Tổ chức kế hoạch dạy học cho phương pháp dạy học thông qua việc làm Đồ án môn học và vận dụng vào môn nhận dạng mẫu và xử lý ảnh

Nội dung text: Tổ chức kế hoạch dạy học cho phương pháp dạy học thông qua việc làm Đồ án môn học và vận dụng vào môn nhận dạng mẫu và xử lý ảnh

1. T CH C K HO CH D Y H C CHO PH NG PHÁP D Y H C THÔNG QUA VI C LÀM ÁN MÔN H C VÀ V N D NG VÀO MÔN NH N DNG M U VÀ X LÝ NH Nguy n Thiên Ch ơ ng B môn C ơ in t I. TÓM T T Ph ơ ng pháp d y h c thông qua vi c làm án môn h c là m t trong các ph ơ ng pháp d y h c tích c c em l i hi u qu cao trong quá trình d y và h c, c bi t là trong các ngành k thu t òi h i các ng d ng th c t nh ngành c ơ in t . V i ph ơ ng pháp d y h c này, ng i h c s c t vào các tình hu ng th c t c a i sng xã h i, c t mình quan sát, phân tích, t v n , th o lu n và a ra các gi i pháp c th theo cách ti p thu c a mình, ng th i thông qua vi c phân chia các ho t ng cá nhân và ho t ng nhóm, ng i h c c phat tri n v kh n ng t duy, sáng to c ng nh ti p thu các ki n th c m i. t c hi u qu cao nh t trong ph ơ ng pháp này thì s h ng d n và t ch c c a gi ng viên óng vai trò then ch t. Bài vi t này trình bày các ho t ng d y-hc c th m b o m c tiêu day-hc theo ph ơ ng pháp trên. II. GI I THI U V PH NG PHÁP D Y H C THÔNG QUA VI C LÀM ÁN Các nghiên c u cho th y ng i h c th ng t k t qu t t h ơn khi c ti p c n vi các ph ơ ng pháp d y h c trong ó ng i h c c phát huy tính ch ng khi tham gia vào các ho t ng a d ng c a quá trình h c. H c t p theo cách này giúp ng i h c có cách ti p c n sâu trong quá trình h c, t c là ng i h c ch tâm tìm hi u các ki n th c ph c v cho nhi m v c a ra thay vì ch thu n túy tái th hi n li các thông tin trong các bài thi. Ph ơ ng pháp d y h c thông qua vi c làm án là m t trong các ph ơ ng pháp d y hc tích c c c s d ng phát huy tính tích c c, ch ng, sáng t o c a ng i hc. M c tiêu c a ph ơ ng pháp này là t p trung phát huy tính ch ng c a ng i h c thay vì t p trung vào ng i d y nh các ph ơ ng pháp truy n th ng, và vì v y d y hc theo ph ơ ng pháp này thì ng i d y ph i b nhi u th i gian và công s c h ơn các ph ơ ng pháp th ng. Trong ph ơ ng pháp này, ng i d y ph i a ra các v n th c t c n gi i quy t, thông qua các ho t ng a d ng, kích thích ng i h c khám phá, áp d ng, phân tích và ánh giá các ý t ng h ơn là truy n t thông tin m t chi u. Nh ó ng i h c s c phát tri n các k n ng t ng h p ki n th c, phán oán, sáng t o và t duy i mi. Trong quá trình h c, ng i h c luôn ph i có s trao i v i các thành viên trong nhóm và v i ng i d y nh m gi i thích và th ng nh t m c tiêu, nh ó, ng i h c s cm th y luôn ý th c c quá trình h c c a h , h ang h c gì và ph i h c nh th nào. ây c ng chính là cách nâng cao cho ng i h c cách xây d ng ng c ơ h c t p và hình thành thói quen h c t p su t i. III. M C TIÊU VÀ PH NG PHÁP T CH C K HO CH D Y-HC 1. Các b c t ch c gi ng d y thông qua vi c làm án 35
2. ti n hành gi ng d y theo ph ơ ng pháp làm án, ng i d y ph i ti n hành các công on sau: Chu ẩn b ị: ng i d y ph i xác nh c án nh m kích thích tính tò mò c a ng i h c, h ng ng i h c t a ra suy ngh c a mình c ng nh huy ng c các ki n th c v n có t a ra các câu h i và tr l i các ch liên quan. ng th i ng i d y ph i l p k ho ch t ch c l p h c, xác nh vai trò và trách nhi m c a m i ng i h c trong vi c th c hi n công vi c c giao. Th ực hi ện: ng i d y ph i h ng d n ng i h c ph ơ ng pháp thu th p và x lý thông tin c n thi t ph c v cho án, trang b cho ng i h c m t s ki n th c c ng nh công c ph c v cho quá trình th c hi n nhi m v c giao. Giúp ng i h c xây dng hoàn thi n s n ph m c ng nh hoàn thành báo cáo. Tổng h ợp: ng i d y h ng d n ng i h c xem xét l i các b c ã ti n hành, ánh giá k t qu ho c s n ph m t c, h ng d n ng i h c xác nh nh ng b i c nh mi áp d ng nh ng ki n th c, k n ng, n ng l c có c, phát tri n hình thành nh ng ý t ng, m c tiêu mói. Đánh giá : ng i d y s ti n hành ánh giá ng i h c d a trên nh ng k n ng, nng l c mà ng i h c phát tri n c, c ng nh các ki n th c mà ng i h c ti p thu trong quá trình th c hi n án. 2. Ph ơ ng pháp xây d ng k ho ch t ch c d y-hc Trong ph ơ ng pháp d y h c ch ng, ng i h c là trung tâm c a c ho t ng dy và ho t ng h c, vì v y k ho ch t ch c d y-hc ph i c xây d ng nh m giup ng i h c t tìm hi u nh ng ki n th c mình c n ch không ti p thu các ki n th c c ng i d y cung c p m t cách th ng. K ho ch t ch c d y-hc ph i t ng i hc vào các tình hu ng th c t c a i s ng ng i h c t quan sát, phân tích, th o lu n t ó a ra cách gi i quy t v n theo cách suy ngh c a mình. Nh th , ng i h c không nh ng ti p thu c các ki n th c m i mà còn n m c cách th c ti p c n các ki n th c khác cho các môn h c hay công vi c sau này. K ho ch t ch c d y-hc c n t m c tiêu giúp ng i h c phát tri n k n ng, thói quen t h c. V i s bùng n c a khoa h c k thu t, c bi t là s xu t hi n c a internet, l ng ki n th c c n truy n t cho m i môn h c s tr nên quá l n và không th nh i nhét toàn b ki n th c này cho ng i h c. Vì v y ng i d y ph i d n chuy n vai trò t vi c truy n t thông tin là ho t ng chính sang h ng d n ph ơ ng pháp t hc cho ng i h c là ho t ng ch o. K ho ch t ch c d y h c c ng ph i m b o s hài hòa gi a ho t ng h c t p ca t ng cá nhân và ho t ng h c t p theo nhóm. Các cá nhân trong m t l p h c hay trong m t nhóm s có c im là trình , kh n ng không u nhau. Có ng i h c gi i k n ng này nh ng l i y u k n ng khác và ng c l i. Vì v y k t h p các ho t ng h c mt cách hài hòa s em l i hi u qu ti p thu ki n th c cao h ơn. Ng i h c s v a t ti p thu ki n th c theo nhi m v c giao v a có th i gian ho t ng nhóm chia s , tranh lu n v i nhau gi i quy t v n t ó s b xung phát tri n ki n th c cho nhau. V phía ng i d y, k ho ch t ch c d y h c ph i gi m thi u các ho t ng truy n t thông tin m t chi u t ng i d y sang ng i h c và t p trung vào các ho t ng 36
3. trong ó vai trò chính c a ng i d y là t ch c và h ng d n. Nh v y ng i d y s tn nhi u th i gian h ơn chu n b cho m i bu i h c, nh ng bù l i trong th i gian các ti t h c, ng i h c s t l nh h i các ki n th c m t cách ch ng theo h ng mà ng i d y mong mu n. IV. XÂY D NG K HO CH D Y-HC CHO MÔN NH N D NG M U VÀ X LÝ NH Bài này s trình bày v vi c xây d ng k ho ch d y-hc cho môn h c “Nh n d ng mu và x lý nh” thông qua vi c làm án. M c tiêu c a vi c xây d ng k ho ch dy-hc là nh m t c các yêu c u sau c a môn h c: - Thông qua vi c làm m t án c th giúp ng i h c ti p c n nh ng ki n th c c ơ bn nh t c a môn “Nh n d ng m u và x lý nh”. - Cung c p cho ng i h c m t s công c và k n ng c n thi t ph c v cho môn hc này c ng nh các môn h c và công vi c sau này. - Giúp ng i h c hoàn thi n và nâng cao k n ng, thói quen t h c. - T ng b c c i thi n kh n ng làm vi c c l p c ng nh k n ng làm vi c theo nhóm. - Xây d ng bài gi ng theo h ng mô un nh m ph c v cho vi c b xung và phát tri n môn h c. t c m c tiêu trên ng i d y ã ti n hành xây d ng k hoch d y h c nh sau: 1. Chu n b u tiên là vi c a ra m t án v a có tính th c t v a có th ng d ng các ki n th c c ơ b n c a môn h c vào gi i quy t v n a ra, ng th i c ng ph i t o c h ng thú cho ng i h c. Nh n th y r ng các dây chuy n x lý th c ph m, nông sn có ti m n ng ng d ng r t l n, môn h c a ra án là “thi t k ch t o dây chuy n phân lo i t d a trên màu s c ho c kích th c”. V i vi c th c hi n án này ng i h c s thu c các ki n th c c ơ b n c a môn h c c ng nh rèn luy n c các k n ng c n thi t khác. giúp ng i h c hoàn thành môn h c qua vi c th c hi n án nêu trên, ng i dy ã xây d ng m t s mô un ki n th c nh sau: - Mô un cung c p các ki n th c c ơ b n c a môn “Nh n d ng m u và x lý nh”. - Mô un h ng d n k n ng l p trình b ng ngôn ng Python - Mô un k t n i iu khi n các thi t b in t ph n c ng qua máy tính s d ng Python - Mô un h ng d n ti n hành án môn h c Nh m t c các yêu c u a ra c a môn h c, l p h c c chia làm 4 nhóm gm 9, 9, 10 và 2 ng i h c cho m i nhóm. Trong 3 nhóm có trên hai ng i h c l i c chia ra làm các nhóm nh v i hai ng i h c m i nhóm. Vi c chia thành các nhóm nh là nh m m b o hai yêu c u, th nh t là các nhóm nh trong cùng m t 37
4. nhóm s a các ý t ng khác nhau cho cùng m t v n t ó ch n ra h ng gi i quy t kh thi nh t, th hai là m i ng i h c ph i th c hi n công vi c c a án ch không ch các thành viên khác th c hi n giùm nh ng ng th i c ng ph i có s chia s th o lu n v i ít nh t m t thành viên khác. 2. Th c hi n Cho m i mô un ki n th c, ng i d y s s d ng các hình th c khác nhau giúp cho quá trình ti p thu c a ng i h c t hi u qu cao nh t, áp ng các yêu c u ã ra c a môn h c. i v i mô un k n ng l p trình, ng i d y s h ng d n ng i h c t ơ ng tác tr c ti p trên máy nhanh chóng làm quen v i ngôn ng l p trình m i. Vì ây là k nng b t bu c th c hi n các mô un ti p theo nên ng i h c ph i tr c ti p l p trình ngay trên l p h c. Ngoài ra ng i h c ph i t ng tìm hiu các ki n th c c ơ b n nh t nhà thông qua sách c ng i d y gi i thi u và thông qua internet, ng th i ph i hoàn thành các bài t p c giao. i v i mô un ki n th c c ơ b n, ng i d y dùng ph ơ ng pháp thuy t trình tích cc truy n t các ki n thc c ơ b n cho ng i h c. ng th i ng i d y còn h ng dn ng i h c t ơ ng tác tr c ti p trên máy tính s d ng ngôn ng Python làm rõ các thu t toán, ki n th c c th . Ng i h c c khuy n khích a ra câu h i th c mc ho c th o lu n hi u ho c m r ng v n . nhà ng i h c ph i th c hi n m t s công vi c nh sau: tìm các ví d v thu t toán ã c gi i thi u, n m v ng các im lý thuy t c ơ b n và hoàn thành các bài t p do ng i d y giao g m các bài t p chính là s d ng ngôn ng l p trình ã h c l p trình cho thu t toán c th . Hình 1. Th c hành tr c ti p trên máy cho k n ng l p trình. Sau khi n m c mô un k n ng l p trình, ng i d y s h ng d n ng i h c mô un iu khi n các thi t b qua máy tính. B i vì ki n th c v iu khi n ph n c ng ng i h c ã c n m thông qua các môn h c tr c nên ng i d y s h ng d n chính ph n k t n i v i máy tính s d ng ngôn ng Python. Ng i d y s h ng d n trên l p b ng cách giúp ng i h c t ơ ng tác tr c ti p v i máy tính sau ó h ng d n tr c ti p ngi h c hoàn thành toàn b các bài t p liên quan t i mô un này trong ph n th c hành. Ng i h c v a ph i t ơ ng tác v i ng i d y v a ph i hoàn thành các bài tp trong ph n th c hành trên l p. nhà, ng i h c ph i chu n b các ph n c ng c yêu c u cho phn th c hành c ng nh các k n ng và ki n th c c c n thi t cho mô un này. 38
5. Bng cách k t h p ki n th c c a ba mô un trên, ng i d y s h ng d n ng i hc ti n hành án môn h c theo t ng b c. án s c chia làm nhi u ph n nh gm ph n thi t k c ơ khí, ph n thi t k m ch in iu khi n, ph n l p trình k t n i ph n c ng v i máy tính và ph n l p trình x lý nh. i v i m i ph n nh , các nhóm hai ng i trong m i nhóm l n s c cho chu n b nhà. Sau ó các nhóm nh này s c thuy t trình trên l p v công vi c c a mình, r i các thành viên trong nhóm s quy t nh ch n ph ơ ng án t t nh t cho m i ph n nh này. Toàn b các ph n nh sau khi c th o lu n ch n ph ơ ng án s c c nhóm chia nhau th c hi n nhà. 3. T ng h p Ng i d y s ki m tra t ng công on th c hi n án c a m i nhóm, n u phát hi n có im không n ho c có th c i thi n s yêu c u các nhóm hi u ch nh s n ph m cu i cùng t k t qu t t nh t. ng th i ng i d y c ng g i m các h ng có th m r ng ng d ng c a án vào các ng d ng khác c a i s ng, giúp ng i h c có cái nhìn t ng quan h ơn v s n ph m c a mình. Ng i h c có nhi m v hi u ch nh, hoàn thi n s n ph m theo yêu c u c a ng i d y nhà. ng th i có th v n d ng thêm các ki n th c ã h c m r ng ch c n ng c a h th ng c giao. Hình 2. Thuy t trình theo nhóm nh cho t ng ch c a án. 4. ánh giá Ng i d y s ánh giá ng i h c t u n cu i quá trình h c tùy theo t ng nhi m v c giao. ánh giá cá nhân qua vi c ng i h c hoàn thành các bài t p c giao nhà hay vi c th c hi n các bài t p trong ph n th c hành. ánh giá vi c th c hi n các ph n nh c a án qua ti n th c hi n công vi c, qua vi c thuy t trình trên lp c a m i nhóm nh c ng nh ho t ng c a s n ph m cu i cùng c a c nhóm. 39
6. Hình 3. Báo cáo t ng h p k t qu th c hi n án. V. K T LU N – XU T Qua ánh giá s ơ b k t qu môn h c thì 75% ng i h c hoàn thành các yêu c u c ơ bn c a môn h c, nh ng trong ó ch 10% ng i h c có kh n ng nâng cao phát tri n sn ph m cu i cùng. K t qu trên là do g p ph i hai khó kh n l n nh t trong quá trình th c hi n môn h c là vi c a vào mô un k n ng l p trình và kinh phí th c hi n án. gi i quy t các v n trên có m t s gi i pháp nh sau: h ng d n ng i h c ti p c n v i ngôn ng l p trình Python s m h ơn hi n t i (h c k cu i), xin h tr thêm kinh phí t Nhà tr ng Ngoài ra còn có th t ng tính a d ng c ng nh các lo i án cho môn h c, c u trúc l i các nhóm cho phù h p v i yêu c u c a t ng án, hoàn thi n và phát tri n bài gi ng hin t i cho phù h p h ơn v i trình ng i h c. VI. TÀI LI U THAM KH O 1. Nguy n Thành H i, Phùng Thúy Ph ng, ng Th Bích Th y, 2010. Gi i thi u mt s ph ơ ng pháp gi ng d y c i ti n giúp sinh viên h c t p ch ng và tr i nghi m, t các chu n u ra theo CDIO. i h c Qu c gia Tp.HCM, H i th o CDIO. 2. TS Lê V n H o. S tay ph ơ ng pháp gi ng d y và ánh giá. Tr ng i h c Nha Trang. 40