Kinh nghiệm phát triển sản phẩm thông tin tín dụng của Hoa Kỳ và bài học cho Việt Nam

Nội dung text: Kinh nghiệm phát triển sản phẩm thông tin tín dụng của Hoa Kỳ và bài học cho Việt Nam

1. TAØI CHÍNH QUOÁC TEÁ Taäp 03/2019 Kinh nghiệm phát triển sản phẩm thông tin tín dụng của Hoa Kỳ và bài học cho Việt Nam Bùi Thị Vân Anh - CQ53/21.05 iện nay, hoạt động tín dụng vẫn rất quan trọng đối với ngân hàng thương mại, mặc dù là nghiệp vụ chính đem lại hơn 80% doanh thu nhưng hoạt động tín H dụng của các ngân hàng thương mại Việt Nam dường như có trục trặc và nó được thể hiện thông qua khối lượng nợ xấu tương đối cao. Tại phiên họp Quốc hội diễn ra vào tháng 6/2017, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho biết tỷ lệ nợ xấu ước tính trong toàn hệ thống ngân hàng tại thời điểm tháng 9/2012 là 17,20%. Đánh giá một cách thực chất và toàn diện, qua công tác thanh tra, tỷ lệ nợ xấu ở thời điểm đó có khả năng cao hơn nữa. Tính cuối năm 2016, nợ xấu nội bảng của các tổ chức tín dụng ước tính 150.000 tỉ đồng, chiếm 2,53% tổng dư nợ. Tổng nợ xấu mà Công ty quản lý tài sản đã mua nhưng chưa xử lý là khoảng 195.000 tỉ đồng, chiếm 3,29% tổng dư nợ. Như vậy, nợ xấu nội bảng và nợ xấu đã bán cho Công ty quản lý tài sản nhưng chưa xử lý được là trên 345.000 tỉ đồng, chiếm 5,8% tổng dư nợ. Đồng thời, tính cả các khoản nợ xấu nội bảng, nợ có nguy cơ cao và nợ xấu đã bán cho Công ty quản lý tài sản trở thành nợ xấu do đã được điều chỉnh lại thời gian trả nợ, thì tổng nợ xấu của toàn hệ thống chiếm trên 10% tổng dư nợ cho vay đối với nền kinh tế. Bên cạnh lý do gây ra tỷ lệ nợ xấu cao như khủng hoảng kinh tế, thiên tai thì còn nguyên nhân là do các tổ chức tín dụng không có đầy đủ thông tin của khách hàng vay mặc dù đã có quy trình thẩm định cụ thể. Thông tin bất cân xứng là nguyên gây ra những trục trặc trong hoạt động tín dụng, nợ quá hạn tăng cao dẫn đến mất ổn định hệ thống ngân hàng Việt Nam. Hiện nay, một trong những tổ chức quan trọng nhất có thể giúp cho thị trường tín dụng hoạt động có hiệu quả là Trung tâm thông tin tín dụng quốc gia Việt Nam trực thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Thông qua Trung tâm thông tin tín dụng Quốc gia Việt Nam, các tổ chức tín dụng có thể nhận được những thông tin cần thiết, có giá trị lớn về khách hàng, đánh giá tốt hơn rủi ro tín dụng, giảm chi phí và thời gian xét duyệt cho vay. Trung tâm thông tin tín dụng Quốc gia Việt Nam còn là nơi thu thập, xử lý, lưu trữ và cung cấp thông tin từ các tổ chức tín dụng, các đối tượng khách hàng nhằm góp phần tăng trưởng tín dụng theo hướng an toàn - bền vững - hiệu quả, ngăn ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng. nghiªn cøu khoa häc 63 Sinh viªn
2. Taäp 03/2019 TAØI CHÍNH QUOÁC TEÁ Trải qua gần 20 năm hoạt động, Trung tâm thông tin tín dụng Quốc gia Việt Nam đã có những đóng góp rất hiệu quả trong việc cung cấp các sản phẩm thông tin tín dụng cho các tổ chức tín dụng, khách hàng. Góp phần nâng cao chất lượng hoạt động tín dụng tại các tổ chức tín dụng, hỗ trợ giám sát ngân hàng và rủi ro tín dụng. Tuy nhiên, trên thực tế sản phẩm thông tin tín dụng vẫn còn hạn hẹp về quy mô, chất lượng còn thấp so với chuẩn quốc tế, các chỉ tiêu đưa ra còn chung chung, những thông tin cần thiết để xác định lịch sử, độ tin cậy của ban điều hành doanh nghiệp hầu như chưa có; hơn nữa các sản phẩm thông tin tín dụng đưa ra chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu của khách hàng đặc biệt trong thời đại được chi phối bởi thông tin, chất lượng thông tin là mối bận tâm hàng đầu để tạo ra các sản phẩm dịch vụ tốt. Trong bài này, chúng tôi tìm hiểu về kinh nghiệm phát triển sản phẩm thông tin tín dụng của Hoa Kỳ để tìm ra những bài học có thể tham khảo, vận dụng cho Việt Nam. Kinh nghiệm của Hoa Kỳ Hoạt động thông tin tín dụng ra đời đầu tiên tại Mỹ, mặc dù không có cơ quan thông tin tín dụng công như một số nước khác, nhưng hoạt động thông tin tín dụng tại Mỹ rất phát triển, phần lớn các công ty thông tin tín dụng xuyên quốc gia là các công ty của Mỹ; TransUnion là một ví dụ, được thành lập năm 1968 ở Mỹ, với hơn 40 năm kinh nghiệm hoạt động ở hơn 25 quốc gia trên khắp thế giới, có bề dày kinh nghiệm trong việc thành lập các trung tâm thông tin tín dụng. Là một trong những nhà cung cấp hàng đầu trên toàn cầu về sản phẩm thông tin tín dụng và quản lý thông tin, trở thành văn phòng thông tin tín dụng lớn thứ ba ở Mỹ. Với việc phát triển những sản phẩm thông minh dựa trên nền tảng công nghệ, gồm cả việc đổi mới quyết định tín dụng và các công cụ phòng ngừa hạn chế rủi ro, các mô hình có thể thu lợi nhuận và quản lý đầu tư. Công ty đã đáp ứng nhanh chóng nhu cầu của khách hàng và lần đầu tiên đưa ra phương thức lưu trữ thông tin trực tuyến cùng với hệ thống xử lý dữ liệu phục hồi. Năm 1970, Công ty tiếp tục mở rộng dịch vụ thông qua các khoản đầu tư cho công nghệ và chiến lược phát triển.Với việc đầu tư cho thông tin và phát triển các công nghệ được kết hợp với kinh nghiệm nghề nghiệp, công ty đã đạt được những thành tựu lớn từ năm 1988. Đặc biệt là quản lý và cập nhật thông tin về từng lĩnh vực riêng lẻ của hoạt động thị trường người tiêu dùng trong nước. Đây là một công ty thông tin tín dụng lớn của Mỹ và là công ty đa quốc gia, chuyên về cung cấp báo cáo thông tin tín dụng gồm cả về doanh nghiệp và cá nhân tiêu dùng. Hiện nay, công ty đã có mặt tại 24 nước và vẫn có xu hướng bành trướng tới các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Hiện nay, công ty này đang dẫn đầu thế giới nghiªn cøu khoa häc 64 Sinh viªn
3. TAØI CHÍNH QUOÁC TEÁ Taäp 03/2019 về kinh nghiệm, kỹ thuật và các sản phẩm thông tin tín dụng về tiêu dùng cá nhân. Chính vì vậy, Hồng Kông đã lựa chọn đối tác này, cho phép TransUnion mua lại cổ phần của Công ty thông tin tín dụng tiêu dùng của Hồng Kông để nâng cấp nhằm đáp ứng yêu cầu mới của các ngân hàng Hồng Kông về bảo đảm an toàn trong cho vay tín dụng tiêu dùng và tín dụng thẻ, tránh những đổ vỡ, tổn thất xảy ra như những năm 2002 - 2003. Bên cạnh đó còn có Dun & Bradstreet là công ty thông tin tín dụng của Mỹ, một trong những công ty có tên tuổi được tín nhiệm. Hoạt động chính của công ty Dun & Bradstreet là cung cấp các sản phẩm thông tin tín dụng cho các ngân hàng, các doanh nghiệp và các khách hàng khác, đồng thời, Dun & Bradstreet còn thực hiện các dịch vụ cho khách hàng như môi giới thương mại, cung cấp thông tin thương mại, đào tạo hướng dẫn về thực hiện thông tin, phân tích tình hình doanh nghiệp Được thành lập từ năm 1841 tại Mỹ, có chi nhánh mở ở nước ngoài đầu tiên vào năm 1857, đến nay, Công ty đã có hơn 300 chi nhánh ở 150 nước trên thế giới. Các chi nhánh mới được thành lập gần đây tại các nước: Ba Lan, Thụy Điển, Đức, Ấn Độ, Nga, Malaysia, Trung Quốc. Dun & Bradstreet có cơ sở dữ liệu rất lớn với hơn 225 triệu công ty trên toàn cầu. Quan điểm về phát triển sản phẩm thông tin tín dụng của Dun & Bradstreet: cần cho các doanh nghiệp, các ngân hàng, các cơ quan khác với mục tiêu và lợi ích của phát triển sản phẩm thông tin tín dụng: - Tiệm cận tín dụng tốt hơn và công bằng hơn, từ đó sẽ hạn chế, ngăn ngừa rủi ro tín dụng, dẫn đến lợi nhuận được cải thiện - Chi phí đúng mức để phòng ngừa rủi ro: Cơ quan thông tin tín dụng biên soạn một bản báo cáo về doanh nghiệp có thể bán cho rất nhiều người cần cùng lượng thông tin đó, mặt khác do có chuyên môn hơn nên sẽ giảm được giá thành thông tin rất nhiều. Nếu ngân hàng muốn tự mình điều tra để xây dựng báo cáo thì sẽ không đủ kinh nghiệm và giá thành lại cao. - Đáp ứng kịp thời nhu cầu về thông tin, vì Dun & Bradstreet lưu trữ hầu hết hồ sơ của các doanh nghiệp lớn, nên khi cần thông tin thì chỉ cần trong vài phút là có ngay. - Lợi ích đối với nền kinh tế nói chung, sản phẩm thông tin tín dụng góp phần thúc đẩy hoạt động tín dụng phát triển, mà tín dụng là bàn đạp để phát triển kinh tế. Hơn nữa nhờ có thông tin tín dụng mà giảm thiểu được nhiều rủi ro, kể cả rủi ro tín dụng và rủi ro thương mại, làm lành mạnh hoá các quan hệ kinh tế. Dun & Bradstreet đã trở thành một công ty của Hoa Kỳ lớn thứ tư trên toàn cầu, có hoạt động hầu khắp thế giới (150 nước), kinh nghiệm truyền thống dẫn đầu về sản phẩm thông tin tín dụng. Những năm gần đây Dun & Bradstreet đang là đối tác nghiªn cøu khoa häc 65 Sinh viªn
4. Taäp 03/2019 TAØI CHÍNH QUOÁC TEÁ chiến lược của Trung tâm Thông tin tín dụng Quốc gia Việt Nam trong việc mua thông tin về các doanh nghiệp nước ngoài đầu tư tại Việt Nam Một số bài học cho Việt Nam Từ kinh nghiệm trên đây, bài học cần rút ra cho Việt Nam trong việc phát triển sản phẩm thông tin tín dụng như sau: - Cần liên tục phát triển sản phẩm thông tin tín dụng để thích nghi với những thay đổi của thị trường trong thời đại phát triển thông tin bùng nổ như hiện nay. - Việc nâng cao chất lượng Trung tâm thông tin tín dụng là cần thiết, nhưng đồng thời phải chú trọng, tạo điều kiện để các loại hình công ty thông tin tín dụng tư nhân phát triển, tạo sự cạnh tranh, sự chia sẻ hợp lý trên thị trường thông tin tín dụng. - Trung tâm Thông tin tín dụng không nên thực hiện cả 4 dịch vụ, mà chỉ nên thực hiện báo cáo thông tin tín dụng doanh nghiệp, còn các dịch vụ khác nên giao cho công ty thông tin tín dụng tư nhân để đảm bảo bao phủ toàn bộ nghiệp vụ thông tin tín dụng và có điều kiện đi chuyên sâu nhằm mục đích chính là đảm bảo an toàn cho hệ thống Ngân hàng Việt Nam. - Vai trò của Nhà nước và Ngân hàng Trung ương là rất quan trọng đối với việc nâng cao chất lượng sản phẩm thông tin tín dụng. Việc chú trọng quan tâm phát triển sản phẩm thông tin tín dụng Việt Nam không phải là khẩu hiệu mà phải thông qua những hành động thiết thực. Chính phủ, NHNN phải coi trọng thực sự, thể hiện bằng đầu tư vốn, lao động, tri thức cho lĩnh vực này. - Cần phải phát triển đầy đủ các loại sản phẩm thông tin tín dụng, chú trọng tạo điều kiện hình thành công ty thông tin tín dụng tiêu dùng và sớm thực hiện dịch vụ chấm điểm tín dụng đối với cá nhân tiêu dùng. - Các giải pháp nâng cao chất lượng không nhất thiết phải theo từng bước tuần tự, bỏ qua bước không cần thiết để tránh tụt hậu, để có cơ hội hội nhập vào hoạt động thông tin tín dụng trên thế giới. Việc phát triển sản phẩm thông tin tín dụng cần thường xuyên, liên tục; cập nhật công nghệ mới (blockchain, Biometric ). Đồng thời cập nhật những thành viên tham gia thị trường hiện thời và những thành viên mới để có cái nhìn tổng quan, có kế hoạch lâu dài hơn nữa về thị trường thông tin tín dụng trong tương lai. Tài liệu tham khảo: Herington, Carmel, and Scott Weaven (2007), "Can banks improve customer relationships with high quality online services?", Managing Service Quality. Tsoukatos, Evangelos, and Evmorfia Mastrojianni (2010), "Key determinants of service quality in retail banking", EuroMed Journal of Business. nghiªn cøu khoa häc 66 Sinh viªn