Một số phương pháp dạy học mĩ thuật phát huy tính tích cực học tập cho học sinh tiểu học
7 trang
22/05/2022
2110
Bạn đang xem tài liệu "Một số phương pháp dạy học mĩ thuật phát huy tính tích cực học tập cho học sinh tiểu học", để tải tài liệu gốc về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Tài liệu đính kèm:
- mot_so_phuong_phap_day_hoc_mi_thuat_phat_huy_tinh_tich_cuc_h.pdf
Nội dung text: Một số phương pháp dạy học mĩ thuật phát huy tính tích cực học tập cho học sinh tiểu học
- M T S PH NG PHÁP D H C M THU T PHÁT HU T NH T CH C C H C T P CHO H C SINH TI U H C Ng c C ng Khoa Giáo d c Ti u h c và M m non Email: cuongnd@dhhp.edu.vn Ngày nh n bài: 23/2/2021 Ngày PB ánh giá: 09/4/2021 Ngày duy t ng: 16/4/2021 T M T T Ph ng pháp d y h c theo h ng phát huy tính tích c c h c t p c a h c sinh là vi c t o s ch ng, sáng t o, c l p trong h c t p. D y h c theo ph ng pháp này là l y h c sinh làm trung t m c a quá tr nh, ch kh ng ph i là phát huy tính tích c c c a giáo vi n. Vi c v n d ng các ph ng pháp d y h c tích c c là góp ph n kh c ph c m t s v n ang t n t i trong d y h c M thu t ti u h c, t o c kh ng khí h ng thú cho h c sinh, kh i ngu n c m h ng, t duy sáng t o và s y u thích c a h c sinh i v i m n M thu t. khóa: Ph ng pháp d y h c m thu t Ti u h c, tính tích c c trong h c t p. SOME FINE ARTS TEACHING METHODS PROMOTE POSITIVE LEARNING FOR PRIMAR PUPILS ABSTRACT Teaching method in the direction of promoting pupils learning positivity means creating pupils initiative, creativity and independence in learning. Teaching in this method is to make the pupils the center of the process, rather than promoting the teacher s positivity. Applying active teaching methods will help to overcome some existing problems in teaching Fine Arts in primary schools, create an exciting atmosphere for pupils, inspire students to think creatively and to love Fine Arts. Keywords: Fine art teaching methods in primary, positivity in learning. 1. M U Trong các tr ng Ti u h c (TH), m c a các em c phát tri n. Các em HS TH thu t (MT) là m n h c chính th c trong bi t c m nh n cái p và h n th n a là t o ch ng tr nh và k ho ch d y h c c a các ra cái p kh ng ch cho b n th n mà còn nhà tr ng. M n h c này c l p và b nh cho m i ng i. ng v i các m n h c khác. Nó chi m v 2. N I DUNG trí khá quan tr ng trong ho t ng d y h c tr ng TH. MT giúp cho h c sinh (HS) 2. 1. M c t u à a trò c a m n M thu t n ng cao th hi u th m m , y là m t trong tr ng T u h c nh ng y u t c n thi t giúp các em h nh 2 1 1 M c t u thành và phát tri n m t nh n cách toàn di n tr thành nh ng con ng i c a th i Trang b cho HS TH nh ng ki n th c i m i. Th ng qua ó, n ng l c quan sát, MT c b n, giúp các em có c n ng l c kh n ng t duy h nh t ng, tính sáng t o th m m và n ng l c th c hành MT, chú TR NG I H C H I PH NG
- tr ng h ng d n HS hoàn thành y u c u c a cu c s ng, th ng qua các tác ph m các c b n c a m n h c, ng th i phát tri n em s c m nh n c nh ng giá tr v n i b i d ng nh ng n ng khi u c bi t h n. dung, bi t ph n bi t th nào là p - x u HS có kh n ng t hoàn thi n nh ng tác i u n n làm và u kh ng n n làm, ph m h i h a theo ch , sáng t o v i các Qua y, HS s c giáo d c o c m t ch t li u. cách t nhi n kh ng g ng ép, 3 . V Ki n th c: M n h c MT TH là 2 1 3 c m t m s nh lí c a h c s nh m n h c giúp HS ti p c n v i cái p, làm b c u h c quen v i cái p, c m nh n chúng qua m i tr ng thi n nhi n và cu c s ng h ng ngày. * HS l p 1 và 2 Th ng qua ó HS n m v ng ki n th c, các Trong quá tr nh phát tri n c a tr em b c th c hành bài v theo ch và ph n hi n i, các nhà t m lí coi th i i m 6 tu i m n c th . là b c ngo t quan tr ng c a tr em. V K n ng: Giúp HS phát tri n kh tu i m u giáo l n tr ang ti n vào b c n ng quan sát, t duy, và óc sáng t o, k ngo t ó v i s bi n i c a ho t ng ch n ng thuy t tr nh, HS v n d ng ki n th c o. Ho t ng vui ch i v n gi v trí ch vào h c t p và th c ti n. Th ng qua các o trong su t th i k h c m u giáo, nh ng s n ph m MT HS có k n ng thuy t tr nh, vào cu i tu i này ho t ng vui ch i kh ng n u c m nh n qua ng n ng nói, rèn s t còn gi nguy n d ng hoàn ch nh c a nó, tin khi ng tr c ám ng. nh ng y u t c a ho t ng h c t p b t u n y sinh ti n t i gi v trí ch o sau V Thái : Giáo d c cho HS truy n giai o n b c ngo t 6 tu i, khi tr b c th ng y u n c. giáo vi n (GV) b i d ng vào l p 1. cho HS ni m y u thích m n h c, giúp cho các em có th c t t trong h c t p, bi t b o tu i này, trí nh tr c quan, h nh v m i tr ng qua nh ng hành ng nh , t ng v n còn óng vai trò u th . Nh ng ng th i sáng t o h n trong cu c s ng. c m giác tri giác v h nh t ng b n ngoài là ngu n g c m i và thú v lu n g n v i trí 2 1 2 a trò t ng t ng d i d ng các h nh nh tr c M n MT có vai trò giúp HS ti p xúc quan c th . Kh n ng quan sát b n ngoài làm quen v i cái p trong thi n nhi n, ch a hoàn thi n, nh n nh n i t ng b n trong cu c s ng, v n d ng chúng vào h c ngoài m t cách thi u chính xác. HS l p t p và sinh ho t. Góp ph n t o n n nh ng 1, các em bi t s d ng màu s c c b n, t m h n p trong x h i, Ngoài ra, m n ch a ph n bi t c rõ m nh t. Sang l p h c còn r t nhi u vai trò khác nh : Cung 2 các em d n bi t v m nh t, quan c p ki n th c MT c b n cho HS TH giúp sát v t m u v t th c, tuy nhi n nét v các em hoàn thành t t m n h c Giáo d c ch a c áo và ch a gi ng m u. Các em th m m cho HS TH Giúp cho hi u th nào h nh thành d n kh n ng li t k h nh nh là cái p, t ó có nh ng hành vi nh n trong ti t h c. T ó, càng l n, nét v và th c h ng n cái p, áp d ng ki n th c óc quan sát, trí t ng t ng càng n ng d n MT vào th c ti n Giáo d c o c: Giúp l n. a s HS TH thích m n M thu t, i cho HS TH nh n th c c nh ng giá tr khi c ng chán n n khi kh ng c th y c T P CH KHOA H C, S 47, tháng 7 n m 2021
- tuy n d ng, hay g p khó kh n trong h c c a ho t ng s ph m. N u tr c y t p. Cho n n, GV n m c i m t m lí HS ng i th y óng vai trò trung t m trong TH th m i h ng d n các em th c hành, quá tr nh d y và h c, ch ng t vi c l i cu n và s y u thích m n h c m t cách chu n b n i dung gi ng d y, ph ng pháp t giác c. truy n th , n nh ng l i ch d n, nh ng * HS l p 3, 4, 5 c u h i, HS th ng ti p nh n nh ng ki n th c c a th y truy n t. Tuy nhi n, Giai o n này, có m t s ít HS n i tr i n nay quan ni m này kh ng còn ph b ng n ng l c b n th n mà kh ng c n s h p. Th i i ngày nay c n quan ni m d y h ng d n c a th y. ó là nh ng em có và h c là ho t ng t ng tác có tính c n ng khi u th t s , các em này th ng th nh m hu ng t i m c ti u h nh thành và tu i l p 3, 4, 5 tr l n. Trong giai o n phát tri n ph m ch t, n ng l c c ng nh k này khi v tranh b c c c làm rõ h n n ng c a ng i h c. Do ó, GV chú tr ng nh các em có ki n th c t l p tr c vào vi c l n k ho ch cho ho t ng d y c ng v i s t ng t ng c a cá nh n các h c th t y và c th , th gi h c s em thích v gi ng s th c h n. Lúc này s càng t hi u qu tích c c. nh n bi t v th gi i xung quanh, c ng v i nh ng kinh nghi m phong phú h n làm 2 2 2 h c M thu t tr ng u h c cho tr t tin h n 6 . D y và h c MT tr ng TH giúp HS Ng i GV ph i n m v ng t m lí c a b c u nh n th c th gi i xung quanh bi t HS TH h ng d n d y v m i có k t t n tr ng cái p và t o ra cái p th ng qua qu t t h n. GV và HS c n s k t h p nh p ó giáo d c lòng y u n c, nh n ái, ch m nhàng giúp HS n m v ng ki n th c, k ch , trung th c, trách nhi m. MT là m n n ng, l p h c s h ng thú sinh ng h n h c b t bu c trong ch ng tr nh giáo d c cho các bu i h c. b c TH ng th i k t h p v i các m n h c khác, h ng cho HS phát tri n ph m ch t 2.2. D h c à d h c M thu t tr ng và ti m n ng c a m i h c sinh. D y và h c T u h c MT TH kh ng nh m ào t o h a s hay 2 2 1 h c ng i làm ngh thu t mà nh m giáo d c th hi u th m m cho HS. Ch y u t o i u ki n D y h c là m t quá tr nh g m toàn b cho HS ti p xúc làm quen và th ng th c các thao tác có t ch c và có nh h ng cái p, t o ra cái p v n d ng cái p vào giúp ng i h c t ng b c có n ng l c t duy trong cu c s ng h ng ngày. và n ng l c hành ng v i m c ích chi m l nh các giá tr tinh th n, các hi u bi t, các k 2.3. D h c phát hu tính tích c c h c n ng, các giá tr v n hóa mà nh n lo i t t p c a HS trong m n M thu t t u h c c tr n c s ó có kh n ng gi i quy t b c TH hi n nay, i m i ph ng c các bài toán th c t t ra trong toàn b pháp d y h c (PPDH) là v n d ng các cu c s ng c a m i ng i h c. PPDH theo h ng phát huy các y u t D y và h c y c xem xét gi a tích c c. Khai thác nh ng u i m c a các ho t ng c a ng i d y và ng i h c. PPDH truy n th ng và các PPDH hi n i Ho t ng d y h c c a GV là m t ph n nh m t ng c ng tính tích c c c a HS trong TR NG I H C H I PH NG
- h c t p, t ó GV t o i u ki n t i u HS bi t, h c tr l i nh m rút ra nh ng suy ngh , t m tòi, sáng t o nhi u h n. k t lu n, nh ng tri th c m i. Ph ng pháp Trong d y h c nói chung và trong d y này t o i u ki n cho HS b c l nh ng hi u h c MT nói ri ng, phát huy tích c c cho bi t v bài v , suy ngh t m tòi cách gi i HS là m t nhu c u b c thi t. B i MT là quy t và n ng cao ch t l ng bài v b ng m t m n h c giàu tính cá nh n, sáng t o kh n ng c a m nh. Ph ng pháp v n áp, n n khi HS tích c c hóa quá tr nh h c t p g i m kh ng ng c l p, ri ng l mà nó c a b n th n th hi u qu bài h c m i c lu n c s d ng k t h p v i các ph ng n ng cao nh mong mu n. Ng c l i, n u pháp khác trong quá tr nh d y h c. HS kh ng tích c c, ch ng và h ng say phát huy tính tích c c, ch ng trong h c t p th GV có tr nh cao bao h c t p c a HS, GV c n chu n b k h nhi u c ng khó mang l i hi u qu nh th ng c u h i, t nh hu ng s ph m HS m c ti u t ra. Có nhi u ph ng pháp, kh ng b ng mà h ng thú khi tham gia h nh th c t ch c ho t ng giúp GV có th o lu n và tr l i c u h i, l nh h i ki n th phát huy tính tích c c cho HS. Tuy th c qua trao i v i b n, v i GV. nhi n, s d ng ph ng pháp nào mang Ph ng pháp luy n t p l i hi u qu òi h i GV ph i có s u t Luy n t p là c ng c ki n th c, k t m tòi, có s k t h p nhu n nhuy n gi a n ng c a HS ti p thu c trong quá các ph ng pháp d y h c khác nhau, gi a tr nh h c t p. M c ti u c a m n MT TH truy n th ng và hi n i ph h p v i c là giáo d c th m m cho HS th ng qua các th m n h c, v i th c ti n, v i c i m ho t ng th c hành. B i v y, trong m n t m sinh lí HS m i là c n thi t. MT ho t ng luy n t p c coi là ho t 2 3 1 M t s ph ng pháp d h c M ng ch y u, th ng xuy n kh ng ch là thu t tru n th ng c ng c ki n th c, k n ng mà trong quá Ph ng pháp tr c quan tr nh luy n t p HS có th t m ra nhi u i m m i làm cho cách nh n, cách c m nh n và Ph ng pháp tr c quan là ph ng pháp cách th hi n m i m và sáng t o h n 4 . mà GV s d ng d ng d y h c v i t cách là ph ng ti n ch a ng n i dung c a bài Trong khi v , HS có th luy n t p quan h c. V v y, GV c n chu n b t t d ng sát, nh n xét t duy h nh t ng và cách d y h c nh m làm ch n i dung bài h c. T ti n hành bài v , kh ng ng ng n ng ó, nh h ng các ho t ng h c t p c a cao n ng l c t m tòi, sáng t o c a b n th n. h c sinh theo m c ti u ra c a bài h c. 2 3 2 M t s ph ng pháp d h c phát Th ng qua ph ng pháp tr c quan s hu tính tích c c giúp cho HS th y ngay, th y rõ, th y c th Ph ng pháp d y h c tích c c hay t ó hi u nhanh, nh l u và tr c ti p ph ng pháp giáo d c ch ng là nh ng t o h ng thú cho HS. cách g i ch nh ng ph ng pháp, k Ph ng pháp v n áp, g i m thu t d y h c khác nhau làm cho gi h c Ph ng pháp v n áp, g i m là h i, sinh ng, h p d n, ng i h c c làm áp và tr l i. GV t c u h i khích l , vi c, c sáng t o. i v i ng i GV, khi g i m HS tr l i. HS d ng nh ng ki n th c áp d ng các ph ng pháp, k thu t d y h c T P CH KHOA H C, S 47, tháng 7 n m 2021
- tích c c th m i gi d y - h c tr n n sinh Cách t ch c ng và h p d n h n. Khi GV áp d ng d y Có r t nhi u h nh th c t ch c trò ch i h c b ng k thu t d y h c tích c c, ng i trong d y h c, c ng có nhi u th i i m h c th y h c h c ch kh ng b h c. trong gi h c GV t ch c trò ch i sao Ng i h c c chia s nh ng ki n th c cho t hi u qu t i a nh t. i v i h nh và kinh nghi m c a m nh, ng th i v i th c này GV s t ch c vào u ho c cu i vi c b sung nh ng ki n th c, kinh nghi m gi h c b i ph n m u bài h c là ph n kh ng ch t ng i th y mà còn t chính có tính ch t kh i ng t duy t o kh ng các b n trong l p. khí vui h ng kh i cho gi h c. D y và h c MT theo h ng phát huy B t u m t ho t ng vui có li n quan tính tích c c c a HS có th áp d ng các n ch h c t p c a gi h c ho c k ph ng pháp sau: m t c u chuy n d n d t HS vào n i dung Ph ng pháp óng vai theo ki u n u v n . Hay a HS m t t nh óng vai là ph ng pháp t ch c cho hu ng nh có li n quan n ch bài h c. HS th c hành m t s cách ng x nào ó Nh ng l u khi x y d ng trò ch i trong trong m t t nh hu ng gi nh. d y h c: Ph h p v i i t ng m b o Ph ng pháp óng vai có nh ng u v m t th i gian Trò ch i ph i g n v i ch i m sau: bài h c H nh th c ch i ph i a d ng, phong phú v m t n i dung, - HS c rèn luy n th c hành nh ng k n ng ng x và bày t thái trong m i Ph ng pháp h p tác trong nhóm nh tr ng an toàn tr c khi th c hành trong D y h c h p tác trong nhóm nh là m t th c ti n. h nh th c x h i c a d y h c, trong ó HS - G y h ng thú và chú cho HS. c a m t l p h c c chia thành các nhóm nh trong kho ng th i gian gi i h n, m i - T o i u ki n làm n y sinh óc sáng nhóm t l c hoàn thành các nhi m v h c t o c a HS. t p tr n c s ph n c ng và h p tác làm - Khích l s thay i thái , hành vi vi c. K t qu làm vi c c a nhóm sau ó c a HS theo chu n m c hành vi o c. c tr nh bày và ánh giá tr c toàn l p. - Có th th y ngay tác ng và hi u qu Ph ng pháp này là h nh th c gi ng d y c a l i nói ho c vi c làm qua các vai di n. t HS vào m i tr ng h c t p tích c c, trong Ph ng pháp trò ch i ó HS c t ch c thành nhóm m t cách S d ng trò ch i trong d y h c h nh thích h p. M t trong nh ng l do chính thành ki n th c, k n ng m i ho c c ng s d ng ph ng pháp này là nh m khuy n c ki n th c, k n ng h c. Trong th c khích HS trao i và bi t cách làm vi c h p t d y h c, GV th ng t ch c trò ch i tác (v v y còn g i là ph ng pháp d y h c h c t p c ng c ki n th c, k n ng. Tuy h p tác theo nhóm hay th o lu n nhóm). nhi n, vi c t ch c cho HS ch i các trò T ch c HS h c t p theo nhóm s phát ch i h nh thành ki n th c m i là r t c n huy c tính tích c c, t giác, kh n ng t o ra h ng thú h c t p cho HS ngay t ch ng, sáng t o trong ho t ng nh n khi b t u bài h c m i. th c c a HS. TR NG I H C H I PH NG
- i v i b c TH, vi c rèn cho HS các k - V c ng nhau và sáng t o các c u n ng h c h p tác nhóm là h t s c c n thi t, chuy n: V kí ho dáng (ng i/ v t). t o i u ki n HS có nhi u c h i giao - V bi u c m: V theo m u (ch n l u, h c h i l n nhau, giúp l n nhau, dung/ v t th ). góp ph n vào vi c giáo d c toàn di n nh n - Trang trí và V tranh qua m nh c: cách cho HS. V trang trí (Làm b a sách, b u thi p, gi y M t s cách th c t ch c d y h c c a m i, ). an M ch. - X y d ng c t truy n: H nh nh các B giáo d c và ào t o a ph ng nh n v t c xé, c t dán, t o h nh 3D pháp d y h c MT theo ph ng pháp c a t o m t ch có c t truy n. an M ch vào gi ng d y t i m t s tr ng - T o h nh 3D ti p c n theo ch : Các TH tr n toàn qu c t n m h c 2014 - 2015. h nh kh i c t o ra t v t t m c, d y Trong d y h c MT theo ph ng pháp an thép, t n n, gi y b i, và c k t n i M ch tính tích c c c a HS c phát huy v i nhau trong m t kh ng gian nh t nh. th ng qua 7 quy tr nh. Nh ng quy tr nh này - i u kh c - Ngh thu t t o h nh u h ng t i m c ti u l y HS làm trung kh ng gian: Các nh n v t c t o h nh t t m kích thích s t ng tác, t duy sáng t o các v t d ng t m c và c u chuy n c và phát tri n nh n th c. T ó, các em có phát tri n theo ch . th h nh thành và phát tri n 3 n ng l c c t - T o h nh con r i và ngh thu t bi u lõi là: Sáng t o MT và qua ó bi u t b n di n: T o h nh các con r i và t o ra m t th n (suy ngh , t nh c m, mong mu n, ) bu i tr nh di n n tu ng. Hi u, c m nh n và ph n ánh c h nh nh c a s n ph m/ tác ph m MT (ph n tích, GV là ng i thi t k sáng t o và linh ánh giá c s n ph m/ tác ph m) Giao ho t các ho t ng d y h c, v h chính là ng i i u khi n cách th c h c t p. GV l a ti p/ trao i, ti p nh n t ng và ngh a ch n và bao quát c toàn b ho t ng th ng qua s n ph m/ tác ph m MT. tr n l p d a tr n nh ng ki n th c n n t ng C ng lúc v i vi c phát tri n nh ng n ng c ng nh nh ng g phát sinh trong quá l c nói tr n, HS c ng có th phát tri n các tr nh d y - h c. GV c n ph i có s sáng giác quan, các k n ng s ng, kinh nghi m t o, linh ho t và c bi t ch ng h n và kh n ng gi i quy t v n , các n ng l c trong vi c l a ch n n i dung d y h c ph h p tác, n ng l c t h c và t ánh giá 2 . h p v i t ng ph ng pháp, k thu t d y Cách th c hi n h c. ng th i thi t k nhi m v , c u h i GV c n l p k ho ch bài d y cho 1 ch cho v n d ng các k thu t d y h c ó c n : Gia nh, Nhà tr ng, Thi n nhi n, a d ng và c th h n, t ó t o cho vi c Trong m i ch , GV th c hi n d y t 2 k t h p ph ng pháp, ph ng ti n và k n 5 ti t c tích h p m t s bài h c có thu t d y h c m t cách nh p nhàng và phát n i dung li n quan v i nhau. huy c t i a u i m c a các ph ng pháp, ph ng ti n d y. Nh ng ch này c th c hi n th ng qua 7 quy tr nh: 3. K T LU N T P CH KHOA H C, S 47, tháng 7 n m 2021
- Qua quá tr nh v n d ng, ti p nh n h c ph h p v i t ng ph ng pháp, k th ng tin ph n h i t phía h c sinh cho thu t d y h c. th y, các ph ng pháp d y h c th c TÀI LI U THAM KH O s t o c kh ng khí h c t p tích c c, HS ch ng, tích c c m nh d n, t tin 1. Tr n Bá Hoành (2010), i m i ph ng h n trong th c hi n các nhi m v h c t p, pháp d y h c, ch ng tr nh và sách giáo khoa, Nxb theo ó thúc y phát tri n nh n th c i h c S ph m Hà N i. và các n ng l c cá nh n các l a tu i. 2. Hu nh V n S n (2016), Phát tri n n ng l c Th ng qua ho t ng giáo d c này, ng i d y h c tích h p - ph n hóa cho giáo vi n các c p GV d y MT t o d ng c các em h c ph th ng, Nxb i h c S ph m Thành ph HS m t n ng l c th m m v cái p, bi t H Chí Minh. khám phá và sáng t o ngh thu t làm giàu 3. Nguy n Qu c To n, Hoàng Kim Ti n (2007), th m v n tri th c. T ó, các em bi t v n Giáo tr nh ph ng pháp d y h c M thu t,Nxb i d ng các giá tr ngh thu t vào trong h c h c S ph m, Hà N i. t p và cu c s ng. 4. Nguy n Qu c To n (2008), Giáo tr nh Tuy nhi n, vi c v n d ng các ph ong pháp d y - h c M thu t, Nxb i h c S ph ng pháp và k thu t d y h c tích ph m, Hà N i. c c m t cách nhu n nhuy n và hi u qu 5. H ng Trà (2015), D y h c tích h p phát h n, b n th n t i th y c n ph i có s tri n n ng l c h c sinh, Nxb i h c s ph m, Hà N i. sáng t o, linh ho t và c bi t ch ng 6. Nguy n Th nh Tuy t (1998), T m l h c h n trong vi c l a ch n n i dung d y tr em, Nxb Giáo d c, Hà N i. TR NG I H C H I PH NG
