Bài giảng Pháp luật đại cương - Chương 3: Hình thức của pháp luật

Nội dung text: Bài giảng Pháp luật đại cương - Chương 3: Hình thức của pháp luật

1. Chương 3. Hỡnh thức của phỏp luật 3.1 Khỏi niệm về hỡnh thức phỏp luật 3.2 Văn bản phỏp luật, hỡnh thức phỏp luật chủ yếu ở Việt Nam Nguyễn Thị Yến 1
2. 3.1 Khỏi niệm về hỡnh thức phỏp luật- cỏc hỡnh thức phỏp luật cơ bản • 1. khỏi niệm về hỡnh thức phỏp luật • 2. Cỏc hỡnh thức phỏp luật trờn thế giới. Nguyễn Thị Yến 2
3. 1. Khỏi niệm về hỡnh thức phỏp luật Hỡnh thưc phỏp luật Hỡnh thức phỏp luật là là những dạng tồn những dạng tồn tại tại thực tế của phỏp thực tế của phỏp luật luật trong cỏc kiểu được cỏc quan tũa ỏp nhà nước. dụng khi xột xử. Nguyễn Thị Yến 3
4. 2. Cỏc hỡnh thức phỏp luật trờn thế giới • Tập quỏn phỏp • Án lệ • Văn bản phỏp luật • Cỏc học thuyết phỏp lý • Điều ước quốc tế • Lẽ cụng bằng Nguyễn Thị Yến 4
5. Tập quỏn phỏp Nhà nước thừa Điều kiện tập quỏn nhận một số tập được nõng lờn thành quỏn lưu truyền tập quỏn phỏp trong xó hội phự -Thúi quen được hỡnh hợp với lợi ớch của thành lõu đời và được giai cấp thống trị và ỏp dụng liờn tục nõng chỳng lờn thành những quy - Được thừa nhận tắc xử sự chung, rộng rói được nhà nước - Cú nội dung cụ thể đảm bảo thực hiện rừ ràng Nguyễn Thị Yến 5
6. Án lệ Việc nhà nước thừa nhận những quyết định, bản ỏn của cơ quan hành chớnh, cơ quan xột xử khi giải quyết cỏc vụ việc cụ thể để ỏp dụng cho những vụ việc tương tự lần sau Nguyễn Thị Yến 6
7. Văn bản pháp luật Văn bản do cơ quan nhà nớc có thẩm quyền ban hành theo thủ tục, trình tự luật định, trong đó có quy tắc xử sự chung, đợc nhà nớc bảo đảm thực hiện nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội và đợc áp dụng nhiều lần trong đời sống- xã hội 7
8. Cỏc học thuyết phỏp lý • Cụng trỡnh nghiờn cứu của cỏc học giả • Cỏc ý kiến, bài viết . . . Liờn quan đến Nhà nước và phỏp luật của cỏc giỏo sư, quan tũa, luật sư, trọng tài. Nguyễn Thị Yến 8
9. Điều ước quốc tế • Là những cam kết, những thỏa thuận giữa cỏc quốc gia và cỏc chủ thể khỏc của cụng phỏp quốc tế hỡnh thành nờn những điều ước quốc tế đa phương, song phương. • Cỏc cam kết này được quốc gia tham gia kớ kết tuõn thủ trong phạm vi lónh thổ của mỡnh trở thành một nguồn luật trờn thực tế. Nguyễn Thị Yến 9
10. Lẽ cụng bằng (lẽ phải – reasons- luật hợp lớ) • Khi giải quyết một vụ việc mà khụng cú luật, quan tũa sẽ thực hiện việc sỏng tạo, vận dụng cỏc kiến thức đó học về học thuyết phỏp lý, tập quỏn khụng bắt buộc, niềm tin để đưa ra phỏn quyết vụ ỏn trờn thực tế. Nguyễn Thị Yến 10
11. 3.2 Văn bản phỏp luật- hỡnh thức phỏp luật chủ yếu của Việt Nam • 1. khỏi niệm, đặc điểm của văn bản phỏp luật • 2. Hệ thống văn bản quy phạm phỏp luật ở Việt Nam • 3. Hiệu lực của văn bản quy phạm phỏp luật Nguyễn Thị Yến 11
12. 3.2.1 Khỏi niệm, đặc điểm của văn bản phỏp luật Do cơ quan NN có thẩm quyền ban hành Tên gọi, nội dung và trình tự ban Văn bản Chứa đựng quy hành đợc quy định pháp luật tắc xử sự chung cụ thể trong PL Đợc áp dụng nhiều lần trong cuộc sống 12
13. Các loại văn bản quy phạm pháp luật ở Việt Nam • Văn bản do Quốc hội ban hành: Hiến pháp; Luật; Nghị quyết • Văn bản do UBTVQH ban hành: Pháp lệnh, Nghị quyết • Văn bản do chủ tịch nớc ban hành: Lệnh, Quyết định • Văn bản do Chính phủ ban hành: Nghị quyết; Nghị định • Văn bản do Thủ tớng Chính phủ ban hành: Quyết định, Chỉ thị • Văn bản do Bộ trởng ban hành: Thông t; Quyết định, Chỉnh thị • Văn bản do HĐTPTANDTC: Nghị quyết • VTVKSNDTC, CATANDTC ban hành: Quyết định, Chỉ thị, Thông t • Văn bản liên tịch giữa cơ quan nhà nớc có thẩm quyền; giữa cơ quan nhà nớc có thẩm quyền với các tổ chức chính trị-xã hội: Thông t liên tịch • Văn bản do HĐND, UBND các cấp ban hành 13
14. 3.2.3Hiệu lực của văn bản pháp luật đợc hiểu là phạm vi không gian thời gian và đối tợng mà văn bản đó tác động tới Hiệu lực thời Hiệu lực gian đợc xác không gian định từ thời là phạm vi điểm phát lãnh thổ văn sinh cho tới bản tác động khi chấm dứt tới Hiệu lực về đối tợng tác động là các chủ thể chịu sự tác động của văn bản đó 14
15. Lưu ý khi ỏp dụng văn bản phỏp luật • Thời điểm ỏp dụng văn bản phỏp luật? • Cỏc văn bản phỏp luật quy định khỏc nhau về cựng một vấn đề? • Văn bản phỏp luật do một cơ quan ban hành cú quy định khỏc nhau về cựng một vấn đề? • Văn bản phỏp luật mới khụng quy đinh hoặc quy định trỏch nhiệm phỏp lý nhẹ hơn đối với hành vi xảy ra trước ngày văn bản cú hiệu lực? Nguyễn Thị Yến 15
16. Cõu hỏi ụn tập chương • 1. mọi quy tắc tồn tại trong xó hội cú nhà nước đều được xem là phỏp luật? • 2. Phỏp luật là tiờu chuẩn duy nhất đỏnh giỏ hành vi của con người? • 3. Nguồn duy nhất để hỡnh thành phỏp luật đú là văn bản phỏp luật do nhà nước ban hành? • 4. Trỡnh bày cỏc hỡnh thức phỏp luật trong lịch sử? Thế nào là hỡnh thức tiền lệ phỏp? Cõu núi tiền lệ phỏp là hỡnh thức phỏp luật lạc hậu thể hiện trỡnh độ phỏp lý thấp? • 5. Văn bản phỏp luật khụng cú hiệu lực hồi tố. • 6. Văn bản phỏp luật do cơ quan nhà nước ở TW ban hành cú hiệu lực trong phạm vi toàn lónh thổ, Nguyễn Thị Yến 16