Module tiểu học 40: Thực hành giáo dục kĩ năng sống trong một số môn học ở tiểu học - Lưu Thu Thủy

Nội dung text: Module tiểu học 40: Thực hành giáo dục kĩ năng sống trong một số môn học ở tiểu học - Lưu Thu Thủy

1. LU THU THY Module TH 40 THùC HµNH GI¸O DôC KÜ N¡NG SèNG TRONG MéT Sè M¤N HäC ë TIÓU HäC THỰC HÀNH GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG TRONG MỘT SỐ MÔN HỌC Ở TIỂU HỌC | 57
2. A. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN Chng trình hành ng Dakar v giáo dc cho mi ngi (Senegal— 2000) ã t ra trách nhim cho mi quc gia phi m bo cho ngi hc c tip cn vi chng trình giáo dc KNS (KNS) phù hp và KNS cn c coi nh mt ni dung ca cht lng giáo dc. Nhiu nc trên th gii ã a ni dung giáo dc KNS vào dy cho HS trong các trng ph thông, di nhiu hình thc khác nhau. Vit Nam, nâng cao cht lng giáo dc toàn din th h tr, áp ng ngun nhân lc phc v s nghip CNH, HH t nc, áp ng yêu cu hi nhp quc t và nhu cu phát trin ca ngi hc, giáo dc ph thông cng ã và ang c i mi mnh m theo bn tr ct ca giáo dc th k XXI, mà thc cht là cách tip cn KNS, ó là: hc bit, hc làm, hc t khng nh mình và hc cùng chung sng. Rèn luyn KNS cho HS cng ã c xác nh là mt trong nhng ni dung c bn ca phong trào thi ua “Xây dng trng hc thân thin, HS tích cc ” trong các trng ph thông giai on 2008 — 2013. c bit, theo ch o ca lãnh o B Giáo dc và ào to, t nm hc 2011 — 2012 vic giáo dc KNS cho hc sinh qua các môn hc và hot ng giáo dc ang bc u c trin khai trong các nhà trng ph thông nói chung và trng tiu hc nói riêng. GV tiu hc là ngi trc tip thc hin vic giáo dc KNS cho HS tiu hc qua các môn hc. có th hoàn thành c nhim v này, ngoài vic nm kin thc, ngi GV còn cn c thc hành rèn luyn, phát trin k nng giáo dc KNS. ó cng chính là mc ích ca Module bi dng này. Gii thiu Module: Module t hc này c thc hin trong 15 tit thc hành. Module gm ba ni dung chính, ó là: TT Tên ni dung S tit 1 Cu trúc k hoch bài hc theo nh hng tng 5 cng giáo dc KNS. 2 Thc hành phân tích ánh giá k hoch bài hc theo 3 hng tng cng giáo dc KNS. 3 Thc hành thit k k hoch bài hc theo hng tng 7 cng giáo dc KNS. 58 | MODULE TH 40
3. B. MỤC TIÊU I. MỤC TIÊU CHUNG Module này nhm bi dng cho GV tiu hc k nng thit k k hoch bài hc theo hng tng cng giáo dc KNS cho HS tiu hc. II. MỤC TIÊU CỤ THỂ Hc xong module này, HV có kh nng: 1. Về kiến thức — Trình bày c các giai on dy mt bài hc tng cng giáo dc KNS. — Phân tích c cu trúc k hoch bài hc theo nh hng tng cng giáo dc KNS. 2. Về kĩ năng — Phân tích, ánh giá c mt s k hoch bài hc giáo dc KNS ã thit k và xut cách iu chnh. — Thit k c k hoch bài hc tng cng giáo dc KNS khi lp mình ang dy. — Thc hin c 1 tit dy KNS cho mi môn hc khi lp mình ang dy. 3. Về thái độ — Nghiêm túc và t tin trong vic thit k k hoch bài hc theo hng tng cng giáo dc KNS cho HS tiu hc. THỰC HÀNH GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG TRONG MỘT SỐ MÔN HỌC Ở TIỂU HỌC | 59
4. C. NỘI DUNG Nội dung 1 CẤU TRÚC KẾ HOẠCH BÀI HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG TĂNG CƯỜNG GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG 1. THÔNG TIN NGUỒN CHO NỘI DUNG 1 — Mc VI.5. Các bc thc hin mt bài giáo dc KNS trong phn th nht — Mt s vn chung v k nng sng và giáo dc k nng sng cho hc sinh trong nhà trng ph thông, Tài liu Giáo dc KNS trong các môn hc tiu hc, lp 1/ lp 2/ lp 3/ lp 4/ lp 5, NXB Giáo dc Vit Nam, 2010. — K hoch bài hc theo hng tng cng giáo dc KNS trong môn o c. 2. CẤU TRÚC KẾ HOẠCH BÀI HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG TĂNG CƯỜNG GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG Tìm hiu cu trúc k hoch bài hc theo nh hng tng cng giáo dc k nng sng qua bài 8, môn o c lp 5. Bài 8. HỢP TÁC VỚI NHỮNG NGƯỜI XUNG QUANH I. MC TIÊU Hc xong bài này, HS có kh nng: — Nêu c th nào là hp tác vi nhng ngi xung quanh. — Trình bày c li ích ca vic hp tác vi mi ngi trong công vic chung. — Có k nng hp tác vi bn bè trong các hot ng ca lp, ca trng phù hp vi kh nng ca bn thân. — Có thái mong mun, sn sàng hp tác vi bn bè, thy cô và mi ngi trong các công vic ca lp, ca trng, ca gia ình, ca cng ng. II. CÁC K NNG SNG C GIÁO DC — K nng hp tác vi bn bè và mi ngi xung quanh trong công vic chung. — K nng t duy phê phán. — K nng ra quyt nh và gii quyt vn . — K nng t mc tiêu. 60 | MODULE TH 40
5. III. CÁC PHNG PHÁP/K THUT DY HC TÍCH CC — Phng pháp: + Tho lun nhóm. + D án. — K thut dy hc: + ng não. + Khn tri bàn. + Phòng tranh. IV. PHNG TIN DY HC — Ca dao, tc ng, truyn v hp tác trong công vic chung. — Giy A0, bút d. — Mu k hoch hot ng. V. TIN TRÌNH DY HC Tit 1 A. Khám phá — GV nêu câu hi, yêu cu HS c lp cùng suy ngh và tr li: + Các em ã tng hp tác vi bn bè hoc vi ai ó cùng làm mt vic gì bao gi cha? ó là vic gì? + Các em ã hp tác vi nhau nh th nào? Kt qu công vic ra sao? — HS suy ngh và tr li. — GV gii thiu: Trong cuc sng, nhiu khi chúng ta phi cùng vi mi ngi thc hin nhng nhim v, công vic chung. hoàn thành tt nhng nhim v, công vic chung ó, òi hi mi ngi phi bit hp tác vi nhau. Vy th nào là hp tác? Cn hp tác nh th nào? Bài ngày hôm nay chúng ta s cùng nhau tìm hiu. B. Kt ni Hot ng 1: Tìm hiu — Th nào là hp tác? Mc tiêu: HS bit c th nào là hp tác. Cách tin hành: — GV nêu câu hi: Theo các em th nào là hp tác? THỰC HÀNH GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG TRONG MỘT SỐ MÔN HỌC Ở TIỂU HỌC | 61
6. — Mt s HS trình bày ý kin. — GV ghi tóm tt các ý lên trên bng. — Hng dn HS tho lun v tng ý. — GV kt lun: + Hp tác là cùng chung sc làm vic, giúp , h tr ln nhau trong mt công vic, mt lnh vc nào ó vì mc ích chung. + Ngi bit hp tác là ngi bit chia s trách nhim, bit cam kt và cùng làm vic có hiu qu vi nhng thành viên khác trong nhóm. Hot ng 2: Tho lun v li ích ca s hp tác. Mc tiêu: HS bit c li ích ca vic hp tác. Cách tin hành: — GV chia HS thành các nhóm 4 ngi, yêu cu các nhóm s dng k thut Khn tri bàn tho lun v li ích ca s hp tác. — Các nhóm trình bày kt qu. — Trao i, nhn xét gia các nhóm. — GV kt lun: + Mi ngi u có nhng im mnh và hn ch riêng. S hp tác trong công vic giúp mi ngi h tr, b sung cho nhau, to nên sc mnh trí tu, tinh thn và th cht, vt qua khó khn, em li cht lng và hiu qu cao hn cho công vic chung. + Mt khác, trong xã hi hin i, li ích ca mi cá nhân, mi cng ng u ph thuc vào nhau, ràng buc ln nhau; mi ngi nh mt chi tit ca mt c máy ln, phi vn hành ng b, nhp nhàng, không th hành ng n l. + K nng hp tác còn giúp cá nhân sng hài hoà và tránh xung t trong quan h vi ngi khác. Vì vy, bit hp tác trong công vic chung là mt phm cht quan trng ca ngi lao ng mi, là yêu cu i vi ngi công dân trong mt xã hi hin i. Hot ng 3: Tìm hiu v các yêu cu trong hp tác. Mc tiêu: HS bit c các yêu cu trong hp tác. 62 | MODULE TH 40
7. Cách tin hành: — GV yêu cu HS da trên kinh nghim ca bn thân v tho lun các nhóm, lit kê nhng vic cn làm hp tác có hiu qu. — Các nhóm tho lun và ghi kt qu tho lun ra giy A 0. Sau ó trng bày kt qu lên tng xung quanh lp hc. — C lp cùng i xem và ghi ý kin bình lun hoc b sung (K thut Phòng tranh ). — GV kt lun: hp tác có hiu qu, cn: + Có mc ích và mc tiêu hot ng chung ca nhóm. + Có s tôn trng và hiu bit ln nhau trong nhóm. + Các ý kin, ý tng ca tt c thành viên u cn c em ra tho lun. + Nhng quyt nh quan trng ca nhóm u cn c s cam kt ca tt c thành viên. + Khuyn khích và cho phép tt c thành viên tham gia vào hot ng chung. Huy ng c nng lc và s trng ca mi thành viên trong nhóm. + Mi ngi u có trách nhim trc s thành công hay tht bi ca nhng sn phm do nhóm to ra. Tit 2 C. Thc hành Hot ng 4: Thc hành hp tác theo nhóm. Mc tiêu: HS bit cách lp k hoch hp tác trong nhóm. Cách tin hành: — GV a ra mt ch ( Bo v môi trng, An toàn giao thông, Quyn tr em ) yêu cu các thành viên trong nhóm cùng hp tác vi nhau th hin ý tng v ch ó di các hình thc khác nhau nh v tranh, tiu phm, hùng bin, múa hát — Làm vic theo nhóm. — Các nhóm trình bày kt qu. — GV hng dn c lp cùng nhn xét v cách thc và kt qu hp tác ca mi nhóm. D. Áp dng Hot ng tip ni: GV yêu cu mi nhóm HS ng kí cùng hp tác vi nhau xây dng và thc hin mt công vic chung ca lp, ca trng THỰC HÀNH GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG TRONG MỘT SỐ MÔN HỌC Ở TIỂU HỌC | 63
8. hoc ca cng ng. Ví d: trang trí lp hc; tng v sinh trng hc; t chc mt bui l hi nh ca lp; tuyên truyn, c ng trong cng ng v bo v môi trng; VI. T LIU • Ca dao: Mt cây làm chng nên non Ba cây chm li nên hòn núi cao. • Mu k hoch hot ng chung: Nhóm thc hin: Tên công vic: Mc ích công vic: Sn phm cn t: Các thit b và vt dng cn thit: Thi gian thc hin: T n K hoch c th: Ni dung Thi gian Sn Ngi Ngi STT hot ng thc hin phm ph trách phi hp 1 2 3 • Truyn: Màu ca cu vng Mt ngày n n ra cuc vãi vã gia các màu sc. Màu Xanh Lá cây ln ting trc tiên: "Tôi chính là màu quan trng nht. Các bn thy y, Chúa Tri ã quy nh cây c u màu xanh. Lá cây cng xanh. Cánh ng lúa, rung ngô, các loi rau, cây n qu tt c u xanh. Màu xanh chính là màu ni bt nht trên Trái t này." 64 | MODULE TH 40
9. Còn màu Xanh Da tri thì phn i: "Không phi vy, bn sai ri. T mi là màu quan trng nht. Bn th nhìn lên bu tri xem: ó là màu xanh ca t. Hãy nhìn các i dng i: cng là màu ca t. Tt c nhng gì xung quanh chúng ta, bt c ni nào bn nhìn, u là xanh da tri c". Màu Vàng xen vào ngay lp tc: "C hai cu u sai. Tôi ây mi là quan trng nht. Các cu hãy nhìn Mt Tri, Mt Trng, nhng ngôi sao mà xem, tt c nhng gì có th chiu sáng u màu vàng c. Không có ánh sáng thì các cu s chng thy gì ht ". Màu Da cam ngt li: "C ba cu u chng có ai úng. Màu Da cam ca t mi là s 1. Tt c nhng gì màu cam u có li cho sc kho, này nhé: cà rt, bí ngô, trái cam Nu không có nhng th ó thì chng ai gi c sc kho lâu dài c". Lúc này màu Tím cng lao vào cuc tranh lun: "Nghe này, t mi là màu quan trng bc nht. Tt c các hoàng gia u mc màu ca t. Vua và hoàng hu u mc màu Lam Tím chng t quyn lc." Bng nhiên c nhóm nghe thy mt ting sm rn vang. Ri ma ào ào ti. Mt ging nói ln và trm vang ti tai các màu: "Hãy ngng cãi vã, nm tay nhau li và n ây mau!". Và kìa, bn nhìn thy lp lánh trên bu tri là mt di màu sc vô cùng dim l mà v p huy hoàng ca nó vt xa bt c mt màu nào nu ng riêng l mt mình. Bi vì các màu sc khác nhau ó cùng kt li trong mt s hoà hp tuyt vi, chúng tr thành mt th kì diu hn chính bn thân chúng — chúng ã tr thành Cu Vng! Ngun: “ Tài liu Hc cùng chung sng, UNESCO Hàn Quc” ● Truyn: Con kin và con b câu Kin ang kim mi ven sông, nó khát nc quá bèn cúi xung sông. Không may, trt chân, kin b ri xung sông và dòng nc cun nó ngày mt xa b. May sao lúc ó có mt chú b câu ang u trên cành cây nhìn xung, lin ném mt chic lá xung nc. Kin leo lên lá, men theo cung, bò vào b, thoát nn. Kin rt bit n b câu. Mt hôm, kin ang kim mi trong rng thì thy ngi i sn ang dng cung lên nh bn chim b câu. B câu vô tình không hay, vn ung dung u trên cành cây ra lông, ra cánh. Kin lin bò nhanh li t vào chân ngi i sn mt cái rõ au. Ngi y qung cung xung. Nghe ting ng, b câu lin bay i thoát cht. THỰC HÀNH GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG TRONG MỘT SỐ MÔN HỌC Ở TIỂU HỌC | 65
10. 3. CÁC HOẠT ĐỘNG Hoạt động 1: Tìm hiểu cấu trúc một kế hoạch bài học tăng cường giáo dục kĩ năng sống. — Nghiên cu cu trúc v mô ca k hoch bài hc môn o c lp 5 Hp tác vi nhng ngi xung quanh trong phn thông tin ngun cho ni dung 1. — Tr li các câu hi sau: + K hoch bài hc c thit k bao gm nhng mc ln nào? + Mc ích và ni dung ca tng mc ln ó là gì? + So sánh cu trúc v mô ca k hoch bài hc này vi k hoch bài hc lâu nay bn vn thng s dng có im nào tng ng? im nào khác bit? Hoạt động 2: Tìm hiểu cách viết mục tiêu bài học. — Nghiên cu mc I. Mc tiêu bài hc ca k hoch bài hc môn o c lp 5 Hp tác vi nhng ngi xung quanh trong phn thông tin ngun cho ni dung 1. — Tr li các câu hi sau: + Mc tiêu bài hc bao gm nhng mc tiêu c th nào? + Các mc tiêu c din t nh th nào? Hoạt động 3: Tìm hiểu các giai đoạn trong tiến trình dạy học. — Nghiên cu k tài liu Giáo dc k nng sng trong các môn hc tiu hc, lp 1/ lp 2/ lp 3/ lp 4/ lp 5, NXB Giáo dc Vit Nam, 2010, phn th nht — Mt s vn chung v k nng sng và giáo dc k nng sng cho hc sinh trong nhà trng ph thông , mc VI.5. Các bc thc hin mt bài giáo dc KNS. — So sánh vi mc IV. Tin trình dy hc ca k hoch bài hc môn o c lp 5 Hp tác vi nhng ngi xung quanh. — Tr li các câu hi sau: + Tin trình dy hc c chia thành my giai on/my bc? + Theo bn, mc ích ca mi giai on là gì? + Cách thc hin mi giai on nh th nào? + Hãy so sánh các giai on này vi các bc lên lp mà GV vn thng áp dng trong thc t. 66 | MODULE TH 40
11. 4. PHẢN HỒI CHO CÁC HOẠT ĐỘNG a. Phản hồi cho hoạt động 1 1) K hoch bài hc c thit k bao gm các mc ln sau: I. Mc tiêu bài hc: Nhm xác nh các yêu cu mà HS cn phi t c sau khi hc xong bài. II. Các KNS c giáo dc: Nhm xác nh các KNS c th c giáo dc cho HS qua bài hc. III. Các phng pháp và k thut dy hc tích cc: Nhm xác nh các phng pháp và k thut dy hc có th s dng giáo dc các KNS nêu trên cho HS. IV. Tài liu và phng tin: Nhm xác nh các tài liu và phng tin dy hc cn thit mà GV và HS cn phi chun b s dng cho vic dy và hc bài c th này. V. Tin trình dy hc: Nhm xác nh các giai on, các hot ng dy hc c th trong quá trình dy hc bài hc. VI. T liu: Nhm cung cp cho GV: ni dung Phiu hc tp cá nhân, Phiu giao vic cho các nhóm, thông tin, truyn, tình hung, trng hp in hình, ca dao, tc ng, bài th, bài hát, tranh nh có liên quan n ni dung bài hc GV tham kho, la chn và s dng mt cách linh hot trong quá trình dy hc. 2) So sánh gia k hoch bài hc theo hng tng cng KNS và k hoch bài hc truyn thng: — im ging nhau: u có các mc ln nh: mc tiêu bài hc, tài liu và phng tin, tin trình dy hc và t liu. — im khác nhau: K hoch bài hc theo hng tng cng KNS có thêm 2 mc mi, ó là: các KNS c giáo dc; phng pháp và k thut dy hc tích cc. b. Phản hồi cho hoạt động 2 — Mc tiêu bài hc bao gm nhng mc tiêu c th v kin thc, v k nng, hành vi và v thái . — Các mc tiêu không chung chung mà c din t bng nhng ng t c th, phù hp vi trình và c im ca HS tiu hc, có th nh lng, o, m c. Ví d nh: nêu c , trình bày c, k c, lit kê c , so sánh c , ánh giá c , làm c , thc hin c , vn dng c , có k nng , t tin trong vic , có trách nhim i vi THỰC HÀNH GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG TRONG MỘT SỐ MÔN HỌC Ở TIỂU HỌC | 67
12. c. Phản hồi cho hoạt động 3 * Tin trình dy hc ca k hoch bài hc theo hng tng cng KNS c chia thành 4 giai on/4 bc ln, ó là: — Khám phá — Kt ni — Thc hành/Luyn tp — Vn dng * Mc ích và cách thc hin ca mi giai on nh sau: Các bc Mc ích Cách thc hin 1. Khám phá Kích thích hc sinh t GV (cùng vi HS) thc hin tìm hiu xem các em ã hot ng (có tính cht tri bit gì, có kinh nghim, nghim). kin thc, k nng gì v GV t các câu hi nhm gi bài sp c hc. li nhng hiu bit, kinh nghim Giúp GV tìm hiu /xác ã có ca HS liên quan n bài nh thc trng kin thc, hc mi. kinh nghim, k nng, thái GV giúp HS x lí/phân tích ã có ca HS v ni các hiu bit hoc tri nghim dung bài hc trc khi gii ca hc sinh, t chc và phân loi thiu bài mi. chúng. 2. Kt ni Gii thiu thông tin, kin GV gii thiu mc tiêu bài hc thc và k nng mi và kt ni chúng vi các vn ã thông qua vic to “cu chia s giai on 1. ni” liên kt gia cái HS GV hng dn HS thc hin “ã bit” và cái HS “cha các hot ng khám phá các bit”. Cu ni này s kt kin thc và k nng mi. ni kinh nghim hin có Kim tra xem kin thc và k ca hc sinh vi ni dung nng mi ã c cung cp toàn bài hc mi. din và chính xác cha. Nêu ví d khi cn thit. 3. Thc hành/ To c hi cho hc GV thit k/chun b hot Luyn tp sinh thc hành vn dng ng mà theo ó yêu cu HS phi kin thc và k nng mi s dng kin thc và k nng mi. vào mt bi cnh/ hoàn HS làm vic theo nhóm, cp cnh/ iu kin có ý hoc cá nhân hoàn thành 68 | MODULE TH 40
13. Các bc Mc ích Cách thc hin ngha, tng t nh bi nhim v. cnh/hoàn cnh mu. GV giám sát tt c mi hot nh hng hc ng và iu chnh khi cn thit. sinh thc hành úng cách. GV khuyn khích hc sinh th iu chnh nhng hin nhng iu các em suy ngh hiu bit và k nng còn hoc mi lnh hi c . sai lch. 4. Vn dng To c hi cho hc GV (cùng vi HS) thit k các sinh tích hp, m rng và hot ng òi hi HS vn dng vn dng kin thc, k kin thc và k nng mi trong nng có c vào các các tình hung/bi cnh mi tình hung/ bi cnh/ hoc trong các tình hung thc hoàn cnh mi hoc tin ca cuc sng. trong các tình hung HS làm vic theo nhóm, cp thc tin ca cuc sng. và cá nhân hoàn thành nhim v (có th thc hin ngay trong gi hc lp hoc sau gi hc). HS/nhóm HS báo cáo kt qu hot ng. GV có th ánh giá kt qu hc tp ca hc sinh ti bc này. * So sánh các giai on này vi các bc lên lp mà GV vn thng áp dng trong thc t: — Khám phá không phi là kim tra bài c ca các bc lên lp truyn thng. Mc ích ca khám phá khác vi mc ích ca kim tra bài c . Khám phá là tìm hiu nhng kin thc, k nng, kinh nghim sng mà HS ã có v ni dung bài hc mi trên c s ó tip tc hng dn HS khám phá và chim lnh ni dung bài hc mi. Nhng kin thc, k nng, kinh nghim ó có th không liên quan n ni dung bài hc c, hoc nu có liên quan n bài hc c thì cng phm vi rng hn. Khám phá cng không ch n thun là gii thiu bài mi ca các bc lên lp truyn thng. Vì gii thiu bài mi nhiu khi ch là mt vài câu gii thiu ca GV, còn khám phá thì không phi nh vy. Trong giai on THỰC HÀNH GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG TRONG MỘT SỐ MÔN HỌC Ở TIỂU HỌC | 69
14. khám phá , HS phi hi tng, phi suy ngh và chia s hoc phi cùng tham gia các hot ng mang tính cht tri nghim. a. Kt ni: Kt ni tng ng vi phn phát trin bài mi ca các bc lên lp truyn thng nhng cách thc hin phi trên c s liên kt gia nhng kin thc, k nng, kinh nghim HS ã có vi cái HS cha bit và cn bit. b. Thc hành/luyn tp: Thc hành/luyn tp tng ng vi phn Cng c ca các bc lên lp truyn thng nhng không phi là HS ch cn tr li các câu hi do GV a ra mà trong giai on này HS phi thc hin các hot ng vn dng các kin thc, k nng va hc trong nhng tình hung/bi cnh tng t nh tình hung/bi cnh mu. c. Vn dng: Vn dng khá gn vi phn hot ng tip ni ca các bc lên lp truyn thng song khác bit ch: — V thi im thc hin: Vn dng có th thc hin ngay trong gi hc hoc sau gi hc còn hot ng tip ni là thc hin sau gi hc. — V ni dung: Vn dng là t chc cho HS thc hin các hot ng vn dng kin thc, k nng ã hc trong nhng tình hung/bi cnh mi hoc tình hung thc tin. Còn hot ng tip ni có th nh vy hoc có th ch n thun yêu cu HS hc bài, làm bài tp trong SGK 5. ĐÁNH GIÁ NỘI DUNG 1 Hãy so sánh gia cu trúc mt k hoch bài hc theo hng tng cng giáo dc KNS và k hoch bài hc lâu nay bn vn thng s dng theo bng sau: Nhng im ging nhau Nhng im khác nhau Ghi chú/Ví d minh ho 70 | MODULE TH 40
15. Nội dung 2 PHÂN TÍCH, ĐÁNH GIÁ MỘT SỐ KẾ HOẠCH BÀI HỌC THEO ĐỊNH HƯỚNG TĂNG CƯỜNG GIÁO DỤC KNS ĐÃ THIẾT KẾ 1. THÔNG TIN NGUỒN CHO NỘI DUNG 2 Mt s k hoch bài hc các môn hc theo hng tng cng giáo dc KNS cho HS: 1.1. Môn Tiếng Việt (Lớp 5) Tập đọc: NHỮNG CON SẾU BẰNG GIẤY (1 tiết) I. MC TIÊU BÀI HC Hc xong bài này, HS có kh nng: 1. c trôi chy, lu loát toàn bài: — c úng tên ngi, tên a lí nc ngoài ( Xa-xa-cô Xa-xa-ki, Hi-rô-si-ma, Na-ga-xa-ki ). — Bit c din cm bài vn vi ging trm, bun; nhn ging nhng t ng miêu t hu qu nng n ca chin tranh ht nhân, khát vng sng ca cô bé Xa-xa-cô, m c hoà bình ca thiu nhi. 2. Hiu ý chính ca bài: T cáo ti ác chin tranh ht nhân, nói lên khát vng sng, khát vng hoà bình ca tr em toàn th gii. II. CÁC K NNG SNG C GIÁO DC TRONG BÀI 1. Th hin s cm thông: Bit bày t s chia s, cm thông vi ni bt hnh ca nhng nn nhân b bom nguyên t sát hi. 2. Xác nh giá tr: Nhn bit giá tr ca hoà bình, s an lành i vi cuc sng con ngi. III. CÁC PHNG PHÁP/ K THUT DY HC TÍCH CC 1. c sáng to. 2. Tho lun nhóm nh. 3. T bc l. 4. Gi tìm. THỰC HÀNH GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG TRONG MỘT SỐ MÔN HỌC Ở TIỂU HỌC | 71
16. IV. PHNG TIN DY HC 1. Tranh minh ho bài c trong SGK. Tranh, nh v thm ho chin tranh ht nhân, v v n bom nguyên t (GV và HS su tm). 2. Mt l hoa ti t lên bàn — tng trng cho ài tng nim nhng nn nhân b bom nguyên t sát hi (dùng khi HS tr li câu hi 4). 3. Bng ph vit on vn cn hng dn HS luyn c din cm. V. TIN TRÌNH DY HC 1. Kim tra bài c 2. Bài mi a. Khám phá — GV gii thiu tranh minh ho ch im Cánh chim hoà bình, ni dung các bài hc trong ch im (bo v hoà bình, vun p tình hu ngh gia các dân tc). Hng dn HS quan sát tranh, nh minh ho bài c Nhng con su bng giy (hình nh Xa-xa-cô ang gp su, tng ài tng nh nhng nn nhân b bom nguyên t sát hi Hi-rô-si-ma). — GV gii thiu: Bài c Nhng con su bng giy k v mt bn nh ngi Nht là nn nhân áng thng ca chin tranh và bom nguyên t. Bài c s giúp các em hiu thm ho ca chin tranh ht nhân, giúp các em hc cách chia s, cm thông vi ni bt hnh ca các nn nhân b bom nguyên t sát hi. — HS gii thiu nhng tranh, nh các em ã su tm c (theo yêu cu trc ó ca GV) v v n bom nguyên t, v thm ho chin tranh ht nhân, nói iu các em bit v thm ho ca chin tranh ht nhân. b. Kt ni * Luyn c — GV vit bng và hng dn HS c úng s liu 100.000 ngi (mt trm ngàn ngi); tên ngi, tên a lí nc ngoài (Xa-xa-cô Xa-xa-ki, Hi-rô-si-ma, Na-ga-xa-ki). — Mt HS gii (hoc 2 HS tip ni nhau) c toàn bài trc lp. — Tng tp 4 HS tip ni nhau c trc lp tng on ca bài (c 2, 3 lt). Có th chia bài thành 4 on: 72 | MODULE TH 40
17. on 1: M ném bom nguyên t xung Nht Bn. on 2: Hu qu mà 2 qu bom ã gây ra. on 3: Khát vng sng ca Xa-xa-cô Xa-xa-ki. on 4: c vng hoà bình ca HS thành ph Hi-rô-si-ma. Khi HS c, GV kt hp sa li cho các em (v phát âm, cách ngt ngh ging ). Sau lt c v, GV giúp HS hiu nhng t ng c chú gii trong SGK ( bom nguyên t, phóng x nguyên t, truyn thuyt ). — Tng cp HS luyn c. — GV c din cm bài vn vi ging trm, bun; nhn ging nhng t ng miêu t hu qu nng n ca chin tranh ht nhân, khát vng sng ca cô bé Xa-xa-cô, m c hoà bình ca thiu nhi. * Tìm hiu bài GV t chc cho HS c lp tr li các câu hi trong SGK di s hng dn ca GV hoc chia lp thành các nhóm HS tìm hiu ni dung, ý ngha ca bài c. Sau ó, i din các nhóm thi tr li các câu hi trc lp. Cng có th mi mt HS nêu câu hi cho các bn tip ni nhau tr li. Vi câu hi 4, cn chn mt hình thc t chc dy hc gây n tng. Di ây là gi ý nhng câu tr li: Câu hi 1 : Xa-xa-cô b nhim phóng x nguyên t khi nào? (Xa-xa-cô b nhim phóng x nguyên t khi Chính ph M ra lnh ném hai qu bom nguyên t xung Nht Bn). Câu hi 2: Xa-xa-cô hi vng kéo dài cuc sng ca mình bng cách nào? (Xa-xa-cô hi vng kéo dài cuc sng bng cách ngày ngày gp su vì em tin vào mt truyn thuyt nói rng nu gp mt nghìn con su giy treo quanh phòng, em s khi bnh). Câu hi 3: 3a) Các bn nh trên khp th gii ã làm gì t tình oàn kt vi Xa-xa-cô? (Các bn nh ã gp nhng con su bng giy gi ti Xa-xa-cô). 3b) Các bn nh ã làm gì bày t nguyn vng hoà bình? (Khi Xa-xa-cô cht, các bn ã quyên góp tin xây tng ài tng nh nhng nn nhân b bom nguyên t sát hi. Chân tng ài khc THỰC HÀNH GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG TRONG MỘT SỐ MÔN HỌC Ở TIỂU HỌC | 73
18. nhng dòng ch th hin mong mun ca các bn: th gii này mãi mãi hoà bình). c. Thc hành * Th hin s cm thông: — GV nêu câu hi 4: Nu c ng trc tng ài, em s nói gì vi Xa-xa-cô? — GV có th t chc cho HS thc hành nói li cm thông, chia s vi Xa-xa-cô nh sau: — GV lu ý HS: Các em cn tng tng mình ang ng trc tng ài tng nh nhng nn nhân b bom nguyên t sát hi, các em mun nói iu gì ó vi Xa-xa-cô? Bit nói li cm thông, chia s, làm du ni au ca ngi khác là mt trong nhng k nng giao tip rt cn thit vi con ngi. Li cm thông, chia s cn c nói vi thái chân thành, ging trm lng, nghiêm trang. — HS suy ngh v nhng iu mình mun nói. — GV t lên bàn l hoa ti (tng trng cho ài tng nim); mi 1, 2 HS nói (làm mu) trc lp. GV nhn xét v li nói, t th, thái biu hin nim thng tic i vi Xa-xa-cô, s cm ghét chin tranh — HS tip ni nhau nói li cm thông, chia s vi Xa-xa-cô (Ví d: Xa-xa-cô i, tôi rt tic thng bn và cm ghét chin tranh ã làm bn phi cht./ Cái cht ca bn làm chúng tôi hiu s tàn bo ca chin tranh./ Tng ài này nhc nh chúng tôi phi oàn kt chng li nhng k thích chin tranh./ Cái cht ca bn nhc nh chúng tôi phi bit yêu hoà bình, bo v hoà bình trên trái t ). — HS nói v ý ngha ca câu chuyn (Câu chuyn nói v cái cht áng thng ca mt nn nhân chin tranh, th hin mong mun hoà bình ca tr em trên toàn th gii./ Câu chuyn t cáo ti ác hu dit ca chin tranh ht nhân, nói lên khát vng sng, khát vng hoà bình ca tr em toàn th gii ). * Luyn c din cm: GV hng dn c lp luyn c din cm mt on ca bài vn theo quy trình ã hng dn. Có th chn on 3. Chú ý: — Nhn ging các t ng: tng ngày còn li, ngây th, mt nghìn con su, khi bnh, lng l, ti tp gi, cht, 644 con. 74 | MODULE TH 40
19. — Ngh hi: Cô bé ngây th tin vào mt truyn thuyt nói rng/ nu gp mt nghìn con su bng giy treo quanh phòng, em s khi bnh ./ Nhng khi Xa-xa-cô cht / khi em mi gp c 644 con. d. Áp dng — HS nói v nhng gì các em hc c qua gi hc (Ví d: Bài hc giúp em bit mt câu chuyn rt cm ng v mt nn nhân ca bom nguyên t./ Bài hc giúp em hiu hu qu lâu dài ca chin tranh ht nhân./ Bài hc giúp em bit v mt truyn thuyt l ca Nht Bn./ Bài hc rèn cho em có k nng bày t s chia s, cm thông vi nhng con ngi bt hnh ). — GV nhn xét tit hc. Dn HS v nhà tip tc luyn c bài vn; vit mt on th ngn cho cô bé Xa-xa-cô, bày t nim thng tic Xa-xa-cô. 1.2. Môn Đạo đức (Lớp 5) Bài 11: EM YÊU TỔ QUỐC VIỆT NAM I. MC TIÊU BÀI HC Hc xong bài này HS có kh nng: — Bit T quc ca em là Vit Nam, T quc em ang thay i tng ngày và ang hi nhp vào i sng quc t. — Có hiu bit phù hp vi la tui v lch s, vn hoá và kinh t ca T quc Vit Nam. — Có ý thc hc tp, rèn luyn góp phn xây dng và bo v t nc. — Yêu T quc Vit Nam, t hào v truyn thng tt p ca dân tc, quan tâm n s phát trin ca t nc. II. CÁC K NNG SNG C GIÁO DC TRONG BÀI — K nng xác nh giá tr (tình yêu T quc). — K nng tìm kim và x lí thông tin (v t nc và con ngi Vit Nam). — K nng trình bày suy ngh, ý tng (v t nc và con ngi Vit Nam, v tình yêu T quc Vit Nam). III. CÁC PHNG PHÁP/K THUT DY HC TÍCH CC — Phng pháp: Tho lun lp, óng vai, d án. — K thut: Trình bày 1 phút. THỰC HÀNH GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG TRONG MỘT SỐ MÔN HỌC Ở TIỂU HỌC | 75
20. IV. PHNG TIN DY HC — Tranh nh, bng cát-xét, a hình, bài vit, bài th, bài hát v T quc Vit Nam và tình yêu T quc Vit Nam. V. TIN TRÌNH DY HC Tit 1 1. Khám phá Hot ng 1: HS nghe bng bài hát “Vit Nam — T quc tôi” — GV bt bng cho HS cùng nghe bng bài hát Vit Nam — T quc tôi. — Hi: Bài hát nói v iu gì? — Kt lun: Bài hát nói v tình yêu T quc Vit Nam. Hot ng 2: Tìm hiu — Hiu bit ca HS v T quc Vit Nam. — GV vit 2 t Vit Nam lên trên bng và nêu câu hi ng não: Các em ã bit nhng gì v T quc Vit Nam ca chúng ta? (Gi ý: Có các danh lam thng cnh nào? Có các di sn nào c th gii công nhn? Có các v anh hùng dân tc nào? Có các thành tu phát trin v chính tr, kinh t, vn hoá, giáo dc, khoa hc — k thut, ngoi giao, tôn giáo nào ni bt? Nc ta còn gp nhng khó khn nào? — HS suy ngh và phát biu nhanh, GV k bng và ghi tóm tt ý kin ca HS theo tng cm ni dung. 2. Kt ni Hot ng 3: Tho lun lp. Mc tiêu: — HS bit c mt s nét c trng v T quc Vit Nam. — HS c rèn kuyn k nng xác nh giá tr, k nng x lí thông tin, k nng trình bày suy ngh, ý tng. Cách tin hành: — GV yêu cu HS t c các thông tin trang 34, SGK o c 5. — GV gii thiu thêm mt s tranh nh, bng hình v t nc và con ngi Vit Nam. — Tho lun lp: + Qua các thông tin trên, em có cm ngh nh th nào v t nc và con ngi Vit Nam. 76 | MODULE TH 40
21. + HS chúng ta cn làm gì th hin tình yêu i vi T quc, góp phn a t nc vt qua nhng khó khn hin nay? — GV nhn xét và kt lun: + Vit Nam là mt t nc ti p, có truyn thng vn hoá lâu i và có truyn thng u tranh dng nc và bo v T quc rt áng t hào. + t nc ta ang i mi và phát trin tng ngày song vn còn là mt nc nghèo và có nhiu khó khn cn phi vt qua. + Yêu T quc Vit Nam, các em cn phi c gng hc tp, rèn luyn tht tt mai sau góp phn xây dng T quc giàu mnh. 3. Thc hành Hot ng 4: HS làm bài tp 1, 2 SGK. Mc tiêu: — HS bit c mt s s kin lch s hào hùng ca dân tc, thêm t hào v t nc, con ngi Vit Nam. — HS c rèn luyn k nng trình bày suy ngh, ý tng. Cách tin hành: — GV yêu cu HS tho lun nhóm ôi bài tp 1, 2 SGK o c 5. — GV yêu cu mi nhóm trình bày v mt s kin lch s có liên quan (bài tp 1) và các hình nh có liên quan (Bài tp 2). — GV kt lun: v các s kin lch s và các hình nh có liên quan. Công vic v nhà: — Các nhóm HS v nhà su tm tranh nh, a hình, bài vit, bài th, bài hát v t nc và con ngi Vit Nam. — Chun b trình bày kt qu su tm c trc lp. Tit 2 4. Áp dng Hot ng 5: Gii thiu v t nc và con ngi Vit Nam. Mc tiêu: — HS bit trình bày mt s nét v t nc, con ngi Vit Nam. — HS c rèn luyn k nng tìm kim và x lí thông tin, k nng trình bày suy ngh, ý tng. THỰC HÀNH GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG TRONG MỘT SỐ MÔN HỌC Ở TIỂU HỌC | 77
22. Cách tin hành: — GV yêu cu các nhóm HS trng bày xung quanh lp hc các t liu các em ã su tm, tìm hiu c v t nc và con ngi Vit Nam — C lp i xem và nghe i din các nhóm — trong vai các hng dn viên du lch trình bày (K thut trình bày mt phút). Kt lun: GV nhn xét và kt lun v kt qu su tm, tìm hiu ca các nhóm. Hot ng 6: Hát, c th v T quc Vit Nam. Mc tiêu: HS bit th hin tình yêu T quc qua các bài th, bài hát. Cách tin hành: — Mt HS s óng vai ngi dn chng trình, gii thiu các tit mc. — HS trình bày các bài th, bài hát v ch . — Bình chn các tit mc hay nht/ n tng nht/huy ng c nhiu ngi tham gia nht. — Kt thúc tit hc: C lp cùng ng lên va làm ng tác ph ho, va hát theo bng bài hát Vit Nam — T quc tôi. 1.3. Môn Khoa học (Lớp 4) Bài 66: CHUỖI THỨC ĂN TRONG TỰ NHIÊN (1 tiết) I. MC TIÊU BÀI HC Sau bài hc, HS có kh nng: — Bit c vai trò ca vi khun phân hu trong mi quan h thc n khép kín gia bò và c trên cánh ng chn th bò. — Nêu c nh ngha v chui thc n. — Trình bày c mt s ví d khác v chui thc n trong t nhiên. II. CÁC K NNG SNG C GIÁO DC TRONG BÀI 1. K nng t duy bình lun: — Bình lun, khái quát, tng hp thông tin bit mi quan h thc n trong t nhiên rt a dng. — Phân tích, phán oán và hoàn thành mt s chui thc n trong t nhiên. 78 | MODULE TH 40
23. 2. K nng m nhn trách nhim: Lên k hoch bn thân ngn chn các hành vi phá v cân bng chui thc n trong t nhiên. III. CÁC PHNG PHÁP/ K THUT DY HC TÍCH CC — Làm vic nhóm. — Suy ngh — Tho lun cp ôi — Chia s. IV. PHNG TIN DY HC — Thông tin trong SGK Khoa hc 4 (Bài 66). — Mt s tranh nh ng vt và thc vt ct ri (hoc các th ghi sn tên ng vt hoc thc vt), mt s th trng dùng cho các nhóm. — Giy A 0, bút v dùng cho các nhóm. V. TIN TRÌNH DY HC 1. Khám phá Hot ng 1. V và trình bày s "Mi quan h gia bò và c". Mc tiêu: HS phân tích c vai trò ca vi khun phân hu trong mi quan h thc n khép kín gia bò và c trên cánh ng chn th bò. Cách tin hành: * Bc 1: — GV yêu cu HS làm vic theo nhóm và nói vi nhau v nhng gì các em ã tìm hiu c v mi quan h gia bò và c. — i din mt nhóm trình bày, các nhóm khác b sung. — Tho lun ca HS cn nêu c các ý chính sau: + C là thc n ca bò. + Phân ca bò thi ra, di tác dng ca các vi sinh vt b phân hu thành các cht khoáng có trong t. + C s dng các cht khoáng có trong t sng và phát trin. * Bc 2: — Da trên kt qu tho lun bc 1, các nhóm v s bng ch (hoc hình v) và mi tên ch mi quan h v thc n gia bò và c (xem gi ý ph lc). — Lu ý: Nu HS có khó khn trong vic v s , GV có th nhc li nguyên tc v s mi quan h thc n bài 65. THỰC HÀNH GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG TRONG MỘT SỐ MÔN HỌC Ở TIỂU HỌC | 79
24. * Bc 3: — i din các nhóm trình bày s ca nhóm mình. — GV khen các nhóm v s nhanh, p và trình bày rõ ràng. Kt lun: S mi quan h gia bò và c cho thy: Cánh ng c cung cp thc n cho nhng àn bò. Nhng àn bò cung cp phân bón cho cánh ng c. Mi quan h khép kín gia bò và c có c là nh nhng vi khun phân hu phân bò thành các cht khoáng n gin. 2. Kt ni Hot ng 2. Phân tích s mt chui thc n. Mc tiêu: HS nêu c nh ngha v chui thc n. Cách tin hành: — GV yêu cu tng HS quan sát s chui thc n c v trong SGK (xem ph lc) và da vào các phát hin thu c t hot ng 1 phân tích s này. — Tip theo, các em s trao i suy ngh ca mình vi các bn trong cp ri mi chia s trc lp. Kt lun: C là thc n ca th, th là thc n ca cáo. Xác thc vt, ng vt cht c các vi khun phân hu to thành các cht khoáng n gin. Nhng cht khoáng (c phân hu t các xác cht hu c) li c cây c s dng làm thc n ca chúng. Các mi quan h v thc n nêu trên c gi là mt chui thc n . Trong t nhiên có rt nhiu chui thc n. Các chui thc n thng bt u t thc vt. 3. Thc hành Hot ng 3. Trò chi "i tìm các mt xích trong chui thc n". Mc tiêu: — HS trình bày c mt s ví d khác v chui thc n trong t nhiên. — Phân tích, phán oán và hoàn thành mt s chui thc n trong t nhiên. — Bình lun, khái quát, tng hp thông tin bit mi quan h thc n trong t nhiên rt a dng. 80 | MODULE TH 40
25. Cách tin hành: — Chia HS thành các nhóm nh, phát cho mi nhóm mt s hình ng vt, thc vt ct ri (xem ph lc) và mt s th trng. Yêu cu các em s dng th trng ( v mi tên và vit tên mt xích còn thiu) kt hp vi vic la chn các hình nh ã cho to ra các chui thc n trong t nhiên. — Trong cùng mt thi gian, nhóm nào xác nh c nhiu chui thc n hn là thng cuc. 4. Vn dng: Bài tp v nhà Mc tiêu: Lên k hoch bn thân ngn chn các hành vi phá v cân bng chui thc n trong t nhiên. Cách tin hành: Yêu cu c lp ghi 2 câu hi v nhà suy ngh và s trình bày trong tit ôn tp tun sau. — iu gì s xy ra khi 1 mt xích trong chui thc n trong t nhiên b "mt"? — Các em có th làm gì ngn chn các hành vi phá v cân bng chui thc n trong t nhiên? VI. T liu S "Mi quan h gia bò và c" (Hot ng 1) Cỏ Bò Phân bò Vi khuẩn phân huỷ THỰC HÀNH GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG TRONG MỘT SỐ MÔN HỌC Ở TIỂU HỌC | 81
26. S mt chui thc n trong t nhiên (Hot ng 2) Xác chết đang phân huỷ Mt s hình nh s dng cho Hot ng 3 82 | MODULE TH 40
27. Gi ý mt s chui thc n cho hot ng 3 Thc vt → Sâu n lá → Cy (1 loài chut) → Rn Xác sinh vật Vi khuẩn phân huỷ Thc vt → Hu → H Xác sinh vật Vi khuẩn phân huỷ THỰC HÀNH GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG TRONG MỘT SỐ MÔN HỌC Ở TIỂU HỌC | 83
28. Thc vt → Sâu n lá → Chut → i bàng Xác sinh vật Vi khuẩn phân huỷ 1.4. Môn Tự nhiên – Xã hội (Lớp 2) Bài 4 LÀM GÌ ĐỂ XƯƠNG VÀ CƠ PHÁT TRIỂN TỐT? (1 tiết) I. MC TIÊU BÀI HC Hc xong bài này, HS có kh nng: — Nêu c nhng vic cn làm xng và c phát trin tt. — Gii thích ti sao không nên mang vác vt quá nng. — Bit cách nhc (nâng) mt vt úng cách. — Có ý thc thc hin các bin pháp xng và c phát trin tt. II. CÁC K NNG SNG C GIÁO DC TRONG BÀI — K nng ra quyt nh: Nên và không nên làm gì xng và c phát trin tt. — K nng làm ch bn thân: m nhn trách nhim thc hin các hot ng xng và c phát trin tt. III. CÁC PHNG PHÁP/ K THUT DY HC TÍCH CC — Trò chi. — Làm vic cp ôi. IV. PHNG TIN DY HC Các hình trong bài 4 SGK trang 10, 11 c phóng to. 84 | MODULE TH 40
29. V. TIN TRÌNH DY HC 1. Khám phá Hot ng 1. Trò chi "Xem ai khéo". Hot ng ca GV Hot ng ca HS — GV t chc cho HS chi trò chi: — HS thc hin cùng GV. "Xem ai khéo". GV va hng dn trò chi và làm mu ng tác. — Sau khi chi, GV cho HS nhn xét khi — Phát biu ý kin ca bn thân. Ví nào thì sách trên u b ri xung và d: khi t th u, c hoc mình khen ngi nhng em gi c v hoc không thng sách không ri. — GV cho bit mc ích ca bài tp này rèn luyn t th i, ng úng và p. — Kt thúc trò chi, GV dn dt vào bài hc mi: Ngoài cách luyn tp t th nh trò chi va ri còn có nhiu cách cho xng và c phát trin tt. Cô và các em cùng tìm hiu. 2. Kt ni Hot ng 2. Làm gì xng và c phát trin tt? Mc tiêu: Nêu c nhng vic cn làm xng và c phát trin tt. Hot ng ca GV Hot ng ca HS Bc 1: Làm vic theo cp. — GV yêu cu hai HS ngi cnh nhau có — HS ngi cnh nhau tho lun v th to thành mt cp và cùng tho ni dung hình, t hình 1 n hình lun v ni dung các hình, t hình 1 5 trong SGK trang 10, 11. Ví d: n hình 5 trong SGK trang 10, 11. + Hình 1: V mt bn trai ang n, — GV bao quát các nhóm và có th gi ý ba n có cá, rau, canh, chui HS khai thác ni dung tranh, t câu Hình này cho chúng ta bit, mun hi v ni dung tranh, gi ý liên h ni c và xng phát trin tt cn dung tranh vi hot ng hng ngày. c n, ung y . Nhng món THỰC HÀNH GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG TRONG MỘT SỐ MÔN HỌC Ở TIỂU HỌC | 85
30. Hot ng ca GV Hot ng ca HS Bc 2: Làm vic chung. n hng ngày giúp cho c, xng — GV mi mt s cp trình bày nhng phát trin tt là: canh cua, tôm, iu ã tho lun v ni dung tranh. xng hm, tht, cá và các loi rau, qu ti — a ra mt s câu hi gi ý liên h cuc sng hng ngày, khai thác sâu + Hình 2: V mt bn ang ngi thêm ni dung tranh. Ví d: hc sai t th. + Hình 3: V mt bn ang bi b + Hng ngày các em thng n nhng bi. gì trong ba cm. + + Bn ngi úng hay sai t th? Vì sao cn ngi hc úng t th? + Bn nào xách vt nng? Ti sao chúng ta không nên xách vt nng? + Liên h xem bn nào ã bit bi và khuyên các em nu có iu kin nên i hc bi nhng lp dy bi có GV hng dn, m bo an toàn và nc sch. Bc 3: Tho lun nên và không nên làm gì xng và c phát trin tt? — GV hng dn HS tr li câu hi trong SGK "Nên và không nên làm gì xng và c phát trin tt?" — GV có th ghi li ý kin HS theo 2 ct: "Nên" và "Không nên". — Nêu ví d v mt s công vic trong — Tho lun và tr li câu hi. gia ình giúp b m phù hp vi la tui, mt s hot ng rèn luyn c th giúp cho c và xng phát trin tt. 3. Thc hành Hot ng 3 . Trò chi "Nhc mt vt". Mc tiêu: Bit cách nhc mt vt sao cho hp lí nht không nh hng xu n s phát trin c th. 86 | MODULE TH 40
31. Hot ng ca GV Hot ng ca HS Bc 1: GV làm mu. — GV ph bin cách chi và làm mu. — HS lng nghe ph bin lut chi — Mi mt s HS lên chi th. và tham gia chi th. Bc 2: T chc cho HS chi theo i. — Chia lp thành 2 — 3 i chi có s — HS chi theo i. ngi bng nhau (không chia quá nhiu i chi vì khó bao quát c). — GV làm qun trò hng dn các i chi. Bc 3: Tng kt trò chi. — Phân tích mt s tình hung các em — Nghe phân tích và rút kinh nghim. nhc vt sai t th s nh hng n c th nh th nào. — GV nhn xét cách nhc vt úng t th và khen ngi i có nhiu em làm úng làm nhanh. VI. T LIU 1. Trò chi khi ng: Trò chi "Xem ai khéo" Cách chi: HS xp thành hai hàng dc gia lp. Mi em i trên u mt quyn v hoc sách. HS gi t th thng ngi, u và c phi thng sao cho quyn sách trên u không c ri và i theo hàng quanh lp ri v ch ngi. 2. Trò chi: "Nhc mt vt" Chia lp thành các i chi có s ngi bng nhau. Các i xp thành mt hàng dc ng cách "vt nng" khong cách bng nhau. V mt vch chun làm ích phía trc mt các i chi. Qun trò hô "Bt u" thì HS ng th nht ca mi i chi chy lên nhc "vt nng" và chuyn "vt nng" v ích theo úng t th. Sau khi chuyn v ích xong thì chy v i mình ng xung cui hàng. Khi ngi th nht tr v hàng thì ngi th hai ca i ó mi c xut phát và tip tc chy lên nhc "vt nng", chuyn v ích. Ngi th hai THỰC HÀNH GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG TRONG MỘT SỐ MÔN HỌC Ở TIỂU HỌC | 87
32. tr v hàng và ng xung cui hàng thì ngi th ba li xut phát. Trò chi c th tip tc n khi ht lt các thành viên trong i. i nào nhanh nht và mang "vt nng" úng t th nhiu nht thì thng cuc. 2. CÁC HOẠT ĐỘNG Hoạt động: Phân tích, đánh giá một số kế hoạch bài học đã thiết kế — Nghiên cu các k hoch bài hc ca các môn hc: Ting Vit, o c, T nhiên — Xã hi, Khoa hc ã trình bày trong phn thông tin ngun cho ni dung 2. — ánh giá nhng u im và nhng tn ti, hn ch. — xut thay i cho phù hp vi yêu cu chung và vi c im HS, vi iu kin hoàn cnh thc t ca lp, ca trng. — Trình bày ánh giá theo bng sau: Tên bài u im Hn ch xut thay i 1. Nhng con su bng giy 2. Em yêu T quc Vit Nam 3. Chui thc n trong t nhiên 4. Cn làm gì xng phát trin tt — Trao i vi GV trong t chuyên môn. — Thit k li hot ng theo xut. 3. PHẢN HỒI CHO HOẠT ĐỘNG Tên bài u im Hn ch xut thay i 1. Nhng con — Bài c thit k — Thit k không — Vit rõ các hot su bng giy theo cu trúc quy tht rõ mc tiêu và ng dy hc vi nh. kt lun ca các mc tiêu, cách 88 | MODULE TH 40
33. — Hng dn c hot ng dy hc. thc hin và kt th, t m. — Vic giáo dc k lun c th. — Các KNS c nng xác nh giá — B sung thêm xác nh phù hp. tr cho HS cha các hot ng dy — Hot ng thc c làm rõ trong hc giáo dc k hành k nng th các giai on ca nng xác nh giá hin s cm thông tin trình dy hc, tr cho HS. Ví d: chia s rt c th c bit là trong T chc cho HS và phù hp. giai on thc hành vit các thông ip, và vn dng. các bài vit ngn, bày t ý kin v tình yêu hoà bình, phn i chin tranh ca tr em. 2. Em yêu T — Bài c thit k — Mt s hot ng — Gi ý c th, chi quc Vit Nam theo cu trúc quy hng dn còn tit hn 1 s hot nh. cha tht c th, có ng. — Các KNS và th gây khó khn — Cn cung cp PPDH, KTDH c cho GV trong quá thêm mt s t xác nh phù hp. trình thc hin. liu v t nc — Các hot ng — GV mt s vùng và con ngi dy hc a dng, sâu, vùng xa, vùng Vit Nam. phong phú, phát chm phát trin s huy c tính tích gp khó khn trong cc ca HS và phù vic su tm các hp vi các giai thông tin, t liu v on dy mt bài t nc và con KNS. ngi Vit Nam. 3. Chui thc — Bài c thit k — K nng m nhn — Nên b k nng n trong t theo cu trúc quy trách nhim không m nhn trách nhiên nh. c th hin rõ nhim và thay — K nng t duy trong bài. bng k nng hp phê phán c xác — Phn vn dng tác hoc k nng nh là phù hp. hng dn còn trình bày suy — Các hot ng cha rõ. ngh, ý tng. dy hc a dng, — Hng dn rõ hn phong phú, phát phn vn dng. THỰC HÀNH GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG TRONG MỘT SỐ MÔN HỌC Ở TIỂU HỌC | 89
34. huy c tính tích cc ca HS và phù hp vi các giai on dy mt bài KNS. 4. Cn làm gì — Bài c thit k — K nng m nhn — Nên thay bng k xng và c tng i phù hp trách nhim không nng hp tác. phát trin tt vi cu trúc quy c th hin rõ. — B sung thêm nh. — Tin trình dy hc giai on vn — K nng ra quyt còn thiu giai on dng. nh c xác nh vn dng. là phù hp. — Các hot ng dy hc a dng, phong phú, phát huy c tính tích cc ca HS và phù hp vi các giai on dy mt bài KNS. 4. ĐÁNH GIÁ NỘI DUNG 2 Hãy nêu mt s hn ch, tn ti mà GV có th thng mc phi khi thit k K hoch bài hc theo hng tng cng giáo dc KNS cho HS. 90 | MODULE TH 40
35. Nội dung 3 THIẾT KẾ KẾ HOẠCH BÀI HỌC THEO HƯỚNG TĂNG CƯỜNG GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH 1. THÔNG TIN NGUỒN CHO NỘI DUNG 3 Mu thit k k hoch bài hc theo hng tng cng giáo dc KNS cho HS Tên bài: I. Mc tiêu bài hc 1.1. V kin thc 1.2. V k nng 1.3. V thái II. Các KNS c giáo dc trong bài III. Các phng pháp, k thut dy hc tích cc c s dng IV. Phng tin dy hc V. Tin trình dy hc 1. Khám phá 2. Kt ni Hot ng 1: Mc tiêu Cách thc hin Kt lun Hot ng 2: Mc tiêu Cách thc hin Kt lun 3. Thc hành/Luyn tp Hot ng: Mc tiêu Cách thc hin Kt lun Hot ng: Mc tiêu Cách thc hin THỰC HÀNH GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG TRONG MỘT SỐ MÔN HỌC Ở TIỂU HỌC | 91
36. Kt lun 4. Vn dng Hot ng: Mc tiêu Cách thc hin Kt lun Hot ng: Mc tiêu Cách thc hin Kt lun VI. T liu 4. CÁC HOẠT ĐỘNG Hoạt động 1: Thiết kế và dạy thử nghiệm kế hoạch bài học tăng cường giáo dục KNS cho HS trong môn Tiếng Việt. — La chn mt bài trong chng trình môn Ting Vit ca khi lp mà bn ang dy. — Thit k k hoch dy hc bài ã la chn theo mu trong phn thông tin ngun cho ni dung 3. — Trao i k hoch bài hc ã thit k vi các GV trong t chuyên môn. — iu chnh li bn k hoch bài hc ã thit k. — Dy th theo bn k hoch bài hc ã iu chnh. — T ánh giá (im mnh, im yu, cách iu chnh). — Rút kinh nghim vi các GV trong t chuyên môn. — Hoàn thin li k hoch dy hc ã thit k. Hoạt động 2: Thiết kế và dạy thử nghiệm kế hoạch bài học tăng cường giáo dục KNS cho HS trong môn Đạo đức. — La chn mt bài trong chng trình môn o c ca khi lp mà bn ang dy. — Thit k k hoch dy hc bài ã la chn theo mu trong phn thông tin ngun cho ni dung 3. — Trao i k hoch bài hc ã thit k vi các GV trong t chuyên môn. — iu chnh li bn k hoch bài hc ã thit k. 92 | MODULE TH 40
37. — Dy th theo k hoch bài hc ã thit k. — T ánh giá (im mnh, im yu, cách iu chnh). — Rút kinh nghim vi các GV trong t chuyên môn. — Hoàn thin li k hoch dy hc ã thit k. Hoạt động 3: Thiết kế và dạy thử nghiệm kế hoạch bài học tăng cường giáo dục KNS cho HS trong môn Tự nhiên – Xã hội. — La chn mt bài trong chng trình môn T nhiên — Xã hi ca khi lp mà bn ang dy. — Thit k k hoch dy hc bài ã la chn theo mu trong phn thông tin ngun cho ni dung 3. — Trao i k hoch bài hc ã thit k vi các GV trong t chuyên môn. — iu chnh li bn k hoch bài hc ã thit k. — Dy th theo k hoch bài hc ã thit k. — T ánh giá (im mnh, im yu, cách iu chnh). — Rút kinh nghim vi các GV trong t chuyên môn. — Hoàn thin li k hoch dy hc ã thit k. Hoạt động 4: Thiết kế và dạy thử nghiệm kế hoạch bài học tăng cường giáo dục KNS cho HS trong môn Khoa học. — La chn mt bài trong chng trình môn Khoa hc ca khi lp mà bn ang dy. — Thit k k hoch dy hc bài ã la chn theo mu trong phn thông tin ngun cho ni dung 3. — Trao i k hoch bài hc ã thit k vi các GV trong t chuyên môn. — iu chnh li bn k hoch bài hc ã thit k. — Dy th theo k hoch bài hc ã thit k. — T ánh giá (im mnh, im yu, cách iu chnh). — Rút kinh nghim vi các GV trong t chuyên môn. — Hoàn thin li k hoch dy hc ã thit k. 5. ĐÁNH GIÁ NỘI DUNG 3 Hãy ghi li nhng kinh nghim c th ca bn khi thit k và thc hin dy theo k hoch bài hc tng cng giáo dc KNS cho HS. THỰC HÀNH GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG TRONG MỘT SỐ MÔN HỌC Ở TIỂU HỌC | 93
38. D. KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ 1. Hãy trình bày cu trúc mt bn k hoch bài hc theo hng tng cng giáo dc KNS cho HS. 2. Hãy phân tích các giai on ca tin trình dy hc theo hng tng cng giáo dc KNS cho HS và so sánh vi các bc lên lp trong dy hc truyn thng. 3. Thit k K hoch bài hc theo cu trúc này có thun li, khó khn gì? 4. Theo bn, cn lu ý nhng im gì khi thit k và thc hin k hoch bài hc theo hng tng cng giáo dc KNS cho HS? 94 | MODULE TH 40
39. E. TÀI LIỆU THAM KHẢO — B Giáo dc và ào to, Giáo dc k nng sng trong các môn hc tiu hc, Tài liu dành cho GV lp 1, NXB Giáo dc Vit Nam, 2010. — B Giáo dc và ào to, Giáo dc k nng sng trong các môn hc tiu hc, Tài liu dành cho GV lp 2, NXB Giáo dc Vit Nam, 2010. — B Giáo dc và ào to, Giáo dc k nng sng trong các môn hc tiu hc, Tài liu dành cho GV lp 3, NXB Giáo dc Vit Nam, 2010. — B Giáo dc và ào to, Giáo dc k nng sng trong các môn hc tiu hc, Tài liu dành cho GV lp 4, NXB Giáo dc Vit Nam, 2010. — B Giáo dc và ào to, Giáo dc k nng sng trong các môn hc tiu hc, Tài liu dành cho GV lp 5, NXB Giáo dc Vit Nam, 2010. THỰC HÀNH GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG TRONG MỘT SỐ MÔN HỌC Ở TIỂU HỌC | 95
40. 96 | MODULE TH 40