Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong môn Vật lý Lớp 7

Nội dung text: Tổ chức hoạt động trải nghiệm sáng tạo trong môn Vật lý Lớp 7

1. TẠP CHÍ KHOA HỌC −−− SỐ 17/2017 145 TTTỔTỔỔỔ CCHHCHỨCH ỨỨỨCC HOHOẠẠẠẠTTTT ĐĐĐỘĐ ỘỘỘNGNG TRTRẢẢẢẢII NGHINGHIỆỆỆỆMM SÁNG TTẠẠẠẠOOOO TRONG MƠN VẬVVVẬTẬẬT LÝ L LỚỚỚỚPPPP 777 Bùi Th Phương Thúy 1 Trưng Đi hc Th đơ Hà Ni Tĩm tttttt: Bài báo đ xut xây dng k hoch hot đng tri nghim sáng to theo ch đ dưi dng d án hc tp đ hc sinh gii quyt vn đ thc tin cuc sng. Thơng qua hot đng tri nghim, hc sinh đưc rèn luyn và phát trin các năng lc chung ct lõi và năng lc chuyên bit trong mơn Vt lý. TTTT khĩakhĩa: Hot đng tri nghim, năng lc sáng to, năng lc chuyên bit, dy hc Vt lý 1. M ĐU Hot đng tri nghim sáng to là thành t quan trng trong chương trình giáo dc ph thơng mi. Trong hot đng tri nghim sáng to, hc sinh va là ngưi tham gia, va là ngưi thit k và t chc các hot đng, t đĩ bit cách tích cc hố bn thân, khám phá, điu chnh bn thân, bit cách t chc hot đng, t chc cuc sng, hc tp và làm vic cĩ k hoch, cĩ trách nhim. Vì vy, hot đng tri nghim sáng to chính là phương thc gn ni dung giáo dc vi cuc sng thc tin, gn lý thuyt vi thc hành, to nên s thng nht gia nhn thc vi hành đng, gĩp phn hình thành các phm cht, thĩi quen, k năng sng cho hc sinh. 2. NI DUNG 2.1. Cơ s khoa hc ca vic t chc hot đng tri nghim sáng to Qua quá trình hot đng tri nghim sáng to, hc sinh cĩ nhiu cơ hi th hin giá tr ca bn thân, thit lp đưc các mi quan h vi cá nhân khác, vi tp th và vi mơi trưng sng, t đĩ hình thành và phát trin nhân cách. Hot đng tri nghim giúp hc sinh bit vn dng kin thc đã hc vào thc tin, cng c các k năng đã cĩ, trên cơ s đĩ, tip tc rèn luyn và phát trin các năng lc như: năng lc t ch và t hc, năng lc giao tip 1 Nhn bài ngày 6.6.2017; gi phn bin, chnh sa và duyt đăng ngày 25.7.2017 Liên h tác gi: Bùi Th Phương Thúy; Email: btpthuy@daihocthudo.edu.vn
2. 146 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐƠ H NỘI và hp tác, năng lc gii quyt vn đ và sáng to, năng lc ngơn ng, năng lc tính tốn, năng lc tìm hiu t nhiên và xã hi, năng lc cơng ngh, năng lc thm m, năng lc th cht, năng lc hot đng và t chc hot đng, năng lc đnh hưng ngh nghip D tho Chương trình giáo dc ph thơng – Chương trình tng th (Cơng b ngày 12/4/2017) cũng nhn mnh: “Ni dung ca hot đng tri nghim sáng to đưc thit k theo hưng tích hp nhiu lĩnh vc, mơn hc thành các ch đim mang tính cht m. Hình thc và phương pháp t chc đa dng, phong phú, mm do, linh hot, m v khơng gian, thi gian, quy mơ, đi tưng và s lưng, đ hc sinh cĩ nhiu cơ hi t tri nghim”. Hot đng tri nghim sáng to đưc t chc dưi nhiu hình thc khác nhau như: hot đng câu lc b, t chc trị chơi, din đàn, sân khu tương tác (kch, thơ, hát, tiu phm ), tham quan dã ngoi, t chc các hi thi/cuc thi, t chc s kin, hot đng giao lưu, hot đng chin dch, hot đng nhân đo, hot đng tình nguyn, hot đng cng đng, lao đng cơng ích, sinh hot tp th, hot đng nghiên cu khoa hc Mi hình thc hot đng trên đu cĩ vai trị và ý nghĩa giáo dc nht đnh. Tùy thuc vào đc đim vùng min, điu kin kinh t xã hi và đc trưng v văn hĩa, khí hu ca mi đa phương, nhà trưng và các t chc giáo dc cĩ th la chn ni dung và hình thc t chc sao cho phù hp và đt hiu qu cao nht. Bên cnh hình thc t chc thì phương pháp t chc hot đng tri nghim sáng to cũng phi đưc s dng mt cách đa dng và linh lot nhm hưng ti mc tiêu hc sinh t hot đng, t tri nghim là chính. Mt s phương pháp cơ bn mà giáo viên và nhà giáo dc cĩ th t chc hot đng tri nghim sáng to cho hc sinh như: phương pháp gii quyt vn đ, phương pháp sm vai, phương pháp làm vic nhĩm, phương pháp dy hc d án Tùy theo tính cht và mc đính ca tng hot đng c th cũng như điu kin vt cht và kh năng ca hc sinh mà giáo viên (hay nhà giáo dc) cĩ th la chn mt hay nhiu phương pháp phù hp. Ngồi nhng hot đng tri nghim sáng to đưc thit k thành hot đng riêng, trong tng mơn hc cũng cn coi trng vic t chc, hưng dn các hot đng tri nghim sáng to phù hp vi đc trưng ni dung mơn hc và điu kin dy hc. 2.2. Kh năng t chc tri nghim sáng to trong mơn Vt lý lp 7 Vt lý là mơn khoa hc thc nghim, kin thc vt lý gn kt mt cách cht ch vi thc t đi sng. Tuy nhiên, đi vi đi đa s hc sinh ph thơng hin nay, vic vn dng kin thc vt lý vào đi sng cịn rt nhiu hn ch. Vì vy vic t chc hot đng tri nghim sáng to trong dy hc mơn hc Vt lý nhm mc đích gn lý thuyt vi thc hành; cng c, b tr, nâng cao các kin thc vt lý
3. TẠP CHÍ KHOA HỌC −−− SỐ 17/2017 147 đã hc trên lp; khơi gi s tị mị, tìm hiu, gii thích các hin tưng vt lý. Qua đĩ, hc sinh cĩ thêm căn c khoa hc và nim tin khi s dng kin thc vt lý đ gii quyt các vn đ trong thc tin cuc sng. T chc hot đng tri nghim sáng to trong dy hc Vt lý khơng ch giúp hc sinh hình thành và phát trin các năng lc chung ct lõi như đã nêu trên, mà cịn hình thành và phát trin các năng lc chuyên bit như: năng lc gii quyt vn đ, năng lc hp tác, năng lc thc nghim, năng lc quan sát, Chương trình Vt lý lp 7 đưc cu trúc thành 3 chương rõ ràng, nhưng các kin thc gia các chương cĩ liên h vi nhau, nên dy chương này vn cĩ th giao nhim v đ cng c kin thc các chương đã hc mà khơng làm mt logic ca bài hc. Mt khác, gia các kin thc v Quang hc , Âm hc và Đin hc cĩ th t hp vi nhau đ tp trung gii quyt mt vn đ nào đĩ trong cuc sng. Hình 1. Cu trúc chương trình Vt lý lp 7 theo 3 chương và theo các bài hc Trong chương Âm hc , khi dy v “Chng ơ nhim ting n” đt ra s cn thit liên h vi các hin tưng trong cuc sng đ hc sinh hiu rõ bn cht ca ơ nhim ting n và cách phịng chng ting n trong thc tin. Mun phịng chng ting n cho mt tình hung thc t, địi hi hc sinh phi cĩ kin thc tng hp ca c chương Âm hc. Vì vy, qua vic hc sinh tìm kim bin pháp đ phịng chng ting n, giáo viên cĩ th kim tra
4. 148 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐƠ H NỘI đưc hc sinh đã đt đưc chun kin thc kĩ năng ca ca chương chưa, đng thi to khơng gian cho hc sinh tri nghim đ phát trin năng lc cá nhân 2.3. Xây dng k hoch t chc hot đng tri nghim sáng to ch đ “Phịng chng ting n”
   Mc tiêu ca hot đng: Hc sinh bit đưc đc đim ca các vt liu cách âm. Hc sinh xây dng đưc phương án phịng chng ting n cho trưng hc.
   Ni dung: a. Tên ch đ: Phịng chng ting n Ý tưng ch đ: + Hc sinh khi hc v âm thanh, ting n, ơ nhim ting n là nhng kin thc rt gn gũi, cĩ nh hưng trc tip đn cuc sng hng ngày ca con ngưi. + Phn kin thc v âm thanh và ơ nhim ting n cĩ ý nghĩa thc tin rt ln. b. Mơn hc: Vt lý Khi lp: 7 c. Đnh hưng sn phm hc sinh thc hin Hc sinh thit k đưc các phương án phịng chng ting n cho trưng hc. Các phương án đưc th hin trong sn phm hc tp ca hc sinh. Sn phm hc sinh thc hin hot đng cĩ th gm: Poster, Báo tưng, Trin lãm tranh, Tp san, Bài trình bày Power Point, Video – Clip d. Thi gian, thi đim t chc Trong thi gian 2 tun, ngay sau khi hc bài Mơi trưng truyn âm e. Hình thc, phương pháp t chc thc hin Hình thc làm vic nhĩm nh dưi dng d án hc tp bng cách t tri nghim trong mơi trưng cuc sng thc. f. Các hot đng ca ch đ Hot đng 1 : T chc tìm kim, thu thp thơng tin Hot đng 2 : Sp xp thơng tin theo các ni dung v phịng chng ting n Hot đng 3: Xây dng ý tưng và thit k phương án phịng chng ting n cho trưng hc Hot đng 4 : T chc báo cáo và đánh giá sn phm ca hc sinh trên lp
5. TẠP CHÍ KHOA HỌC −−− SỐ 17/2017 149 g. Hình thc đánh giá sn phm ca hc sinh, đánh giá hiu qu hot đng ca giáo viên • Đánh giá hot đng ca hc sinh: Hc sinh hot đng theo nhĩm nh và cĩ s bàn tho, trao đi, tranh lun v la chn sn phm, ý tưng d án Hc sinh xây dng đa dng các sn phm, khơng cĩ s bt chưc Hc sinh đưc tip cn vi mơi trưng, thc hin d án nhà, trong trưng và ngồi đi sng • Đánh giá hot đng ca giáo viên: Đa s hc sinh trong lp tham gia theo tinh thn t nguyn Hc sinh cĩ trao đi, tho lun vi giáo viên v ý tưng và tìm ngun tài liu Hc sinh cĩ s cnh tranh nhau và cĩ sn phm đm bo đúng mu sn phm đưa ra Hc sinh trình bày đưc các đc đim ca ơ nhim ting n, đưa ra đưc các phương án phịng chng ơ nhim ting n h. Ý nghĩa ca ch đ la chn Hình thc t chc hc tp da trên s t hc, t nghiên cu ca hc sinh khi gn mơi trưng hc tp trong nhà trưng vi vic gii quyt các vn đ trong cuc sng Hc sinh đưc tri nghim sáng to, đưc đĩng vai là ngưi ln, là nhà nghiên cu, là nhà qun lí giúp các đi tưng, ngưi dân trong phịng chng ơ nhim ting n. Đây là hình thc t tri nghim theo nhĩm trong mơi trưng cuc sng mà khơng cĩ ngưi hưng dn. Quá trình thc hin d án song hành vi quá trình hc tp, nên cũng là hình thc d án hc tp gn kin thc vi thc tin, khơng đ đn khi hc xong, chuyn chương mi mi thc hin d án làm hc sinh phân tán khi vn dng kin thc, chương cũ khơng liên quan đn chương hc mi, gây quá ti trong hc tp. 3. KT LUN Hot đng tri nghim sáng to trong khuơn kh chương trình Vt lý 7 đã mang li nhiu kt qu cĩ ý nghĩa cho ngưi hc nĩi chung, đc bit cho hc sinh các trưng trung hc cơ s nĩi riêng. Thơng qua hot đng tri nghim sáng to, hc sinh tìm thy nim vui, s hng thú trong hc tp, đưc th hin và phát trin năng lc cá nhân, giá tr ca bn thân.
6. 150 TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ ĐƠ H NỘI Trên thc t, vn đ này đã đưc chúng tơi nghiên cu sâu và xây dng thành quy trình c th trong cun sách Hot đng tri nghim sáng to trong các mơn hc lp 7. Cun sách đã nhn đưc s ng h, tán thành bưc đu ca các nhà nghiên cu, giáo dc hc nĩi chung và các thy, cơ giáo đang trc tip ging dy b mơn Vt lý trong nhà trưng ph thơng nĩi riêng. TÀI LIU THAM KHO 1. B Giáo dc và Đào to (tháng 4 năm 2017), D tho Chương trình giáo dc ph thơng (Chương trình tng th). 2. B Giáo dc và Đào to, Hưng dn thí đim phát trin chương trình giáo dc nhà trưng ph thơng (Ban hành theo Cơng văn s791/HDBGDĐT, ngày 25 tháng 06 năm 2013). 3. Nguyn Th Liên, Nguyn Th Hng, Tưng Duy Hi, Đào Th Ngc Minh (2016), T chc hot đng tri nghim sáng to trong nhà trưng ph thơng , Nxb Giáo dc Vit Nam. 4. Tưng Duy Hi (Tng ch biên) (2017), Hot đng tri nghim sáng to trong các mơn hc lp 7 , Nxb Giáo dc Vit Nam. 5. Đ Hương Trà (2011), Các kiu t chc dy hc hin đi trong dy hc Vt lí trưng ph thơng , Nxb Đi hc Sư phm. ORGANIZING CREATIVE EXPERIENTIAL LEARNING ACTIVITIES FOR THE 7TH – GRADE PHYSICS AbstractAbstract: The article proposes to build plan on creative experimental learning activities in terms of academic projects to help students handle reallife problems and situations. Through means of experiential activities, students are able to develop their core abilities as well as specialize abilities on Physics. KeywordsKeywords: Experiential activities, creative ability, specialized ability, teaching Physics.