Bài giảng Nguyên lý tài chính-ngân hàng - Đại cương về tài chính - Trương Minh Tuấn

Nội dung text: Bài giảng Nguyên lý tài chính-ngân hàng - Đại cương về tài chính - Trương Minh Tuấn

1. NGUYÊN LÝ TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG 30 tiết GV: Ths. GVC. Trương Minh Tuấn Email: tmtuan@ueh.edu.vn LOGO
2. Đại cương về tài chính GV: Ths.GVC. Trương Minh Tuấn LOGO
3. Nội dung I. Khái quát sự ra đời và phát triển của TC II. Bản chất của tài chính III. Chức năng của tài chính IV. Hệ thống tài chính 4/1/21 3
4. I. Khái quát sự ra đời và phát triển của tài chính v 1. Sự ra đời của tài chính: detail v 2. Định nghĩa detail v 3. Đặc trưng của quan hệ tài chính detail 4/1/21 4
5. 1. Sự ra đời của tài chính Sự phân công lao động xã hội phát triển và chế độ tư hữu xuất hiện Trực tiếp: H1 H2 Phân phối phi tài chính Trao đổi Hàng hóa Gián tiếp: H1 - T - H2 Phân phối tài chính Trong bối cảnh này, bất kỳ chủ thể nào muốn tồn tại được, muốn thực hiện được mục tiêu hoạt động của mình thì phải gắn liền với việc tạo lập và sử dụng ít nhất 1 quỹ tiền tệ. 4/1/21 5
6. 2. Định nghĩa tài chính v“Tài chính là một hệ thống các quan hệ phân phối giữa các chủ thể kinh tế thông qua việc thành lập và sử dụng các quỹ tiền tệ” vCó 3 loại quan hệ tài chính chủ yếu: § Tín dụng § Bảo hiểm § Ngân sách Nhà nước 4/1/21 6
7. 3. Đặc trưng của quan hệ tài chính vPhải là một quan hệ phân phối vQuan hệ này diễn ra dưới dạng giá trị vCó sự thành lập và sử dụng một quỹ tiền tệ 4/1/21 7
8. II. Bản chất của tài chính v 1. Bản chất: detail v 2. Nguồn tài chính: detail 4/1/21 8
9. 1. Bản chất của tài chính Về hình thức: Được hình thành từ Những khoản thu Thu Chi Tài chính là Quỹ tiền tệ quỹ tiền tệ Được sử dụng để đáp ứng nhu cầu chi Về nội dung: Tài chính phản ánh mối quan hệ Thu Chi Quỹ tiền tệ kinh tế giữa các chủ thể với nhau trong quá trình phân phối nguồn tài chính 4/1/21 9
10. 1. Bản chất của tài chính Một số VD về quan hệ phân phối giữa các chủ thể: + Các DN nộp thuế cho NN + Công chúng gởi tiền vào ngân hàng + NN, DN phát hành chứng khoán + Các hành động trên phản ánh các quyết định phân phối nguồn tài chính: (i) hoặc tạo lập quỹ tiền tệ; (ii) hoặc đầu tư/sử dụng quỹ tiền tệ như thế nào. 4/1/21 10
11. 1. Bản chất của tài chính Cơ sở quyết định: - Nguồn lực tài chính có hạn, nhu cầu lại vô hạn => Đánh đổi lựa chọn trên cơ sở: Tối đa hóa lợi ích và giảm thiểu các chi phí. - Lưu ý: Lợi ích và chi phí là 2 khái niệm mang tính chuẩn tắc ( tùy quan điểm của mỗi chủ thể). 4/1/21 11
12. 2. Nguồn tài chính Theo nghĩa hẹp: Tiền tệ thực tế đang vận động trong các chu trình tuần hoàn của nền kinh tế (Khối lượng tiền tệ có tính lỏng cao ) Theo nghĩa rộng: - Khối lượng tiền tệ có tính lỏng cao - Các tài sản khác nhưng có khả năng tiền tệ hoá. Các loại tài sản tài chính (chứng khoán) Hiện vật có khả năng tiền tệ hóa § Mỗi chủ thể trong XH tuỳ theo đặc điểm hoạt động của mình sẽ có cách thức tạo lập NTC khác nhau. 4/1/21 12
13. Nguồn tài chính trong nước và ngoài nước - Nguồn TC trong nước: + Thể hiện sức mạnh nội lực của 1 Q.gia + Ổn định, bền vững, giảm thiểu rủi ro và hậu quả xấu đối với nền kinh tế do những tác động từ bên ngoài. + Có hạn - Nguồn TC nước ngoài: + Mang lại ngoại tệ cho nền kinh tế + Sự lệ thuộc, nguy cơ khủng khoảng nợ 4/1/21 13
14. III. Chức năng và vai trò của tài chính 1. Chức năng của tài chính a. Chức năng huy động nguồn tài chính detail b. Chức năng phân bổ nguồn tài chính detail c. Chức năng kiểm tra detail 4/1/21 14
15. a. Chức năng huy động nguồn tài chính Làm thế nào để huy động nguồn lực tài chính phục vụ nhu cầu hoạt động, trên cơ sở: uTính toán nhu cầu về vốn uLựa chọn phương thức và công cụ tài chính thích hợp uKết hợp với hoạt động của thị trường tài chính 4/1/21 15
16. a. Chức năng huy động nguồn tài chính Với yêu cầu: Về thời gian: Đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn Về kinh tế: Chi phí huy động vốn chấp nhận được và có tính cạnh tranh Về pháp lý: Phải biết vận dụng phù hợp với luật pháp (trong phạm vi pháp luật không cấm) 4/1/21 16
17. b. Chức năng phân bổ nguồn tài chính v Là chức năng quyết định sự ra đời và tồn tại của tài chính v Phản ánh kế hoạch sử dụng nguồn tài chính để đạt được mục tiêu trong tương lai Trên thực tế: nguồn lực luôn có giới hạn so với nhu cầu Nhu cầu A Đường giới hạn nguồn lực tài chính Nhu cầu B Nhận xét: nguồn lực phân bổ cho dự án A tăng thì phải giảm nguồn lực ở dự án B 4/1/21 17
18. b. Chức năng phân bổ nguồn tài chính v Tối ưu hoá sự phân bổ nguồn lực tài chính Nhu cầu A Đường đẳng dụng Hiệu quả tối ưu phân bổ nguồn lực tài chính Nhu cầu B 4/1/21 18
19. c. Chức năng kiểm tra tài chính Ra đời nhờ có chức năng phân phối Cho phép thực hiện việc kiểm soát, quản lý và tăng cường hiệu quả của các quan hệ tài chính Thu thập và đánh giá những bằng chứng về thông tin liên quan đến quá trình huy động và phân bổ các nguồn TC + Tính đúng đắn: việc tạo lập các quỹ tiền tệ có hợp pháp hay không + Tính hiệu quả: việc sử dụng các quỹ tiền tệ có tiết kiệm, sinh lợi hay không + Tính hiệu lực: việc sử dụng các quỹ tiền tệ có đạt được mục tiêu kế hoạch hay không 4/1/21 19
20. III. Chức năng và vai trò của tài chính 2. Vai trò của tài chính a. Đảm bảo nhu cầu về vốn cho các chủ thể kinh tế detail b. Tăng cường hiệu quả sử dụng vốn detail 4/1/21 20
21. a. Đảm bảo nhu cầu về vốn vTài chính đảm bảo nhu cầu về vốn cho các chủ thể kinh tế thông qua các quan hệ thu vào vVới mỗi loại chủ thể kinh tế khác nhau thì quan hệ thu cũng có đặc trưng riêng vCác quan hệ đó được thực hiện trên cơ sở của các hoạt động phân phối 4/1/21 21
22. b. Tăng cường hiệu quả sử dụng vốn vKhi tham gia vào hệ thống phân phối, bản thân hiệu quả sử dụng vốn của các chủ thể kinh tế đã được cải thiện đáng kể vVới việc thực hiện hoạt động giám sát tài chính, các vấn đề nảy sinh có thể được kiểm soát và xử lý, đem lại hiệu quả cao hơn trong việc sử dụng vốn 4/1/21 22
23. IV. Hệ thống tài chính 1.Khái niệm và cơ cấu của hệ thống tài chính 2. Đặc điểm các bộ phận của hệ thống tài chính 4/1/21 23
24. IV. Hệ thống tài chính Cơ cấu hệ thống tài chính: Các chủ thể cung Trung gian Các chủ thể cầu Vốn vốn: Vốn TC vốn: - Khu vực công - Khu vực công Vốn - Doanh nghiệp - Doanh nghiệp -Cá nhân, tổ chức , -Cá nhân, tổ chức , Vốn Thị trường Vốn XH TC XH => Định nghĩa: Hệ thống tài chính là tổng thể gồm có thị trường tài chính và các định chế tài chính thực hiện chức năng gắn kết cung cầu về vốn vĐặc điểm của hệ thống tài chính: detail 4/1/21 24
25. Đặc điểm của hệ thống tài chính vThị trường tài chính: detail vCác định chế tài chính: detail vCơ sở hạ tầng tài chính: detail 4/1/21 25
26. Thị trường tài chính Là nơi diễn ra các hình thức vay mượn tiền, giao dịch các chứng từ có giá nhằm chuyển dịch vốn từ nơi cung cấp đến nơi có nhu cầu Phân loại: - Thị trường tiền tệ - Thị trường vốn 4/1/21 26
27. Các định chế tài chính - Tài chính công: các quỹ tiền tệ của định chế thuộc khu vực công gắn liền với việc thực hiện các chức năng của nhà nước, bao gồm: quỹ NSNN, các quỹ tài chính khác của NN - Tài chính doanh nghiệp: các quỹ tiền tệ của các tổ chức sản xuất kinh doanh hàng hóa dịch vụ - Tài chính trung gian: là những tổ chức làm cầu nối giữa cung và cầu về vốn như NHTM, công ty tài chính, công ty bảo hiểm, quỹ đầu tư, - Tài chính cá nhân, tổ chức xã hội: các quỹ tiền tệ được sở hữu bởi cá nhân, tổ chức xã hội 4/1/21 27
28. Cơ sở hạ tầng tài chính vLà những nền tảng để qua đó các doanh nghiệp, nhà đầu tư, cá nhân thực hiện các giao dịch tài chính với các định chế tài chính trung gian và thị trường tài chính vCác thành phần của cơ sở hạ tầng tài chính: v + Hệ thống luật pháp v + Hệ thống giám sát v + Hệ thống thông tin v + Hệ thống thanh toán v + Hệ thống dịch vụ chứng khoán v + Nguồn nhân lực, 4/1/21 28