Bài giảng Quy hoạch cấp điện và Hệ thống thông tin liên lạc - Nguyễn Mạnh Hà

Nội dung text: Bài giảng Quy hoạch cấp điện và Hệ thống thông tin liên lạc - Nguyễn Mạnh Hà

1. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c PHN M ð U: NH NG V N ð CHUNG V QUY HO CH CP ðIN VÀ QUY HO CH H TH NG THƠNG TIN LIÊN L C 1. Vai trị c a h th ng cung c p đin và thơng tin liên l c: H th ng c p đin và h th ng thơng tin liên l c là nh ng thành ph n thi t y u c a h th ng h t ng k thu t. Trong quy chu n xây d ng Vi t Nam QCVN07:2010/BXD quy đnh h th ng cp đin và thơng tin liên l c là nh ng h th ng h t ng k thu t đơ th đ c l p, cĩ v trí và vai trị nh ư các h thng h t ng k thu t khác nh ư giao thơng, c p n ưc, thốt n ưc, Các đơ th là các trung tâm kinh t - xã h i, n ơi t p trung nhi u nhà máy, xí nghi p và cĩ mt đ dân c ư cao thì vai trị c a đin và thơng tin vơ cùng quan tr ng. ðin khơng cĩ thì s n xu t s đình tr , kinh t ch m phát tri n, đ i s ng tinh th n khơng th nâng cao, Cĩ th kh ng đ nh là t t c các nhà máy, xí nghi p, dân c ư đu ph i dùng đn đin năng. M t khu dân c ư, m t khu đơ th đã xây d ng đ y đ các h ng m c giao thơng, c p n ưc, thốt n ưc, nh ưng khơng cĩ đin và thơng tin thì ng ưi dân c ũng khơng bao gi đn và n u khu đơ th này đưc đ u t ư đ kinh doanh thì giá tr chuy n nh ưng bt đ ng s n c ũng gi m theo, Cịn v i h th ng thơng tin ta nh n th y: Thơng tin c ũng đưc coi là ngu n tài nguyên. Thơng tin đn cành nhanh, càng chính xác thì giá tr thơng tin càng l n và ng ưc l i và nh ư v y thơng tin đã t o giá tr m t cách gián ti p nh ưng cĩ khi r t l n. Ngày nay hu nh ư mi ng ưi đ u ph i dùng đn đin và đin tho i hàng ngày và ai c ũng bi t vai trị c a chúng nh ưng vi c đu t ư các h th ng này r t t n ti n, khơng ph i m t s m m t chi u là cĩ ngay mà ph i cĩ s chu n b , s nghiên c u k l ưng, t c là địi h i ph i cĩ quy ho ch. Vi tính ch t quan tr ng nh ư v y c a h th ng c p đin và thơng tin nên trong b t k ỳ đ án quy ho ch xây d ng nào c ũng ph i đ c p đ n vi c quy ho ch chúng. 2. Quy ho ch xây d ng và quy ho ch phát tri n ngành 2.1. Khái ni m quy ho ch Quy ho ch là b trí s p x p k ho ch trong dài h n, t c là quy ho ch cĩ tính đ nh h ưng liên quan t i k ho ch, th i gian th c hi n và ngu n l c đ th c hi n. Quy ho ch là b ưc c th hĩa chi n l ưc phát tri n KTXH c a mt qu c gia, mt đa ph ươ ng, m t ngành, và m c tiêu nĩ nh m đ n là đáp ng địi h i c a xã h i trong t ươ ng lai ch khơng ph i hi n t i. M c tiêu này r t ít đ án quy ho ch th c hi n đưc. Quy ho ch là b ưc đi đ u tiên làm c ơ s cho các ho t đ ng ti p theo nh ư thi t k , xây dng, và là c ơ s đ các c ơ quan qu n lý Nhà n ưc th c hi n ch c n ăng qu n lý xã h i. Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 1
2. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c Quy ho ch g m cĩ quy ho ch t ng th , quy ho ch chi ti t; quy ho ch dài h n, quy ho ch ng n h n; quy ho ch xây d ng, quy ho ch phát tri n ngành, M i lo i quy ho ch l i cĩ m t ph ươ ng pháp nghiên c u riêng. Vn đ quan tr ng nh t trong t t c các lo i quy ho ch là d báo s li u t ươ ng lai (s dân cư, s thuê bao di đng, s cơng su t đin, ). ðây là v n đ gai gĩc nh t c a các đ án quy ho ch vì d báo sai d n đ n h u qu nghiêm tr ng, nh h ưng lâu dài đn s phát tri n kinh t - xã h i, trong khi lý thuy t v d báo ch ưa đưc hồn thi n. L y ví d h thng giao thơng : quy ho ch giao thơng sai do d báo sai v quy mơn giao thơng nên d n đ n tình tr ng k t xe liên miên hi n nay. Quy ho ch là b n phác th o cu c s ng trong t ươ ng lai địi h i suy ngh ĩ c a ng ưi làm quy ho ch ph i m m d o, bi t áp d ng các ph ươ ng pháp d báo, tránh mang t ư duy c a cu c s ng hi n t i vào t ươ ng lai vì nĩ s khơng cịn phù h p th i đim t ươ ng lai. 2.2. Quy ho ch xây d ng Quy ho ch xây d ng: là vi c t ch c ho c đ nh h ưng t ch c khơng gian vùng, khơng gian đơ th và đim dân cư, h th ng cơng trình h t ng k thu t, h t ng xã h i, t o l p mơi tr ưng s ng thích h p cho ng ưi dân s ng t i các vùng lãnh th đĩ, đ m b o k t h p hài hịa gi a l i ích qu c gia và l i ích c ng đ ng, đáp ng đưc các m c tiêu phát tri n kinh t - xã h i, qu c phịng, an ninh và b o v mơi tr ưng. Quy ho ch xây d ng đưc phân làm 3 lo i: + Quy ho ch xây d ng vùng + Quy ho ch xây d ng đơ th + Quy ho ch xây d ng khu dân c ư nơng thơn Nh ư v y trong đ nh ngh ĩa trên cho th y quy ho ch c p đin và thơng tin là m t b ph n c a quy ho ch xây d ng, do đĩ ta c ũng ph i xem xét quy ho ch các h th ng này cho m t vùng, khu vc đơ th , khu v c nơng thơn. Quy ho ch xây d ng chung là vi c t ch c khơng gian, h th ng các cơng trình h t ng k thu t, cơng trình h t ng xã h i và nhà cho m t đơ th phù h p v i s phát tri n kinh t xã h i ca đơ th , b o đ m qu c phịng, an ninh và phát tri n b n v ng. Quy ho ch xây d ng chi ti t là vi c phân chia và xác đnh ch tiêu s d ng đ t quy ho ch đơ th , yêu c u qu n lý ki n trúc, c nh quan c a t ng lơ đ t; b trí cơng trình h t ng k thu t, cơng trình h t ng xã h i nh m c th hố n i dung c a quy ho ch phân khu ho c quy ho ch chung. Quy ho ch xây d ng là c ơ s đ qu n lý các ho t đ ng xây d ng di n ra trên m t lãnh th (xã, huy n, t nh, vùng, ) và nĩ th ưng g n trách nhi m v i chính quy n đ a ph ươ ng. Trong quy ho ch xây d ng cĩ nh ng n i dung liên quan đn các l ĩnh v c chuyên ngành, do đĩ nĩ c ũng ph i ch u s qu n lý c a các c ơ quan nhà n ưc chuyên ngành. Ví d b t k ỳ đ án quy ho ch xây d ng nào, ph n h th ng c p đin c ũng ph i tuân theo các tiêu chu n và đnh mc do B qu n lý chuyên ngành ( đây là B Cơng th ươ ng) ban hành. 2.3. Quy ho ch phát tri n ngành Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 2
3. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c Vi t Nam c ơ c u kinh t đưc qu n lý theo ngành d c và t n t i các quy ho ch riêng c a tng ngành g i là quy ho ch phát tri n ngành. Ví d : quy ho ch phát tri n đin l c, quy ho ch phát tri n b ưu chính - vi n thơng, quy ho ch m khống s n, Quy ho ch ngành th ưng g n v i m t lo i hình s n ph m ho c dch v , làm c ơ s đ các ngành qu n lý quá trình đu t ư, phát tri n c a ngành. Trách nhi m chính trong vi c t ch c qu n lý quy ho ch ngành là các c ơ quan qu n lý chuyên ngành đưc t ch c theo ngành d c. Tuy nhiên quy ho ch ngành vn ph i ch u s qu n lý theo lãnh th c a các c ơ quan đ a ph ươ ng, ví d ch u s qu n lý v ho t đ ng xây d ng khi đưng dây t i đin đi quan đ a bàn. - V i ngành đin quy ho ch ngành đưc quy đ nh b i Lu t đin l c và g m cĩ: + Quy ho ch phát tri n đin l c qu c gia + Quy ho ch phát tri n đin l c các t nh, thành ph tr c thu c trung ươ ng + Quy ho ch phát tri n đin l c các qu n, huy n. + Quy ho ch ngu n th y đin, nhi t đin, Cơ quan qu n lý quy ho ch: cao nh t là B Cơng Th ươ ng, c p d ưi g m cĩ các s cơng th ươ ng t nh, T p đồn đin l c và cơng ty đin l c các t nh. - V i ngành b ưu chính - vi n thơng quy ho ch ngành đưc quy đ nh b i Lu t b ưu chính vi n thơng g m: + Quy ho ch phát tri n b ưu chính - vi n thơng qu c gia + Quy ho ch phát tri n b ưu chính - vi n thơng các t nh, thành ph tr c thu c trung ươ ng Cơ quan qu n lý quy ho ch: cao nh t là B Thơng tin và truy n thơng, c p d ưi g m cĩ các S thơng tin và truy n thơng t nh, T p đồn b ưu chính vi n thơng và Cơ quan Vin thơng các tnh, thành ph tr c thu c trung ươ ng. 2.4. M i quan h gi a quy ho ch xây d ng và quy ho ch phát tri n ngành T các khái ni m v các lo i quy ho ch trên ta th y gi a quy ho ch xây d ng và quy ho ch phát tri n ngành cĩ m i liên h kh ăng khít v i nhau. V m t qu n lý nhà n ưc, n i dung chuyên ngành (c p đin, thơng tin) trong quy ho ch xây d ng ph i phù h p v i quy ho ch phát tri n ngành c a đ a ph ươ ng và trung ươ ng. V m t n i dung quy ho ch: các s li u tính tốn, d báo trong quy ho ch phát tri n ngành (s máy đin tho i/100 dân, s kW đin /m 2, ) đưc s d ng làm s li u đ u vào cho cho quy ho ch xây d ng và ng ưc l i s li u d báo trong quy ho ch xây d ng (di n tích, dân s , giao thơng, quy mơ s n xu t, ) đưc s d ng làm s li u đ u vào cho vi c l p quy ho ch ngành. V nguyên t c m i lo i quy hoch ph i phù h p v i nhau theo nguyên t c: quy ho ch sau ph i phù h p v i quy ho ch tr ưc, quy ho ch chi ti t ph i phù h p v i quy ho ch t ng th , quy ho ch ngành c p d ưi ph i phù h p v i quy ho ch ngành c p trên, quy ho ch ngành ph i phù hp v i quy ho ch lãnh th , Nh ư v y ng ưi làm quy ho ch xây d ng khơng ch cĩ ki n th c v chuyên ngành c a mình mà ph i luơn luơn c p nh t ki n th c c ơ b n v các ngành khác, thu th p thơng tin v các lo i quy ho ch đ t o ra nh ng s n ph m quy ho ch đáp ng địi h i ca t ươ ng lai. 3. Ph m vi nghiên c u c a mơn h c Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 3
4. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c Quy ho ch ngành đin và h th ng thơng tin liên l c cĩ m t ph m vi r ng l n v i nhi u ki n th c chuyên sâu, liên quan đn nhi u l ĩnh v c khác nhau. Vì lý do này n u đ c p đ n tồn b các n i dung c a nĩ là r t khĩ ttrong ph m vi m t bài gi ng. Vi m c đích trang b nh ng ki n th c c ơ b n nh t c a h t hng c p đin và thơng tin liên lc cho sinh viên ngành Quy ho ch xây d ng, bài gi ng này gi i h n v n đ nghiên c u là quy ho ch h th ng c p đin và h th ng thơng tin liên l c trong các đ án quy ho ch xây d ng . ðây là l ĩnh v c quy ho ch mà sinh viên ngành này sau khi ra tr ưng ho t đ ng ch y u. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và h th ng thơng tin liên l c khơng h ưng đ n vi c l p m t đ án quy ho ch đ c l p mà h ưng đ n v i t ư cách là m t b ph n c a quy ho ch xây d ng. Tùy theo m c đ quan tr ng, quy mơ c a h th ng c p đin, h th ng thơng tin mà ph n quy ho ch c p đin đưc đ c p nh ư là m t m c, m t ph n hay m t ch ươ ng trong quy ho ch xây dng. Tuy nĩ khơng ph i là m t đ án đ c l p nh ưng s n ph m c a quy ho ch c p đin và thơng tin liên l c cĩ nh ng đ c thù riêng. Nguyên t c l p quy ho ch địi h i ng ưi làm quy ho ch ph i cĩ ki n th c c ơ b n v đ i tưng. V i m c đích đĩ, bài gi ng s cung c p nh ng ki n thc d ưi gĩc đ k thu t c a các h th ng k thu t trên đ cĩ th xác đ nh nh ng ch tiêu c ơ b n mà m t đ án quy ho ch xây d ng địi h i. V quy mơ l p quy ho ch: do tính ch t ph c t p c a h th ng đin và thơng tin liên l c, bài gi ng h ưng n i dung chính vào quy ho ch ph m vi m t khu đơ th , mt khu dân c ư, thành ph , th xã hay các di m dân c ư. V ph m vi nghiên c u: trong giáo trình ch t p trung vào ph n c p đin v i đin áp đn 110 kV (tr ng tâm là h th ng 35 kV tr xu ng). Riêng ph n thơng tin do tc đ phát tri n cơng ngh và d ch v quá nhanh, h ơn n a h th ng này quá đa d ng, phong phú nên bài gi ng ch gi i h n quy ho ch trong nhĩm đin tho i c đ nh, đin tho i di đ ng, internet vì đây là nh ng dch v ph bi n nh t hi n nay. 4. Cơng tác d báo trong quy ho ch D báo là ngành khoa h c tr nên cĩ nhi u lý lu n ch ưa đưc tr n v n. ð i t ưng nghiên cu c a khoa h c d báo là các mơ hình d báo, ph ươ ng pháp đánh giá đ chính xác, Ngày nay d báo là m t khoa h c đ c l p, cĩ lý lu n và ph ươ ng pháp riêng và đĩng gĩp khá hi u qu trong phát tri n kinh t - xã h i c a m t qu c gia. Do các h th ng h t ng k thu t ch y u đ ph c v phát tri n kinh t - xã h i và ph c v ng ưi dân nên trong quy ho ch các h th ng h t ng k thu t luơn luơn địi h i ph i d báo nhu cu s d ng (nhu c u đin, nhu c u thơng tin, nhu c u đin tho i, ) và nhu c u l ưu l ưng (l ưu lưng giao thơng, l ưu l ưng thơng tin, cơng su t truy n t i, ). D báo tuy là ngành khoa h c non tr , ra đ i sau nh ưng cĩ m t tĩc đ phát tri n cc k ỳ nhanh chĩng do tính ng d ng cao c a nĩ và do thơng tin ngày nay đĩng vai trị là ngu n tài nguyên to l n. Tuy nhiên Vi t Nam, trong cơng tác quy ho ch v n dùng các ph ươ ng pháp truy n th ng sau: - Ph ươ ng pháp ngo i suy theo th i gian: Ni dung c a ph ươ ng pháp là d a vào m t chu i s li u thu th p quá kh t i t ng th i đim, xác đnh quy lu t và m i quan h c a nĩ v i th i gian, sau đĩ l p hàm s mơ t quan h đĩ g i là hàm h i quy. Bi t đưc ph ươ ng trình h i quy thì ch vi c thay bi n th i gian th i Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 4
5. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c đim xác đ nh trong t ươ ng lai là tính đưc giá tr d báo. Lưu ý ch h i quy ngh ĩa là tr v . Các giá tr h i quy là giá tr tính t ph ươ ng trình h i quy và th ưng khơng trùng khít v i s li u th c t , do đĩ giá tr h i quy coi nh ư giá tr th c đưc quy đi v ph ươ ng trình h i quy. Hàm h i quy cĩ các lo i tuy n tính, parabol, hàm m ũ, logistic, tùy vào xu h ưng đ ch n cho phù h p nh t v i quy lu t ph thu c. ð ch n đưc lo i hàm h i quy nào địi h i ng ưi làm d báo ph i bi t phân tích, phán đốn, mơ t đưc xu h ưng bi n thiên t c là ph i cĩ ki n th c nh t đ nh v xác su t và th ng kê tốn. - Ph ươ ng pháp h i quy t ươ ng quan: Ph ươ ng pháp này d a vào m i t ươ ng quan gi a giá tr c n d báo ( đin, thơng tin) vi các giá tr khác (nh ư GDP, s n l ưng cơng nghi p, t c đ t ăng tr ưng kinh t , ) và thơng th ưng là dùng GDP. Xác đnh quy lu t và m i quan h gi a giá tr c n d báo v i GDP, l p hàm mơ t quan h đĩ g i là hàm h i quy. Các ph ươ ng trình h i quy c ũng cĩ tuy n tính, parabol, hàm m ũ, logistic, Sau khi cĩ quan h gi a giá tr c n d báo v i GDP ta c n tính giá tr d báo t ươ ng lai da vào giá tr GDP t ươ ng lai. Tuy nhiên GDP t ươ ng lai c ũng ch ưa bi t, nh ưng r t may là GDP đã đưc d báo r t tin c y trong chi n l ưc phát tri n kinh t - xã h i c a qu c gia, t nh ho c c p huy n, - Ph ươ ng pháp h s đàn h i: th ưng tính h s đàn h i so v i giá tr GDP. Ph ươ ng pháp này đem sĩ sánh t c đ t ăng c a giá tr d báo so v i t c đ t ăng c a GDP xem h s chênh lch bao nhiêu, t đĩ tính đưc gá tr d báo. Ph ươ ng pháp này hay đưc các chuyên gia s dng đ so sánh v i các n ưc khác cĩ cùng điu ki n nh ư n ưc ta ho c so sánh v i các n ưc quanh khu v c. Quy ho ch cĩ nhi m v phác th o kinh t - xã h i tươ ng lai, do đĩ d báo là trái tim c a ngành quy ho ch. Th c tr ng n ưc ta tình tr ng quy ho ch treo là khá ph bi n mà lý do chính là các đ án quy ho ch khơng đáp ng địi h i c a ng ưi dân. Trên t p chí Khoa h c và phát tri n s 219-2009 cĩ nh n đ nh “Quy ho ch đơ th n ưc ta v n ch là nh ng b n v vơ hn. Ch ưa nĩi đn m t ch t l ưng s ng t t h ơn, quy ho ch th m chí cị n khơng cĩ vai trị gì trong vi c giúp ng ưi dân tránh đưc nh ng r i ro h ng ngày v n x y ra nh ư c ơm b a : dây đin tho i thành thịng l ng gây ch t cho ng ưi đi đưng, xe máy th t h ga, ”. T p chí này cũng vi t “Ai c ũng g i quy ho ch là m t ngành khoa h c d báo, ho ch đ nh phát tri n trong tươ ng lai th nh ưng các tr ưng quy ho ch ch y u d y sinh viên làm các đ án thi t k v i đ bài cĩ s n. Trong khi đĩ, đ th c s d báo, sinh viên c n h c v tốn th ng kê, kinh t h c, dân s h c, tươ ng lai h c, xã h i h c và m t s l ĩnh v c nĩng nh ư v n đ giá d u m (tài nguyên này đang c n ki t, 50 năm n a li u con ng ưi cĩ cịn dùng đng c ơ đt trong). Hãy th ng m xem xã h i Vi t Nam đã thay đi c ơ b n nh ư th nào trong 25 n ăm v a qua đ mà suy ngh ĩ xem li u 25 n ăm t i điu gì s x y ra. Nh ng b n quy ho ch, bu n c ưi thay, hồn tồn d a trên hi u bi t và khát v ng c a chúng ta v ngày hơm nay”. 5. Các ký hi u th ưng dùng trong quy ho ch c p đin và h th ng thơng tin liên l c Cơng tác quy ho ch xây d ng nĩi chung cĩ h th ng các b n v và ký hi u riêng so v i các cơng tác khác. ð th ng nh t cách s d ng các ký hi u trong đ án xây d ng, B Xây d ng đã ban hành Quy t đ nh s 21/2005/Q ð-BXD ngày 22/7/2005 quy đnh h th ng ký hi u b n v trong các đ án xây d ng. ðây là v ăn b n quy ph m pháp lu t, cĩ tính ch t b t bu c áp d ng đi v i t t c các đ án xây d ng. Ph n h th ng thơng tin liên l c cĩ các lo i ký hi u sau: Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 5
6. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c Ph n h th ng c p đin cĩ các lo i ký hi u sau: Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 6
7. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c PH N TH NH T: QUY HO CH C P ðIN CH ƯƠ NG 1: KHÁI QUÁT V H TH NG ðIN VÀ QUY HO CH C P ðIN 1.1. Khái ni m h th ng đin a) H th ng đin H th ng đin là tp h p bao g m các ngu n đin và các ph t i đin đưc n i v i nhau thơng qua các tr m bi n áp, đưng dây t i đin và các thi t b đin khác. Các thành ph n c a h th ng đin g m ngu n đin, m ng đin và ph t i đin. Tr m bi n áp 21/500kV Ngu n đin Tr m bi n áp 500/110kV Tr m bi n áp 110/22kV H tiêu th Tr m bi n áp 22/0,4kV Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 7
8. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c Ngu n đin là n ơi phát ra đin n ăng, ph ti là n ơi tiêu th đin n ăng cịn m ng đin là mơi tr ưng đ truy n t i đin n ăng t ngu n đ n ph t i. H th ng đin là m t b ph n c a h th ng n ăng l ưng qu c gia và cũng là thành ph n ch đo c a n n kinh t đt n ưc. Trong giá thành c a đa s sn ph m ca n n kinh t qu c dân thì đin n ăng luơn luơn chi m m t t l đáng k (ví d ngành s n xu t nhơm 50-60% giá thành thu c v đin n ăng). H th ng đin cĩ th là xoay chi u ho c m t chi u. ð i v i v n đ quy ho ch c p đin nưc ta ch dùng đin xoay chi u, ký hi u AC (alternative current). Do đĩ trong t p bài gi ng này chúng ta ch đ c p v n đ quy ho ch c p đin xoay chi u hình sin. H th ng đin là m t h vơ cùng ph c t p khơng ch v m t k thu t mà cịn v tính ch t phát tri n khơng ng ng theo th i gian. Các y u t tác đ ng đ n s phát tri n c a h th ng đin rt đa d ng: kinh t -xã h i, th i ti t, khí h u, nh h ưng c a kinh t th gi i, th m chí cịn nh hưng c a các s ki n th thao, Nĩi chung các y u t này th ưng cĩ tính b t đ nh cao, khĩ d báo. Tr ưc tình hình trên, vi c l p qui ho ch c p đin th a mãn nhu c u dùng đin trong t ươ ng lai là m t vi c làm ph c t p, địi h i ph i cĩ ph ươ ng pháp và qui trình c th . b) Dịng đin xoay chi u hình sin: - Dịng đin xoay chi u hình sin là lo i dịng đin cĩ tr s bi n đ i theo quy lu t hình sin ca th i gian i(t) =( π) = ( π ) ½ chu k ỳ d ươ ng itI()m sin2 ftI 2sin2 ft Im - ðây là lo i dịng đin dùng ph bi n trong n n kinh t - xã h i c a n ưc ta do cĩ nhi u ưu đim nh ư truy n t i π 2π 2πft đi xa, ti t ki m chi phí đ u t ư, - I m là biên đ c a dịng đin T=0,02s - I là giá tr hi u d ng, t c là giá tr tác d ng c a dịng đin và nĩ th ưng đưc ghi trên các thi t b . Trong k thu t và đi s ng khi nĩi đ n giá tr Ampe c a m t thi t b nào đĩ ta hi u ngay đĩ là giá tr hi u dng c a nĩ. - f là t n s c a dịng đin t c là s l n đ o chi u c a dịng đin trong th i gian 1 giây. Vi t Nam quy đnh f = 50Hz, m t s qu c gia khác cĩ t n s 60Hz. Các h th ng đin cĩ t n s khác nhau khơng th k t n i tr c ti p đưc v i nhau mà ph i k t n i thơng qua đưng dây t i đin mt chi u. c) Cu trúc ca đưng dây cung c p đin xoay chi u: Trong th c t đ cung c p đin c ũng nh ư truy n t i đin đi xa ng ưi ta khơng dùng m ng đin 1 pha mà dùng h th ng đin 3 pha. Lý do là m ng đin 3 pha kinh t h ơn m ng đin 1 pha vì n u cp đin b ng m ng 1 pha ta ph i dùng 6 dây, trong khi v i m ng 3 pha ta ch c n dùng 3 ho c 4 dây. Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 8
9. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c Mng đin t 1kV tr lên ng ưi ta ch dùng 3 dây đ truy n t i đin. Mng đin < 1kV ng ưi ta dùng 3 pha 4 dây, trong đĩ cĩ dây trung tính đ truy n t i đin do các ph t i c a m ng đin này cĩ c lo i 3 pha, cĩ c lo i 1 pha, trong đĩ lo i 1 pha ph i s dng dây trung tính. Vi m ng đin trong cơng trình xây d ng ngồi 3 dây pha và 1 dây trung tính cịn cĩ dây ni đ t an tồn (g i là dây PE = Protection Earth). Dây PE dùng đ n i v thi t b nh m đ m bo an tồn cho ng ưi s d ng thi t b . Dây pha A Dây pha B Dây pha C Dây trung tính N Thi t b Thi t b Thi t b Thi t b 3 pha 3 pha 1 pha 1 pha Các dây d n đin dùng đ t i dịng đin t ngu n đ n ph t i ng ưi ta g i là các dây pha (ký hi u A, B, C ho c L 1, L 2, L 3), dây n i gi a các đim trung tính ca ngun và ph t i gi là dây trung tính (ký hi u N). d) ðin áp đ nh m c c a h th ng đin: ðin áp đ nh m c là giá tr dùng đ đ nh danh m t m ng đin. Giá tr đin áp đ nh m c ca mt mng đin do Nhà n ưc quy đ nh thành v ăn b n lu t. Giá tr này đưc dùng đ tính tốn, la ch n thi t b , chu n hĩa và ch t o thi t b . Vi m ng đin 3 pha thì đin áp đ nh m c quy đ nh là đin áp dây cịn m ng đin 1 pha thì đin áp đ nh m c là đin áp pha. Ký hi u đin áp đ nh m c là U đm. Các thi t đin đưc s n xu t sao cho ng v i giá tr đin áp đ nh m c cung c p thì nĩ làm vi c t t nh t, tu i th lâu nh t, hi u su t cao nh t. N u thi t b đin v n hành đin áp cao h ơn hay th p h ơn đnh m c đ u khơng t t. Giá tr đin áp th c t luơn luơn bi n đ i quanh giá tr đ nh m c ch khơng th b ng giá tr đnh m c mà luơn luơn bi n đ i theo th i gian và theo chi u dài đưng dây cung c p đin. Thơng th ưng, các ph t i đin đ u ngu n đin s ch u đin áp cao h ơn đnh m c 5%, cu i ngu n ch u đin áp th p h ơn đnh m c 5%. Hi n nay n ưc ta cịn t n t i cĩ các c p đin áp đ nh m c sau: - C p đin áp siêu cao áp: 500kV - C p đin áp cao: 220 kV, 110 kV, 66 kV - C p trung áp: 35 kV, 22 kV, 15 kV, 6 kV. - C p h áp: 0,4 kV/0,22kV Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 9
10. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c Trong đĩ c p 66kV ch cịn duy nh t m t tuy n t ða Nhim đi Nha Trang. C p 6kV và 15kV cịn t n t i t tr ưc n ăm 1975 đ n nay và d n d n s cĩ k ho ch c i t o thành c p 22 kV ho c 35 kV. Nh ư v y trong t ươ ng lai chúng ta ch cịn các c p đin áp sau: 500, 220, 110, 35, 22 và 0,4 kV. 1.2. Phân lo i h th ng đin: Nu phân lo i theo c p đin áp thì m ng đin < 1 kV g i là m ng h áp, t 6kV đ n 35 kv gi là trung áp, 66kv đn 220 kv g i là cao áp và 500 kv g i là siêu cao áp. Nu phân lo i theo ch c n ăng thì m ng đin t 110 kV tr xu ng g i là m ng phân ph i và t 220 kV tr lên g i là m ng đin truy n t i. Trong đơ th ng ưi ta s d ng ph bi n c p đin áp 22 kV đ cung c p đin cho các ph t i thay vì dùng c p 35 kV. Lý do là khu v c đơ th cĩ m t đ dân c ư r t dày đc, qu đ t r t h n ch , n u dùng 35 kv s t n đt dành cho hành lang an tồn đin. Khu v c nơng thơn ng ưi ta l i s d ng c p 35 kV vì qu đ t nơng thơn nhi u nên cĩ th dành cho hành lang l ưi đin và đi l i gi m đưc t n th t đin áp c ũng nh ư cơng su t. Nu phân m ng đin theo s dây d n thì cĩ mng 3 pha 3 dây, 1 pha 2 dây, 1 pha 1 dây. Nu phân m ng đin theo c u trúc thì cĩ m ch đin kín (c p đin t 2 ngu n tr lên) và mch đin h (ch đưc c p đin t 1 ngu n). Nu phân m ng đin theo k t c u cĩ m ng đin đi n i, m ng đin ng m. Nu phân lo i theo tính ch t c a dịng đin ta cĩ dịng đin 1 chi u, dịng đin xoay chi u. 1.3 Các thành ph n c ơ b n c a h th ng đin 1.3.1. Ph t i đin và h tiêu th Theo đnh ngh ĩa ch t ch c a k thu t đin thì ph t i đin là các thi t b tiêu th đin n ăng đ bi n đ i thành các d ng n ăng l ưng khác nh ư: ni c ơm đin, máy đun n ưc, bĩng đèn, lị nung ch y thép, đ ng c ơ b ơm n ưc, t l nh, Vi l ĩnh v c quy ho ch đin, khái ni m ph t i đin ph i đưc m r ng h ơn. Ph t i đin cĩ th là các thi t b tiêu th đin (lị luy n thép, máy nâng chuy n, b ăng chuy n, ) ho c cĩ th là t p h p c a m t khu v c s d ng đin (nhà máy, xí nghi p, huy n, t nh, ) Trong quy ho ch c p đin khái ni m ph t i là m t t p h p khu v c s d ng đin th ưng đưc s d ng. Khi ta xét ph t i đin d ưi d ng t p h p khu v c s d ng đin thì các ph t i này đưc g i là h tiêu th . D a vào yêu c u cung c p đin và tính ch t quan tr ng c a h tiêu th ng ưi ta chia h tiêu th đin thành 3 lo i: + H lo i I là nh ng ph t i quan tr ng; ng ng cung c p đin s gây tai n n nguy hi m cho con ng ưi; làm t n th t l n đ n n n kinh t qu c dân làm h ng hàng lo t s n ph m, thi t b ; làm ri lo n quá trình s n xu t ph c t p (ví d nh ư c p đin cho phịng m , máy ch web, lị luy n thép, V ăn phịng chính ph , ). Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 10
11. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c H lo i I ph i đưc cung c p đin liên t c b ng 2 đưng dây đ c l p. Vi c cung c p đin ch đưc gián đon trong th i gian đĩng đin d phịng c a thi t b t đ ng. + H lo i II là ph t i khi ng ng cung c p đin s làm s n xu t b đình tr ; hàng lo t s n ph m b ph b ; vi ph m ho t đ ng bình th ưng c a nhân dân thành ph (ví d nhà máy cơng c, dây chuy n s n xu t t đ ng, cơng trình thu nơng l n, h th ng đin, ) H lo i II đưc phép gián đon trong th i gian c n thi t đ đĩng đin b ng tay chuyn sang ngu n d phịng. + H lo i III bao g m t t c các th đin cịn l i. H lo i III cho phép ng ng cung c p đin trong th i gian s a ch a, kh c ph c nh ng h ư h ng x y ra nh ưng ph i kh n tr ươ ng, nhanh chĩng. Lưu ý r ng vi c phân lo i h nĩi trên ch là tươ ng đi, m ng tính ch t tham kh o ph c v cho vi c l p quy ho ch. Theo quy đnh c a Lu t ðin l c, m i h tiêu th đ u bình đng, cĩ vai trị nh ư nhau trong vi c s d ng đin. Vi c đĩng c t đin đ u ph i thơng báo tr ưc và cĩ k ho ch rõ ràng. Ngồi ra th c t cĩ nhi u đơn v t b ti n ra xây d ng đưng dây n i đ n thì h cĩ quy n địi h i đưc c p đin tin c y nh t. Mt s h tiêu th đin 1.3.2. Ngu n đin Ngu n đin hi u theo ngh ĩa thơng th ưng là n ơi phát ra đin n ăng. Ngu n đin cĩ nhi m v bi n các d ng n ăng l ưng khác thành đin n ăng và nh v y n ăng l ưng m i đưc chuy n đi xa mt cách d dàng và kinh t . Ngu n đin hi n nay cĩ r t nhi u lo i: Nhi t đin (than, khí, nguyên t , ), th y đin (s dng nưc), phong đin (s d ng s c giĩ), pin m t tr i, thy tri u, tích n ăng, Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 11
12. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c ðin m t tr i, phong đin, th y tri u, là nh ng ngu n n ăng l ưng tái t o (cĩ kh n ăng tái sinh), cĩ tr l ưng g n nh ư vơ h n và siêu s ch nh ưng chi phí đu t ư r t đ t, địi h i cơng ngh cao. M t s n ưc tiên ti n khuy n khích đu t ư các ngu n n ăng l ưng này, trong đĩ chính ph s tr giá bán đin cho nhà máy ( đin hình nh ư ðan M ch, ð c, Th y ðin). Vi t Nam ch ưa cĩ c ơ ch h tr giá bán đin cho n ăng l ưng s ch nên lo i hình khai thác n ăng l ưng này khĩ phát tri n quy mơ l n. ðin m t tr i ðin giĩ Bình Thu n 400MW - Th y đin cũng là ngu n n ăng l ưng tái t o cĩ giá thành bán đin r nh t do khơng t n nhiên li u mà su t đ u t ư l i th p. Th i gian g n đây ng ưi ta đã nh n ra nh ng tác đ ng x u đn mơi tr ưng do th y đin gây ra. Nh ưc đim c a nĩ là ph thuc vào th i ti t nên n u nĩ chi m t tr ng l n trong l ưi đin qu c gia thì vào mùa h n hán s khơng đ đin đ cung c p cho n n kinh t d n đ n s n xu t đình tr . Vi t nam trong giai đon t 2000 đ n nay chúng ta th y n ăm nào c ũng thi u đin v mùa hè do t p trung đ u t ư quá nhi u th y đin. Lp Roto th y đin S ơn La 20/8/2010 400MW-1000t n, R=15,8m, H=3,2m Tồn c nh đp ng ăn th y đin S ơn La Tồn c nh th y đin Nm M c 44MW Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 12
13. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c Các d ng n ăng l ưng cịn l i t n t i d ưi d ng hĩa th ch (d u, than, đin nguyên t , ) là dng n ăng l ưng khơng tái t o l i đưc, s d ng 1 l n là h t. Ưu đim c a n ăng l ưng này là ơn đnh, khơng ph thu c vào th i ti t, ch đ ng ngu n cung c p đin. Hi n nay con ng ưi đang khai thác r t m nh n ăng l ưng này và đang đng tr ưc nguy c ơ c n ki t tài nguyên, ơ nhi m mơi tr ưng do các lo i v t li u này gây ra. Nhi t đin khí Phú M Nhi t đin than Ph L i Vi c xác đ nh c ơ c u t l c a các ngu n đin trong l ưi đin qu c gia là c m t bài tốn tng h p kinh t -xã h i t m qu c gia, khơng đơn thu n là ngu n đin nào r thì đu t ư nhi u. Trong lĩnh v c quy ho ch c p đin đin thì ngu n đin c n đưc hi u theo ngh ĩa r ng h ơn ngồi khái ni m Th y đin ðin khác 29,1% ngu n đin trên. Ngu n đin trong quy ho ch c p đin 36% cịn bao g m các tr m bi n áp c p đin. Than Khí Du Tr m bi n áp là tr m đin cĩ ch c n ăng bi n đ i 10,5% 18,5% đin áp và phân ph i đin n ăng. Tr m bi n áp cĩ l p các 5,9% máy bi n áp, các thi t b phân ph i đin, thi t b đo lưng điu khi n và thi t b b o v . Cơ c u ngu n đin Vi t Nam 2009 Tr m bi n áp phân ph i là tr m bi n đ i đin trung áp 22 kV thành đin h áp 380/220V đ cung c p đin n ăng cho ph t i đơ th . Tr m 35 kV Tr m 110 kV Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 13
14. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c 1.3.3. M ng đin Mng đin cĩ ch c n ăng d n truy n đin n ăng đi xa. Trong quy ho ch c p đin ta nghiên cu m ng đin là t p h p các đưng dây truy n t i đin nh ư: dây đin tr n, cáp đin b c, cáp đin ng m, ðưng dây t i đin cao áp ðưng dây t i đin trong đơ th hi n nay Vt li u làm dây d n đin th ưng b ng nhơm ho c đ ng và đưc c u t o t r t nhi u s i đng ho c nhơm cĩ ti t di n bé (kho ng 2-5mm 2) b n v i nhau đ t o thành dây d n cĩ ti t di n ln. 1.4. K t c u c a đưng dây t i đin ðưng dây t i đin đi trên m t đ t khơng th ng hàng và c ũng khơng b ng ph ng. ð đ m bo tính kinh t h u nh ư các đưng dây t i đin ph i chuy n h ưng nhi u l n nh m tránh c t qua nhà dân, gi m giá tr đ n bù, tránh các cơng trình quan tr ng qu c gia, M t b ng tuy n c a đưng dây t i đin VT94 VT95 Các v trí c t chuy n h ưng g i là ct gĩc . C t gĩc ch u l c kéo l n do đĩ khi tính tốn thi t k th ưng to h ơn, ch c ch n h ơn và chi phí c ũng cao h ơn. Ví d hình trên các v trí gĩc Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 14
15. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c chuy n h ưng cĩ G1, G2, G3, G4, Kho ng cách t c t gĩc này đn c t gĩc k ti p g i là kho ng néo. Vi c xác đ nh v trí c t gĩc ph i đưc th c hi n chính xác t giai đon quy ho ch bi vì n u quy ho ch khơng chính xác d n đ n thay đ i c t gĩc thì tồn b h ưng tuy n s thay đi, h u qu là đt đai dành cho hành lang đưng đin ph i điu ch nh, các cơng trình chu n b xây d ng c ũng ph i điu ch nh ranh gi i c p đ t. V trí gĩc ph i ch n đ t n ơi cĩ đa ch t t t, khơng cĩ nguy c ơ xĩi l , khơng cĩ dịng ch y ng m. Nh ng n ơi cĩ đa hình h p ho c trong đơ th thì c t gĩc nên dùng c t thép ho c 2 c t bêtơng ly tâm, nh ng n ơi cĩ đa hình r ng, đ t đai r nh ư nơng thơn thì dùng m t c t bêtơng ly tâm và b sung thêm h th ng dây néo c t s r ti n h ơn r t nhi u. Kho ng cách gi a 2 c t gĩc th ưng l n, cĩ khi đn 2 km, trong khi đĩ dây d n đin luơn luơn cĩ đ võng. Do v y gi a các c t gĩc th ưng ph i đ t nhi u v trí c t đ đ dây g i là ct đ. C t đ khơng ch u l c kéo, ch ch u l c nén do tr ng l ưng dây d n và s nên cĩ k t c u nh . Ví d hình trên các c t đ cĩ VT94, VT95. Kho ng cách gi 2 c t li n k g i là kho ng ct. Nh ng kho ng néo l n (t 1500m tr lên) th ưng ph i đ t đon gi a m t v trí néo g i là ct néo th ng . C t néo th ng đưc tính tốn nh ư c t gĩc. Dây d n đin th ưng c t qua đưng giao thơng, các đưng dây đin khác, sơng ngịi, đng ru ng, mà d ưi cĩ ho t đ ng c a ph ươ ng ti n c ơ gi i và con ng ưi. ð đ m b o an tồn, trong Lu t đin l c quy đnh r t c th kho ng cách ti thi u t dây d n đ n cơng trình bên d ưi nh ư sau: Khu v c dây đin c t qua Kho ng cách t i thi u t dây đin ðơng dân c ư 7,0m Ít ng ưi qua l i 5,5m Khu v c khĩ đ n 4,5m. Khu v c r t khĩ đ n 2,5m ðưng ơ tơ 7,0m ðưng dây cĩ đin áp th p h ơn 3,0m. ðưng dây thơng tin t i đim giao c t 3,0m. Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 15
16. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c Khi thi t k v ch tuy n đưng dây t i đin trên khơng ph i tránh c t ngang qua các cơng trình cĩ t m quan tr ng v chính tr , kinh t , v ăn hố, an ninh, qu c phịng, thơng tin liên l c, nh ng n ơi th ưng xuyên t p trung đơng ng ưi, các khu di tích l ch s - v ăn hố, danh lam th ng cnh đã đưc Nhà n ưc x p h ng. N u khơng th tránh đưc mà b t bu c ph i đi qua thì đưng dây trên khơng ph i đưc tính tốn ch đ an tồn cao h ơn v c xây d ng và v đin nh ư tăng h s an tồn, t ăng s bát s , treo 2 chu i s cho 1 dây. Ngồi ra kho ng cách t dây d n đn các cơng trình này c ũng ph i l n h ơn bình th ưng (xem Ngh đ nh 106/2005/N ð-CP). 1.5. Các v t t ư ch y u trên đưng dây t i đin. 1.5.1. Dây d n đin a) Dây d n đin tr n : Dây đin tr n dùng làm đưng dây trên khơng, ph bi n nh t là dây nhơm lõi thép và dây nhơm. Dây đng tr n hi n nay ít đưc s d ng do giá thành đt, kh n ăng ch u kéo kém. Khi dùng dây d n đin tr n thì hành lang an tồn ph i r ng nên t n đ t đai, do đĩ nĩ ch s d ng cho vùng ngồi đơ th , tuy t đ i khơng dùng trong đơ th . Các s i nhơm ðng tr n Các s i thép Nhơm tr n Dây nhơm lõi thép (ký hi u AC) dùng cho các kho ng cách c t r ng, ch u l c c ăng l n nh ư vùng núi, v ưt nhà , Lo i dây này cĩ 2 v t li u: gi a là các s i thép đ ch u l c c ăng, bên ngồi là các s i nhơm dùng đ d n đin. ðưng dây t 110 kV tr lên luơn luơn dùng dây nhơm lõi thép. Dây nhơm tr n (ký hi u A) ch dùng đưc cho các kho ng v ưt nh ngồi đơ th v i c p đin áp t 35 kV tr xu ng. b) Dây b c cách đin: Cũng đưc dùng làm đưng dây trên khơng, nĩ cĩ ưu đim là an tồn, kho ng cách hành lang an tồn l ưi đin đưc gi m xu ng do đĩ r t thu n l i đ i v i khu v c trong đơ th . Nh ưc đim c a nĩ là đt h ơn so v i dây tr n. V c u t o, dây tr n c ũng cĩ th dùng ru t b ng nhơm ho c b ng đ ng g m nhi u s i nh ghép v i nhau. Bên ngồi là m t l p b c cách đin b ng PVC ho c XLPE. Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 16
17. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c Vì nhi u lý do, trong đĩ cĩ lý do v kinh t , ng ưi ta ch dùng dây b c cho cp đin áp t 35 kV tr xu ng. Cáp b c cách đin khơng th chơn đưc trong đ t nh ư dây cáp đin ng m do cách đin c a nĩ ch ưa hồn h o, ch ưa cĩ l p b o v c ơ h c khi cĩ s d ch chuy n c a đ t do ch n đ ng. Ru t d n Ru t d n Cách đin V b o v Lp đ n c) Cáp đin ng m : Là lo i dây d n đin đi ng m d ưi m t đ t, r t thích h p v i khơng gian ch t h p c a đơ th và nh ng khu v c c n đ m b o m quan. Ưu đim là đm b o m quan, an tồn trong v n hành. Nh ưc đim là giá thành r t đ t (c vt li u l n chi phí thi cơng), khi s c khĩ s a ch a. V c u t o g m các l p t trong ra ngồi nh ư sau: trong cùng là ru t d n b ng nhơm (ho c đng); k ti p là cách đin b ng XLPE ho c PVC r t dày (dày h ơn lo i dây b c cách đin); Lp bo v tác đ ng c ơ h c b ng thép (ho c b ng đ ng) d ưi d ng các s i (ho c dưi d ng t m thép) m ng; Ngồi cùng là l p bo v ch ng m, ch ng tr y x ưc. Nu là cáp ba pha thì gi a các pha cịn cĩ l p đ n đ tránh các pha xê d ch khi cĩ tác đ ng c ơ h c. Ru t d n Cách đin V b o v Cách đin Ru t d n V b o v c ơ h c b ng thép Cáp ng m khác v i dây b c ch nĩ cĩ l p b o v c ơ h c và m c cách đin c a cáp ng m cao h ơn dây b c. Do cáp n m d ưi m t đ t, phía trên cĩ các t i tr ng c ơ h c nh ư xe ơ tơ, các vt n ng nh ư bê tơng, và do điu ki n th i ti t các l p đ t cĩ th bi n d ng tr ưt gây ng su t Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 17
18. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c trên v cáp, n u ch cĩ l p nh a b c thì ng su t này gây n t v b c và n ưc ng m ch y vào ru t d n đin gây ch p m ch. V i cáp ng m do cĩ l p thép b c ngồi nên ng su t tr ưt c a các lp đ t đ t lên l p b c thép thì khơng cĩ v n đ gì. ðây là lý do khơng đưc phép s d ng dây bc làm dây cáp ng m. Cáp ng m hi n nay đã ch t o đưc c p đin áp 500 kV. Vi t Nam c ũng đã l p đ t tuy n cáp ng m 220 kV đ u tiên cung c p đin cho Tr m bi n áp 220kV Tao ðàn n m trung tâm thành ph H Chí Minh. Cáp ng m t 110 kV tr lên là lo i v t t ư đt ti n, địi h i cơng ngh cao, quy trình l p đ t và v n hành r t ph c t p. Vi c l a ch n lo i dây d n đin ph i d a vào nhi u y u t , đ u tiên ph i d a vào các quy đnh c a pháp lu t, sau đĩ d vào tính kinh t - k thu t, tính m quan, yêu c u c a các c ơ quan qu n lý nhà n ưc, yêu c u c a ch đ u t ư, Ví d theo quy đ nh c a ph p lu t v quy ho ch thì trong đơ th ch đưc l p dây d n đin bc ho c đi ng m. 1.5.2. S néo k p dây Ti các c t gĩc ho c c t néo th ng ph i dùng các lo i s néo đ k p dây. S néo cĩ 2 loi: mt lo i g m các bát th y tinh ghép l i đ thành chu i và m t lo i ch t o s n thành chu i. C 2 lo i s đ u cĩ cách đin r t t t và đưc ch t o (ho c l p ghép) ki u tán đ tránh n ưc m ưa ch y t o thành dịng gây ch p đin. Chu i polymer Chu i s g m các bát ghép l i Bát s th y tinh Sơ đ l p s néo t i c t gĩc Lo i chu i néo dùng bát s th y tinh tùy c p đin áp mà ghép s bát cách đin khác nhau. Cp đin áp càng cao thì ghép nhi u bát h ơn và ng ưc l i. T c p trng áp cho đ n siêu cao áp 500kV c ũng dùng m t lo i bát s , ch khác s bát cách đin. Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 18
19. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c Lo i chu i ch t o s n th ưng làm b ng v t li u polymer ch u l c và hi n ay đã ch t o đưc đ n c p 110 kV. Lo i này dùng ph bi n c p 22 và 35 kV do giá thành r t r , ch u l c cơ h c t t và đ cách đin c ũng đ m b o. V i c p 110 kV hi n nay ch ưa th y dùng nhi u. 1.5.3. S treo dây S treo dây dùng cho các c t đ đưng dây t 110 kV tr lên. S treo dây c ũng gi ng s néo k p dây g m 2 lo i là polymer và các bát ghép thành chu i. ðim khác v i chu i néo k p dây là đ ch u l c c a s treo dây nh h ơn, nu dùng các bát cách đin ghép l i thì s bát c ũng ít h ơn s néo. Các đưng dây 500 kV Vi t Nam m i pha dùng 3 dây 3 ×330mm 2 khá l n nên 1 chu i đ khơng đ l c nên ng ưi ta ph i dùng 2 chu i đ ghép song song (xem hình v bên). 1.5.4. S đ ng đ dây Vi đưng dây t 35 kV tr xu ng các c t đ th ưng dùng s đ ng đ đ dây, ít khi dùng s bát đ treo dây. S đ ng cĩ ưu đim r ti n, ch t o hàng lo t và cĩ c u trúc là m t kh i, d lp đ t. 1.5.5. Các lo i thi t b , v t t ư khác: Ngồi nh ng v t t ư chính nĩi trên, trong m ng đin cịn cĩ hàng ngàn ch ng lo i v t t ư thi t b khác nhau. M i lo i v t t ư thi t b đ u cĩ ch c n ăng, nhi m v riêng c a nĩ và đưc tính tốn xác đnh giai đon thi t k . Ví d : máy c t đin làm nhi m v c t đưng dây ra kh i ngu n đin, dao cách ly dùng đ t o kho ng h v đin cho ng ưi trèo lên s a ch a, dao ti p đt đ n i đ t an tồn, t bù cơng su t ph n kháng, Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 19
20. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c Trong giai đon quy ho ch khơng c n quan tâm đ n vi c tính tốn các thi t b này. 1.6. Các thơng s đ c tr ưng cho ch đ làm vi c c a h th ng đin: 1.6.1. Cơng su t tác d ng: Cơng su t tác d ng là cơng su t tiêu tán trên đin tr R ho c cơng su t h u ích trên tr c c ơ ca các đ ng c ơ (ví d tr c c ơ c a máy b ơm n ưc, tr c c ơ c a qu t đin, ) P U U R R Bp đin P nhi t ðng c ơ đin P cơ Vi thi t b tiêu th đin n ăng đ bi n thành nhi t n ăng nh ư lị đin tr , b p đin, bĩng đèn si đ t, thì cơng su t tác d ng P là cơng su t tiêu tán trên đin tr th c R c a thi t b . Vi các thi t b đin là đng c ơ, ví d trong t l nh s d ng đ ng c ơ đ nén khí, máy git s d ng đ ng c ơ đ v t, thì nĩ bi n đin n ăng thành c ơ n ăng. ðây là lo i thi t b tiêu dùng đin ph bi n nh t trong l ưi đin. Ngồi ra cịn cĩ các thi t b đin bi n đ i đin n ăng thành các d ng n ăng l ưng khác nh ư hĩa n ăng (khi n p đin cho xe đ p đin), n ăng l ưng sĩng viba (lị vi sĩng), Tt c các thi t b đin cĩ tiêu th n ăng l ưng c a l ưi đin, dù bi n đ i thành c ơ n ăng, nhi t n ăng, đ u đưc mơ hình hĩa b ng m t đin tr R t ươ ng đươ ng nh ư trên hình v . Vi m t h tiêu th đin (m t xí nghi p, m t khu đơ th , m t thành ph , m t t nh, ) th c ch t c ũng là t p h p c a các thi t b tiêu th đin (trong đĩ ch y u là đng c ơ đin). Theo đnh lu t b o tồn n ăng l ưng thì cơng su t tác d ng c a h tiêu th b ng t ng cơng su t tác d ng ca t t c thi t b đin c ng v i cơng su t tác d ng t n hao trong m ng đin. Ký hi u cơng su t tác d ng là P. Cơng su t P đưc b o tồn, t c là v i n thi t b trong nhà máy thì cơng su t t ng c a chúng là P = P 1 + P 2 + + P n Cơng su t tác d ng đo b ng W, kW, MW. 1.6.2. Cơng su t ph n kháng Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 20
21. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c Cơng su t ph n kháng là cơng su t trao đ i trên đin kháng X. Theo lý thuy t k thu t đin, cơng su t ph n kháng do các cu n dây và t đin tiêu th . Trong th c t các thi t b tiêu th đin ch y u là các cu n dây (dây qu n trong các đng c ơ đin), do đĩ khi nĩi đ n cơng su t ph n kháng c a ph t i đin ta hi u ngay đĩ là ph n cơng su t trên các đng c ơ. T đin ch đưc xem xét trong thi t k các h th ng bù, trong bài gi ng này khơng đ c p đ n. ph n trên ta đã bi t L là ph n t n p/phĩng năng l ưng liên t c theo s đ i chi u c a dịng đin. C ưng đ n ăng l ưng n p/phĩng năng l ưng trong cu n dây gi là cơng su t ph n kháng. ðây là l ưng cơng su t khơng sinh ra cơng nên khơng tính ti n đin, tuy nhiên vi c np/phĩng n ăng l ưng vào cu n dây d n đ n cĩ lu ng cơng su t dn truy n trên đưng dây t i đin và làm x u đi tình tr ng làm vi c c a h th ng đin. T tr ưng do dây XL qu n t o ra U Pcơ Ph n quay Ph n đ ng yên (roto) (stato) Sơ đ nguyên lý đng c ơ đin Dây qu n trong đ ng c ơ đin Vi m t h tiêu th đin, t ươ ng t nh ư cơng su t tác d ng, cơng su t ph n kháng c a h tiêu th b ng t ng cơng sut ph n kháng c a t t c thi t b đin c ng v i cơng su t ph n kháng tn hao trong m ng đin. Ký hi u cơng su t ph n kháng là Q. Cơng su t Q đưc b o tồn, t c là v i n thi t b trong nhà máy thì cơng su t t ng c a chúng là Q = Q 1 + Q 2 + + Q n Cơng su t tác d ng đo b ng VAr, kVAr (ch R = Reaction ngh ĩa là ph n kháng) 1.6.3. Cơng su t bi u ki n (cơng su t tồn ph n) Nh ư v y thi t b đin trong h th ng đin ch y u là đng c ơ, trong đĩ cĩ 2 thành ph n c ơ bn đưc mơ hình hĩa thành R và X. Ph n t R đ c tr ưng cho n ăng l ưng sinh cơng c a thi t b đin, cịn X đc tr ưng cho cơng su t ph n kháng (vơ cơng). cùng m t th i đim thi t b đin tiêu th R đ ng th i n p (ho c phĩng) n ăng l ưng trên R. Nh ư v y ph i cĩ m t đ i l ưng t h p ca c P, Q. Theo lý thuy t k thu t đin, t h p này gi là cơng su t bi u ki n, ký hi u S và đưc tính theo cơng th c S =P2 + Q 2 . Thi t b đin R X V thi t b đin U Mơ hình hĩa c a các thi t b tiêu th đin Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 21
22. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c S khơng gi ng P và Q ch nĩ khơng tuân theo đ nh lu t b o tồn n ăng l ưng, t c là 2 2 khơng cĩ bi u th c S = S 1 + S 2 + + S n. Do đĩ mu n tính S ta ch cĩ cơng th c S =P + Q . ðơ n v cơng su t bi u ki n là VA hay kVA. 1.6.4. H s cơng su t cos ϕϕϕ P H s cơng su t đưc xác đ nh theo cơng th c: cos ϕ = S Là h s (khơng cĩ đơ n v ) nĩi lên hi u qu s d ng đin ca thi t b . Th t v y, P là cơng su t h u ích sinh cơng nên khơng th thay đ i đưc, Q là cơng su t vơ cơng, do đĩ n u cos ϕ l n (t c là ϕ bé) thì Q s gi m. L ưng Q gi m trong khi P gi nguyên cĩ ngh ĩa là thi t b ho t đ ng hi u qu . S Q Gi a P, Q, S, cos ϕ t o thành m t tam giác vuơng g i là tam giác cơng su t. Khi nĩi đn ph t i đin là ta hình dung ϕ ngay đn tam giác cơng su t. Ch c n bi t 2 thơng s c a tam P giác cơng su t là ta cĩ th tính đưc các tham s khác. Ví d ta cĩ: Q = P.tg ϕ, S= P2 + Q 2 , P = S.cos ϕ, Q = S.sin ϕ, 1.6.5. ðin áp: - ðin áp là hi u đin th gi a 2 đim b t k ỳ c a m ng đin. ðin áp th c t trên dây d n đin đang v n hành khơng ph i là h ng s mà là m t giá tr dao đ ng quanh U đm. ðin áp là ch tiêu quan tr ng nh t đ đánh giá ch t l ưng cung c p đin. ðin áp cao h ơn hay th p h ơn U đm đu làm cho tình tr ng c a thi t b đin x u đi. Ta xét m t s ví d sau đ th y rõ điu đĩ: + M t đèn s i đ t U đm phát quang thơng 100%, khi đin áp 95%U đm quang thơng gi m mt 18%, cịn khi đin áp 90%U đm thì quang thơng gi m 30%. Ng ưc l i n u đin áp 105%U đm thì quang thơng t ăng nh ưng tu i th gi m 1/2, khi đin áp 110%U đm thì tu i th ch cịn 1/3. + ðng c ơ đin: Khi U = 90%U đm thì mơmen quay c a đ ng c ơ M=81%M đm và cĩ th làm đng c ơ ng ng quay (khi đang làm vi c) ho c khơng kh i đ ng đưc (khi b t máy). Mơ men quay gi m làm cho s n ph m s n xu t ra b h ng ho c kém ch t l ưng (ví d l c nén khuơn đúc sn ph m nh a khơng đ ). M t khác khi đin áp trên đng c ơ gi m 10% nĩ s phát nĩng m nh hơn (do quá t i) làm cách đin mau h ng nên tu i th gi m đi m t n a. Vi c duy trì đin áp U đm d c chi u dài đưng dây là điu khơng t ưng. Chính vì các lý do trên mà Lu t ðin l c quy đ nh đ dao đ ng đin áp t i đa ch là 5%, tc là ∆U% = ± 5%. Ngu n đin ðưng dây t i đin 1,05U đm Uđm Uđm Uđm 0,95U đm Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 22
23. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c Trên đưng dây t i đin, v trí g n ngu n đin cĩ đin áp cao h ơn các v trí cu i ngu n đin là do t n th t đin áp trên dây d n khi cĩ dịng đin ch y qua (khi khơng cĩ dịng đin thì khơng cĩ t n th t đin áp). ð đ m b o dao đ ng ∆U% = ± 5% thì t i ngu n đin ng ưi ta duy trì đin áp b ng 1,05U đm cịn cu i ngu n ph i đ m b o 0,95U đm. Ví d : h th ng đin ba pha sinh ho t cĩ đin áp đ nh m c 380/220V, t c là U dây =380V và Up=220V. Các h xa ngu n đin nh t ph i cĩ đin áp 361/209V và t i v trí tr m bi n áp c p đin s cĩ đin áp 399/231V. Trong th c t đin áp dây t i tr m bi n áp luơn đưc ngành đin điu ch nh đ m b o m c 400V. ðơ n v c a đin áp là V, kV. - Trong h th ng đin, đin áp đo gi a 2 dây pha g i là đin áp dây, ký hi u U d. ðin áp đo gi a 1 dây pha v i dây trung tính g i là đin áp pha, ký hi u U p. = Gi a U d và U p cĩ m i liên h nhau qua cơng th c: Ud3 U p Dây pha A U Ud d Dây pha B U Ud p Up Dây pha C Up Dây trung tính N - Trên m t dây d n đin, đin áp đo đưc t i 2 đim khác nhau đưc g i là đin áp t n th t. Nguyên nhân gây ra t n th t đin áp là do đin tr R và đin kháng X trên dây dn gây ra. ðin áp tn th t đưc ký hi u là ∆U. Tn th t đin áp cĩ tác h i r t l n đ i v i h th ng đin. nhà máy đin cung c p đ đin áp U đm nh ng do t n th t đin áp nên đin áp t i n ơi tiêu th U 2 < U đm và n u t n th t nhi u quá thì các thi t b t i h tiêu th ho t đ ng kém hi u qu , th m chí cĩ th ng ng ho t đ ng. Do đĩ Lu t đin l c quy đ nh t n th t đin áp t i đa ∆U% = 5%. Khi l p quy ho ch c p đin nh t thi t ph i tính tốn ki m tra m c t n th t này. ∆U Uđm U2 ðưng dây cp đin 1.6.6. Dịng đin: Dịng đin là dịng chuy n d ch cĩ h ưng c a các đin tích. ðưng dây truy n t i đin đ u đưc làm t kim lo i màu nh ư đng, nhơm, ðây là nh ng v t li u ch a đ y các đin t (electron) trong m ng tinh th nguyên t , ch c n m t l c đin t tác d ng r t bé thì các đin t l p ngồi cùng đã tách kh i s c hút c a h t nhân đ trơi theo h ưng l c tác d ng. M t đon dây kim lo i ch a đ y electron t ươ ng t nh ư m t đon ng n ưc cĩ ch a đ y n ưc. Khi m nưc thì n ưc ch y ra ngay l p t c và nhà máy cung c p bù vào s n ưc v a cháy ra. T ươ ng t khi b t đèn thì electron trong kim lo i ch y vào bĩng đèn ngay l p t c và nhà máy đin cung Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 23
24. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c cp bù electrong vào đon dây d n. T c đ chuy n đ ng c a electron trong dây d n r t bé, ch kho ng vài milimet trong 1 giây nh ưng t c đ truy n c a đin t tr ưng d c theo dây đin thì gn b ng t c đ ánh sáng. Xét v chi u thì dịng đin m t chi u m i cĩ chi u th c s cịn dịng đin xoay chi u khơng cĩ chi u th c s mà đo chi u liên t c v i chu k ỳ T=0,02s. Dịng đin trên dây pha cung c p cho ph t i cĩ cơng su t ba pha S là: S P2+ Q 2 I = = 3.Ud 3. U d Trong cơng th c này P, Q, S đu l y là cơng su t c a c 3 pha cịn U d là đin áp dây. L ưu ý là P = 3P 1pha , Q = 3Q 1pha nh ưng S ≠ 3S 1pha . ðơ n v c a dịng đin là A, kA. - Dịng đin cho phép: Dịng đin ch y qua dây d n luơn gây ra hi n t ưng phát nĩng dây, nh t là dây cáp cĩ v b c nh a bên ngồi thì nhi t t a ra mơi tr ưng r t khĩ. Nhi t t a trong dây d n nĩng t i m t m c nào đĩ s làm dây d n mt đi tính ch t d n đin c a nĩ, nu là cáp bc thì nhi t đ cao làm l p v cách đin b bi n ch t th m chí cĩ th b cháy (nhi t đ trên 65 0C là ch t XLPE hay PVC đã b h ng). Chính vì v y m i lo i dây d n đin cĩ m t giá tr dịng đin gi i h n đ nĩ cĩ th làm vi c lâu dài mà khơng b phát nĩng quá gi i h n cho phép gi là dịng đin cho phép , ký hi u I cp . - I cp là giá tr ph thu c vào điu ki n mơi tr ưng xung quanh nh ư: nhi t đ , đ m, mơi tr ưng đ t hay n ưc, ch đ t a nhi t, ch đ làm mát, s l ưng cáp song song, s l p cáp ch ng lên nhau, Do ph thu c vào quá nhi u y u t nh ư v y nên đ th ng nh t cách xác đ nh giá tr I cp cho t t c các nhà ch t o, ng ưi ta quy đ nh điu ki n tiêu chu n đ xác đ nh I cp nh ư sau: + Nhi t đ mơi tr ưng xung quanh cáp 30 0C + Dây đin đưc đ t trong mơi tr ưng h , ch cĩ 1 s i đ c l p + Tăng dịng đin ch y qua dây d n cho đ n khi ru t dây d n nĩng đ n 65 0C thì d ng l i và giá tr này là I cp đưc tt c các nhà ch t o ghi trong catologue. - I cp đưc nhà ch t o xác đ nh điu ki n tiêu chu n, khi thi t k ph c v thi cơng ph i tính quy đi giá tr này v điu ki n mơi tr ưng th c t l p đt (tham kh o thêm giáo trình ðin cơng trình c a tác gi Tr n Th M H nh). 1.7. Ch t l ưng đin năng : ðin n ăng c ũng là m t lo i hàng hĩa do đĩ nĩ c ũng ph i cĩ các ch tiêu đánh giá ch t l ưng khi cung c p cho ng ưi tiêu dùng (là các h tiêu th đin). ðin n ăng là lo i s n ph m đ c bi t th hi n ch nh h ưng r t r ng l n đ n nhi u đ i t ưng, là s n ph m khĩ tích l ũy mà ph i dùng ngay, là s n ph m cĩ yêu c u k thu t cao. Nu xét theo gĩc đ k thu t đin thì ch t l ưng đin đưc đánh giá qua r t nhi u ch tiêu. Tuy nhiên ch xét theo gĩc đ cung c p và s d ng đin thơng th ưng thì ch t l ưng đin đưc đánh giá qua 2 ch tiêu là đ l ch đin áp và đ l ch t n s . V phía đơn v cung c p đin (các cơng ty đin l c): theo quy đ nh c a Nhà n ưc, đin áp ti b t k ỳ đim nào trên l ưi đin mà nhà cung c p đin bán cho h tiêu th luơn ph i n m trong gi i h n ± 5% giá tr đ nh m c cịn đ l ch t n s ph i n m trong gi i h n 50± 0,2Hz. Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 24
25. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c V phía đơn v s d ng đin dân d ng và sinh ho t khơng cĩ ràng bu c gì v ch t l ưng đin nh ưng v i các đơn v s n xu t, kinh doanh, d ch v n u mua đin v i cơng su t t 80kW tr lên ph i đă ng ký bi u đ ph t i ( đă ng ký m c cơng su t t ng gi trong ngày), ph i đ m b o h s cơng su t cos ϕ ≥ 0,85. M t s ph t i đin đ c bi t nh ư lị luy n thép, lị nung, c n ph i cĩ th a thu n thêm nhi u ch tiêu khác vì chúng là nh ng thi t b gây h i cho l ưi đin (làm nhi u l ưi đin, ch p ch n cho các ph t i đin xung quanh, ). Trong quy ho ch c p đin khơng c n tính tốn ki m tra v t n s vì t n s do các cơng ty phát đin và các trung tâm điu đ điu ch nh. Tuy nhiên giai đon quy hoch b t bu c ph i ki m tra đ l ch đin áp đim cĩ ph t i xa ngu n đin nh t xem cĩ đ m b o ch t l ưng hay khơng. 1.8. Hành lang an tồn c a các cơng trình đin ðưng dây t i đin và tr m bi n áp là nh ng ngu n nguy hi m cao đ , nh t là khi đi trong các khu dân c ư. Nguy c ơ x y ra phĩng đin t đưng dây t i đin đ n ng ưi và thi t b g n là rt cao. ð phịng tránh điu này x y ra thì các cơng trình đin ph i cĩ m t hành lang an tồn nh t đ nh, khi vi ph m hành lang này cĩ th gây nguy hi m cho đ i t ưng đang xâm nh p vào hành lang. Hành lang cơng trình đin đưc quy đ nh trong Lu t ðin l c và Ngh đ nh s 106/2005/N ð-CP. Vi c dành ra hành lang an tồn cho cơng trình đin, nh t là hành lang tuy n đưng dây đng ngh ĩa v i vi c ph i dành qu đ t cho hành lang. Khi l p quy ho ch h th ng c p đin ph i th hi n ph m vi hành lang trên b n v , th ng kê di n tích và chi u dài hành lang, ph m vi đưc s d ng hành lang c a l ưi đin. Mu n v y chúng ta ph i tìm hi u các quy đ nh c a pháp lu t v đin l c. 1.8.1. Hành lang b o v an tồn đưng dây d n đin trên khơng: Hành lang b o v an tồn c a đưng dây d n đin trên khơng là kho ng khơng gian d c theo đưng dây và đưc gi i h n nh ư sau: - Chi u dài hành lang đưc tính t v trí đưng dây ra kh i ranh gi i b o v c a tr m này đn v trí đưng dây đi vào ranh gi i b o v c a tr m k ti p. - Chi u r ng hành lang đưc gi i h n b i hai m t th ng đ ng v hai phía c a đưng dây, song song v i đưng dây, cĩ kho ng cách t dây ngồi cùng v m i phía khi dây tr ng thái tĩnh theo quy đ nh trong b ng sau: ðin áp ðn 22 kV 35 kV 66-110 kV 220 kV 500 kV Lo i dây Dây b c Dây tr n Dây b c Dây tr n Dây tr n Kho ng cách (b) 1,0 m 2,0 m 1,5 m 3,0 m 4,0 m 6,0 m 7,0 m B r ng hành lang đưng dây = 2b + D Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 25
26. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c Trong cơng th c tính b r ng hành lang đưng dây t i đin trên thì D đưc g i là kho ng cách pha c a đưng dây và đưc xác đ nh theo Quy ph m trang b đin 11TCN-19-2006. U D≥ + 0, 45 f vi đưng dây cĩ c p đin áp ≤ 22 kV 110 U D≥ +0,65 f +λ vi đưng dây cĩ c p đin áp ≥ 35 kV 110 Vi f là đ võng c a dây d n đin (tính b ng m), U là đin áp đ nh m c c a đưng dây (tính b ng kV), λ là đ dài chu i cách đin treo dây (tính b ng m), D là kho ng cách pha (tính bng m). B r ng hành lang đưng dây đin D b b n hành lang n hành n hành lang i h i h ng gi ng gi ph ph M M Dây d n đin ð võng f là tham s ph thu c vào điu ki n mơi tr ưng xung quanh và ng su t xác l p ban đu khi thi cơng l p dây. Giá tr f th ưng ph thu c vào nhi t đ , t c đ giĩ, điu ki n b ăng giá, và đưc tính tốn chính xác trong giai đon thi t k k thu t mà thu t ng chuyên mơn gi là bài tốn c ơ lý đưng dây . Theo quy đnh, giá tr f ph i l y ng v i điu ki n nhi t đ l n nh t T max tùy vùng khí h u do B Xây d ng cơng b trong Thơng t ư 29/2009/TT-BXD. ðây là vn đ ph c t p, địi h i ki n th c chuyên sâu v nhi u l ĩnh v c nh ư k thu t đin, cơ h c, sc bn v t li u, tin h c, tốn h c, và địi h i nhi u cơng s c mi tính tốn đưc. giai đon quy ho ch ta khơng th tính tốn chính xác đưc mà ph i d a vào các cơng th c g n đúng sau: f≈ 71. L 2 Khi ti t di n dây đin ≤ 70mm 2 f≈ 77. L 2 Khi ti t di n dây đin ≥ 95mm 2 và ≤ 185mm 2 f≈ 85. L 2 Khi ti t di n dây đin ≥ 240mm 2 Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 26
27. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c Vi f tính b ng m, L là kho ng cách gi a 2 c t tính b ng km. Cơng th c này đ đ chínhd xác đ xác đnh b r ng hành lang đưng dây đin trong đ án quy ho ch. Chi u dài chu i cách đin đ dây λ c ũng ph i xác đ nh chính xác t thi t k k thu t vì khi đĩ m i bi t đưc ch ng lo i, hãng s n xu t t c là cĩ catologue c a nhà ch t o chu i s . giai đon quy ho ch ta cĩ th tính g n đúng theo cơng th c sau: λ ≈ 0,5 + 0,146.n Vi n là s bát s trong chu i tm tính nh ư sau: ðin áp đ nh m c (kV) 15 22 35 110 220 500 n 2 2 3 7 14 32 Tĩm l i, giai đon quy ho ch, n u khơng cĩ s li u chính xác thì cĩ th tính g n đúng kho ng cách pha ti thi u nh ư sau: U D= + 3,95. L vi đưng dây cĩ c p đin áp ≤ 22 kV 110 U D=+0,65 77. L2 ++ 0,5 0,146. n vi đưng dây cĩ c p đin áp ≥ 35 kV 110 - Chi u cao hành lang đưc tính t đáy mĩng c t đ n đim cao nh t c a cơng trình c ng thêm kho ng cách an tồn theo chi u th ng đ ng quy đ nh trong b ng sau: ðin áp ðn 35 kV 66 đn 110 kV 220 kV 500 kV Kho ng cách c ng thêm 2,0 m 3,0 m 4,0 m 6,0 m Vi cáp đin (l ưu ý khơng ph i là dây b c) đi trên m t đ t ho c treo trên khơng thì hành lang an tồn c a nĩ là kho ng khơng gian d c theo đưng cáp đin và đưc gi i h n v các phía là 0,5 m tính t m t ngồi c a s i cáp ngồi cùng. Gi i h n hành lang V cáp đưng cáp đin đ t n i Ru t cáp Do chi u dài c a đưng dây d n đin trên khơng r t l n, b r ng hành lang c ũng l n, do đĩ nu dành hồn tồn đt đai trong hành lang cho cơng trình đin thì s gây lãng phí r t l n, nh t Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 27
28. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c là đt đai đơ th . Chính vì v y Nhà n ưc v n cho phép xây d ng nhà , cơng trình và tr ng cây trong hành lang đưng đin nh ưng ph i đ m b o m t s yêu c u riêng sau đây: a) Tr ng cây trong hành lang: Tr ưng h p 1: ði v i đưng dây d n đin cĩ đin áp đ n 35 kV trong thành ph , th xã, th tr n thì kho ng cách t đim b t k ỳ c a cây đ n dây d n đin tr ng thái t ĩnh khơng nh hơn kho ng cách quy đ nh trong b ng sau: ðin áp ðn 35 kV Dây b c Dây tr n Kho ng cách 0,7 m 1,5 m Tr ưng h p 2: ði v i đưng dây cĩ đin áp t 66 kV đ n 500 kV trong thành ph , th xã, th tr n thì cây khơng đưc cao h ơn dây d n th p nh t tr tr ưng h p đ c bi t ph i cĩ bi n pháp k thu t đ m b o an tồn và đưc U ban nhân dân t nh, thành ph tr c thu c Trung ươ ng cho phép. Kho ng cách t đim b t k ỳ c a cây đ n dây d n khi dây tr ng thái t ĩnh khơng nh h ơn kho ng cách quy đ nh trong b ng sau: ðin áp 66 đn 110 kV 220 kV 500 kV Dây tr n Kho ng cách 2,0 m 3,0 m 4,5 m Tr ưng h p 3: ði v i đưng dây ngồi thành ph , th xã, th tr n thì kho ng cách t đim cao nh t c a cây theo chi u th ng đ ng đ n đ cao c a dây d n th p nh t khi đang tr ng thái tĩnh khơng nh h ơn kho ng cách quy đ nh trong b ng sau: ðin áp ðn 35 kV 66 đn 110 kV 220 kV 500 kV Dây b c Dây tr n Dây tr n Kho ng cách 0,7 m 2,0 m 3,0 m 4,0 m 6,0 m b) Xây nhà và cơng trình trong hành lang: - Khơng cho phép xây nhà và cơng trình trong hành lang đưng dây 500 kV - V i đưng dây t 220kV tr xu ng, nhà và cơng trình đưc xây d ng trong hành lang khi th a mãn các điu ki n sau: + Mái l p và t ưng xây ph i làm b ng v t li u khơng cháy; + Mái l p, khung nhà và t ưng bao b ng kim lo i ph i n i đ t. Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 28
29. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c + Khơng gây c n tr đưng ra vào đ ki m tra, b o d ưng, thay th các b ph n cơng trình lưi đin cao áp; + Kho ng cách t b t k ỳ b ph n nào c a nhà , cơng trình đn dây d n g n nh t khi dây tr ng thái t ĩnh khơng đưc nh h ơn kho ng cách quy đ nh trong b ng sau: ðin áp ðn 35 kV 66 đn 110 kV 220 kV Kho ng cách 3,0 m 4,0 m 6,0 m + C ưng đ đin tr ưng ≤5 kV/m t i đim b t k ỳ ngồi nhà cách m t đ t 1 mét và ≤1kV/m t i đim b t k ỳ bên trong nhà cách m t đ t 1 mét. 1.8.2. Hành lang b o v an tồn đưng cáp đin ng m: - Chi u dài hành lang đưc tính t v trí cáp ra kh i ranh gi i ph m vi b o v c a tr m này đn v trí vào ranh gi i ph m vi b o v c a tr m k ti p. - Chi u r ng hành lang đưc gi i h n b i: + M t ngồi c a m ươ ng cáp đi v i cáp đt trong m ươ ng cáp; + Hai m t th ng đ ng cách m t ngồi c a v cáp ho c s i cáp ngồi cùng v hai phía c a đưng cáp đin ng m đ i v i cáp đ t tr c ti p trong đ t, trong n ưc đưc quy đ nh trong b ng sau: ðt tr c ti p trong đ t ðt trong n ưc Lo i cáp đin ðt n ðt khơng n Nơi khơng cĩ tàu Nơi cĩ tàu thuy n đnh đnh thuy n qua l i qua l i Kho ng cách (b) 1,0 m 1,5 m 20,0 m 100,0 m - Chi u cao đưc tính t m t đ t ho c m t n ưc đ n: + M t ngồi c a đáy mĩng m ươ ng cáp đi v i cáp đ t trong m ươ ng cáp; + ð sâu th p h ơn đim th p nh t c a v cáp là 1,5m đi v i cáp đ t tr c ti p trong đ t ho c trong n ưc. B r ng hành lang ( đt trong đ t) B r ng hành lang (đt trong m ươ ng) b b M t đ t Mt đ t Mt đ t Mươ ng đt Mươ ng cáp bêtơng Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 29
30. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c Trong ph m vi hành lang đưng cáp đin ng m c m xây d ng nhà và cơng trình, c m tr ng cây hay b trí v t n ng. V i nhà và cơng trình xây d ng g n hành lang thì ho t đng c a nĩ c ũng khơng đưc gây nh h ưng đ n ch đ v n hành c a cáp đin ng m, ví d n ưc th i ra t cơng trình khơng đưc ch y vào vùng hành lang, 1.8.3.Hành lang đưng dây t i đin m ch kép: Khi c n nâng cao đ tin c y cung c p đin ng ưi ta cĩ th s d ng 2 m ch đin 3 pha riêng bi t n i t m t ngu n đin đ n h tiêu th g i là mch kép . M t tr ưng h p khác c ũng ph i s dng m ch kép đĩ là khi dây d n quá to, c t khơng th đ đưc thì ng ưi ta ph i làm 2 m ch đin riêng đ đ m b o k t c u nh g n hơn (ví d đưng dây 500 kV dùng 2 m ch đi trên hai ct khác nhau). Hai m ch đin cĩ th l p trên cùng m t c t và ta cĩ th g i là mch đin song song . V i lo i đưng dây này m i m ch đưc b trí 1 bên c t. Ví d m ch 1 b trí các pha A 1B1C1 bên trái cịn m ch 2 b trí các pha A 2B2C2 bên ph i. Khi thi t k ph i tính tốn kho ng cách gi a 2 mch sao cho khi cĩ ng ưi lên s a ch a 1 m ch (do h ư h ng hay khi b o d ưng) thì m ch kia vn mang đin bình th ưng. Hai m ch c ũng cĩ th khơng đi chung c t mà đi riêng, khi đĩ ta ch đưc phép g i là m ch kép. ðưng dây t i đin 1 H tiêu th Ngu n đin ðưng dây t i đin 2 Hành lang b o v an tồn c a đưng dây m ch kép đi trên các c t riêng đưc xác đ nh gi ng nh ư đưng dây t i đin m ch đơn. Hành lang b o v an tồn c a đưng dây m ch kép đi chung c t (m ch song song) đưc xác đnh t dây ngồi cùng c a m i m ch. Riêng kho ng gi a 2 m ch đưc quy đ nh nh ư sau: Gi L1 là kho ng cách t dây d n đin đ n c t. L2 là kho ng cách gi a 2 m ch đin. bct là b r ng c a thân ct ngang qua đim l p dây đin. ðin áp ≤ 110kV 220kV 500kV Kho ng cách L 1 ≥1,5m ≥2,5m ≥4m ≤ 22kV 35kV 110kV 220kV 500kV ðin áp Dây Dây Cách đin Cách tr n bc đng đin treo Kho ng cách L 2 ≥2m ≥1m ≥2,5m ≥3m ≥4m ≥6m ≥8,5m B r ng hành lang đưng dây kép = 2b + L 2 = 2b +2L 1+b ct Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 30
31. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c B r ng hành lang đưng dây kép L2 b b A 1 A2 B 1 B2 L1 L1 C 1 C2 Dây d n đin Khi thi t k quy ho ch c n l ưu ý ph n đ t dành cho hành lang đưng dây t i đin m ch kép ph i r ng h ơn so v i đưng dây m ch đơn vì ngồi b r ng hành lang nh ư m ch đơn nĩ cịn kho ng khơng gian n m gi a hai m ch. ðiu này ph i đ c bi t l ưu ý vì trên s ơ đ m t b ng quy ho ch, đưng dây t i đin ch đưc ký hi u b ng m t đưng th ng cho dù đĩ là m ch đơn hay mch kép. H ơn n a kho ng cách gi a 2 m ch r t bé so v i di n tích quy ho ch nên khơng th hi n đưc khơng gian gia 2 m ch. 1.8.4. Hành lang b o v an tồn tr m đin: Hành lang b o v an tồn tr m đin là kho ng khơng gian bao quanh tr m đin và đưc gi i hn nh ư sau: - ði v i các tr m đin khơng cĩ t ưng, rào bao quanh, hành lang b o v tr m đin đưc gi i h n b i khơng gian bao quanh tr m đin cĩ kho ng cách đ n các b ph n mang đin g n nh t c a tr m đin theo quy đ nh trong b ng sau: ðin áp ðn 22 kV 35 kV Kho ng cách 2,0 m 3,0 m - ði v i tr m đin cĩ t ưng ho c hàng rào c đ nh bao quanh, chi u r ng hành lang b o v đưc gi i h n đ n m t ngồi t ưng ho c hàng rào; chi u cao hành lang đưc tính t đáy mĩng sâu nh t c a cơng trình tr m đin đ n đim cao nh t c a tr m đin c ng thêm kho ng cách an tồn theo chi u th ng đ ng quy đ nh t i bng sau: Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 31
32. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c ðin áp ðn 35 kV 66 đn 110 kV 220 kV 500 kV Kho ng cách c ng thêm 2,0 m 3,0 m 4,0 m 6,0 m Trong ph m vi hành lang tr m đin c m xây d ng nhà và cơng trình, c m tr ng cây. V i nhà và cơng trình xây d ng g n hành lang thì ho t đng c a nĩ c ũng khơng đưc gây nh hưng đ n ch đ v n hành c a tr m đin. 1.9. Ni dung cơng tác l p quy ho ch cp đin Nh ư trên đã nĩi giá thành s n ph m s n xu t ra c a n n kinh t luơn luơn cĩ m t t l giá tr đin n ăng nh t đ nh, do đĩ xét trên tồn b giá tr n n s n xu t c a m t qu c gia thì giá tr do đin n ăng t o ra r t l n. Nh ư v y vi c quy ho ch h p lý h th ng đin qu c gia nĩi chung và h th ng cp đin nĩi riêng s gĩp ph n gi m giá thành s n ph m, nâng cao s c c nh tranh c a n n kinh t . Yêu c u và n i dung cơng tác quy ho ch c p đin đ u ph i xu t phát t nguyên t c đĩ. 1.9.1. Yêu c u c ơ b n: - H th ng đin ph i tin c y trong cung c p đin theo phân lo i h tiêu th - ðm b o ch t l ưng đin n ăng cung c p - T i ưu v kinh t - k thu t: V n đ u t ư th p nh t; Chi phí v n hành hàng n ăm bé nh t; Tn th t đin n ăng bé nh t; H ưng đi c a đưng dây đin ph i thu n l i cho cơng tác v n hành, sa ch a, - An tồn cho ng ưi g m cơng nhân v n hành c ũng nh ư nhân dân s ng g n đưng dây đin đi qua. - ðm b o hành lang an tồn theo quy đnhc a pháp lu t - Các nhà máy nhi t đin và các tr m ngu n 500KV ph i b trí g n các trung tâm ph t i đin l n, g n các l ưi đin cao áp qu c gia, g n các đ u m i giao thơng l n nh ư b n c ng, đưng qu c l , đưng s t, n ơi thu n ti n cho các tuy n đin đ u n i v i nhà máy đin, tr m đin; khơng đ t trong khu v c n i th , n ơi b ng p l t và ph i tuân th các yêu c u v v sinh mơi tr ưng. - Các tr m ngu n 220KV ph i đ t khu v c ngo i th . Tr ưng h p b t bu c ph i đưa sâu vào n i th , khơng đt t i các trung tâm đơ th và ph i cĩ đ di n tích đ t tr m, cĩ đ các hành lang đ đưa các tuy n đin cao và trung áp n i v i tr m. N u đ t tr m g n các trung tâm đơ th ca các thành ph l n lo i I ho c lo i đ c bi t, ph i dùng tr m kín. - Các tr m 110KV đt trong khu v c n i th các đơ th t lo i II đ n lo i đ c bi t ph i dùng tr m kín. - Khơng quy ho ch các tuy n đin 500KV đi xuyên qua n i th các đơ th . - L ưi đin cao áp 110KV và 220KV đi trong n i th c a các đơ th t lo i II đ n lo i đ c bi t ph i đi ng m. Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 32
33. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c - Khi quy ho ch l ưi đin cao áp ph i tuân th các quy đ nh c a Lu t đin l c v quy ho ch phát tri n đin l c đã đưc c ơ quan nhà n ưc cĩ th m quy n phê duy t và các quy đnh hi n hành v b o v an tồn cơng trình l ưi đin cao áp. - Trong đơ th khơng s d ng dây đin tr n tr n. Khi đi qua khu dân c ư đơ th ph i t ăng cưng h s an tồn v xây d ng và đin. 1.9.2. Ni dung lp quy ho ch c p đin Trong đ án quy ho ch xây d ng, ph n quy ho ch c p đin ph i nêu đưc nh ng ý chính sau đây: - ðánh giá hi n tr ng cung c p đin - tiêu th đin n ăng; hi n tr ng v ngu n đin, m ng lưi đin (các tuy n truy n t i và phân ph i), v trí, quy mơ các tr m bi n áp. - Xác đnh các ch tiêu c p đin và nhu c u đin n ăng (k c đin cho chi u sáng đơ th). - Xác đnh m ng l ưi truy n t i và phân ph i (110 KV, 35 KV, 22 KV); v trí, quy mơ các tr m bi n áp. - Xác đnh ch ươ ng trình và d án đ u t ư ưu tiên, xác đnh s ơ b t ng m c đ u t ư, d ki n ngu n l c th c hi n. - ðánh giá mơi tr ưng chi n l ưc. - Thi t l p các b n v quy ho ch tuy n đưng dây, v trí c c tr m bi n áp và qu đ t dành đ xây d ng các cơng trình này. - Quy đnh v t l b n đ quy ho ch c p đin (Ngh đ nh 08/2005/N ð-CP) + B n đ hi n tr ng và b n đ quy ho ch h th ng c p đin vùng 1/25.000-1/250.000 + B n đ hi n tr ng và b n đ quy ho ch chung h th ng c p đin đơ th 1/5.000-1/25.000 + B n đ hi n tr ng và b n đ quy ho ch chi ti t h th ng c p đin đơ th 1/2.000 ho c 1/500. + B n đ hi n tr ng và b n đ quy ho ch m ng l ưi h t ng k thu t các đim đan c ư nơng thơn trên đa bàn xã 1/5.000-1/25.000 + B n đ hi n tr ng và b n đ quy ho ch h t ng k thu t mt đim đan c ư nơng thơn 1/500-1/2.000 Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 33
34. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c CH ƯƠ NG 2: TÍNH TỐN NHU C U ðIN 2.1. Các đc tr ưng c ơ b n c a ph t i đin 2.1.1 Các thơng s đ c tr ưng cho ph t i đin ch ươ ng tr ưc ta đã làm quen v i khái ni m tam giác cơng su t, trong đĩ m i ph t i đin đưc đ c tr ưng b i 4 thơng s P, Q, S, cos ϕ cĩ quan h v i nhau thơng qua tam giác cơng su t. - Cơng su t tác d ng P, đơn v W, kW, MW - Cơng su t ph n kháng Q, đơn v Var, kVar, MVar S Q - Cơng su t bi u ki n S, đơn v VA, kVA, MVA - H s cơng su t cos ϕ. ϕ P Khi nĩi đn ph t i đin ta ph i ngh ĩ ngay đ n tam giác cơng su t đ tính tốn. Tp h p nhi u tam giác cơng su t thì P c a chúng đu cĩ b n ch t nh ư nhau, đĩ là kh n ăng sinh cơng. Cơng su t ph n kháng Q c a chúng c ũng cĩ b n ch t gi ng nhau, đĩ là ph n t np/phĩng n ăng l ưng. Ch cĩ S c a chúng cĩ b n ch t khác nhau tùy thu c vào giá tr c a cos ϕ. 2.1.2. Cách tính t ng ph t i đin t i m t nút: Trong thi t k quy ho ch c p đin các ph t i th ưng phân b r i rác trong khơng gian nghiên c u quy ho ch và chúng đưc cung c p đin t các nút chung. Mt trong các nhi m v khi thi t k quy ho ch c p đin là ph i xác đ nh đưc t ng ph t i ca các h tiêu th trong vùng quy ho ch, trong đĩ v n đ tính ph t i đin t i m t nút c a mng đin cĩ vai trị quan tr ng. Quá trình tính tốn ph t i t i m t nút hồn tồn d a vào tam giác cơng su t và ph i đ m b o nguyên t c cân b ng n ăng l ưng (cân b ng P và Q): T ng cơng su t (P ho c Q) đi vào m t nút b ng t ng cơng su t đi ra kh i nút. Ví d xét m t nút m ng nh ư hình v d ưi, ph t i đi vào là P, ph t i đi ra là P 1, P 2, , P n thì ta cĩ: = + + + P1 (h tiêu th 1) PP1 P 2 P n I = + ++ 1 QQ1 Q 2 Q n I I2 P P2 (h tiêu th 2) S =P2 + Q 2 (Ph t i t ng) In Q tg ϕ = P Pn (h tiêu th n) S P2+ Q 2 I = = 3Ud 3 U d Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 34
35. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c Ta cĩ th minh h a b ng s ơ đ vi c tính ph t i t ng nh ư hình v sau: S Q S 2 S Q n S1 2 Qn Q1 ϕ ϕ ϕ1 ϕ2 n P1 P2 Pn P Lưu ý r ng các bi u th c sau đây khơng t n t i và th ưng gây nh m l n khi tính tốn, c n ph i tránh: S ≠ S 1 + S 2 + + S n I ≠ I 1 + I 2 + + I n ϕ ≠ ϕ1 + ϕ2 + + ϕn V m t hình th c ta th y s d ĩ c ng các giá tr P và các giá tr Q v i nhau đưc vì chúng cùng ph ươ ng (chúng cĩ cùng b n ch t). Các giá tr S khơng th c ng đưc vì ph ươ ng c a chúng khác nhau tùy vào h s cơng su t. 2.1.3. Cách tính t ng ph t i đin trong vùng quy ho ch: Trong ph m vi ranh gi i quy ho ch cĩ r t nhi u nút ph t i, trong đĩ cĩ 1 nút ph t i t ng. Ngu n đin cung c p cho vùng quy ho ch b t đ u t i nút t ng, sau đĩ phân ph i đ n các nút con thơng qua đưng dây truy n t i đin. Ví d đ án quy ho ch m t khu đơ th cĩ nút t ng là nút c p ngu n đin cho c khu đơ th , các nút con là ph t i nhà máy, ph t i khu cơng nghi p, ph t i các khu dân c ư, ph t i chi u sáng cơng cng, Ví d khác: đ án quy ho ch c p đin cho m t t nh cĩ nút t ng là nút c p ngu n đin cho tồn t nh, các nút con là ph t i các huy n, các khu cơng nghi p t p trung, các cơng trình tiêu th đin l n (nhà cao t ng, trung tâm mua s m, ), Vi c truy n cơng su t t nút này đn nút kia luơn luơn cĩ t n hao cơng su t, do đĩ đ tính tốn ph t i m t nút nào đĩ ngồi vi c tính t ng ph t i các nút nh n cơng su t cịn ph i tính đn l ưng cơng su t t n hao trong m ng l ưi truy n t i. Vi c tính tốn ph i tuân theo nguyên tc b o tồn n ăng l ưng (b o tồn P và b o tồn Q). Nguyên t c tính t ng ph t i là tính d n t ph t i c p th p nh t lên cp cao h ơn. Ví d hình v d ưi là s ơ đ quy ho ch c p đin cho m t khu đơ th g m 12 đim nút ph t i đưc đánh s t 1-12 cĩ cơng su t tác d ng P 1÷P12 và cơng su t ph n kháng t ươ ng ng Q 1÷Q12 . Ngu n c p cho đơ th t i đu vào nút s 1, các nút cịn l i nh n đin t nút 1 thơng qua các đưng dây truy n t i. Trên m i đon đưng dây s cĩ m t l ưng cơng su t t n hao đưc ký Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 35
36. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c hi u là ∆P và ∆Q (ví d đưng dây t nút 10-12 cĩ t n hao ∆P10-12 , ∆Q10-12 ). Vi c tính tốn các giá tr t n hao cơng su t trên đưng dây truy n t i đin đưc đ c p các ch ươ ng sau. P2 P3 P4 Q2 ∆ Q3 ∆ Q4 P2-3 P3-4 ∆ Q2-3 ∆Q3-4 P6 P5 Q Q 6 P8 5 Q8 ∆ P∑ ∆P1-8 ∆P8-10 P10-11 ∆ ∆ Q∑ Q1-8 ∆Q8-10 Q10 -11 P1 P10 P11 Q1 Q10 Q11 P12 P7 P9 Q12 Q7 Q9 ð tính tốn cơng su t c p đ n nút 3 ta ph i c ng cơng su t c a ba h tiêu th nh n đin t i nút này là (P 4, Q 4), (P 5, Q 5), (P 6, Q 6) cùng v i cơng su t t n hao trên đưng dây truy n t i t ươ ng ng ( ∆P3-4, ∆Q3-4), ( ∆P3-5, ∆Q3-5), ( ∆P3-6, ∆Q3-6): P3 = (P 4+ ∆ P3-4) + (P 5+ ∆ P3-5) + (P 6+ ∆ P3-6) Q3 = (Q 4+ ∆ Q3-4) + (Q5+ ∆ Q3-5) + (Q 6+ ∆ Q3-6) Tươ ng t t i nút 2 ta cĩ: P2 = (P 3+ ∆ P2-3) Q2 = (Q 3+ ∆ Q2-3) Quá trình tính tốn c l p l i nh ư v y v i các nhánh khác theo nguyên t c t ph t i cu i cùng d n v đim cung c p ngu n đin, cu i cùng ta đưc: P∑ = (P 2+ ∆ P1-2) + (P 7+ ∆ P1-7) + (P 8+ ∆ P1-8) Q∑ = (Q 2+ ∆ Q1-2) + (Q 7+ ∆ Q1-7) + (Q 8+ ∆ Q1-8) Qua ví d trên ta cĩ th khái quát hĩa vi c tính t ng cơng su t ngu n đin cung c p cho khu vc quy ho ch là: n m = + ∆ PΣ ∑ Pi ∑ P k i=1 k = 1 n m = + ∆ QΣ ∑ Qi ∑ Q k i=1 k = 1 2 2 SΣ= P Σ + Q Σ QΣ tg ϕΣ = PΣ Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 36
37. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c 2+ 2 SΣ PΣ Q Σ IΣ = = 3Ud 3 U d Trong đĩ: n là s nút ph t i trong ph m vi quy ho ch m là s đưng dây truy n t i đin Pi, Q i là cơng su t tác d ng và phàn kháng ni tr c ti p vào nút i (khơng cĩ đưng dây). Thơng th ưng đây là cơng su t ph t i t i các nút. ∆Pk, ∆Qk là t n hao cơng su t tác d ng và ph n kháng trên đưng dây t i đin th k. Cách tính ∆Pk, ∆Qk đưc đ c p chi ti t trong ch ươ ng 4. 2.2. ðc đim ph t i đin đơ th ðơ th bao g m các thành ph , th xã, th tr n ho c các khu dân c ư t p trung ðc đim quan trong c a h th ng cung c p đin đơ th là: m t đ ph t i r t cao, đ a bàn ch t h p, yêu c u v an tồn và th m m cao, h th ng đin ph i chi m ít ngu n l c đ t đai, Ph t i m ng đin đơ th r t đa d ng, bao g m ph t i c a các khu chung c ư, ph t i c a khu v c hành chính s nghi p, ph t i c a các xí nghi p s n xu t và ph t i cơng c ng. Bài tốn xác đnh ph t i đin c a m t đơ th đưc th c hi n trên c ơ s ph t i tính tốn c a các đim t i trên đa bàn đơ th . 2.3. ðc đim ph t i đin nơng thơn H th ng cung c p đin cho khu v c nơng thơn, mi n núi cĩ đ c đim khác bi t v i h th ng c p đin đơ th mà cĩ th li t kê m t s nét c ơ b n sau: - M t đ ph t i th p và phân b khơng đ u trên ph m vi lãnh th r ng l n. ðiu đĩ gây khĩ kh ăn cho vi c đ u t ư cĩ hi u qu h th ng cung c p đin; - Ph t i r t đa d ng, bao g m các h dùng đin trong trong sinh ho t, trong s n xu t nh ư: tr ng tr t, th y l i, ch ăn nuơi, cơng nghi p nh , lị g ch, ch bi n th c ph m v.v. - S làm vi c c a r t nhi u thi t b đưc th c hi n ch đ ng n h n v i kho ng th i gian ngh khá dài, do đĩ th i gian s d ng trong ngày r t th p, ví d nh ư quá trình ch bi n th c ăn gia súc, quá trình v t s a v.v. - Ph n l n ph t i đin nơng nghi p tác đ ng theo mùa v , ví d các tr m b ơm, các tr m x lý h t gi ng, các máy thu ho ch (tu t lúa, làm s ch s n ph m v.v.). - S chênh l ch gi a giá tr ph t i c c đ i và c c ti u trong ngày r t l n. ðiu đĩ d n đ n nh ng khĩ kh ăn l n cho vi c n đnh đin áp. Ngồi nh ng đ c đim c ơ b n c a ph t i, b n thân m ng đin nơng thơn c ũng cĩ nh ng nét khác bi t nh ư: - ðiu ki n làm vi c c a các thi t b đin khơng thu n l i (nhi t đ và đ m cao, mơi tr ưng khí đ c h i v.v.). ðiu đĩ gây tr ng i cho vic b o qu n và v n hành thi t b đin và đm b o điu ki n an tồn lao đng. Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 37
38. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c - S phát tri n liên t c c a các ph t i, s phát tri n và m r ng các cơng ngh hi n đ i, s phát tri n c ơ gi i hĩa và t đ ng hĩa các quá trình s n xu t địi h i ph i khơng ng ng c i t o và phát tri n m ng đin theo nh ng yêu c u m i v.v. 2.4. ðc đim ph t i đin vùng Trong các đ án quy ho ch xây d ng vùng, ph t i đin g m: - Ph t i đin các đơ th - Ph t i các đim dân c ư nơng thơn - Ph t i các khu kinh t , khu cơng nghi p t p trung - Ph t i các khu đ c thù ( đĩng tàu, cơng ngh cao, ) - Ph t i các khu s n xu t (cơng nghi p, nơng nghi p) cĩ qui mơ l n Nh ư v y đ tính ph t i đin vùng ta ph i xu t phát t tính tốn quy ho ch c p đin các đơ th , các vùng nơng thơn và các khu v c đ c thù khác c a vùng sau đĩ t ng h p l i thành ph t i đin c a vùng. 2.5. Các ph ươ ng pháp tính ph t i đin trong quy ho ch c p đin Trong các đ án thi t k cung c p đin, ph t i đin là giá tr hồn tồn xác đnh t thi t k chi ti t c a cơng trình, t c là ta đã bi t tr ưc s l ưng, ch ng lo i, cơng su t, thơng s k thu t cũng nh ư cách b trí thi t b trong cơng trình. Vi các thành t u c a lý thuy t xác su t th ng kê, vi c tính tốn ph t i đin cơng trình hồn tồn chính xác. Trong các đ án quy ho ch c p đin thì khác, ph t i đin là giá tr c n ph i xác đ nh m t th i đim nào đĩ trong t ươ ng lai t c là giá tr đưc d báo ch khơng ph i là giá tr chính xác. Theo l thơng th ưng thì d báo thì bao gi c ũng g p ph i sai s , v n đ đt ra là ki m sốt sai s đĩ nh ư th nào đ k t qu d báo đ m b o đ tin c y. Hi n nay cĩ r t nhi u ph ươ ng pháp đ tính ph t i đin quy ho ch. Ph ươ ng pháp càng chính xác thì tính tốn càng ph c t p và ng ưc l i ph ươ ng pháp càng đơ n gi n thì cĩ sai s ln. Vi c s d ng ph ươ ng pháp nào tùy vào đc đim khu v c nghiên c u quy ho ch. Do ph m vi bài gi ng và th i l ưng ch ươ ng trình cĩ h n, chúng tơi ch n l c 3 ph ươ ng pháp tính c ơ b n là: tính theo ch tiêu c p đin t i thi u, tính theo su t ph t i, tính theo ph ươ ng pháp d báo. Ph ươ ng pháp xác đnh ph t i theo ch tiêu c p đin t i thi u là ph ươ ng pháp đơ n gi n nh t nh ưng rt hi u qu . Vi các khu vc đưc quy ho ch m i hồn tồn thì khơng cĩ s li u quá kh nên khơng th áp d ng ph ươ ng pháp d báo khi đĩ bt bu c ph i l y giá tr c p đin t i thi u là giá tr tính tốn c a ph t i trong t ươ ng lai. Ph ươ ng pháp tính theo su t ph t i c ũng r t đơn gi n và do đĩ sai s c ũng l n. V i ph ươ ng pháp này thì khĩ kh ăn nh t là vi c xác đ nh su t ph t i. Giá tr su t ph t i th ưng ph i th ng kê d a trên các cơng trình t ươ ng t và ph i c p nh t th ưng xuyên vì s li u th ưng thay đ i theo th i gian. Ph ươ ng pháp này đưc s d ng khi khu v c quy ho ch m i hồn tồn và ch ưa cĩ s li u quá kh đ d báo, đ ng th i ch tiêu c p đin t i thi u c ũng ch ưa đ c p t i (ví d các khu cơng nghi p đ c bi t, khu cơng ngh cao, ) Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 38
39. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c Ph ươ ng pháp d báo trong quy ho ch c p đin v b n ch t là xác đnh giá tr ph t i đin trong t ươ ng lai d a vào m t chu i s li u trong quá kh . Hi n nay đ d báo ph t i đin cĩ r t nhi u mơ hình v i lý thuy t t ươ ng đi ch t ch , ki m sốt đưc sai s và đm b o đ chính xác cn thi t c ũng nh ư chi phí nghiên c u, cơng s c điu tra s li u. Ph ươ ng pháp này áp d ng cho các đ án quy ho ch m r ng, c i t o, phát tri n thêm, 2.6. Xác đnh ph t i đin theo ch tiêu c p đin t i thi u Theo Quy chu n k thu t qu c gia v quy ho ch xây d ng QCVN:01/2008/BXD, khi l p các đ án quy ho ch xây d ng ph i th a mãn các ch tiêu c p đin t i thi u. Ch tiêu c p đin ti thi u đưc phân theo các thành ph n ph t i đ i v i t ng lo i quy ho ch (quy ho ch vùng, quy ho ch đơ th , quy ho ch nơng thơn) và lp thành b ng c th trong QCVN:01/2008/BXD. ðây đưc xem là c ơ s tin c y tính tốn m c cung c p đin t i thi u cho khu v c quy ho ch. Ph ươ ng pháp tính theo ch tiêu c p đin t i thi u áp d ng cho các khu đơ th , khu dân c ư, đu t ư xây d ng m i mà đĩ ch ưa cĩ các s li u ph t i s d ng trong quá kh đ cĩ th d báo. Ch tiêu c p đin t i thi u là giá tr nhu c u đin trên m t đơn v sn ph m. Khi đu t ư m i mt khu đơ th , m t khu dân c ư, th ưng bi t tr ưc quy mơ đu t ư nh ư: quy mơ dân s (s ng ưi), quy mơ di n tích (ha), quy mơ sinh viên, Do đĩ ch tiêu c p đin đưc tính b ng W/ng ưi, W/ha, W/h dân, W/m 2 sàn, W/h c sinh, W/phịng ng , W/gi ưng b nh, 2.6.1. Ch tiêu c p đin t i thi u c a khu v c đơ th a) ð án quy ho ch chung c p đin đơ th : Vi đ án quy ho ch chung c p đin đơ th , ph t i đin đưc phân thành: Ph t i đin sinh ho t; Ph t i đin cơng trình cơng c ng và d ch v cơng c ng; Ph t i đin s n xu t (cơng nghi p, nơng nghi p v.v ) cĩ trong đơ th . Các lo i ph t i đin này đưc tính theo ch tiêu c p đin t i thi u sau đây: + Ch tiêu c p đin t i thi u cho sinh ho t đơ th Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 39
40. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c + Ch tiêu c p đin t i thi u c a cơng trình cơng c ng trong đơ th : + Ch tiêu c p đin t i thi u cho s n xu t cơng nghi p đơ th : Vi các khu cơng nghi p, nhà máy, xí nghi p, đã cĩ s n trong đơ th thì ph t i đin c a nĩ ph i đưc tính b ng phươ ng pháp d báo d a trên s li u ph t i mà nĩ đã tiêu th trong quá kh . Vi các khu cơng nghi p, nhà máy, xí nghi p d ki n đ u t ư trong đơ th nh ưng đã bi t tr ưc quy mơ, cơng su t c a chúng thì vi c d báo ph t i đin đưc tính theo ph ươ ng pháp su t ph t i (kW/t n s n ph m, kW/m 3 s n ph m, kW/kg s n ph m, .). Vi các khu cơng nghi p, nhà máy, xí nghi p d ki n đ u t ư trong đơ th nh ưng ch ưa bi t tr ưc quy mơ, cơng su t mà ch bi t đưc di n tích đ t s dành cho chúng thì ph t i đin đưc d báo theo ch tiêu c p đin t i thi u theo b ng sau: b) ð án quy ho ch chi ti t c p đin đơ th : Vi đ án quy ho ch chung c p đin đơ th , ph t i đin đưc phân thành: Ph t i đin sinh ho t; Ph t i đin c a t ng cơng trình cơng c ng; Ph t i đin s n xu t (n u cĩ); Ph t i đin khu cây xanh-cơng viên; Ph t i đin chi u sáng cơng c ng. Các lo i ph t i này đưc tính theo ch tiêu c p đin t i thi u sau đây: + Ch tiêu c p đin t i thi u cho sinh ho t đơ th Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 40
41. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c + Ch tiêu c p đin t i thi u c a cơng trình cơng c ng trong đơ th : + Ch tiêu c p đin t i thi u cho s n xu t cơng nghi p đơ th : Ch tiêu này đưc tính nh ư ph n quy ho ch chung xây d ng đơ th . + Ch tiêu c p đin t i thi u cho khu cây xanh - cơng viên: Ph t i đin cây xanh - cơng viên trong đơ th ch y u là cung c p cho h th ng chi u sáng trang trí, chi u sáng đi d o và ngh ng ơi. Do đĩ ph t i đin đưc tính tốn d a trên các ch tiêu v đ r i c a h th ng chi u sáng: Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 41
42. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c + Ch tiêu c p đin t i thi u cho chi u sáng cơng c ng trong đơ th : Chi u sáng cơng c ng trong đơ th cĩ nhi u đ i t ưng nh ư chi u sáng đưng giao thơng, qu ng tr ưng, cơng trình ki n trúc, . Ph t i đin đưc tính tốn d a trên các ch tiêu v đ r i và đ chĩi c a h th ng chi u sáng cơng c ng: Bng đ chĩi và đ r i c a đưng ph : Bng đ r i c a đưng đi xe đ p, đi b : Bng đ chĩi và đ r i chi u sáng b m t cơng trình ki n trúc: Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 42
43. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c 2.6.2. Ch tiêu c p đin t i thi u c a khu v c nơng thơn Vi đ án quy ho ch xây d ng nơng thơn, ph t i đin đưc phân thành: Ph t i đin sinh ho t c a các đim dân c ư; Ph t i đin cơng trình cơng c ng trong các đim dân c ư (trung tâm xã); Ph t i đin s n xu t nơng nghi p. Các lo i ph t i đin này đưc tính theo ch tiêu c p đin t i thi u sau đây: + Ch tiêu c p đin sinh ho t t i thi u c a đim dân c ư nơng thơn: Ph t i sinh ho t c a các h gia đình nơng dân bao g m các thành ph n: th p sáng chi m trung bình kho ng 50 ÷70% t ng l ưng đin n ăng tiêu th , qu t mát (20 ÷30)%, đun n u (10 ÷20)%, b ơm n ưc (5 ÷10)% và các thành ph n khác. Cùng v i s phát tri n kinh t , c ơ c u các thành ph n ph t i đin trong các h gia đình nơng dân c ũng thay đ i. Các thi t b đin s dng cho m c đích gi i trí ngày càng t ăng, trong khi đĩ ph ti chi u sáng cĩ xu h ưng gi m dn. V n đ này c ũng c n đưc xem xét k l ưng khi tính tốn quy ho ch c p đin. Trong đ án quy ho ch xây d ng, ph t i đin sinh ho t đưc tính b ng 50% ch tiêu c p đin sinh ho t t i thi u c a đơ th lo i V. + Ch tiêu c p đin t i thi u cho cơng trình cơng c ng: Ph t i d ch v cơng c ng nơng thơn bao g m các thành ph n s d ng cho các nhu c u ho t đng c a c ng đ ng nh ư: y ban nhân dân, tr ưng h c, nhà v ăn hĩa, tr m y t , nhà v ăn hĩa, c a hàng bách hĩa, chi u sáng đưng nơng thơn, Trong đ án quy ho ch xây d ng, ph t i đin cơng c ng nơng thơn đưc tính b ng 15% ch tiêu c p đin sinh ho t t i thi u c a đim dân c ư nơng thơn. Trong đĩ h th ng chi u sáng đưng khu v c trung tâm xã ph i đ m b o đ r i ≥ 3Lx và các đưng cịn l i ph i đ m báo ≥1,5Lx. + Tính ph t i đin ph c v s n xu t nơng nghi p: Lo i ph t i này g m: cơng nghi p đ a ph ươ ng, ti u th cơng, lâm nghi p, t ưi tiêu, Các c ơ s s n xu t cơng nghi p, ti u th cơng nghi p, lâm nghi p ph i tính tốn s liu ph ti đin da trên quy mơ c a t ng c ơ s s n xu t. Nhu c u t ưi xác đ nh nh ư sau: Vùng đng b ng 80-100W/ha Vùng trung du 120-150W/ha Vùng núi 200-230W/ha Nhu c u tiêu (các tr m b ơm) 350-400W/ha. 2.7. Xác đnh ph t i đin theo ch tiêu su t ph t i đin Su t ph t i đin là s li u th ng kê cơng su t trên m t đơn v s n ph m, m t đơn v di n tích ho c m t đơn v chi u dài, c a các cơng trình đã đư a vào s d ng, sau đĩ s d ng s li u này đ tính tốn cho các cơng trình cĩ cơng n ăng t ươ ng t đang chu n b đ u t ư. Các s li u v su t ph t i hi n nay t ươ ng đi nhi u và đưc th ng kê b i nhi u tác gi trong nhi u tài li u chuyên mơn. Lưu ý r ng các s li u v su t ph t i luơn luơn thay đ i do đ i s ng xã h i phát tri n, cơng ngh s n xu t ngày càng hi n đ i. Do đĩ cùng m t lo i ph t i nh ưng s li u m i tác gi đưa ra cĩ khác nhau. V nguyên t c ta xem xét và l y s li u đưc c p nh t m i nh t. Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 43
44. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c Nhi m v c a ng ưi làm quy ho ch là ph i luơn luơn thu th p và c p nh t các s li u này đ ph c v cơng vi c c a mình. Ph ươ ng pháp tính theo sut ph t i đin rt đơ n gi n nh ưng hi u qu trong vi c tính tốn ph t i đin c a các nhà máy, xí nghi p, khu cơng nghi p đã bi t quy mơ xây d ng vì khi đã hình thành d án đ u t ư thì ch đ u t ư đã xác đnh tr ưc quy mơ. Ví d : xây d ng m t tr ưng đi h c thì ban đu ng ưi ta đã đnh h ưng quy mơ bao nhiêu sinh viên; xây d ng m t nhà máy luy n thép thì ban đu ng ưi ta đã đnh h ưng quy mơ bao nhiêu t n s n ph m, Bng d ưi đây li t kê su t ph t i đin c a m t s cơng trình đưc trích ra t m t s tài li u chuyên mơn (trích m t ph n): + Trích giáo trình ðin cơng trình c a tác gi Tr n Th M H nh, Trưng đ i h c ki n trúc thành ph H chí Minh, xu t b n n ăm 2008. Su t ph t i đin STT Lo i cơng trình ðơ n v Giá tr 1 Nhà chung c ư kW/ng ưi 0,27 2 Khách s n kW/ng ưi 0,27 3 Nhà v ăn hĩa, câu l c b kW/ng ưi 0,225 4 Nhà tr , m u giáo kW/cháu 0,32 5 Cơ quan thi t k kW/m 2 0,041 6 Tr ưng ph thơng kW/h c sinh 0,112 7 Tr ưng trung h c, đ i h c kW/sinh viên 0,128 8 Phịng thí nghi m kW/m 2 0,048 9 Bnh vi n đa khoa kW/gi ưng 1,76 10 Sân v n đ ng 40.000 ch kW/ch ng i 0,016 11 Nhà hàng ăn u ng kW/m 2 0,48 12 Cơ quan hành chính kW/m 2 0,036 + Trích giáo trình M ng đin thành ph ca tác gi V ươ ng Song H , Tr ưng đ i h c ki n trúc Hà N i, xu t b n n ăm 1991. Su t ph t i đin tính cho 1000 dân khu v c đơ th Su t ph t i đin/1000 dân STT Lo i cơng trình ðơ n v Giá tr 1 Nhà tr kW 6,0 2 Tr ưng h c kW 28,8 3 Phịng khám đa khoa kW 7,0 4 Nhà hát kW 2,5 5 Câu l c b kW 3,0 6 Th ư vi n kW 2,5 7 Cơ quan hành chính nhà n ưc kW 5,0 8 Khách s n kW 7,5 Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 44
45. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c 9 Nhà hàng kW 17,5 10 Cơng trình cơng c ng, tr s doanh nghi p, c ơ quan, kW 124 11 Rp phim kW 1,2 12 Nhà kW 130 Su t ph t i đin tính theo di n tích đt xây d ng cơng trình Ph t i đin theo s t ng nhà (kW/ha) STT Lo i cơng trình 7 6 5 4 3 2 1 ðt xây d ng cơng trình 1 (nhà , tr s , c ơ quan, 168 155 127 112 84 56 28 nhà máy, ) Su t ph t i đin tính theo chi u dài đưng ph Su t ph t i đin STT Lo i đưng giao thơng ðơ n v Giá tr ðưng nh n nh p, cĩ nhi u nhà cao ≥5 t ng, nhi u c ơ 1 kW/m 0,6 ÷0,8 quan, tr s , c a hàng, c a hi u, 2 ðưng nh n nh p trung bình, cĩ nhi u nhà 4 ÷5 t ng kW/m 0,4 ÷0,6 3 ðưng yên t ĩnh cĩ nhi u nhà 2 ÷3 t ng kW/m 0,15 ÷0,4 ðưng cĩ nhi u nhà 1 t ng, nhà c p 4, đưng ph khu 4 kW/m 0,04 ÷0,15 dân c ư thu nh p th p. Su t ph t i đin chi u sáng đưng ph , bãi đ xe, qu ng tr ưng đơ th Su t ph t i đin STT Lo i đưng giao thơng ðơ n v Giá tr 1 ðưng ph chính th đơ, đơ th lo i 1 tr lên kW/km 80 ÷100 2 ðưng ph chính c a đơ th lo i 2 tr xu ng kW/km 20 ÷30 3 ðưng ph trong khu dân c ư cĩ nhi u nhà cao t ng kW/km 7÷10 4 ðưng ph trong khu dân c ư cĩ nhi u nhà th p t ng kW/km 7 5 ðưng ph qua th tr n và các đim dân c ư t p trung kW/km 3,5 Su t đin năng tiêu th c a các nhà máy, xí nghi p cơng nghi p Su t ph t i đin STT Lo i cơng nghi p ðơ n v Giá tr 1 Nhà máy xi m ăng kWh/t n 80 2 Nhà máy b t gi y kWh/t n 470 3 Nhà máy d t kWh/m 1,8 4 Nhà máy đưng kWh/t n 150 5 Nhà máy g ch kWh/1000viên 0,017-0,022 Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 45
46. Bài gi ng Quy ho ch c p đin và H th ng thơng tin liên l c 6 Nhà máy luy n thép kWh/t n 10-17 7 Nhà máy luy n nhơm kWh/t n 18000 ÷20000 8 Nhà máy phân đm kWh/t n 600 Ph ươ ng pháp su t ph t i đưc s d ng khi khu v c quy ho ch m i hồn tồn và ch ưa cĩ s li u quá kh đ d báo, đ ng th i ch tiêu c p đin t i thi u c ũng ch ưa đ c p t i (ví d các khu cơng nghi p đ c bi t, khu cơng ngh cao, ). Ph ươ ng pháp này ch c ch n cĩ sai s l n vì giá tr su t ph t i đin luơn bi n đ ng theo th i gian, h ơn n a ph ươ ng pháp điu tra nhi u khi khơng th ng nh t, cĩ khi s li u ghi chép và th ng kê ch ưa ch c đã đúng (nh t là Vi t Nam). 2.8. Xác đnh ph t i đin theo ph ươ ng pháp d báo: D báo ph t i đin là m t l ĩnh v c quan tr ng trong thi t k quy ho ch h th ng đin. D báo cĩ nhi m v xác đ nh ph t i m t th i đim t ươ ng lai d a vào các s li u thu th p đưc trong quá kh . Ph ươ ng pháp d báo xác đ nh ph t i đin trong đưc s d ng trong các đ án quy ho ch m r ng, c i t o và phát tri n thêm và s li u ph t i quá kh thu th p đưc ph i tin c y, chính xác và liên t c theo th i gian. D báo ph t i thi u s đem l i h u qu r t x u cho n n kinh t nh ư khơng đu t ư k p ngu n đin và l ưi đin đ ph c v s n xu t và sinh ho t, d n đ n s n xu t b đình tr , kinh t ch m phát tri n ( đu t ư nhà máy th y đin trung bình m t 5-10 năm). Ngưc l i d báo d ư th a thì s làm lãng phí ngu n l c c a đ t n ưc vì khi đĩ chúng ta ph i huy đ ng r t nhi u tài nguyên, s c lc c ũng nh ư c a c i xây d ng ngun đin và l ưi đin nh ưng n n kinh t l i khơng s d ng ht. Nh ư v y d báo cĩ nhi m v xác đ nh giá tr ph t i trong t ươ ng lai đm b o đ chính xác cao nh t cĩ th , đng th i ph i ki m sốt đưc sai s do d báo gây ra. ðn nay cĩ r t nhi u mơ hình d báo, do khuơn kh và th i l ưng ch ươ ng trình, bài gi ng này ch trình bày nh ng ph ươ ng pháp c ơ b n nh t, đơ n gi n nh t và đang s d ng ph bi n trong quy ho ch c p đin. Nhi u ph ươ ng pháp d bao cĩ đ chính xác cao nh ưng tính tốn r t ph c t p c n tham kh o trong tài li u chuyên ngành. 2.8.1. Phân lo i ph ươ ng pháp d báo trong quy ho ch c p đin - D báo t m ng n cĩ th i h n 1-2 n ăm, sai s cho phép 5-10% - D báo t m trung cĩ th i h n 3-10 n ăm, sai s cho phép 5-10% - D báo t m xa (d báo chi n l ưc) th i h n 15-20 n ăm, sai s cho phép 5-20% Vưt ra ngồi l ĩnh v c quy ho ch c p đin cịn cĩ d báo ph t i gi , ngày, tháng, nh m ph c v cơng tác điu ti t cung c u ca quá trình phát đin - tiêu th đin. Ta bi t t i m i th i đim h th ng đin ph i cân bng gi a phát đin và tiêu th đin, n u m t cân b ng thì h th ng b s c ngay l p t c. Ph t i đin bi n đ ng h ng gi , hàng phút nên trên h th ng đin luơn Nguy n M nh Hà - Tr ưng ð i h c ki n trúc ðà N ng 46