Thích ứng với biến đổi khí hậu dựa vào hệ sinh thái (EBA)

Nội dung text: Thích ứng với biến đổi khí hậu dựa vào hệ sinh thái (EBA)

1. Cải Thiện Sức Chống Chịu với Biến Đổi Khí Hậu của Vùng Ven Biển Đông Nam Á (BCR) THÍCH ỨNG VỚI BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU DỰA VÀO HỆ SINH THÁI (EbA) INTERNATIONAL UNION FOR CONSERVATION OF NATURE VCA Training course, 04-06 April 2012
2. NỘI DUNG 1. Hệ sinh thái (HST) là gì? 2. Tại sao Đa dạng sinh học (bao gồm HST) có vai trò quan trọng đối với con người? 3. Thích ứng với BĐKH dựa vào HST là gì? 4. Mối liên hệ giữa HST, Đa dạng sinh học và Biến đổi khí hậu 2
3. 1. Hệ sinh thái (HST) là gì? 2. Tại sao Đa dạng sinh học (bao gồm HST) có vai trò quan trọng đối với con người? 3. Thích ứng với BĐKH dựa vào HST là gì? 4. Mối liên hệ giữa HST, Đa dạng sinh học và Biến đổi khí hậu 3
4. Hệ Sinh Thái là gì? Hệ sinh thái Các quần xã Sinh cảnh (Thành phần sinh học) (Thành phần phi sinh học) 4
5. Hệ Sinh Thái là gì? “Là một hệ thống phức tạp bao gồm các quần xã sinh vật (sinh học) và và môi trường sống của chúng (phi sinh học) HST rừng ngập mặn Sóc Trăng tương tác với nhau như HST đất ngập nước Tràm Chim một đơn vị chức năng. Con người là một phần không thể tách rời của hệ sinh thái.” HST nông nghiệp ven sông, Kiên Giang Source: MEA, 2005 HST rạn san hô, Phú Quốc 5
6. 1. Hệ sinh thái (HST) là gì? 2. Tại sao Đa dạng sinh học (bao gồm HST) có vai trò quan trọng đối với con người? 3. Thích ứng với BĐKH dựa vào HST là gì? 4. Mối liên hệ giữa HST, Đa dạng sinh học và Biến đổi khí hậu 6
7. HST – Một Hệ thống đa Chức năng và Dịch vụ Giảm thiểu mối nguy Đa dạng sinh học Sinh kế HỆ SINH Thích ứng Giảm đói BĐKH THÁI nghèo Hấp thu Phục hồi Các-bon thiên tai 7
8. HST – Một Hệ thống đa Chức năng và Dịch vụ CÁC DỊCH VỤ CỦA HỆ SINH THÁI DỊCH VỤ CUNG CẤP Thực phẩm Nước ngọt Gỗ và chất đốt Nhiên liệu DỊCH VỤ HỖ TRỢ Tạo đất DỊCH VỤ ĐIỀU TIẾT Sản xuất lương thực Điều hòa khí hậu Giảm rác thải Điều tiết lũ Cân bằng khí quyển Kiểm soát dịch bệnh Chu trình dinh dưỡng Lọc nước DỊCH VỤ VĂN HÓA Thẩm mỹ Làm phong phú đời sống tinh thần Giáo dục Giải trí 8 Nguồn: Đánh giá Hệ sinh thái Thiên niên kỷ, 2005
9. HST – Một hệ thống đa chức năng và Dịch vụ •HST cung cấp các sản phẩm và dịch vụ •Hỗ trợ cho cuộc sống con người (thực phẩm, nước, gỗ, thuốc) •Dịch vụ điều tiết (lũ, lọc nước, khí hậu) • Giảm thiểu rủi ro do các thiên tai • HST cung cấp các thành phần cơ bản của sự sống, thu nhập, việc làm (đặc biệt tại các nước đang phát triển) • Là bãi đẻ và môi trường sống cho các loài động thực vật dưới nước và trên cạn (chuổi thực phẩm). •Giảm thiểu và thích ứng với BĐKH • Cung cấp các dịch vụ giải trí, thẩm mỹ và tinh thần. 9
10. Hiện trạng của Các dịch vụ do HST cung cấp Tình Dịch vụ trạng Lương thực Cây lương thực Gia súc Đánh bắt thủy hải sản Nuôi trồng thủy sản Thức ăn từ tự nhiên Nguồn gien Hóa chất sinh học, thuốc Nước ngọt Nguồn: Đánh giá Hệ sinh thái Thiên niên kỷ, 2005 10
11. Tình trạng của các dịch vụ khác Tình trạng Dịch vụ điều tiết Điều tiết chất lượng không khí Điều tiết khí hậu – toàn cầu Điều tiết khí hậu – khu vực và địa phương Điều tiết nước +/– Kiểm soát xói lở Lọc nước và xử lý nước Điều hòa dịch bệnh +/– 11
12. Tình trạng của các dịch vụ khác Tình trạng Thụ phấn Điều tiết thảm họa thiên nhiên Các giá trị văn hóa Các giá trị tinh thần và tôn giáo Các giá trị thẩm mỹ Nghỉ dưỡng và du lịch sinh thái +/– 12
13. 1. Hệ sinh thái (HST) là gì? 2. Tại sao Đa dạng sinh học (bao gồm HST) có vai trò quan trọng đối với con người? 3. Thích ứng với BĐKH dựa vào HST là gì? 4. Mối liên hệ giữa HST, Đa dạng sinh học và Biến đổi khí hậu 13
14. “Thích ứng với BĐKH dựa vào HST là quá trình quản lý, bảo tồn và phục hồi HST nhằm cung cấp các dịch vụ hỗ trợ cho con người thích ứng với sự biến đổi của khí hậu.” Robert Mather, IUCN EbA là sự lồng ghép Đa Dạng Sinh Học và Các Dịch Vụ HST vào chiến lược thích ứng tổng thể với BĐKH Ví dụ: Lồng ghép quản lý nguồn nước, phục hồi sinh cảnh (đất ngập nước, rừng, sinh cảnh ven biển); nông lâm nghiệp, hệ thống các khu vực được bảo vệ. 14
15. 1. Hệ sinh thái (HST) là gì? 2. Tại sao Đa dạng sinh học (bao gồm HST) có vai trò quan trọng đối với con người? 3. Thích ứng với BĐKH dựa vào HST là gì? 4. Mối liên hệ giữa HST, Đa dạng sinh học và Biến đổi khí hậu 15
16. Đa dạng sinh học BĐKH tác động đến ĐDSH và HST ĐDSH và HST có thể hỗ trợ con người giảm thiểu và thích ứng với BĐKH Biến đổi khí hậu 16
17. Tính Đa lợi ích của EbA đối với con người và HST Biện pháp Chức năng Các lợi ích Lợi ích về Lợi ích thích ứng Thích ứng KT-XH ĐDSH giảm nhẹ Khôi phục các • Phòng chống lũ •Hiệu quả KT (so với • Bảo tồn động • Giảm thiểu phát vùng ngập lũ (đất • Duy trì nguồn thực việc xây đập) thực vật (bãi đẻ + thải Carbon từ đất ngập nước và phẩm và nguồn •Cơ hội việc làm nơi cứ trú cho các thảm thực vật ven nước • Giải trí loài di cư) sông) • Sinh kế bền vững (VD, khai thác gỗ từ rừng trồng) Hình thành các hệ • Đa dạng hóa sản • Chất lượng và an • Bảo tồn đa dạng • Hấp thụ carbon thống Nông lâm xuất nông nghiệp ninh lương thực nguồn gien nghiệp kết hợp • Cải thiện chu trình • Đa dạng nguồn dinh dưỡng và điều thu nhập (bán củi, tiết nước ngầm dược liệu) • Phục hồi các vùng •Các dịch vụ môi đất bị thoái hóa trường (VD, thụ phấn) 17
18. Hệ sinh thái cung cấp các nguồn tài nguyên cần thiết cho con người “trước – trong – sau” thiên tai 18
19. Vai trò và chức năng của Rừng ngập mặn Phan Nguyên Hồng (1993) Phân ranh tự nhiên của RNM 19
20. Lưới thức ăn liên quan đến Rừng ngập mặn 20
21. Vàm Rầy, Bình Sơn, Kiên Giang 2011 21
22. Vĩnh Châu, Trần Đề, Sóc Trăng 2011 22
23. Nguồn: GIZ Sóc Trăng Cù Lao Dung, 1889 23
24. Nguồn: Google Earth 24
25. Nguyên tắc cho các chiến lược EbA hiệu quả 1. Tập trung vào công tác giảm thiểu sức ép của các yếu tố phi khí hậu (VD, thu hoạch mùa vụ không bền vững) 2. Khuyến khích sự tham gia của cộng đồng 3. Xây dựng các mối hợp tác đa chiều, đa ngành, đa quy mô 4. Xây dựng chiến lược EbA dựa trên các thực hành tốt hiện có trong công tác quản lý tài nguyên thiên nhiên có xét đến sự không ổn định của yếu tố thời tiết. 5. Thông qua các phương pháp quản lý thích ứng 6. Lồng ghép EbA vào các chiến lược thích ứng BĐKH rộng hơn 7. Giáo dục và truyền thông (VD. Nâng cao nhận thức, chuyển giao kiến thức) 25