàn lun v các ý kin khác nhau và a ra li gii ti u cho nhim v c giao cho nhóm. Qua cách hc ó, kin thc ca HS s bt phn ch quan, phin din, làm tng tính khách quan khoa hc, t duy phê phán ca HS c rèn luyn và phát trin. — Các thành viên trong nhóm chia s các suy ngh, bn khon, kinh nghim, hiu bit ca bn thân, cùng nhau xây dng nhn thc, thái mi và hc hi ln nhau. Kin thc tr nên sâu sc, bn vng, d nh và nh nhanh hn do c giao lu, hc hi gia các thành viên trong nhóm, c tham gia trao i, trình bày vn nêu ra. HS hào hng khi có s óng góp ca mình vào thành công chung ca c lp. — Nh không khí tho lun ci m nên HS, c bit là nhng em nhút nhát, tr nên bo dn hn; các em hc c cách trình bày ý kin ca mình, bit lng nghe có phê phán ý kin ca bn; t ó, giúp HS d hoà nhp vào cng ng nhóm, to cho các em s t tin, hng thú trong hc tp và sinh hot. — Vn hiu bit và kinh nghim xã hi ca HS thêm phong phú; k nng giao tip, k nng hp tác ca HS c phát trin. 4. Hạn chế — Mt s HS do nhút nhát hoc vì mt s lí do nào ó không tham gia vào hot ng chung ca nhóm, nên nu GV không phân công hp lí có th dn n tình trng ch có mt vài HS hc khá tham gia còn a s HS khác không hot ng. — Ý kin các nhóm có th quá phân tán hoc mâu thun gay gt vi nhau (nht là i vi các môn Khoa hc xã hi). — Thi gian có th b kéo dài. DẠY HỌC VỚI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN | 77
26. — Vi nhng lp có s s ông hoc lp hc cht hp, bàn gh khó di chuyn thì khó t chc hot ng nhóm. Khi tranh lun, d dn ti lp n ào, nh hng n các lp khác. 5. Một số lưu ý — Có nhiu cách chia nhóm, có th theo s im danh, theo màu sc, theo biu tng, theo gii tính, theo v trí ngi hoc có cùng s la chn, — Quy mô nhóm có th ln hoc nh, tu theo nhim v. Tuy nhiên, nhóm thng t 3 — 5 HS là phù hp. — Cn quy nh rõ thi gian tho lun nhóm và trình bày kt qu tho lun cho các nhóm. — Khi làm vic theo nhóm, các nhóm có th t bu ra nhóm trng nu cn. Các thành viên trong nhóm có th luân phiên nhau làm nhóm trng. Nhóm trng phân công cho mi nhóm viên thc hin mt phn công vic. — Kt qu tho lun có th c trình bày di nhiu hình thc (bng li, bng tranh v, bng tiu phm, bng vn bn vit trên giy to, ) có th do mt ngi thay mt nhóm trình bày hoc có th nhiu ngi trình bày, mi ngi mt on ni tip nhau. — Trong sut quá trình HS tho lun, GV cn n các nhóm, quan sát, lng nghe, gi ý, giúp HS khi cn thit. Trong nhóm nh, mi thành viên u c hot ng tích cc, không th li vào mt vài ngi nng ng và ni tri hn. Các thành viên trong nhóm giúp nhau tìm hiu vn trong không khí thi ua vi các nhóm khác. Kt qu làm vic ca mi nhóm s óng góp vào kt qu chung ca c lp. trình bày kt qu làm vic ca nhóm trc toàn lp, nhóm có th c ra mt i din hoc có th phân công mi nhóm viên trình bày mt phn nu nhim v c giao là khá phc tp. Tu theo tng nhim v hc tp, HS có th s dng hình thc HS làm vic cá nhân hoc hot ng nhóm cho phù hp, không nên thc hin PPDH này mt cách hình thc. Không nên lm dng hot ng nhóm và cn phòng xu hng hình thc (tránh li suy ngh: i mi PPDH là phi s dng hot ng nhóm). Ch nhng hot ng òi hi s phi hp ca các cá nhân nhim v hoàn thành nhanh chóng hn, hiu qu hn hot ng cá nhân mi nên s dng phng pháp này. To iu kin các nhóm t ánh giá ln nhau hoc c lp cùng ánh giá. 78 | MODULE THPT 19
27. PPDH hp tác trong nhóm nh cho phép các thành viên trong nhóm chia s các suy ngh, bn khon, kinh nghim, hiu bit ca bn thân, cùng nhau xây dng nhn thc, thái mi. Bng cách nói ra nhng iu ang ngh, mi ngi có th nhn rõ trình hiu bit ca mình v ch nêu ra, thy mình cn hc hi thêm nhng gì. Bài hc tr thành quá trình hc hi ln nhau ch không phi ch là s tip nhn th ng t GV. Thành công ca lp hc ph thuc vào s nhit tình tham gia ca mi thành viên, vì vy phng pháp này còn c gi là phng pháp huy ng mi ngi cùng tham gia, hoc rút gn là phng pháp cùng tham gia. Các cách thành lp nhóm Có rt nhiu cách thành lp nhóm theo các tiêu chí khác nhau, không nên áp dng mt tiêu chí duy nht trong c nm hc. Bng sau ây trình bày 10 cách theo các tiêu chí khác nhau. ☺: u im : Nhc im Tiêu chí Cách thc hin — u, nhc im ☺ i vi HS thì ây là cách d chu nht 1. Các nhóm gm thành lp nhóm, m bo công vic thành công nhng ngi t nhanh nht. nguyn, chung mi D to ra s tách bit gia các nhóm trong quan tâm lp, vì vy cách to nhóm nh th này không nên là kh nng duy nht. Bng cách m s, phát th, gp thm, sp xp theo màu sc, ☺ Các nhóm luôn luôn mi s m bo là tt c 2. Các nhóm ngu các HS u có th hc tp chung nhóm vi tt c nhiên các HS khác. Nguy c có trc trc s tng cao, HS phi sm làm quen vi vic ó thy rng cách lp nhóm nh vy là bình thng. Xé nh mt bc tranh hoc các t tài liu cn x lí, các HS c phát các mu xé nh, nhng HS 3. Nhóm ghép hình ghép thành bc tranh hoc t tài liu ó s to thành nhóm. DẠY HỌC VỚI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN | 79
28. Tiêu chí Cách thc hin — u, nhc im ☺ Cách to lp nhóm kiu vui chi, không gây ra s i ch. Cn mt ít chi phí chun b và cn nhiu thi gian hn to lp nhóm. Ví d: Tt c nhng HS cùng sinh ra trong mùa ông, mùa xuân, mùa hè hoc mùa thu s to 4. Các nhóm vi thành nhóm. nhng c im ☺ To lp nhóm mt cách c áo, to ra nim chung vui cho HS có th bit nhau rõ hn. Cách làm này mt i tính c áo nu c s dng thng xuyên. Các nhóm c duy trì trong mt s tun hoc mt s tháng, các nhóm này thm chí có th 5. Các nhóm c nh c t tên riêng. trong mt thi gian ☺ Cách làm này ã c chng t tt trong dài nhng nhóm hc tp có nhiu vn . Sau khi ã quen nhau mt thi gian dài thì vic lp các nhóm mi s khó khn. Nhng HS khá gii trong lp cùng luyn tp vi các HS yu hn và m nhn nhim v ca ngi hng dn. 6. Nhóm có HS khá ☺ Tt c u c li. Nhng HS khá gii m gii h tr HS nhn trách nhim, nhng HS yu kém c yu kém giúp . Ngoài vic mt nhiu thi gian thì ch có ít nhc im, tr phi nhng HS khá gii hng dn sai. Nhng HS yu hn s x lí các bài tp c bn, nhng HS c bit gii s nhn c thêm nhng bài tp b sung. 7. Phân chia theo ☺ HS có th t xác nh mc ích ca mình. nng lc hc tp Ví d ai b im kém trong môn Toán thì có th khác nhau tp trung vào mt s ít bài tp. Cách làm này dn n kt qu là nhóm hc tp cm thy b chia thành nhng HS thông minh và nhng HS kém. 80 | MODULE THPT 19
29. Tiêu chí Cách thc hin — u, nhc im c áp dng thng xuyên khi hc tp theo tình hung, nhng HS thích hc tp vi hình nh, âm thanh hoc biu tng s nhn c 8. Phân chia theo nhng bài tp tng ng. các dng hc tp ☺ HS s bit các em thuc dng hc tp nh th nào? HS ch hc nhng gì mình thích và b qua nhng ni dung khác. Ví d, trong khuôn kh mt d án, mt s HS s kho sát mt xí nghip sn xut, mt s khác kho sát mt c s chm sóc xã hi, 9. Nhóm vi các bài ☺ To iu kin hc tp theo kinh nghim i tp khác nhau vi nhng gì c bit quan tâm. Thng ch có th áp dng trong khuôn kh mt d án ln. ☺ Có th thích hp nu hc v nhng ch c trng cho HS nam và n, ví d trong ging dy 10. Phân chia HS v tình dc, ch la chn ngh nghip, nam và n Nu b lm dng có th dn n mt bình ng nam n. 6. Ví dụ minh hoạ a. Ví d minh ho qua môn Toán Ví d 1. Khi hc bài Bt phng trình và h bt phng trình bc nht mt n (i s 10) , cng c bài có th cho HS hot ng theo nhóm gii các bài tp trong phiu hc tp sau: Phiu hc tp s 1: Khi gii bt phng trình (x − 1) 2(x + 2) ≤ 0 (1), bn Hoà ã gii nh sau: (x − 1)2(x + 2) ≤ 0 ⇔ x + 2 ≤ 0 ⇔ x ≤ −2. (2) Vy tp nghim ca bt phng trình ã cho là (−∞; −2). Xét xem li gii trên ã úng cha? Nu cha úng, hãy sa li. DẠY HỌC VỚI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN | 81
30. Phiu hc tp s 2: x2 − 4 ≥ 0 Khi gii h bt phng trình  (1) , bn Bình ã gii nh sau: x+ 2 ≥ 0 x20− ≥  x2 ≥ Ta có: (1) ⇔ ⇔  ⇔x ≥ 2 (2). x20+≥  x ≥− 2 Vy tp nghim ca h bt phng trình ã cho là (2; + ∞). Xét xem li gii trên ã úng cha? Nu cha úng, hãy sa li. Chia HS thành các nhóm, mi nhóm t 4 — 5 HS. Phân công nhim v (mt na s nhóm làm phiu s 1, mt na s nhóm còn li làm phiu s 2). Các nhóm làm bài (thi gian: 3 phút), sau ó i din các nhóm trình bày kt qu làm vic ca nhóm mình, HS c lp cùng nhn xét, b sung và hoàn chnh. T vic tho lun nh trên, HS nhn thy mt s sai lm cn tránh khi gii bt phng trình, h phng trình. Ví d 2. Khi dy hc bài ng parabol (Hình hc 10 nâng cao), GV có th t chc cho HS hot ng theo nhóm trong mt s tình hung hc tp, chng hn: Sau khi a ra nh ngha parabol, cng c khái nim này GV có th phân lp thành các nhóm gii các bài tp sau: Bài tp nhóm: 1 — 4 — 7 Dùng nh ngha hãy lp phng trình parabol có tiêu im F(0; 1) có ng chun ∆: y + 1 = 0. Bài tp nhóm: 2 — 5 — 8 Dùng nh ngha hãy lp phng trình parabol có tiêu im F(1; —2) có ng chun ∆: y — 1 = 0. Bài tp nhóm: 3 — 6 — 9 Dùng nh ngha hãy lp phng trình Parabol có tiêu im F(1; 0) có ng chun ∆: x + 1 = 0. Sau khi các nhóm c i din trình bày bài tp ca nhóm, GV yêu cu các nhóm khác nhn xét. GV ánh giá kt qu hot ng ca HS. 82 | MODULE THPT 19
31. Sau khi hc phng trình chính tc ca parabol, cng c vic vit phng trình chính tc có th t chc cho HS làm vic theo nhóm gii các bài tp sau : Bài tp nhóm: 1 — 2 — 3 Vit phng trình chính tc ca parabol bit tiêu im F (3; 0 ). Bài tp nhóm: 4 — 5 — 6 Vit phng trình chính tc ca parabol bit parabol i qua im M (1; —1). Bài tp nhóm: 7 — 8 — 9 Xác nh tiêu im và phng trình ng chun ca parabol y 2 = 12x . Qua phn trình bày ca các i din nhóm, HS bit c cách làm cho các dng bài tp khác nhau v phng trình chính tc ca parabol. iu này khó hoàn thành c khi HS làm vic cá nhân trong mt khong thi gian ngn. b. Ví d minh ho qua môn Giáo dc công dân lp 10 Khi dy Bài 2: Hàng hoá — Tin t — Th trng. GV nên t chc thành ba nhóm (mi nhóm mt loi nói trên), các em tho lun nhóm và ghi li các chc nng ca hàng hoá, tin t, th trng và các ví d minh ho. Sau ó cho i din các nhóm lên báo cáo, các nhóm còn li óng góp ý kin. Có th t chc cho các em hot ng nhóm và ghi li kin thc di dng BTD. c. Minh ho qua môn a lí: Khi dy “Các nhân t nh hng n phát trin, phân b ngành Giao thông vn ti” (trong Bài 36 — SGK a lí lp 10 theo chng trình chun), có th t chc thành ba nhóm, mi nhóm tho lun v mt trong ba vn : — Phân tích nh hng ca iu kin t nhiên ti s phát trin và phân b ca giao thông vn ti. — Phân tích nh hng ca nhân t kinh t ti s phát trin và phân b ca giao thông vn ti. — Phân tích nh hng ca yu t dân c ti s phát trin và phân b ca giao thông vn ti. Sau khi i din các nhóm trình bày, GV cht li nh hng ca các yu t ti s phát trin và phân b ca giao thông vn ti. DẠY HỌC VỚI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN | 83
32. Hoạt động 4.2: Tóm tắt phương pháp dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ NHIỆM VỤ Da vào thông tin c bn ca Hot ng 4.1, bn hãy tóm tt nhng ni dung c bn ca PPDH hp tác trong nhóm nh. THÔNG TIN CƠ BẢN Bn có th tóm tt PPDH này bng mt BTD theo gi ý sau: Hoạt động 4.3: Đề xuất một ví dụ (một bài dạy) về phương pháp dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ Bn xut mt ví d v PPDH hp tác trong nhóm nh trong môn hc ca mình. Hoạt động 4.4: Thảo luận nhóm về phương pháp dạy học hợp tác trong nhóm nhỏ và các ví dụ đề xuất ở hoạt động 4.3 Gi ý: — Vn dng PPDH này trong chuyên môn ca mình vào các tình hung dy hc nào: dy bài mi, hay luyn tp, ôn tp, cng c kin thc hay thc hành, thí nghim, ? 84 | MODULE THPT 19
33. — Nhng khó khn khi vn dng PPDH này. — Ví d xut có c trng cho PPDH này không hay có th s dng vi PPDH nào khác, Hoạt động 4.5: Đánh giá và tự đánh giá Bn t rút ra nhng u nhc im chính và cách s dng PPDH hp tác nhóm nh trong môn hc ca mình nhm t hiu qu cao nht. Tham kho BTD tóm tt PPDH này i chiu vi kt qu hot ng 4.2 trên. Hoạt động 5: TÌM HIỂU VỀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC TRỰC QUAN Hoạt động 5.1: Đọc và tìm hiểu về phương pháp dạy học trực quan NHIỆM VỤ Bn hãy c k thông tin c bn ca Hot ng 5 làm rõ: 1. Bn cht ca PPDH trc quan và quy trình thc hin nó. 2. Ch ra nhng u, nhc im và nhng im cn lu ý ca PPDH trc quan. 3. Ly ví d minh ho. DẠY HỌC VỚI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN | 85
34. THÔNG TIN CƠ BẢN 1. Bản chất Dy hc trc quan (hay còn gi là trình bày trc quan) là PPDH s dng nhng phng tin trc quan, phng tin k thut dy hc trc, trong và sau khi nm tài liu mi, khi ôn tp, cng c, h thng hoá và kim tra tri thc, k nng, k xo. PPDH trc quan c th hin di hai hình thc là minh ho và trình bày: — Minh ho thng trng bày nhng dùng trc quan có tính cht minh ho nh bn mu, bn , bc tranh, tranh chân dung, hình v trên bng, — Trình bày thng gn lin vi vic trình bày thí nghim, nhng thit b k thut, chiu phim èn chiu, phim in nh, bng video. Trình bày thí nghim là trình bày mô hình i din cho hin thc khách quan c la chn cn thn v mt s phm. Nó là c s, là im xut phát cho quá trình nhn thc — hc tp ca HS, là cu ni gia lí thuyt và thc tin. Thông qua s trình bày ca GV mà HS không ch lnh hi d dàng tri thc mà còn giúp h hc tp c nhng thao tác mu ca GV, t ó hình thành k nng, k xo, 2. Quy trình thực hiện — GV treo nhng dùng trc quan có tính cht minh ho hoc gii thiu v các vt dng thí nghim, các thit b k thut, và nêu yêu cu nh hng cho s quan sát ca HS. — GV trình bày các ni dung trong lc , s , bn , tin hành làm thí nghim, trình chiu các thit b k thut, phim èn chiu, phim in nh, — GV yêu cu mt hoc mt s HS trình bày li, gii thích ni dung s , biu , trình bày nhng gì thu nhn c qua thí nghim hoc qua nhng phng tin k thut, phim èn chiu, phim in nh. — T nhng chi tit, thông tin HS thu c t phng tin trc quan, GV nêu câu hi yêu cu HS rút ra kt lun khái quát v vn mà phng tin trc quan cn chuyn ti. 3. Ưu điểm Trc quan là mt trong nhng nguyên tc c bn ca lí lun dy hc nhm to cho HS nhng biu tng và hình thành các khái nim trên c s trc tip quan sát hin vt ang hc hay dùng trc quan minh ho 86 | MODULE THPT 19
35. s vt. dùng trc quan là ch da hiu sâu sc bn cht kin thc, là phng tin có hiu lc hình thành các khái nim, giúp HS nm vng các quy lut ca s phát trin xã hi. Ví d, khi nghiên cu bc tranh “Hình v trên vách hang”, HS không ch có biu tng v sn bn là công vic thng xuyên và hàng u ca th tc, mà còn hiu: nh ch to cung tên, con ngi ã chuyn hn t hình thc sn bt sang sn bn , có hiu qu kinh t cao hn. iu ó giúp HS bit s thay i trong i sng vt cht ca con ngi thi nguyên thu luôn gn cht vi tin b trong k thut ch tác công c ca h. dùng trc quan có vai trò rt ln trong vic giúp HS nh k, hiu sâu nhng hình nh, nhng kin thc lch s. Hình nh c gi li c bit vng chc trong trí nh là hình nh chúng ta thu nhn c bng trc quan. Vì vy, cùng vi vic góp phn to biu tng và hình thành khái nim lch s, dùng trc quan còn phát trin kh nng quan sát, trí tng tng, t duy và ngôn ng ca HS. 4. Hạn chế Phng pháp này òi hi nhiu thi gian, GV cn tính toán k phù hp vi thi lng ã quy nh. Nu s dng dùng trc quan không khéo s làm phân tán chú ý ca HS, dn n HS không lnh hi c nhng ni dung chính ca bài hc. Khi s dng dùng trc quan, c bit là khi quan sát tranh nh, các phim in nh, phim video, nu GV không nh hng cho HS quan sát s d dn n tình trng HS sa à vào nhng chi tit nh l, không quan trng. 5. Một số lưu ý Khi s dng dùng trc quan trong dy hc cn chú ý các nguyên tc sau: — Phi cn c vào ni dung, yêu cu giáo dc ca bài hc la chn dùng trc quan tng ng thích hp. Vì vy, cn xây dng mt h thng dùng trc quan phong phú, phù hp vi tng loi bài hc — Có phng pháp thích hp i vi vic s dng mi loi dùng trc quan. — Phi m bo c s quan sát y dùng trc quan ca HS. — Phát huy tính tích cc ca HS khi s dng dùng trc quan. — m bo kt hp li nói vi vic trình bày các dùng trc quan, ng thi rèn luyn kh nng thc hành ca HS khi xây dng và s dng DẠY HỌC VỚI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN | 87
36. dùng trc quan (p sa bàn, v bn , tng thut trên bn , miêu t hin vt, ). — Tu theo yêu cu ca bài hc và loi hình dùng trc quan mà có các cách s dng khác nhau. Loi dùng trc quan treo tng c s dng nhiu nht trong dy hc hin nay là vt mu, bn , s , th, bng niên biu, Trc khi s dng chúng cn chun b tht k (nm chc ni dung, ý ngha ca tng loi phc v cho ni dung nào ca gi hc, ). Trong khi ging cn xác nh úng thi im s dng dùng trc quan. — Loi dùng trc quan c nh c s dng riêng cho tng HS trong gi hc, trong vic t hc nhà, GV phi hng dn HS s dng tt loi dùng trc quan này: quan sát k, tìm hiu sâu sc ni dung, hoàn thành các bài tp, tp v bn , ch không phi “can” theo sách. Trong dy hc mt s môn nh Lch s, a lí, Sinh hc, Công ngh, trng ph thông, vic kt hp cht ch gia li nói sinh ng vi s dng dùng trc quan là mt trong nhng iu quan trng nht thc hin nhim v giáo dng, giáo dc và phát trin. S dng các dùng trc quan cn theo mt quy trình hp lí có th khai thác ti a kin thc t các dùng trc quan. Cn chun b câu hi hoc h thng câu hi dn dt HS quan sát và t khai thác kin thc. 6. Ví dụ minh hoạ Ví d minh ho qua môn Toán S dng các b mô hình: khi a din, khi a din u, khi tròn xoay (Toán 12), cho HS c thao tác trc tip trên các mô hình này, c bit là vi HS trung bình, yu kém, trí tng tng không gian còn hn ch thì ban u nên cho các em c tip cn các khái nim này thông qua vic quan sát các mô hình. Yêu cu HS s dng các mô hình tr li c các câu hi liên quan n kin thc ca phn này, nh s nh, s cnh, s mt, ca khi a din, a din u và tng bc thoát dn khi cái “trc quan” tin n vic tng tng không gian, n suy lun và hng ti nhng kt lun khái quát. S dng b dng c to mt tròn xoay hoc thit k trên phn mm Sketchpad, cho HS c thao tác trc tip nhiu ln HS có th hình dung c s to thành mt tròn xoay. t câu hi cho HS liên h thc tin, tìm nhng vt có hình dng là nhng mt tròn xoay và ngi ta có th to nên nhng vt ó nh th nào. 88 | MODULE THPT 19
37. HS nhn chut vào hp “quay mt phng” trên trang hình ca phn mm, HS s quan sát mt cách rt trc quan “vt” to thành chính là mt nón tròn xoay. T ó dn dt n kin thc ca bài. ây là phng pháp c s dng thng xuyên trong các môn hc thc nghim nh Vt lí, Hoá hc, Sinh hc hoc mt s môn hc hay s dng mô hình, bn nh Lch s, a lí, Hoạt động 5.2: Tóm tắt phương pháp dạy học trực quan NHIỆM VỤ Hãy tóm tt nhng ni dung chính ca PPDH trc quan. THÔNG TIN CƠ BẢN GV có th tóm tt PPDH này bng mt BTD theo gi ý sau: DẠY HỌC VỚI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN | 89
38. Hoạt động 5.3: Đề xuất một ví dụ (một bài dạy) về phương pháp dạy trực quan Bn xut mt ví d (mt bài dy) v PPDH trc quan trong môn hc mà mình ang ging dy. Hoạt động 5.4: Thảo luận nhóm về phương pháp dạy trực quan và các ví dụ đề xuất ở hoạt động 5.3 Gi ý: — Vn dng PPDH này trong chuyên môn ca mình vào các tình hung dy hc nào: dy bài mi, hay luyn tp, ôn tp, cng c kin thc hay thc hành, thí nghim, ? — Nhng khó khn khi vn dng PPDH này. — Ví d xut có c trng cho PPDH này không hay có th s dng vi PPDH nào khác, ? Hoạt động 5.5: Đánh giá và tự đánh giá Bn t rút ra nhng u, nhc im chính và cách s dng PPDH trc quan trong môn hc ca mình nhm t hiu qu cao nht. Tham kho BTD tóm tt PPDH này i chiu vi kt qu hot ng 5.2 trên. 90 | MODULE THPT 19
39. Hoạt động 6: TÌM HIỂU VỀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC LUYỆN TẬP VÀ THỰC HÀNH Hoạt động 6.1: Đọc và tìm hiểu về phương pháp dạy học luyện tập và thực hành NHIỆM VỤ Bn hãy c k thông tin c bn ca Hot ng 6 làm rõ: 1. Bn cht ca PPDH luyn tp và thc hành, quy trình thc hin nó. 2. Ch ra nhng u, nhc im và nhng im cn lu ý v PPDH luyn tp và thc hành. 3. Ly ví d minh ho. THÔNG TIN CƠ BẢN 1. Bản chất Luyn tp và thc hành nhm cng c, b sung, làm vng chc thêm các kin thc lí thuyt. Trong luyn tp, ngi ta nhn mnh ti vic lp li vi mc ích hc thuc nhng "on thông tin": on vn, th, bài hát, kí hiu, quy tc, nh lí, công thc, ã hc và làm cho vic s dng k nng c thc hin mt cách t ng, thành thc. Trong thc hành, ngi ta không ch nhn mnh vào vic hc thuc mà còn nhm áp dng hay s dng mt cách thông minh các tri thc thc hin các nhim v khác nhau. Vì th, trong dy hc, bên cnh vic cho HS luyn tp mt s chi tit c th, GV cng cn lu ý cho HS thc hành phát trin các k nng. 2. Quy trình thực hiện Bc 1. Xác nh tài liu cho luyn tp và thc hành Bc này bao gm vic tp trung chú ý ca HS v mt k nng c th hoc nhng s kin cn luyn tp hoc thc hành. Bc 2. Gii thiu mô hình luyn tp hoc thc hành Khuôn mu HS bt chc hoc làm theo c GV gii thiu, có th thông qua ví d c th. DẠY HỌC VỚI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN | 91
40. Bc 3. Thc hành hoc luyn tp s b HS tìm hiu v tài liu luyn tp hoc thc hành. HS có th t th k nng ca mình và có th t câu hi v nhng k nng ó. Vic nhc li s b có th c tin hành trong hot ng ca c lp vi s hng dn ca GV. Nu luyn tp hay thc hành mt k nng t ng thì mi bc cn có li ch dn c th. Bài tp loi này cn c tip tc cho ti khi nào HS bit chính xác h phi làm gì và nhn rõ mc hoàn thành mà các em cn t c. Bc 4. Thc hành a dng GV a ra các bài tp òi hi HS phi s dng nhiu kin thc, nh lí, công thc, Các bài tp càng a dng thì HS càng có c hi rèn luyn k nng, vn dng các kin thc khác nhau gii quyt nhim v t ra. Bc 5. Bài tp cá nhân HS có th luyn tp, thc hành nhng bài tp có trong SGK hoc sách bài tp hoc các bài tp tham kho khác nhm phát trin k nng gii quyt vn và rèn luyn t duy. 3. Ưu điểm — ây là phng pháp có hiu qu m rng s liên tng và phát trin các k nng. — Luyn tp và thc hành có hiu qu trong vic cng c trí nh, tinh lc và trau chut các k nng ã hc, to c s cho vic xây dng k nng nhn thc mc cao hn. — ây là phng pháp d thc hin và c thc hin trong hu ht các gi hc nh môn Toán, Th dc, Âm nhc, 4. Hạn chế — Luyn tp và thc hành có xu hng làm cho HS nhàm chán nu GV không nêu mc ích mt cách rõ ràng và có s khuyn khích cao. D to tâm lí ph thuc vào mu, hn ch s sáng to. — Do bn cht ca vic nhc i nhc li nên HS khó có th t c s lanh li và tp trung, d to nên s hc vt, c bit là khi cha xây dng c s hiu bit ban u y . 92 | MODULE THPT 19
41. 5. Một số lưu ý Luyn tp và thc hành cn phi c tin hành thng xuyên trong mt s áp lc. Các bài tp luyn tp c nhc i nhc li ngày càng kht khe hn, nhanh hn và áp lc lên HS cng mnh hn, áp lc trong luyn tp s cng thng hn trong bài tp thc hành. Tuy nhiên áp lc không nên quá cao mà ch va khuyn khích HS chu khó làm bài hn. Thi gian cho luyn tp, thc hành cng không nên kéo dài quá d gây nên s nht nho và nhàm chán. Cn thit k các bài tp có s phân hoá khuyn khích mi i tng HS cùng tham gia thc hành luyn tp phù hp vi nng lc ca mình. Cng có th t chc các hot ng luyn tp, thc hành thông qua nhiu hot ng khác nhau, k c vic t chc thành các trò chi hc tp nhm làm cho HS hào hng hn, ng thi qua các hot ng ó các k nng ca HS cng c rèn luyn. 6. Ví dụ minh hoạ a. Ví d minh ho qua môn Toán Khi hc bài “Hàm s bc hai” (i s 10), HS cn c luyn tp v c th hàm s bc hai. + Xác nh úng to nh. + V trc i xng. + Xác nh to giao im ca parabol vi trc tung và trc hoành (nu có). + V parabol. Ví d 1: V th hàm s g(x) = 3x 2 — 2x — 1. DẠY HỌC VỚI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN | 93
42. Ví d 2. Khi dy phn Gii và bin lun h phng trình bc nht hai n (i s 10 Nâng cao) , phn luyn tp thc hành c an xen trong quá trình dy bài mi. Sau khi gii thiu v cách tính nh thc cp hai, GV cn cho HS luyn tp HS tính thành tho c nh thc cp hai. Sau khi trình bày cách gii và bin lun h phng trình bc nht hai n bng cách dùng nh thc, HS cn c luyn tp : + Vit úng c các nh thc D, Dx, Dy (GV có th hng dn HS nhng cách nói vui nh nh thc mt cách d dàng xác nh úng các h s trong các nh thc D, Dx, Dy, chng hn nh “anh bn (D); cm bát (Dx); n cm (Dy)” + Tính úng các nh thc ó (k nng tính nh thc ã c luyn tp trên và c thc hành c th tng h phng trình). + Bin lun h theo D, Dx, Dy nh ã trình bày trong phn lí thuyt (GV hng dn ví d u, các bài sau HS t làm). Sau ó HS c thc hành gii và bin lun mt s h khác; bin lun mt s bài toán v giao im ca hai th hàm s bc nht; gii mt s bài toán v tìm iu kin h có nghim tho mãn nhng iu kin cho trc, Cui cùng, HS s t thc hành bng các bài tp trong SGK. b. Ví d minh ho qua môn Tin hc Cn dành môt thi lng thích hp cho HS c thc hành trên máy tính. Nu trên lp thiu thi gian thì cn giao vic cho HS thc hành thêm nhà. c. Ví d minh ho qua môn Ting Anh HS cn thc hành nghe, nói, có th cho tng HS hoc 2 HS àm thoi: hi — áp. HS cn phi c GV làm rõ ý ngha và hiu c cách s dng cu trúc câu, cách phát âm, ng iu câu hi (xung ging). HS có th vn dng hi — tr li v thi tit trong các tình hung gi ý (ví d: các tranh v tri nóng/lnh/m, ) hoc trong tình hung tht các a danh khác nhau da vào bn tin d báo thi tit trên ti vi; ví d: What’s the weather like in Hanoi/Hue/ Ho Chi Minh City ? It’s Hoạt động 6.2: Tóm tắt phương pháp dạy học luyện tập và thực hành NHIỆM VỤ Da vào thông tin c bn ca Hot ng 6.1, bn hãy tóm tt nhng ni dung c bn ca PPDH luyn tp và thc hành. 94 | MODULE THPT 19
43. THÔNG TIN CƠ BẢN Bn có th tóm tt PPDH này bng mt BTD theo gi ý sau: Hoạt động 6.3: Đề xuất một ví dụ (một bài dạy) về phương pháp dạy học luyện tập và thực hành Bn xut mt ví d (mt bài dy) v PPDH luyn tp và thc hành trong môn hc mà mình ang ging dy. Hoạt động 6.4: Thảo luận nhóm về phương pháp dạy học luyện tập và thực hành và các ví dụ đề xuất ở hoạt động 6.3 Gi ý: — Vn dng PPDH này trong chuyên môn ca mình vào các tình hung dy hc nào: dy bài mi, hay luyn tp, ôn tp, cng c kin thc hay thc hành, thí nghim, ? — Nhng khó khn khi vn dng PPDH này. — Ví d xut có c trng cho PPDH này không hay có th s dng vi PPDH nào khác, Hoạt động 6.5: Đánh giá và tự đánh giá Bn t rút ra nhng u, nhc im chính và cách s dng PPDH luyn tp và thc hành trong môn hc ca mình nhm t hiu qu cao nht. DẠY HỌC VỚI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN | 95
44. Tham kho BTD tóm tt PPDH này i chiu vi kt qu hot ng 6.2 trên. Hoạt động 7: TÌM HIỂU VỀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC BẰNG BẢN ĐỒ TƯ DUY Hoạt động 7.1: Đọc và tìm hiểu về phương pháp dạy học bằng bản đồ tư duy NHIỆM VỤ Bn hãy c k thông tin c bn ca Hot ng 7 làm rõ: 1. Bn cht ca PPDH bng BTD v quy trình thc hin nó. 2. Ch ra nhng u, nhc im và nhng im cn lu ý v PPDH bng bn t duy. 3. Ly ví d minh ho THÔNG TIN CƠ BẢN 1. Bản chất: PPDH bng BTD (Mindmap) (hay còn gi là s t duy, lc t duy): là PPDH chú trng n c ch ghi nh, dy cách hc, cách t hc nhm tìm tòi, ào sâu, m rng mt ý tng, h thng hoá mt ch 96 | MODULE THPT 19
45. hay mt mch kin thc, bng cách kt hp vic s dng ng thi hình nh, ng nét, màu sc, ch vit vi s t duy tích cc. HS t ghi chép kin thc trên BTD bng t khoá và ý chính, cm t vit tt và các ng liên kt, ghi chú, bng các màu sc, hình nh và ch vit. Khi t ghi theo cách hiu ca chính mình, HS s ch ng hn, tích cc hc tp và ghi nh bn vng hn, d m rng, ào sâu ý tng. Mi ngi ghi theo mt cách khác nhau, không rp khuôn, máy móc, d phát trin ý tng bng cách v thêm nhánh, phát huy c sáng to. PPDH bng BTD là PPDH mà HS thc hin nhim v hc tp thông qua vic thit lp BTD. S dng PPDH bng BTD trc, trong và sau khi nm tài liu mi, khi ôn tp, cng c, h thng hoá và kim tra tri thc, k nng, k xo. 2. Quy trình thực hiện Hot ng 1 : Lp BTD HS lp BTD theo nhóm hoc cá nhân vi các gi ý liên quan n ch kin thc ca bài hc. Bc 1. Chn t trung tâm ( hay còn gi là t khoá, (keyword)) là tên ca mt bài hay mt ch hay mt ni dung kin thc cn khai thác (ví d cm t “Hàm s” (i s 10); “Hi trng c thành”, “Nhàn” (Ng vn 10), “Quang ph” (Vt lí 12), ) hoc là mt hình nh, hình v mà ta cn phát trin. Ví d: Thit lp bn t duy bài “Nht Bn”, a lí 11. Bt u bng cm t trung tâm “ Nht Bn ” hoc là hình nh bn ca Nht Bn. Bc 2. V nhánh cp 1 Các nhánh cp 1 chính là các ni dung chính ca bài hc hay ch ó (hay tên các mc ca SGK), chng hn nh vi bài “Nht Bn” có ba nhánh cp 1 ó là: iu kin t nhiên, dân c; các ngành kinh t; bn vùng kinh t. DẠY HỌC VỚI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN | 97
46. Bc 3. V nhánh cp 2, 3, và hoàn thin BTD Các nhánh con cp 2, 3, chính là các nhánh con ca nhánh con trc ó (hay nói rõ hn, nhánh con cp 2, 3, là các ý trin khai ca nhánh trc ó). Hot ng 2: Báo cáo, thuyt minh v BTD Mt vài HS hoc i din ca các nhóm HS lên báo cáo, thuyt minh v BTD mà nhóm mình ã thit lp. Hot ng này va giúp bit rõ vic hiu kin thc ca các em va là mt cách rèn cho các em kh nng thuyt trình trc ông ngi, giúp các em t tin hn, mnh dn hn, ây cng là mt trong nhng im cn rèn luyn ca HS nc ta hin nay. Hot ng 3: Tho lun, chnh sa, hoàn thin BTD T chc cho HS tho lun, b sung, chnh sa hoàn thin BTD v kin thc ca bài hc. GV s là ngi c vn, là trng tài giúp HS hoàn chnh BTD, t ó dn dt n kin thc trng tâm ca bài hc. 3. Ưu điểm PPDH bng BTD có u im sau: — Kích thích hng thú hc tp ca HS. — Kích thích sáng to ca HS. — Giúp m rng ý tng, ào sâu kin thc. 98 | MODULE THPT 19
47. — Giúp h thng hoá kin thc. — Giúp ôn tp kin thc. — Giúp ghi nh nhanh, nh sâu, nh lâu kin thc. — D phát trin ý tng. — Trc quan, d nhìn, d hiu, d nh do nó c th hin bi màu sc, liên kt, liên h gia các ý ca mt vn . — D dy, d hc, d nh. — D thc hin vi bt kì iu kin nào ca các nhà trng hin nay: có th dùng giy, bút, phn, bng, hoc dùng phn mm v BTD (ng dng công ngh thông tin). 4. Hạn chế — Mt nhiu thi gian cho HS v BTD. — BTD ca ngi nào thit lp thì ngi ó hiu hn ch khi nhìn vào BTD ca ngi khác lp ra thì hi ri mt và ôi lúc khó hiu. 5. Một số lưu ý Nhng iu cn tránh khi thit lp BTD: +) Ghi li nguyên c on vn dài dòng. +) Ghi chép quá nhiu ý không cn thit. +) Dành quá nhiu thi gian ghi chép. Khi thit k BTD cn chn lc nhng ý c bn, kin thc cn thit, ví d minh ho có nhiu thông tin cho bài hc. Thit k BTD ca mt bài hc phi th hin c kin thc trng tâm, c bn cn cht li ca bài hc ó. Ch nên v nhng hình nh có liên quan n ch kin thc, tránh v hoc a vào nhng hình nh không liên quan n bài hc làm mt nhiu thi gian v vit và khi s dng li phân tán s tp trung. Tránh khuynh hng v quá cu kì nhng hình nh không cn thit hoc quá s sài không có thông tin (ch ghi các mc ca bài hc). GV cn khuyn khích, to c hi cho HS t vit, v lp BTD và tho lun nhóm các em tp dt phân tích, tng hp, so sánh, rút ra kin thc, hn ch vic HS ch c xem BTD có tính cht minh ho kin thc. Cn tránh t tng ngi cho HS thc hành, tho lun vì s mt thi gian, s lp hc n, Vì BTD là s m và mi ngi t thit lp theo cách hiu ca mình nên không yêu cu tt c HS phi v, vit ging nhau. Các nhánh ca DẠY HỌC VỚI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN | 99
48. BTD có th là ng thng hoc ng cong, tuy nhiên theo nhiu kt qu nghiên cu cho thy ng cong giúp kích thích não và mt cm thy d chu hn khi nhìn vào các ng thng. 6. Ví dụ minh hoạ Ví d 1: Bài Phép ng dng — Hình hc 11. c im ca bài này là HS ã có hình dung v hình ng dng (t lp 8) và bit các phép di hình, phép v t (va hc trc ó) nên HS có th t xây dng c kin thc mi thông qua vic lp BTD theo nhóm. Vì vy khi hc bài này nên s dng PPDH bng BTD. M u bài hc GV a tên ch là cm t “Hình ng dng” ri thc hin theo ba bc nh trên HS thit lp BTD xây dng kin thc ca bài này, vic làm này s phát huy c tính tích cc ca HS, nâng cao hiu qu gi hc. Sau khi thc hin các hot ng trên, GV có th gii thiu cho HS BTD có thêm các hình nh trc quan v hình ng dng sau ây: Ví d 2: Bài Mt s vn toàn cu — a lí 11. c im ca bài này là nhiu vn v toàn cu các em HS lp 11 ã c nghe, c c, c bit thông qua các phng tin thông tin i chúng nh truyn hình, radio, báo chí, và qua sách v, qua hc các môn hc vì vy nên s dng PPDH BTD khi dy hc bài này. T chc cho HS các hot ng nh trên HS t chim lnh kin thc, HS thit lp BTD, tho lun, thuyt minh BTD, Sau ây là ví d mt BTD do HS v. 100 | MODULE THPT 19
49. Hoạt động 7.2: Tóm tắt phương pháp dạy học này bằng một bản đồ tư duy NHIỆM VỤ Da vào thông tin c bn ca Hot ng 7.1, bn hãy tóm tt nhng ni dung c bn ca PPDH bng BTD. THÔNG TIN CƠ BẢN Bn có th tóm tt PPDH này bng mt BTD theo gi ý sau: DẠY HỌC VỚI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN | 101
50. Hoạt động 7.3: Đề xuất một ví dụ Bn xut mt ví d v PPDH bng BTD trong môn hc ca mình Hoạt động 7.4: Thảo luận nhóm về phương pháp dạy học bằng bản đồ tư duy và các ví dụ đề xuất ở hoạt động 7.3 Gi ý: — Vn dng PPDH này trong chuyên môn ca mình vào các tình hung dy hc nào: dy bài mi, hay luyn tp, ôn tp, cng c kin thc hay thc hành, thí nghim, ? — Nhng khó khn khi vn dng PPDH này. — Ví d xut có c trng cho PPDH này không hay có th s dng vi PPDH nào khác? Hoạt động 7.5: Đánh giá và tự đánh giá Bn t rút ra nhng u, nhc im chính và cách s dng PPDH bng BTD trong môn hc ca mình nhm t hiu qu cao nht. Tham kho BTD tóm tt PPDH này i chiu vi kt qu hot ng 7.2 trên. 102 | MODULE THPT 19
51. Hoạt động 8: TÌM HIỂU VỀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC THEO DỰ ÁN Hoạt động 8.1: Đọc và tìm hiểu về phương pháp dạy học theo dự án NHIỆM VỤ Bn hãy c k thông tin c bn ca Hot ng 8 làm rõ: 1. Bn cht ca PPDH theo d án và quy trình thc hin nó. 2. Ch ra nhng u, nhc im và nhng im cn lu ý v PPDH theo d án. 3. Ly ví d minh ho. THÔNG TIN CƠ BẢN 1. Bản chất PPDH theo d án c hiu nh là mt PPDH trong ó HS thc hin mt nhim v hc tp phc hp, có s kt hp gia lí thuyt vi thc tin, thc hành. Nhim v này c HS thc hin vi tính t lc cao trong toàn b quá trình hc tp, t vic xác nh mc ích, lp k hoch, n vic thc hin d án, kim tra, iu chnh, ánh giá quá trình và kt qu thc hin d án. Hc theo d án (Project Work) là hot ng hc tp nhm to c hi cho HS tng hp kin thc t nhiu lnh vc hc tp, và áp dng mt cách sáng to vào thc t cuc sng ( Ngun t B Giáo dc Singapore ). PPDH theo d án có ba c im c bn sau: — nh hng HS : Trong PPDH theo d án, HS tham gia tích cc và t lc vào quá trình dy hc. iu ó cng òi hi và khuyn khích tính trách nhim và sáng to ca ngi hc. GV ch yu óng vai trò t vn, giúp . Tuy nhiên mc tham gia cn phù hp vi kinh nghim và kh nng ca HS và mc khó khn ca nhim v. S dng PPDH này cn chú ý n hng thú ca HS: HS c tham gia chn tài, ni dung hc tp phù hp vi kh nng và hng thú cá nhân. Hng thú ca các em cng cn c tip tc phát trin trong quá trình thc hin d án. Trong DẠY HỌC VỚI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN | 103
52. khi xây dng và thc hin d án còn cn có s hp tác làm vic theo nhóm. PPDH d án òi hi và rèn luyn tính sn sàng và k nng hp tác ca HS. — nh hng hot ng thc tin: PPDH theo d án kt hp gia lí thuyt và thc hành, vn dng lí thuyt vào thc tin. Ch d án gn lin vi các vn , tình hung thc tin. Nhim v d án cn phù hp vi trình và kh nng HS. — nh hng sn phm: Trong PPDH theo d án, các sn phm c to ra không gii hn trong nhng thu hoch t lí thuyt mà còn to ra nhng sn phm vt cht ca hot ng thc tin thc hành. 2. Quy trình thực hiện — Chn tài và xác nh mc ích ca d án: GV và HS cùng nhau xut, xác nh tài và mc ích d án. GV có th gii thiu mt s hng tài HS la chn và c th hoá. Trong mt s trng hp, vic xut tài có th t phía HS. — Xây dng cng, k hoch thc hin: Trong giai on này, vi s hng dn ca GV, HS xây dng cng, k hoch cho vic thc hin d án. Trong k hoch, cn xác nh nhng công vic cn làm, thi gian d kin, cách tin hành, ngi ph trách mi công vic, — Thc hin d án: Các thành viên thc hin công vic theo k hoch ã ra cho nhóm và cá nhân. — Thu thp kt qu và công b sn phm: Kt qu thc hin d án có th c vit di dng thu hoch, báo cáo. Sn phm d án cng có th là tranh, nh, pannô, trin lãm, cng có th là nhng sn phm phi vt th nh: din mt v kch, t chc mt cuc tuyên truyn, vn ng thc hin np sng vn hoá mi trong cng ng dân c, Sn phm d án có th c trình bày gia các nhóm HS, có th c gii thiu trong nhà trng hay ngoài xã hi. — ánh giá d án: GV và HS ánh giá quá trình thc hin, kt qu và kinh nghim t c. T ó rút kinh nghim cho các d án tip theo. 3. Ưu điểm — Gn lí thuyt vi thc hành, t duy và hành ng, nhà trng và xã hi. — Kích thích ng c, hng thú hc tp ca HS. 104 | MODULE THPT 19
53. — Phát huy tính t lc, tinh thn trách nhim; phát trin kh nng sáng to, rèn luyn tính bn b, kiên nhn; k nng hp tác; nng lc ánh giá, nng lc thc tin. — HS có c hi rèn luyn nhiu k nng sng quan trng nh: giao tip, ra quyt nh, gii quyt vn , t mc tiêu, 4. Hạn chế — òi hi nhiu thi gian. — Cn có mt s kinh phí nht nh. 5. Một số lưu ý — tài d án phi phù hp vi ch bài hc, phù hp vi tình hình thc tin a phng, phù hp vi c im và trình HS. — Mc tiêu d án phi rõ ràng và có tính kh thi. — K hoch thc hin d án phi c th: Các hot ng; Ngi chu trách nhim chính; Ngi phi hp thc hin; Các mc thi gian thc hin; Sn phm/ kt qu hot ng; Nhng thun li ã có; Nhng khó khn có th gp phi và bin pháp khc phc; — Cn to c hi tng cng s tham gia ca HS trong d án, tuy nhiên phi phù hp vi c im và trình ca các em. — tng cng s tham gia ca HS trong quá trình d án, GV cn chú ý nhng im sau: + Giao nhim v phi phù hp vi kh nng ca HS, phù hp vi nhu cu, mong mun ca HS . + Phi giao nhim v cho HS dn dn t d n khó. + Phân công nhim v theo các nhóm có c HS khá gii và yu kém các em có th h tr, giúp ln nhau. + Chú ý ng viên, khích l HS; kp thi h tr các em khi gp khó khn trong quá trình thc hin nhim v. 6. Ví dụ minh hoạ a. Ví d minh ho qua môn Hoá hc cui chng trình Hoá hc 10, 11, 12, GV có th yêu cu HS thc hin mt s d án thuc các lnh vc sau: — Nghiên cu vn ô nhim không khí ni HS và các bin pháp chng ô nhim không khí. DẠY HỌC VỚI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN | 105
54. — Nghiên cu vn ô nhim môi trng nc mt a phng gn nhà máy hoá cht hoc c s sn xut. xut bin pháp chng ô nhim môi trng. — Nghiên cu vn v sinh, an toàn i vi mt s thc phm trên a bàn. — Vn rau an toàn, b. Vi môn a lí hoc môn Lch s, có th yêu cu HS thc hin các d án tìm hiu v a lí hoc lch s ca a phng mình (ca tnh hoc thành ph mà HS ang sinh sng). c. Khi hc phn vn hc dân gian môn Ng vn có th cho HS thc hin d án Tìm hiu vn hoá dân gian a phng. GV có th hng dn HS mt s ch nh hn nh: l hi dân gian; m thc; chùa chin, lng tm, Hoạt động 8.2: Tóm tắt những nội dung chính của phương pháp dạy học theo dự án NHIỆM VỤ Da vào thông tin c bn ca Hot ng 8.2, bn hãy tóm tt nhng ni dung c bn ca PPDH theo d án. THÔNG TIN CƠ BẢN Bn có th tóm tt PPDH này bng mt BTD theo gi ý sau: 106 | MODULE THPT 19
55. Hoạt động 8.3: Đề xuất một ví dụ (một bài dạy) Bn xut mt ví d (mt bài dy) vn dng PPDH theo d án trong môn hc mà mình ang ging dy. Hoạt động 8.4: Thảo luận nhóm về phương pháp dạy học theo dự án và các ví dụ đề xuất ở hoạt động 8.3 Hoạt động 8.5: Đánh giá và tự đánh giá Bn t rút ra nhng u, nhc im chính và cách s dng PPDH theo d án trong môn hc ca mình nhm t hiu qu cao nht. Tham kho BTD tóm tt PPDH này i chiu vi kt qu hot ng 8.2 trên. Bn t rút ra nhng u, nhc im chính và cách s dng PPDH theo d án trong môn hc ca mình nhm t hiu qu cao nht. DẠY HỌC VỚI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN | 107
56. Hoạt động 9: THỰC HÀNH Son và thit k mt bài ging theo PPDH tích cc. Hoạt động 10: Tổng kết MODULE V BTD thu hoch v module này. Sau ây là mt ví d, hc viên có th v BTD khác, có th thêm nhánh, thêm ni dung, 108 | MODULE THPT 19
57. D. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Ban chp hành Trung ng ng Cng sn Vit Nam (2009), Vn bn s 242—TB/TW ngày 15/4/2009 ca Thông báo Kt lun ca B Chính tr v tip tc thc hin Ngh quyt Trung ng 2 (khoá VIII), phng hng phát trin giáo dc và ào to n nm 2020. 2. Quc hi Nc Cng hòa Xã hi Ch ngha Vit Nam, Lut sa i b sung Lut Giáo dc 2005, Nhà xut bn Chính tr Quc gia — S tht, 2010. 3. Thông báo kt lun ca B trng B Giáo dc và ào to ti hi tho “Ch o, qun lí hot ng i mi phng pháp dy hc các trng ph thông” , 4. B Giáo dc và ào to (2006), Quyt nh s 16/2006/BGD&T ngày 05/5/2006 ca B trng B Giáo dc và ào to ban hành Chng trình giáo dc ph thông. 5. B Giáo dc và ào to (2009), Công vn s 117/TB—BGDT ngày 26/02/2009 ca Thông báo Kt lun ca B trng B Giáo dc và ào to ti Hi tho “Ch o, qun lí hot ng i mi phng pháp dy hc các trng ph thông” t chc ti thành ph Vinh, tnh Ngh An, ngày 03/01/2009. 6. Các vn bn ch th, hng dn thc hin nhim v nm hc ca B Giáo dc và ào to. 7. Tony Buzan, Bn t duy trong công vic , NXB Lao ng — Xã hi. 8. Trn ình Châu, ng Th Thu Thu, ng dng Công ngh thông tin trong dy hc môn Toán trng ph thông, NXB Giáo dc Vit Nam, 2011. 9. Trn ình Châu, ng Th Thu Thu, Thit k bn t duy dy — hc môn Toán , NXB Giáo dc Vit Nam, 2011. 10. Trn ình Châu, ng Th Thu Thu, Dy tt — hc tt các môn hc bng bn t duy, NXB Giáo dc Vit Nam, 2011. 11. Stella Cottrell (2003), The study skills handbook (2nd edition), PalGrave Macmillian. DẠY HỌC VỚI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN | 109
58. 12. Nguyn Vn Cng (2006), i mi phng pháp dy hc Trung hc ph thông, D án Phát trin Giáo dc Trung hc ph thông. 13. Martin K.Niep, Tám i mi tr thành ngi GV gii (tài liu dch), NXB Giáo dc Vit Nam, 2011. 14. Debra J.Pickering, Qun lí hiu qu lp hc, (tài liu dch), NXB Giáo dc Vit Nam, 2011. 15. Jan E.Pollock, Các phng pháp dy hc hiu qu, (tài liu dch), NXB Giáo dc Vit Nam, 2011. 16. Trn Kiu, i mi phng pháp dy hc trng trung hc c s , Vin Khoa hc Giáo dc Vit Nam, 1997. 17. Thái Duy Tuyên (2010), Phng pháp dy hc truyn thng và i mi, NXB Giáo dc Vit Nam. 18. D á n Phá t tri n Giá o d c trung hc c s II t ch c biên so n, “Mt s vn v i m i phng phá p d y h c” B tài liu cho 16 môn h c tr ng trung hc c s, Nhà xu t b n Giá o d c, 2008. 19. D án Phát trin Giáo dc trung hc c s II, Mt s chuyên bi dng cán b qun lí và GV trung hc c s. 110 | MODULE THPT 19