Đánh giá tác động của một số hiện tường thời tiết cực đoan đến môi trường nước biển ven bờ thuộc khu du lịch Thành phố Hạ Long

Nội dung text: Đánh giá tác động của một số hiện tường thời tiết cực đoan đến môi trường nước biển ven bờ thuộc khu du lịch Thành phố Hạ Long

1. Nghiên cu ÁNH GIÁ TÁC NG CA MT S HIN TNG THI TIT CC OAN N MÔI TRNG NC BIN VEN B THUC KHU DU LCH THÀNH PH H LONG Trn Bo Lc Trung tâm Nghiên cu v ng dng công ngh môi trng Tóm tt Tác ng ca các hin tng thi tit cc oan n môi trng nc bin ven b khu du lch thành ph H Long ã c xác nh da trên mi tng quan gia din bin các tác ng ca hin tng thi tit cc oan trong khong 10 nm tr li ây và din bin cht lng nc bin ven b các khu du lch qua thông s TSS cht rn l lng. Kt qu nghiên cu cho thy các hin tng thi tit cc oan nh l quét, ma ln kéo dài, l lt, st l t ã làm tng hàm lng TSS trong nc bin ven b ti các khu vc bãi tm, ngh êm trên bin và làng chài khu du lch thành ph H Long. T khóa: Hin tng thi tit cc oan; Nc bin ven b; Khu du lch. Abstract The impact assessment of extreme weather phenomena on the coastal water of tourism region in Ha Long city The impacts of extreme weather phenomena on the coastal waters of tourism region in Ha Long city has been determined based on the correlation between the eects of extreme weather phenomena in the last 10 years and coastal water quality in the tourist areas through TSS total suspended solids. The results show that extreme weather phenomena such as ash oods, heavy rain, oods and landslides have increased the TSS content in coastal waters at beaches, overnight on the beach area and shing village of tourism region in Ha Long city. Keywords: Extreme weather events; Coastal waters; Tourism region 1. t vn ch còn 14,5% trong 110.000 hecta san hô Bin i khí hu (BKH) ang l ny trong tình trng tt. Ri ro khí hu mt trong nhng thách thc ln nht i ca h thng nhân sinh v h sinh thái t vi s phát trin bn vng ca nhân loi nhiên, ti nguyên nc, lng thc, thc trong th k 21. BKH tác ng mnh m phm, h tng, du lch - dch v, ph n c ba yu t bn vng kinh t, xã hi thuc rt nhiu vo s thay i các hin v môi trng. Trong ó, BKH tác ng tng thi tit cc oan [7]. gián tip n các hot ng ca ngnh du Thnh ph H Long ni ting vi lch [5]. Du lch l ngnh kinh t nhy cm Vnh H Long ã c UNESCO công vi iu kin môi trng t nhiên v l nhn l di sn thiên nhiên th gii. Vy mt trong nhng ngnh chu tác ng ca nên, du lch c xem ngnh kinh t mi BKH. Kt qu nghiên cu nm 2013 nhn ca a phng. Tuy nhiên trong ca Vin khoa hc Khí tng thy vn thi gian gn ây H Long thng v Bin i khí hu cho thy, cùng vi ô xut hin mt s hin tng thi tit cc nhim môi trng, BKH tip tc phá oan nh ma ln, st l t, l quét, hy 110.000 hecta san hô ca Vit Nam, nh hng nghiêm trng n i sng 22 Tp chí Khoa hc Tài nguyên và Môi trng - S 20 - nm 2018
2. Nghiên cu ngi dân, gây thit hi ln n s phát 2.2. Phm vi nghiên cu trin kinh t, xã hi, trong ó có ti Thnh ph H Long nm trung nguyên v môi trng du lch. Bi báo tâm ca tnh Qung Ninh, có din tích trình by các kt qu ánh giá tác ng ca mt s hin tng thi tit cc oan 271,95 km², vi chiu di b bin gn n môi trng nc bin ven b thuc 50 km. Phía ông H Long giáp thnh khu du lch thnh ph H Long. ph Cm Ph, phía tây giáp th xã Qung Yên, phía bc giáp huyn Honh B, 2. i tng, phm vi và phng phía nam l vnh H Long. Thnh ph pháp nghiên cu nm dc theo b vnh H Long, cách 2.1. i tng nghiên cu th ô H Ni 165 km v phía Tây, cách - Các hin tng thi tit cc oan: thnh ph Hi Phòng 70 km v phía ma kéo di, l lt, st l t, bão Tây Nam v cách thnh ph ca khu - Cht lng môi trng nc bin Móng Cái 184 km v phía ông Bc, ven b ngnh du lch thông qua thông phía Nam thông ra Bin ông. H Long s i din TSS (cht rn l lng). Hm có v trí chin lc v a chính tr, a lng TSS cao không nhng nh hng kinh t, an ninh quc phòng ca khu vc ti tm nhìn xuyên sut ca khi nc m còn nh hng ti s quang hp ca v quc gia. Vi v trí a lý tri di sát thc vt v s sng ca các loi sinh vt b bin nên H Long l ni phi gánh thu sinh nh san hô, rong, to gây ô chu nhng tn tht nng n do tác ng nhim môi trng nc v nh hng ca hin tng thi tit cc oan trong tiêu cc n các hot ng du lch bin. ó có môi trng du lch [3]. Hình 1: Bn hành chính thành ph H Long 2.3. Phng pháp nghiên cu bao gm nhit , lng ma, m Các phng pháp s dng trong (2010 - 2015), s liu quan trc môi trng nc bin ven b (2006 - 2015), nghiên cu ny bao gm: ti nguyên du lch thnh ph H Long, - Phng pháp thu thp s liu các nghiên cu, báo cáo liên quan n th cp: Thu thp s liu khí tng ngnh du lch thnh ph H Long. 23 Tp chí Khoa hc Tài nguyên và Môi trng - S 20 - nm 2018
3. Nghiên cu - Phng pháp iu tra xã hi hc: TSS (cht rn l lng) (mg/l). Mu nc Phng vn 75 ngi lao ng trong ngnh bin ven b s c gi phân tích ti du lch (c s kinh doanh lu trú v n phòng thí nghim ca Trung tâm Nghiên ung) v nh hng ca các hin tng cu v ng dng công ngh môi trng thi tit cc oan n hot ng du lch. (Vimcerts 136 - Vilas 871). - Phng pháp quan trc môi - Tng hp, phân tích tài liu: trng: Mu nc bin ven b c thu Các ti liu liên quan n thi tit, ti thp vo các quý I, II, III, IV/2016 v quý nguyên môi trng du lch, thông tin, s I, II, III/2017 v bo qun theo úng quy liu thu thp t thc a, iu tra phng nh, tiêu chun v quy chun hin hnh: vn c tng hp v phân tích a TCVN 6663-1:2011, TCVN 5998:1995, ra các bin pháp ng phó vi các hin TCVN 6663-3:2008. Thông s phân tích: tng thi tit cc oan. 3. Kt qu và tho lun 3.1. Tác ng ca mt s hin tng thi tit cc oan n cht lng nc bin ven b khu vc du lch H Long Hình 2: Din bin hàm lng TSS (mg/l) Hình 3: Din bin hàm lng TSS (mg/l) qua các t quan trc v mùa khô ti mt qua các t quan trc v mùa ma ti s khu vc bi tm t 2009 - 2010 mt s khu vc bi tm t 2009 - 2010 (Báo cáo hin trng môi trng tnh Qung Ninh 2006 - 2010) Theo kt qu quan trc thc hin (tháng 8/2008) v trn ma lch s vo trong hai t mùa ma v mùa khô t tháng 9/2008 do nh hng ca cn bão nm 2006 n 2010 ca Trung tâm quan s 6 ã kéo theo cht bn b mt xung trc môi trng tnh Qung Ninh, so sánh các khu vc bin ven b lm hm lng vi QCVN 10-MT:2015: Quy chun k TSS tng mnh t 2 mg/l - 24 mg/l ti thut quc gia v cht lng nc bin o Tun Châu v t 8 mg/l - 21 mg/l (Vùng bãi tm, th thao di nc) có ti Bãi tm Bãi Cháy. iu ny gây nh gii hn TSS l 50 mg/l, hm lng cht hng ti cht lng nc bin phc v rn l lng trong nc khu vc Vnh H cho hot ng du lch nh thm quan Long trung bình dao ng t 2 mg/l n danh lam thng cnh trên Vnh H Long 32 mg/l trong mùa khô v t 8 mg/l n cng nh các hot ng vui chi gii trí 28 mg/l trong mùa ma. Cn bão s 4 trên bin hay ngh êm trên bin. 24 Tp chí Khoa hc Tài nguyên và Môi trng - S 20 - nm 2018
4. Nghiên cu Hình 4: Din bin hàm lng TSS trong nc Hình 5: Din bin hàm lng TSS(mg/l) bin ven b khu vc H Long t 2011 - 2015 trong nc bin ven b khu vc H Long (Báo cáo hin trng môi trng tnh Qung Ninh t quý I/2016 - quý III/2017 2011 - 2015) Trong nm 2011, ã xy ra các cn lam thng cnh trên bin, các dch v bão s 2 (tháng 6/2011), cn bão s 3 vui chi gii trí ti các bãi tm cng nh (tháng 7/2011) v cn bão s 5 Nesat ti các khu vc ngh êm trên bin. (tháng 9/2011) vi sc gió cp 9 - 10 3.2. ánh giá ca ngi lao ng git cp 11, lng ma ph bin t 150 trong ngành v nh hng ca thi - 200 mm ã lm cho hm lng TSS tit cc oan n hot ng du lch trung bình nm 2011 khu vc Vnh H * S gia tng các hin tng thi Long tng áng k lên ti 61 mg/l vt tit cc oan QCVN 10-MT:2015 gp 1,2 ln. nh hng rt nhiu ti cht lng nc khu Theo kt qu iu tra cho thy 77% vc bin phc v du lch. Theo kt qu s ngi c phng vn bit v nhn quan trc t nm 2016 n 2017 ca tác thy c s xut hin ca các hin gi, hm lng TSS 2 khu vc Bn tng thi tit cc oan. C th, trong tu Bãi Cháy v Bãi tm Bãi Cháy có s ó, có ti 64% ngi lao ng trong s gia tng t mùa khô (quý I) sang mùa ngnh du lch cho rng các hin tng ma (quý III) nm 2016 v 2017, t 40 thi tit cc oan nh hng rt tiêu cc - 48 mg/l (Bn tu Bãi Cháy) v 37 - 48 n ngnh du lch v 23% cho rng nh mg/l (Bãi tm Bãi Cháy). Lý gii iu hng tiêu cc mc va phi. Thông ny l do: vo mùa ma, các hin tng qua ánh giá ca các h kinh doanh du thi tit cc oan nh l quét (xy ra lch H Long, ngnh du lch rt d b t ngy 13 - 14/8/2017 ti thnh ph nh hng bi các hin tng thi tit H Long), l lt (xy ra ngy 5/7/2016 cc oan. ti khu vc Bãi Cháy), ã gây ra xói Trên c s iu tra các h kinh mòn, st l t á, kéo theo các cht bn doanh du lch, a s ngi c phng b mt v trn ra các khu vc bãi tm vn u cho rng, hot ng b nh lm tng hm lng TSS trong nc hng nhiu nht ó l Hot ng du bin. iu ny lm nh hng tiêu cc lch sinh thái/ dã ngoi (88%) nh tm n các hot ng thm quan các danh bin, các hot ng vui chi, gii trí 25 Tp chí Khoa hc Tài nguyên và Môi trng - S 20 - nm 2018
5. Nghiên cu trên bin, k n l vic di chuyn môi trng nc bin ven b l rt quan gia các im du lch (85%) nh tham trng. Trên c s ó, tác gi ã tin hnh quan các danh lam thng cnh o, hang phng vn các h kinh doanh, các bin ng, trên Vnh H Long. Các hot ng du lch trên ph thuc nhiu vo pháp ng phó vi thi tit cc oan. C cnh quan nc bin nên vic bo v th nh sau: Hình 6: Nhn thc ca ngi lao ng Hình 7: ánh giá ca ngi lao ng ngành du lch v hin tng thi tit cc trong ngành du lch v nh hng ca oan (%) hin tng thi tit cc oan (%) Hình 8: Các hot ng du lch b nh hng bi các hin tng thi tit cc oan (%) Hình 9: Các hot ng ng phó vi thi tit cc oan (%) Có ti 67% các h kinh doanh du ngi v ca. Giúp cho ngi du lch lch u cho rng, cn phi cnh báo du có k hoch tt trc khi i. Bin pháp khách khi có thông tin v xut hin thi ci cách, nâng cp c s h tng phc tit cc oan tránh các thit hi v v hot ng du lch ã c hn 57% 26 Tp chí Khoa hc Tài nguyên và Môi trng - S 20 - nm 2018
6. Nghiên cu các h kinh doanh du lch bình chn vi bin pháp phòng chng vi hin tng lý do tránh b thi tit cc oan phá thi tit cc oan. hy, h hi gây mt m quan. Ri gia c - Ngnh du lch cng cn phi cp các tuyn ng giao thông, gim thiu nht, thng kê các thit hi, các khu vc nguy c st l (54%) nhm m bo an có du hiu xung cp có k hoch ton trong quá trình tham quan, du lch, sa cha, gia c, tránh gây nguy him an ton v sinh môi trng sau ma l, cho khách du lch n thm quan, vui st l, v các bin pháp khác. chi, gii trí. 3.3. xut gii pháp ng phó vi 4. Kt lun và kin ngh hin tng thi tit cc oan Các hin tng thi tit cc oan Nhng bin pháp ng phó vi hin ã lm cho cht lng nc bin ven tng thi tit cc oan c xut b ti khu vc phc v du lch tr nên bao gm: ô nhim. Hm lng TSS trung bình - Công trình giao thông: nghiên nm tng nhiu sau khi xy ra các cu b sung các công trình thoát l, m hin tng thi tit cc oan, thm chí rng khu thông thy cho các cu vt quy chun cho phép QCVN 10- cng, kênh thoát nc thích nghi c MT:2015 (vùng bãi tm, th thao di vi hin tng thi tit cc oan ti các nc) gp 1,2 ln nm 2011 v gn 1,1 khu vc bãi tm Bãi Cháy (phng Bãi ln nm 2010. Cháy), quy hoch thoát nc ti khu Quá trình iu tra, phng vn 75 h vc sau ch H Long, kinh doanh du lch cng cho thy hn - Tng cng hot ng kim tra, 87% ngi c phng vn cho rng kho sát các khu vc có nguy c ngp thi tit cc oan gây nh hng tiêu lt, st l t á, khu vc ven bin, cc n du lch. Các hot ng vui chi phát hin sm các yu t gây nguy him, gii trí trên bin ph thuc nhiu vo cnh báo cho ngi dân ti các khu vc cnh quan, cht lng nc bin ven b vùng i H Long, khu vc phng Cao khu vc vnh H Long. C th nh hot Xanh, khu vc gn ngha trang èo Sen, ng du lch sinh thái/ dã ngoi nh các phng H Khánh. hot ng tham quan, tm bin, vui chi - Cn có s phi hp gia ngnh du gii trí trên bin v hot ng di chuyn lch v ngnh ti nguyên v môi trng tham quan các thng cnh trên vnh H trong vic thng xuyên, liên tc v Long hin ang b nh hng rt nhiu nh k kim tra cht lng nc ti các bi thi tit cc oan. khu du lch bãi tm Bãi Cháy, o Tun Da trên các bin pháp ng phó ca Châu, Bên cnh ó, khi liên ngnh các h kinh doanh chu nh hng trc cng phi giám sát tình hình v sinh môi tip v tình hình thc t, các gii pháp trng, rác thi m bo không nh ng phó vi hin tng thi tit cc hng n hot ng du lch. oan c a ra. Bao gm: nâng cp - Ngnh du lch kt hp vi Trung công trình cu cng, kênh thoát nc ; tâm khí tng thy vn ca Tnh nm liên ngnh du lch v môi trng tng bt c thông tin bão, l lt, a cng kim tra, kho sát các khu vc có ra cnh báo cho du khách cng nh cho du hiu st l, ô nhim môi trng, các doanh nghip l hnh v a ra các ti các khu vc du lch; liên ngnh du 27 Tp chí Khoa hc Tài nguyên và Môi trng - S 20 - nm 2018
7. Nghiên cu lch v khí tng thy vn tng cng [4]. Vin nghiên cu phát trin du công tác cnh báo, d báo cho du khách lch (2009). Các gii pháp thích ng và cng nh cho doanh nghip l hnh. ng phó, góp phn gim nh tác ng ca bin i khí hu i vi hot ng du lch Nghiên cu ny c thc hin Vit Nam. trong phm vi nh, thi gian ngn nên [5]. Vin Khoa hc Khí tng thy cha th ánh giá c y v sâu vn v Bin i khí hu (2010). Bin i sc v mi mt, v tt c các hin tng khí hu và tác ng Vit Nam. NXB Khoa thi tit cc oan cng nh nhng nh hc v K thut, H Ni. hng n các thông s cht lng môi [6]. Vin Khoa hc Khí Tng thy trng nc bin. Do vy, cn tip tc vn v Bin i khí hu (2011). Tài liu trin khai nghiên cu mc rng v hng dn ánh giá tác ng ca bin i sâu hn trong mt khong thi gian khí hu và xác nh các gii pháp thích ng. kt lun mang tính quy lut, chính NXB Ti nguyên môi trng v bn Vit xác v ton din hn. Nam, H Ni. [7]. Bill Brath and his partners TÀI LIU THAM KHO (2015). Climate Change and Resource Sustainability. An Overview for Actuaries, [1]. S Ti nguyên v Môi trng Climate Change and Sustainability tnh Qung Ninh. Báo cáo hin trng môi Committee. trng tng th tnh Qung Ninh giai on [8]. Z.W. Kundzewicz (2003). Extreme 2006 - 2010. precipitation and oods in the changing [2]. S Ti nguyên v Môi trng world. tnh Qung Ninh. Báo cáo hin trng môi [9]. IPCC (2001). Climate change. trng tng th tnh Qung Ninh giai on Scientic basis, Cambridge University 2011 - 2015. Press [3]. S Ti nguyên v Môi trng tnh Qung Ninh. Báo cáo Quy hoch môi BBT nhn bi: 08/5/2018, Phn trng vnh H Long n nm 2020, tm bin xong: 17/5/2018 nhìn n nm 2030. 28 Tp chí Khoa hc Tài nguyên và Môi trng - S 20 - nm 2018