Bài giảng Kinh tế môi trường - Phần 2: Các phương pháp đánh giá giá trị tài nguyên môi trường - Đỗ Thị Kim Chi

Nội dung text: Bài giảng Kinh tế môi trường - Phần 2: Các phương pháp đánh giá giá trị tài nguyên môi trường - Đỗ Thị Kim Chi

1. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng GiGiGi ảng viên:viên ThS. Đỗ Th ị Kim Chi Email: chi.dtk@ou.edu.vn Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng Phaàn II: CAÙC PHÖÔNG PHAÙP ÑAÙNH GIAÙ GIAÙ TRÒ TAØI NGUYEÂN MOÂI TRÖÔØNG Baøi 3: ánh giá tác ng môi tr ng 1) Khái ni m 2) Ni dung c a TM 3) Các ph ơ ng pháp s d ng TM Bài 4 : Phöông phaùp ñaùnh giaù lôïi ích - chi phí 1) Khaùi nieäm veà phaân tích lôïi ích – chi phí 2) Nguyeân taéc quyeát ñònh cuûa xaõ hoäi 3) Giaù saün loøng traû 4) Phaân tích lôïi ích – chi phí theo thôøi gian Baøi 5: Caùc phöông phaùp khaùc s d ng ánh giá giá tr TNMT ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 2 1
2. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng BÀI 3: ÁNH GIÁ TÁC NG MÔI TR NG 3.1 KHÁI NI M TM ca mt ho t ng phát tri n kinh t - xã hi là xác nh, phân tích, và d báo nh ng tác ng li và hi, tr c mt và lâu dài mà vi c th c hi n ho t ng ó có th gây ra cho tài nguyên thiên nhiên và ch t l ng môi tr ng sng ca con ng i ti nơi có liên quan ti ho t ng, trên cơ s ó xu t các bi n pháp phòng tránh, kh c ph c các tác ng tiêu cc. ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 3 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng BÀI 3: ÁNH GIÁ TÁC NG MÔI TR NG MUÏC TIEÂU CUÛA ÑAÙNH GIAÙ TAÙC ÑOÄNG MOÂI TRÖÔØNG
   ư a
   ư a ư a ươ
   ư a u ư u a u 4 Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi 2
3. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 3.2 NI DUNG C A BÁO CÁO TM CAÙC BÖÔÙC THÖÏC HIEÄN MOÄT BAÙO CAÙO ÑAÙNH GIAÙ TAÙC ÑOÄNG MOÂI TRÖÔØNG: BÖÔÙC 1 MOÂ TAÛ SÔ LÖÔÏC DÖÏ AÙN BÖÔÙC 2 ÑIEÀU KIEÄN TÖÏ NHIEÂN TAÏI KHU VÖÏC THÖÏC HIEÄN DÖÏ AÙN BÖÔÙC 3 ÑIEÀU KIEÄN KINH TEÁ XAÕ HOÄI TAÏI KHU VÖÏC THÖÏC HIEÄN DÖÏ AÙN ÑAÙNH GIAÙ TAÙC ÑOÄNG CUÛA COÂNG TRÌNH TÔÙI MOÂI TRÖÔØNG TÖÏ BÖÔÙC 4 NHIEÂN, KINH TEÁ - XAÕ HOÄI CAÙC BIEÄN PHAÙP PHOØNG NGÖØA, GIAÛM THIEÅU OÂ NHIEÃM MOÂI BÖÔÙC 5 TRÖÔØNG KHU VÖÏC DÖÏ AÙN BÖÔÙC 6 KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ 5 Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng BÀI 3: ÁNH GIÁ TÁC NG MÔI TR NG 3.3 CÁC PH Ơ NG PHÁP TM 1) Ph ơ ng pháp li t kê s li u v thông s môi tr ng 2) Ph ơ ng pháp danh mc 3) Ph ơ ng pháp ma tr n môi tr ng 4) Ph ơ ng pháp sơ mng l i 5) Ph ơ ng pháp ch p bn môi tr ng 6) Ph ơ ng pháp mô hình 7) Ph ơ ng pháp phân tích chi phí – li ích ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 6 3
4. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 3.3 CÁC PH Ơ NG PHÁP S D NG TRONG TM 1) Ph ng pháp li t kê s li u thông s v môi tr ng Li t kê s li u v thông s môi tr ng c a h th ng th y l i ươ ABC 1 S h ch a nư c trong h th ng 4 1 0 2 Di n tích đư ng mt nư c (km 2) 850 130 0 3 Đư ng ven h 190 65 0 4 Di n tích tư i 40000 12000 0 5 Di n tích đt b thu hp 10000 2000 0 6 Di tích kh o c b ng p 11 13 0 7 H mc xói mòn 4 cp 1 cp 0 8 Nâng mc khai thác th y sn 4 c p 1 cp 0 9 Ch ng lũ Tt Va 0 10 To nên dch bnh Cp 4 Cp 1 0 11 Biên ch qu n lý cn thi t 1000 200 0 ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 7 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 3.3 CÁC PH Ơ NG PHÁP S D NG TRONG TM 2) Ph ng pháp danh m c • Trình bày bng li t kê các nhân t môi tr ng cn ph i cp. • Ch ra nh ng nhân t cn ph i xem xét • Ch mang tính ghi nh n, ch a nêu nh ng tác ng nào s xu t hi n. 3) Ph ng pháp ma tr n môi tr ng • Li t kê ng th i các ho t ng ca d án vi danh mc các iu ki n ho c các c tr ng môi tr ng có th b tác ng • Th ng tr c hoành li t kê các ho t ng d án, tr c tung li t kê các nhân t môi tr ng • Ô nm gi a hàng và ct trong ma tr n dùng ch kh nng tác ng ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 8 4
5. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 3.3 CÁC PH Ơ NG PHÁP S D NG TRONG TM 4) Ph ng pháp s m ng l i • Phân tích các tác ng song song và ni ti p do các hành ng ca ho t ng gây ra. • Tr c ht ph i li t kê toàn b các ho t ng trong ho t ng và xác nh mi quan h nhân qu gi a nh ng hành ng ó. • Các quan h ó ni cac hành ng li vi nhau thành mt mng l i. 5) Ph ng pháp ch p b n môi tr ng 6) Ph ng pháp mô hình ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 9 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng BÀI 4 : PHÖÔNG PHAÙP PHAÂN TÍCH LÔÏI ÍCH – CHI PHÍ 1)Khaùi nieäm veà lôïi ích – chi phí: - Vieäc gì ñoù thoûa maõn caùc öôùc muoán laø lôïi ích. - Vieäc gì ñoù laøm giaûm söï thoûa maõn laø chi phí - Chi phí vaø lôïi ích ñöôïc ño löôøng treân cô sôû phuùc lôïi con ngöôøi Bb –Cb > 0 (1) Cuï theå: moät ngöôøi thích tình traïng B hôn tình traïng A thì lôïi ích roøng khi chuyeån sang B ñoái vôùi ngöôøi ñoù laø döông. ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 10 5
6. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng BÀI 4: PHÖÔNG PHAÙP PHAÂN TÍCH LÔÏI ÍCH – CHI PHÍ 2) Giaù saün loøng traû (Willingness To Pay-WTP , Willingness To Accept-WTA ) - Ño löôøng phaàn lôïi ích taêng theâm vaø thieät haïi maát ñi, döïa vaøo löïa choïn cuûa ngöôøi daân vaø thoâng qua tröng caàu daân yù. - Möùc ñoä öa thích cuûa caù nhaân veà moät maët haøng naøo ñoù ñöôïc theå hieän baèng WTP ñoái vôùi maët haøng ñoù. - Khi khoâng thích -> saün loøng traû moät möùc giaù ñeå traùnh hoaëc chòu ñeàn buø ñeå chaáp nhaän ñieàu khoâng thích ñoù. - Ví duï: trang 54 ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 11 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng BÀI 4 : PHÖÔNG PHAÙP PHAÂN TÍCH LÔÏI ÍCH – CHI PHÍ 3)Giaù saün loøng traû (Willingness To Pay-WTP, Willingness To Accept-WTA) - Nguyeân taéc chung ñeå gia taêng lôïi ích roøng cho xaõ hoäi laø: ∑(Bi− Ci ) > 0 (2) ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 12 6
7. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng o  o : o o o Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng o  o : Kt thúc d án: Giá tr còn l i au Th i gian ậ ếa u ư a u Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi 7
8. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng o : o Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng o  o ơ
   o o o o o o
   o ơ ơ o Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi 8
9. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng o  o ơ
   o
   ơ  ơ Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng o = ?? = ?? = ?? Th i gian u ư a u Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi 9
10. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng o  : công th c (1) n CF PV = t n ∑ + t=0 1( r)t = giá tr dòng ti n “th i đi m gc” hay năm bt đu d án (năm 0) = giá tr dòng ti n trong năm = t l chi t kh u = s năm t khi bt đu d án (t = 0, 1, 2, n) Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng o  = ( ) ượ ọ ế ố ế ấ ư u a u au ư Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi 10
11. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng o Giá tr ca 1$ t ư ng lai, Bây Gi là ơ ị Mc chi t kh u 10% 20% 30% 40% Năm 1 0,909 0,833 0,769 0,714 2 0,826 0,694 0,592 0,510 3 0,751 0,579 0,455 0,364 4 0,683 0,482 0,350 0,260 5 0,621 0,402 0,269 0,186 10 0,386 0,162 0,073 0,003 20 0,149 0,126 0,005 30 0,057 0,042 Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng o : Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi 11
12. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng o  e ee e o ∑ ổ ị ệ ạ ủa ấ ả ề ủa ộ ự •Nu , d án làm tăng giá tr cho công ty (có li) •Nu , d án không có li • Khi có nhi u d án “cnh tranh” nhau, d án nào có NPV cao nh t s đư c ch n đ th c hi n Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng o  ee o o o BCR: so sánh t ư ng đ i (li ích l n g p bao nhiêu l n chi phí) •Nu , d án có hi u qu và có th ch p nh n • BCR càng cao càng tt •Nu , d án không có hi u qu Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi 12
13. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng o u ư Nm 0 1 2 3 4 5 u t ư I -1.700$ Tng chi phí v n hành -100$ -100$ -100$ -100$ -100$ Gi m chi phí tr c ti p (x ử lý 200$ 200$ 200$ 200$ 200$ ch ất th ải) Dòng ti n ròng (Ti ết ki ệm ròng) -1.700 100$ 100$ 100$ 100$ 100$ Dòng ti n ròng chi t kh u ( tỷ -1.700 93$ 86$ 79$ 74$ 68$ lệ chi ết kh ấu 8%) Giá tr hi n t i ròng NPV -1.301$ T su t l i ích / chi phí BCR Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng o 4.5 u 3.955 4 3.5 3 1 2.5 2 2 1.5 ua 1 u a 0.5 0.321 u u 0 ư u 1 2 u u a u a u ua u u u u NguyNguyêênn vvttlili uu pphh thth ii== ph nnnguynguyêênn vvttlili uuđđuu vvààoo ttrr tthhàànnhh cchhttthth ii Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi 13
14. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng o u ư ư ua Nm 0 1 2 3 4 5 u t ư -1.700$ Tng chi phí v n hành -100$ -100$ -100$ -100$ -100$ Gi m các chi phí (x ử lý CT và 600$ 600$ 600$ 600$ 600$ chi phí khác) Dòng ti n ròng -1.700 500$ 500$ 500$ 500$ 500$ Dòng ti n ròng ã chi t kh u -1.700 463$ 429$ 379$ 368$ 340$ (t ỷ l ệ chi ết kh ấu 8%) Giá tr hi n t i ròng NPV 296$ T su t l i ích/ chi phí BCR ? Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng o  o :
    o ơ o
    o ơ ơ Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi 14
15. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng o  o ơ :
    ơ hay
    ơ ơ
    ơ →→→ ơ Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng o  o :
    ơ
    ơ
    ơ
    ơ ơ Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi 15
16. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng o u ư a ư ua Nm 0 1 2 3 4 5 u t ư -1.700$ Tng chi phí v n hành -100$ -100$ -100$ -100$ -100$ Gi m các chi phí (x ử lý CT và 600$ 600$ 600$ 600$ 600$ chi phí khác) Dòng ti n ròng -1.700 500$ 500$ 500$ 500$ 500$ Dòng ti n ròng ã chi t kh u -1.700 463$ 429$ 379$ 368$ 340$ (t ỷ l ệ chi ết kh ấu 8%) PB gi n ơ n (n m) 3,4 PB có chi t kh u (n m) ? Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng o  o • IRR ca mt dòng ti n chính là t l chi t kh u mà làm cho các dòng ti n thu vào đư c chi t kh u bng các dòng ti n ra đư c chi t kh ucó nghĩalà NPV =0 • IRR cho bi t t l chi t kh u ti đa mà d án ch p nh n đư c •Nu IRR cao hn h s vay vn (t l chi t kh u) thì d án có lãi • Hi u s (IRR – r) càng cao càng tt. Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi 16
17. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng o  o ư ΣΣΣ a CF 1 CF 2 CF 0 = + + + n - I (1+ r) 1 (1+ r) 2 (1+ r) n Nu : d án đư c ch p nh n Nu : d án b lo i Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng o  Tỷ suất hoàn vốn nội bộ - IRR: ư • Ph ư ng pháp th : th dn các giá tr chi t kh u r cho ti khi NPV=0 (có th v đ th ?) • Ph ư ng pháp ni suy: Ch n ng u nhiên r1 sao cho NPV 1 >0 Ch n ng u nhiên r2 sao cho NPV 2 <0 Thay vào công th c: NPV 1 (r 2 - r1) IRR = r1 + l NPV 1 l + l NPV 2 l Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi 17
18. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng BÀI 4 : PHÖÔNG PHAÙP PHAÂN TÍCH LÔÏI ÍCH – CHI PHÍ 4)Phaân tích lôïi ích – chi phí theo thôøi gian Chieát khaáu xuaát hieän do: - Trong trong lai coù theå xuaát hieän nhaân toá môùi laøm lôïi ích maát ñi - Tieàn voán coù khaû naêng sinh lôøi - Thoâng qua cô cheá laõi keùp o Laõi keùp (lãi su t tích ly) Giaû söû coù moät soá tieàn V trieäu ñoàng, sau 1 naêm V trôû thaønh V + Tieàn laõiù. Tieàn laõi, Vr = r * V (r – laõi suaát) V (1) = V + Vr = V + rV = (1+r)V ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 35 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng BÀI 4 : PHÖÔNG PHAÙP PHAÂN TÍCH LÔÏI ÍCH – CHI PHÍ  Laõi keùp (tieáp) Soá tieàn coù ñöôïc sau 2 naêm: V1 = V + rV = V(1+r)  V2 = V 1 + rV 1 = V 1(1+r) 2 Theá V1 vaøo  V2 = (1+ r)(1+r)V = (1 + r) V t  Vt = (1+r) V Ví duï: Neáu laõi suaát 10% naêm thì 5 trieäu sau 5 naêm laø bao nhieâu?  Quan saùt V(t) theo t,  coù söï taêng tröôûng theo thôøi gian. Tæ leä taêng tröôûng (k) laø söï thay ñoåi cuûa V(t) chi cho V(t). ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 36 18
19. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng BÀI 4 : PHÖÔNG PHAÙP PHAÂN TÍCH LÔÏI ÍCH – CHI PHÍ o Chieát khaáu và giá tr hi n ti ròng (Net Present Value) - Ñöa giaù trò khaùc nhau cuûa 2 thôøi ñieåm veà thôøi ñieåm hieän taïi ñeå so saùnh chuùng. Dùng iu ch nh a các giá tr li ích và chi phí trong tơ ng lai v giá tr hi n ti tơ ng ơ ng. - NPV: xác nh giá tr li nhu n ròng hi n th i khi chi t kh u dòng li ích và chi phí tr v nm cơ s bt u. - Khi xeùt tôùi yeáu toá thôøi gian (t), phöông trình (2) ñöôïc chuyeån ñoåi: Bt− Ct > 0 (3) Taùch phaàn moâi tröôøng Et NPV = ∑ t (1+r ) Bt− Ct + Et ∑ > 0 (4) (1+ r ) t ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 37 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng BÀI 4 : PHÖÔNG PHAÙP PHAÂN TÍCH LÔÏI ÍCH – CHI PHÍ o Ví d v tính giá tr hi n t i ròng: -Mt d án có các thông s sau, tính NPV c a d án. 0 1 2 3 4 Chi phí ($) 1000 100 100 100 100 Li ích 0 600 700 800 700 Nhân t chi t 1.0 1,1 1,21 1.331 1,46 kh u (1+ r) -1000 455 496 526 410 NPV NPV = -1000 + 455 + 496 + 526 + 410 = 867$ ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 38 19
20. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng BÀI 4 : PHÖÔNG PHAÙP PHAÂN TÍCH LÔÏI ÍCH – CHI PHÍ o Tính chieát khaáu vaø moâi tröôøng: aûnh höôûng baát lôïi  theá heä töông lai. + Moâi tröôøng bò taøn phaù bôûi caùc döï aùn trong töông lai , chieát khaáu laøm hieän giaù cuûa caùc thieät haïi ít TN cho theá heä sau ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 39 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng BÀI 4 : PHÖÔNG PHAÙP PHAÂN TÍCH LÔÏI ÍCH – CHI PHÍ o Tính chieát khaáu vaø moâi tröôøng - chieát khaáu thöôøng gaây baát lôïi cho theá heä töông lai  caùc nhaø moâi tröôøng khoâng taùn thaønh <> suaát chieát khaáu taêng  möùc ñaàu tö chung giaûm  giaûm toác ñoä taêng tröôûng  giaûm khai thaùc TN  giaûm oâ nhieãm moâi tröôøng. Chöùng minh : taïi sao lôïi ích vaø chi phí caøng thaáp neáu tính khoâng chaéc chaén veà lôïi ích vaø chi phí ñoù caøng cao? Caùc tình traïng lieân quan tôùi chieát khaáu : + Vì caù nhaân coù coøn soáng ñeán thôøi ñieåm töông lai hay khoâng + Veà caùc yù thích trong töông lai + Veà quy moâ cuûa lôïi ích hoaëc chi phí ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 40 20
21. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng Caâu hoûi oân taäp baøi 4 1. Phöông phaùp phaân tích chi phí – lôïi ích döïa treân nguyeân taéc naøo? 2. Moät döï aùn muoán thöïc hieän ñöôïc phaûi nhöõng ñieàu kieän gì? 3. Töø coâng thöùc (4) Bt− Ct + Et ∑ > 0 (4) (1+ r ) t Anh/ Chò ruùt ra ñöôïc nhöõng ñieàu gì? ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 41 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng Baøi taäp 3a Vùng bi n có kh nng l ng cá ánh bt c ngay là Y= 800 tn, giá bán cá là P = 300USD/t n. Bi t mc tng tr ng sinh hc là 8%, tng giá bán cá là 3%. Hãy ch n nm nay là nm thu ho ch cá ho c ch nm sau nu bi t su t chi t kh u 2 tr ng hp là: a. r = 8% b. r = 12% c. Hãy nêu nh n xét v mi quan h ca t l chi t kh u vi mc tng tr ng sinh hc  i vi tài nguyên tái to? Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi 21
22. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng Baøi taäp 3b Mt ch nuôi tôm vi mc sn l ng có th ánh bt ngaylàX=500tn, giá bán là Y = 65 tri u/t n. Bi t mc tng tr ng sinh hc là 3%, tng giá bán cá là 5%. Hãy ch n nm nay là nm thu ho ch cá ho c ch nm sau nu bi t su t chi t kh u 2 tr ng hp là: a. r = 8% b. r = 10% c. Hãy nêu nh n xét v mi quan h ca t l chi t kh u vi mc tng tr ng sinh hc  i vi tài nguyên tái to? Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng Baøi taäp 4 Mt d án có các thông s sau: - Mang li li ích cho nhóm ng i A: 300trieu/n m - Gây thi t hi cho nhóm ng i B: 50 tri u/n m - Chi phí u t ban u: 100 tri u - Ph i phá rng tr ng 40ha, d ki n 3 nm na s khai thác, c tính giá là 8tri u/ha. Nu khai thác th i im hi n ti ch t 70% giá ban u. - Bi t t l chi t kh u là 10%/ nm. - Gi s doanh thu t rng c tính vào doanh thu d án và nhóm ng i A ko còn cơ hi th c hi n d án khác. Hãy phân tích và tính toán cho th y nên th c hi n d án ngay hay là 3 nm na? ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 44 22
23. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng Baøi taäp 5 Moät döï aùn naâng caáp ñöôøng giao thoâng döï kieán trong 1 naêm, khu vöïc daøi khoaûng 10km. Döï aùn tieâu toán chi phí khoaûng 30tyû ñoàng. Bieát caùc thoâng soá sau: − Trung bình löôïng xaêng tieâu toán do taéc ngheõn laø 1 ty/ thaùng. − Theo tính toaùn trung bình coù 8 vuï tai naïn/naêm, trung bình moãi vuï thieät haïi khoaûng 100 trieäu. − Coù khoaûng 500hoä kinh doanh 2 beân ñöôøng bò aûnh höôûng töø döï aùn, trung bình moãi hoä maát 80trieäu/naêm. − Con ñöôøng döï kieán coù thôøi gian söû duïng khoaûng 10 naêm, bieát raèng trong thôøi gian naøy khoâng toán theâm khoaûn chi phí baûo döôõng, söûa chöõa. Tính lôïi ích roøng cuûa xaõ hoäi vaø döï aùn coù khaû thi khoâng? ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 45 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng Baøi taäp 6 Moät döï aùn chuyeån ñoåi ñaát canh taùc töø troàng luùa sang nuoâi toâm. Tuy nhieân, neáu nuoâi toâm thì moät phaàn ñaát troàng luùa laïi bò nhieãm pheøn, do ñoù aûnh höôûng tôùi naêng suaát luùa. C ï theå giaù trò thieät haïi nhö sau: Giaù trò (trieäu ñoàng/ha ) Dien tich (ha) Tröôùc sau Troàng luùa 30 18 10000 Nuoâi toâm 30 70 4000 Tính toán xem d án có kh thi không? ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 46 23
24. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng Baøi taäp 7 Mt d án khai thác khoáng s n d nh ti n hành trong 1 th i gian nào ó, s li u chi phí – li ích trong 7 n m u nh sau: Li ích Nm Chi phí 0 1 2 3 4 5 6 7 Chi phí xây dng 1700 500 600 700 800 900 100 100 và khai thác Chi phí môi tr ng 200 350 300 400 400 500 500 300 Li ích do bán sn 0 100 1200 1300 1400 1500 1600 1600 ph m Coi r ng ho t ng kinh doanh trong th tr ng n nh, r = 8%. Tính NPV sau th i gian 7 n m, xét v i 2 tr ng h p: a/ không tính phí môi tr ng b/ có tính phí môi tr ng ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 47 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng Baøi taäp 8 Mt d án s n xu t ch ph m vi sinh t rác th i d tính th c hi n trong 5 nm. Nh ng s li u v l i ích và chi phí nh sau: (đơ n v ị: tri ệu đồ ng) Li ích Nm Chi phí 0 1 2 3 4 5 Chi phí xây dng và sn xu t 1500 400 450 500 550 600 Li ích do bán sn ph m 0 600 650 700 750 800 Li ích môi tr ng 0 200 200 200 200 200 Da vào NPV tính c, hãy gi i thích: a/ D án có hi u qu không? N u r = 0 b/ Hi u qu c a d án thay i nh th nào n u r = 12% cho các giá tr l i ích và chi phí? c/ Th hi n k t qu trên th (bi n trình t 1-5 n m) ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 48 24
25. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng Baøi taäp 9 Mt d án nuôi tôm vùng ven bi n có s li u sau: (đơ n v ị: tri ệu đồ ng) 0 1 2 3 4 5 Doanh thu t sn ph m 0 290 280 270 260 250 Chi phí đu tư và sn xu t 450 120 130 140 150 160 Chi phí môi tr ư ng (ng ư i nuôi 0 10 20 30 40 50 không ph i tr ) Ng i nuôi tôm c vay ti n ngân hàng v i lãi su t 8%/n m. D a vào NPV tính c, hãy gi i thích: a/ D án có hi u qu không? N u r = 0 b/ Hi u qu c a d án thay i nh th nào n u r = 12% cho các giá tr B và C? c/ Th hi n k t qu trên th (bi n trình t 1-5 n m) ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 49 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng áp án bài t p 7 Nm Khi không tính n EC Khi có tính EC th t t t t Bt/(1+r) Ct/(1+r) PV 1 Bt/(1+r) Ct/(1+r) PV 2 0 0 1700 -1700 0 1900 -1900 1 1018.52 462.76 555.56 1018.52 787.03 231.49 2 1028.80 514.40 514.40 1028.80 771.60 257.20 3 1031.98 555.68 476.30 1031.98 873.03 158.77 4 1029.04 588.02 441.02 1029.04 882.03 147.21 5 1020.87 612.52 408.35 1020.87 952.81 68.06 6 1008.27 630.17 378.10 1008.27 945.25 63.02 7 933.58 641.83 291.75 933.58 816.88 116.70 Sau 7 NPV = - NPV=1365.48 nm 857.55 ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 50 25
26. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng Baøi taäp 10 Mt d án có vn u t ban u là 800 tri u ng, i sng kinh t ca d án là 4 nm. D ki n s thu nh p hàng nm là: nm th nh t 200 tri u; nm th 2 300 tri u; nm th 3 là 400 tri u; nm th t là 500 tri u. Tính th i gian hoàn vn khi lãi su t tri t kh u là 12% nm. ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 51 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng Baøi taäp 11 Mt d án khai thác khoáng sn d ki n ti n hành trong mt th i gian mà các s li u liên quan n chi phí, li ích trong 7 nm u c th hi n trong bng sau: u 0 1 2 3 4 5 6 7 Doanh thu t sn ph m 0 100 1200 1300 1400 1500 1600 1600 Chi phí xây dng và khai 1700 500 600 700 800 900 1000 1200 thác Chi phí môi tr ư ng 200 350 300 400 400 500 500 300 Coi rng ho t ng kinh doanh trên th tr ng n nh, t l chi t kh u th tr ng là 8%. Tính NPV sau th i gian trên cho 2 tr ng hp và a ra nh n xét. a/ Không tính n chi phí môi tr ng ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi b/ Có tính n chi phí môi tr Open nguniversity. 52 26
27. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng Baøi taäp 12 Mt nhà u t vào mt d án trong vòng 5 nm. Chi phí u t ban u là 100 tri u ng và thu c các kho n thu nh p là 10 tri u, 20 tri u, 40 tri u, 35 tri u và 30 tri u ln l t vào cu i các nm 1,2,3,4,5. Vào cu i nm th 5, nhà u t b thêm mt s ti n là 50 tri u ng và d án kéo dài thêm 3 nm vi thu nh p vào cu i mi nm ln l t là 25 tri u, 20 tri u, và 15 tri u. Tính t su t hoàn vn ni b. ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 53 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng U Chi tr c a Nhân – qu Chi tr c a Tng giá tr chính ph chính ph kinh t ánh giá giá Chi phí thay ánh giá ng u th nhiên tr tài nguyên môi tr ư ng Chi phí du Chi phí c ơ h i hành nh giá Chi phí thay hư ng th i Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi 27
28. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng BÀI 5 :CAÙC PHÖÔNG PHAÙP KHAÙC DUØNG TRONG ÑAÙNH GIAÙ GIAÙ TRÒ TAØI NGUYEÂN MOÂI TRÖÔØNG 1. Toång giaù trò kinh teá (Total Economic Value–TEV ) cuûa caùc taøi saûn moâi tröôøng - Taát caû nhöõng lôïi ích vaø chi phí khoâng ñöôïc ñònh giaù laøm thay ñoåi lôïi ích roøng cuûa xaõ hoäi  ñònh giaù vaø ñöa vaøo tính toaùn - Khaùi nieäm TEV giuùp xaùc ñònh giaù trò kinh teá cuûa caùc taøi saûn moâi tröôøng phi thò tröôøng TEV bao goàm: giaù trò söû duïng vaø giaù trò khoâng söû duïng Giaù trò söû duïng: giaù trò söû duïng tröïc tieáp, giaùn tieáp vaø giaù trò nhieäm yù (löïa choïn baèng vieäc söû duïng moâi tröôøng trong töông lai) ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 55 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 1. Toång giaù trò kinh teá (Total Economic Value–TEV) cuûa caùc taøi saûn moâi tröôøng (tieáp) Giaù trò khoâng söû duïng: giaù trò toàn taïi  giaù trò maø 1 caù nhaân ñaùnh giaù vieäc giöõ gìn 1 taøi saûn maø hoï hoaëc theá heä töông lai khoâng tröïc tieáp söû duïng. Giaù trò keá thöøa  WTP ñeå baûo toàn moâi tröôøng vì lôïi ích cuûa theá heä sau. Ví duï: TEV cuûa moät khu röøng = GT söû duïng + GT khoâng söû duïng • GT SD = GTSD tr c ti p (li tc t g) + GTSD gián ti p (khu th ng cnh ) + GT nhi m ý ( th ng cnh thu c cá nhân trong tơ ng lai) • GTKSD = GT k th a (th ng cnh cho các th h tơ ng lai or ý mu n bo tn thiên nhiên ) + GT tn ti (bo tn tính a dng sinh hc) ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 56 28
29. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 2. Phöông phaùp ñaùnh gia ngaãu nhieân (Contingent Valuation Method – CVM) - Söû duïng caùc cuoäc ñieàu tra ñeå tìm kieám thoâng tin. + Choïn ngaãu nhieân 1 soá ngöôøi ñeå hoûi veà ñaùnh giaù cuûa hoï ñoái vôùi 1 haøng hoùa hoaëc dòch vuï moâi tröôøng naøo ñoù + Öôùc löôïng WTP cuûa nhöõng ngöôøi ñöôïc hoûi + Töøø WTP ngoaïi suy ñoái vôùi toaøn boä daân cö - Caùc phöông phaùp tieáp caän: + Ñaët caâu hoûi ñoùng + Ñaët caâu hoûi môû ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 57 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 3)Phöông phaùp chi phí du haønh (Travel Cost Method – TCM) - Söû duïng ñeå öôùc löôïng nhu caàu ñoái vôùi caùc caûnh quan, nôi vui chôi giaûi trí -> xaùc ñònh giaù trò ñoái vôùi caûnh quan ñoù. Q = f(P,P Y,I, Z) - Phöông phaùp tieáp caän: + Choïn ngaãu nhieân moät soá ngöôøi taïi ñieåm tham quan + Thoâng quan moät baûng hoûi taïi choã phaùt nôi deã tieáp caän + Noäi dung: soá laàn tham quan trung bình trong 1 naêm, thôøi gian ñi laïi, chi phí cô hoäi cuûa thôøi gian, chi phí cuûa ñieåm tham quan thay theá, thu nhaäp,  ñaùnh giaù nhu caàu. + Ví duï: ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 58 29
30. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 3. Phöông phaùp chi phí du haønh (Travel Cost Method – TCM) (tieáp) - Haïn cheá: + Tröôøng hôïp ngöôøi thích ñi du lòch thì ñoù laø lôïi ích khoâng phaûi chi phí ->giaù trò phaûi ñöôïc ñaùnh giaù cao hôn + Seõ khoù phaân boå chi phí du haønh ñoái vôùi haønh khaùch tham quan nhieàu ñieåm trong cuøng moät ngaøy + Caùc caûnh quan thay theá caûnh quan naøy vaø mua nhaø gaàn ñòa ñieåm naøy -> chi phí du haønh öôùc löôïng cao giaù trò khu giaûi trí. + Ñoái vôùi du khaùch khoâng toán chi phí, nhaø saùt beân caïnh, ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 59 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 4. Phöông phaùp ñònh giaù höôûng thuï (Hedonic Pricing Method - HPM) - Ñaùnh giaù caùc dòch vuï moâi tröôøng maø söï coù maët cuûa noù aûnh höôûng tröïc tieáp tôùi moät soá giaù thò tröôøng naøo ñoùù. - Ví duï: thò tröôøng baát ñoäng saûn Haïn cheá: + Vieäc öôùc tính moái töông quan giöõa giaù nhaø vaø chaát löôïng moâi tröôøng ñoøi hoûi moät kyõ naêng cao veà thoáng keâ ñeå taùch rieâng nhöõng aûnh höôûng khaùc treân giaù nhaø nhö kích thöôùc, ñòa ñieåm thuaän tieän cho vieäc ñi laïi + Tröôøng hôïp chính phuû ñieàu tieát tôùi thueá, laõi suaát Seõ khoâng ñuùng vì phöông phaùp giaû thieát laø ñöôïc töï do löïa choïn. ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 60 30
31. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 5. Phöông phaùp chi phí cô hoäi - Söû duïng ñeå xem xeùt khaû naêng löïa choïn trong caùc quyeát ñònh saûn xuaát, tieâu duøng. - Ví duï: chi phí ñaàu tö vaøo döï aùn A bao goàm giaù trò toái ña cuûa caùc döï aùn khaùc coù theå ñöôïc ñaàu tö neáu chuùng ta khoâng duøng caùc nguoàn löïc ñeå ñaàu tö vaøo döï aùn A. - Ñoái vôùi nhaø xaûn xuaát: laø chi phí do quyeát ñònh söû duïng taøi nguyeân cho muïc ñích naøy thay vì muïc ñích khaùc Open university ThS. Đỗ ThThTh ị Kim Chi 61 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 5. Phöông phaùp chi phí cô hoäi (tieáp) – Ñoái vôùi ngöôøi tieâu duøng: chi phí cô hoäi ñeå tieâu thuï saûn phaåm A laø söï hy sinh tieâu thuï saûn phaåm B – Ñoái vôùi chính phuû: chi phí cô hoäi cho moät chính saùch laø giaù trò thöïc cuûa caùc chính saùch khaùc maø leõ ra chính phuû coù theå theo ñuoåi CPCH = chi tieâu ngaân saùch –(+) baát kyø taêng (giaûm) trong thaëng dö xaõ hoäi ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 62 31
32. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 6. Phöông phaùp chi phí thay theá – Xem xeùt caùc chi phí ñeå thay theá hoaëc phuïc hoài nhöõng taøi saûn moâi tröôøng ñaõ bò thieät haïi vaø giaù trò caùc chi phí naøy ño löôøng taùc haïi cuûa moâi tröôøng bò phaù huûy (hay lôïi ích cuûa vieäc phuïc hoài). Ví duï: chi phí ñeå laøm saïch caùc toøa nhaø bæ baån vì oâ nhieãm khoâng khí; chi phí naâng cao caùc con ñeâ ñeå traùnh luõ luït; chi phí ñeå traùnh tieáng oàn, ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 63 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 7. Phöông phaùp chi traû cuûa chính phuû – Chính phuû thöôøng ñaùnh giaù tröïc tieáp caùc dòch vuï vaø haøng hoùa moâi tröôøn baèng caùch aán ñònh caùc khoaûn boài thöôøng cho caùc nhaø saûn xuaát (ñaëc bieät laø noâng daân) ñeå hoï chaáp nhaän caùc bieän phaùp saûn xuaát khoâng laøm haïi moâi tröôøng. Ví duï: chi phí boài thöôøng cho daân trong döï aùn naâng caáp vaø caûi taïo keânh Taân Hoùa – Loø Goám ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 64 32
33. OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 8. Phöông phaùp chi phí thay ñoåiû – Phöông phaùp tieát kieäm chi phí: Caùc chi phí coù theå taêng hay giaû khi coù döï aùn. Söï gia taêng chi phí laø söï maát maùt lôïi ích vaø söï giaûm chi phí laø söï gia taêng lôïi ích. – Neáu döï aùn laøm giaûm chi phí: Giaù trò cuûa lôïi ích taêng theâm = chi phí hieän taïi – chi phí vôùi söï thay ñoåi coù ích = chi phí tieát kieäm ñöôïc – Neáu döï aùn laøm taêng chi phí: Giaù trò cuûa lôïi ích maát ñi = chi phí cuûa söï thay ñoåi gaây thieät haïi – chi phí hieän taïi = chi phí thieät haïi ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 65 OPEN UNIVERSITY Kinh tế môi tr ườ ng 8. Phöông phaùp chi phí thay ñoåiû – Ñaùnh giaù lôïi ích : chi phí tieát kieäm nhôø laøm moät vieäc coù ích aùp duïng coâng ngheä môùi hay phí toån traùnh ñöôïc nhôø khoâng gaây ra thieät haïi. – Chi phí khi coù söï thay ñoåi gaây ra thieät haïi seõ cao hôn trong ñieàu kieän hieän taïi: Giaù trò cuûa lôïi ích = chi phí vôùi söï thay ñoåi coù gaây thieät haïi – chi phí hieän taïi = chi phí traùnh ñöôïc – Ñoái vôùi caùc yeáu toá ruûi ro hay khoâng chaéc chaén: Ruûi ro moâi tröôøng coù theå do thieân nhieân hoaëc do con ngöôøi . Söï coá R(x) = P(x) * D(x) P(x) – xaùc suaát xaûy ra söï coá; D(x) – möùc ñoä nghieâm troïng cuûa söï coá ThS. ThThTh Kim Chi Open university Đỗ ị 66 33