Hệ thống tiêu chí phân bổ ngân sách nhà nước: Công cụ cơ cấu lại ngân sách hiệu quả và minh bạch

Nội dung text: Hệ thống tiêu chí phân bổ ngân sách nhà nước: Công cụ cơ cấu lại ngân sách hiệu quả và minh bạch

1. KINH TẾ - TÀI CHÍNH VĨ MÔ HỆ THỐNG TIÊU CHÍ PHÂN BỔ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC: CÔNG CỤ CƠ CẤU LẠI NGÂN SÁCH HIỆU QUẢ VÀ MINH BẠCH NGUYỄN MINH TÂN Các tiêu chí, định mức phân bổ ngân sách có vai trò quan trọng trong quản lý ngân sách nhà nước. Tiêu chí và định mức phân bổ ngân sách là căn cứ tốt nhất cho việc phân bổ nguồn lực một cách khách quan, công bằng, hợp lý và hiệu quả. Nhận diện hệ thống tiêu chí, định mức phân bổ và phân tích thực trạng tiêu chí định mức phân bổ ngân sách nhà nước ở Việt Nam hiện nay, bài viết đề xuất một số khuyến nghị nhằm góp phần hoàn thiện các tiêu chí, định mức phân bổ ngân sách nhà nước trong thời gian tới. Từ khóa: Ngân sách nhà nước, cơ cấu lại ngân sách, định mức phân bổ, hệ thống tiêu chí Nhà nước phải công khai quy trình, thủ tục phân THE SYSTEM OF CRITERIA FOR STATE BUDGET bổ NSNN, cũng như các tiêu chí, định mức phân APPROPRIATION: A TOOL FOR TRANSPARENT bổ NSNN đáp ứng yêu cầu phát triển KTXH của AND EFFECTIVE BUDGET RESTRUCTURE đất nước trong từng thời kỳ. Nguyen Minh Tan Dưới góc độ khoa học, “tiêu chí” được hiểu là Criteria and norms for budget allocation play cơ sở để xem xét, đánh giá một sự vật, hiện tượng an important role in state budget management. về mặt định tính hoặc định lượng. Hiện nay, Criteria and norms are effective tools for Việt Nam đang trong quá trình cơ cấu lại NSNN objective and fair allocation of resources. theo tinh thần Nghị quyết số 07/NQ-TW ngày Identifying the system of criteria and analyzing 18/11/2016 của Bộ Chính trị về chủ trương, giải the practical state budget allocation norms pháp cơ cấu lại NSNN, quản lý nợ công để bảo in Vietnam, the article proposes a number of đảm nền tài chính quốc gia an toàn, bền vững, nên recommendations to improve these criteria and việc tiếp tục hoàn thiện hệ thống tiêu chí, định norms in the coming time. mức phân bổ NSNN càng có vị trí và ý nghĩa quan trọng. Keywords: State budget, budget restructure, allocation Trong điêu kiên nguôn lưc NSNN han hep, thì norm, criteria system các tiêu chí, định mức phân bổ NSNN là thước đo quan trọng để cơ quan nha nươc co thâm quyên, nhât la cơ quan tài chính có căn cứ lập dư toan, Ngày nhận bài: 7/1/2020 phương án phân bổ ngân sách, kiểm tra quá trình Ngày hoàn thiện biên tập: 29/1/2020 chấp hành ngân sách và thẩm tra, xét duyệt quyết Ngày duyệt đăng: 5/2/2020 toán của các đơn vị sử dụng ngân sách. Bên cạnh đó, định mức phân bô va đinh mưc chi ngân sach cũng là căn cư để các đơn vị sử dụng Nhận diện hệ thống tiêu chí, định mức phân bổ ngân sách ở Việt Nam ngân sách triển khai thực hiện theo đúng chế độ quy định. Định mức chi (sử dụng) ngân sách được Khác với nhiều nước trên thế giới, ở Việt Nam, biểu hiện như: Tiền lương, phụ cấp lương, công tiêu chí và định mức phân bổ ngân sách nhà nước tác phí, thanh toán cước phí điện thọai, nước, (NSNN) được hoạch định nhằm hướng tới mục xăng xe Loại định mức này khá đa dạng do chi tiêu bảo đảm tính công bằng, khách quan, công thường xuyên bao gồm nhiều lĩnh vực khác nhau. khai, minh bạch, qua đó thúc đẩy phát triển kinh Phần lớn các loai định mức này do Bộ Tài chính tế - xã hội (KTXH) của từng địa phương và cả và các cơ quan nhà nước có thẩm quyền phối hợp nước. Đây là thước đo quan trọng để đánh giá với Bộ Tài chính ban hành. Đối với địa phương hiệu quả của chính sách phân bổ NSNN, đòi hỏi thì HĐND câp tỉnh ban hành một số định mức va 22
2. TÀI CHÍNH - Tháng 02/2020 chế độ chi tiêu phù hợp với đặc thù địa phương. tăng chi cho các nhiệm vụ trọng tâm của cơ quan, Tiêu chí và đinh mưc phân bô NSNN găn liên đơn vị. vơi viêc hoach đinh va thưc thi chinh sach phân bô Do đăc điêm hê thông NSNN Việt Nam con NSNN, vi no là loai định mức mang tính chất tổng mang tinh “lông ghep” nên cac nguyên tăc, tiêu hợp. Loại định mức này biểu hiện như: Định mức chí, định mức phân bổ ngân sách cho cac câp đia kinh phí hành chính trên một biên chế, định mức phương đươc thưc hiên theo 02 nhóm tiêu chi sau: cho một học sinh thuộc các cấp học, một giường (1) Tiêu chí dân số dưa trên dân số trung bình, bệnh; định mức cho sự nghiệp văn hóa thông tin, dân số trong độ tuổi đến trường (từ 1-18 tuổi), phát thanh truyền hình, thể dục thể thao tính trên dân số còn lại (không kể từ 1-18 tuổi). Theo đó, một người dân Định mức này có thể ban hành ngân sách được phân theo cac vùng: đô thị; đồng hàng năm hoặc tính cho cả một thời kỳ ổn định bằng; miền núi; đồng bào dân tộc ở đồng bằng, ngân sách, có tính đến yếu tố điều chỉnh ngân vùng sâu, vùng cao - hải đảo. sách tăng hàng năm do trượt giá. Định mức phân (2) Các tiêu chí bổ sung se đươc ap dung đối bổ ngân sách được ban hành đê ap dung cho các với từng lĩnh vực chi va theo tưng vung đê bao ngành, các cấp, các đơn vị thụ hưởng ngân sách, đam công băng. phù hợp với điều kiện KTXH và khả năng ngân Thực trạng tiêu chí, định mức phân bổ sách của tưng câp va tưng nganh. ngân sách nhà nước ở Việt Nam Luật NSNN số 83/2015/QH13 đa quy định cơ quan nhà nước có thẩm quyền phải ban hành các Gắn liền với sự ra đời và tổ chức thực hiện nguyên tăc, tiêu chí, định mức phân bổ và các chế Luật NSNN thì hệ thống tiêu chí, định mức phân độ, tiêu chuẩn, định mức chi ngân sách để làm bổ ngân sách đã được hoạch định qua các giai căn cứ xây dựng, phân bổ và quản lý NSNN thực đoạn như sau: hiện thống nhất trong cả nước; đối với những - Giai đoạn 2003 - 2006: Từ Văn bản số 107/ định mức phân bổ và chế độ chi ngân sách quan UBTVQH11 ngày 20/6/2003 của UBTVQH, Thủ trọng, phạm vi ảnh hưởng rộng, liên quan đến tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số việc thực hiện nhiệm vụ KTXH, quốc phòng, an 139/2003/QĐ-TTg ngày 11/7/2003 về tiêu chí, định ninh của cả nước, báo cáo Uỷ ban Thường vụ mức phân bổ NSNN cho các bộ, cơ quan trung Quốc hội (UBTVQH) cho ý kiến bằng văn bản ương. Đây là hệ thống tiêu chí, định mức phân bổ trước khi ban hành. lần đầu tiên được ban hành do triển khai thực hiện Như vây, Luât NSNN khăng đinh vai tro va Luật NSNN năm 2002. Hệ thống tiêu chí, định mức y nghia cua cac tiêu chí, đinh mưc phân bô ngân này áp dụng cho việc lập dự toán chi thường xuyên sach co pham vi anh hương rông, liên quan đên năm 2004 của các bộ, cơ quan trung ương, theo nhiêu nganh, nhiêu câp, thi phai đươc nghiên cưu 10 lĩnh vực (giáo dục; đào tạo; y tế; quản lý hành thâu đao đê bao cao UBTVQH cho y kiên trươc chính nhà nước, đảng, đoàn thể; văn hoá thông tin; khi thưc hiên. Đối với các bộ va cơ quan trung phát thanh truyền hình; thể dục thể thao; đảm bảo ương thi đinh mưc phân bô chi quản lý hành xã hội; an ninh - quốc phòng; sự nghiệp kinh tế). chính, bao gồm: Chi tiền lương và các khoản có Trên thực tế, giai đoạn này chưa có các tiêu chí tính chất lương; chi hanh chinh (văn phong phâm, trong phân bổ vốn đầu tư phát triển từ NSNN, điên, nươc, xăng xe, công tac phi ) theo định mức do đó, UBTVQH đã ban hành Văn bản số 237/ va chi đặc thù khac, se được xây dựng trên cơ sở UBTVQH ngày 10/5/2004 đề nghị Chính phủ biên chế được cơ quan có thẩm quyền giao, với nghiên cứu ban hành nguyên tắc, tiêu chí cân đối, nguyên tắc bao quát được các nhu cầu chi thường tiêu chí ưu tiên và các định mức phân bổ vốn đầu xuyên, chặt chẽ, tiết kiệm và phù hợp. tư phát triển, bổ sung có mục tiêu từ ngân sách Căn cứ đinh mức phân bô chi thường xuyên, trung ương (NSTW) cho ngân sách địa phương Nha nươc khuyến khích các bộ, cơ quan trung (NSĐP) trong cân đối NSNN hàng năm. ương thực hiện tinh giản biên chế, tinh gon bô - Giai đoạn 2007 - 2010: Trên cơ sở ý kiến của may, đẩy mạnh thực hành tiết kiệm, chống lãng UBTVQH, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành phí, giảm tối đa kinh phí tổ chức hội nghị, hội Quyết định số 151/2006/QĐ-TTg ngay 29/6/2006 thảo, khánh tiết, hạn chế bố trí kinh phí đi khảo về tiêu chí, định mức phân bổ dự toán chi thường sát nước ngoài, mua sắm ô tô, tài sản công và xuyên và Quyêt đinh sô 210/2006/QĐ-TTg ngày trang thiết bị đắt tiền, trên cơ sở đó có nguồn tiêt 12/9/2006 về tiêu chí, định mức phân bổ dự toán kiêm để tăng thu nhập cho cán bộ, công chức và chi đầu tư phát triển. 23
3. KINH TẾ - TÀI CHÍNH VĨ MÔ - Giai đoạn 2011 - 2015: UBTVQH đã có ý kiến nguồn lực cho việc thực hiện các nhiệm vụ phát bằng Văn bản số 362/UBTVQH12 ngày 17/9/2010. triển KTXH của Nhà nước. Trên cơ sở đó, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Thứ ba, tăng cường tính công khai, minh bạch Quyết định số 59/2010/QĐ-TTg ngày 30/9/2010 trong phân bổ NSNN. Việc ban hành các Quyết (thay thế Quyết định số 151/2006/QĐ-TTg) đối với định của Thủ tướng Chính phủ quy định hệ thống hệ thống tiêu chí, định mức phân bổ dự toán chi tiêu chí, định mức phân bổ NSNN thông qua thường xuyên và Quyết định số 60/2010/QĐ-TTg phương pháp tính điểm cụ thể đối với từng tiêu ngày 30/9/2010 đối với hệ thống tiêu chí, định chí đã hướng tới sự công bằng, công khai, minh mức phân bổ dự toán chi đầu tư phát triển (thay bạch trong việc lập, phân bổ ngân sách. thế Quyết định số 210/2006/QĐ-TTg). Thứ tư, tăng cường tính chủ động, linh hoạt cho các cơ quan trung ương và địa phương trong Luật Ngân sách nhà nước số 83/2015/QH13 của xây dựng dự toán ngân sách cũng như trong quản Viêt Nam quy định cơ quan nhà nước có thẩm lý và sử dụng ngân sách. Thông qua các quy định quyền phải ban hành các nguyên tăc, tiêu chí, về tiêu chí, định mức phân bổ ngân sách cho các định mức phân bổ và các chế độ, tiêu chuẩn, cơ quan trung ương, cùng với quy định về thời kỳ định mức chi ngân sách để làm căn cứ xây ổn định ngân sách, các cơ quan trung ương có thể dựng, phân bổ và quản lý ngân sách nhà nước xác định được mức phân bổ NSNN hàng năm cấp thực hiện thống nhất trong cả nước. cho bộ, ngành. Ngoài ra, việc trao thẩm quyền cho các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan ở - Giai đoạn 2016 - 2020: UBTVQH đã ban hành trung ương quyết định ban hành định mức phân Nghị quyết số 266/NQ-UBTVQH13 ngày 4/10/2016, bổ cho các đơn vị trực thuộc gắn với định mức trên cơ sở đó, Thủ tướng Chính phủ ban hành kinh tế - kỹ thuật trong ngành, lĩnh vực quản lý Quyết định số 46/2016/QĐ-TTg ngày 19/10/2016 đã nâng cao tính chủ động, linh hoạt và trách về các tiêu chí, định mức phân bổ dự toán chi nhiệm của các bộ, ngành trong quản lý và sử thường xuyên (thay thế Quyết định số 59/2010/ dụng ngân sách. QĐ-TTg) và Nghị quyết số 1023/NQ-UBTVQH13 Thứ năm, ở hầu hết các địa phương, HĐND cấp ngày 28/8/2015, trên cơ sở đó, Thủ tướng Chính tỉnh quyết định ban hành các tiêu chí, định mức phủ đã ban hành Quyết định số 40/2015/QĐ-TTg phân bổ NSĐP trên cơ sở các quy định về tiêu chí, ngày 14/9/2015 về các tiêu chí, định mức phân bổ định mức phân bổ NSNN do Thủ tướng Chính dự toán chi đầu tư phát triển (thay thế Quyết định phủ quyết định; đã nâng cao tính chủ động, linh số 60/2010/QĐ-TTg). hoạt và trách nhiệm của các cấp chính quyền địa Nhìn chung, quá trình tổ chức thực hiện các phương trong quản lý và sử dụng ngân sách. văn bản pháp luật đã đạt được những kết quả Thứ sáu, tiêu chí dân số được sử dụng chủ yếu quan trọng, có thể khái quát như sau: trong quá trình phân bổ NSNN. Để đảm bảo sự Thứ nhất, hệ thống tiêu chí, định mức phân bổ công bằng và bình đẳng giữa các vùng, miền, giữa ngân sách chi thường xuyên và chi đầu tư theo các đối tượng khác nhau, hệ thống tiêu chí, định Quyết định số 59/QĐ-TTg, Quyết định số 60/ mức phân bổ ngân sách chi thường xuyên cho các QĐ-TTg, Quyết định số 46/QĐ-TTg, Quyết định địa phương theo từng lĩnh vực đã được xác định số 40/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ là căn cứ theo 4 vùng (đô thị; đồng bằng; miền núi, vùng pháp lý quan trọng, chủ yếu để xây dựng dự toán đồng bào dân tộc ở đồng bằng, vùng sâu; vùng chi NSNN đối với các cơ quan trung ương và địa núi cao và hải đảo), đồng thời, việc sử dụng các phương; là cơ sở để cấp có thẩm quyền quyết định tiêu chí đặc thù như tiêu chí về người dân tộc số bổ sung cân đối từ NSTW cho NSĐP, tỷ lệ phần thiểu số, xã biên giới, tỷ lệ hộ nghèo cũng thể trăm (%) phân chia các khoản thu giữa NSTW và hiện sự quan tâm của Nhà nước trong phân bổ NSĐP của thời kỳ ổn định ngân sách 2011-2015 và nguồn lực NSNN, góp phần thu hẹp dần khoảng 2016-2020. cách về trình độ phát triển ở các vùng, miền trong Thứ hai, hệ thống tiêu chí, định mức phân cả nước. bổ ngân sách chi thường xuyên và chi đầu tư từ Bên cạnh những kết quả đạt được, còn tồn tại NSNN đã đảm bảo phù hợp với khả năng cân đối một số khó khăn, vướng mắc chủ yếu sau: NSNN; cơ bản thực hiện được các chế độ, chính Một là, nhiều cơ quan trung ương chưa sử sách của Đảng, Nhà nước; đảm bảo và đáp ứng dụng thẩm quyền trong việc ban hành định mức 24
4. TÀI CHÍNH - Tháng 02/2020 phân bổ ngân sách cho các đơn vị trực thuộc gắn cứ phân bổ ngân sách nhưng việc áp dụng cũng với việc ban hành các định mức kinh tế - kỹ thuật cho thấy những bất cập đáng kể. Chẳng hạn như: thuộc ngành, phạm vi quản lý, để các đơn vị trực Đối với tiêu chí dân số là tiêu chí chủ đạo (tiêu chí thuộc có căn cứ và chủ động trong xây dựng, chính), nhưng ở các địa phương có dân số thấp, phân bổ, giao dự toán ngân sách hàng năm cho mật độ dân số thưa, diện tích rộng, địa hình phức từng đơn vị (chủ yếu là các đơn vị dự toán cấp 2 tạp (như: Lai Châu, Hà Giang, Cao Bằng, Bình và cấp 3). Điều này đã ảnh hưởng tới sự chủ động Phước ) và một số địa phương (như các tỉnh Tây trong phân bổ và thực hiện dự toán NSNN của Nguyên) các tỉnh có nhiều khu công nghiệp, các các đơn vị trực thuộc tại các cơ quan trung ương. đô thi có số dân di cư lớn ) thì việc phân bổ ngân Hai là, tiêu chí, định mức phân bổ ngân sách sách cho từng lĩnh vực vẫn khó khăn về nguồn để chưa đầy đủ, chưa bao quát hết các nội dung lĩnh đảm bảo các nhiệm vụ chi theo phân cấp. vực chi, cũng như đặc thù nhiệm vụ trong từng Với những vấn đề nêu trên cho thấy, việc thực lĩnh vực, từng cơ quan. Phân bổ chi thường xuyên thi các tiêu chí, định mức phân bổ ngân sách còn đối với các cơ quan trung ương thì ngoài 4 lĩnh khó khăn, vướng mắc; tính bao quát, toàn diện vực (quản lý hanh chinh, y tế, giáo dục, đào tạo còn chưa đảm bảo; tính hiệu quả, tính khoa học và nghiên cứu khoa học) các lĩnh vực còn lại chưa trong phân bổ NSNN còn thấp; tính khả thi, chấp có tiêu chí phân bổ. Việc sử dụng tiêu chí phân bổ hành trong các quy định về định mức phân bổ ngân sách lĩnh vực y tế, lĩnh vực giáo dục, đào tạo ngân sách còn chưa triệt để. theo nhiệm vụ và theo cơ chế tự chủ, tự chịu trách Một số kiến nghị hoàn thiện các tiêu chí, nhiệm về tài chính cũng chưa rõ ràng. định mức phân bổ ngân sách nhà nước Ba la, phương pháp phân bổ NSNN chưa gắn với yếu tố thị trường, ít chú trọng đến những Các tiêu chí, định mức phân bổ ngân sách mục tiêu chiến lược có tác động đến định hướng, có vai trò quan trọng trong việc quản lý NSNN. tác động đến đầu tư toàn xã hội. Trên thưc tê, Tiêu chí và định mức phân bổ ngân sách là căn cac cơ quan quan ly nha nươc đã trình cơ quan cứ tốt nhất cho việc phân bổ nguồn lực một cách co thâm quyên viêc phân bổ NSNN nhưng vẫn khách quan, công bằng, hợp lý và hiệu quả. Bám còn nhiều khoản chi chưa được phân bổ ngay sát vào sự phát triển kinh tế của đất nước và khả (phân bổ chậm), phân bổ không hết, phân bổ làm năng thu NSNN, đồng thời, đặt trong tổng thể nhiều đợt. của Khung ngân sách trung hạn, đương lôi cua Bốn là, do sự biến động của tình hình KTXH Đang va chính sách của Nha nước, trên cơ sở cân nên một số tiêu chí, định mức phân bổ ngân sách đối NSNN vững chắc, đảm bảo nguồn lực để thực không tính tới yếu tố trượt giá trong từng năm hiện các chính sách đã ban hành, vốn cho đầu tư của thời kỳ ổn định ngân sách; đồng thời, không phát triển những công trình quan trọng then chốt, tính tới các chính sách, chế độ mới ban hành, mức an ninh, quốc phòng của cả nước, cũng như từng tăng chi của một số ngành, lĩnh vực và chưa bao bộ, ngành, địa phương, bài viết đề xuất hoàn thiện gồm một số nội dung chi. các tiêu chí, định mức phân bổ ngân sách trong Năm là, phân bổ vốn đầu tư phát triển theo thời gian tới cần hoàn thiện theo các hướng sau: Quyết định số 40/2015/QĐ-TTg của Thủ tướng Một là, rà soát, đánh giá chi tiết ngân sách đa Chính phủ mới chỉ quy định 5 nhóm tiêu chí (dân phân bổ cho các ngành, lĩnh vực trong thời gian số, trình độ phát triển, diện tích, đơn vị hành qua và xác định lại các ngành, lĩnh vực được phân chính và các tiêu chí bổ sung) để làm căn cứ phân bổ ngân sách cho phù hợp với cơ chế thị trường. bổ ngân sách đầu tư cho các địa phương, trong Hai là, rà soát, hoàn thiện hệ thống tiêu chí, khi có tới 15 ngành, lĩnh vực được sử dụng vốn định mức phân bổ ngân sách phù hợp với tính đầu tư phát triển giai đoạn 2011-2015 và 21 ngành, chất và nhiệm vụ trong từng ngành, lĩnh vực và lĩnh vực được sử dụng vốn đầu tư phát triển giai từng cấp ngân sách. Trong đó, tiêu chí dân số vẫn đoạn 2016-2020, mà không có tiêu chí phân bổ là tiêu chí chủ đạo (tiêu chí chính) khi phân bổ ngân sách cho từng ngành, lĩnh vực và đối với ngân sách nhưng cần hoàn thiện hệ thống chỉ tiêu từng cấp ngân sách ở địa phương. thống kê và dự báo dân số. Việc thống kê và dự Sáu là, một số lĩnh vực đã có tiêu chí phân bổ báo dân số cũng cần chi tiết theo cơ cấu tuổi và ngân sách nhưng chưa khoa học, chưa phù hợp giới tính để làm căn cứ cho phân bổ ngân sách. Hệ với tính chất, nội dung của lĩnh vực hoạt động. thống tiêu chí, định mức phân bổ ngân sách sẽ là Bảy là, một số tiêu chí được sử dụng làm căn nguồn dữ liệu đầu vào cho lập ngân sách, gắn với 25
5. KINH TẾ - TÀI CHÍNH VĨ MÔ yêu cầu quản lý ngân sách trung hạn và quản lý dung đât, vốn một số chương trình mục tiêu quôc ngân sách theo kết quả đầu ra, thực hiện nhiệm vụ gia, tăng thu ngân sách hằng năm dành cho đầu chuyên môn và kết quả công việc cụ thể. tư phát triển, vốn ODA Vì vậy, cần nghiên cứu Ba là, sử dụng tiêu chí dân số nhưng cần tính để áp dụng tiêu chí và định mức phân bổ với cả đến đặc thù trong từng lĩnh vực để có những tiêu các nguồn vốn này. chí bổ sung, như trong giáo dục cần tính tới các Sáu là, để bảo đảm đồng bộ trong phân bổ yếu tố như: Quy mô của lớp học, số học sinh, ngân sách, đề nghị Nhà nước xem xét lại cách số giáo viên mỗi lớp, chi phí hoạt động thường phân “vùng ngân sách” hiện nay cho phù hợp xuyên của mỗi cơ sở giáo dục ; Trong lĩnh vực với “vùng kinh tế”. Bởi lẽ, “vùng ngân sách” y tế thì khi thực hiện khám chữa bệnh liên thông hiện nay bao gồm 4 vùng: Vùng (khu vực) đô giữa các tỉnh, có thể bỏ tiêu chí giường bệnh, thay thị; vùng (khu vực) đồng bằng; vùng (khu vực) bằng việc khám chữa bệnh theo thẻ bảo hiểm y tế. miền núi đồng bào dân tộc; vùng núi cao và hải Trong lĩnh vực đầu tư, do đặc thù địa lý, suất đảo, biên giới. đầu tư theo từng nội dung đầu tư ở các vùng khác Trong khi đó, “vùng kinh tế” gồm 7 vùng: nhau sẽ có sự khác nhau. Điều này cần được tính Vùng miền núi phía Bắc, vùng Đồng bằng sông đến trong các tiêu chí khi phân bổ vốn đầu tư phát Hồng, vùng duyên hải Miền Trung, vùng Tây triển. Việc quyết định nhu cầu chi theo dân số nguyên, vùng nam Trung Bộ, vùng Đông Nam Bộ, được hưởng lợi là một thước đo tương đối nhưng vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Mức độ phát nếu dựa trên các yếu tố khác sẽ tính toán được triển KTXH ở các vùng, miền đã có những thay nhu cầu chi tốt hơn. đổi trong 5 năm qua, theo đó các tiêu chí và định Bốn là, cần xác định nguồn lực ngân sách trong mức phân bổ ngân sách đã không còn phù hợp, từng giai đoạn cụ thể và căn cứ vào mục tiêu, định không thoả đáng, không đảm bảo công bằng và hướng phát triển KTXH trong từng giai đoạn để phat huy hiêu quả. xác định nhu cầu chi ngân sách. Trong việc hoàn Tài liệu tham khảo: thiện hệ thống tiêu chí, định mức phân bổ ngân sách cần đảm bảo phân bổ công bằng, khách quan, 1. Nghị quyết số 1023/NQ-UBTVQH13 ban hành nguyên tắc, tiêu chí và có tính tiên liệu, có tính tới các biến động kinh tế, định mức phân bổ vốn đầu tư phát triển nguồn ngân sách nhà nước nhưng không tạo ra động cơ tiêu cực trong thu, giai đoạn 2016 - 2020, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành ngày chi ngân sách, cũng như đảm bảo việc phân bổ 28/08/2015; ngân sách đơn giản, minh bạch, thì việc xác định 2. Nghị quyết số 266/NQ-UBTVQH13 ban hành nguyên tắc, tiêu chí và “nhu cầu chi tiêu mới” theo Nghị định số 45/2017/ định mức phân bổ chi thường xuyên ngân sách nhà nước từ năm 2017, NĐ-CP ngày 21/4/2017 của Chính phủ có ý nghĩa Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành ngày 04/10/2016; quan trọng làm cơ sở cho việc tính toán định mức 3. Quyết định số 40/2015/QĐ-TTg ban hành nguyên tắc, tiêu chí và định phân bổ ngân sách. mức phân bổ vốn đầu tư phát triển nguồn ngân sách nhà nước giai Năm là, đôi vơi vốn đầu tư phát triển: Hiện đoạn 2016 - 2020, Thủ tướng Chính phủ ban hành ngày 14/09/2015; nay, phạm vi áp dụng tiêu chí, định mức phân 4. Quyết định số 46/2016/QĐ-TTg ban hành định mức phân bổ dự toán bổ ngân sách đối với vốn đầu tư còn rất hẹp, mới chi thường xuyên ngân sách nhà nước năm 2017, Thủ tướng Chính phủ chỉ áp dụng tiêu chí và định mức phân bổ cho ban hành ngày 19/10/2016. nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản tập trung Thông tin tác giả: trong cân đối NSNN; còn nhiều nguồn vốn khác, về bản chất cũng thuộc NSNN nhưng chưa có tiêu TS. Nguyễn Minh Tân chí, định mức phân bổ, như vốn trái phiếu chính Ủy ban Tài chính - Ngân sách Quốc hội phủ, vốn từ nguồn thu xổ số kiến thiết, thu tiên sư Email: tannm71@yahoo.com Tiền thuế là của dân, do dân đóng góp để phục vụ lợi ích của nhân dân 26