Thí điểm bảo lãnh thông quan đối với hàng hóa phải kiểm tra chuyên ngành

Nội dung text: Thí điểm bảo lãnh thông quan đối với hàng hóa phải kiểm tra chuyên ngành

1. TAØI CHÍNH DOANH NGHIEÄP Taäp 04/2019 Thí điểm bảo lãnh thông quan đối với hàng hóa phải kiểm tra chuyên ngành Ninh Ngọc Diệp - CQ54/02.01 heo một nghiên cứu của Ngân hàng Thế giới (WB) tại 126 nước cho thấy, các quy định thương mại lỗi thời đã tạo ra một gánh nặng cho tăng trưởng kinh tế T tương đương với “mức thuế quan vô hình” lên tới 164,25%. Các ước tính về chi phí thương mại tương đương theo giá trị hàng ở các nước đang phát triển là 219% và 134% ở các nước có thu nhập cao. Chính vì lẽ đó, nền kinh tế nói chung, ngành xuất nhập khẩu nói riêng vẫn đang gặp phải rất nhiều những vấn đề hạn chế nhất định, Phần nào làm kìm hãm quá trình phát triển của ngành xuất nhập khẩu nói riêng và toàn bộ nền kinh tế nói chung. Bảo lãnh thông quan hoạt động theo cách thức tương tự như hợp đồng bảo hiểm thanh toán cho cơ quan hải quan nếu một nghĩa vụ nào đó không được thực hiện. Tuy nhiên, không giống như một hợp đồng bảo hiểm, bảo lãnh thông quan có 3 bên tham gia, thay vì 2 bên. Các bên gồm hải quan, bên được bảo lãnh là DN và bên bảo lãnh là công ty bảo hiểm. Bản chất của mô hình này là tách biệt việc thông quan, giải phóng hàng hoá tại cửa khẩu và thực hiện các yêu cầu về hồ sơ, giấy tờ, điều kiện thành hai luồng quy trình, hoạt động riêng thông qua việc thực hiện bảo lãnh thông quan. Nói một cách khác, về bản chất giống như mua phí bảo hiểm để bảo đảm nhà NK hoặc XK sẽ thực hiện nghĩa vụ thuế khi NK, XK vào Việt Nam. Những vấn đề này được thực hiện trước khi hàng đến và giúp hàng hoá khi về sẽ được thông quan nhanh hơn. Bên cạnh chức năng thanh toán các khoản phí, lệ phí, Bảo lãnh thông quan còn có nghĩa vụ thực hiện các yêu cầu tuân thủ thương mại cho hàng nhập khẩu được đảm bảo một cách chặt chẽ. 1. Những khó khăn chung của doanh nghiệp và cơ quan chức năng 1.1. Đối với doanh nghiệp Thứ nhất, đối với chi phí về kinh tế: Dựa vào những con số đã tính toán được thì hàng năm doanh nghiệp phải bỏ ra khoảng 14 nghìn 300 tỷ đồng cho việc kiểm tra chuyên ngành. Số tiền này tương đương với 28,6 triệu ngày công của các công nhân nghiªn cøu khoa häc 29 Sinh viªn
2. Taäp 04/2019 TAØI CHÍNH DOANH NGHIEÄP viên và người lao động. Một khoản chi phí quá lớn mà doanh nghiệp XNK phải bỏ ra để thực hiện việc giải quyết những thủ tục hành chính liên quan đến vấn đề kiểm tra chuyên ngành. Thứ hai, về chi phí thời gian: Theo quy định đã ban hành thì cần có 70 giờ để thông quan đối với mặt hàng xuất khẩu và 50 giờ đối với mặt hàng nhập khẩu. Tương đương với số thời gian trên, doanh nghiệp sẽ mất từ 2 đến 3 ngày để có thể hoàn thiện được công tác kiểm tra và có những giấy tờ cần thiết để có thể thực hiện việc thông quan hàng. Khoảng thời gian trên có thể làm phát sinh rất nhiều chi phí như: chi phí kho bãi, chi phí bảo quản, vận chuyển 1.2. Đối với các cơ quan có thẩm quyền trong việc kiểm tra chuyên ngành - Với một quốc gia còn nhiều khó khăn trong kinh tế, việc sử dụng những máy móc và công nghệ hiện đại cho việc kiểm tra chuyên ngành thì vẫn chưa được áp dụng phổ biến. Điều này sẽ dẫn đến những khó khăn nhất định cho cơ quan chức năng trong việc thực hiện nhiệm vụ. - Đối với việc nhập khẩu những máy móc, thiết bị công nghệ hiện đại thì việc kiểm tra chuyên ngành vẫn chưa đem đến một kết quả chính xác. Do công cụ kiểm tra vẫn còn nhiều lạc hậu, hạn chế. Chính vì vậy có thể dẫn đến những sai sót nhất định trong kết quả kiểm tra chuyên ngành. Trong bối cảnh đó, việc áp dụng hệ thống bảo lãnh thông quan hiện đại tại Việt Nam được kỳ vọng là cơ sở để giải quyết các vấn đề rào cản nói trên. 2. Dự thảo nêu rõ thực hiện thí điểm cơ chế bảo lãnh thông quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu trong các lĩnh vực sau: - Hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu thuộc diện phải nộp thuế ngay trước khi thông quan, giải phóng hàng; - Hàng hóa kinh doanh tạm nhập, tái xuất trong thời hạn tạm nhập, tái xuất (bao gồm cả thời gian gia hạn); - Hàng hóa quá cảnh đi qua lãnh thổ Việt Nam; - Các trường hợp chậm nộp Giấy chứng nhận xuất xứ thuộc hồ sơ hải quan; - Hàng hóa nhập khẩu đưa hàng về bảo quản, chờ kết quả kiểm tra nhà nước về chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm (kiểm tra chuyên ngành). nghiªn cøu khoa häc 30 Sinh viªn
3. TAØI CHÍNH DOANH NGHIEÄP Taäp 04/2019 3. Các phương thức bảo lãnh thông quan Gồm 2 phương thức: Thứ nhất, bảo lãnh dựa trên số tiền thuế phải nộp áp dụng đối với các trường hợp: - Hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu thuộc diện phải nộp thuế ngay trước khi thông quan, giải phóng hàng ; - Hàng hóa kinh doanh tạm nhập, tái xuất trong thời hạn tạm nhập tái xuất (bao gồm cả thời gian gia hạn); - Hàng hóa quá cảnh đi qua lãnh thổ Việt Nam; - Chậm nộp Giấy chứng nhận xuất xứ thuộc hồ sơ hải quan (trong các trường hợp: chưa có Giấy chứng nhận xuất xứ để được áp dụng mức thuế suất nhập khẩu ưu đãi đặc biệt theo các Hiệp định thương mại tự do hoặc để chứng minh hàng hóa có xuất xứ từ các nước không thuộc diện áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại). Thứ hai, bảo lãnh dựa trên trị giá của lô hàng nhập khẩu, áp dụng đối với các trường hợp: - Bảo lãnh đưa hàng về bảo quản, chờ kết quả kiểm tra chuyên ngành; - Bảo lãnh chậm nộp Giấy chứng nhận xuất xứ thuộc hồ sơ hải quan trong trường hợp hàng hóa có nguy cơ gây hại đến an toàn xã hội, sức khỏe của cộng đồng hoặc vệ sinh môi trường cần được kiểm soát; - Hàng hóa thuộc diện phải tuân thủ theo các chế độ nhập khẩu theo quy định của pháp luật Việt Nam hoặc theo Điều ước quốc tế hai bên hoặc nhiều bên mà Việt Nam và nước, nhóm nước, hoặc vùng lãnh thổ cùng là thành viên. 5. Lợi ích đạt được - Về hiệu quả kinh tế: + BLTQ góp phần mở rộng loại hình kinh doanh bảo hiểm tại Việt Nam; + Đa dạng hóa các loại hình dịch vụ BLTQ hàng hóa nhập khẩu; + Tạo điều kiện cho các DN nhập khẩu hàng hóa được lựa chọn tổ chức bảo lãnh có uy tín, thuận lợi, chi phí cạnh trạnh để đứng ra BLTQ hàng hóa với cơ quan hải quan. Nghiên cứu của WB với 126 quốc gia vào dữ liệu thương mại năm 2016 của Việt Nam cũng cho thấy, việc giảm 1 ngày trong thời gian xử lý thương mại và thông nghiªn cøu khoa häc 31 Sinh viªn
4. Taäp 04/2019 TAØI CHÍNH DOANH NGHIEÄP quan xuất khẩu (XK) sẽ dẫn đến mức tăng tối thiểu 1% trong tổng kim ngạch XK hàng năm, tương đương 2,13 tỷ USD. Đối với một số mặt hàng quan trọng trong nông nghiệp và các hàng hoá nhạy cảm với thời gian, mức tăng có thể lên đến 6%. Giảm 5 ngày sẽ mang lại kim ngạch XK khoảng 10,65 tỷ USD. - Khắc phục những hạn chế về chính sách: + Luật Hải quan năm 2014 có quy định về việc thông quan, giải phóng hàng và đưa hàng về bảo quản. Tuy nhiên, Luật Hải quan 2014 chưa có điều khoản cho tổ chức kinh doanh dịch vụ bảo hiểm được thay mặt chủ hàng đứng ra bảo lãnh về số tiền thuế phải nộp hoặc bảo lãnh việc chấp hành các chính sách về KTCN trong thời gian hàng hóa đưa về bảo quản tại địa điểm do người khai hải quan đề nghị để chờ kết quả KTCN. + Bên cạnh đó, Luật Thuế XNK quy định: Đối với hàng hóa XNK thuộc đối tượng chịu thuế, người nộp thuế được lựa chọn nộp thuế ngay hoặc có bảo lãnh thuế trước khi thông quan hoặc giải phóng hàng và phải nộp tiền chậm nộp trong thời gian bảo lãnh; đối với hàng hóa kinh doanh tạm nhập, tái xuất để được miễn thuế, người nộp thuế được lựa chọn có bảo lãnh thuế hoặc đặt cọc tiền thuế. Tuy nhiên, Luật Thuế XNK không quy định tổ chức kinh doanh dịch vụ bảo hiểm được thay mặt chủ hàng đứng ra bảo lãnh về số tiền thuế phải nộp hoặc bảo lãnh việc chấp hành các chính sách về thuế, sử dụng hàng hóa đúng với mục đích được miễn thuế, không chịu thuế đối với hàng hóa XNK thuộc các loại hình khác như: tạm nhập tái xuất, tạm xuất tái nhập, gia công, sản xuất xuất khẩu, DN chế xuất, quá cảnh - Hệ thống sẽ tạo thuận lợi thương mại bằng cách cho phép giải phóng nhanh hàng hoá nhập khẩu (NK) trong khi vẫn duy trì và tăng cường kiểm soát tuân thủ. Tài liệu tham khảo: xuat-khau-nhap-khau thong-quan-de-gia-tang-thuan-loi-cho-giao-thuong-quoc-te-69531.aspx thong-quan-ky-vong-thao-go-nhieu-rao-can-thuong-mai-61840.aspx nghiªn cøu khoa häc 32 Sinh viªn