Bài giảng Tài chính tiền tệ - Chương 8: Tài chính doanh nghiệp - Nguyễn Anh Tuấn

Nội dung text: Bài giảng Tài chính tiền tệ - Chương 8: Tài chính doanh nghiệp - Nguyễn Anh Tuấn

1. TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP
2. 1 Bản chất và vai trò tài chính doanh nghiệp • 1.1. Doanh nghiệp và các đặc trưng của doanh nghiệp • 1.2. Bản chất tài chính doanh nghiệp • 1.3. Vai trò 2 Cấu trúc tài chính trong doanh nghiệp • 2.1. Khái niệm và nhâïn tố ảnh hưởng đến cấu trúc tài chính của doanh nghiệp 2.2. Cấu trúc về vốn tài sản kinh doanh 2.2.1. Tài sản cố định 2.2.2. Tài sản lưu động 2.2.3. Tài sản đầu tư tài chính 2.3. Cấu trúc về nguồn vốn tài trợ hoạt động 3 Thu nhập và phân phối lợi nhuận 3.1. Thu nhập 3.2. Phân phối lợi nhuận
3. I. BẢN CHẤT VÀ VAI TRÒ TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP II. CẤU TRÚC TÀI CHÍNH TRONG DOANH NGHIỆP 1. Khái niệm và nhân tố ảnh hưởng đến cấu trúc tài chính của doanh nghiệp • 1.1. Khái niệm Cấu trúc tài chính doanh nghiệp đó là những mô hình tài chính của doanh nghiệp được xây dựng trong một chu kỳ kinh doanh, gắn liền với mục tiêu chiến lược cho một thị trường và thời gian cụ thể.
4. Một cấu trúc tài chính hợp lý, an toàn, hiệu quả trở thành động lực kinh tế quyết định sự thành bại của doanh nghiệp 1.2. Nhân tố ảnh hưởng đến cấu trúc tài chính doanh nghiệp - Tính chất hàng hoá dịch vụ kinh doanh - Phương tiện công nghệ sản xuất kinh doanh,. - Thị phần và qui mô thị trường.
5. - Năng lực tổ chức quản lý của doanh nghiệp • - Chính sách kinh tế xã hội của quốc gia, quốc tế. Chính sách và kinh tế xã hội ít nhiều đều ảnh hưởng đến thị trường của doanh nghiệp được mở rộng hay thu hẹp, mang đến thuận lợi hoặc khó khăn mới buộc các doanh nghiệp phải thay đổi, chuyển dịch cấu trúc tài chính để thích nghi • Cấu trúc tài chính trong doanh nghiệp bao gồm hai bộ phận: (i) cấu trúc nguồn vốn; (ii) cấu trúc vốn tài sản kinh doanh
6. 2. Cấu trúc về vốn tài sản kinh doanh 2.1. Khái niệm đặc điểm vốn tài sản • Vốn tài sản kinh doanh là những phương tiện, tài sản, các yếu tố vật chất mà một doanh nghiệp phải có để tiến hành các hoạt độâng kinh doanh của mình. • Cấu trúc vốn tài sản kinh doanh được thể hiện dưới nhiều hình thái vật chất khác nhau, tuỳ theo công dụng tính năng và thời gian sử dụng. Cấu trúc vốn tài sản kinh doanh, tác động trực tiếp đến hoạt động kinh doanh, ảnh hưởng đến năng suất, chi phí, giá thành các doanh nghiệp
7. 2.1.1. Vốn tài sản cố định • Vốn cố định của doanh nghiệp là sự biểu hiện bằng tiền về toàn bộ tài sản cố định (TSCĐ) phục vụ cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Các loại tài sản dùng vào hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp được gọi là TSCĐ khi và chỉ khi tài sản đó hội tụ đủ đồng thời hai điều kiện : • a) Có thời gian sử dụng dài. • b) Có giá trị lớn.
8. TSCĐ có những đặc điểm sau: • . TSCĐ tham gia nhiều chu kỳ kinh doanh, không thay đổi hình thái vật chất. • . Giá trị của TSCĐ bị giảm dần do chúng bị hao mòn, biểu hiện là sự giảm dần về giá trị và giá trị sử dụng. • Hao mòn hữu hình: Biểu hiện hao mòn hữu hình là TSCĐ giảm dần về mặt giá trị sử dụng và kéo theo là giá trị cũng bị giảm
9. Hao mòn vô hình: Biểu hiện hao mòn vô hình là TSCĐ thuần túy giảm dần về mặt giá trị • 2.1.2. Vốn tài sản lưu động • Vốn lưu động là biểu hiện bằng tiền về toàn bộ tài sản lưu động của doanh nghiệp để phục vụ cho quá trình kinh doanh của doanh nghiệp. • Tài sản lưu động (TSLĐ) có những đặc điểm sau: • . Khi tham gia vào kinh doanh, tài sản lưu động luôn vận hành, thay thế và chuyển hóa lẫn nhau qua các công đoạn của quá trình kinh doanh. •
10. . Chỉ tham gia một chu kỳ kinh doanh. Với đặc điểm này, đòi hỏi doanh nghiệp luôn phải duy trì một khối lượng vốn lưu động nhất định để đầu tư, mua sắm tài sản lưu động, đảm bảo cho hoạt động kinh doanh tiến hành liên tục. • 2.1.3. Vốn tài sản đầu tư tài chính • Trong nền kinh tế thị trường, hoạt động đầu tư tài chính của các doanh nghiệp phi tài chính trở thành một yêu cầu tất yếu khách quan
11. Đầu tư tài chính là hoạt động đầu tư ra bên ngoài của một doanh nghiệp được thực hiện dưới nhiều hình thức. - Nếu căn cứ tính chất kinh tế, hoạt động đầu tư được chia thành các loại: • . Hoạt động đầu tư mua bán các loại chứng khoán có giá
12. . Hoạt động góp vốn liên doanh: - Nếu căn cứ vào thời gian hoàn vốn, hoạt động đầu tư tài chính được chia thành hai loại : • . Hoạt động đầu tư tài chính ngắn hạn: gồm những hoạt động đầu tư tài chính có thời hạn thu hồi vốn không quá 1 năm. • . Hoạt động đầu tư tài chính dài hạn: gồm những hoạt động đầu tư tài chính có thời hạn thu hồi vốn trên 1 năm
13. 2.2. Quản lý và sử dụng vốn tài sản 2.2.1. Quản lý và sử dụng vốn tài sản cố định • - Quản lý hiện vật • + Căn cứ vào quyền sở hữu, TSCĐ được chia ra thành: • . Tài sản cố định do doanh nghiệp sở hữu được hình thành bằng nguồn vốn của chủ sở hữu. • . Tài sản cố định do doanh nghiệp đi thuê. • + Căn cứ tình hình sử dụng, TSCĐ được chia ra thành: • . Tài sản đang sử dụng. • . Tài sản dự trữ. • . Tài sản chờ thanh lý.
14. + Căn cứ vào công dụng, TSCĐ có : • . Tài sản dùng trực tiếp cho khâu sản xuất kinh doanh. • . Tài sản dùng cho công tác quản lý. • . Tài sản dùng cho khâu phân phối tiêu thụ hàng hóa. • . Tài sản dùng cho các hoạt động phúc lợi chung của doanh nghiệp, như nhà nghỉ, trạm y tế, khu thể thao - Quản lý về giá trị • Phương thức quản lý này gắn liền việc công việc tính khấu hao TSCĐ và quản lý, sử dụng quỹ khấu hao của doanh nghiệp.
15. Số tiền khấu hao tài sản là một yếu tố của chi phí kinh doanh và được bù đắp khi doanh nghiệp có thu nhập. Số tiền khấu hao được doanh nghiệp trích lại để hình thành quỹ khấu hao nhằm tái tạo TSCĐ. Cũng cần thấy rằng khả năng tái tạo TSCĐ từ quỹ khấu hao phụ thuộc rất lớn vào mức độ chính xác của việc tính toán mức khấu hao tài sản + Phương pháp khấu hao đường thẳng
16. + Phương pháp khấu hao gia tốc giảm dần .Tính khấu hao theo giá trị còn lại của TS . Tính khấu hao theo tỷ lệ khấu hao giảm dần • Ngoài ra, còn có các phương pháp tính khấu hao khác như: • Khấu hao tăng dần: theo phương pháp này, lúc đầu mức khấu hao trích vào chi phí có giá trị nhỏ, sau đó dần dần được tăng lên. • Khấu hao tính một lần khi kết thúc dự án. • Khấu hao toàn bộ ngay lập tức khi dự án mới đi vào vận hành tạo ra thu nhập.
17. 2.2.2. Quản lý và sử dụng vốn tài sản lưu động • - Phân loại tài sản lưu động • Để quản lý về hiện vật, doanh nghiệp cần tiến hành phân loại tài sản lưu động, từ đó đưa ra những cách thức quản lý sao cho có hiệu quả. Thực tế có các cách phân loại TSLĐ cơ bản sau: • + Nếu căn cứ vào hình thái biểu hiện, TSLĐ được chia ra thành: • . Tiền mặt, tiền gửi ngân hàng, tiền tạm ứng, tiền trong thanh toán • . Nguyên vật liệu, sản phẩm dở dang bán thành phẩm, thành phẩm
18. + Căn cứ vào công dụng, TSLĐ được chia ra thành: • . Tài sản lưu động dự trữ kinh doanh: Nguyên nhiên vật liệu, công cụ lao động, phụ tùng thay thế • . Tài sản lưu động trong sản xuất: Sản phẩm dở dang, bán thành phẩm, chi phí trả trước • . Tài sản lưu động trong lưu thông: Thành phẩm, hàng hóa, các khoản thế chấp, ký cược, các khoản tạm ứng tiền trong thanh toán
19. + Quản lý vốn bằng tiền • Trong quá trình hoạt kinh doanh, hằng ngày các doanh nghiệp luôn phải duy trì một khối lượng vốn bằng tiền nhất định, với mục đích: • Thỏa mãn nhu cầu giao dịch, mua sắm nguyên vật liệu. • Thực hiện các hoạt động đầu tư. • Dự phòng để đối phó những trường hợp phát sinh đột xuất mà doanh nghiệp không lường trước. + Quản lý các khoản phải thu + Quản lý hàng tồn kho
20. - Đánh giá hiệu quả sử dụng vốn lưu động 3. Cấu trúc nguồn vốn tài trợ hoạt động kinh doanh • 3.1. Khái niệm Nguồn vốn tài trợ cho hoạt động của doanh nghiệp là những nguồn lực tài chính có trong nền kinh tế, được doanh nghiệp huy động, khai thác bằng nhiều phương pháp, hình thức, cơ chế khác nhau, để đảm bảo nguồn lực tài chính cho hoạt động kinh doanh trước mắt và lâu dài
21. Như vậy một cấu trúc nguồn vốn an toàn ổn định, hợp lý, linh hoạt sẽ mang lại sự phát triển năng động và hiệu quả cho doanh nghiệp. 3.2. Phân loại nguồn vốn tài trợ cho hoạt động doanh nghiệp • - Căn cứ vào phạm vi tài trợ • . Nguồn vốn bên trong: chủ yếu trích lập từ lợi nhuận có được từ kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. • . Nguồn vốn bên ngoài: bao gồm nguồn vốn liên doanh, liên kết, phát hành thêm cổ phiếu, trái phiếu, tín dụng ngân hàng
22. - Căn cứ vào thời gian tài trợ • . Nguồn vốn tài trợ ngắn hạn: bao gồm tín dụng thương mại; các khoản chiếm dụng về tiền lương, tiền thuế; tín dụng ngắn hạn ngân hàng và các khoản phải trả khác • . Nguồn vốn dài hạn: bao gồm tín dụng ngân hàng dài hạn, phát hành trái phiếu, huy động vốn góp cổ phần, liên doanh, bổ sung vốn từ lợi nhuận
23. - Căn cứ vào tính chất sở hữu nguồn tài chính . Vốn đóng góp ban đầu của các chủ sở hữu: đây là nguồn vốn do chính những người chủ sở hữu doanh nghiệp trực tiếp đầu tư khi thành lập doanh nghiệp . Nguồn vốn tài trợ từ lợi nhuận sau thuế: trong quá trình hoạt động kinh doanh, các doanh nghiệp có thể làm tăng nguồn vốn sở hữu bằng hình thức tự tài trợ từ nguồn lợi nhuận
24. . Nguồn vốn bổ sung bằng cách kết nạp thêm các thành viên mới: khi cần mở rộng quy mô kinh doanh, các doanh nghiệp thuộc loại hình công ty có thể huy động tăng thêm vốn bằng cách kêu gọi thêm các nhà đầu tư mới. + Nguồn vốn đi vay và chiếm dụng . Nguồn vốn tín dụng ngân hàng : Nguồn do DN đi vay của các ngân hàng thương mại . Tín dụng thương mại: nguồn vốn này hình thành trong quan hệ mua bán chịu giữa các doanh nghiệp với nhau. Đây là một loại hình tín dụng ngắn hạn, nó thường được thực hiện giữa các doanh nghiệp khi có sự tín nhiệm và thiết lập được quan hệ cung ứng thường xuyên.
25. . Huy động bằng phát hành trái phiếu, kỳ phiếu, chứng chỉ tiền gởi,các loại giấy nhận nợ khác của doanh nghiệp . Huy động từ những người lao động trong DN Các nguồn vốn chiếm dụng hợp pháp, như tiền lương, bảo hiểm xã hội, tiền thuế chưa nộp, các khoản đặt cọc, ký quỹ, các khoản nợ khách hàng chưa đến kỳ hạn thanh toán Đây là những nguồn vốn mà doanh nghiệp có thể sử dụng trong một thời gian ngắn hạn nhằm giải quyết phần nào nhu cầu vốn trong quá trình kinh doanh.
26. - Căn cứ vào hình thức huy động vốn • . Nguồn vốn huy động dưới dạng tiền. • . Nguồn vốn huy động dưới dạng tài sản, tay nghề, bí quyết - Căn cứ vào tính pháp lý • . Nguồn vốn huy động trên thị trường chính thức là những nguồn lực tài chính được huy động theo cơ chế, qui định của pháp lý, đặt dưới sự kiểm tra, giám sát của các cơ quan quản lý nhà nước • . Nguồn vốn huy động trên thị trường phi chính thức, nguồn này hình thành theo sự thỏa thuận ngầm giữa các bên, có tính linh hoạt cao, lãi suất lớn
27. III. THU NHẬP VÀ LỢI NHUẬN CỦA DOANH NGHIỆP • 1. Thu nhập của doanh nghiệp • Thu nhập của doanh nghiệp là toàn bộ số tiền mà doanh nghiệp thu được từ các hoạt động đầu tư kinh doanh. Thu nhập chính là cơ sở kinh tế cho sự xuất hiện nguồn tài chính của doanh nghiệp • Thu nhập từ thị trường trong nước, thị trường quốc tế. Thu nhập từ hoạt động kinh doanh thường xuyên, các khoản thu nhập không thường xuyên.
28. 2. Lợi nhuận của doanh nghiệp Phân phối lợi nhuận trong doanh nghiệp phải đảm bảo được các nguyên tắc sau: • - Đảm bảo cho quá trình tích lũy đầu tư mở rộng các hoạt động kinh doanh trong tương lai. - Dự phòng để phòng hạn chế những rủi ro có thể gây tổn thất làm thiệt hại về mặt tài chính của doanh nghiệp, tạo ra sự an toàn trong kinh doanh. • - Tạo ra động lực kích thích nguồn lao động gắn bó với doanh nghiệp lâu dài. Tạo ra sự thống nhất mục tiêu kinh tế giữa người đầu tư với người lao động.
29. THƯƠNG HIỆU GIÁ TRỊ 2004 Đơn vị tính : tỉ USD • 1- Coca-cola 67,39 • 2- Microsoft 61,37 • 3- IBM 53,79 • 4- GE 44,11 • 5- Intel 33,50 • 6- Disney 27,11 • 7- Mc.Donald 25,00 • 8- Nokia 24,04 • 9- Toyota 22,67 • 10- Marlboro 22,13 Nguờn : Business Week
30. HIỆU QỦA DNNN SAU CỔ PHẦN HÓA ( KHẢO SÁT 500 DN ĐÃ CPH > 1NĂM ) Vốn điều lệ tăng 1,5 - 2 LẦN Doanh thu tăng 43% Nộp Ngân sách tăng 16% Lợi nhuận tăng 243% Thu nhập của người lao động tăng 54% Cổ tức bq tăng 15,5%