Thực trạng hoạt động tín dụng xanh của các ngân hàng thương mại hiện nay

Nội dung text: Thực trạng hoạt động tín dụng xanh của các ngân hàng thương mại hiện nay

1. KỶ YẾU HOẠT ĐỘNG KHOA HỌC & GIÁO DỤC TRƯỜNG ĐH KIẾN TRÚC ĐÀ NẴNG 10/2021 THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG XANH CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI HIỆN NAY Ths. Vũ Hoàng Vy(*) Tóm tắt Tín dụng xanh (TDX) là một sản phẩm khá mới của các ngân hàng thương mại(NHTM) trong vòng 5 năm trở lại đây – nó vừa đáp ứng mục tiêu phát triển (tăng lợi nhuận cho các ngân hàng (NH)) đồng thời đi đôi với việc bảo vệ, cải tạo môi trường sống – giúp các NH hướng đến mục tiêu tăng trưởng bền vững trong tương lai. Với sự hỗ trợ của Chính phủ, NHNN thông qua các văn bản pháp luật hướng dẫn, các chính sách hỗ trợ về nguồn vốn, sự hợp tác quốc tế về tài chính và các bài học kinh nghiệm một số quốc gia trên thế giới, đã bước đầu tạo điều kiện cho các NHTM mạnh dạn đầu tư phát triển TDX, bước đầu đã giúp khách hàng (KH) vay vốn quan tâm, chú ý hơn đến việc sử dụng vốn có ảnh hưởng đến môi trường, từ đó nâng cao ý thức cộng đồng trong công tác bảo vệ tài nguyên thiên nhiên đất nước 1. Đặt vấn đề Vấn đề bảo vệ và phát triển môi trường Lũ lụt miền Trung năm 2020 (tính đến sinh thái không còn là vấn đề của riêng cá 8/11/2020) chỉ trong vòng 1 tháng, các tỉnh nhân, tổ chức nào nữa mà lúc này đây cần miền Trung liên tiếp nhận 5 cơn bão ( số 5, sự chung tay của tất cả các cấp, các ban 6, 7, 8, 9) với mức độ thiệt hại nặng nề và ngành, các tổ chức, và mỗi cá nhân. Ngành tàn khốc, được đặt mức báo động IV - thuộc NH cũng không ngoại lệ. Năm 2012 với về cấp bậc thiên tai nguy hiểm, rủi ro rất lớn việc hưởng ứng Chiến dịch xanh, Thống của Việt Nam. Hàng ngàn ngôi nhà bị tốc đốc NHNN đã ban hành chỉ thị thúc đẩy mái, hàng ngàn gia đình bị lũ lụt chia cắt tăng trưởng TDX và quản lý rủi ro môi kéo dài, cuộc sống người dân ảnh hưởng sâu trường và xã hội trong các hoạt động cấp tín rộng và tác động gây tổn thất to lớn về dụng (TD). Chỉ thị này yêu cầu tất cả các người và tài sản. Bên cạnh đó tình trạng sạt NHTM phải chủ động quản lý tác động về lở đất nghiêm trọng ở hàng loạt khu vực : môi trường và xã hội trong các dự án vay thủy điện Rào Trăng 3, sạt lở Hướng Hóa, vốn của các KH và phát triển các sản phẩm Quảng Trị, sạt lở Nam Trà My, Phước Sơn, TDX, cũng như khuyến khích tăng trưởng Quảng Nam Hàng loạt thiên tai xảy ra TD đối với các hoạt động kinh doanh có lợi dồn dập có phải là lời cảnh tỉnh của Mẹ cho môi trường và xã hội. Với thực tế hiện thiên nhiên trước những hành động của con nay, hơn bao giờ hết, ngành NH cần có người đối với môi trường và tài nguyên những bước đi mạnh mẽ, kiên quyết trong sống? Áp lực đặt ra đối với xã hội, người việc phát triển TDX. Vấn đề chú trọng phát dân phải hành động có ý thức trách nhiệm triển TDX – một mặt hỗ trợ tài chính cho cá hơn nữa trong quá trình phát triển kinh tế nhân, doanh nghiệp triển khai các dự án, các phải gắn kèm với ý thức bảo vệ môi trường. phương án sản xuất kinh doanh, mặt khác (*) Giảng viên Khoa kinh tế, Trường ĐH Kiến trúc Đà Nẵng định hướng cũng như hỗ trợ tốt nhất nếu các 47
2. 10/2021 KỶ YẾU HOẠT ĐỘNG KHOA HỌC & GIÁO DỤC TRƯỜNG ĐH KIẾN TRÚC ĐÀ NẴNG dự án này hoạt động thân thiện với môi (Ủy ban điều tiết ngân hàng Trung Quốc) về trường. các chỉ tiêu, thống kê “xanh” thì mới được 2. Nội dung coi là TDX.[2] 2.1. Khái niệm tín dụng xanh (TDX) Tại Việt Nam thì TDX là khoản TD mà TDX bắt nguồn từ lĩnh vực tài chính NH cấp cho các dự án có rủi ro môi trường xanh, thông qua TDX, NH xem xét các dự thấp hoặc các dự án bảo vệ môi trường. Nói án, nhu cầu vốn thân thiện với môi trường cách khác, TDX là các hình thức tài trợ như và tình trạng tuân thủ pháp luật của doanh tài trợ, cho vay và các phương thức cấp TD nghiệp. TDX thực thi kiểm soát chặt chẽ khác, trong đó các tác động môi trường và hơn các khoản vay được cung cấp cho các bảo tồn môi trường được xem xét. Ví dụ, doanh nghiệp sản xuất có mức ô nhiễm quá cho vay cung cấp TDX cho các dự án sử mức và cung cấp các khoản vay với chính dụng năng lượng hiệu quả, giảm phát thải, sách ưu đãi (vốn, lãi suất, thời gian) cho các năng lượng tái tạo, TDX cũng có nghĩa là dự án, phương pháp sản xuất sạch hơn, thân từ chối cấp TD cho các dự án tác động tiêu thiện với môi trường hơn. Nói cách khác, cực đến môi trường. [3] Theo đánh giá của ảnh hưởng của TDX đối với lợi nhuận các chuyên gia, hầu hết các NHTM hiện nay NHTM dẫn đến việc mở rộng sản phẩm, rủi đều chú trọng đến yếu tố “ xanh” nhiều hơn ro dự kiến, uy tín và khả năng cạnh tranh trong hoạt động cấp tín dụng. Thậm chí, một toàn diện.[1] số ngân hàng gắn tính “ xanh” vào các chiến Trong khi các NHTM ở các nước phát lược marketing và định hướng phát triển dài triển quan tâm nhiều hơn đến các vấn đề hạn của mình. môi trường do phát triển kinh tế mang lại. 2.2. Vai trò, ý nghĩa TDX Định nghĩa về TDX và các sản phẩm xanh Những năm về trước, TDX có lẽ là liên quan đã chi tiết và hoàn thiện hơn. khái niệm khá mới mẻ với nền kinh tế Việt Đồng thời, các tổ chức phi chính phủ Nam. Tuy nhiên, khi xã hội phát triển, đời (NGO), các tổ chức môi trường và các nhóm sống người dân và các hoạt động sản xuất khác có ảnh hưởng lớn đến các NHTM, dẫn kinh doanh càng tác động đến môi trường đến việc các NHTM quốc tế định nghĩa chặt theo hướng tiêu cực, tình trạng ô nhiễm chẽ hơn về “xanh”. Theo đó, các quốc gia ngày càng gia tăng, hàng loạt vụ phá rừng như Anh, Mỹ và các nước phát triển thì định nghiêm trọng, thiên tai liên tiếp xảy ra do nghĩa “xanh” tập trung nhiều hơn vào khí biến đổi khí hậu thì khái niệm TDX mới hậu, bảo vệ sinh thái nguyên thủy môi thực sự được quan tâm. Tháng 3/2014, Thủ trường, tác động của con người và quy định tướng Chính phủ đã ký Quyết định số phạm vi “ xanh” nghiêm ngặt hơn bằng cách 403/QÐ-TTg ngày 20/3/2014 phê duyệt Kế tham khảo các quy định chi tiết liên quan hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng tiêu chuẩn quốc tế. Trung Quốc thì định xanh giai đoạn 2014-2020. Tại quyết định nghĩa “xanh”( trong TDX) chú ý nhiều hơn này, NHNN được giao chủ trì thực hiện đến hiệu quả chống ô nhiễm của các dự án. nhiệm vụ “hoàn thiện thể chế và tăng cường Các khoản cho vay đối với từng ngành cụ năng lực hoạt động tài chính - TD của các thể phải tuân thủ các hướng dẫn của CBRC NHTM phục vụ tăng trưởng xanh”. Hoạt 48
3. KỶ YẾU HOẠT ĐỘNG KHOA HỌC & GIÁO DỤC TRƯỜNG ĐH KIẾN TRÚC ĐÀ NẴNG 10/2021 động TDX có vai trò vô cùng quan trọng khả năng chống chịu rủi ro, từ đó cải thiện trong giai đoạn hiện nay: lợi nhuận ròng và thu nhập ngoài lãi của họ. - Đối với quốc gia: các chính sách [5] TDX đóng góp tích cực cho sự phát triển + TDX nâng cao hình ảnh xã hội có cân bằng, hài hoà giữa kinh tế, môi trường trách nhiệm của các NHTM và khả năng và xã hội, góp phần xoá đói, giảm nghèo và cạnh tranh thị trường. [1] cải thiện chất lượng đời sống nhân dân; 2.3. Bài học thực tiễn về hoạt động tránh được rủi ro về môi trường và xã hội TDX của một số quốc gia mà nhiều quốc gia đã gặp phải do quá chú Hiện nay, trên thế giới đã có rất nhiều trọng về phát triển kinh tế mà coi nhẹ vấn đề quốc gia đã và đang thực hiện chính sách môi trường sinh thái. Bên cạnh đó, đây cũng TDX nhằm tiến tới mục tiêu phát triển bền là vấn đề phù hợp với xu thế chung của thế vững gắn với việc bảo vệ môi trường tự giới, là cơ hội để các tổ chức tài chính, tín nhiên. Tùy từng quốc gia, NHTW có chính dụng xanh quốc tế đầu tư vốn vào Việt sách khuyến khích hoặc bắt buộc hệ thống Nam. NH thực hiện và giám sát chặt chẽ việc thực - Đối với các doanh nghiệp(DN): các hiện các tiêu chí này để hoạt động TDX góp chính sách TDX là cơ hội để các DN tiếp phần phát triển bền vững. cận nguồn vốn vay ưu đãi trong và ngoài a. Bài học TDX ở Đức nước; cơ hội nhận được sự hỗ trợ của nhà - Đức được coi là nước tiên phong nước. Về lâu dài, tránh được những rủi ro về xanh với sáng kiến tăng trưởng xanh. Từ môi trường và đem lại sự phát triển bền năm 2002, theo Chiến lược Quốc gia về vững của chính DN. Đồng thời, nâng cao ý Phát triển Bền vững, Đức đã xác định các thức các doanh nghiệp vay vốn trong quá mục tiêu phát triển xanh cho 21 ngành kinh trình sử dụng vốn vay của mình. tế khác nhau. Với chế hoạt động: huy động - Đối với cộng đồng và người tiêu vốn từ các thành viên và người gửi tiền có dùng: chính sách TDX mang lại cơ hội sử nhận thức tốt và sẵn sàng đạt được lãi suất dụng sản phẩm sạch, thân thiện với môi huy động thấp với mục tiêu đầu tư cho xã trường, hạn chế được việc sử dụng sản hội - bảo vệ môi trường. Các NH cho vay phẩm độc hại. Bên cạnh đó, TDX giúp hỗ các lĩnh vực đầu tư như: năng lượng sạch, trợ cải thiện môi trường sống, duy trì và bảo năng lượng tái tạo, tiết kiệm năng lượng, tồn lợi ích về tài nguyên cho thế hệ sau.[4] bảo vệ môi trường, sản xuất hữu cơ, nhà ở - Đối với các NHTM: cho người nghèo, giáo dục và hỗ trợ người + Đa dạng hóa danh mục cho vay tàn tật. Trong quá trình thực hiện chính sách + Các NHTM có thể giảm rủi ro tín TDX, các đơn vị này sẽ thực hiện chính dụng phi thị trường: các dự án TDX là ít rủi sách giảm giá và đảm bảo chính sách chiết ro hơn khi so sánh với các dự án truyền khấu sẽ hỗ trợ các nhà đầu tư thực hiện các thống và chúng có thể hạn chế hiệu quả sự dự án tiết kiệm năng lượng và bảo vệ môi gia tăng của các tỷ lệ cho vay không hiệu trường. quả và tăng thu nhập kỳ vọng. Do đó, việc b. Bài học TDX ở Trung Quốc phát triển TDX sẽ giúp các NHTM nâng cao Năm 2007, Trung Quốc đã công bố 49
4. 10/2021 KỶ YẾU HOẠT ĐỘNG KHOA HỌC & GIÁO DỤC TRƯỜNG ĐH KIẾN TRÚC ĐÀ NẴNG Chính sách TDX, nhằm cải thiện việc tuân TDX thủ các quy định về môi trường của Trung - Quy định chính sách về phát triển Quốc bằng cách hạn chế khả năng tiếp cận xanh: Với việc ban hành các quy định chính tín dụng của các doanh nghiệp phớt lờ các sách về phát triển xanh nói chung và TDX quy định về môi trường hoặc không vượt nói riêng, sẽ là nền tảng cơ bản để hoạt động qua các cuộc kiểm tra kiểm soát ô nhiễm. TDX mở rộng và phát triển hơn nữa trong Để thực hiện chính sách này, Chính phủ thời gian sắp tới. Trung Quốc đặc biệt quan tâm đến Nguyên - Xây dựng khung đánh giá rủi ro môi tắc Xích đạo(the Equator Principles), Tiêu trường: NHNN phối hợp với các cơ quan chuẩn hoạt động của IFC(International chức năng liên quan, đưa ra quy định đánh Finance Corporation) và các hướng dẫn về giá rủi ro môi trường cho từng lĩnh vực cụ môi trường, sức khỏe và an toàn của IFC đối thể, giúp các NHTM có cơ sở xem xét, đánh với từng lĩnh vực. Chính sách TDX của giá các dự án, nhu cầu vay vốn phù hợp với Trung Quốc sử dụng các công cụ chính sách định hướng “xanh” tài chính và các chính sách khuyến khích để - Yêu cầu tăng cường trách nhiệm công khuyến khích các doanh nghiệp thực hiện bố thông tin: Việc thiếu thông tin liên quan các dự án tiết kiệm năng lượng và giảm phát đến môi trường trong các dự án của KH vay thải, cải thiện hoạt động bảo vệ môi trường sẽ hạn chế khả năng của NH trong việc đánh của doanh nghiệp, từ đó góp phần giảm giá các rủi ro môi trường của các dự án đề thiểu ô nhiễm môi trường. nghị vay vốn, dẫn đến những quyết định cấp c. Bài học TDX ở Philippines TD không phù hợp với mục tiêu chung về Các ngân hàng Philippines không chỉ bảo vệ môi trường. cung cấp các dịch vụ tài chính mà còn hỗ trợ - Xây dựng hệ thống đánh giá rủi ro kỹ thuật cho các dự án đáp ứng các tiêu nội bộ: dựa trên các chính sách về hoạt động chuẩn quản lý môi trường. Ngân hàng đã “ xanh”, cũng như khung pháp lý về đánh hợp tác với một số tổ chức chính phủ và tư giá tác động đến môi trường cho từng ngành nhân, chẳng hạn như cơ quan chính quyền cụ thể, các NHTM cần xây dựng hệ thống địa phương, cơ quan quốc gia, doanh nghiệp đánh giá rủi ro nội bộ để đánh giá rủi ro môi tư nhân, ngân hàng nông thôn, liên hiệp tín trường trên nguyên tắc về tỷ lệ rủi ro và dụng nhân dân, hợp tác xã, v.v. để thúc đẩy mức độ liên quan giữa các khoản cấp tín sự tham gia của họ vào các chương trình tài dụng và các rủi ro tác động đến môi trường, chính xanh, và mang các yếu tố môi trường làm tham mưu cho quyết định cấp tín dụng xem xét điều kiện của khoản vay. Ngân của các NHTM. hàng tập trung đầu tư vào một số lĩnh vực, - Rủi ro môi trường: rủi ro môi trường bao gồm: quản lý chất thải rắn, năng lượng có thể đến từ việc NH bị liên đới chịu trách tái tạo và năng lượng mới, điện cho các nhiệm đối với hành vi cấp TD cho KH gây vùng nông thôn, bảo tồn tài nguyên thiên tác động xấu trực tiếp đến môi trường từ nhiên và công nghệ sản xuất sạch (Ngân nguồn vốn vay. hàng Phát triển Philippines, 2012)[6] - Sự hỗ trợ của Chính phủ, các tổ chức 2.4. Nhân tố ảnh hưởng hoạt động trong và ngoài nước: Chính phủ cần có 50
5. KỶ YẾU HOẠT ĐỘNG KHOA HỌC & GIÁO DỤC TRƯỜNG ĐH KIẾN TRÚC ĐÀ NẴNG 10/2021 những hỗ trợ cho các NHTM đang triển khai thực hiện chiến lược quốc gia về tăng TDX bằng các chính sách hỗ trợ về thuế, lãi trưởng xanh đến năm 2020. suất ưu đãi Hoặc các NHTM tranh thủ sự - Lồng ghép nội dung về định hướng tài trợ của các tổ chức trong và ngoài nước phát triển TDX, NHX vào nội dung của về vốn để tài trợ cho các dự án TDX của Chiến lược phát triển ngành NH đến năm NH mình. 2025, định hướng đến năm 2030 với Quyết 2.5. Thực trạng phát triển hoạt động định số 986/QÐ-TTg ngày 8/8/2018; ban TDX tại các NHTM Việt Nam hành Ðề án phát triển NHX tại Việt Nam tại a. Các văn bản định hướng cho hoạt Quyết định số 1604/QÐ-NHNN ngày động TDX 7/8/2018 với mục tiêu tăng cường nhận thức - Năm 2012 với việc hưởng ứng Chiến và trách nhiệm xã hội của hệ thống NH đối dịch xanh từ QĐ 1393/QĐ – TTG về Phê với việc bảo vệ môi trường, chống biến đổi duyệt chiến lược Quốc gia về tăng trưởng khí hậu, từng bước xanh hóa hoạt động NH, xanh (25/9/2012) đã đề ra những mục tiêu, hướng dòng vốn TD vào việc tài trợ dự án nhiệm vụ chiến lược, các giải pháp cho các thân thiện với môi trường, thúc đẩy các cấp bộ ngành liên quan về tăng trưởng xanh ngành sản xuất, dịch vụ và tiêu dùng xanh, từ năm 2012 đến năm 2030. Đây là quyết năng lượng sạch và năng lượng tái tạo, góp định nền tảng cho các hoạt động từ sản xuất phần tích cực thúc đẩy tăng trưởng xanh và đến lối sống “ xanh” thân thiện và bảo vệ phát triển bền vững. môi trường. Với việc ban hành hàng loạt các văn - Năm 2015, với việc ban hành CT bản nhằm hướng dẫn, định hướng các 03/CT – NHNN (24/3/2015) về thúc đẩy NHTM có cơ sở pháp lý cũng như có những tăng trưởng TDX và quản lý rủi ro môi chính sách ưu đãi trong việc tiến hành NHX trường và xã hội trong hoạt động cấp TD. và cấp TDX. Chỉ thị này yêu cầu tất cả các NHTM phải b. Thực trạng hoạt động TDX tại các chủ động quản lý tác động về môi trường và NHTM xã hội trong các dự án vay vốn của các KH Theo số liệu được công bố gần nhất và phát triển các sản phẩm TDX, cũng như của NHNN, tính đến hết tháng 6/2019 dư nợ khuyến khích tăng trưởng TD đối với các TD đối với các dự án xanh là 317.600 tỷ hoạt động kinh doanh có lợi cho môi trường đồng, tăng 29% so với năm 2018. Qua hình và xã hội. Đồng thời, ban hành Kế hoạch 1, tốc độ tăng trưởng TDX tăng nhanh từ hành động của ngành NH thực hiện Chiến tháng 9/2016 đến tháng 9/2018 (2 năm) tốc lược quốc gia về tăng trưởng xanh đến năm độ tăng dư nợ TDX là 135,7%, trong khi 2020 tại Quyết định số 1552/QÐ-NHNN tốc độ tăng dư nợ TDX từ tháng 9/2018 đến ngày 6/8/2015. tháng 9/2019 (1 năm) là 217,6%(tính toán - Năm 2017, chỉ thị 07/CT – NHNN trên số liệu hình 1). Có thể nói, TDX từ lúc (10/01/2017) về tổ chức thực hiện chính khởi đầu đến nay ( hơn 3 năm) đã có những sách tiền tệ và đảm bảo hoạt động NH an chuyển biến tích cực về tốc độ tăng trưởng, toàn, hiệu quả, tiếp tục nhấn mạnh việc triển chứng tỏ các NHTM cũng như các KH đã khai kế hoạch hành động của ngành NH có sự quan tâm đối với TDX, các NH đã 51
6. 10/2021 KỶ YẾU HOẠT ĐỘNG KHOA HỌC & GIÁO DỤC TRƯỜNG ĐH KIẾN TRÚC ĐÀ NẴNG mạnh dạn đầu tư và tạo điều kiện để TDX 5 tăng trưởng nhanh. 4.1 4 3.4 3.3 400 3 300 317.6 1.7 2 1.5 235.7 242.3 200 1 100 84.7 109.7 0 T9/2016 T6/2017 T9/2018 T3/2019 T9/2019 0 T9/2016 T6/2017 T9/2018 T3/2019 T6/2019 Hình 2. Tỷ trọng dư nợ TDX các Hình 1. Dư nợ TDX (ĐVT: 1.000 tỷ NHTM, Nguồn: thống kê NHNN (2019) đồng), nguồn: Thống kê NHNN (2019) TDX đáp ứng vốn cho các ngành, lĩnh Tuy nhiên tỷ trọng dư nợ TDX vẫn còn vực thân thiện với môi trường. Hiện nay các khá khiêm tốn (hình 2). Mặt dù đây là hình NHTM tập trung chủ yếu cho lĩnh vực nông thức cấp TD ít rủi ro hơn nhưng việc tiếp nghiệp xanh ( 45% tổng dư nợ) , năng lượng cận, quảng bá sản phẩm TDX vẫn còn hạn tái tạo và năng lượng sạch (17%), quản lý chế. Trong thời gian tới, các NHTM cần tiếp nước bền vững (11%) và lâm nghiệp bền tục đẩy mạnh quảng bá nhiều hơn nữa để vững(5%). gia tăng tỷ trọng TDX nhằm mục tiêu phát triển an toàn và bền vững cho hệ thống NH. Bảng 1. Tỷ trọng dư nợ của lĩnh vực xanh của các NHTM (tính đến T 9/2019) Dư nợ (tỷ Lĩnh vực xanh Tỷ trọng đồng) Nông nghiệp xanh 142.929 45% Năng lượng tái tạo, năng lượng sạch 53.995 17% Quản lý nước bền vững tại khu vực đô thị và nông thôn 34.938 11% Lâm nghiệp bền vững 15.881 5% Khác 69.876 22% Tổng 317.620 100% Bảng 2. Các chương trình TDX tiêu biểu tại 1 số ngân hàng Bộ phận quản lý rủi Gói hỗ trợ Ngân hàng Hoạt động Ưu đãi ro môi Hợp tác TDX trường xã hội - Cho vay với KH - Hỗ trợ ưu đãi: - 10.000 tỷ đầu tư dự án điện giảm 2 – 3 đồng mặt trời trên mái %/năm lãi suất HD Bank nhà - 10.000 tỷ - Hỗ trợ ưu đãi: đồng - Cho vay nông giảm 1 nghiệp ứng dụng %/năm lãi suất 52
7. KỶ YẾU HOẠT ĐỘNG KHOA HỌC & GIÁO DỤC TRƯỜNG ĐH KIẾN TRÚC ĐÀ NẴNG 10/2021 công nghệ cao, ưu đãi: giảm 1% so với lãi suất thông thường - CV trung và dài - Lãi suất ưu Là NH hạn cho các dự án đãi 7%/năm ngoài quốc thúc đẩy giảm khí trong thời gian doanh đầu thải CO2 và các dự lên đến 24 tiên ký kết án tiết kiệm 20% tháng với Qũy nhu cầu năng Hợp Tác lượng Khí Hậu Toàn Cầu Nam Á - KH cá nhân thì (Global bank cho vay mua xe ô Climate tô, vay tiêu dùng, Partnership vay đầu tư, vay Funds – xây dựng - sửa GCPF chữa nhà , các nhu cầu này không gây tác động xấu đến môi trường. - Phối hợp với các Thời hạn vay 7.000 tỷ đồng Chưa có Tiếp cận CTCP đầu tư và tối đa 10 năm, nguồn vốn phát triển năng với lãi suất ưu SUNREF lượng mặt trời đãi tối đa 5 thuộc gói Bách Khoa năm. tín dụng (SolarBK) hỗ trợ xanh do Cơ cho các gia đình quan Phát liên kết của triển Pháp BIDV SolarBK tối đa (AFD) tài 75% vốn đầu tư hệ trợ. thống điện mặt trời áp mái - Cho vay các dự án thủy điện, phong điện - Cho vay KH cá - Ưu đãi giảm - 500 tỷ đồng Ngân hàng Quỹ ủy nhân có nhu cầu 1%/năm lãi suất đầu tiên tại thác tín mua thiết bị điện hiện hành, tối Việt Nam áp dụng xanh năng lượng mặt đa 100% nhu dụng hệ (GCTF) trời phục vụ nhu cầu vay vốn, thống quản lý của Chính cầu sinh hoạt, kinh không cần trách nhiệm phủ Thụy doanh, sản xuất TSĐB với môi Sỹ thành Sacombank trường và xã lập tại Việt - Cho vay nông hội (ESMS) Nam tài trợ nghiệp sạch, tái theo chuẩn chế chất thải, năng mực quốc tế. lượng tái tạo Vietcomba Tham gia tài trợ Sử dụng Tiêu Ngân hàng nk một số dự án năng chuẩn môi Hợp tác 53
8. 10/2021 KỶ YẾU HOẠT ĐỘNG KHOA HỌC & GIÁO DỤC TRƯỜNG ĐH KIẾN TRÚC ĐÀ NẴNG lượng sạch, năng trường, xã hội Quốc tế lượng tái tạo như và quản trị Nhật Bản các thủy điện nhỏ (Environment (JBIC) đã và vừa, dự án nhiệt al, Social and ký hợp điện sinh thái, dự Governance đồng tín án điện năng lượng Criteria dụng trị giá mặt trời 200 triệu USD vào ngày 25/6 nhằm hợp tác tài trợ vốn các dự án điện mặt trời, điện gió - Cho vay các dự - Áp dụng cơ - Quỹ ủy án tiết kiệm và chế nhận tài sản thác tín hiệu quả năng bảo đảm linh dụng xanh lượng theo hoạt theo từng (GCTF) Chương trình tín KH của Chính dụng môi trường phủ Thụy EIB; Sỹ - Tài trợ vốn đầu - Lãi suất ưu - 10.000 tỷ - Hợp tác tư dự án điện mặt đãi chỉ từ đồng với IFC với Vietinbank trời mái nhà cho 8,1%/năm chương doanh nghiệp trình tín dụng tiết kiệm năng lượng dành cho các DN vừa và nhỏ với tổng giá trị gần 63 triệu USD. - Cho vay theo dự Quỹ ủy án tài chính nông thác tín thôn RDF; dụng xanh (GCTF) - Hỗ trợ cho các của Chính DN có dự án đầu phủ Thụy tư mới, mở rộng Sỹ thành ACB thay thế máy móc lập tại Việt thiết bị nhằm cải Nam tài trợ thiện môi trường sản xuất trong chính DN và giảm thiểu ô nhiễm môi trường. -Dành riêng cho Ưu đãi về lãi Xây dựng và - Phối hợp Techcomba các DN kiểm toán suất, gói tín triển khai quy với IFC nk dụng còn có các trình quản lý xây dựng 54
9. KỶ YẾU HOẠT ĐỘNG KHOA HỌC & GIÁO DỤC TRƯỜNG ĐH KIẾN TRÚC ĐÀ NẴNG 10/2021 năng lượng ưu đãi khác như rủi ro môi chương thời hạn khoản trường và xã trình tín - Sản phẩm dành vay lên đến 24 hội dụng tiết cho DN được tháng, phương kiệm năng chuyên biệt hóa thức trả gốc và lượng dành cho từng ngành tài sản đảm bảo cho các DN như cao su, xi linh hoạt, thủ vừa và nhỏ măng, cà phê, tục nhanh gọn với tổng nhựa , hay cho giá trị gần từng thời điểm 63 triệu trong chu kỳ kinh USD. doanh như khi khởi nghiệp, lúc - Quỹ Môi vào vụ mùa trường xanh (GCTF) do Chính phủ Thụy Sỹ tài trợ tài chính Năng lượng tái tạo Ban hành - Cán bộ VPBank ký (Renewable khung TDX hỗ chuyên trách kết Hợp Energy); Sản xuất trợ chính sách, môi trường xã đồng cho điện hiệu quả và quy trình đánh hội vay tín giảm phát thải giá, lựa chọn dự dụng xanh carbon; Sử dụng án, đánh giá - Chuyên gia trị giá năng lượng hiệu của các bên độc tài chính xanh 212,5 triệu quả (Energy lập USD với Efficiency); Tòa Tổ chức nhà có Chứng chỉ Tài chính VP bank xanh (Green quốc tế Buildings); Sử (IFC) và dụng nguồn nước các nhà hiệu quả (Water đồng tài trợ Efficiency); Xử lý quốc tế uy chất thải; Nông tín gồm nghiệp, lâm nghiệp Quỹ đồng và sử dụng đất bền cho vay vững; Ngăn chặn được quản và kiểm soát ô lý bởi IFC nhiễm; Cấp TD cho doanh - Mức lãi suất 1.000 tỷ đồng nghiệp nông thấp nhất chỉ từ nghiệp công nghệ 8,99%/năm cao, Cấp TD cho hợp tác xã/ liên Bắc Á bank minh hợp tác nông nghiệp, Cho vay nông dân sản xuất nông nghiệp trồng rau - củ - quả 55
10. 10/2021 KỶ YẾU HOẠT ĐỘNG KHOA HỌC & GIÁO DỤC TRƯỜNG ĐH KIẾN TRÚC ĐÀ NẴNG Cho vay dự án đầu Lãi suất cho 50.000 tỷ tư xây dựng thủy vay giảm từ điện, cho vay ủy 0,5%/năm đến thác đầu tư, phát 1,5%/năm so triển cao su, tài với lãi suất ưu chính nông thôn, đãi cho vay đối Agribank cho vay các dự án với lĩnh vực nông nghiệp nông nông nghiệp thôn, cung cấp nông thôn theo nước sạch. quy định hiện hành của NHNN và Agribank. - Cho vay hơn 20 chương trình TDX, trong đó dư nợ cho vay nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản chiếm 70% dư nợ của NH - Thực hiện cho vay chương trình NHCSXH mục tiêu quốc gia nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn, cho vay trồng rừng sản xuất, chăn nuôi, thực hiện chương trình TD sạch và vệ sinh môi trường nông thôn Nguồn: tổng hợp của tác giả Bảng 2 thể hiện hoạt động TDX đang “xanh” của mình. được vận hành khá tốt với nhiều hình thức 3. Kết luận cho vay, sản phẩm cho vay đa dạng, với Trong thời gian qua, tình hình triển nhiều ưu đãi về lãi suất, thời gian vay và kể khai TDX, tài chính xanh tại Việt Nam có cả là hạn mức cho vay. Đây sẽ là điều kiện nhiều tích cực, nhiều dự án xanh đã được hỗ thuận lợi cho việc phát triển TDX, tiếp cận trợ vay vốn ưu đãi. Các NHTM mạnh dạn KH xanh trong thời gian sắp tới. Hơn nữa, đầu tư, mở rộng TDX, giúp TDX tiếp cận với việc hợp tác với các tổ chức tài chính được nhiều hơn các KH tiềm năng. Có thể quốc tế sẽ giúp các NHTM Việt Nam vừa nói TDX là xu thế tất yếu trong tương lai. tranh thủ sự hỗ trợ về vốn cũng như tiếp cận Tuy vậy, việc triển khai vẫn còn hơi chậm, các công nghệ, quy định về môi trường ở mặc dù đến nay đã sau 5 năm triển khai kế các nước tiên tiến, qua đó giúp các NHTM hoạch, vẫn chưa có đánh giá rà soát cụ thể, nước ta tiến nhanh hơn trong công cuộc để xây dựng bước đi tiếp theo cho giai đoạn 56
11. KỶ YẾU HOẠT ĐỘNG KHOA HỌC & GIÁO DỤC TRƯỜNG ĐH KIẾN TRÚC ĐÀ NẴNG 10/2021 sắp tới 2021-2030. Để thực hiện thành công [3]. Thùy Thiều Hương, Developing green Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh credit lines in the context of the green hướng tới phát triển bền vững, ngành NH banking system, (2015) đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ [4]. Nguyễn Hưng , TGĐ Ngân hàng Tiên tích cực cho quá trình chuyển đổi kinh tế Phong, Tín dụng xanh cho tăng trưởng sang hướng tăng trưởng xanh, tăng trưởng xanh ngày càng cấp thiết – bền vững thông qua cơ chế huy động và [5]. Industrial and Commercial bank of cung ứng vốn cho các dự án bảo vệ môi China environmental Factor stress test trường. Theo đó, để đảm bảo mục tiêu này research group 2016, Sun et al. 2017 và phát triển bền vững xu hướng TDX, đòi [6]. Pham Thi Thanh Tung, Assessing the hỏi phải có sự nỗ lực đến từ 3 phía, bao gồm role of green credit for green growth Chính phủ, doanh nghiệp và người dân. and sustainable development in TÀI LIỆU THAM KHẢO VietNam , 9/2018 [1]. Xiaoling Song, Xin Deng, Ruixue Wu, [7]. Doanh nghiệp và vấn đề tiếp cận nguồn Comparing the influence of Green vốn tín dụng xanh - Tạp chí Tài chính Credit on Commercial kỳ 2, số tháng 3/2017 BankProfitability in China and abroad: [8]. Khuê Nguyễn, Thúc đẩy dòng chảy tín empirical test based on a Dynamic dụng xanh, Thời báo Ngân hàng, Panel System using, International 11/02/2020 Journal of Financial Studies, [9]. Huyền Anh, Tín dụng xanh: Ngân hàng 01/11/2019 muốn “bung” nhưng vẫn vướng, báo [2]. Sa Xu, International comparison of Dân Việt, 19/10/2020 green credit and its enlightenment to [10]. Ths. Nguyễn Đặng Hải Yến - Ths. Lê China, Văn Sơn, Tăng trưởng xanh tại Việt Nam - phân tích trên khía cạnh các 13/3/2020 công cụ tài chính , Tạp chí thị trường Tài chính Tiền tệ, 17/9/2020 57