Kinh tế ban đêm: Cơ hội nâng tầm vóc Việt

Nội dung text: Kinh tế ban đêm: Cơ hội nâng tầm vóc Việt

1. KINH TẾ BAN Đ M: CƠ HỘI NÂNG TẦM VÓC VIỆT Dương Nguyễn Thảo My, Trần Thị Thu Khoa Quản trị Kinh doanh, Trường Đại học Công nghệ TP. Hồ Chí Minh GVHD: ThS. Nguyễn Thị Hoàng Y n TÓM TẮT Việt Nam đang ngày càng phát triển, luôn theo đuổi và nắm bắt các xu hướng của thế giới. Trong đó không thể không nhắc đến ‚kinh tế ban đêm‚. Khi đường phố lên đèn cũng là lúc người dân đổ ra đường vui chơi mua sắm. Chính việc này đã thúc đẩy nền kinh tế ban đêm. Tại các quốc gia như Trung Quốc và Âu-Mỹ, nền kinh tế ban đêm mang lại hiệu quả bất ngờ, được ví như ‚cỗ máy in tiền‚ và là ‚đòn bẩy‛ trong việc tăng trưởng kinh tế. Và tại Việt Nam, nền kinh tế ban đêm đã được hỗ trợ những gì, giải pháp nào để thúc đẩy loại hình kinh tế này? Từ khoá: Cơ hội, giải pháp, hiệu quả, kinh tế ban đêm, tăng trưởng kinh tế. ABSTRACT Vietnam is increasingly developing, always pursuing and grasping world trends. Which could not help but mention the "night economy". When the streets light up, it is also the time when people go to the streets to play and shop. It was this that boosted the night economy. In countries like China and the United States, the night economy has had an unexpected effect, being called a "money printing machine" and a "lever" in economic growth. And in Vietnam, what is the night economy supported, what solution to promote this type of economy? Keywords: Opportunity, solutions, efficiency, night economy. economic growth. 1 LỜI MỞ ĐẦU Kinh tế ban đêm (Night time - economy), một khái niệm khá mới mẻ với Việt nam nhưng lại rất quen thuộc với các quốc gia Âu-Mỹ và Trung Quốc. ‚Kinh tế ban đêm‛ hiểu một cách đơn giản là các hoạt động diễn ra từ 6 giờ chiều hôm nay đến 6 giờ sáng hôm sau bao gồm các hoạt động bên ngoài: văn hóa về ẩm thực, âm nhạc, nghệ thuật, mua sắm, tham gia các hoạt động vui chơi giải trí tại các hàng quán và cả các hoạt động ẩn như kinh doanh online nữa. Nó tạo nên một hoạt động khai thác cả bên trong lẫn bên ngoài góp phần đa dạng hoá ngân sách. 2 THỰC TRẠNG Kinh tế ban đêm đã mang lại lợi nhuận không hề nhỏ, giảm tối đa nạn thất nghiệp, thúc đẩy an sinh xã hội, góp phần tăng trưởng GDP cho nền kinh tế của các nước. Tiên phong trong lĩnh vực này phải kể đến nước Anh. Theo một nghiên cứu của Ernst & Young (E&Y), ngành công nghiệp về đêm đóng góp khoảng 6% GDP của nước Anh với quy mô xấp xỉ 66 tỷ bảng 2090
2. Anh, tạo ra hơn 1,25 triệu việc làm. Trong đó, riêng thành phố London chiếm khoảng 40% về quy mô, tương đương 26,4 tỷ bảng và tạo ra việc làm trực tiếp cho 723.000 lao động. Nhận thấy tiềm năng mà kinh tế ban đêm mang lại, năm 2016, thành phố này đã bổ nhiệm vị trí ‚Night Craz‛ (Nữ hoàng đêm do bà Amy Lame đảm nhiệm nhằm tăng trưởng các dịch vụ hoạt động về đêm, đưa London trở thành một thành phố 24 giờ đứng đầu thế giới. ‚Thành phố không bao giờ ngủ‛- New York, Mỹ mới đây đã đưa ra một con số thống kê đáng kinh ngạc. Hoạt động kinh doanh ban đêm của các nhà hàng mang lại 12 tỷ USD, tạo ra 141.000 việc làm, các quán bar thu về 2 tỷ USD và mỗi đêm New York thu về hơn 8 triệu USD từ trình diễn và triển lãm nghệ thuật. Tính cả ngành thể thao, bar và ẩm thực, tổng cộng New York thu 19 tỷ USD mỗi năm sau khi hoàng hôn buông xuống. New York đã rất thành công khi có những chính sách kích cầu tạo ra sự hấp dẫn đối với du khách khi đến đây. Không chỉ phát triển ở riêng các quốc gia Âu-Mỹ, kinh tế ban đêm đã lan rộng ra đến cả châu Á điển hình là Sydney (Australia), quy mô kinh tế đêm này mang lại lợi nhuận lên đến 27,2 tỷ USD mỗi năm, tạo ra hơn 234.000 việc làm, đóng góp 3,8% GDP cho kinh tế Australia. Tuy nhiên chính phủ nước này vẫn chưa hài lòng với con số đó. Hiện Australia đang lên các kế hoạch cho loại hình này cụ thể là dự án tập trung giảm ách tắc, cải thiện tính bền vững, kết nối hiệu quả của hệ thống giao thông trong thành phố, từ đó hỗ trợ cải thiện nền kinh tế ban đêm của Sydney. Trung Quốc được xem là quốc gia mới nhất của châu Á du nhập kinh tế ban đêm với hai hoạt động chính là bán hàng ăn và mua sắm. Theo ‚ông lớn‛ của lĩnh vực giao thức ăn nhanh Meituan Dianping cho biết, trong 6 tháng đầu năm 2019, các đơn đặt hàng được đặt tại Thượng Hải trong khoảng 9 giờ tối đến 5 giờ sáng tăng 47% so với cùng kỳ năm trước. Cũng đáng chú ý là 2/3 đơn đặt hàng trong số này đến từ khoảng thời gian từ 9 giờ tối đến 11 giờ tối. Đầu năm 2019, chính phủ Trung Quốc đã ban hành chính sách thúc đẩy kinh tế ban đêm nhằm đẩy mạnh các hoạt động dịch vụ kinh doanh diễn ra vào ban đêm. Cụ thể như các chính sách hỗ trợ tiền, giảm giá điện, nước cho các nhà hàng hoạt động vào ban đêm đủ điều kiện Động thái này góp phần giảm gánh nặng chi phí cho các đơn vị kinh doanh hoạt động về đêm. Cùng với Trung Quốc, Việt Nam là quốc gia tiếp theo tại châu Á tiếp thu loại hình kinh tế này. Theo các chuyên gia, Việt Nam đang là nước có mô hình phát triển du lịch rất thành công. Nhưng trong đó doanh thu đến từ du lịch ban ngày chỉ chiếm 30%, vào ban đêm chiếm tới 70%. Ở Việt Nam từ lâu đã dần hình thành các hoạt động kinh tế về đêm, các đô thị lớn như TP. Hồ Chí Minh, Hà Nội đã và đang rất nhộn nhịp cho các hoạt động như phố đi bộ, phố ẩm thực, chợ đêm hay những cửa hàng tiện lợi hoạt động 24/24 Tại Hà Nội đã cho phép 65 hộ kinh doanh hoạt động buôn bán đến 2 giờ sáng và sau 1 năm thì kết quả cho thấy doanh thu tăng 30%. Và ở TP. Hồ Chí Minh, ‚Phố Tây Bùi Viện‛ được xem như là phố đi bộ, khách Tây du lịch đến rất đông, tuy nhiên chủ yếu để uống bia. Nguyên nhân được xác định là Việt Nam chưa có sản phẩm kinh doanh nào đặc biệt để giữ chân du khách. Kinh tế ban đêm đang là một thế mạnh mà Việt Nam cần có những chính sách cụ thể để khai thác. 2091
3. 3 CƠ HỘI Việt Nam là một quốc gia sở hữu nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú: Có khí hậu nhiệt đới gió mùa đa dạng; có ‚Rừng vàng biển bạc‚; lịch sử trải dài gắn liền với nhiều di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh; Bên cạnh đó người Việt còn sở hữu một nền văn hoá đa phong cách, đa chủng tộc, màu sắc, tôn giáo ; có được những tài nguyên ấy, rất may chúng ta cũng đã biết lao động cần cù sáng tạo, luôn cố gắng đã và đang không ngừng giữ gìn phát huy tất cả những nội lực sâu kín. Vì thế mà Việt Nam trở thành một địa điểm lý thú được các nước trong khu vực và thế giới quan tâm liệt kê vào danh sách tìm hiểu, khám phá. Do đó, chúng ta tiếp nhận một lượng khách du lịch được coi là ‚ khổng lồ ‚ phân bố rộng khắp cả nước. Tuy nhiên, có được những cơ hội đó mà không biết tận dụng thì chưa đủ, dần các tài nguyên ấy sẽ bị hao mòn, cạn kiệt thậm chí là biến mất. Để khai thác các nguồn tài nguyên ấy chúng ta không ngừng phải tạo ra các hướng đi sáng tạo để tiếp tục thu hút và ‚ rút cạn kiệt ‚ tối đa nguồn kinh tế của du khách. Ban ngày chúng ta vẫn tiếp nhận một lượng du khách khá lớn nhưng lượng du khách ban đêm cũng nằm ở con số gọi là ‚ tương đương ‚ đôi khi còn ‚ vượt mức ‚ ban ngày. Việc phát triển nền kinh tế ban đêm ở Việt Nam sẽ tạo cơ hội tích cực trực tiếp đến nhiều mối quan hệ: Với Quốc tế: nền kinh tế phát triển mạnh mẽ một cách vượt trội sẽ tạo mối dây liên kết với các nước trong khu vực và thế giới hội nhập các mặt hàng kinh doanh, dịch vụ du lịch, bất động sản tạo ra một nền kinh tế ‚hỗn hợp‚. Bộ Công Thương cho rằng việc tập trung vào phát triển kinh tế đêm để thúc đẩy tiêu dùng nội địa thông qua du lịch đêm, ẩm thực đêm, mua sắm và giải trí đêm là phù hợp. Đồng thời là cơ hội để ngoại giao, giao lưu và học hỏi những tiến bộ mới mẻ của khoa học xã hội để Việt Nam hội nhập và phát triển. Trong nước, hiện tượng này tạo cơ hội tăng trưởng kinh tế, giải quyết được một lượng việc làm khá lớn. Cụ thể: nhiều sinh viên có thêm việc làm phụ giúp cha mẹ về chi phí học tập, nhiều ông bố bà mẹ làm việc online vào giờ đêm sau khi con đã ngủ, Bên cạnh công việc (mặt nổi, tạo của cải vật chất) thì việc phát triển nền kinh tế ban đêm này cũng tác động lớn đến tâm lý (mặt ẩn, bổ dưỡng tinh thần), các địa điểm ăn uống vui chơi như chợ đêm, phố đi bộ được mở ra cũng là điểm đến thú vị sau một ngày làm việc mệt mỏi để thư giãn, giảm stress, gặp gỡ, hẹn hò của mọi người . cũng là các địa điểm lý thú để gắn bó tình đoàn kết. Có thể nói ‚kinh tế ban đêm‛ vừa là động lực kinh tế vừa là động lực văn hoá tại các thành phố. 4 THÁCH THỨC ‚Kinh tế ban đêm‛ mang lại những cơ hội lớn nếu ta nắm bắt được thì gặt hái được một tài sản ‚khổng lồ‛, song song mỗi vấn đề lại luôn tồn đọng những mặt trái của rủi ro. Đầu tiên phải kể đến vấn đề hạn chế của thời gian. Khung giờ cho các hoạt động kinh tế đêm chủ yếu vẫn áp dụng quy định sau 10 giờ đêm các hoạt động vui chơi giải trí phải dừng lại phần lớn khách du lịch đến từ múi giờ đêm của Việt Nam, ban ngày họ ngủ còn đêm không biết chơi ở đâu, đó là lý do họ mang tiền đi mà không tiêu được nên họ cũng chỉ đến một lần rồi thôi. 2092
4. Tiếp theo là đến từ các người bán hàng, về vệ sinh an toàn thực phẩm; về tình trạng mua bán hàng giả, hàng nhái; kêu gọi khách hàng bằng con đường ép buộc, chèo kéo, với những mức giá ‚cắt cổ‛. Người kinh doanh chưa áp dụng được nhiều các hoạt động văn hoá nghệ thuật mà đang quá tập trung vào kinh doanh các quán nhậu. Bên cạnh đó cũng gặp các vấn đề của du khách như là hiện trạng xả rác vô ý thức làm mất giá trị cảnh quan và gây ô nhiễm môi trường. Từ phía xã hội vẫn còn các vấn đề về an toàn giao thông trên các tuyến đường tới các địa điểm tập trung mô hình kinh tế ban đêm, xong hạ tầng còn thiếu và chưa đạt trình độ tiên tiến (theo ông Nguyễn Cảnh Cường). Bản chất của mô hình đang chỉ ở mức mới khởi đầu nên còn nhiều bỡ ngỡ vì thế đang còn đơn điệu và diễn ra với quy mô nhỏ. Theo ông Nguyễn Cảnh Cường thì việc phát triển ‚kinh tế ban đêm‛ tại Việt Nam dự kiến sẽ giúp tăng việc làm và thu nhập cho người lao động, tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước, tăng công suất hữu dụng cho các cơ sở hạ tầng thương mại, giao thông vận tải. Tuy nhiên, hoạt động này cũng rút ngắn thời gian xuống cấp của cơ sở hạ tầng, làm tăng nhu cầu sử dụng điện, xăng dầu trong khi lượng tiêu thụ bia rượu, thuốc lá lại càng nhiều hơn. Không những ô nhiễm tiếng ồn mà còn phát sinh các tệ nạn xã hội như lấn chiếm không gian công cộng để phục vụ kinh doanh, mại dâm, trộm cướp, sự lai căng về văn hoá, Theo Bộ Công Thương, hiện mỗi năm Việt Nam có thêm 1,5 triệu người gia nhập vào tầng lớp trung lưu, với mức sống từ 15 USD/ngày trở lên, đang dành nhiều tiền và thời gian để tận hưởng cuộc sống. Khảo sát của The Conference Board và Niesel cho thấy, 43% tiền nhàn rỗi của người tiêu dùng Việt Nam sử dụng cho mục đích giải trí. Đây là điều mà Bộ Công Thương đang lo lắng, cũng là một vấn nạn mà tất cả chúng ta phải quan tâm đến. 5 ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHO VIỆT NAM TRONG THỜI GIAN TỚI Các rủi ro làm cản trở việc khai thác tối ưu các nguồn lực và tiềm năng của nền kinh tế ban đêm đang là vấn đề mà nhiều người ngày đêm suy nghĩ. Để đạt được tầm nhìn phát triển kinh tế ban đêm cần thiết có sự nghiên cứu kỹ và sự phối hợp đồng bộ từ phía các cơ quan quản lý Nhà nước, cũng như phía các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh, dịch vụ. Với mong muốn được góp phần tháo gỡ một số thách thức tồn đọng để đưa nền kinh tế phát triển hơn, xin được đề xuất một số giải pháp sau đây: Đầu tiên, phải kể đến yếu tố con người, về chất lượng của đội ngũ nhân viên nên cần đào tạo một cách kỹ lưỡng nguồn nhân lực để phân chia cho phù hợp với khả năng của mỗi cá nhân. Bởi lẽ con người là xuất phát điểm của tất cả mọi yếu tố. Thứ hai, về Chính trị: sự can thiệp của chính phủ vào các mạng lưới an ninh, trật tự, đảm bảo an toàn cho khách hàng, đồng thời cũng liên hệ các phương tiện giao thông, bệnh viện. Cần nới rộng hơn về việc sử dụng thời gian, đừng ‚sợ khó kiểm soát‛ mà đẩy lùi tiến trình, thay vào đó là tìm cách để quản lý. Thực tế một số địa phương quản lý rất chặt các quy định về an ninh trật tự nơi công cộng, làm hạn chế kinh tế đêm, cần tính toán nên thay đổi sao cho phù hợp. Thay vì ‚tắt đèn‛ lúc 22 giờ tối, các dịch vụ kinh tế đêm có thể diễn ra khuya hơn. Như thế du khách sẽ có những tour du lịch không những rẻ hơn mà còn hữu ích hơn, giá trị hơn, nguồn thu từ kinh tế đêm nhiều hơn và 2093
5. điểm đến thu hút hơn. Cần chính sách mở để phát huy sức sáng tạo của doanh nghiệp, phải có những doanh nghiệp đầu tư vào những loại hình dịch vụ kinh tế đêm mới mẻ. Nên tạo điều kiện cho sự sáng tạo trong dịch vụ, nếu chỉ bó hẹp trong khuôn khổ nào đó thì sẽ không có cái mới nhà đầu tư, nhưng tất nhiên phải phù hợp với khuôn khổ pháp luật. Chúng ta phải luôn nghĩ rằng khách du lịch có thời gian rất hữu hạn ở điểm đến cho nên cần cung cấp dịch vụ phong phú cho thời gian lưu trú. Muốn họ ở lại lâu hơn thì phải có nhiều hoạt động, nhiều dịch vụ hấp dẫn để trải nghiệm. Nhưng xét cho cùng vẫn cần nhất ý thức trách nhiệm, sự ủng hộ và hợp tác của mỗi doanh nghiệp. Đặc biệt, cần có những hợp đồng với doanh nghiệp tránh ‚ lôi kéo‛, ‚cắt cổ‛ khách hàng cách quá đáng làm mất đi cái nhìn thiện cảm về một Việt Nam văn minh lịch sự. Cũng lên phương án chuẩn bị nguồn điện bổ sung vì việc hoạt động về đêm này tiêu hao một lượng điện rất lớn. Thứ ba, về xã hội: Phát triển theo trọng điểm là các vùng hấp dẫn, có an ninh đảm bảo, dịch vụ tốt, Đồng thời phải tạo thương hiệu tên tuổi của các địa điểm, các chiến lược Marketing để nhiều người biết đến hơn chứ không chỉ dừng ở việc truyền miệng thì chưa tăng được hiệu quả. Thứ tư, về văn hoá: sự kết hợp nhiều nền văn hoá đa chủng tộc của Việt Nam để tạo nên màu sắc hấp dẫn khách du lịch, tạo dấu ấn khó quên để hẹn gặp lại khách hàng. Một điều quan trọng nữa là cần phát triển các dịch vụ khác biệt, phi truyền thống mà ở nơi khác không có, điều đó sẽ làm du khách rất hứng thú. Những điều mang lại lợi ích và phát huy được bản sắc văn hóa Việt Nam, gia tăng giá trị cho du khách thì đáng khuyến khích. 6 KẾT LUẬN Thực hiện tốt các chính sách kích thích nền kinh tế ban đêm của Thủ tướng Chính phủ cũng như các bộ ngành thì loại hình kinh tế diễn ra khi con phố lên đèn này sẽ là ‚cửa sáng‚ cho sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam, tạo ra việc làm cho hàng nghìn người lao động, góp phần tăng trưởng GDP cho Việt Nam và sẽ xóa đi các hoạt động vốn dĩ rất ‚nhạt‚ tại các tụ điểm du lịch lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Nha Trang, Đà Nẵng, Tin tưởng rằng với vai trò của truyền thông, nâng cao nhận thức từ định hướng chính sách đến ứng xử của nhà đầu tư, kinh tế đêm sẽ chuyển biến theo hướng tích cực. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Lương Bằng, ‚Kinh tế ban đêm là nguồn lợi tỷ đô - Vietnamnet‚, truy cập 17/11/2019. [2] chau-au-va-co-hoi-cho-viet-nam- Truy cập 06:30’-11/09/2019. [3] truy cập 29/07/2019. [4] cua-viet-nam, truy cập 25/02/2020. [5] ‚can-nhung-giai- phap-thich-ung-voi-kinh-te-dem‛, truy cập 03/01/2020. 2094