Bài giảng Lý thuyết tài chính - Tiền tệ - Tín dụng - Ngân hàng

Nội dung text: Bài giảng Lý thuyết tài chính - Tiền tệ - Tín dụng - Ngân hàng

1. Lyù thuyeát TAØI CHÍNH – TIEÀN TEÄ TÍN DUÏNG - NGAÂN HAØNG Co NAM HUONG Giaûng vieân : Taøi chính – Ngaân haøng
2. chöông trình cuûa hoïc phaàn 1- Soá ñôn vò hoïc trình: 4 2- Trình ñoä: daønh cho naêm thöù 2 3- Phaân boå thôøi gian: - Lyù thuyeát: 45 tieát -Thöïc haønh: 15 tieát
3. Yeâu caàu cuûa hoïc phaàn Ñieàu kieän tieân quyeát: - Sau caùc moân Kinh teá chính trò, kinh teá hoïc. Muïc tieâu cuûa hoïc phaàn: - Trang bò lyù luaän veà caùc phaïm truø, noäi dung, ñaëc ñieåm, caùc quy luaät vaän ñoäng cuûa thò tröôøng taøi chính - tieàn teä, - Nhaän thöùc ñaày ñuû, chính xaùc vaø coù khaû naêng vaän duïng toång hôïp kieán thöùc taøi chính tieàn teä vaøo thöïc tieãn. - Cô sôû ñeå tieáp caän caùc moân hoïc chuyeân ngaønh coù lieân quan.
4. Noäi dung cuûa hoïc phaàn 1- Toång quan veà taøi chính vaø heä thoáng taøi chính 2- Taøi chính coâng 3- Taøi chính Doanh nghieäp 4- Thò tröôøng taøi chính 5- Toång quan veà tieàn teä 6- Cung caàu tieàn teä,chính saùch tieàn teä 7- Laïm phaùt tieàn teä
5. Nhieäm vuï cuûa sinh vieân 1- Tham khaûo taøi lieäu tröôùc khi leân lôùp 2- Coù maët ñaày ñuû treân lôùp ñaày ñuû theo soá tieát ñaõ quy ñònh 3- Ñoïc baùo chí, taøi lieäu, thoâng tin lieân quan. 4- Tham döï ñaày ñuû caùc buoåi Cemina 5- Thöïc hieän ñaày ñuû caùc baøi vieát 6- Tham döï caùc buoåi thuyeát trình
6. Taøi lieäu tham khaûo 1- Tieàn teä – Ngaân haøng - PGS.TS.Leâ Vaên Tö – NXB Thoáng Keâ 2006 2- Tieàn teä vaø thò tröôøng taøi chính – Mihskin – NXB Thoáng Keâ 1995 3- Nhaäp moân taøi chính tieàn teä – PGS.TS.Döông Thò Bình Minh vaø PGS.TS Söû Ñình Thaønh – NXB Thoáng Keâ 2008 4- Tieàn teä – Ngaân haøng - TS.Nguyeãn Minh Kieàu – NXB Thoáng Keâ 2008 5- Kinh teá hoïc – David Begg – Ñaïi hoïc KTQD – NXB GDQG 2008
7. Tieâu chuaån ñaùnh giaù 1- Ñaùnh giaù quaù trình: - Tyû leä chieám 30% ñieåm, Baèng caùc hình thöùc + Vieát baøi + Thuyeát trình + Thaûo luaän nhoùm (Cemina) 2- Ñaùnh giaù keát thuùc hoïc phaàn: - Tyû leä chieám 70% ñieåm - Baèng hình thöùc Thi traéc nghieäm 3- Thang ñieåm: 10 ñieåm
8. TOÅNG QUAN VEÀ TAØI CHÍNH CHÖÔNG 1 VAØ HEÄ THOÁNG TAØI CHÍNH 1. KHAÙI QUAÙT VEÀ TAØI CHÍNH 2. KHAÙI QUAÙT VEÀ HEÄ THOÁNG TAØI CHÍNH 3. TOÅ CHÖÙC HUY ÑOÄNG, SÖÛ DUÏNG VAØ QUAÛN LYÙ NGUOÀN TAØI CHÍNH 4. CHÍNH SAÙCH TAØI CHÍNH QUOÁC GIA
9. Muïc 1 Khaùi quaùt VEÀ TAØI CHÍNH 1.1. Nguoàn goác hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa taøi chính 1.2. Khaùi nieäm veà taøi chính 1.3. Baûn chaát cuûa taøi chính: 1.4. Chöùc naêng cuûa taøi chính
10. Muïc 1.1 Nguoàn goác hình thaønh vaø Phaùt trieån cuûa TAØI CHÍNH - Gaén lieàn vôùi lòch söû phaùt trieån vaø phaân coâng LÑXH - Quaù trình hình thaønh cheá ñoä chieám höõu tö nhaân vaø nhaø nöôùc - Söï xuaát hieän cuûa tieàn teä vaø neàn saûn xuaát haøng hoùa - Vieäc taïo laäp vaø söû duïng caùc quyõ tieàn teä cho tieâu duøng vaø ñaàu tö
11. Muïc 1.2 Khaùi nieäm VEÀ TAØI CHÍNH - Taøi chính laø caùc quan heä tieàn teä (P.J.Drake) - Taøi chính laø caùc quan heä phaân phoái (Töø ñieån Kinh teá hoïc) - Taøi chính laø caùc quan heä kinh teá Noùi chung, Taøi chính laø toång theå caùc moái quan heä kinh teá lieân quan ñeán quaù trình phaân phoái TSPXH döôùi hình thöùc giaù trò, thoâng qua vieäc taïo laäp vaø söû duïng caùc quyõ tieàn teä nhaèm ñaùp öùng yeâu caàu tích luõy vaø tieâu duøng cuûa caùc chuû theå trong neàn kinh teá.
12. Muïc 1.3 Baûn chaát cuûa TAØI CHÍNH - Quan heä kinh teá giöõa Nhaø nöôùc vôùi doanh nghieäp vaø daân cö - Quan heä giöõa caùc ÑCTCTG vôùi caùc toå chöùc phi taøi chính vaø daân cö - Quan heä giöõa caùc doanh nghieäp, giöõa caùc daân cö vaø trong noäi boä - Quan heä giöõa caùc nöôùc treân theá giôùi
13. Tö duy: - Caùc quan heä treân theå hieän qua caùc hình thöùc naøo? - Laøm theá naøo ñeå toång hoøa caùc quan heä? - Vai troø cuûa nhaø nöôùc trong vieäc caân baèng caùc quan heä treân. - Thöïc tieãn hieän nay maø baïn bieát? - Quan ñieåm rieâng cuûa baïn?
14. Muïc 1.4 Chöùc naêng cuûa TAØI CHÍNH 1- Taïo laäp nguoàn taøi chính 2- Phaân boå nguoàn taøi chính 3- Kieåm tra taøi chính
15. Muïc 2 Khaùi quaùt VEÀ heä thoáng tAØI CHÍNH 2.1. Khaùi nieäm heä thoáng taøi chính 2.2. Chöùc naêng cuûa heä thoáng taøi chính. 2.3. Caáu truùc cuûa heä thoáng taøi chính, bao goàm:
16. Muïc 2.1 Khaùi nieäm heä thoáng TAØI CHÍNH Heä thoáng taøi chính laø toång theå caùc quan heä taøi chính gaén lieàn vôùi quaù trình hình thaønh vaø söû duïng caùc quyõ tieàn teä, laø caàu noái gaén keát caùc quan heä cung caàu voán trong neàn kinh teá.
17. Muïc 2.1 Khaùi nieäm heä thoáng TAØI CHÍNH Heä thoáng taøi chính caáu thaønh bôûi ba boä phaän 1- Thò tröôøng taøi chính 2- Caùc ñònh cheá taøi chính 3- Cô sôû haï taàng taøi chính.
18. Muïc 2.2 Chöùc naêng cuûa heä thoáng TAØI CHÍNH 1- Taïo ra caùc keânh chuyeån taûi voán, thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá 2- Cung caáp caùc dòch vuï vaø thoâng tin taøi chính, taêng tính thanh khoûan vaø chia seû ruûi ro
19. Muïc 2.3 Caáu truùc cuûa heä thoáng TAØI CHÍNH 1- Ngaân saùch nhaø nöôùc 5- Taøi chính daân cö vaø hoä gia ñình 6- Baûo hieåm xaõ hoäi 7- Baûo hieåm taøi saûn vaø nhaân thoï
20. Muïc 3 Toå chöùc huy ñoäng, söû duïng Vaø quaûn lyù TAØI CHÍNH 3.1. Toå chöùc huy ñoäng nguoàn taøi chính 3.1.1. Huy ñoäng nguoàn taøi chính cuûa nhaø nöôùc 3.1.2. Huy ñoäng taøi chính cuûa doanh nghieäp 3.1.3. Huy ñoäng taøi chính cuûa daân cö vaø hoä gia ñình 3.2. Toå chöùc söû duïng nguoàn taøi chính 3.3. Quaûn lyù nguoàn taøi chính
21. Muïc 4 Chính saùch TAØI CHÍNH quoác gia 4.1. Khaùi nieäm chính saùch taøi chính quoác gia 4.2. Muïc tieâu cuûa chính saùch taøi chính quoác gia 4.3. Caùc quan ñieåm cô baûn
22. CHÖÔNG 2 TAØI CHÍNH coâng 1. NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CÔ BAÛN VEÀ TAØI CHÍNH COÂNG 2. NGAÂN SAÙCH NHAØ NÖÔÙC 3. CHÍNH SAÙCH VAØ HEÄ THOÁNG CAÙC COÂNG CUÏ QUAÛN LYÙ NSNN 4. CAÙC QUYÕ TAØI CHÍNH KHAÙC CUÛA NHAØ NÖÔÙC 5. CHÍNH SAÙCH TAØI CHÍNH COÂNG QUOÁC GIA ÑEÁN 2010
23. nhöõng vaán ñeà cô baûn veà Muïc 1 taøi chính coâng 1.1. Söï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa taøi chính coâng 1.2. Khaùi nieäm taøi chính coâng 1.3. Ñaëc ñieåm cuûa taøi chính coâng 1.4. Vai troø cuûa taøi chính coâng
24. Muïc 1.1 Söï hình thaønh vaø phaùt trieån taøi chính coâng - Söï hình thaønh cuûa taøi chính coâng: gaén lieàn vôùi söï ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa nhaø nöôùc. - Quaù trình phaùt trieån taøi chính coâng: Caùc quan ñieåm, nhaän thöùc vaø cô cheá vaän haønh cuûa taøi chính coâng theå hieän qua hai giai ñoïan 1- Taøi chính coâng coå ñieån (tröôùc theá kyû 19) 2- taøi chính coâng hieän ñaïi (sau cttg laàn thöù 1)
25. Muïc 1.2 Khaùi nieäm taøi chính coâng Taøi chính coâng toàn taïi vôùi nhieàu Quan ñieåm 1- Ñoàng nhaát vôùi caùc kyõ thuaät taøi chính vó moâ 2- Ñoàng nhaát vôùi caùc hoïat ñoäng thu chi baèng tieàn cuûa nhaø nöôùc 3- Ñoàng nhaát vôùi phaân tích thueá vaø chi tieâu cuûa chính phuû . Noùi chung, taøi chính coâng laø caùc hoïat ñoäng thu chi tieàn teä cuûa nhaø nöôùc ñöôïc thöïc hieän theo khuoân khoå phaùp lyù, muïc tieâu nhaèm thöïc hieän caùc chöùc naêng kinh teá, chính trò xaõ hoäi voán coù.
26. Muïc 1.2 Khaùi nieäm taøi chính coâng Taøi chính coâng bao goàm - Caùc quyõ NSNN - Caùc Quyõ ngoøai NSNN - Taøi chính cuûa caùc ñôn vò QLHCNN vaø HCSN
27. Muïc 1.3 Ñaëc ñieåm cuûa taøi chính coâng 1- Gaén lieàn vôùi hoïat ñoäng nhaø nöôùc 2- Thuoäc sôû höõu nhaø nöôùc 3- Phuïc vuï phi lôïi nhuaän vì lôïi ích cuûa coäng ñoàng 4- Cung caáp haøng hoùa coâng mieãn phí 5- Quaûn lyù coâng khai minh baïch
28. Muïc 1.4 Vai troø cuûa taøi chính coâng 1- Huy ñoäng nguoàn taøi chính, ñaûm baûo nhu caàu chi tieâu cuûa NN 2- Thuùc ñaåy söï dòch chuyeån cô caáu KT, ñaûm baûo taêng tröôûng beàn vöõng 3- Goùp phaàn oån ñònh thò tröôøng vaø giaù caû haøng hoùa 4- Taùi phaân phoái thu nhaäp, thöïc hieän coâng baèng xaõ hoäi
29. Muïc 2 Ngaân saùch nhaø nöôùc 2.1. Khaùi nieäm NSNN 2.2. Toå chöùc heä thoáng NSNN 2.3. Vai troø cuûa heä thoáng NSNN
30. Muïc 2.1 Khaùi nieäm nsnn Theo Luaät NSNN VN ban haønh naêm 1996 vaø söûa ñoåi naêm 2002 “NSNN laø toøan boä caùc khoûan thu chi cuûa Nhaø nöôùc ñaõ ñöôïc cô quan coù thaåm quyeàn quyeát ñònh vaø ñöôïc thöïc hieän trong moät naêm, ñeå baûo ñaûm thöïc hieän caùc chöùc naêng, nhieäm vuï cuûa nhaø nöôùc”.
31. Muïc 2.1 Khaùi nieäm nsnn Ñaëc ñieåm cuûa NSNN 1- Phaûn aùnh söï taïo laäp vaø söû duïng caùc quyõ tieàn teä cuûa nhaø nöôùc 2- Ñöôïc theå cheá hoùa baèng luaät phaùp 3- Thieát laäp coù keá hoïach 4- Hoïat ñoäng phaân phoái gaén lieàn vôùi caùc quan heä taøi chính
32. Muïc 2.1 Khaùi nieäm nsnn Caùc quan heä taøi chính, theå hieän lôïi ích 1- Giöõa nhaø nöôùc vôùi khu vöïc doanh nghieäp 2- Giöõa Nhaø nöôùc vôùi caùc ñôn vò HCSN 3- Giöõa Nhaø nöôùc vôùi aùcc taàng lôùp daân cö 4- Giöõa Nhaø nöôùc vôùi thò tröôøng taøi chính
33. Muïc 2.2 Toå chöùc heä thoáng nsnn 1- Theo nhieàu caáp: TW, Tænh – Thaønh phoá, Quaän – Huyeän 2- Nguyeân taéc quaûn lyù: - Taäp trung daân chuû, coâng khai, minh baïch, - Phaân caáp, gaén quyeàn haïn vôùi chòu traùch nhieäm 3- Caùc chính saùch quaûn lyù ñöôïc Theå cheá hoùa ñaày ñuû
34. Muïc 2.3 Vai troø cuûa heä thoáng nsnn 1- OÅn ñònh moâi tröôøng taøi chính vó moâ 2- Ñieàu chænh vaø thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá 3- Coâng cuï phuïc vuï cho heä thoáng chính trò 4- Kieåm tra NSNN
35. Muïc 3 Chính saùch ngaân saùch vaø heä thoáng Caùc coâng cuï quaûn lyù nsnn 3.1. Chính saùch thu NSNN 3.2. Chính saùch chi NSNN 3.3. Nguyeân taéc Caân ñoái NSNN Vieät Nam:
36. Muïc 3.1 chính saùch thu nsnn 3.1.1. Thueá, 3.1.2. Leä phí vaø phí 3.1.3. Thu töø hoaït ñoäng kinh teá cuûa nhaø nöôùc 3.1.4. Vay nôï vaø vieän trôï cuûa chính phuû
37. Muïc 3.1 chính saùch thueá Thueá laø khoûan ñoùng goùp baét buoäc, cho NSNN ñöôïc theå cheá hoùa baèng luaät phaùp, aùp duïng ñoái vôùi moïi coâng daân vaø TCKT Baûn chaát thueá: 1- Coâng cuï phaân phoái laïi nguoàn taøi chính xaõ hoäi 2- Vöøa mang tính cöôõng cheá, ñoäng vieân vaø khoâng hoøan traû. 3- Nguoàn thu ñaùp öùng nhu caàu chi tieâu cuûa Nhaø nöôùc 4- Taùc ñoäng lôùn ñeán quaù trình ñieàu haønh quaûn lyù neàn KT 5- Coù hai hình thöùc: thueá tröïc thu vaø thueá giaùn thu
38. Muïc 3.1 chính saùch phí vaø leä phí Leä phí laø caùc khoûan baét buoäc ñoái vôùi moïi coâng daân vaø TCKT nhaèm buø ñaép chi phí cho caùc hoïat ñoäng haønh chính maø Nhaø nöôùc cung caáp. Mang tính phaùp lyù vaø tính hoøan traû tröïc tieáp Phí laø caùc khoûan thu mang tính buø ñaép moät phaàn chi phí thöôøng xuyeân vaø baát thöôøng veà caùc dòch vuï coâng coäng phuïc vuï cho ngöôøi noäp phí. Vöøa mang tính phoå bieán vöøa mang tính ñòa phöông
39. Muïc 3.1 chính saùch thu töø hoïat ñoäng kinh teá Thu töø keát quaû ñaàu tö vaøo caùc hoïat ñoäng kinh teá baèng voán goùp cuûa nhaø nöôùc Caùc hình thöùc HÑKT Nhaø nöôùc: 1- Doanh nghieäp Nhaø nöôùc 2- Doanh nghieäp Lieân doanh 3- Doanh nghieäp coå phaàn hoùa
40. Muïc 3.1 chính saùch vay nôï vaø vieän trôï Vay nôï cuûa chính phuû: Hay tín duïng nhaø nöôùc ñeå buø ñaép thieáu huït NSNN, ñaùp öùng yeâu caàu ñaàu tö phaùt trieån kinh teá. Caùc hình thöùc vay nôï cuûa chính phuû: 1- Tín phieáu kho baïc 2- Traùi phieáu kho baïc 3- Traùi phieáu ñaàu tö 4- Hieäp ñònh vay nôï chính phuû 5- Ñaàu tö quoác teá giaùn tieáp
41. Muïc 3.2 Chính saùch chi nsnn 3.2.1. Chi ñaàu tö phaùt trieån 3.2.2. Chi thöôøng xuyeân 3.2.3. Chi traû nôï goác tieàn do chính phuû vay
42. Muïc 3.2 chính saùch chi ñaàu tö phaùt trieån Laø caùc khoûan chi coù tính chaát tích luõy, coù aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán taêng NSLÑ vaø caùc caân ñoái lôùn trong neàn kinh teá. Möùc chi phuï thuoäc vaøo taêng tröôûng kinh teá, muïc tieâu chính saùch, heä thoáng quaûn lyù vaø phöông thöùc caáp phaùt. Caùc khoûan chi: 1- Xaây döïng coâng trình keát caáu haï taàng kinh teá 2- Hoã trôï voán caùc DNNN 3- Goùp voán coå phaàn, voán lieân doanh 4- Laãp quyõ hoã trôï phaùt trieån 5- Laäp caùc quyõ döï tröõ nhaø nöôùc
43. Muïc 3.2 chính saùch chi thöôøng xuyeân Chi cho tieâu duøng xaõ hoäi gaén vôùi chöùc naêng quaûn lyù xaõ hoäi cuûa nhaø nöôùc Coù hai phaàn: 1- Chi söï nghieäp kinh teá, vaên hoùa xaõ hoäi gaén vôùi con ngöôøi 2- Chi quaûn lyù nhaø nöôùc, xaõ hoäi – gaén vôùi coâng vieäc
44. Muïc 3.3 Nguyeân taéc caân ñoái nsnn vieät nam Ñaûm baûo caùc nguyeân taéc 1- Toång thu > Toång chi thöôøng xuyeân 2- Boäi chi < Chi cho ñaàu tö phaùt trieån 3- Vay nôï ñeå buø ñaép boäi chi 4- NSNN ñòa phöông khoâng ñöôïc chi xaây döïng quaù 30% voán ñaàu tö
45. Muïc 4 Caùc quyõ taøi chính ngoøai nsnn 4.1. Khaùi quaùt veà caùc quyõ taøi chính khaùc cuûa nhaø nöôùc 4.2. Heä thoáng caùc loaïi quyõ taøi chính ngoaøi NSNN
46. Muïc 4.1 Caùc quyõ taøi chính ngoøai NSNN Phuïc vuï caùc muïc tieâu khaùc Ñaëc ñieåm: 1- Ñöôïc NSNN taøi trôï ñeå caân ñoái thu chi 2- Hoïat ñoäng theo chính saùch cheá ñoä cuûa nhaø nöôùc 3- Phuïc vuï nhieàu muïc tieâu vaø ñoái töôïng khaùc nhau 4- Cô cheá hoïat ñoäng linh hoïat, raøng buoäc baèng lôïi ích KT 5- Hoïat ñoäng khoâng oån ñònh vaø thöôøng xuyeân
47. heä thoáng caùc quyõ taøi chính Muïc 4.2 ngoøai NSNN Bao goàm: 1- Quyõ döï tröõ cuûa Nhaø nöôùc 2- Caùc quyõ baûo trôï xaõ hoäi 3- Caùc quyõ hoã trôï taøi chính nhaø nöôùc
48. Chính saùch taøi chính coâng quoác gia Muïc 5 ñeán naêm 2010 5.1. Chính saùch thu NSNN 5.2. Chính saùch chi NSNN 5.3. Chính saùch caân ñoái vaø xöû lyù boäi chi NSNN 5.4. Chính saùch vay nôï nöôùc ngoaøi
49. CHÖÔNG 3 TAØI CHÍNH doanh nghieäp 1. NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CÔ BAÛN CUÛA TAØI CHÍNH DOANH NGHIEÄP 2. QUAÛN LYÙ NGUOÀN VOÁN VAØ SÖÛ DUÏNG VOÁN 3. QUAÛN LYÙ CHI PHÍ, DOANH THU VAØ LÔÏI NHUAÄN CUÛA DOANH NGHIEÄP 4. CHÍNH SAÙCH PHAÙT TRIEÅN TAØI CHÍNH DOANH NGHIEÄP ÑEÁN NAÊM 2010
50. MUÏC 1 NHÖÕNG VAÁN ÑEÀ CÔ BAÛN veà TCDN 1.1. Khaùi nieäm taøi chính doanh nghieäp 1.2. Vai troø cuûa taøi chính doanh nghieäp 1.3. Caáu truùc taøi chính cuûa doanh nghieäp
51. MUÏC 1.1 Khaùi nieäm veà taøi chính doanh nghieäp Khaùi nieäm doanh nghieäp Theo J,M.Albertini “Moïi HÑKT baèng caùch naøy hay caùch khaùc ñeàu laø söï phoái hôïp giöõa lao ñoäng vaø tö baûn”. Theo Paul A.Samuelson vaø William D.Nordhaus “DN laø ñôn vò saûn xuaát cô baûn trong neàn kinh teá, thöïc hieän haønh vi thueâ lao ñoäng vaø mua caùc yeáu toá ñaàu vaøo nhaèm saûn xuaát vaø baùn haøng hoùa”
52. MUÏC 1.1 Khaùi nieäm veà taøi chính doanh nghieäp Toùm laïi, Doanh nghieäp laø caùc TCKT thöïc hieän chöùc naêng SXKD, taïo ra saûn phaåm. HÑKD cuûa Doanh nghieäp laø söï keát hôïp giöõa caùc yeáu toá voán, lao ñoäng vaø caùc yeáu toá khaùc. Söï vaän ñoäng cuûa caùc yeáu toá naøy coù lieân quan maät thieát ñeán thò tröôøng voán, thò tröôøng lao ñoäng, thò tröôøng haøng hoùa, dòch vuï vaø caû toå chöùc noäi boä trong Doanh nghieäp
53. MUÏC 1.1 Khaùi nieäm veà taøi chính doanh nghieäp Khaùi nieäm taøi chính doanh nghieäp Taøi chính doanh nghieäp laø söï vaän ñoäng cuûa voán tieàn teä trong quaù trình SXKD cuûa doanh nghieäp, thoâng qua caùc moái quan heä - Giöõa Doanh nghieäp vôùi Nhaø nöôùc, - Trong noäi boä Doanh nghieäp giöõa coâng ty meï – con, giöõa caùc chuû sôû höõu voán vôùi caùc nhaø quaûn lyù vaø ngöôøi lao ñoäng. - Giöõa doanh nghieäp vôùi thò tröôøng mua - baùn
54. MUÏC 1.2 Vai troø cuûa taøi chính doanh nghieäp 1- Toå chöùc huy ñoäng vaø phaân phoái coù hieäu quaû caùc nguoàn TC 2- Taïo laäp caùc ñoøn baåy TC kích thích, ñieàu tieát caùc HÑKT 3- Kieåm tra ñaùnh giaù hieäu quaû caùc HÑKD 4- Ñaàu tö kinh doanh voán treân thò tröôøng taøi chính 5- Hoïach ñònh chieán löôïc taøi chính
55. MUÏC 1.3 Caáu truùc taøi chính doanh nghieäp Laø vieäc xaây döïng caùc moâ hình taøi chính, gaén lieàn vôùi muïc tieâu chieán löôïc cuûa töøng thò tröôøng cuï theå, trong moät chu kyø SXKD. Caùc nhaân toá aûnh höôûng ñeán caáu truùc taøi chính DN - Tính chaát haøng hoùa, dòch vuï vaø quy trình SXKD. - Phöông tieän, coâng ngheä SXKD - Thò phaàn vaø quy moâ thò tröôøng - Naêng löïc toå chöùc quaûn lyù - Chính saùch KTXH quoác gia vaø quoác teá
56. MUÏC 2 QUAÛN LYÙ VOÁN VAØ SÖÛ DUÏNG VOÁN 2.1. Qu ản lý v ốn tài s ản kinh doanh 2.1.1.V ốn tài s ản dài h ạn 2.1.2. Qu ản lý v ốn tài s ản ng ắn h ạn 2.1.3. Qu ản lý v ốn đầ u t ư 2.2. Qu ản lý ngu ồn vi ện tr ợ cho ho ạt độ ng s ản xu ất kinh doanh
57. MUÏC 2.1 QUAÛN LYÙ VOÁN taøi saûn kinh doanh Voán taøi saûn kinh doanh laø caùc phöông tieän taøi saûn, caùc yeáu toá vaät chaát maø DN phaûi coù ñeå tieán haønh caùc HÑKD . Nhu caàu voán TSKD bao goàm: voán coá ñònh vaø voán löu ñoäng . Caáu truùc voán kinh doanh tuøy vaøo coâng duïng tính naêng, thôøi gian söû duïng TSKD. Moãi caáu truùc ñeàu coù aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán naêng suùaât, chi phí, giaù thaønh saûn phaåm cuûa doanh nghieäp. Nguyeân taéc Quaûn lyù voán TSKD : baûo toøan ñeå TSXMR
58. MUÏC 2.1.1 QUAÛN LYÙ VOÁN taøi saûn coá ñònh Voán TSCÑ laø söï bieåu hieän baèng tieàn cuûa toøan boä TSCÑ ñöôïc duøng phuïc vuï cho HÑSXKD cuûa doanh nghieäp. Ñaëc ñieåm: - Thôøi gian söû duïng daøi - Giaù trò lôùn - Tham gia nhieàu laàn vaøo chu kyø SXKD - Hình thaùi vaät chaát khoâng thay ñoåi - Giaù trò giaûm daàn theo thôøi gian döôùi hình thöùc hao moøn - Giaù trò luaân chuyeån daàn vaøo giaù thaønh SP sau moãi chu kyø SXKD
59. MUÏC 2.1.1 QUAÛN LYÙ VOÁN taøi saûn coá ñònh 1- Quaûn lyù voán TSCÑ theo cô caáu: -Theo quyeàn sôû höõu: TSCÑ töï coù vaø TSCÑ ñi thueâ -Theo tình hình söû duïng: TSCÑ ñang söû duïng, döï tröõ, chôø thanh lyù. -Theo coâng duïng: TSCÑ tröïc tieáp SX, quaûn lyù, tieâu thuï, phuùc lôïi -Theo hình thaùi: TSCÑ höõu hình, voâ hình
60. MUÏC 2.1.1 QUAÛN LYÙ VOÁN taøi saûn coá ñònh 2- Quaûn lyù voán TSDH theo giaù trò : - Khaáu hao theo ñöôøng thaúng - Khaáu hao gia toác giaûm daàn - Khaáu hao gia toác theo tyû leä giaûm daàn - Khaáu hao gia toác theo tyû leä keùp - Khaáu hao theo saûn löôïng - Khaáu hao moät laàn
61. MUÏC 2.1.2 QUAÛN LYÙ VOÁN taøi saûn löu ñoäng Voán TSLÑ laø bieåu hieän baèng tieàn veà toøan boä TSLÑ cuûa DN duøng phuïc vuï trong quaù trình SXKD . Ñaëc ñieåm: - Luoân vaän haønh, thay theá chuyeån hoùa laãn nhau - Chuyeån heát vaøo giaù trò SP sau moät chu kyø SXKD - Thu toøan boä moät laàn khi keát thuùc tieâu thuï. - Coù nhieàu loïai nhö VLÑ baèng tieàn, hieän vaät, coâng nôï.
62. MUÏC 2.1.2 QUAÛN LYÙ VOÁN taøi saûn löu ñoäng 1- Quaûn lyù voán baèng tieàn 2- Quaûn lyù caùc khoûan phaûi thu 3- Quaûn lyù haøng toàn kho Caùc chæ tieâu Quaûn lyù hieäu quaû söû duïng voán : - Soá laàn luaân chuyeån - Möùc sinh lôïi - Heä soá voán löu ñoäng treân doanh thu
63. MUÏC 2.1.3 QUAÛN LYÙ VOÁN ñaàu tö taøi saûn taøi chính Laø caùc hoïat ñoäng söû duïng voán ñaàu tö ra beân ngoøai doanh nghieäp nhaèm tìm kieám khaû naêng sinh lôïi. Caùc loïai voán ñaàu tö taøi saûn taøi chính: - Mua baùn chöùng khoùan - Goùp voán lieân doanh - Cho thueâ taøi chính - Ñaàu tö ngaén trung vaø daøi haïn
64. MUÏC 2.2 QUAÛN LYÙ nguoàn taøi trôï nhu caàu voán kd Nguoàn taøi trôï nhu caàu voán KD laø caùc nguoàn löïc taøi chính ñöôïc huy ñoäng khai thaùc baèng nhieàu phöông thöùc, hình thöùc, cô cheá khaùc nhau nhaèm ñaûm baûo duy trì HÑKD caû veà tröôùc maét vaø laâu daøi. Caáu truùc nguoàn voán Caøng an toøan, oån ñònh, hôïp lyù, linh hoïat thì hoïat ñoäng cuûa doanh nghieäp seõ caøng naêng ñoäng vaø hieäu quaû. Caùc nguoàn taøi trôï voán kinh doanh - Nguoàn voán beân trong, beân ngoøai - Nguoàn voán ngaén, trung vaø daøi haïn
65. Quaûn lyù chi phí, doanh thu vaø lôïi MUÏC 3 nhuaän doanh nghieäp 3.1. Quaûn lyù chi phí kinh doanh 3.2. Quaûn lyù doanh thu cuûa doanh nghieäp 3.3. Phaân phoái lôïi nhuaän cuûa doanh nghieäp
66. MUÏC 3.1 QUAÛN LYÙ chi phí kinh doanh Quaûn lyù chi phí kinh doanh laø quaûn lyù tieâu hao vaät chaát trong quaù trình saûn xuaát, treân moãi ñôn vò SP, coâng vieäc ñöôïc ñaët ra. Caùc yeáu toá aûnh höôûng ñeán möùc tieâu hao - Giaù caû caùc yeáu toá ñaàu vaøo - Coâng ngheä, tay ngheà lao ñoäng - Quy moâ SXKD Nguyeân taéc söû duïng chi phí SXKD: ñaûm baûo tieát kieäm, coù keá hoïach, traùnh sai hoûng
67. MUÏC 3.2 QUAÛN LYÙ doanh thu Quaûn lyù doanh thu laø quaûn lyù thu nhaäp töø ñaàu tö, kinh doanh, bao goàm caùc khoûan thöïc thu vaø nôï phaùt sinh. Doanh thu doanh nghieäp bao goàm: - Doanh thu baùn SP, HH, cung öùng DV - Thu nhaäp töø hoïat ñoäng ñaàu tö taøi chính, kinh doanh voán - Thu nhaäp khaùc ngoøai döï tính
68. MUÏC 3.3 Phaân phoái lôïi nhuaän Lôïi nhuaän laø cheânh leäch giöõa thu nhaäp vaø chi phí töông öùng vôùi keát quaû tieâu thuï. Lôïi nhuaän coù lieân quan ñeán lôïi ích cuûa nhieàu ñoái töôïn neáu phaân phoái lôïi nhuaän hôïp lyù laø ñoäng löïc cho söï phaùt trieån. Nguyeân taéc phaân phoái: phaûi ñaûm baûo - Tích luõy, Ñaàu tö taùi saûn xuaát môû roäng - Döï phoøng haïn cheá ruûi ro, taïo an toøan cho SXKD - Taïo ñoäng löïc kích thích, ñem laïi söï thoáng nhaát muïc tieâu giöõa ngöôøi lao ñoäng vaø nhaø ñaàu tö
69. MUÏC 3.3 Phaân phoái lôïi nhuaän Phaân phoái Lôïi nhuaän ñeå hình thaønh caùc quyõ: - Quyõ ñaàu tö phaùt trieån - Quyõ döï phoøng taøi chính - Quyõ döï phoøng trôï caáp maát vieäc - Quyõ phuùc lôïi - Quyõ khen thöôûng
70. MUÏC 4 Chính saùch phaùt trieån tcdn ñeán naêm 2010 4.1. Chính saùch taïo voán vaø söû duïng voán 4.2. Chính saùch ñoái vôùi DNNN
71. CEMINA KHOA HOÏC 1. Moái quan heä giöõa TC – TT – TD 2. Moái quan heä giöõa caùc chuû theå taøi chính 3. Vai troø cuûa TCC vaø TCDN ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa heä thoáng taøi chính
72. CHÖÔNG 4 THÒ TRÖÔØNG TAØI CHÍNH (FINANCIAL MARKET) 1. THÒ TRÖÔØNG TAØI CHÍNH LAØ GÌ ? 2. THÒ TRÖÔØNG TIEÀN TEÄ. 3. THÒ TRÖÔØNG VOÁN. 4. THÒ TRÖÔØNG CHÖÙNG KHOAÙN (SECURITY MARKET) 5. CHÍNH SAÙCH PHAÙT TRIEÅN THÒ TRÖÔØNG TAØI CHÍNH
73. MUÏC 1 THÒ TRÖÔØNG TAØI CHÍNH LAØ GÌ ? (FINANCIAL MARKET) 1.1. Nguoàn goác quaù trình hình thaønh thò tröôøng taøi chính 1.2. Khaùi quaùt veà thò tröôøng taøi chính 1.3. Vai troø vaø chöùc naêng cuûa thò tröôøng taøi chính 1.4. Caùc moái quan heä cuûa thò tröôøng taøi chính
74. MUÏC 1.1 NGUOÀN GOÁC VAØ QUAÙ TRÌNH HÌNH THAØNH THÒ TRÖÔØNG TAØI CHÍNH - Söï bieán ñoäng khoâng ñoàng thôøi giöõa cung caàu voán trong quaù trình SXKD cuûa chu kyø Tích luõy – Ñaàu tö – Saûn xuaát - Thu nhaäp ; - Nhöõng khoù khaên, baát lôïi trong hoaït ñoäng vay möôïn tröïc tieáp hoaëc quan heä tín duïng thöông maïi, - Caùc TCTCTG coù quy moâ lôùn, phaïm vi hoaït ñoäng roäng, nhöng lôïi ích tieát kieäm thaáp vaø khoâng kieåm soaùt ñöôïc muïc ñích söû duïng voán; - Vieäc phaùt haønh caùc loaïi GTCG, ñeå chuû ñoäng tìm kieám nguoàn voán ñaàu tö boå sung, baét ñaàu töø traùi phieáu NN ñeán coå phieáu DN; - Caùc daïng ñaàu tö taøi chính tröïc tieáp, giaùn tieáp, TTTC ra ñôøi nhaèm thoáng nhaát luaät leä, ñaûm baûo lôïi ích cho caùc beân tham gia caùc hoaït ñoäng ñaàu tö, mua, baùn caùc loaïi GTCG.
75. MUÏC 1.2 KHAÙI NIEÄM VEÀ THÒ TRÖÔØNG TAØI CHÍNH TTTC laø nôi dieãn ra caùc hoaït ñoäng mua baùn caùc loaïi GTCG, thoâng qua caùc giao dòch giöõa cung vaø caàu voán trong neàn kinh teá ñeå xaùc ñònh giaù mua vaø baùn, laøm cô sôû hình thaønh neân giaù caû caùc loaïi voán ñaàu tö (laõi suaát). TTTC phaùt trieån seõ khuyeán khích tieát kieäm, thuùc ñaåy ñaàu tö vaø taêng nhanh quaù trình voán hoaù, ñaåy nhanh toác ñoä LC voán trong neàn KT. Coù 3 yeáu toá caáu thaønh goàm - Ñoái töôïng mua baùn, laø caùc nguoàn cung caàu voán trong xaõ hoäi töø caùc chuû theå kinh teá; - Coâng cuï tham gia, goàm caùc chöùng töø coù giaù, ; - Chuû theå tham gia, laø nhöõng phaùp nhaân vaø theå nhaân ñaïi dieän cho caùc nguoàn cung caàu voán, chuû yeáu laø caùc trung gian taøi chính.
76. MUÏC 1.2 PHAÂN LOÏAI VEÀ THÒ TRÖÔØNG TAØI CHÍNH + Caên cöù vaøo thôøi gian vaän ñoäng cuûa voán (kyø haïn thanh toaùn) - Thò tröôøng tieàn teä (money market): goàm thò tröôøng hoái ñoaùi, thò tröôøng lieân nh, thò tröôøng cho vay ngaén haïn cuûa caùc ÑCTCTG; - Thò tröôøng voán (capital market): goàm thò tröôøng tín duïng thueâ mua, thò tröôøng theá chaáp baát ñoäng saûn, thò tröôøng chöùng khoaùn. + Caên cöù vaøo caùch thöùc huy ñoäng voán : - Thò tröôøng coâng cuï nôï vaø - Thò tröôøng voán coå phieáu; + Caên cöù vaøo cô caáu toå chöùc: - Thò tröôøng sô caáp vaø - Thò tröôøng thöù caáp.
77. MUÏC 1.3 VAI TROØ CUÛA THÒ TRÖÔØNG TAØI CHÍNH 1- Caân baèng veà giaù trò trong quaù trình di chuyeån voán tieàn teä cuûa nhöõng ngöôøi vay vaø cho vay giöõa caùc thò tröôøng; 2- Thöïc hieän caùc hoaït ñoäng moâi giôùi kinh doanh höôûng cheânh leäch giaù; 3- Thöïc hieän caùc hoaït ñoäng tín duïng lieân thò tröôøng.
78. MUÏC 1.3 CHÖÙC NAÊNGØ CUÛA THÒ TRÖÔØNG TAØI CHÍNH 1- Hình thaønh giaù caùc TSTC, taïo cô hoäi ñaàu tö cho moïi thaønh vieân trong xaõ hoäi döôùi nhieàu hình thöùc vaø quy moâ khaùc nhau; 2- Cung caáp cô cheá cho caùc nhaø ñaàu tö baùn caùc TSTC, khôi thoâng caùc nguoàn voán vaø daãn voán ñeå ñaùp öùng caùc nhu caàu cuûa neàn kinh teá nhaèm kích thích tieát kieäm vaø ñaàu tö; 3- Giaûm chi phí tìm kieám vaø chi phí thoâng tin, naâng cao naêng suaát vaø hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa neàn kinh teá, taêng hieäu suaát söû duïng voán, thuùc ñaåy SXKD phaùt trieån.
79. MUÏC 1.4 CAÙC MOÁI QUAN HEÄ CUÛA THÒ TRÖÔØNG TAØI CHÍNH - Laø moät boä phaän trong HTTC quoác gia thoáng nhaát coù moái quan heä chaët cheõ vôùi caùc boä phaän khaùc vaø vôùi thò tröôøng quoác teá; - Gaén lieàn vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá, vôùi söï hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa caùc coâng cuï taøi chính, vaø caùc thò tröôøng khaùc; - Laø ñoái töôïng taùc ñoäng cuûa chính saùch tieàn teä cuûa NHTW. - Caùc boä phaän cuûa thò tröôøng taøi chính caøng phaùt trieån, moái lieân heä vôùi caùc TGTC, caùc dòch vuï taøi chính vaø caùc coâng cuï taøi chính caøng nhieàu, tính nhaïy caûm cuûa TTTC vôùi caùc bieän phaùp chính saùch taøi chính caøng taêng.
80. MUÏC 2 KHAÙI QUAÙT VEÀ THÒ TRÖÔØNG TIEÀN TEÄ 2.1. Khaùi nieäm thò tröôøng tieàn teä. 2.2. Phaân loaïi thò tröôøng tieàn teä 2.3. Caùc coâng cuï chuû yeáu cuûa thò tröôøng tieàn teä
81. MUÏC 2.1 KHAÙI NIEÄM VEÀ THÒ TRÖÔØNG TIEÀN TEÄ Thò tröôøng tieàn teä laø thò tröôøng voán nôi mua baùn caùc giaáy nôï ngaén haïn coù thôøi haïn döôùi moät naêm, nhaèm khai thoâng khaû naêng thanh toaùn cho caùc NH vaø caùc TCTD. Thò tröôøng tieàn teä laø nôi ñieàu tieát voán giöõa caùc NHTG, giöõa caùc NHTG vôùi NHTW. Thò tröôøng tieàn teä coù caùc ñaëc ñieåm chung laø: - Kyø haïn ngaén, ñoä an toaøn, ruûi ro thaáp nhöng möùc sinh lôïi thaáp. - Caùc chuû theå tham gia goàm KBNN, NHTW, caùc NHTM, caùc coâng ty taøi chính, caùc toå chöùc kinh teá,
82. MUÏC 2.1 KHAÙI NIEÄM VEÀ THÒ TRÖÔØNG TIEÀN TEÄ Thò tröôøng tieàn teä thöïc hieän caùc nghieäp vuï - Nghieäp vuï vay vaø cho vay voán ngaén haïn, dieãn ra ôû caùc NHTM döôùi hình thöùc cho vay baèng tieàn, cho vay caàm coá (taùi chieát khaáu, baûo chöùng laïi); - Nghieäp vuï mua baùn giaáy tôø coù giaù ngaén haïn, dieãn ra treân thò tröôøng mua baùn caùc traùi phieáu ngaén haïn; - Nghieäp vuï mua baùn trao ñoåi ngoaïi teä, dieãn ra treân thò tröôøng mua baùn caùc loïai ngoïai teä.
83. MUÏC 2.2 PHAÂN LOÏAI VEÀ THÒ TRÖÔØNG TIEÀN TEÄ Phaân loaïi thò tröôøng tieàn teä theo cô caáu toå chöùc 1- Thò tröôøng tieàn teä ñaët döôùi söï quaûn lyù cuûa NHTW, Chuû yeáu ñöa ra caùc laõi suaát aán ñònh laøm cô sôû cho giao dòch trong ngaøy taïi caùc NHTM nhö LIBOR, PIBOR, 2- Thò tröôøng tieàn teä traùi phieáu ngaén haïn, goàm: - Thò tröôøng sô caáp (phaùt haønh), - Thò tröôøng thöù caáp (mua baùn) - Thò tröôøng môû (mua baùn chöùng khoaùn nhaø nöôùc).
84. MUÏC 2.2 PHAÂN LOÏAI VEÀ THÒ TRÖÔØNG TIEÀN TEÄ Phaân loaïi thò tröôøng tieàn teä theo ñoái töôïng tham gia 1- Thò tröôøng caùc coâng cuï nôï ngaén haïn, bao goàm: - Thò tröôøng tieàn göûi; - Thò tröôøng tín duïng; - Thò tröôøng lieân ngaân haøng; - Thò tröôøng môû; - Thò tröôøng traùi phieáu kho baïc. 2- Thò tröôøng hoái ñoaùi (Exchange Market): - Hôïp ñoàng giao ngay (Spot); - Hôïp ñoàng giao kyø haïn (Forward); - Hôïp ñoàng giao hoaùn ñoåi (Swap); - Hôïp ñoàng quyeàn choïn (Option).
85. MUÏC 2.3 CAÙC COÂNG CUÏ CHUÛ YEÁU CUÛAÀ THÒ TRÖÔØNG TIEÀN TEÄ - Tín phieáu kho baïc; - Kyø phieáu kho baïc, kyø phieáu ngaân haøng; - Caùc khoaûn vay lieân ngaân haøng; - Giaáy chaáp nhaän thanh toaùn cuûa ngaân haøng (Banker’s acceptance); - Thöông phieáu vaø chöùng chæ tieàn göûi coù theå chuyeån nhöôïng (NCD – Negotiable certificate of deposit).
86. MUÏC 3 THÒ TRÖÔØNG VOÁNÀ (Capitalize market) 3.1. Khaùi quaùt thò tröôøng voán 3.2. Caùc coâng cuï treân thò tröôøng voán 3.3. Caùc chuû theå hoaït ñoäng treân thò tröôøng voán
87. MUÏC 3.1 KHAÙI QUAÙT VEÀ THÒ TRÖÔØNG VOÁN Thò tröôøng voán laø nôi giao dòch caùc coâng cuï taøi chính coù kyø haïn treân moät naêm, nhaèm cung öùng voán ñaàu tö daøi haïn cho neàn kinh teá, goàm: - Thò tröôøng vay nôï daøi haïn - Thò tröôøng chöùng khoaùn. Ñaëc ñieåm cuûa Thò tröôøng voán : - Cung öùng voán trung vaø daøi haïn cho neàn kinh teá, - Giaù caû giao ñoäng roäng hôn so vôùi caùc coâng cuï treân thò tröôøng tteä: - Ñoä ruûi ro cao hôn nhöng lôïi töùc cuõng cao hôn, - Cô cheá phaùt haønh, löu thoâng, mua baùn ñöôïc hình thaønh khaù chaët cheõ nhaèm haïn cheá nhöõng bieán ñoäng vaø thieät haïi cho neàn kinh teá.
88. MUÏC 3.1 Phaân loïai THÒ TRÖÔØNG VOÁN Thò tröôøng voán coù caùc loaïi: + Caên cöù vaøo cô caáu toå chöùc: - Thò tröôøng sô caáp vaø - Thò tröôøng thöù caáp; + Caên cöù vaøo caùc coâng cuï tham gia: - Thò tröôøng chöùng khoaùn nhaø nöôùc, - Thò tröôøng traùi phieáu doanh nghieäp - Thò tröôøng coå phieáu.
89. MUÏC 3.2 Caùc coâng cuï treânÀ THÒ TRÖÔØNG VOÁN 1- Coå phieáu: laø chöùng thö - Xaùc nhaän quyeàn sôû höõu voán goùp vaøo moät coâng ty, - Ñöôïc quyeàn höôûng khoaûn coå töùc coá ñònh hoaëc thay ñoåi ñònh kyø, - Khi muoán thu hoài voán nhaø ñaàu tö phaûi ñem ra baùn treân thò tröôøng. - Caùc loaïi: coå phieáu voâ danh, kyù danh; coå phieáu öu ñaõi, coå phieáu thöôøng; coå phieáu goùp baèng hieän kim vaø hieän vaät; 2- Traùi phieáu: laø chöùng thö - Xaùc nhaän khoaûn nôï, theå hieän quyeàn chuû nôï, - Ñöôïc höôûng möùc thu nhaäp theo ñònh kyø,hoaøn voán khi ñeán haïn. - Caùc loaïi: traùi phieáu DN; nhaø nöôùc, chquyeàn ñòa phöông, ñaàu tö 3- Caùc coâng cuï phaùi sinh: laø nhöõng coâng cuï phaùt sinh treân cô sôû caùc coâng cuï voán ñaõ hình thaønh hoaëc treân caùc HÑ vay theá chaáp.
90. MUÏC 3.3 Caùc chuû theå hoïat ñoäng treânÀ THÒ TRÖÔØNG VOÁN 1- Toå chöùc phaùt haønh chöùng khoaùn,; 2- Nhaø ñaàu tö chöùng khoaùn, 3- Nhaø moâi giôùi: 4- Nhaø kinh doanh chöùng khoaùn, 5- Cô quan toå chöùc vaø ñieàu haønh hoaït ñoäng cuûa TTCK, 6- Nhaø ñieàu hoaø thò tröôøng,
91. MUÏC 4 Thò tröôøng chöùng khoùan (security market) 4.1. Khaùi quaùt veà thò tröôøng chöùng khoaùn 4.2. Chöùc naêng cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn. 4.3. Toå chöùc thò tröôøng chöùng khoaùn
92. MUÏC 4.1 KHAÙI QUAÙT VEÀ THÒ TRÖÔØNG chöùng khoùan TTCK laø moät boä phaän cuûa thò tröôøng voán daøi haïn , nôi phaùt haønh vaø trao ñoåi caùc CK, bao goàm SGD CK vaø thò tröôøng phi taäp trung (OTC). TTCK giao dòch theo giaù cung caàu vaø hoaït ñoäng lieân tuïc, caùc nhaø ñaàu tö, KD CK coù theå thöïc hieän caùc hoaït ñoäng mua vaø baùn nhieàu laàn. Quaù trình hình thaønh: - Giöõa theá kyû 15, phaùt trieån töï phaùt taïi moät soá thaønh phoá lôùn ôû Chaâu Aâu, hình thaønh moät soá quy taéc nhaát ñònh. - Naêm 1843, TTCK ñaàu tieân dieãn ra ngoaøi trôøi taïi Löõ ñieám Vanber ôû Bruges Bæ vôùi teân “Bourse”, phöông thöùc giao dòch chuû yeáu baèng tay. - Naêm 1921, dieãn ra trong nhaø vôùi teân goïi Sôû giao dòch chöùng khoaùn. - Töø naêm 1875 – 1913, phaùt trieån raát nhanh theo taêng tröôûng KTTG; - Thò tröôøng taøi chính – tieàn teä ñaõ nhieàu laàn ñöùng tröôùc khuûng hoaûng,
93. MUÏC 4.1 Chöùc naêng cuûa THÒ TRÖÔØNG chöùng khoùan 1- Huy ñoäng voán ñaàu tö cho neàn kinh teá; 2- Cung caáp moâi tröôøng ñaàu tö cho coâng chuùng; 3- Cung caáp khaû naêng thanh khoaûn cho caùc chöùng khoaùn; 4- Ñaùnh giaù giaù trò doanh nghieäp vaø cuûa neàn kinh teá; 5- Taïo moâi tröôøng giuùp chính phuû thöïc hieän caùc chính saùch kinh teá vó moâ.
94. MUÏC 4.3 Toå chöùc cuûa THÒ TRÖÔØNG chöùng khoùan 4.3.1. Caùc muïc tieâu cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn 4.3.2. Cô caáu cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn 4.3.3. Nguyeân taéc hoaït ñoäng cuûa sôû giao dòch chöùng khoaùn 4.3.4. Moät soá phöông thöùc giao dòch chöùng khoaùn
95. MUÏC 4.3.1 Caùc muïc tieâu hoïat ñoäng cuûa THÒ TRÖÔØNG chöùng khoùan 1- Hoaït ñoäng coù hieäu quaû; 2- Ñieàu haønh coâng baèng; 3- Phaùt trieån oån ñònh.
96. MUÏC 4.3.2 Cô caáu cuûa THÒ TRÖÔØNG chöùng khoùan 1- Thò tröôøng sô caáp, nôi cung caáp voán cho ngöôøi phaùt haønh, trong ñoù ngöôøi baùn laø Kho baïc, NHNN, coâng ty phaùt haønh, coâng ty chöùng khoaùn, theo giaù ñaàu thaàu; 2- Thò tröôøng thöù caáp, nôi giao dòch chöùng khoaùn ñaõ ñöôïc phaùt haønh treân thò tröôøng sô caáp.
97. MUÏC 4.3.3 Nguyeân taéc hoïat ñoäng cuûa Sôû giao dòch chöùng khoùan 1- Ñaêng kyù giao dòch; 2- Coâng khai hoaù thoâng tin; 3- Ñaáu giaù chöùng khoaùn vaø thöïc hieän theo trình töï öu tieân veà thôøi gian, khaùch haøng, khoái löôïng, ngaãu nhieân; 4- Thanh toaùn thuaän tieän vaø nhanh choùng
98. MUÏC 4.3.4 Moät soá phöông thöùc giao dòch chöùng khoùan 1- Giao dòch trao ngay, taïi saøn, qua ñieän thoaïi, hay heä thoáng maùy tính; 2- Giao dòch ñònh kyø, baèng nhöõng hôïp ñoàng coù kyø haïn (ñaàu cô); 3- Giao dòch tín duïng, caàm coá chöùng khoaùn ñeå nhaän tieàn vay
99. MUÏC 5 Chính saùch phaùt trieån Thò tröôøng taøi chính 5.1. Chính saùch phaùt trieån thò tröôøng tieàn teä 5.2. Chính saùch phaùt trieån thò tröôøng voán
100. MUÏC 5.1 Chính saùch phaùt trieån Thò tröôøng tieàn teä 1- Toå chöùc vaø cuûng coá laïi thò tröôøng lieân NH, 2- Taêng cöôøng vai troø ñieàu tieát thò tröôøng cuûa NHNN, 3- Taêng soá löôïng, chuûng loaïi CK coù ñoä an toaøn vaø thkhoaûn cao, 4- Taêng cöôøng lieân keát vôùi TTCK, nhaèm taêng thanh khoûan, khaû naêng phoøng ngöøa vaø khaû naêng hoaùn ñoåi ruûi ro giöõa caùc thò tröôøng 5- Hoaøn thieän khuoân khoå phaùp lyù, naâng cao naêng löïc ñieàu haønh chính saùch tieàn teä cuûa NHNN.
101. MUÏC 5.2 Chính saùch phaùt trieån Thò tröôøng voán 1-Veà thò tröôøng traùi phieáu, - Phaùt haønh TPCP coù thôøi haïn töø 10-20 naêm, - Ña daïng hoaù caùc chuû theå phaùt haønh, - Thu huùt vaø phaùt trieån caùc nhaø kieán taïo thò tröôøng - Nôùi loûng söï can thieäp cuûa NN, taêng phaùt haønh caùc TP coù kyø haïn daøi hôn ñeå taïo ñöôïc cong cho laõi suaát chuaån cho thò tröôøng voán, - Xaây döïng KH phaùt haønh chaët cheõ, - Söû duïng kyõ thuaät phaùi sinh ñeå phoøng choáng ruûi ro - Ñieàu chænh ñöôøng cong LS chuaån qua aùp duïng HÑ mua baùn laïi. 2-Veà thò tröôøng chöùng khoaùn, - Hoaøn thieän hoaït ñoäng cuûa hai trung taâm giao dòch chöùng khoaùn, - Khaéc phuïc tình traïng thoâng tin baát caân xöùng, - Naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa TTCK, töøng böôùc töï do hoaù TT.
102. CHÖÔNG 5 Ñaïi cöông veà tieàn teä 1. NGUOÀN GOÁC VAØ SÖÏ PHAÙT TRIEÅN CUÛA TIEÀN TEÄ 2. BAÛN CHAÁT VAØ CHÖÙC NAÊNG CUÛA TIEÀN TEÄ 3. CAÙC CHEÁ ÑOÄ TIEÀN TEÄ 4. CAÙC HOÏC THUYEÁT TIEÀN TEÄ
103. MUÏC 1 Nguoàn goác vaø Söï phaùt trieån cuûa tieàn teä 1.1. Tieàn teä laø gì? 1.2. Nguoàn goác cuûa tieàn teä 1.3. Quaù trình phaùt trieån cuûa tieàn teä
104. MUÏC 1.1. tieàn teä LAØ GÌ ? Theo K.Marx “Tieàn teä laø vaät keát tinh ñöôïc hình thaønh khaùch quan trong quaù trình trao ñoåi, qua ñoù caùc saûn phaåm khaùc nhau cuûa lao ñoäng ñöôïc trao ñoåi ngang baèng vôùi nhau”.
105. MUÏC 1.1. tieàn teä LAØ GÌ ? Ñaëc ñieåm cuûa tieàn: 1- Tieàn laø saûn phaåm ñöôïc hình thaønh töø quaù trình löu thoâng trao ñoåi HH; 2- Tieàn laø bieåu hieän giaù trò chung nhaát, maø qua ñoù taát caû caùc HH coù theå trao ñoåi vôùi nhau treân nguyeân taéc ngang giaù; 3- Tieàn coù hình thaùi vaät chaát raát ña daïng; 4- Tieàn laø haøng hoaù phoå bieán ñöôïc xaõ hoäi thöøa nhaän trong thanh toaùn.
106. MUÏC 1.2. NGUOÀN GOÁC CUÛA tieàn teä 1- Khi neàn saûn xuaát vaø trao ñoåi haøng hoaù phaùt trieån tôùi moät trình ñoä nhaát ñònh, giaù trò cuûa moät soá haøng hoaù môùi ñöôïc bieåu hieän baèng tieàn. 2- Tieàn teä ra ñôøi laø keát quaû cuûa quaù trình phaùt trieån laâu daøi cuûa caùc hình thaùi giaù trò, - Töø hình thaùi vaät chaát giaûn ñôn, - Ñeán hình thaùi vaät chaát môû roäng, - Ñeán hình thaùi giaù trò chung vaø - Cuoái cuøng laø hình thaùi tieàn teä,
107. MUÏC 1.2.1 HÌNH THAÙI VAÄT CHAÁT GIAÛN ÑÔN Tieàn teä ñoùng vai troø vaät ngang giaù ñôn nhaát Ñaëc ñieåm: - Trao ñoåi tröïc tieáp H - H - Giaù trò söû duïng trôû thaønh hình thaùi bieåu hieän cuûa giaù trò, - Lao ñoäng cuï theå trôû thaønh hình thaùi bieåu hieän cuûa LÑ tröøu töôïng, - LÑ caù nhaân trôû thaønh LÑ XH tröïc tieáp nhöng khoâng ñoàng nhaát;
108. MUÏC 1.2.2 HÌNH THAÙI VAÄT CHAÁT môû roäng Tieàn teä ñoùng vai troø laø vaät ngang giaù ñaëc thuø, Ñaëc ñieåm: - Trao ñoåi tröïc tieáp H - H - Giaù trò cuûa vaät ñöôïc bieåu hieän ôû moät soá giaù trò söû duïng cuûa HH, - Xaõ hoäi xuaát hieän cheá ñoä ña tieàn teä
109. MUÏC 1.2.3 HÌNH THAÙI VAÄT ngang giaù chung Tieàn teä ñoùng vai troø laøm vaät ngang giaù chung thoáng nhaát, Ñaëc ñieåm: - Trao ñoåi giaùn tieáp H – T - H - Tieàn laø haøng hoaù ñaëc bieät laøm giaù trò ñaïi dieän cho taát caû caùc HH, - Tieàn Laø hình thaùi giaù trò phoå bieán ñöôïc caû xaõ hoäi thöøa nhaän.
110. MUÏC 1.2.4 HÌNH THAÙI tieàn teä Vaät ngang giaù chung thoáng nhaát phaùt trieån töø hình thaùi ban ñaàu laø caùc HH phoå bieán ñeán hình thaùi kim loaïi, ñeán hình thaùi tieàn giaáy . Ñaëc ñieåm: - Khi ñöôïc coá ñònh ôû hình thaùi kim loaïi quyù laø baïc vaø vaøng, vaät ngang giaù chung thoáng nhaát môùi thöïc söï trôû thaønh tieàn teä. - Trao ñoåi giaùn tieáp H – T - H - Theá giôùi haøng hoaù luùc naøy phaân thaønh hai cöïc, Caùc HH thoâng thöôøng - HH ñaëc bieät – HH tieàn teä.
111. MUÏC 1.3. Quaù trình phaùt trieån cuûa tieàn teä 1.3.1. Tieàn hoaù teä 1.3.2. Tín teä – Tieàn giaáy (fiat or token currency) 1.3.3. Buùt teä (Tieàn qua ngaân haøng) 1.3.4. Tieàn ñieän töû (Digital Currency)
112. MUÏC 1.3.1. tieàn hoaù teä 1- Hoaù teä khoâng kim loaïi (baét ñaàu töø naêm 2000 TCN), laø caùc haøng hoaù thoâng thöôøng ñöôïc choïn laøm ñôn vò tieàn teä trong trao ñoåi. Ñaëc ñieåm cuûa hoaù teä: - Khoù phaân chia, - Khoù baûo quaûn, - Khoâng phoå bieán, - Trao ñoåi phaûi coù thôøi gian vaø khoâng gian nhaát ñònh;
113. MUÏC 1.3.1. tieàn hoaù teä 2- Hoaù teä baèng kim loaïi quyù (töø theá kyû thöù 7 TCN), - Caùc hình thaùi toàn taïi döôùi daïng baïc, vaøng, Ñaëc ñieåm: - Hình thöùc deã bò hao moøn, - Coàng keành khoù chuyeân chôû, - Phuï thuoäc vaøo nguoàn vaøng döï tröõ - Giaù trò cuûa vaøng ngaøy caøng xa caùch so vôùi baïc.
114. MUÏC 1.3.2. tieàn tín teä – tieàn giaáy 1- Tieàn giaáy khaû hoaùn (vaøo theá kyû 17) - Baét ñaàu töø vieäc caùc nhaø buoân tieàn Haø Lan phaùt haønh caùc bieân lai xaùc nhaän coù kyù thaùc vaøng. - Sau ñoù caùc ngaân haøng Thuïy Ñieån ñaõ döïa vaøo soá vaøng döï tröõ vaø uy tín ñeå phaùt haønh tieàn tín duïng (kyø phieáu ngaân haøng) Ñaëc ñieåm: - Coù theå chuyeån ñoåi ñöôïc ra vaøng. - Caùc ngaân haøng ñeàu ñöôïc pheùp phaùt haønh, - Ñeã gaây ra laïm phaùt do soá löôïng tieàn giaáy phaùt haønh vöôït quaù Khaû naêng döï tröõ vaøng;
115. MUÏC 1.3.2. tieàn tín teä – tieàn giaáy 2- Tieàn giaáy baát khaû hoaùn (sau CTTG laàn I vaø II) - Do NHTW phaùt haønh vaø löu haønh vôùi giaù trò baét buoäc, - Ban ñaàu coøn cho pheùp ñöôïc khaû hoaùn giaùn tieáp qua cheá ñoä baûn vò ngoaïi teä nhöng ñeán thaäp nieân 1970 thì chaám döùt. Ñaëc ñieåm: - Deã mang theo, - Deã caát tröõ - Coù nhieàu meänh giaù ñaùp öùng nhu caàu trao ñoåi chi ly, chính xaùc.
116. MUÏC 1.3.3. tieàn buùt teä Buùt teä coøn ñöôïc goïi laø tieàn ghi soå hay tieàn qua ngaân haøng laø hình thaùi tieàn teä ñöôïc hình thaønh thoâng qua caùc buùt toaùn chuyeån khoaûn hoaëc thanh toaùn buø tröø treân taøi khoaûn kyù thaùc. Ñaëc ñieåm: - Ra ñôøi cuøng vôùi caùc chöùng töø thanh toaùn nhö: Seùc (Cheques), Giaáy chuyeån ngaân, Giaáy nhôø thu, - Khaû naêng taïo ra buùt teä tuøy vaøo söï phaân caáp cuûa Heä thoáng ngaân haøng vaø caùc quy ñònh veà tyû leä döï tröõ tieàn göûi baét buoäc.
117. MUÏC 1.3.4. tieàn ñieän töû Tieàn ñieän töû (Digital currency) laø hình thaùi tieàn teä gaén lieàn vôùi caùc tieán boä cuûa khoa hoïc, coâng ngheä thoâng tin. Ñaëc ñieåm: Xuaát phaùt töø vieäc söû duïng phoå bieán caùc loaïi theû thanh toaùn, theû ghi nôï caù nhaân, khieán moïi giao dòch ñeàu ñöôïc thöïc hieän thoâng qua heä thoáng maùy tính trung taâm.
118. Baûn chaát vaø MUÏC 2 Chöùc naêng cuûa tieàn teä 2.1. Baûn chaát cuûa tieàn teä 2.2. Chöùc naêng cuûa tieàn teä 2.3. Vai troø cuûa tieàn teä
119. MUÏC 2.1. Baûn chaát cuûa tieàn teä - Laø loaïi haøng hoaù ñaëc bieät, ñoùng vai troø VNGC ñöôïc duøng ñeå ño löôøng vaø bieåu hieän giaù trò cuûa taát caû caùc haøng hoaù khaùc. - Laø phaïm truø lòch söû phaùt sinh, phaùt trieån vaø toàn taïi gaén lieàn vôùi neàn saûn xuaát vaø trao ñoåi haøng hoaù, - Chöùa ñöïng vaø bieåu hieän caùc moái quan heä xaõ hoäi, moái quan heä giöõa ngöôøi – ngöôøi trong quaù trình SX - LTHH, - Laø coâng cuï cuûa giai caáp caàm quyeàn. Noùi chung, Baát kyø vaät chaát naøo neáu ñöôïc chaáp nhaän trong thanh toaùn cho HHDV hoaëc hoaøn traû caùc moùn nôï thì ñeàu ñöôïc xem laø tieàn.
120. MUÏC 2.2. Chöùc naêng cuûa tieàn teä Tieàn teä coù 5 chöùc naêng 1- Thöôùc ño giaù trò (Standard of value) 2- Phöông tieän trao ñoåi (Medium of Exchange) 3- Phöông tieän tích luõy (Store of value) 4- Phöông tieän thanh toaùn (Payment) 5- Tieàn teä theá giôùi (World Currency)
121. MUÏC 2.2.1. Chöùc naêng thöôùc ño giaù trò Tieàn thoâng qua giaù trò cuûa mình ñeå ño löôøng vaø bieåu hieän giaù trò cho caùc HH khaùc, qua ñoù chuyeån giaù trò cuûa HH thaønh giaù caû HH. - Tieàn laø “tieâu chuaån” ño löôøng HPLÑXH keát tinh trong caùc HH, - Tieàn laø coâng cuï quan troïng ñeå thöïc hieän quy luaät giaù trò. Ñieàu kieän ñeå tieàn laøm chöùc naêng thöôùc ño giaù trò: 1- Tieàn phaûi coù ñaày ñuû giaù trò; 2- Tieàn phaûi coù tieâu chuaån giaù caû, (phaûi coù noäi dung, teân goïi, boäi Soá vaø öôùc soá ñôn vò tieàn teä vaø phaûi ñöôïc quy ñònh baèng phaùp luaät; 3- Tieàn coù theå ño löôøng giaù trò haøng hoaù treân yù nieäm.
122. MUÏC 2.2.2. Chöùc naêng phöông tieän trao ñoåi Tieàn ñöôïc duøng laøm trung gian moâi giôùi cho quaù trình trao ñoåi HH, laø phöông tieän ñeå thöïc hieän giaù trò cuûa HH taïo ra söï chuyeån hoaù cuûa chu trình H – T – H. Trong ñoù: 1- Giai ñoaïn H – T (baùn haøng) : Dieãn ra khaù khoù khaên, haøng hoaù phaûi ñöôïc xaõ hoäi xem xeùt ñaùnh giaù, giaù trò cuûa lao ñoäng keát tinh vaø cung caàu haøng hoaù quyeát ñònh möùc ñoä tieàn thu veà, gaây ra nhieàu ruûi ro cho ngöôøi baùn; 2- Giai ñoaïn T – H (mua haøng) : Dieãn ra khaù deã daøng do tieàn laø haøng hoaù ñaëc bieät öa thích. Tuy Nhieân tuyø soá löôïng tieàn ñöa ra maø tieàn coù nhöõng aûnh höôûng nhaát Ñònh ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn saûn xuaát, neáu phaùt haønh quaù möùc Coù theå gaây ra khuûng hoaûng kinh teá;
123. MUÏC 2.2.2. Chöùc naêng phöông tieän trao ñoåi Ñieàu kieän ñeå tieàn laøm chöùc naêng phöông tieän trao ñoåi trong löu thoâng 1- Tieàn chæ ñoùng vai troø trung gian moâi giôùi khoâng phaûi laø muïc ñích cuoái cuøng cuûa trao ñoåi. 2- Tieàn ñöôïc söû duïng phaûi laø tieàn maët. 3- Ngoaøi tieàn coù ñuû giaù trò coù theå söû duïng caùc loaïi tieàn kyù hieäu.
124. MUÏC 2.2.3. Chöùc naêng phöông tieän tích tröõ Tieàn ñöôïc ruùt ra khoûi lónh vöïc löu thoâng vaø ñöôïc ñöa vaøo caát tröõ nhaèm thoaû maõn caùc nhu caàu mua haøng trong töông lai. Ñieàu kieän ñeå tieàn laøm chöùc naêng phöông tieän tích luõy, 1- Tieàn phaûi coù giaù trò ñaày ñuû vaø phaûi baèng tieàn maët; 2- Tieàn chæ taïm thôøi ruùt ra khoûi löu thoâng, vaän duïng ñieàu naøy coù theå ñieàu hoaø löu thoâng tieàn teä phuø hôïp vôùi nhu caàu löu thoâng haøng hoaù.
125. MUÏC 2.3. Vai troø cuûa tieàn teä Tieàn teä laø phöông tieän ñeå, - Môû roäng vaø phaùt trieån kinh teá, söû duïng trong haïch toaùn, tích luõy, ño löôøng giaù trò, ; - Thöïc hieän vaø môû roäng caùc quan heä quoác teá, nhö: thanh toaùn, tín duïng ngoaïi thöông; - Phuïc vuï cho muïc ñích cuûa ngöôøi sôû höõu.
126. MUÏC 3 Caùc cheá ñoä tieàn teä 3.1. Khaùi quaùt veà cheá ñoä tieàn teä 3.2. Caùc cheá ñoä tieàn teä 3.3. Cheá ñoä löu thoâng tieàn teä ôû Vieät Nam
127. Khaùi quaùt veà MUÏC 3.1. Cheá ñoä löu thoâng tieàn teä 3.1.1. Khaùi nieäm cheá ñoä löu thoâng tieàn teä 3.1.2. Caùc yeáu toá caáu thaønh cheá ñoä löu thoâng tieàn teä
128. Khaùi nieäm veà MUÏC 3.1.1 Cheá ñoä löu thoâng tieàn teä Cheá ñoä LTTT laø hình thöùc toå chöùc LTTT cuûa moät quoác gia ñöôïc quy ñònh thaønh luaät phaùp. Trong ñoù caùc nhaân toá hôïp thaønh cuûa LTTT ñöôïc keát hôïp thaønh moät khoái thoáng nhaát . Ñaëc ñieåm: 1- Tieàn teä vaø LTTT laø moät saûn phaåm töï phaùt - Cheá ñoä LTTT laø moät saûn phaåm cuûa phaùp quyeàn. 2- Heä thoáng tieàn teä löu thoâng phaûi tuaân theo luaät ñònh, vôùi nhöõng nhaân toá caáu thaønh ñöôïc quy ñònh chaët cheõ vaø thoáng nhaát. 3- Tuyø theo tính chaát kyõ thuaät cuûa caùc nhaân toá, cheá ñoä LTTT tieàn teä giöõa caùc nöôùc coù söï khaùc bieät nhaát ñònh.
129. Caùc yeáu toá caáu thaønh MUÏC 3.1.2. Cheá ñoä löu thoâng tieàn teä 1- Quy ñònh kim loaïi tieàn teä; 2- Quy ñònh ñôn vò tieàn teä, goàm - Teân goïi (dollar, France, yen), - Kyù hieäu (USD, FRF, JPY), - Tieâu chuaån giaù caû (theo haøm löôïng vaøng hoaëc tyû giaù hoái ñoaùi); 3- Quy ñònh cheá ñoä tieàn ñuùc vaø löu thoâng tieàn ñuùc, tyû leä kim loaïi thöôøng duøng pha theâm (tröø vaøng, baïc), coâng sai hao moøn; 4- Quy ñònh cheá ñoä löu thoâng caùc daáu hieäu giaù trò, veà vieäc phaùt haønh vaø toå chöùc LTTT. Vieäc cöôõng böùc löu haønh tieàn giaáy maëc daàu tieàn giaáy khoâng coù giaù trò noäi taïi laø cô sôû ñeå ra ñôøi caùc loaïi tieàn daáu hieäu khaùc nhö seùc, kyø phieáu, thöông phieáu, tieàn ngaân haøng ,
130. Caùc cheá ñoä MUÏC 3.2. löu thoâng tieàn teä 3.2.1. Cheá ñoä löu thoâng tieàn kim loaïi (thôøi kyø töï do caïnh tranh) 3.2.2. Cheá ñoä löu thoâng tieàn giaáy (bank note - tín teä khaû hoaùn)
131. MUÏC 3.2.1. cheá ñoä löu thoâng tieàn kim loaïi 1- Cheá ñoä ñôn baûn vò (Monometallism): Laø cheá ñoä löu thoâng tieàn ñuùc aùp duïng phoå bieán trong thôøi kyø Phong kieán. Ñaëc ñieåm: - Vaät ngang giaù laø vaät lieäu duøng ñuùc tieàn coù theå laø keõm, ñoàng, Baïc hoaëc vaøng. - Caùc ñoàng kim loïai ñöôïc löu haønh töï do theo giaù trò thöïc teá. - Khi ñöôïc coá ñònh ôû ñoàng vaø keõm tieàn ñuùc ñöôïc goïi laø tieàn keùm giaù trò;
132. MUÏC 3.2.1. cheá ñoä löu thoâng tieàn kim loaïi 2- Cheá ñoä song baûn vò (Bimetallism Standard): Khi vaøng vaø baïc ñöôïc töï do duøng trong vieäc ñuùc tieàn vaø khoâng haïn cheá trong thanh toaùn. Tieàn ñuùc baèng baïc, vaøng coøn ñöôïc goïi laø cheá ñoä tieàn ñuû giaù. Cheá ñoä song baûn vò coù hai loaïi: - Baûn vò song song: vaøng vaø baïc löu thoâng theo giaù trò thöïc teá, nhaø nöôùc khoâng can thieäp. Trong nöôùc coù hai heä thoáng giaù caû moät theo vaøng, moät theo baïc, - Baûn vò keùp: vaøng vaø baïc löu thoâng theo tyû giaù ñöôïc nhaø nöôùc quy ñònh nhaèm khaéc phuïc nhöõng roái loaïn cuûa cheá ñoä baûn vò song song. Quy luaät Ghresham “ñoàng tieàn xaáu ñuoåi ñoàng tieàn toát ra khoûi löu thoâng” Keát quaû tieàn vaøng daàn daàn bò loaïi khoûi hoaøn toaøn trong löu thoâng.
133. MUÏC 3.2.1. cheá ñoä löu thoâng tieàn kim loaïi Giaû ñònh: 1 kg vaøng ñuùc ñöôïc 3.100 FRF, vôùi 155 ñoàng vaøng, - 1 ñoàng vaøng = 3.100/155 = 20 FRF, - Tieâu chuaån giaù caû cuûa 1FRF = 1.000/3.100 = 0,32g vaøng. 1Kg baïc ñuùc ñöôïc 200 FRF, vôùi nhieàu loaïi tieàn 0,5 FRF - 5 FRF - Tieâu chuaån giaù caû 1FRF = 1.000/200 = 5g baïc Vaäy Tyû leä phaùp ñònh vaøng aên baïc cuûa FRF seõ laø: 200= 1 3.100 15,5 - Ôû Phaùp, quy ñònh: 1 vaøng aên 15,5 baïc - Ôû Hoa Kyø (naêm 1792) quy ñònh: 1 vaøng aên 15 baïc.
134. MUÏC 3.2.1. cheá ñoä löu thoâng tieàn kim loaïi 3- Cheá ñoä baûn vò vaøng (Gold Standard): Nhaø nöôùc söû duïng moät troïng löôïng vaøng nhaát ñònh quy ñònh laøm tieâu chuaån giaù caû (ño löôøng). Tieâu chuaån Cheá ñoä baûn vò vaøng ôû caùc nöôùc - Anh naêm 1816, quy ñònh Baûng Anh (GBP) = 7,3224 g vaøng - Ñöùc 1872, quy ñònh : 1 Mark Ñöùc (DM) = 0,3600 g vaøng - Hoa Kyø 1873, quy ñònh : 1 Dollar Myõ (USD) = 1,5042 g vaøng - Phaùp 1876, quy ñònh : 1 France Phaùp (FRF) = 0,3206 g vaøng - Haø Lan 1875, - Nhaät 1897,
135. MUÏC 3.2.1. cheá ñoä löu thoâng tieàn kim loaïi Ñaëc ñieåm cuûa cheá ñoä baûn vò vaøng: - Vaøng ñöôïc ñuùc töï do theo tieâu chuaån cuûa nhaø nöôùc - Vaøng ñöôïc thanh toaùn khoâng haïn cheá; - Tieàn giaáy ñöôïc töï do ñoåi laáy tieàn vaøng theo giaù trò danh nghóa - Vaøng ñöôïc töï do luaân chuyeån giöõa caùc nöôùc.
136. MUÏC 3.2.2 cheá ñoä löu thoâng tieàn giaáy 1- Nguyeân nhaân ra ñôøi: Baét ñaàu töø Trung Quoác vaøo theá kyû thöù 7, taïi Baéc Myõ vaøo theá kyû thöù 17 vaø taïi Chaâu Aâu vaøo theá kyû thöù 18ø. Xuaát phaùt töø - Nhu caàu boä maùy taäp quyeàn nhaø nöôùc - Nhu caàu cuûa neàn saûn xuaát coâng nghieäp. - Söï phaùt trieån cuûa heä thoáng ngaân haøng caùc coâng cuï LTTD Nhö vaäy, Tieàn giaáy xuaát hieän laø moät keát quaû taát yeáu do quaù trình LTHH vaø LTTT quyeát ñònh döôùi taùc ñoäng cuûa heä thoáng ngaân haøng.
137. MUÏC 3.2.2 cheá ñoä löu thoâng tieàn giaáy 2- Baûn chaát cuûa tieàn giaáy: - Tieàn giaáy khoâng coù giaù trò, neáu bò laïm duïng seõ daãn ñeán laïm phaùt. - Tieàn giaáy chæ thöïc hieän chöùc naêng phöông tieän löu thoâng, - Tieàn giaáy chæ laø ñaïi bieåu daáu hieäu cuûa tieàn vaøng, tieàn baïc, - Tieàn giaáy khoâng ñaïi bieåu cho giaù trò haøng hoaù. - Tieàn giaáy chæ coù giaù trò danh nghóa, khoâng coù giaù trò baûn thaân Noùi chung, Tieàn giaáy laø khaùi nieäm roäng duøng ñeå chæ caùc phöông tieän Löu thoâng vaø thanh toaùn thay vaøng, bao haøm caû tieàn ngaân haøng vaø caû caùc phöông tieän thanh toaùn khaùc nhö ngaân phieáu, theû thanh toaùn, tieàn ñieän töû.
138. MUÏC 3.2.2 cheá ñoä löu thoâng tieàn giaáy 3- Giaù trò cuûa tieàn giaáy - Giaù trò danh nghóa (meänh giaù cuûa tieàn giaáy), khoâng thay ñoåi; - Giaù trò ñaïi dieän thöïc teá, laø töông quan giöõa giaù trò danh nghóa vaø giaù trò soá löôïng tieàn vaøng caàn thieát cho löu thoâng ñaïi dieän Hay söùc mua thöïc teá cuûa tieàn giaáy; - Giaù trò cuûa toång soá tieàn giaáy ñaõ phaùt haønh, laø giaù trò ñaïi dieän cho toång soá tieàn vaøng caàn thieát cho löu thoâng - Giaù trò cuûa 1 ñôn vò tieàn giaáy, do soá löôïng tieàn giaáy phaùt haønh Giaù trò ñaïi dieän cuûa = Giaù trò cuûa toång soá tieàn giaáy ñaõ phaùt haønh 1 1 ñôn vò tieàn giaáy Soá löôïng tieàn giaáy trong löu thoâng
139. MUÏC 3.2.2 cheá ñoä löu thoâng tieàn giaáy 4- Quy luaät cuûa löu thoâng tieàn giaáy, Theo K.Marx “Vieäc phaùt haønh tieàn giaáy phaûi caân ñoái vôùi soá löôïng vaøng hay baïc ñöôïc tieàn giaáy ñaïi dieän maø ñaùng leõ phaûi ñöôïc löu thoâng thöïc söï” . Tieàn giaáy coù theå maát giaù coù theå do: − Söï thieáu tin töôûng cuûa coâng chuùng vaøo cheá ñoä chính trò; − Caùn caân thanh toaùn bò boäi chi lôùn vaø thöôøng xuyeân; − Yeáu toá taâm lyù laøm taêng toác ñoä löu thoâng tieàn teä.
140. cheá ñoä löu thoâng tieàn giaáy MUÏC 3.2.2 Chuyeån ñoåi ñöôïc 1- Cheá ñoä baûn vò Baûng anh (hay cheá ñoä vaøng thoûi hay hoái ñoaùi vaøng) - Anh (1924) quy ñònh: 1.700 baûng ñoåi ñöôïc 400 Ounce (12,44 kg vaøng), - Phaùp (1928) quy ñònh: 215.000 FRF ñoåi ñöôïc 450 Ounce vaøng. - Ôû caùc nöôùc vaøng döï tröõ keùm: thöïc hieän cheá ñoä baûn vò hoái ñoaùi qua Caùc ñoàng tieàn quoác teá maïnh, Keát quaû, Caùc ñoàng tieàn maïnh trôû thaønh tieàn döï tröõ vaø thanh toaùn quoác teá nhöng laïm phaùt ñaõ daãn ñeán heä thoáng naøy bò suïp ñoå daây chuyeàn
141. cheá ñoä löu thoâng tieàn giaáy MUÏC 3.2.2 Chuyeån ñoåi ñöôïc 2- Cheá ñoä tyû giaù coá ñònh: Döïa treân cô sôû 3 khu vöïc tieàn teä lôùn treân theá giôùi laø Baûng Anh, Dollar Myõ vaø France Phaùp. Ñaëc ñieåm: - Duy trì tyû giaù oån ñònh, - Thöïc hieän cheá ñoä ngoaïi hoái töï do trong cuøng khu vöïc - Quaûn cheá ngoaïi hoái vôùi caùc nöôùc ngoaøi khu vöïc, - Phöông tieän thanh toaùn laø ñoàng tieàn cuûa nöôùc chuû choát.
142. cheá ñoä löu thoâng tieàn giaáy MUÏC 3.2.2 Chuyeån ñoåi ñöôïc 3- Cheá doä baûn vò USD: Ra ñôøi cuøng vôùi Hieäp öôùc Bretton Woods thaùng 7/1944, sau khi caùc nöôùc Anh, Phaùp, Ñöùc ñeàu bò kieät queä cuûa caùc nöôùc sau CTTG laàn II. - Ñoàng USD ñaõ ñöôïc choïn laøm baûn vò cho cheá ñoä tieàn teä quoác teá môùi vôùi cheá ñoä tyû giaù coá ñònh, - Ngaøy 2/2/1973 chính phuû Myõ phaûi tuyeân boá ngöøng chuyeån ñoåi USD ra vaøng, sau moät thôøi gian daøi bò maát uy tín;
143. cheá ñoä löu thoâng tieàn giaáy MUÏC 3.2.2 Chuyeån ñoåi ñöôïc 4- Caùc cheá ñoä löu thoâng söû duïng caùc ñôn vò tieàn teä ghi soá khaùc, - Quyeàn ruùt voán ñaëc bieät (Special Drawing Right – SDR) do IMF phaùt haønh; - Ñôn vò tieàn teä Chaâu Aâu (European Currency Unit – ECU) do Quyõ tieàn teä Chaâu Aâu phaùt haønh EMF, ñeán naêm 1999 ñöôïc thay baèng ñoàng Euro; - Ñoàng Rup chuyeån nhöôïng töø naêm 1963, thöïc hieän giöõa caùc nöôùc hoäi vieân khoái SEV (COMMECON).
144. cheá ñoä löu thoâng tieàn giaáy MUÏC 3.2.2 Khoâng Chuyeån ñoåi ñöôïc Ñaëc ñieåm: 1- Tieàn do NHTW caùc nöôùc phaùt haønh, thanh toaùn hôïp phaùp, phaùt haønh khoâng haïn cheá; 2- Vaøng vaãn ñöôïc söû duïng vôùi tö caùch laø thöôùc ño giaù trò, tích luõy vaø tieàn teä theá giôùi; 3- Laáy döï tröõ vaøng vaø ngoaïi teä ñeå ñaûm baûo giaùn tieáp cho löu thoâng tieàn trong nöôùc; 4- Moãi nöôùc ñeàu thöïc thi chính saùch tieàn teä ñeå kieàm cheá laïm phaùt vaø phaùt trieån.
145. cheá ñoä MUÏC 3.3. löu thoâng tieàn teä taïi vieät nam 3.3.1. Lòch söû löu thoâng tieàn teä ôû Vieät Nam 3.3.2. Heä thoáng toå chöùc löu thoâng tieàn teä ôû Vieät Nam
146. Lòch söû MUÏC 3.3.1 löu thoâng tieàn teä taïi vieät nam 1- Thôøi kyø phong kieán: - Thôøi kyø bò ñoâ hoä löu haønh tieàn ñuùc baèng ñoàng, - Theá kyû thöù 6, Lyù Nam Ñeá ñuùc ñoàng tieàn “Thieân Ñöùc Thoâng Baûo”, - Moãi trieàu ñaïi ñeàu cho ñuùc ñoàng tieàn rieâng baèng ñoàng. - Naêm 1400 – 1407, Hoà Quyù Ly phaùt haønh tieàn giaáy cöôõng böùc;
147. Lòch söû MUÏC 3.3.1 löu thoâng tieàn teä taïi vieät nam 2- Thôøi kyø thuoäc ñòa nöûa phong kieán: - Theá kyû 18 löu haønh tieàn ñoàng vaø tieàn keõm. - Naêm 1862 Phaùp cho löu haønh caû ñoàng Mehico vaø ñoàng 5 France theo tyû leä: 1 Mehico = 27g baïc = 5 quan ñoàng VN = 5,35 FRF . - Naêm 1875 Phaùp cho phaùt haønh ñoàng baïc vaø tieàn giaáy ngaân haøng Ñoâng Döông - Ngaøy 31/5/1930 Phaùp quy ñònh laïi tyû giaù theo tyû leä: 1 ñoàng Ñoâng Döông = 10 FRF = 0,0655 g vaøng;
148. Lòch söû MUÏC 3.3.1 löu thoâng tieàn teä taïi vieät nam 3- Thôøi kyø CMDTDC vaø ñaáu tranh thoáng nhaát ñaát nöôùc: - Thaùng 1/1946 phaùt haønh tieàn taøi chính töø nam trung boä trôû vaøo, - Thaùng 10/1946 phaùt haønh tieàn taøi chính töø Baéc trung boä trôû ra, - Thaùng 11/1946 phaùt haønh tieàn taøi chính trong phaïm vi caû nöôùc, - Thaùng 5/1951 phaùt haønh tieàn NHQGVN vaø thu ñoåi tieàn tyû leä 1/10. - Caûi caùch tieàn teä vaøo thaùng 2/1959, 9/1975, 5/1978, 9/1985
149. Heä thoáng cheá ñoä MUÏC 3.3.2 löu thoâng tieàn teä taïi vieät nam 1- Ñôn vò tieàn teä, laø “ñoàng”; 2- Teân goïi “ñoàng NHNNVN”, kyù hieäu quoác gia laø “ñ”, quoác teá “VND”; 3- Tieâu chuaån ño löôøng, nhö caùc ñoàng tieàn tröôùc ñaây; 4- NHNNVN ñoäc quyeàn phaùt haønh, löu haønh thoáng nhaát 5- Phaùt haønh tieàn, qua cô cheá tín duïng cho caùc NHTM vay 6- Kyõ thuaät phaùt haønh, ñaûm baûo tính taäp trung thoáng nhaát 7- Caùc Phöông tieän löu thoâng vaø phöông tieän thanh toaùn
150. Heä thoáng cheá ñoä MUÏC 3.3.2 löu thoâng tieàn teä taïi vieät nam Cô caáu löu thoâng tieàn teä taïi Vieät Nam, hieän nay goàm: 1- Tieàn ñang löu haønh; 2- Quyõ nghieäp vuï ngaân haøng giao dòch vôùi khaùch haøng; 3- Quyõ ñieàu hoaø tieàn maët ôû NHTW; 4- Quyõ döï tröõ phaùt haønh taïi kho NHTW; 5- Tieàn raùch naùt.
151. Caùc hoïc thuyeát MUÏC 4. tieàn teä 4.1. Caùc tröôøng phaùi Tieàn teä coå ñieån 4.2. Caùc tröôøng phaùi Tieàn teä taân coå ñieån 4.3. Caùc tröôøng phaùi Tieàn teä hieän ñaïi
152. Caùc tröôøng phaùi MUÏC 4.1. Tieàn teä coå ñieån 4.1.1. Veà nguoàn goác cuûa tieàn teä 4.1.2. Veà baûn chaát vaø chöùc naêng cuûa tieàn teä
153. Caùc tröôøng phaùi MUÏC 4.1.1 veà nguoàn goác Tieàn teä 1- Tröôøng phaùi duy vaät (Adam Smith vaø David Ricardo), Cho raèng tieàn teä ra ñôøi laø keát quaû taát yeáu cuûa quaù trình trao ñoåi HH , “Ngoaøi soá SP ñaëc bieät do mình laøm ra coøn coù moät loaïi saûn phaåm khaùc, ñeå ñeán khi caàn coù theå duøng SP aáy trao ñoåi laáy saûn phaåm cuûa ngöôøi khaùc. Ai cuõng caàn thöù saûn phaåm aáy”. Haïn cheá: - Nguoàn goác thöïc söï cuûa tieàn laø söï maâu thuaãn cuûa haøng hoaù ôû hình thaùi giaù trò giaûn ñôn;
154. Caùc tröôøng phaùi MUÏC 4.1.1 veà nguoàn goác Tieàn teä 2- Tröôøng phaùi duy taâm (W.Gherlop vaø C.Smondest), cho raèng tieàn teä ra ñôøi nhö moät söï kieän coù tính chaát taâm lyù “Xuaát phaùt töø loøng ham muoán hieåu bieát vaø nhu caàu laøm ñeïp cuûa con ngöôøi”, hay “Söï caàn duøng tieàn laøm phöông tieän löu thoâng vaø xaùc ñònh ñaúng caáp xaõ hoäi luoân thuoäc veà baûn chaát cuûa con ngöôøi”; Haïn cheá: Tieàn xuaát phaùt töø nhu caàu trao ñoåi vaø löu thoâng haøng hoaù
155. Caùc tröôøng phaùi MUÏC 4.1.1 veà nguoàn goác Tieàn teä 3- Söï phaùt trieån cuûa caùc nhaø trieát hoïc vaø kinh teá hoïc (Davanditi, J.Montarini vaø Jean Locke): Töø luaän ñeà cuûa Jean Bodin, cho raèng giaù caû haøng hoaù chæ ñôn giaûn laø söï phaûn chieáu khoái löôïng kim loaïi quyù hieän coù “Tình traïng giaù cao, chuû yeáu laø do söï dö daät vaøng vaø baïc”, Ñöa ra phöông aùn tuyeán tính tröïc tieáp cuûa lyù thuyeát soá löôïng tieàn teä “Vôùi nhöõng ñieàu kieän khaùc nhö nhau, khi taêng soá löôïng tieàn teä vaø giaûm soá löôïng haøng hoaù thì giaù trò ñôn vò tieàn teä seõ giaûm xuoáng”. David Hume ñöa ra coâng thöùc veà moái töông quan giöõa giaù caû vaø tteä “Soá löôïng tteä thay ñoåi dieãn ra thuaän chieàu vôùi söï thay ñoåi cuûa giaù caû”.
156. Caùc tröôøng phaùi MUÏC 4.1.2 veà baûn chaát vaø chöùc naêng Tieàn teä 1- Tröôøng phaùi tieàn teä kim loaïi (Thomas Moon vaø Antoure Monterevatchienne) cho raèng “vaøng baïc laø cuûa caûi chính toâng” hay tieàn teä laø kim loaïi quyù. Haïn cheá: Vaøng baïc chæ trôû thaønh tieàn teä khi trôû thaønh vaät ngang giaù chung trong ñieàu kieän lòch söû nhaát ñònh;
157. Caùc tröôøng phaùi MUÏC 4.1.2 veà baûn chaát vaø chöùc naêng Tieàn teä 2- Tröôøng phaùi tieàn teä duy danh (Harold Barger vaø George Berkeley vaø James Stuart), Cho raèng tieàn teä chæ laø nhöõng ñôn vò tính toaùn tröøu töôïng baûn thaân tieàn teä khoâng coù giaù trò noäi taïi. Haïn cheá: - Tieàn teä khi laøm chöùc naêng tích luõy phaûi laø tieàn thöïc - Caùc ñôn vò tính toaùn ban ñaàu hình thaønh töø giaù trò noäi taïi cuûa tieàn
158. Caùc tröôøng phaùi MUÏC 4.2. Tieàn teä taân coå ñieån 1- Phöông aùn giao dòch veà soá löôïng tieàn teä (Irving Fisher) 2- Tröôøng phaùi Cambridge (A.Marshall, A.C.Pigou, D.Robertson), 3- Hoïc thuyeát tieàn teä (John Maynard Keynes)
159. MUÏC 4.2.1 Phöông aùn giao dòch soá löôïng tieàn teä (Irving fisher) Qua phöông trình: MVPQ× = × MVMVPQ×+' × ' =× P× T P× T MV× M = V = P = V M T Ruùt ra keát luaän: − Möùc giaù thay ñoåi tyû leä thuaän vôùi soá löôïng tieàn teä trong löu thoâng; − Möùc giaù thay ñoåi tyû leä nghòch vôùi KL HH baùn ra thöïc hieän baèng tieàn − Möùc giaù thay ñoåi tyû leä thuaän vôùi toác ñoä löu thoâng tieàn teä; − P.Q khoâng quyeát ñònh ñeán M.V, giaù caû caù bieät khoâng aûnh höôûng P, hay giaù trò tieàn teä vaø giaù trò haøng hoaù khoâng quyeát ñònh ñeán P.
160. Phöông aùn soá dö tieàn maët MUÏC 4.2.2 (tröôøng phaùi cambridge) (A.Marshall, A.C.Pigou, D.Robertson), Phaân chia thu nhaäp thaønh tieàn vaø caùc hình thöùc toàn taïi khaùc. cho raèng coù hai yeáu toá aûnh höôûng ñeán nhu caàu tieàn maët ñoù laø: - Söï deã daøng ñaït ñeán tieàn teä, phöông tieän mua saém chung - Caùc nhu caàu döï tröõ tieàn teä ñeå baûo hieåm döï phoøng, Vieäc löïa choïn tuyø vaøo “tieàn maët döï tröõ hay chi phí ñeå taïo ra lôïi nhuaän”. Soá dö caàu tieàn maët ñöôïc bieåu thò qua coâng thöùc : MKRP= × × M =0,15 × 100 × 1,2 = 18
161. Hoïc thuyeát öa thích tieàn maët MUÏC 4.2.3 (john maynard keynes) Cho raèng coù 3 yeáu toá aûnh höôûng ñeán caàu tieàn teä laø - Ñoäng cô giao dòch (möùc thu nhaäp), - Ñoäng cô döï phoøng, - Ñoäng cô ñaàu cô (tuyø vaøo söï khaùc nhau giöõa laõi suaát vaø lôïi voán). Keynes ñöa ra phöông trình caàu tieàn teä: Md = f( i , y ) ⇒ M= K × [ ESI− + ] P (E− S ) - Giaù tö lieäu tieâu duøng: P = R ' I - Giaù tö lieäu saûn xuaát: P = C E− S + I - Möùc giaù chung: ()P+ P ' = R+ C .
162. Hoïc thuyeát öa thích tieàn maët MUÏC 4.2.3 (john maynard keynes) Keynes Keát luaän, Möùc giaù chung vaø toång thu nhaäp tieàn teä phuï thuoäc vaøo 4 yeáu toá: 1- Laõi suaát tieát kieäm; 2- Soá löôïng tieàn göûi tieát kieäm; 3- Thoùi quen söû duïng thu nhaäp tieàn teä cuûa daân chuùng; 4- Giaù caû ñaàu tö (laõi suaát cho vay ñaàu tö). Keynes cho raèng Laïm phaùt caøng lôùn toång caàu seõ caøng taêng, saûn xuaát phaùt trieån laøm thaát nghieäp giaûm. Môû roäng chính saùch tieàn teä laø ñieàu kieän ñeå taêng tröôûng kinh teá.
163. Caùc tröôøng phaùi MUÏC 4.3. Tieàn teä hieän ñaïi 1- Hoïc thuyeát xem laïi lyù thuyeát soá löôïng tieàn teä (Milton Friedman) 2- Hoïc thuyeát tieàn teä kim loaïi hieän ñaïi (Jacques Ruep), 3- Hoïc thuyeát tieàn teä duy danh hieän ñaïi (G.Knapp, P.A.Samuelson),
164. Hoïc thuyeát thaét chaët tieàn teä MUÏC 4.3.1 (milton friedman) Treân cô sôû keá thöøa quan ñieåm cuûa I.Fisher vaø A.C.Pigou cho raèng tieàn teä laø nhöõng “ñôn vò” maø moïi ngöôøi thöøa nhaän ñeå chi traû coâng nôï theo giaù trò danh nghóa ñònh tröôùc. Do ñoù: Tieàn teä bao goàm caû tieàn maët vaø tieàn göûi ngaén vaø daøi haïn Nhu caàu tieàn teä phuï thuoäc vaøo 4 yeáu toá: 1- Möùc giaù caû haøng hoaù dòch vuï (thuaän chieàu); 2- Möùc thu nhaäp thöïc teá vaø saûn löôïng trong neàn kinh teá (thuaän chieàu vaø maïnh nhaát); 3- Laõi suaát thöïc teá (ngöôïc chieàu nhöng khoâng lôùn nhö Keynes); 4- Chæ soá giaù.
165. GDP – Gross domestic Product Toång saûn phaåm quoác noäi GNP _ Gross National product Toång saûn phaåm quoác gia Hay thu nhaäp cuoái cuøng cuûa taát caû caùc SP ñaõ hoøan thaønh cuûa neàn KT tính trong 1 naêm GNP = GDP + Cheânh leäch thu vaø chi töø caùc nhaân toá saûn xuaát nhu lao ñoäng, taøi nguyeân, tieàn voán, coâng ngheä, .
166. Hoïc thuyeát thaét chaët tieàn teä MUÏC 4.3.1 (milton friedman) Trong taùc phaåm “Khuoân khoå lyù thuyeát cuûa söï phaân tích veà tieàn teä” naêm 1959, M.Friedman cho raèng: “Giaû ñònh soá löôïng tieàn teä töông öùng vôùi soá löôïng lôùn hôn soá maø hoï mong muoán tính theo thôøi giaù, con ngöôøi seõ coá traùnh bò thöøa tieàn maët. Khi ñoù, neáu giaù caû vaø thu nhaäp thay ñoåi, söï tính toaùn chi ra nhieàu hôn seõ laøm taêng khoái löôïng chi vaø thu nhaäp bieåu thò baèng nhöõng ñôn vò danh nghóa seõ ñöa ñeán söï phuï thuoäc nhieàu hôn vaøo giaù caû vaø coù theå coøn ñöa ñeán caû söï taêng thu nhaäp”.
167. Hoïc thuyeát thaét chaët tieàn teä MUÏC 4.3.1 (milton friedman) Soá löôïng tieàn caàn thieát: Md= a × P × Y n Md Md =a × Y B⇒ Log= log ab+ × log y P P Coâng thöùc toång quaùt: MKPY= × × Trong ñoù: − K: töông quan cuûa thu nhaäp tieàn teä trong thu nhaäp; − P: Chæ soá giaù caû; − Y: laø thu nhaäp tính theo giaù coá ñònh.
168. Hoïc thuyeát thaét chaët tieàn teä MUÏC 4.3.1 (milton friedman) M.Friedman cho raèng: “Cöù 1% taêng leân trong thu nhaäp laâu daøi seõ coù kyø voïng taêng nhu caàu tieàn teä leân 1,8%. Khi cung tieàn teä taêng seõ laøm cho laõi suaát thöïc teá giaûm xuoáng hay laõi suaát danh nghóa taêng leân”. “Söï bieán ñoäng coù tính chaát chu kyø cuûa thu nhaäp tính baèng tieàn gioáng nhö söï bieán ñoäng daøi haïn coù theå phuï thuoäc vaøo söï vaän ñoäng cuûa döï tröõ tieàn teä vaø toác ñoä quay voøng tieàn”. Keát luaän: Neáu coù söï thay ñoåi trong cung caáp tieàn seõ laøm giaù caû thay ñoåi ôû nhöõng möùc ñoä khaùc nhau. vì vaäy caàn kieåm soaùt chaët cheõ khoái Löôïng tieàn phaùt haønh, keát hôïp vôùi chính saùch thueá hôïp lyù ñeå kieåm soaùt laïm Phaùt nhaèm thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá;
169. Hoïc thuyeát tieàn teä kim loaïi hieän ñaïi MUÏC 4.3.2 (jacques ruep) Vôùi “ Lyù thuyeát tieàn teä thöïc chaát” Cho raèng caùc loaïi tieàn daáu hieäu khoâng ñoåi ñöôïc ra vaøng laø Bieåu hieän khoâng bình thöôøng, caàn quay laïi cheá ñoä baûn vò vaøng Vaø Tieàn giaáy ñöôïc töï do chuyeån ñoåi ra vaøng. Chuû tröông - Caàn quy ñònh moät soá löôïng vaøng nhaát ñònh laøm ñôn vò tieàn teä - Tieàn daáu hieäu do ngaân haøng phaùt haønh ra phaûi ñöôïc töï do Chuyeån ñoåi ra vaøng theo giaù quy ñònh, - Thöïc hieän cô cheá phaùt haønh tieàn ngaân haøng coù ñaûm baûo baèng Vaøng vaø baèng thöông phieáu. Söï phuïc hoài baûn vò vaøng seõ laøm hoài sinh cuûa loøng tin, taïo ra söï oån ñònh taøi chính, laøm khueách tröông kinh teá vaø söï tieán boä cuûa xaõ hoäi;
170. Hoïc thuyeát tieàn teä duy danh hieän ñaïi MUÏC 4.3.3 (GeOrge Knapp – Paul A. Samuelson) vôùi “Hoïc thuyeát tieàn teä quoác ñònh”, Cho raèng tieàn teä laø saûn phaåm cuûa traät töï phaùp luaät laø vaät saùng taïo cuûa nhaø nöôùc, do nhaø nöôùc buoäc moïi ngöôøi phaûi söû duïng trong löu thoâng, thanh toaùn neân noù ñaõ thoaùt ly vôùi kim loaïi tieàn teä, taïo ra heä thoáng chi traû theo quy öôùc vaø hình thaùi cao caáp nhaát laø tieàn giaáy. Theo G.Knapp “Thöïc chaát cuûa tieàn teä khoâng phaûi laø ôû choã noù laø quy öôùc baèng vaät chaát, maø laø quy öôùc treân tieâu chuaån luaät phaùp, Nhaø nöôùc coù khaû naêng ñieàu hoaø söï söû duïng chuùng”. Theo P.A.Samuelson “Thôøi ñaïi tieàn giaáy ñaõ thay theá thôøi ñaïi tieàn Haøng hoaù, tieàn giaáy laøm boäc loä thöïc chaát cuûa tieàn teä baûn chaát noäi taïi cuûa noù. Tieàn teä laø söï quy öôùc cuûa xaõ hoäi nhaân taïo”.
171. CEMINA KHOA HOÏC 1/ Ñaùnh giaù ñaày ñuû veà nguoàn goác, quaù trình phaùt trieån, baûn chaát, chöùc naêng vaø vai troø cuûa tieàn teä. Lieân heä vôùi thöïc tieãn 2/ Kieåm chöùng thöïc tieãn cuûa caùc hoïc thuyeát tieàn teä ñeå ñaùnh giaù tình hình tieàn teä taïi Vieät Nam hieän nay. Trình baøy Quan ñieåm rieâng veà ñoåi môùi chính saùch tieàn teä 3/ Baøn veà cheá ñoä tieàn teä vaø tìm kieám moät cheá ñoä baûn vò hôïp lyù cho ñoàng tieàn Vieät Nam veà laâu daøi.
172. CUNG CAÀU tieàn teä VAØ CAÙC CHÍNH SAÙCH CHÖÔNG 6 CUÛA NGAÂN HAØNG TRUNG ÖÔNG 1. MÖÙC CAÀU TIEÀN TEÄ (MONETARY DEMAND). 2. MÖÙC CUNG TIEÀN TEÄ (MONETARY SUPPLY) 3. NGAÂN HAØNG TRUNG ÖÔNG (NHTW) 4. CAÙC CHÍNH SAÙCH CUÛA NHTW
173. MÖÙC CAÀU tieàn teä MUÏC 1 (MONETARY DEMAND) 1.1. Khaùi nieäm veà möùc caàu tieàn teä. 1.2. Caáu thaønh cuûa möùc caàu tieàn teä: 1.3. Caùc hoïc thuyeát xaùc ñònh möùc caàu tieàn teä
174. MUÏC 1.1. Khaùi nieäm MÖÙC CAÀU tieàn teä Caàu tieàn teä laø toång khoái tieàn teä maø caùc toå chöùc vaø caù nhaân caàn coù ñeå thoaû maõn caùc nhu caàu. Nhu caàu tieàn teä coù taùc ñoäng giaùn tieáp ñeán möùc cung tieàn teä thoâng qua söï bieán ñoäng veà laõi suaát, giaù caû treân thò tröôøng,
175. MUÏC 1.2. Caáu thaønh MÖÙC CAÀU tieàn teä Möùc caàu tieàn teä caáu thaønh bôûi ba nhu caàu: 1- Nhu caàu veà tieàn teä ñeå phuïc vuï cho ñaàu tö, phuï thuoäc tyû leä thuaän vôùi laõi suaát tín duïng ngaân haøng vaø nguoàn tích luõy töø vieäc taêng möùc lôïi nhuaän; 2- Nhu caàu veà tieàn daønh cho tieâu duøng, phuï thuoäc tyû leä thuaän vôùi möùc thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi, giaù trò vaø toác ñoä phaùt trieån cuûa caùc hoaït ñoäng giao dòch vaø laõi suaát; 3- Nhu caàu tieàn döï phoøng, phuï thuoäc vaøo caùc yeáu toá, taâm lyù, quy moâ, tính chaát kinh doanh, söï phaùt trieån cuûa heä thoáng thò tröôøng taøi chính,
176. CAÙC HOÏC THUYEÁT XAÙC ÑÒNHä MUÏC 1.3 MÖÙC CAÀU TIEÀN TEÄ 1.3.1. Quy luaät löu thoâng tieàn teä cuûa K.Marx 1.3.2. Hoïc thuyeát soá löôïng tieàn teä cuûa IRVING FISHER (1867 -1947) 1.3.3. Hoïc thuyeát soá löôïng tieàn teä cuûa John Maynard Keynes (1884-1946) 1.3.4. Hoïc thuyeát soá löôïng tieàn teä cuûa Milton – Friedman (tröôøng phaùi Chicago)
177. QUY LUAÄT LÖU THOÂNG TIEÀN TEÄ MUÏC 1.3.1 CUÛA Karl marx Theo Marx “Soá löôïng tieàn caàn thieát cho löu thoâng tyû leä thuaän vôùi soá löôïng haøng hoaù ñang löu thoâng, möùc giaù caû vaø tyû leä nghòch vôùi toác ñoä löu thoâng tieàn teä trong moät thôøi gian nhaát ñònh”. Khoái löôïng tieàn caàn thieát × = Soá löôïng (Q) Giaù caû HH ñang löu thoân g (P) cho löu thoâng (KC ) Toác ñoä löu thoâng tieàn teä (V) Ñieàu kieän ñeå neàn kinh teá phaùt trieån oån ñònh K T = K C. - Neáu K T > K C : daãn ñeán thöøa tieàn, neàn kinh teá seõ bò laïm phaùt. - Neáu K T < K C : daãn ñeán thieáu tieàn, neàn kinh teá seõ bò thieåu phaùt.
178. HOÏC THUYEÁT SÖÙC MUA TIEÀN TEÄ MUÏC 1.3.2 CUÛA Irving fisher xuaát phaùt töø phöông trình “söùc mua tieàn teä” 1 MVPQMPQKPQ× = × ⇒ = ×× = ×× V Theo Fisher: K = 1/V laø thôøi gian trung bình maø coâng chuùng naém giöõ Tieàn maët, V gaàn nhö khoâng thay ñoåi neáu xeùt trong thôøi gian ngaén . Cho raèng “Söùc mua cuûa tieàn teä ñöôïc ño baèng P, neáu P taêng, söùc Mua cuûa tieàn giaûm, tieàn maát giaù vaø ngöôïc laïi. Soá löôïng thu nhaäp Danh nghóa P.Q ñöôïc quyeát ñònh bôûi soá löôïng tieàn teä, khi M taêng, M.V taêng, P.Q seõ taêng vôùi tyû leä töông öùng”. - Möùc giaù caû HH bieán ñoäng tuøy vaøo soá löôïng tieàn teä trong löu thoâng. - Caàu tieàn teä laø moät haøm soá ñöôïc xaùc ñònh bôûi Möùc thu nhaäp danh nghóa vaø thoùi quen tieán haønh caùc giao dòch cuûa daân chuùng. - Nguoàn cung öùng vaøo löu thoâng taêng, giaûm do chính saùch NHTW;
179. HOÏC THUYEÁT SÖÙC MUA TIEÀN TEÄ MUÏC 1.3.2 CUÛA ñaïi hoïc cambridge Cho raèng “Thu nhaäp danh nghóa P.Q khoâng bao goàm moïi giao dòch maø chæ bao goàm caùc giao dòch phaùt sinh thu nhaäp sau Cuøng (ñaõ hoaøn taát). Töø ñoù ñöa ra phöông trình: GNP M× V = Y = GNP⇒ V= M Keát luaän, V thay ñoåi nhöng raát chaäm theo thôøi gian do keát quaû cuûa caùc ñoåi môùi taøi chính vaø söï môû roäng giao dòch qua caùc ngaân haøng.
180. HOÏC THUYEÁT SÖÙC MUA TIEÀN TEÄ MUÏC 1.3.3 CUÛA John maynard keynes Cho raèng “Caàu tieàn teä chòu taùc ñoäng bôûi 3 nhu caàu: giao dòch, baûo hieåm vaø ñaàu cô. Ba nhu caàu naøy tuøy thuoäc vaøo möùc GDP/ngöôøi vaø laõi suaát. Maø laõi suaát laïi tyû leä nghòch vôùi löôïng tieàn ñöa vaøo löu thoâng vaø chòu aûnh höôûng töø söï öa thích tieàn maët vaø caùc ñoäng cô, trong ñoù thò tröôøng taøi chính chòu aûnh höôûng maïnh nhaát töø ñoäng cô ñaàu cô . Vì vaäy ñeå giaûm laõi suaát vaø kích thích ñaàu tö, nhaø nöôùc neân phaùt haønh theâm tieàn vaøo löu thoâng. Töø ñoù ñöa ra phöông trình = + = + MM1M 2 Lr 11 () Lr 22 () Keát luaän söï öa thích tieàn maët laø haøm soá cuûa laõi suaát, nhaø nöôùc coù theå duøng chính saùch ñieàu chænh laõi suaát nhö moät coâng cuï vó moâ ñeå taùc ñoäng ñeán möùc caàu tieàn teä qua ñoù taùc ñoäng vaøo neàn kinh teá.
181. HOÏC THUYEÁT SÖÙC MUA TIEÀN TEÄ MUÏC 1.3.4 CUÛA milton friedman Cho raèng “Nhu caàu veà tieàn teä laø haøm soá vôùi nhieàu bieán soá, bao goàm: - Möùc giaù caû haøng hoaù dòch vuï; - Möùc thu nhaäp thöïc teá vaø saûn löôïng trong neàn kinh teá; - Laõi suaát thöïc teá; - Chæ soá giaù caû (chæ soá laïm phaùt); - Cô caáu taøi saûn; - Söï öa thích caù nhaân. Nhu caàu veà tieàn (Md)= Haøm soá (thu nhaäp vaø laõi suaát danh nghóa) “Möùc cung tieàn phuï thuoäc nhieàu vaøo quyeát ñònh chuû quan neân khoâng oån ñònh. Neáu taêng cung tieàn oån ñònh (töø 3-4%/naêm) seõ laøm cho GNP taêng leân oån ñònh. Ñieàu naøy cho pheùp haïn cheá nhöõng bieán ñoäng giaù caû vaø ñaït ñöôïc toác ñoä taêng tröôûng muïc tieâu”.
182. MÖÙC CUNG TIEÀN TEÄ MUÏC 2 (Monetary supply) 2.1. Khaùi nieäm veà möùc cung tieàn teä 2.2. Caáu thaønh cuûa möùc cung tieàn teä: 2.3. Caùc chuû theå cung öùng tieàn cho neàn kinh teá
183. Khaùi nieäm veà möùc cung tieàn MUÏC 2.1 (Monetary supply) Cung tieàn teä laø toaøn boä khoái tieàn teä ñaõ ñöôïc cung caáp cho neàn kinh teá trong moät thôøi kyø xaùc ñònh, nhaèm ñaûm baûo caùc nhu caàu cho saûn xuaát, löu thoâng haøng hoaù cuõng nhö caùc nhu caàu chi tieâu trao ñoåi khaùc cuûa neàn kinh teá xaõ hoäi.
184. Caáu thaønh cuûa khoái tieàn cung öùng MUÏC 2.2. (Monetary supply block) Khoái tieàn teä cung öùng trong neàn kinh teá, bao goàm: 1- Khoái tieàn (M1) 2- Khoái tieàn (M2) 3- Khoái tieàn (M3)
185. MUÏC 2.2.2 Caáu thaønh cuûa khoái tieàn m1 Laøm phöông tieän löu thoâng thanh toaùn trong neàn KT, cho pheùp ñaùp öùng ngay caùc nhu caàu thanh toaùn cuûa caù nhaân vaø caùc TCKT, goàm 1- Tieàn maët phaùp ñònh ñang löu haønh (Hay cô soá tieàn teä hay tieàn cô baûn – Monetary Base) Coù aûnh höôûng tröïc tieáp leân löôïng HHDV trong neàn kinh teá, goàm - Trong tay daân cö, - Trong Quyõ caùc ñôn vò TCKT, ngaân haøng 2- Tieàn göûi khoâng kyø haïn - Tieàn göûi hoaït kyø taïi caùc ngaân haøng - Hay tieàn göûi giao dòch.
186. Caáu thaønh cuûa khoái tieàn M2 MUÏC 2.2.2 (Monetary supply block) 1- Khoái tieàn cô baûn M1 2- Caùc khoaûn chuaån teä (tieàn taøi saûn) Coù möùc ñoä giaûi toaû thaønh tieàn maët trong thôøi gian raát ngaén , nhö - Tieàn göûi tieát kieäm, - Tieàn göûi coù kyø haïn (loaïi coù soá dö nhoû vaø lôùn), - Taøi khoaûn tieàn göûi ôû thò tröôøng tieàn teä ngaén haïn (coù theå vieát seùc)
187. Caáu thaønh cuûa khoái tieàn M3 MUÏC 2.2.3 (Monetary supply block) 1- Khoái tieàn M2 2- Tieàn taøi saûn khaùc, cuõng laø caùc ñoái töôïng cuûa chính saùch tieàn teä quoác gia, goàm + Caùc chöùng töø nôï ngaén haïn, trung haïn ñöôïc mua baùn treân thò Tröôøng tieàn teä nhö: - Caùc traùi phieáu tieát kieäm, tín phieáu kho baïc ngaén haïn, - Caùc hoái phieáu, kyø phieáu ngaén haïn, - Caùc hôïp ñoàng mua laïi qua ñeâm, tieàn göûi Euro dollar coù kyø haïn, + Caùc loaïi taøi saûn nôï khaùc ñaõ ñöôïc ngaân haøng chaáp nhaän nhö Hoái phieáu, thöông phieáu, traùi phieáu, coù theå söû duïng sau moät thôøi Gian ngaén.
188. Caùc chuû theå cung öùng tieàn MUÏC 2.3 Cho neàn kinh teá Coù ba chuû theå cung öùng tieàn cho neàn kinh teá 1- Ngaân haøng trung öông; 2- Caùc ñònh cheá ngaân haøng trung gian; 3- Caùc chuû theå khaùc.
189. Ngaân haøng trung öông MUÏC 3 (Central bank) 3.1. Quaù trình ra ñôøi vaø baûn chaát cuûa NHTW 3.2. Chöùc naêng cuûa NHTW 3.3. Heä thoáng toå chöùc vaø cô cheá quaûn trò, ñieàu haønh hoaït ñoäng cuûa NHTW
190. QUAÙ TRÌNH RA ÑÔØI VAØ BAÛN CHAÁT MUÏC 3.1 CUÛA NGAÂN HAØNG TRUNG ÖÔNG 3.1.1. Khaùi quaùt veà quaù trình ra ñôøi cuûa NHTW 3.1.2. Baûn chaát cuûa NHTW vaø vò trí ñaëc thuø cuûa NHTW 3.1.3. NHTW Vieät Nam
191. Quaù trình ra ñôøi vaø phaùt trieån MUÏC 3.1. Cuûa ngaân haøng trung öông Xuaát phaùt töø vai troø ñoäc quyeàn phaùt haønh tieàn teä, Traõi qua 2 giai ñoaïn: 1- Töø NHTM thaønh ngaân haøng phaùt haønh ñoäc quyeàn (TK 18- 19) - Moät soá NHTM ñöôïc cho pheùp ñoäc quyeàn phaùt haønh - Caùc TCTD khaùc chæ ñöôïc nhaän tieàn göûi vaø tieáp voán cho vay; 2- Töø ngaân haøng phaùt haønh ñoäc quyeàn thaønh NHTW (1900 – 1930), - Nhaø nöôùc quoác höõu hoaù caùc ngaân haøng phaùt haønh thaønh NHTW - Nhaø nöôùc ñoäc quyeàn phaùt haønh tieàn vaø quaûn lyù TT-TD-NH.
192. Baûn chaát vaø vò trí ñaëc thuø MUÏC 3.2. Cuûa ngaân haøng trung öông 1- Baûn chaát - NHTW laø ngaân haøng phaùt haønh coâng quaûn, - NHTW laø nôi taäp trung quyeàn löïc, chi phoái neàn kinh teá - NHTW coù nhieàu teân goïi khaùc nhau nhö: ngaân haøng nhaø nöôùc, Ngaân haøng quoác gia, ngaân haøng döï tröõ, Vieän phaùt haønh, - NHTW ñoùng vai troø to lôùn trong heä thoáng tín duïng vaø ngaân haøng. - NHTW laø moät ñònh cheá hoãn hôïp giöõa hai tính chaát DN vaø QLHC. 2- Nhieäm vuï cuûa NHTW laø Cung öùng, ñieàu hoaø löu thoâng tieàn teä vaø Quaûn lyù heä thoáng ngaân haøng, 3- Muïc tieâu cuûa NHTW: laø nhaèm ñaûm baûo oån ñònh löu thoâng tieàn teä, taïo ñieàu kieän thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá, taêng vieäc laøm vaø kieåm soaùt laïm phaùt, thoâng qua coâng cuï chính saùch tieàn teä.
193. CHÖÙC NAÊNG CUÛA MUÏC 3.2 NGAÂN HAØNG TRUNG ÖÔNG 3.2.1. Ñoäc quyeàn phaùt haønh giaáy baïc ngaân haøng vaø ñieàu tieát khoái löôïng tieàn cung öùng 3.2.2. NHTW laø ngaân haøng cuûa caùc ngaân haøng, theå hieän treân caùc khiaù caïnh. 3.2.3. NHTW laø ngaân haøng cuûa nhaø nöôùc
194. NHTW ñoäc quyeàn phaùt haønh tieàn MUÏC 3.2.1 Vaø ñieàu hoaø löu thoâng tieàn teä 1- NHTW laø cô quan duy nhaát phaùt haønh tieàn Vieäc phaùt haønh tieàn coù theå thöïc hieän ñaûm baûo theo 2 caùch: - Ñaûm baûo baèng vaøng (tröõ kim), ôû Myõ Ñaïo luaät 1913 quy ñònh tyû Leä tröõ kim ñaûm baûo baèng 40%. ÔÛ Anh Ñaïo luaät 1844 quy ñònh phaùt haønh quaù 14 trieäu baûng phaûi ñaûm baûo 100% vaøng, ; - Ñaûm baûo baèng tín duïng haøng hoaù, tieàn ñöôïc phaùt haønh vaøo Löu thoâng qua heä thoáng tín duïng ngaén haïn, gaén lieàn vôùi söï vaän Ñoäng cuûa HH theo nguyeân taéc coù thôøi haïn vaø ñöôïc hoaøn traû; 2- NHTW coù theå phaùt haønh tieàn cho NSNN vay vaø ñieàu tieát LTTT, ñaûm baûo cung öùng tieàn phuø hôïp vôùi nhu caàu cuûa neàn kinh teá, khoâng gaây laïm phaùt vaø oån ñònh söùc mua cuûa ñoàng tieàn.
195. NHTW ñoäc quyeàn phaùt haønh tieàn MUÏC 3.2.1 Vaø ñieàu hoaø löu thoâng tieàn teä NHTW laø trung taâm tieàn teä cuûa neàn kinh teá, thoâng qua ñieàu hoaø LTTT baèng caùch: 1- Taêng tín duïng ñeå taêng tröôûng kinh teá, 2- Taïm öùng cho ngaân saùch ñeå taêng döï tröõ ngoaïi teä, vaøng. 3- Kieåm soaùt quaù trình taïo tieàn cuûa caùc NHTM, döïa vaøo - Toác ñoä taêng tröôûng kinh teá, - Tyû leä laïm phaùt, - Tình traïng caùn caân thanh toaùn quoác teá vaø boäi chi NSNN, - Chính saùch phaùt trieån KTXH trong töøng giai ñoaïn.
196. MUÏC 3.2.2 NHTW laø ngaân haøng cuûa caùc ngaân haøng 1- Môû taøi khoaûn, nhaän tieàn göûi vaø baûo quaûn TT cho caùc NHTM, TCTD, 2- Trung taâm tín duïng cho neàn kinh teá, caáp tín duïng, cung öùng phöông tieän thanh toaùn, laø ngöôøi chuû nôï vaø laø ngöôøi cho vay cuoái cuøng 3- Trung taâm thanh toaùn cho neàn kinh teá, buø tröø, cho vay buø ñaép voán trong thanh toaùn lieân ngaân haøng, 4- Thöïc hieän quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi heä thoáng ngaân haøng, nhö caáp giaáy pheùp hoaït ñoäng, kieåm soaùt tín duïng, aán ñònh khung laõi suaát, aán ñònh tyû leä an toaøn, thanh tra vaø kieåm soaùt, ban haønh caùc vaên baûn phaùp quy, cung caáp tín duïng vaø taïm öùng cho ngaân saùch khi caàn thieát, thay maët chính phuû laøm ñaïi dieän taïi caùc toå chöùc TCTT quoác teá.
197. MUÏC 3.2.3 NHTW laø ngaân haøng cuûa nhaø nöôùc 1- Thuoäc sôû höõu nhaø nöôùc; 2- Thay maët nhaø nöôùc tham gia xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån KTXH, soaïn thaûo CSTT, 3- Quaûn lyù caùc hoaït ñoäng TT -TD -NH vaø thanh toaùn ñoái noäi, ñoái Ngoaïi phuø hôïp vôùi chính saùch quaûn lyù nôï cuûa Taøi chính coâng; 4- Nhaän tieàn göûi cuûa KBNN, toå chöùc thanh toaùn giöõa kho baïc vôùi Caùc NHTM, laøm ñaïi lyù phaùt haønh traùi phieáu nhaø nöôùc, quaûn lyù döï tröõ quoác gia vaø cho chính phuû vay ñeå caân baèng thu chi.
198. Heä thoáng toå chöùc, quaûn trò, ñieàu haønh MUÏC3.3 Cuûa NGAÂN HAØNG TRUNG ÖÔNG 1- Moâ hình toå chöùc NHTW - NHTW ñoäc laäp vôùi chính phuû, - NHTW tröïc thuoäc chính phuû, 2- Heä thoáng toå chöùc cuûa NHTWVN, - Moâ hình hai caáp: taïi Thuû Ñoâ, Caùc tænh thaønh phoá hoaëc khu vöïc. - Truï sôû chính ñöôïc boá trí theo töøng khoái chuyeân moân, - Caùc chi nhaùnh ñöôïc boá trí theo töøng phoøng, ban; 3- Cô cheá quaûn trò vaø ñieàu haønh, Boä maùy laõnh ñaïo goàm - Hoäi ñoàng quaûn trò NHTW - Thoáng ñoác, caùc Phoù thoáng ñoác, - Chaùnh thanh tra vaø Toång kieåm soaùt, - Caùc Vuï, caùc Cuïc,
199. CAÙC CHÍNH SAÙCH CUÛA MUÏC 4 NGAÂN HAØNG TRUNG ÖÔNG 4.1. Chính saùch tieàn teä 4.2. Chính saùch tín duïng 4.3. Chính saùch ngoaïi hoái 4.4. Caùc coâng cuï ñeå thöïc thi chính saùch tieàn teä
200. CHÍNH SAÙCH TIEÀN TEÄ MUÏC 4.1 CUÛA NGAÂN HAØNG TRUNG ÖÔNG 4.1.1. Khaùi quaùt veà chính saùch tieàn teä 4.1.2. Muïc tieâu cuûa Chính saùch tieàn teä quoác gia 4.1.3. Noäi dung cuûa chính saùch tieàn teä
201. Khaùi quaùt CHÍNH SAÙCH TIEÀN TEÄ MUÏC 4.1.1 CUÛA NGAÂN HAØNG TRUNG ÖÔNG 1- Khaùi nieäm Chính saùch tieàn teä laø heä thoáng caùc quan ñieåm, caùc chuû tröông vaø bieän phaùp cuûa nhaø nöôùc nhaèm taùc ñoäng vaø ñieàu chænh caùc hoaït ñoäng tieàn teä – tín duïng - ngaân haøng vaø ngoaïi hoái, nhaèm Taïo ra söï oån ñònh cuûa löu thoâng tieàn teä ñeå thuùc ñaåy söï phaùt trieån Cuûa neàn kinh teá quoác daân.
202. Khaùi quaùt CHÍNH SAÙCH TIEÀN TEÄ MUÏC 4.1.1 CUÛA NGAÂN HAØNG TRUNG ÖÔNG 2- Caùc ñaëc tröng cuûa chính saùch tieàn teä - CSTT phaûn aùnh quan ñieåm vaø chuû tröông cuûa Nhaø nöôùc trong vieäc Thöïc hieän chieán löôïc vaø saùch löôïc veà phaùt trieån KTXH; - CSTT xaùc ñònh roõ muïc tieâu, nguyeân taéc, traùch nhieäm, quyeàn haïn cuûa boä maùy ñieàu haønh trong vieäc söû duïng caùc coâng cuï ñeå kieåm soaùt laïm phaùt, oån ñònh tieàn teä vaø thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá - CSTT laø moät heä thoáng ñoàng boä taùc ñoäng vaø ñieàu chænh leân taát caû caùc maët hoaït ñoäng tieàn teä – tín duïng ngaân haøng vaø ngoaïi hoái trong moät ñònh höôùng vaø muïc tieâu thoáng nhaát; - CSTT laø moät boä phaän hôïp thaønh cuûa chính saùch kinh teá coù quan heä khaêng khít vôùi chính saùch taøi chính quoác gia; - CSTT laø loaïi chính saùch oån ñònh vaø phaùt trieån nhöng cuõng coù tính uyeån chuyeån, nhaïy caûm nhaèm ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu ñaët ra.
203. Khaùi quaùt CHÍNH SAÙCH TIEÀN TEÄ MUÏC 4.1.1 CUÛA NGAÂN HAØNG TRUNG ÖÔNG 3- Caùc loaïi chính saùch tieàn teä - Chính saùch môû roäng tieàn teä (Easy Monetary Policy), aùp duïng trong ñieàu kieän neàn kinh teá bò suy thoaùi, thaát nghieäp gia Taêng nhaèm taïo theâm coâng aên vieäc laøm, thuùc ñaåy môû roäng ñaàu tö Vaø saûn xuaát kinh doanh, choáng suy thoaùi (Recession); - Chính saùch thaét chaët tieàn teä (Tight Monetary Policy): aùp duïng khi neàn kinh teá phaùt trieån thaùi quaù, laïm phaùt gia taêng, Nhaèm choáng laïm phaùt (anti Inflation).
204. Muïc tieâu cuûa CHÍNH SAÙCH TIEÀN TEÄ MUÏC 4.1.2 Quoác gia 1- Muïc tieâu toång quaùt - Oån ñònh tieàn teä, oån ñònh giaù caû, oån ñònh tyû giaù hoái ñoaùi, nhaèm laøm taêng tieát kieäm, taêng ñaàu tö vaø thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá; - Oån ñònh vaø thuùc ñaåy taêng tröôûng kinh teá, gia taêng saûn löôïng, nhaèm khuyeán khích môû roäng caùc nguoàn voán ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc; - Taïo coâng aên vieäc laøm, oån ñònh traät töï xaõ hoäi; - Kieåm soaùt laïm phaùt, duy trì tyû leä laïm phaùt ôû möùc ñoä vöøa phaûi nhaèm Taïo ra nhöõng taùc duïng tích cöïc.
205. Muïc tieâu cuûa CHÍNH SAÙCH TIEÀN TEÄ MUÏC 4.1.2 Quoác gia 2- Muïc tieâu hoaït ñoäng, nhaèm kieåm soaùt - Cô soá tieàn teä bao goàm toång döï tröõ vaø tieàn ngoaøi ngaân haøng - Toång döï tröõ tieàn teä - Laõi suaát tieàn teä ngaén haïn 3- Muïc tieâu trung gian , nhaèm kieåm soaùt - Caùc khoái tieàn teä M1, M2, M3 - Laõi suaát daøi haïn - Toång caùc khoaûn nôï phi taøi chính 4- Muïc tieâu cuoái cuøng, nhaèm kieåm soaùt - Tyû leä laïm phaùt - Tyû leä thaát nghieäp - Tyû leä taêng tröôûng GDP
206. Noäi dung cuûa CHÍNH SAÙCH TIEÀN TEÄ MUÏC 4.1.3 Quoác gia 1- Duy trì söï caân ñoái giöõa toång cung vaø toång caàu tieàn teä, Ñaûm baûo löôïng tieàn cung öùng taêng theâm phaûi < möùc taêng tröôûng, Tyû leä tröôït giaù döï kieán vaø toác ñoä LTTT, Tyû leä khoái löôïng vaøng, ngoaïi teä , laøm phöông tieän thanh toaùn vaø trao ñoåi HHDV. 2- Cung öùng vaø ñieàu hoaø khoái tieàn theo caùc nhu caàu ñoái öùng , treân cô sôû quan saùt caùc tín hieäu cuûa thò tröôøng, nhö - Chæ soá giaù caû cuûa haøng hoaù thieát yeáu, giaù vaøng, tyû giaù hoái ñoaùi. - Qua caùc keânh taïo tieàn, Keânh NSNN, Keânh tín duïng, Keânh thò tröôøng môû, Keânh thò tröôøng vaøng vaø ngoaïi teä,
207. Noäi dung cuûa CHÍNH SAÙCH Tín duïngÄ MUÏC 4.2 Quoác gia 1- Môû roäng tín duïng , treân nguyeân taéc - Cho caùc ngaønh SXKD coù HQKT cao, caùc TPKT giaøu tieàm naêng; - Döïa vaøo khai thaùc caùc nguoàn tieàn trong xaõ hoäi, - Chæ phaùt haønh tieàn khi caàn thieát, thoâng qua quaù trình taùi caáp voán; 2- Kieåm soaùt khoái löôïng tín duïng cung öùng - Ñaûm baûo khoái löôïng tín duïng cung öùng phuø hôïp vôùi taêng tröôûng KT; - Ñoái vôùi tín duïng nhaø nöôùc neân taêng vay töø daân hôn vay qua NHTW. 3- Aùp duïng cô cheá laõi suaát thích hôïp, taïo ñoøn baåy vaø ñieàu kieän ñeå caùc NHTM caïnh tranh laønh maïnh, naâng cao chaát löôïng hoaït ñoäng 4- Thöïc hieän caùc bieän phaùp hoã trôï, naâng daàn tyû troïng caùc khoaûn tín duïng trung vaø daøi haïn;
208. Noäi dung cuûa CHÍNH SAÙCH ngoaïi hoái MUÏC 4.3 Quoác gia 1- Veà chính saùch hoái ñoaùi, chæ löu haønh tieàn noäi teä, haïn cheá döï tröõ ngoaïi teä, taêng khaû naêng chuyeån ñoåi cuûa ñoàng noäi teä; 2- Veà döï tröõ ngoaïi hoái, taäp trung, naém chaët caùc nguoàn ngoaïi hoái, chuû ñoäng mua caùc nguoàn ngoaïi hoái ñeå laøm döï tröõ; 3- Veà tyû giaù hoái ñoaùi, duy trì theo höôùng khuyeán khích xuaát khaåu, Haïn cheá nhaäp khaåu, thu huùt ngoaïi teä, taêng döï tröõ haïn cheá laïm phaùt; 4- Veà caùc ñoái saùch, aùp duïng cheá ñoä tyû giaù linh hoaït theo höôùng: thaû noåi hoaøn toaøn, aán ñònh tyû giaù, hoaëc thaû noåi coù can thieäp; 5- Veà thò tröôøng hoái ñoaùi, tham gia mua baùn ñeå ñieàu tieát thò tröôøng theo nhöõng muïc tieâu nhaát ñònh ñeå thuùc ñaåy kinh teá phaùt trieån.
209. Vaán ñeà dollar hoaù MUÏC 4.4 (Dollarization) Dollar hoaù Laø tình traïng ngoaïi teä ñöôïc söû duïng roäng raõi trong neàn KT Thay cho ñoàng baûn teä trong toaøn boä hoaëc moät soá chöùc naêng cuûa TT. Tuyø yeáu toá phaùp lyù coù 3 loaïi: - Dollar hoaù khoâng chính thöùc (hôïp ñoàng ngoaïi teä), - Dollar hoaù baùn chính thöùc (löu haønh song song), - Dollar hoaù chính thöùc (söû duïng chính thöùc). Theo IMF, Möùc ñoä dollar hoaù theå hieän qua so saùnh giöõa tyû leä tieàn göûi baèng ngoaïi teä (FCD) so vôùi toång khoái tieàn M2. Coù 3 tröôøng hôïp: - Tình traïng dollar hoaù cao: khi FCD/M2 > 30%; - Tình traïng dollar hoaù vöøa: khi FCD/M2 töø 15% - 30%; - Tình traïng dollar hoaù thaáp: khi FCD/M2 < 15%;
210. Caùc coâng cuï thöïc thiù MUÏC 4.4 Chính saùch tieàn teä 1- Döï tröõ baét buoäc (Statutory Reserves) Nhaèm haïn cheá khaû naêng taïo tieàn cuûa caùc NHTM thoâng qua buùt teä (thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët). Bao goàm - Tieàn maët döï tröõ taïi quyõ, - Tieàn göûi döï tröõ baét buoäc taïi NHTW, - Tieàn göûi döï tröõ baèng coâng khoá phieáu. Töø phöông trình: So tien gui So Tien gui 1 ⇒ = × Mo rong ban dau Tyû leä DT baét buoäc
211. Caùc coâng cuï thöïc thiù MUÏC 4.4 Chính saùch tieàn teä 1- Döï tröõ baét buoäc (Statutory Reserves) Teân ngaân Soá tieàn göûi Soá tieàn döï tröõ Soá tieàn coù theå cho haøng nhaän ñöôïc baét buoäc vay ra toái ña A 1.000 100 900 B 900 90 810 C 810 81 729 . coäng 10.000 1.000 9.000
212. Caùc coâng cuï thöïc thiù MUÏC 4.4 Chính saùch tieàn teä 2- Laõi suaát (Interest rate), Ñieàu chænh giaùn tieáp cung vaø caàu tín duïng, treân nguyeân taéc: - LS danh nghóa max = LS thöïc + Tyû leä laïm phaùt döï kieán, - Laõi suaát huy ñoäng > Tyû leä laïm phaùt. - LS Cho vay bình quaân > LS Huy ñoäng bình quaân, Ñoàng thôøi phaûi buø ñaép ñöôïc chi phí, thueá, phoøng ngöøa ruûi ro vaø tieàn laõi cho ngaân haøng - Laõi suaát daøi haïn > Laõi suaát ngaén haïn. + NHTW coù theå thöïc hieän chính saùch laõi suaát nhö: - aán ñònh Laõi suaát, - Thaû noåi laõi suaát;
213. Caùc coâng cuï thöïc thiù MUÏC 4.4 Chính saùch tieàn teä 1- Thò tröôøng môû (Open market), mua, baùn traùi phieáu 2- Tyû giaù hoái ñoaùi (Exchange rate), thay ñoåi laõi suaát, can thieäp Ngoaïi hoái, naâng giaù hoaëc phaù giaù ñoàng tieàn trong nöôùc; 3- Aán ñònh Haïn möùc tín duïng (Line of credit), phaân boá giôùi haïn Cho töøng NHTM treân cô sôû dö nôï tín duïng vaø voán töï coù; 4- Taùi chieát khaáu (Rediscount), - Ñoái vôùi tieâu chuaån ñònh löôïng, xem laïi soá dö HMTD, - Ñoái vôùi tieâu chuaån ñònh tính, xem xeùt laïi chaát löôïng caùc hoà sô 5- Thanh tra vaø kieåm soaùt, caùc maët hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng; 6 Can thieäp thò tröôøng vaøng vaø ngoaïi te ä, mua baùn
214. CHÖÔNG 7 LAÏM PHAÙT TIEÀN TEÄ 1. KHAÙI QUAÙT VEÀ LAÏM PHAÙT 2. CAÙCH TÍNH LAÏM PHAÙT 3. NGUYEÂN NHAÂN VAØ TAÙC ÑOÄNG CUÛA LAÏM PHAÙT 4. NHÖÕNG BIEÄN PHAÙP KIEÀM CHEÁ LAÏM PHAÙT
215. MUÏC 1 KHAÙI QUAÙT VEÀ LAÏM PHAÙT 1.1. Caùc luaän ñieåm khaùc nhau veà laïm phaùt 1.2. Caùc ñaëc tröng cô baûn cuûa laïm phaùt 1.3. Phaân loaïi laïm phaùt
216. Caùc luaän ñieåm khaùc nhau MUÏC 1.1 VEÀ LAÏM PHAÙT 1- Laïm phaùt do löu haønh tieàn vöôït quaù tyû leä döï tröõ vaøng, laøm ñaûm Baûo toái thieåu taïi ngaân haøng phaùt haønh (40%). 2- Laïm phaùt do tieàn taêng theâm cao vaø nhanh hôn so vôùi saûn xuaát , Theo M.Friedman “Laïm phaùt bao giôø vaø ôû ñaâu cuõng laø hieän töôïng TT”, Theo J.M.Keynes cuõng ñoàng yù vôùi quan ñieåm treân, Theo I.Fisher “Laïm phaùt khi coù söï maát caân ñoái tieàn haøng, do toång khoái löôïng tieàn löu haønh taêng trong khi toång löôïng HHDV ñöôïc trao ñoåi vaãn giöõ nguyeân, toác ñoä löu thoâng taêng khieán giaù taêng nhanh“. 3- Laïm phaùt gaén vôùi taêng giaù haøng tieâu duøng (CPI) Theo J.P.Luthebing, L.V.Chandeler, D.C.Cliner “Laïm phaùt laø söï taêng giaù cuûa taát caû caùc loaïi HH (caû HHSLÑ), töùc giaù caû vaø chi phí ñeàu taêng“.
217. Caùc luaän ñieåm khaùc nhau MUÏC 1.1 VEÀ LAÏM PHAÙT Noùi chung, Laïm phaùt laø hieän töôïng tieàn trong löu thoâng vöôït quaù nhu caàu caàn thieát, laøm cho tieàn bò maát giaù, khieán giaù caû cuûa haàu heát caùc loaïi haøng hoaù, dòch vuï taêng leân ñoàng loaït, khieán thu nhaäp quoác daân bò phaân phoái laïi, gaây thieät haïi ñeán toaøn boä ñôøi soáng KTXH
218. Caùc ñaëc tröng cô baûn MUÏC 1.2 cuûa LAÏM PHAÙT 1- Söï thöøa tieàn do cung caáp tieàn teä quaù möùc; 2- Söï taêng giaù caû ñoàng boä vaø lieân tuïc keùo theo söï maát giaù cuûa tieàn giaáy; 3- Söï phaân phoái laïi qua giaù caû; 4- Söï baát oån veà kinh teá – xaõ hoäi.
219. MUÏC 1.3 Phaân loaïi laïm phaùt 1- Theo tyû leä taêng giaù: coù 3 möùc ñoä - Laïm phaùt vöøa phaûi (Reasonable inflation), Ip 100%: 2- Theo tyû leä taêng tieàn: coù hai loaïi - Laïm phaùt laønh maïnh, Chæ soá giaù caû chæ soá taêng tieàn,
220. MUÏC 2 Caùch tính laïm phaùt 1- Caùch tính chæ soá giaù caû. 1- Chæ soá CPI (Consumtion price index) gaén vôùi caùc nhoùm HH chính trong roå HH: thöïc phaåm, quaàn aùo, nhaø cöûa, chaát ñoát, vaän taûi, y teá. Haïn cheá CPI khoâng phaûn aùnh ñöôïc nhöõng thay ñoåi töø chaát löôïng HH; 2- Chæ soá giaù caû saûn xuaát, duøng trong baùn buoân, tính trong laàn ñaàu tieân vaø phaûi chi tieát cho taát caû saûn phaåm; 3- Chæ soá giaûm laïm phaùt GNP, laø tyû leä giöõa GNP danh nghóa so vôùi GNP thöïc teá, phaûn aùnh söï thay ñoåi cuûa toaøn boä HHDV; 4- Chæ soá Laïm phaùt cô baûn, laø chæ soá CPI goàm caùc yeáu toá coù tính oån ñònh cao.
221. Chæ soá CPI giaù CPI cô baûn Thôøi gian
222. MUÏC 2 Caùch tính laïm phaùt 2- Ñaëc tröng cuûa chæ soá laïm phaùt cô baûn - Bieåu hieän xu höôùng laïm phaùt daøi haïn, coù theå chòu taùc ñoäng tröïc tieáp bôûi caùc chính saùch kinh teá, ñaëc bieät laø CSTT (xuaát phaùt töø caùc nhaân toá chuû quan do ñöôøng caàu). - Phaûn aùnh xu höôùng hieän taïi vaø töông lai cuûa chæ soá laïm phaùt CPI, giuùp caùc nhaø hoaïch ñònh chính saùch coù cô sôû ñeå xaây döïng chính saùch kinh teá, tieàn teä.
223. 3- Caùch tính laïm phaùt cô baûn - Phöông phaùp loaïi tröø Loaïi tröø giaù caû moät soá nhoùm HHDV khoûi roå CPI coù söï bieán ñoäng nhaát thôøi trong ngaén haïn, aûnh höôûng bôûi caùc nhaân toá khaùch quan nhaïy caûm do nhöõng roái loaïn töø cung gaây ra cuù soác, nhö: Nhöõng thay ñoåi - Chính saùch thueá, tyû giaù, laõi suaát, - Thôøi vuï, löông thöïc, thöïc phaåm, naêng löôïng, Thöïc teá moãi nöôùc ñeàu coù nhöõng caùch xaùc ñònh khaùc nhau: - Canada loaïi tröø löông thöïc, thöïc phaåm, naêng löôïng vaø thueá giaùn thu, - Myõ loaïi tröø löông thöïc, thöïc phaåm, naêng löôïng, - Thaùi Lan loaïi tröø naêng löôïng vaø thöïc phaåm töôi soáng, - Anh vaø New Zealand loaïi tröø caùc khoaûn phí traû laõi, - Peru loaïi tröø 9 nhoùm haøng deã bieán ñoäng nhö löông thöïc, thöïc phaåm, traùi caây, rau quaû, vaän chuyeån ñoâ thò, chieám khoaûng 21%;
224. 3- Caùch tính laïm phaùt cô baûn -Phöông phaùp thoáng keâ Loaïi boû taùc ñoäng cuûa nhöõng thay ñoåi thaùi quaù giaù caû cuûa caùc maët haøng coù bieán ñoäng maïnh laøm aûnh höôûng ñeán ñeán tyû leä laïm phaùt chung, döïa treân cô sôû xeáp haïng nhöõng thay ñoåi cuûa caùc nhoùm haøng rieâng bieät töø cao ñeán thaáp, Thöïc teá, Chile söû duïng phöông phaùp thoáng keâ vaø chæ xaùc ñònh tröø chieàu giaûm cao nhaát laø 20% vaø chieàu taêng cao nhaát laø 8%. Moät soá phöông phaùp ñöôïc aùp duïng nhö: - Phöông phaùp bình quaân coù ñieàu chænh (Trimmed mean): = × x∑ xi d i - Phöông phaùp trung vò coù quyeàn soá (Weighted median) : ( f− f ) x= x + h m m −1 0 ()()− + − ffmm−1 ff mm + 1
225. 3- Phöông phaùp kinh teá löôïng - Xaùc ñònh moái quan heä giöõa laïm phaùt vaø caùc bieán KT lieân quan, - Sau ñoù duøng moâ hình hoài quy töông quan. Thöïc tieãn caùc nöôùc aùp duïng laïm phaùt cô baûn - Xaây döïng CSTT treân cô sôû ñieàu chænh laïm phaùt cô baûn nhö FED, Nhaät baûn, Singapore. - Xaây döïng CSTT laáy laïm phaùt cô baûn laøm muïc tieâu hoaït ñoäng nhö: Canada, Seùc, Phaàn Lan, Thaùi Lan, Nam Phi, Haøn Quoác,
226. NGUYEÂN NHAÂN VAØ TAÙC ÑOÄNG MUÏC 3 CUÛA LAÏM PHAÙT 3.1. Nguyeân nhaân daãn ñeán laïm phaùt 3.2. Taùc ñoäng cuûa laïm phaùt
227. MUÏC 3.1 Nguyeân nhaân laïm phaùt 1- Laïm phaùt nhu caàu hay caàu keùo (Demand Pull Inflation), - Theo B.Hanxen “Laïm phaùt laø do nhu caàu quaù möùc, roäng khaép ñoái vôùi nhieàu maët haøng treân thò tröôøng“. - Theo Herbert Goeths “Laïm phaùt laø moät daõy caùc tình huoáng toàn taïi söï dö thöøa caàu”;
228. MUÏC 3.1 Nguyeân nhaân laïm phaùt 2- Laïm phaùt chi phí – chi phí ñaåy (Cost Push Inflation), Theo Jacques Marshall “Laïm phaùt do saûn xuaát khoâng taêng hoaëc taêng ít so vôùi söï gia taêng cuûa chi phí (maø tröôùc heát laø löông)“; 3- Laïm phaùt taøi chính, laïm phaùt tín duïng, Cho raèng laïm phaùt do boäi chi ngaân saùch (thueá, ñaàu tö, ), hoaëc söï taêng tröôûng quaù möùc veà tín duïng laøm boäc phaùt tieàn maët;
229. MUÏC 3.1 Nguyeân nhaân laïm phaùt 4- Laïm phaùt do söï thieáu huït möùc cung Khieán neàn KTQD bò maát caân ñoái, taêng tröôûng chaäm, saûn xuaát suùt keùm, laøm NSNN bò thaâm huït, heä thoáng taøi chính roái loaïn. - Do khaùch quan nhö haäu quaû chieán tranh, thieân tai, bieán ñoäng thò tröôøng nguyeân lieäu. - Do chuû quan nhö cheá ñoä thueá khoaù khoâng hôïp lyù, chính saùch quaûn lyù kinh teá cuûa chính phuû khoâng phuø hôïp, ; 5- Laïm phaùt do heä thoáng chính trò bò khuûng hoaûng, Laïm phaùt do nhöõng taùc ñoäng caû töø beân trong vaø beân ngoaøi laøm giaûm loøng tin cuûa coâng chuùng, laøm giaûm uy tín, söùc mua cuûa ñoàng tieàn;
230. MUÏC 3.1 Nguyeân nhaân laïm phaùt 6- Laïm phaùt do nhaø nöôùc chuû ñoäng söû duïng laïm phaùt, Laïm phaùt ñöôïc duøng laøm coâng cuï ñeå thöïc thi chính saùch kinh teá Theo J.M.Keynes “Khi neàn kinh teá chöa ñaït ñeán möùc toaøn duïng, neáu nhaø nöôùc maïnh daïn phaùt haønh theâm tieàn ñeå gia taêng ñaàu tö thì laïm phaùt seõ coù taùc ñoäng choáng khuûng hoaûng kinh teá, giaûm thieåu thaát nghieäp“. Tuy nhieân “Khi neàn kinh teá ñaõ ñaït möùc toaøn duïng, neáu nhaø nöôùc vaãn tieáp tuïc phaùt haønh theâm tieàn ñöa vaøo löu thoâng, khoái HHDV taêng thaáp hôn toác ñoä taêng cuûa khoái cung tieàn, khi ñoù laïm phaùt seõ khoâng coù taùc duïng thuùc ñaåy phaùt trieån kinh teá nöõa“;
231. MUÏC 3.2 Taùc ñoäng cuûa laïm phaùt Nhöõng Bieåu hieän cuûa laïm phaùt, - Khi taêng tieàn giaù vaøng seõ taêng, keùo theo taêng giaù caùc HH khaùc nhöng taêng khoâng ñeàu, baét ñaàu töø haøng tieâu duøng thieát yeáu taêng nhanh nhaát, roài ñeán nhöõng VT, NLSX quan troïng. - Khi laïm phaùt taêng tyû giaù taêng cuõng laøm taêng xuaát khaåu . - Neáu giaù tieáp tuïc taêng, ñôøi soáng seõ khoù khaên hôn buoäc ngöôøi lao ñoäng phaûi thay ñoåi cô caáu tieâu duøng. - Haøng hoaù eá aåm, saûn xuaát bò ñình ñoán, thaát nghieäp taêng, heä thoáng taøi chính vaø kinh teá bò khuûng hoaûng toaøn dieän.
232. MUÏC 3.2 Taùc ñoäng cuûa laïm phaùt Nhöõng haäu quaû cuûa laïm phaùt 1- Thu nhaäp vaø cuûa caûi bò phaân phoái laïi, phaân hoaù giaøu ngheøo taêng 2- Phaùt trieån kinh teá suït giaûm vaø thaát nghieäp gia taêng, 3- Caùc taùc ñoäng khaùc - Saûn xuaát, bò ñình treä, maát caân ñoái giöõa caùc ngaønh, - Löu thoâng, ñaàu cô tích tröõ taêng, cung caàu maát caân ñoái; - Söùc mua cuûa ñoàng tieàn giaûm, toác ñoä LTTT taêng nhanh, tieàn göûi suït giaûm, caùc ngaân haøng maát KNTT vaø thua loã bò phaù saûn, heä thoáng tieàn teä roái loaïn khoâng kieåm soaùt noåi; - Böôùc ñaàu thu NSNN taêng qua cô cheá phaùt haønh, nhöng khi coù nhieàu coâng ty bò phaù saûn, NSNN bò suït giaûm maïnh, traät töï an toaøn xaõ hoäi bò phaù hoaïi naëng neà.