Kế hoạch phát triển dân tộc thiểu số (emdp) tỉnh Kiên Giang

Nội dung text: Kế hoạch phát triển dân tộc thiểu số (emdp) tỉnh Kiên Giang

1. ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH KIÊN GIANG Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized KẾ HOẠCH PHÁT TRIỂN DÂN TỘC THIỂU SỐ (EMDP) TỈNH KIÊN GIANG Dự án: Tăng cường quản lý đất đai và cơ sở dữ liệu đất đai (VILG) Public Disclosure Authorized Public Disclosure Authorized KIÊN GIANG, 2019
2. MỤC LỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT 3 I. TỔNG QUAN 4 1.1. Khái quát về dự án 4 1.2. Nội dung dự án 4 Hợp phần 1: Tăng cường chất lượng cung cấp dịch vụ đất đai 4 Hợp phần 2: Xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai và triển khai hệ thống thông tin đất đai quốc gia đa mục tiêu (MPLIS) 5 Hợp phần 3: Hỗ trợ quản lý dự án 5 II. TÓM TẮT ĐÁNH GIÁ XÃ HỘI 6 2.1. Khái quát về khu vực thực hiện dự án. 6 2.2. Đặc điểm kinh tế, văn hóa xã hội của DTTS trong vùng dự án 6 2.3. Đánh giá tác động khi triển khai thực hiện dự án 9 2.4. Khung chính sách và cơ sở pháp lý 10 2.4.1 Quy định pháp lý hiện hành của Việt Nam đối với các nhóm dân tộc thiểu số 10 2.4.2 Sự thống nhất với chính sách hoạt động của Ngân hàng thế giới về người bản địa 11 III. KẾ HOẠCH TRIỂN KHAI KẾ HOẠCH DÂN TỘC THIỂU SỐ 13 3.1. Đánh giá kết quả tham vấn các bên liên quan Error! Bookmark not defined. 3.2. Khung tham vấn và phương pháp tham vấn cộng đồng 13 3.3. Kế hoạch triển khai các hoạt động 14 Hoạt động 1. Thiết lập Nhóm tư vấn cộng đồng cấp tỉnh, nhóm tham gia cộng đồng cấp huyện 14 Hoạt động 2. Sử dụng các công cụ truyền thông hiện đại và hiệu quả 16 Hoạt động 3. Đào tạo cho trưởng ấp, khóm. 19 Hoạt động 4. Tổ chức họp dân ở các ấp và các xã. 19 Hoạt động 5. Đào tạo cán bộ quản lý đất đai. 20 Hoạt động 6. Thiết lập dịch vụ hỗ trợ tiếp cận thông tin đất đai và đăng ký đất ở các cộng đồng nơi có các nhóm dân tộc thiểu số sinh sống. 20 Hoạt động 7. Cung cấp thông tin về cơ chế giải quyết tranh chấp. 20 Hoạt động 8. Công tác theo dõi, đánh giá 21 IV. TỔ CHỨC THỰC HIỆN 21 V. PHỔ BIẾN KẾ HOẠCH PHÁT TRIỂN DÂN TỘC THIỂU SỐ 22 1
3. 5.1. Công khai Kế hoạch Phát triển dân tộc thiểu số 22 5.2. Đảm bảo sự tham gia Kế hoạch Phát triển dân tộc thiểu số 22 VI. CƠ CHẾ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI 23 VII. KINH PHÍ DỰ KIẾN 24 VIII. TỔ CHỨC GIÁM SÁT, ĐÁNH GIÁ 25 PHỤ LỤC 1: DANH SÁCH THAM DỰ THAM VẤN CỘNG ĐỒNG 27 PHỤ LỤC 2: DANH SÁCH THAM DỰ THAM VẤN CÁN BỘ LÀM CÔNG TÁC QUẢN LÝ 27 2
4. CÁC TỪ VIẾT TẮT CSDL Cơ sở dữ liệu DTTS Dân tộc thiểu số EMDP Kế hoạch phát triển dân tộc thiểu số MPLIS Hệ thống thông tin đất đai quốc gia đa mục tiêu PTNT Phát triển nông thôn TCQLĐĐ Tổng cục Quản lý đất đai TNMT Tài nguyên và Môi trường TW Trung ương UBND Ủy ban nhân dân VILG Dự án “Tăng cường quản lý đất đai và cơ sở dữ liệu đất đai” VPĐK Văn phòng Đăng ký PPMU Ban Quản lý Dự án cấp tỉnh
5. I. TỔNG QUAN 1.1. Khái quát về dự án Mục Mục tiêu của Dự án “Tăng cường quản lý đất đai và cơ sở dữ liệu đất đai” (viết tắt VILG) là nhằm phát triển, vận hành một hệ thống thông tin đất đai quốc gia đa mục tiêu nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu của Chính phủ, doanh nghiệp và người dân; nâng cao hiệu lực, hiệu quả và minh bạch của công tác quản lý đất đai tại địa bàn thực hiện dự án thông qua việc hoàn thiện cơ sở dữ liệu đất đai. Mục tiêu cụ thể của dự án: - Phát triển và vận hành Hệ thống thông tin đất đai đa mục đích để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của các tổ chức, doanh nghiệp và người dân. - Phát triển, vận hành một hệ thống thông tin đất đai đa mục tiêu nhằm đáp ứng tốt hơn nhu cầu của địa phương, doanh nghiệp và người dân. - Nâng cao hiệu lực, hiệu quả và minh bạch của công tác quản lý đất đai tại địa bàn thực hiện dự án thông qua việc hoàn thiện cơ sở dữ liệu đất đai. - Hoàn thiện và vận hành CSDL đất đai của địa phương (dữ liệu địa chính, dữ liệu quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, dữ liệu giá đất, dữ liệu thống kê, kiểm kê đất đai) phục vụ công tác quản lý đất đai, cung cấp dịch vụ công về đất đai, kết nối với Trung ương và chia sẻ thông tin đất đai với các ngành có liên quan (thuế, công chứng, ngân hàng, ). - Hoàn thiện việc cung cấp dịch vụ công trong lĩnh vực đất đai thông qua việc hiện đại hóa các VPĐK từ việc cải tiến quy trình, tiêu chuẩn dịch vụ tới việc trang bị thiết bị đầu - cuối của các VPĐK và đào tạo cán bộ. - Nâng cao hiệu quả của công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cộng đồng đối với Dự án; đặc biệt là đối với công tác xây dựng, quản lý và vận hành hệ thống thông tin đất đai; hệ thống theo dõi, đánh giá quản lý và sử dụng đất đai. 1.2. Nội dung dự án Dự án sẽ bao gồm 3 hợp phần như sau: Hợp phần 1: Tăng cường chất lượng cung cấp dịch vụ đất đai Hợp phần này sẽ hỗ trợ: (i) Hiện đại hóa và tăng cường chất lượng cung cấp dịch vụ công trong lĩnh vực đất đai, (ii) Đào tạo, truyền thông và tổ chức thực hiện kế hoạch phát triển dân tộc thiểu số; (iii) Thiết lập và thực hiện Hệ thống theo dõi và đánh giá việc quản lý và sử dụng đất. Hợp phần này sẽ hỗ trợ nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ đất đai thông qua việc hoàn thiện quy trình và tiêu chuẩn dịch vụ, cải tạo cơ sở vật chất, nâng cao năng lực của các cán bộ VPĐK ở các tỉnh dự án. Hợp phần này sẽ hỗ trợ việc thống nhất các tiêu chuẩn nghiệp vụ và cơ sở vật chất của VPĐK và chi nhánh VPĐK, đồng thời tăng cường sự tham gia của người dân, khu vực tư nhân và các bên liên quan khác thông qua các chiến dịch truyền thông và nâng cao nhận thức. Các hoạt động của hợp phần này sẽ tạo điều kiện để triển khai các hoạt động kỹ thuật trong khuôn khổ Hợp phần 2 4
6. của dự án. Ngoài ra, Hợp phần này cũng sẽ giúp theo dõi việc thực hiện quản lý sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai năm 2013 và dần dần đáp ứng các nhu cầu của nền kinh tế, xã hội trong hiện tại và trong tương lai về khả năng tiếp cận tốt hơn với các thông tin và dịch vụ thông tin đất đai. Hợp phần 2: Xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai và triển khai hệ thống thông tin đất đai quốc gia đa mục tiêu (MPLIS) Hợp phần này hỗ trợ cho: (i) phát triển một mô hình hệ thống thông tin đât đai đa mục tiêu, tập trung, thống nhất trên phạm vi toàn quốc; (thiết lập hạ tầng công nghệ thông tin, phần mềm để quản trị và vận hành hệ thống cho cả nước; (ii) Xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai quốc gia với 04 thành phần là: (i) thông tin địa chính; (ii) quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; (iii) giá đất và (iv) thông kê, kiểm kê đất đai; (iii) Phát triển triển cổng thông tin đất đai, dịch vụ công điện tử trong lĩnh vực đất đai và chia sẻ, liên thông dữ liệu với các ngành, lĩnh vực khác dựa trên Khung kiến trúc chính phủ điện tử được Bộ Thông tin và Truyền thông ban hành nhằm tăng cường sự tham gia của người dân đối với hệ thống MPLIS. Hợp phần 3: Hỗ trợ quản lý dự án Hợp phần này sẽ: (i) hỗ trợ quản lý dự án, (ii) hỗ trợ theo dõi và đánh giá dự án. Dự án sẽ được triển khai tại 4 huyện. Cộng đồng dân tộc thiểu số cư trú trong khu vực thuộc tỉnh Kiên Giang cũng sẽ nằm trong phạm vi các hoạt động của Dự án. - Tên dự án: “Tăng cường quản lý đất đai và cơ sở dữ liệu đất đai”, Tiếng Anh “Vietnam - Improved Land Governance and Database Project”, Tên viết tắt: VILG - Tên nhà tài trợ: Ngân hàng Thế giới. - Cơ quan chủ quản đề xuất dự án: Bộ Tài nguyên và Môi trường. - Cơ quan chủ quản tham gia dự án: Ủy ban nhân dân tỉnh Kiên Giang. - Chủ dự án: + Chủ dự án đề xuất dự án: Tổng cục Quản lý đất đai (TCQLĐĐ), Bộ Tài nguyên và Môi trường (Bộ TNMT). + Chủ dự án đối với địa bàn được đầu tư xây dựng CSDL đất đai: Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Kiên Giang. - Thời gian thực hiện dự án: từ năm 2017 đến năm 2022. - Địa điểm triển khai dự án: Dự kiến dự án sẽ được triển khai tại 04 huyện của tỉnh Kiên Giang, gồm: thành phố Rạch Giá, huyện Châu Thành, huyện Tân Hiệp, huyện Giồng Riềng.
7. II. TÓM TẮT ĐÁNH GIÁ XÃ HỘI 2.1. Khái quát về khu vực thực hiện dự án. Nhóm người Nhóm người Nhóm người Nhóm người dân tộc 1 dân tộc 2 dân tộc khác dân tộc khác Huyện Dân số Số Số Số Số Tên Tên Tên Tên lượng lượng lượng lượng TP. RẠCH GIÁ 238.884 Khmer 19.692 Hoa 10.733 Kinh 208.007 Khác 452 CHÂU THÀNH 156.610 Khmer 49.495 Hoa 11.903 Kinh 95.099 Khác 113 GIỒNG RIỀNG 228.238 Khmer 38.448 Hoa 2.223 Kinh 186.007 Khác 1.560 TÂN HIỆP 146.034 Khmer 2.964 Hoa 44 Kinh 142.902 Khác 124 (Nguồn Ban dân tộc tỉnh Kiên Giang cung cấp) 2.2. Đặc điểm kinh tế, văn hóa xã hội của DTTS trong vùng dự án 2.2.1 TP Rạch Giá Thành phố Rạch Giá là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội của tỉnh, có diện tích tự nhiên 103,643 km2, đồng bào dân tộc thiểu số 5.536 hộ, với 26.328 khẩu, gồm: dân tộc Khmer có 4.152 hộ, với 19.692 khẩu chiếm 8,02%, đồng bào Khmer sinh sống tập trung ở phường, xã ven, vùng có địa bàn khó khăn về giao thông đi lại, nhiều nhất ở xã Phi Thông, chiếm 30,96%; dân tộc Hoa có 2.131 hộ, với 10.733 khẩu, chiếm tỷ lệ 4,37%, cộng đồng người Hoa sinh sống tập trung ở các khu thương mại (hai phường Vĩnh Thanh Vân, Rạch Sỏi), ngành nghề chủ yếu kinh doanh thương mại, dịch vụ, tiểu thủ công nghiệp và một số ngành nghề khác; dân tộc khác 92 hộ với 452 khẩu, chiếm 0,18%, sống rãi rác ở các phường-xã. Các dân tộc thiểu số (DTTS) trên địa bàn thành phố sinh sống hòa hợp, có tinh thần đoàn kết, giúp đỡ lẫn nhau; trong quá trình cộng cư, có sự giao lưu và giao thoa trên các lĩnh vực kinh tế, văn hóa xã hội, Các dân tộc được đặc biệt quan tâm; nơi có đông đồng bào DTTS sinh sống được ưu tiên đầu tư phát triển kinh tế-xã hội; hệ thống chính trị được củng cố, kiện toàn; an ninh, trật tự được giữ vững; chính sách dân tộc được triển khai hiệu quả, mang lại lợi ích thiết thực. Từ đó đồng bào dân tộc luôn tin tưởng và thực hiện tốt chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, cùng với đồng bào người Kinh đóng góp sức người, sức của vào sự phát triển chung của thành phố. Đồng bào DTTS tham gia phong trào chung tay xây dựng xã nông thôn mới chưa được sâu rộng dẫn đến việc hưởng ứng của một bộ phận nhân dân còn hạn chế. Đời sống một bộ phận đồng bào dân tộc vẫn còn khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo người dân tộc còn cao nhất là đồng bào dân tộc Khmer. Về ngôn ngữ giao tiếp đa số người dân tộc thuộc địa bàn thành phố Rạch Giá đều nghe và nói được tiếng phổ thông ( Tiếng Việt), lên việc triển khai Kế hoạch phát triển dân tộc thiểu số là khá thuận lợi. Người dân tộc trong địa bàn hầu hết đã được cấp GCN theo dự án đo đạc cấp GCN thuộc dự án tổng thể hoặc các dự án cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Các thửa đất của người dân cơ bản đã đã được cấp giấy theo 6
8. đúng mục đích sử dụng và chủ sử dụng. Tuy nhiên trong quá trình cấp giấy chứng nhận QSD đất gặp một số khó khăn như: cho tặng con cái, anh em, mua bán không có giấy tờ giao dịch theo quy định và việc thất lạc, mất giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp. 2.2.2 Huyện Châu Thành Trên địa bàn huyện có 7 dân tộc cùng sinh sống, bao gồm: Kinh, Khmer, Hoa, Chăm, Dao, Tày, Mường, trong đó dân tộc thiểu số có 13.694 hộ với 61.511 khẩu, chiếm 38.88% so với dân số toàn huyện (Khmer 11.366 hộ, 49.495 khẩu chiếm 31,28%; Hoa 2.312 hộ, 11.903 khẩu, chiếm 7,52%; Dân tộc khác 16 hộ, 113 khẩu, chiếm 0.07%) Đồng bào DTTS số tập trung ở 8/10 xã, thị trấn của huyện, trong đó có 6 xã, thị trấn được công nhận thuộc vùng dân tộc thiểu số và miền núi theo quyết định số 582/2017/QĐ-TTg của thủ tướng chính phủ, bao gồm các xã: Minh Hòa (thuộc khu vực II , xã khó khăn); Bình An, Vĩnh Hòa Phú, Vĩnh Hòa Hiệp, Mong Thọ B và thị trấn Minh Lương (thuộc khu vực I) có 2 ấp Hòa Hưng và Minh Hưng- xã Minh Hòa được công nhận là ấp đặc biệt khó khăn. Hiện toàn huyện còn 677 hộ DTTS thuộc diện nghèo, chiếm tỉ lệ 1,81 % so với tổng số hộ dân trong toàn huyện (Khmer 651 hộ, Hoa 26 hộ). Công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ dân tộc thiểu số còn một số nơi chưa thực hiện tốt; vai trò của người có uy tín chưa được phát huy một cách tích cực. Bản sắc văn hóa của đồng bào các dân tộc thiểu số luôn được các cấp các ngành của huyện quan tâm, tạo điều kiện bảo tồn và phát huy, nhất là các cơ sở thờ tự, các lễ hội truyền thống. Các chùa, miếu thờ của đồng bào Khmer, người hoa được chính quyền, mặt trận các cấp tạo điều kiện hỗ trợ trùng tu, sửa chửa. Về ngôn ngữ giao tiếp đa số người dân tộc thuộc địa bàn huyện Châu Thành đều nghe và nói được tiếng phổ thông ( Tiếng Việt), lên việc triển khai Kế hoạch phát triển dân tộc thiểu số là khá thuận lợi. Người dân tộc trong địa bàn hầu hết đã được cấp GCN theo dự án đo đạc cấp GCN thuộc dự án tổng thể hoặc các dự án cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Các thửa đất của người dân cơ bản đã đã được cấp giấy theo đúng mục đích sử dụng và chủ sử dụng. Tuy nhiên trong quá trình cấp giấy chứng nhận QSD đất gặp một số khó khăn như: cho tặng con cái, anh em, mua bán không có giấy tờ giao dịch theo quy định và việc thất lạc, mất giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp. 2.2.3 Huyện Giồng Riềng Giồng Riềng có diện tích đất tự nhiên 63.936ha, có 18 xã, 01 thị trấn, 128 ấp, khu phố; dân số có 53.076 hộ, với 228.238 khẩu; đồng bào các dân tộc thiểu số có 9.465 hộ với 42.231 khẩu, chiếm tỷ lệ 17,8 % so với tổng dân số của huyện; cụ thể, dân tộc Khmer có 8.941 hộ, chiếm 16,85% tập trung đông nhất ở 06 xã (Bàn Thạch, Bàn Tân Định, Vĩnh Thạnh, Vĩnh Phú, Ngọc Chúc, Ngọc Hòa); Dân tộc Hoa có 517 hộ (chiếm 0,97%), sống tập trung đông nhất ở khu phố Nội ô, thị trấn Giồng Riềng và xã Long Thạnh, chủ yếu là kinh doanh thương mại, dịch vụ, tiểu thủ công nghiệp; Dân tộc khác có 7 hộ (chiếm 0,01%). Toàn huyện có 14 chùa nam tông Khmer và 2 miếu theo tín ngưỡng dân gian của người Hoa.
9. Đồng bào các dân tộc thiểu số có tinh thần đoàn kết, gần gũi, gắn bó với nhau đóng góp nhiều công lao cho công cuộc đấu tranh và bảo vệ Tổ quốc, thống nhất đất nước. Hiện toàn huyện có 202 gia đình thương binh liệt sĩ, người có công là người dân tộc thiểu số. Nhìn chung đời sống kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc không ngừng được phát triển, diện mạo vùng nông thôn từng bước được đổi mới, đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng giao thông cơ bản được hoàn thiện, công tác củng cố kiện toàn hệ thống chính trị được quan tâm thường xuyên, an ninh chính trị-trật tự an toàn xã hội được ổn định và giữ vững. Từ đó, đồng bào dân tộc thiểu số ngày càng tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý điều hành của chính quyền và chấp hành tốt các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, cùng chung sống với đồng bào người Kinh đoàn kết tương trợ lẫn nhau, góp phần thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị và các chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội của huyện nhà trong thời gian qua. Về ngôn ngữ giao tiếp đa số người dân tộc thuộc địa bàn huyện Giồng Riềng đều nghe và nói được tiếng phổ thông ( Tiếng Việt), lên việc triển khai Kế hoạch phát triển dân tộc thiểu số là khá thuận lợi. Người dân tộc trong địa bàn hầu hết đã được cấp GCN theo dự án đo đạc cấp GCN thuộc dự án tổng thể hoặc các dự án cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Các thửa đất của người dân cơ bản đã đã được cấp giấy theo đúng mục đích sử dụng và chủ sử dụng. Tuy nhiên trong quá trình cấp giấy chứng nhận QSD đất gặp một số khó khăn như: cho tặng con cái, anh em, mua bán không có giấy tờ giao dịch theo quy định và việc thất lạc, mất giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp. 2.2.4 Huyện Tân Hiệp Huyện Tân Hiệp là cửa ngõ của tỉnh Kiên Giang có diện tích tự nhiên 42.283 hecta, có 3 dân tộc chính dân tộc Kinh chiến 97,7%, người Khmer chiếm 2,03%, người Hoa chiếm 0,03%, đối với đồng bào dân tộc chủ yếu là người khmer sống gắn bó lâu đời với nhân dân địa phương, và có cuộc sống khác ổn định, được các cấp chính quyền quan tâm hỗ trợ về vật chất tinh thần, đồng bào an tâm lao động sản xuất. Công tác chăm sóc sức khỏe cho đồng bào dân tộc được chú trọng. Thực hiện tốt chương trình phổ cập giáo dục tiểu học, hoàn thiện chương trình phổ cập giáo dục trung học cơ sở trong đồng bào dân tộc thiểu số, hiện nay đồng bào dân tộc thiểu số điều biết đọc, biết viết. Hằng năm đều tổ chức lớp học song ngữ cho các em dân tộc khmer học. Công tác đào tạo, bồi dưỡng và dạy nghề cho người dân tộc thiểu số trong năm qua được các cấp ủy, chính quyền quan tâm. Hội phụ nữ có cậu lạc bộ phụ nữ ngành nghề là người dân tộc. thông qua các mô hình hợp tác đa dạng quần chúng là người dân tộc vào tổ chức; số lượng đoàn viên, hội viên người dân tộc tăng từ 815 (2015) đến quý I/2019 là 958 đoàn viên, hội viên , chiếm 3,05% so với đồng bào dân tộc. Về ngôn ngữ giao tiếp đa số người dân tộc thuộc địa bàn huyện Tân Hiệp đều nghe và nói được tiếng phổ thông ( Tiếng Việt), lên việc triển khai Kế hoạch phát triển dân tộc thiểu số là khá thuận lợi. Người dân tộc trong địa bàn hầu hết đã được cấp GCN theo dự án đo đạc cấp GCN thuộc dự án tổng thể hoặc các dự án cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Các thửa đất của người dân cơ bản đã đã được cấp giấy theo đúng 8
10. mục đích sử dụng và chủ sử dụng. Tuy nhiên trong quá trình cấp giấy chứng nhận QSD đất gặp một số khó khăn như: cho tặng con cái, anh em, mua bán không có giấy tờ giao dịch theo quy định và việc thất lạc, mất giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã cấp. 2.3. Đánh giá tác động khi triển khai thực hiện dự án Các tác động tích cực: Qua các phương pháp điều tra, phân tích và phỏng vấn, tham vấn người dân, nhìn chung, việc triển khai thực hiện dự án được cho rằng sẽ đem lại nhiều tác động tích cực đối với cộng đồng dân cư trong vùng dự án, trong đó có lợi ích của cộng đồng dân tộc thiểu số, cụ thể như sau: - Giảm thời gian hành chính và tăng hiệu quả cho người sử dụng đất: việc thực hiện các thủ tục hành chính trên môi trường mạng internet sẽ tăng cường tính minh bạch về thông tin trong việc kê khai, thực hiện các thủ tục của người dân, tiết kiệm thời gian và tính hiệu quả trong việc tiếp cận với các cơ quan và công chức nhà nước. Dựa vào các hoạt động cải cách hành chính, chi phí đi lại và giấy tờ, cùng với các vấn đề về quan liêu và sự phiền nhiễu sẽ được giảm thiểu. - Cải thiện môi trường kinh doanh: với sự minh bạch về thông tin đất đai và việc tra cứu thông tin một cách thuận tiện, nhà đầu tư có thể thu được các thông tin mà họ cần để phục vụ cho lô đất mà họ nhắm tới (tình trạng của lô đất, yêu cầu và các thủ tục của hợp đồng mà không cần phải đến vị trí lô đất). - Cải thiện thủ tục hành chính cho các dịch vụ công cộng và người sử dụng đất hộ gia đình: Dựa vào việc chia sẻ về thông tin đất đai giữa các dịch vụ công liên quan, như phòng công chứng, cơ quan thực thi pháp luật và cơ quan thuế cho thấy sự cải thiện đáng kể trong đẩy nhanh sự phối hợp trong giải quyết công cho người sử dụng đất. Đặc biệt, sự liên kết giữa các phòng công chứng với nhau sẽ tránh được việc sự chồng chéo trong dịch vụ công chứng như là công chứng viên có thể kiểm tra được lô đất đó có được công chứng tại một nơi khác hay không trước khi họ tiến hành các dịch vụ công chứng. Điều này cũng sẽ dẫn đến việc giảm chi phí của quá trình kiểm tra và xác mình hồ sơ vì hồ sơ đó đã có sẵn trên hệ thống MPLIS. Những đối tượng sử dụng là hộ gia đình, cá nhân có thể hưởng lợi từ việc liên kết giữa các Phòng công chứng vì có thể giảm thiểu rủi ro và chi phí liên quan. Họ có thể kiểm tra về việc lô đất của họ có nằm trong khu vực dự án, hay quy hoạch cho vùng phát triển mới hoặc trong một cuộc tranh chấp nào đó. Điều này sẽ làm giảm tối thiểu các rủi ro trong giao dịch về đất. Tác động tiêu cực: Dự án sẽ đặt trọng tâm vào việc cải thiện khung pháp lý, xây dựng và điều hành MPLIS trên cơ sở dữ liệu về đất đai hiện có để quản lý đất tốt hơn và phát triển kinh tế - xã hội. Dự án không đề xuất xây dựng bất kỳ công trình dân dụng nào, do đó sẽ không có thu hồi đất. Sẽ không có bất kì tác động nào gây ra hạn chế cho việc khai thác các tài nguyên thiên nhiên và ngược lại, do đó, tác động tiêu cực khi triển khai dự án hầu như không có. Tuy nhiên, sẽ phát sinh các vấn đề thực tiễn cần giải quyết khi các thông tin liên quan đến người sử dụng đất rõ ràng, cụ thể và minh bạch hơn như: tranh chấp đất đai; quyền và lợi ích hợp pháp của từng chủ thể sử dụng đất khi có sự so sánh
11. Việc giải quyết những tác động tiêu cực sẽ được thể hiện trong các hoạt động cụ thể tại bản Kế hoạch này để đảm bảo việc tổ chức thực hiện. 2.4. Khung chính sách và cơ sở pháp lý 2.4.1 Quy định pháp lý hiện hành của Việt Nam đối với các nhóm dân tộc thiểu số Đảng và Nhà nước Việt Nam luôn xác định vấn đề dân tộc, công tác dân tộc luôn có vị trị chiến lược quan trọng. Tất cả người dân tộc ở Việt Nam đều có đầy đủ quyền công dân và được bảo vệ bằng các điều khoản công bằng theo Hiến pháp và pháp luật. Chủ trương, chính sách cơ bản đó là "Bình đẳng, đoàn kết, tương trợ giúp nhau cùng phát triển”, trong đó vấn đề ưu tiên là "đảm bảo phát triển bền vững vùng DTTS và miền núi”. Hiến pháp nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 đã ghi nhận quyền bình đẳng giữa các dân tộc ở Việt Nam (Điều 5) như sau: “1. Nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là quốc gia thống nhất của các dân tộc cùng sinh sống trên đất nước Việt Nam. 2. Các dân tộc bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng và giúp nhau cùng phát triển; nghiêm cấm mọi hành vi kỳ thị, chia rẽ dân tộc. 3. Ngôn ngữ quốc gia là tiếng Việt. Các dân tộc có quyền dùng tiếng nói, chữ viết, giữ gìn bản sắc dân tộc, phát huy phong tục, tập quán, truyền thống và văn hoá tốt đẹp của mình. 4. Nhà nước thực hiện chính sách phát triển toàn diện và tạo điều kiện để các DTTS phát huy nội lực, cùng phát triển với đất nước.” Hiến pháp sửa đổi qua các năm từ 1946, 1959, 1980, 1992 và đến năm 2013 đều quy định rõ “Tất cả các dân tộc là bình đẳng, thống nhất, tôn trọng và giúp đỡ nhau để cùng phát triển; tất cả các hành vi phân biệt đối xử, phân biệt dân tộc; DTTS có quyền sử dụng tiếng nói và chữ viết, duy trì bản sắc của dân tộc, và duy trì phong tục, nguyên tắc và truyền thống của họ. Nhà nước thực hiện chính sách phát triển toàn diện và tạo điều kiện thuận lợi cho người DTTS phát huy sức mạnh nội lực để bắt kịp với sự phát triển của quốc gia”. Các vấn đề về đất đai là bản chất chính trị và có thể gây tác động tới sự phát triển kinh tế - xã hội của rất nhiều quốc gia, đặc biệt là những nước đang phát triển. Chính sách đất đai có tác động rất lớn đối với sự phát triển bền vững và cơ hội về phát triển kinh tế - xã hội cho mọi người cả ở khu vực nông thôn và thành thị, đặc biệt là những người nghèo. Tại Điều 53, Hiến pháp và Điều 4, Luật đất đai 2013 đã nêu rõ về vấn đề sở hữu đất như sau: “Đất đai thuộc sở hữu của toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Nhà nước trao quyền sử dụng đất cho người sử dụng đất theo quy định của Luật này”. Theo quy định này thì đất đai là thuộc sở hữu của toàn dân, nhà nước đóng vai trò là đại diện chủ sở hữu để quản lý và Nhà nước trao quyền sử dụng đất cho các đối tượng sử dụng đất (người sử dụng đất) với các hình thức giao đất, cho thuê đất và công nhận quyền sử dụng đất theo các quy định của pháp luật về đất đai. 10
12. Điều 27, Luật Đất đai năm 2013 quy định: Nhà nước có chính sách về đất ở, đất sinh hoạt cộng đồng cho đồng bào DTTS phù hợp với phong tục, tập quán, bản sắc văn hóa và điều kiện thực tế của từng vùng; có chính sách tạo điều kiện cho đồng bào DTTS trực tiếp sản xuất nông nghiệp ở nông thôn có đất để sản xuất nông nghiệp. Điều 28, Luật Đất đai năm 2013 quy định: Nhà nước có trách nhiệm xây dựng, quản lý hệ thống thông tin đất đai và bảo đảm quyền tiếp cận của tổ chức, cá nhân đối với hệ thống thông tin đất đai; thực hiện công bố kịp thời, công khai thông tin cho các tổ chức, cá nhân; cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền trong quản lý, sử dụng đất đai có trách nhiệm tạo điều kiện, cung cấp thông tin về đất đai cho tổ chức, cá nhân theo quy định. Điều 43, Luật đất đai 2013 về “Lấy ý kiến về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất” quy định: Cơ quan nhà nước lập quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất như được quy định tại khỏan 1 và 2 của điều 42 của Luật này sẽ có trách nhiệm tổ chức lấy ý kiến đóng góp của nhân dân về quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất”. Việc lấy ý kiến của người dân sẽ được diễn ra thông qua công khai thông tin về nội dung của quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất, qua các hội nghị và tham vấn trực tiếp. Điều 110, Luật Đất đai năm 2013 quy định miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với trường hợp sử dụng đất để thực hiện chính sách nhà ở, đất ở đối với hộ gia đình, cá nhân là DTTS ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, vùng biên giới, hải đảo; sử dụng đất sản xuất nông nghiệp đối với hộ gia đình, cá nhân là dân tộc thiểu số. Theo quy định của Luật Đất đai, cộng đồng dân cư gồm cộng đồng người Việt Nam sinh sống trên cùng địa bàn thôn, làng, ấp, bản, buôn, phum, sóc, tổ dân phố và điểm dân cư tương tự có cùng phong tục, tập quán hoặc có chung dòng họ. Cộng đồng dân cư đang sử dụng đất có công trình là đình, đền, miếu, am, từ đường, nhà thờ họ; đất nông nghiệp quy định tại Khoản 3, Điều 131, Luật Đất đai và đất đó không có tranh chấp, được Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất xác nhận là đất sử dụng chung cho cộng đồng thì được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (Điều 100) và được Nhà nước giao đất, công nhận quyền sử dụng đất để bảo tồn bản sắc dân tộc gắn với phong tục, tập quán của các dân tộc (Điều 131), đồng thời việc giao đất, cho thuê đất phải ưu tiên hộ gia đình, cá nhân là DTTS không có đất hoặc thiếu đất sản xuất ở địa phương (Điều 133). Nhà nước yêu cầu áp dụng chính sách kinh tế - xã hội cho từng vùng và từng dân tộc, có tính đến nhu cầu cụ thể của các nhóm DTTS. Kế hoạch và chiến lược phát triển kinh tế - xã hội cho sự phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam chú trọng tới DTTS. Một vài chương trình chính của DTTS, như Chương trình 135 (xây dựng cơ sở hạ tầng cho khu vực nghèo, vùng xa và sâu) và Chương trình 134 (xóa nhà tạm). 2.4.2 Sự thống nhất với chính sách hoạt động của Ngân hàng thế giới về người bản địa Chính sách hoạt động 4.10 (cập nhật năm 2013) của Ngân hàng Thế giới (WB) yêu cầu Bên đi vay thực hiện một quá trình tham vấn tự do, được thông báo trước và được thực hiện trước khi tiến hành dự án với người dân bản địa khi người dân bản địa bị ảnh hưởng bởi dự án. Mục đích của việc tham vấn này là nhằm tránh hoặc giảm đến
13. mức tối thiểu những tác động xấu của dự án đến người DTTS và để đảm bảo các hoạt động của dự án phù hợp với văn hóa và phong tục của địa phương. Khuyến khích việc ra quyết định của địa phương và sự tham gia của cộng đồng trong khuôn khổ quy định pháp luật của Việt Nam về phân cấp và về đất đai phù hợp với chính sách của Ngân hàng thế giới. Chính sách an toàn của Ngân hàng thế giới chỉ rõ người dân bản địa là nhóm (a) tự xác định là những thành viên của nhóm văn hóa bản địa riêng biệt và điều đó được những nhóm khác công nhận; (b) cùng chung môi trường sống riêng biệt về mặt địa lý hoặc cùng lãnh thổ của tổ tiên trong khu vực dự án và cùng chung nguồn tài nguyên thiên nhiên trong những môi trường và lãnh thổ này; (c) thể chế về văn hóa theo phong tục tập quán riêng biệt so với xã hội và văn hóa chủ đạo; và (d) một ngôn ngữ bản địa, thường là khác với ngôn ngữ chính thức của đất nước hoặc của vùng. Trong phạm vi triển khai dự án VILG, các nhóm dân tộc thiểu số tại các địa bàn triển khai dự án có khả năng nhận được lợi ích lâu dài từ việc được truyền thông để nhận thức được các quy định của pháp luật cho đến việc được tiếp cận với các thông tin đất đai và các dịch vụ đất đai. Việc xây dựng kế hoạch phát triển DTTS (EMDP) là hành động để giảm thiểu các tác động tiềm tàng có thể xảy ra trong quá trình triển khai các hoạt động của dự án. Đảm bảo công cuộc giảm ghèo và phát triển bền vững, đồng thời, tôn trọng đầy đủ nhân phẩm, quyền con người, giá trị kinh tế và bản sắc văn hóa của các dân tộc thiểu số. 12
14. III. KẾ HOẠCH TRIỂN KHAI KẾ HOẠCH DÂN TỘC THIỂU SỐ 3.1. Kết quả các phát hiện từ việc tìm hiểu xã hội Ban quản lý dự án VILG tỉnh sẽ thực hiện tham vấn với các đối tượng: (1) Làm công tác quản lý đất đai như phòng tài nguyên và môi trường, Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai, Cán bộ địa chính xã (2) Các doanh nghiệp, tổ chức sử dụng đất; và (3) Cộng đồng DTTS. Kết quả tổng hợp nội dung từ các Phiếu tham vấn cụ thể như sau: Cán bộ quản lý Tổ chức Đồng bào DTTS STT Nội dung tham vấn Trung Trung Trung Tốt Kém Tốt Kém Tốt Kém bình bình bình Cung cấp các thông tin đất đai của các cơ quan đăng 1 ký đất đai cho người sử    dụng đất Kỹ năng ứng dụng và sử 2 dụng công nghệ thông tin    Giải quyết các thủ tục hành chính về đất đai của 3 các cơ quan đăng ký đất    đai Giải quyết khiếu nại về 4 đất đai    Tổ chức tuyền truyền, phổ 5 biến để nâng cao nhận    thức cộng đồng Trên cơ sở đó khi PPMU giới thiệu về Dự án “Tăng cường quản lý đất đai và cơ sở dữ liệu đất đai”, những mục tiêu cụ thể của dự án thì hầu hết các đối tượng được tham vấn đều bày tỏ sự đồng tình với Dự án và mong muốn dự án được triển khai sớm để họ được dễ dàng có được các thông tin đất đai cần thiết. Để giảm thiểu những tác động không mong muốn của dự án về dân tộc thiểu số, hầu hết những người được hỏi đồng ý đề xuất các biện pháp sau đây: - Tăng cường công tác cung cấp thông tin về đất đai cho các đối tượng sử dụng đất theo nhiều loại hình (bao gồm cả dịch vụ công) nhằm hạn chế các khiếu nại có liên quan đến đất đai của người dân và doanh nghiệp. - Tập trung, tuyền truyền, phổ biến để nâng cao nhận thức đối với những đối tượng DTTS, người nghèo với nhiểu hình thức khác nhau phù hợp với từng đối tượng, phong tục tập quán; - Tập huấn kỹ năng sử dụng máy tính cho cán bộ thôn và người dân.
15. 3.2. Khung tham vấn và phương pháp tham vấn cộng đồng Ban quản lý dự án VILG tỉnh sẽ thiết lập một khung tham vấn bao gồm các vấn đề về giới và liên thế giới để cung cấp cơ hội tư vấn và sự tham gia của cộng đồng DTTS, tổ chức DTTS và các tổ chức dân sự khác trong các hoạt động của dự án trong quá trình thực hiện dự án. Khung tham vấn sẽ làm rõ (I) mục tiêu tham vấn, (II) nội dung tham vấn; (II) phương pháp tham vấn; và (IV) thông tin phản hồi. Dựa trên khung tham vấn, một kế hoạch tham vấn sẽ được xây dựng và triển khai như sau: (I) Mục tiêu tham vấn và thông tin cơ bản cần có từ họ; (II) xác định các vấn đề cần thiết cho tham vấn; (III) lựa chọn các phương pháp tham vấn phù hợp với mục tiêu tham vấn và văn hóa của các nhóm DTTS; (IV) chọn địa điểm và thời gian để tham khảo ý kiến phù hợp với văn hóa và tập quán của các nhóm DTTS; (V) ngân sách để thực hiện; (VI) thực hiện tư vấn; và (VII) sử dụng kết quả tham vấn và trả lời. Một số phương pháp tham vấn phổ biến và hiệu quả là: (I) Họp cộng đồng hoặc thảo luận nhóm; (II) phỏng vấn với các nhà cung cấp thông tin quan trọng hoặc phỏng vấn sâu; (III) sử dụng bảng câu hỏi có cấu trúc. Các phương pháp và ngôn ngữ được chọn sẽ phù hợp với văn hóa và thực tiễn của cộng đồng DTTS. Ngoài ra, thời gian thích hợp sẽ được phân bổ để có được sự hỗ trợ rộng rãi từ những người liên quan. Các thông tin liên quan đến dự án có liên quan, đầy đủ và có sẵn (bao gồm các tác động tiêu cực và tiềm năng) cần được cung cấp cho người DTTS theo những cách phù hợp nhất về mặt văn hóa trong quá trình thực hiện dự án. 3.3. Kế hoạch triển khai các hoạt động Dựa trên kết quả tham vấn và đánh giá, kế hoạch hành động bao gồm các hoạt động sau để đảm bảo người dân tộc thiểu số nhận được lợi ích kinh tế xã hội tối đa của dự án theo cách phù hợp với văn hóa, bao gồm đào tạo để nâng cao năng lực của các cơ quan thực hiện dự án. Hoạt động 1. Thiết lập Nhóm tư vấn cộng đồng cấp tỉnh, nhóm tham gia cộng đồng cấp huyện Để xây dựng một kênh tiếp nhận thông tin ý kiến phản hồi của người sử dụng đất, đặc biệt là người dân tộc thiểu số, Nhóm tư vấn cộng đồng cấp tỉnh và Nhóm tham gia cộng đồng cấp huyện được thành lập theo mô hình sau: Thành phần: Cán bộ Ban dân tộc tỉnh, Cán bộ Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh, Cán bộ phụ trách kế hoạch phát triển dân tộc thiểu số của Ban quản lý dư án VILG tỉnh, Cán bộ chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai huyện, Cán bộ Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện, lãnh đạo xã, cán bộ địa chính xã, hội phụ nữ, Nhiệm vụ: Điều tra, phỏng phấn tìm hiểu các vấn đề về phong tục, tập quán, ngôn ngữ, trình độ hiểu biết đời sống văn hóa - xã hội của đông bào dân tộc thiểu số tác động đến quá trình quản lý, sử dụng đất, cũng như tiếp cận và sử dụng thông tin đất đai. Hàng năm, Ban Quản lý dự án VILG tỉnh Kiên Giang sẽ tổ chức 01 hội thảo lấy ý kiến tham vấn của Nhóm tham gia cộng đồng cấp tỉnh - huyện, các thành viên của 14
16. Nhóm sẽ cung cấp, trao đổi thông tin và thảo luận, đề xuất dựa trên quan điểm và kinh nghiệm của họ vê những nội dung Ban quản lý dự án tỉnh cân tham vấn, tập trung vào 5 vấn đề như sau : - Nhu cầu về thông tin đất đai của cộng đồng DTTS ở địa phương; - Các yếu tố văn hóa và phong tục tập quán của cộng đồng DTTS cần được quan tâm trong quá trình thực hiện các hoạt động của dự án; - Phong tục truyền thống về sử dụng đất đai của cộng đồng DTTS cần được quan tâm xem xét trong quá trình xử lý cũng như cung cấp thông tin về đất đai; - Những trở ngại trong việc phổ biến thông tin, tham vấn và tham gia của cộng đồng DTTS trong quá trình thực hiện dự án và sử dụng các thành quả của dự án; - Đề xuất các giải pháp khắc phục các trở ngại nhằm đảm bảo sự ủng hộ rộng rãi của cộng đồng DTTS đối với dự án và sử dụng các thành quả của dự án một cách hiệu quả và bền vững; - Tiếp nhận các khiếu nại và làm việc với các cơ quan liên quan để giải quyết các khiếu nại và phản hồi kết quả giải quyết khiếu nại của người dân một cách kịp thời. Trong thời gian thực hiện dự án, hoạt động tư vấn thường xuyên ở cấp huyện liên quan đen các vấn đề nêu trên có thể kết hợp với các hoạt động truyền thông và có thể tổ chức các cuộc tham vấn không thường xuyên khi cần thiết. Hoạt động tư vấn, định kỳ hoặc đột xuất như nhau, cần được tiến hành theo cách thức được thông báo trước, tự do để đảm bảo hỗ trợ cho cộng đồng DTTS. Cụ thể, để đảm bảo sự tham gia và phù hợp văn hóa, Ban QLDA tỉnh cần tố chức tham vấn liên tục kể cả thu nhận phản hồi từ cộng đồng để có các hoạt động khắc phục hậu quả, hỗ trợ nâng cao sự tham gia và tạo ra nhiều lợi ích cho các hộ gia đình bao gồm cả DTTS. Cụ thể, các hộ gia đình DTTS đã đăng ký trong hệ thống thông tin và có bất kỳ khiếu nại, tố cáo nào có thể gửi khiếu nại thông qua cơ chế hiện hành. Trong khi đó, các hộ gia đình DTTS chưa đăng ký đất đai được tham vấn theo cách thức được thông báo trước Các phương pháp tư vấn để được sử dụng phù họp với đặc điểm xã hội và văn hóa của các DTTS, trong đó đặc biệt chú trọng đến các cán bộ quản lý đất đai, hộ gia đình sử dụng đất, trưởng ấp và các nhà cung cấp dịch vụ khác có liên quan. Các phương pháp này cũng nên cần cân nhắc yếu tố về giới tính và liên thế hệ, tự nguyện, không có sự can thiệp. Quá trình tham vấn cần thực hiện hai chiều, tức là cả thông báo và thảo luận cũng như cả lắng nghe và trả lời thắc mắc. Tất cả các cuộc tham vấn cần được tiến hành một cách thiện chí, tự do, không hăm dọa hay ép buộc, tức là không có sự hiện diện của những người có thể đe dọa đến người trả lời. Phương pháp tiếp cận toàn diện và đảm bảo bao gồm yếu tố về giới, phù họp với nhu cầu của các nhóm bị thiệt thòi và dễ bị tổn thương, đảm bảo các ý kiến có liên quan của những người bị ảnh hưởng, các bên liên quan khác được cân nhắc trong quá trình ra quyết định. Đặc biệt, người sử dụng đất DTTS sẽ được cung cấp các thông tin có liên quan về dự án càng nhiều càng tốt, một cách phù hợp về văn hóa trong thực hiện dự án, theo dõi và đánh giá để thúc
17. đẩy sự tham gia và hòa nhập. Thông tin có thể bao gồm nhưng không giới hạn về các nội dung như khái niệm, thiết kế, đề xuất, biện pháp bảo vệ, thực hiện, theo dõi và đánh giá. Đặc biệt, tất cả các thông tin có liên quan để lấy ý kiến sẽ được cung cấp thông qua hai kênh. Thứ nhất, thông tin sẽ được phổ biến cho các trưởng ấp tại cuộc họp hàng tháng của họ với lãnh đạo của Uỷ ban nhân dân xã để được chuyển tiếp cho người dân trong các cuộc họp ấp một cách phù họp về văn hóa và ngôn ngữ. Thứ hai, thông báo bằng ngôn ngữ DTTS sẽ được công khai tại Uỷ ban nhân dân cấp xã ít nhất một tuần trước cuộc tham vấn. Việc thông báo sớm như vậy đảm bảo người dân đủ thời gian để hiểu, đánh giá và phân tích thông tin về các hoạt động được đề xuất. Ngoài ra, các hoạt động dự án cần thu hút sự tham gia tích cực và hướng dẫn (chính thức và không chính thức) của các cán bộ địa phương như trưởng ấp, các thành viên của các nhòm hòa giải, Ủy ban giám sát cộng đồng ở cấp xã cần giám sát chặt chẽ việc tham gia của các tổ chức địa phương và cán bộ trong các hoạt động khác nhau của dự án VILG. Thông tin đầu vào được sử dụng để theo dõi và đánh giá có thể bao gồm khả năng truy cập của DTTS vào hệ thống thông tin đất đai được thiết lập trong khuôn khổ dự án, lợi ích từ các thông tin nhận được, Bằng cách cho phép sự tham gia của các bên liên quan thuộc nhóm DTTS trong quá trình lập kế hoạch dự án, thực hiện, giám sát và đánh giá, dự án có thể đảm bảo rằng người dân tộc thiểu số nhận được các lợi ích xã hội và kinh tế, một cách phù hợp về văn hóa. Khi làm như vậy, các thông tin đất đai do VILG thiết lập có thể góp phần tăng thêm sự minh bạch và hiệu quả, đạt được kết quả dự án đối với nhóm DTTS. cần xây dựng năng lực cho các bên liên quan để tránh những hạn chế đang tồn tại trong việc thực hiện tham vấn địa phương, chẳng hạn như tham khảo ý kiến một chiều; thiếu thông tin; vội vàng; và có sự ép buộc. Hoạt động 2. Sử dụng các công cụ truyền thông hiện đại và hiệu quả Chiến lược truyền thông: Điều quan trọng là phải phát triển được một chiến lược truyền thông thích hợp để có thể thúc đẩy được cả nhu cầu của nhóm dễ bi tổn thương và thể hiện sự cam kết mạnh mẽ hơn từ các chính quyền địa phương trong việc giải quyết những hạn chế trong việc cung cấp các dịch vụ thông tin đất đai một cách đầy đủ. Chiến lược truyền thông và sổ tay thực hiện của dự án VILG nên cân nhắc nội dung, các yêu cầu phát sinh đã được phản ánh trong các cuộc tham vấn địa phương đế tránh việc bỏ qua nhóm dễ bị tổn thương và lợi ích của họ trong dự án. Chiến lược truyền thông nên tạo điều kiện cho cả hai chiều đối thoại - nó không chỉ là kênh thông tin của dự án đến với cộng đồng, mà còn lắng nghe và đáp ứng các mối quan tâm của cộng đồng. Vì vậy, điều quan trọng là thiết kế và thực hiện một chiến lược truyền thông toàn diện để hỗ trợ dự án. Dự thảo chiến lược truyền thông nên tập trung các vấn đề sau đây: Với bên cung cấp: * Cách thức có được và nâng cao sự cam kết của chính quyền và những cán bộ thực hiện tại trung ương cũng như địa phương đối với việc cải cách hệ thống thông tin đất đai hiện này. Đây là một quá trình vận động xã hội để xây dựng lòng tin của những người sử dụng đất. Kết quả của quá trình này, các cơ quan quản lý đất đai cần tạo ra một môi trường thuận lợi với sự hỗ của VILG; đảm bảo sự tham gia thường xuyên của người sử dụng đất thông qua việc đưa ra các câu hỏi và mối quan tâm của họ về quyền 16
18. lợi của mình về sử dụng đất cũng như tiếp cân với các thông tin đất đai; cung cấp các thông tin đất đai đáng tin cậy tại địa phương. Ngoài ra, các cán bộ địa phương cần nâng cao kỹ năng giao tiếp; biết cách tạo thuận lợi và tạo diễn đàn cho sự tham gia của cộng đồng trong việc phản hồi trong quá trình thực hiện dự án VILG. Làm thế nào để xây dựng nền tảng cho sự tham gia của cộng đồng trong việc thảo luận và đối thoại với các cán bộ quản lý đất đai về các vấn đề khác nhau, bao gồm cả mối quan tâm và yêu cầu bồi thường quyền sử dụng đất của họ, đây cũng như là kết quả về thông tin đất đai mà người dân được từ hệ thống của dự án; Làm sao để xây dựng nền tảng truyền thông ở các cấp độ khác nhau (ví dụ phiếu báo cáo của người dân, các cuộc họp ấp ) để nhận được các thông tin phản hồi về hoạt động của bên cung cấp và khả năng của các bên này để đối phó với sự gia tăng nhu cầu đối với dịch vụ thong tin đất đai, đây cũng là một kết quả của dự án VILG. Các thủ tục về cơ chế phản hồi này cần phải rõ ràng và minh bạch, đặc biệt là đối với nhóm dễ bị tổn thương, ví dụ như các việc liên quan đến các kênh tiếp nhận thông tin phản hồi và những bên liên quan phải chịu trách nhiệm giải quyết các ý kiến phản hồi, và khoảng thời gian xử lý. Hướng dẫn kịp thời và đáp ứng những quan tâm và kiến nghị người sử dụng đất phải được cung cấp thông qua các nền tảng chiến lược truyền thông và quá trình theo dõi. Với bên cầu: Làm thế nào để nâng cao nhu cầu và sau đó duy trì cách thức sử dụng dịch vụ thông tin đất đai, đặc biệt là nhóm dễ bị tổn thương; Làm thế nào để tạo ra sự thay đổi trong hành vi giao tiếp, đặc biệt là giữa các nhóm dân tộc thiểu số khác nhau trong địa bàn dự án. Chiến lược truyền thông và tài liệu nên được thiết kế có tính đến sự khác biệt văn hoá trong hành vi giữa các nhóm người dân tộc khác nhau và thay đổi phù họp với các hành vi này. Làm thế nào để điều chỉnh các hoạt động và các buổi tuyên truyền tại địa phương thông tin đất đai trong chiến dịch truyền thông để giải quyết các nhu cầu cụ thê của các nhóm dân tộc thiểu số khác nhau về ngôn ngữ và văn hoá có liên quan. Chiến lược nên bao gồm sự khác nhau về phổ biến thông tin giữa các nhóm dân tộc khác nhau và tận dụng cấu trúc, cơ chế truyền thông đáng tin cậy và các tổ chức dân tộc thiểu số chính thức và không chính thức thuộc khu vực dự án để phổ biến, cho phép hỗ trợ và tư vấn cho những người dân tộc thiểu số sử dụng đất bằng ngôn ngữ của họ và theo cách phù họp với văn hoá của họ. Các cán bộ địa phương sẽ được khuyến khích tích cực hỗ trợ nhóm khó tiếp cận. Có kế hoạch giải quyết các vướng mắc, rào cản và những khó khăn gây ra bởi tập quán và tín ngưỡng văn hoá và trả lời những thắc mắc của các bên liên quan; Truyền thông tiếp cận cộng đồng Các tài liệu truyền thông phù hợp để phổ biến: xây dựng và phổ biến một bộ trọn gói các tài liệu in ấn và nghe nhìn (tập tài liệu, tờ rơi, áp phích, phim tài liệu ngắn, chương trình đào tạo, với các biểu tượng có liên quan, các thông điệp và các khẩu hiệu) cho các nhóm mục tiêu của chiến lược truyền thông, điều này là cần thiết để đảm
19. bảo các thông điệp và kiến thức chính sẽ được chuyển giao cho các bên liên quan của dự án VILG, bao gồm các nhóm dễ bị tổn thương. Công việc này sẽ góp phần nâng cao nhận thức cho người sử dụng đất, thay đổi thái độ và hành vi của họ trong việc tìm kiếm thông tin đất đai và về lâu dài góp phần thay đổi và duy trì các hành vi được khuyến khích theo dự án. Các thiết kế của tài liệu nên phù hợp (về mặt xã hội và văn hoá đều được chấp nhận) cho các nhóm đối tượng dựa trên tiêu chuẩn về xây dựng tài liệu truyền thông (rõ ràng, súc tích, trình bầy đẹp và đầy đủ các nội dung ). Tài liệu cần phải được xây dựng một cách cẩn thận để phổ biến thông tin một cách hiệu quả cho các gia đình trí thức, các gia đình lao động và gia đình dân tộc mà tiếng Việt là ngôn ngữ thứ hai, do đó cần sử dụng ngôn ngữ phi kỹ thuật cộng với các hình vẽ minh hoạ ở những chỗ có thể là rất quan trọng. Những tài liệu này nên được thử nghiệm với một số cộng đồng được lựa chọn tại một số tỉnh của dự án để đánh giá tính toàn diện và hiệu quả nhất có thể. Cuối cùng nhưng cũng không kém quan trọng là phải tiến hành định hướng/đào tạo cho các bên liên quan như đã được xác định trong chiến lược truyền thông, về cách sử dụng các tài liệu truyền thông một cách hiệu quả. Chiến dịch truyền thông: Các chiến dịch truyền thông đại chúng cũng có thể thích hợp để phổ biến thông tin một chiều. Nhưng với sự khác biệt giữa các tỉnh (thực tế, ngay cả các huyện trong tỉnh) và lợi ích người sử dụng đất, trọng tâm của chiến dịch nên chủ yếu tập trung vào thông tin ở các khu vực cụ thể, mà có thể được phát sóng trên đài truyền hình và đài phát thanh địa phương. Việc sử dụng các loa phóng thanh xã có thể là một phương tiện hiệu quả để truyền đạt được đến một số lượng lớn của người dân với một chi phí tương đối thấp, nhưng cũng phải nhận thấy rằng thông tin truyền thông qua các phương tiện này không phải lúc nào cũng lưu lại, và không thể được sử dụng trong các khu vực nơi người dân sống một cách rải rác. Một cách thích hợp, sử dụng một số các đoạn hát hay các khẩu hiệu dễ nhớ có thể giải quyết được vấn đề này ở một mức độ nào đó. Cung cấp thông tin công khai về bản đồ, quy hoạch và thủ tục (theo cách thức dễ tiếp cận) ở cả cấp huyện và cấp xã cũng có thể hữu ích. Trước khi triển khai MPLIS, các chiến dịch truyền thông cần được triển khai với nội dung về lợi ích cơ bản và kiến thức về việc làm thế nào để truy cập và sử dụng thông tin đất đai của MPLIS và các loại lệ phí liên quan (nếu có). Những chiến dịch này nên được thực hiện thông qua các cuộc họp, phương tiện truyền thông đại chúng và phổ biến tài liệu IEC được in ấn hoặc tài liệu nghe nhìn, tùy thuộc vào bối cảnh xã hội của địa phương cụ thế. Sự tham gia của các đầu mối thông tin địa phương: Chính quyền địa phương được khuyến khích tham gia và phát huy vai trò của cán bộ ấp, đặc biệt là những người từ các tổ chức đoàn thể cộng đồng/công đoàn. Đầu mối thông tin liên lạc nên là trưởng ấp, vì nhiều nghiên cứu đã cho thấy vai trò của họ. Các cá nhân và tổ chức này chủ yếu là người dân tộc thiểu số đang sinh sống trong khu vực; do vậy, họ sẽ rất tích cực trong việc tuyên truyền, phổ biến chính sách/chương trình đến người dân địa phương có liên quan. Quyết định cuối cùng về các đầu mối thông tin liên quan và hiệu quả nhất nên để cho mỗi tỉnh quyết định, tùy thuộc vào bối cảnh hiện tại của họ. Tư vấn: Đánh giá chỉ ra rằng nhiều người trả lời không biết về pháp luật đất đai và làm thế nào áp dụng được nó trong thực tế (giải thích pháp luật), có thể cần thiết phải cung cấp tư vấn song song với MPLIS trong một số cộng đồng. 18
20. Thường xuyên tổ chức các cuộc họp địa phương: các cuộc họp tại phường/xã thường xuyên, bao gồm cả các phiên chất vấn và trả lời định kỳ có thế là một trong những cách làm hiệu quả nhất để hỗ trợ các cộng đồng địa phương vào hoạt động dự án, nhận và phản hồi ý kiến của họ. Tại các khu vực đô thị, điều này cũng sẽ cung cấp cho người dân có cơ hội để tham gia chặt chẽ hơn với các cán bộ quản lý đất đai của địa phương so với hiện tại. Tuy nhiên, thông tin cho người nghèo cần được cung cấp thông qua một chuyến thăm nhà hoặc một cuộc họp cho người nghèo vì họ thường không tham dự các cuộc họp phổ biến. Công cụ hiện đại: Ban quản lý dự án tỉnh sẽ biên soạn nội dung truyền thông và sử dụng công cụ truyền thông nghe nhìn dễ hiểu như đĩa DVD với phần tiếng Việt và một số nội dung dự án VILG dịch sang tiếng các DTTS (nếu phù hợp) sẽ được chuẩn bị để sử dụng trong quá trình hoạt động tại địa phương dựa trên các đề xuất của nhóm tham gia cộng đồng cấp huyện. Cách tiếp cận và sử dụng MPLIS và các dịch vụ của văn phòng đăng ký đất là một số nội dung được giới thiệu trong công cụ truyền thông này. Công cụ truyền thông này sẽ được lưu giữ tại các trung tâm văn hóa và UBND xã để có thể dùng diễn giải về Dự án VILG và việc quản lý/tiếp cận thông tin đất đai. Thiết bị hiện đại: Ban quản lý dự án tỉnh có thể xem xét trang bị máy tính tại xã, ấp để người DTTS có thể truy cập thông tin dễ dàng, thuận tiện (cần có đào tạo và hướng dẫn). Ban quản lý dự án tỉnh tăng cường tiếp cận và chia sẻ thông tin đất đai cho người DTTS. Hoạt động 3. Đào tạo cho trưởng ấp, khóm. Nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng thuyết trình để tuyên truyền, vận dụng sáng tạo kiến thức, kỹ năng điều hành, xử lý các công việc phát sinh trong cộng đồng DTTS trong quá trình thực hiện các nhiệm vụ của các Trưởng ấp, khóm vận động các hộ đồng bào DTTS tích cực tham gia, hưởng ứng thực hiện hiệu quả mục tiêu của dự án, Ban QLDA cấp tỉnh phối hợp với Ban QLDA cấp TW tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn cho các đối tượng là Trưởng ấp, khóm, người có uy tín, để họ có thể hỗ trợ trong suốt quá trình thực hiện Dự án. Các khóa đào tạo, tập huấn cần được thực hiện càng sớm càng tốt và trong suốt quá trình dự án. Hoạt động 4. Tổ chức họp dân ở các ấp và các xã. Tại các thôn, bản, xã có đông đồng bào DTTS, Ban quản lý dự án tỉnh, Nhóm tham vấn cộng đồng cấp huyện sẽ tổ chức nhiều cuộc họp ở từng xã, ấp với người DTTS tại địa phương để trả lời các câu hỏi và mối quan tâm của họ (có phiên dịch sang tiếng dân tộc (nếu cần). Các hoạt động này sẽ được bắt đầu trước khi triển khai dự án và sẽ được duy trì trong suốt chu trình dự án. Trong các cuộc họp với người DTTS này, các kênh và cách truy cập các thông tin, tài liệu về đất đai, các chính sách ưu đãi các chính sách phản hồi thông tin cũng sẽ được giới thiệu. Ban quản lý dự án tỉnh kết hợp với cơ quan truyền thông đại chúng (đài phát thanh, truyền hình, báo địa phương) tuyên truyền, phổ biến các thông tin này trên các phương tiện thông tin đại chúng của tỉnh và các địa phương.
21. Tài liệu để phục vụ cho các cuộc họp dân, tham vấn lấy ý kiến ở cấp xã do Văn phòng Ban quản lý dự án tỉnh cung cấp trên cơ sở sử dụng các mẫu, các văn bản pháp luật hoặc những tài liệu tuyên truyền do Ban quản lý dự án cấp Trung ương biên soạn. Tất cả các tài liệu thông tin được thực hiện một cách đơn giản, thông điệp và hình ảnh rõ ràng. Trong điều kiện kinh phí dự án cho phép, một số nội dung quan trọng sẽ được biên dịch sang ngôn ngữ dân tộc thiểu số (nếu cần) để phổ biến trong cộng đồng người dân tộc tại địa phương. Hoạt động 5. Đào tạo cán bộ quản lý đất đai. Nhằm nâng cao vai trò, trách nhiệm và kỹ năng của các cán bộ làm công tác quản lý nhà nước về đất đai tại các địa phương (Văn phòng đăng ký đất đai), đảm bảo việc giải quyết các thủ tục hành chính về đất đai khi đồng bào DTTS có nhu cầu cần thực hiện. Một hội thảo định hướng cho các cán bộ quản lý đất đai trong việc tiếp cận với người dân tộc thiểu số sẽ trọng tâm vào (1) nhu cầu đặc biệt của các nhóm dân có trở ngại về ngôn ngữ, và (2) tầm quan trọng của việc tham vấn địa phương được kết hợp trong nội dung khóa đào tạo của dự án nhằm nâng cao năng lực quản lý cho cán bộ quản lý đất đai, cũng như nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ thông tin về đất cho các cán bộ có liên quan. Hoạt động 6. Thiết lập dịch vụ hỗ trợ tiếp cận thông tin đất đai và đăng ký đất ở các cộng đồng nơi có các nhóm dân tộc thiểu số sinh sống. Các chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai sẽ thực hiện dịch vụ hỗ trợ tiếp cận thông tin đất đai và đăng ký đất cho các nhóm dân tộc thiểu số tại các vùng sâu, xa thông qua hình thức cử cán bộ làm việc định kỳ trực tiếp tại UBND xã những nơi này, đồng thời tập huấn cán bộ cấp xã thực hiện việc tra cứu, hỗ trợ tiếp nhận và sử dụng hệ thống thông tin đất đai qua mạng Internet để cung cấp thông tin đất đai cho các nhóm dân tộc thiểu số và xác nhận các hợp đồng giao dịch về đất đai. Chi nhánh Văn phòng đãng ký đất đai sẽ tham vấn với chính quyền xã, ấp và nhóm tham gia cộng đồng cấp xã để xây dựng kế hoạch, lịch làm việc trực tiếp định kỳ phù hợp với điều kiện của đồng bào dân tộc tại địa phương. Chính quyền xã, ấp sẽ thông báo rộng rãi các kế hoạch và lịch làm việc này để mọi người dân được biết và sử dụng dịch vụ khi có nhu cầu. Dự án sẽ thúc đẩy hoạt động của các tổ chức đoàn thể địa phương, chẳng hạn như Đoàn thanh niên và các đoàn thể phụ nữ và các tổ chức xã hội dân sự. Các tổ chức này có thể tăng thêm nỗ lực về thông tin minh bạch trong cộng đồng DTTS thông qua việc áp dụng quy trình lập kế hoạch có nhiều sự tham gia và phát triển năng lực. Đặc biệt, cần khuyến khích tuyển dụng các cán bộ hỗ trợ địa phương từ các tổ chức đoàn thể địa phương, đặc biệt là Hội phụ nữ. Hoạt động 7. Cung cấp thông tin về cơ chế giải quyết tranh chấp. Cán bộ địa chính địa phương sẽ được lưu ý tại các khóa đào tạo của Dự án rằng bất cứ vấn đề về đất đai nào liên quan đến cộng đồng người dân tộc thiểu số phải được 20
22. báo cáo cho Ban quản lý dự án tỉnh bất kể phương án hòa giải tại địa phương có thành công hay không. Cơ chế giải quyết khiếu nại, tranh chấp và tiếp nhận, theo dõi tiến độ giải quyết được thực hiện đúng hướng dẫn tại sổ tay hướng dẫn dự án và hướng dẫn của Ban quản lý dự án cấp trung ương. Để hỗ trợ cho cơ chế này, Ban quản lý dự án VILG tỉnh sẽ thực hiện chỉ định cán bộ trực tiếp tiếp nhận và theo dõi, đôn đốc các đơn có liên quan giải quyết và thông báo kết quả giải quyết, khắc phục. Để giảm thiểu các tranh chấp, khiếu nại phát sinh phải sử dụng tới hệ thống giải quyết chính thức của Nhà nước, dự án sẽ xây dựng một kênh tiếp nhận thông tin khiếu nại, tranh chấp đất đai thứ hai sau kênh tiếp nhận thông tin khiếu nại, tranh chấp đất đai chính thức, khuyến khích các nhóm dân tộc giải quyết các vấn đề thông qua các thiết chế phi chính thức nhưng hiệu quả tại cộng đồng, như mạng lưới trưởng ấp, trưởng khóm, trưởng dòng họ. Cụ thể, mỗi xã, ấp sẽ thành lập tổ hòa giải để giúp UBND xã hoà giải các tranh chấp khi xảy ra. Sẽ huy động sự tham gia của trưởng ấp, khóm vào các tổ, ban hòa giải nhằm tăng cường hiệu quả trong giải quyết triệt để tranh chấp. Việc chỉ định một cán bộ theo dõi hoạt động giải quyết tranh chấp, khiếu nại tại cấp xã, huyện và tỉnh cũng như tập huấn nâng cao kỹ năng giải quyết tranh chấp của các cán bộ địa chính và tổ hòa giải ở ấp sẽ là những hoạt động được duy trì trong suốt quá trình thực hiện dự án. Hoạt động 8. Công tác theo dõi, đánh giá Hệ thống giám sát Dự án được thiết kế để khảo sát mức độ chấp nhận, mức độ hài lòng của cộng đồng đối với các dịch vụ quản lý đất đai ở các huyện tham gia dự án, kể cả đối với người Kinh và không phải người Kinh. Giám sát nội bộ của Ban VILG cấp Trung ương và Đoàn giám sát của Ngân hàng thế giới sẽ được thực hiện tại các huyện có nhiều dân tộc thiểu số với mức độ cao hơn tại các huyện khác. Tương tự, việc giám sát tại các xã có cộng đồng người dân tộc thiểu số cũng sẽ được thực hiện riêng với mức độ cao hơn tại các xã khác. Vào năm thứ tư, Dự án sẽ tiến hành một đánh giá tác động liên quan đến các rủi ro đã xác định ở trên đối với quá trình triển khai Dự án tại các địa phương có nhiều dân tộc thiểu số. Ngoài ra, Ban VILG cấp tỉnh phối hợp với UBND các huyện để tổ chức các Hội thảo để đánh giá, rút kinh nghiệm trong quá trình thực hiện. IV. TỔ CHỨC THỰC HIỆN Ban Quản lý dự án Trung uơng có trách nhiệm tập huấn, huớng dẫn tổ chức triển khai và kiểm tra việc tổ chức thực hiện Kế hoạch phát triến dân tộc tại địa phương theo Khung phát triển dân tộc của toàn dự án và theo sổ tay hướng dẫn của dự án. Lãnh đạo ủy ban nhân dân tỉnh có trách nhiệm chỉ đạo, kiểm tra việc tố chức thực hiện Ke hoạch phát triến dân tộc tại địa phương mình. Sở Tài nguyên và Môi trường, Ban Quản lý Dự án VILG tỉnh phối hợp với ủy ban nhân dân huyện chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện Kế hoạch Phát triển Dân tộc Thiểu số và những chi tiết được nêu trong sổ tay hướng dẫn thực hiện Dự án.
23. Ban Quản lý Dự án VILG tỉnh phân công một cán bộ chịu trách nhiệm làm đầu mối về các vấn đề xã hội. Cán bộ này có nhiệm vụ đôn đốc Nhóm thực hiện Dự án cấp huyện thực hiện đầy đủ các biện pháp trong khuôn khổ hành động này. Đại diện Ban Dân tộc tỉnh, Nhóm tư vấn cộng đồng cấp tỉnh, Nhóm tham gia cộng đồng cấp huyện, công chức địa chính phường, xã có trách nhiệm phối họp với Ban quản lý dự án VILG cấp tỉnh tổ chức các cuộc họp dân lấy ý kiến cộng đồng; đánh giá, tham vấn những vấn đề liên quan đến việc thực hiện dự án và các vấn đề về người dân tộc thiểu số; giám sát mức độ chấp nhận, mức độ hài lòng của cộng đồng đối với các dịch vụ quản lý đất đai ở các huyện tham gia dự án, kế cả đối với các nhóm dân trên địa bàn, gồm cả nhóm dân tộc đa sổ và thiểu số. Cộng đồng, đồng bào dân tộc thiểu số có trách nhiệm phản ánh về tình hình triến khai dự án tại cộng đồng, những hoạt động của dự án có tác động và ảnh hưởng không tích cực đến quyền và lợi ích của cộng đồng. Các báo cáo định kỳ của Ban quản lý dự án VILG tỉnh (quý, tháng) sẽ bao gồm báo cáo về tình hình triển khai Kế hoạch Phát triển dân tộc thiểu số tại tỉnh, trong đó nêu rõ các hoạt động đã được triển khai liên quan đến kế hoạch này tại các địa bàn của dự án; các ý kiến phản hồi của người dân tộc thiểu số liên quan đến các hoạt động của dự án tại tỉnh và kế hoạch triển khai các hoạt động tiếp theo, báo cáo về Ban quản lý dự án VILG cấp Trung ương. Trong quá trình thực hiện, nếu có vướng mắc, đề nghị các thành viên phản ánh kịp thời về Ban quản lý, Ban chỉ đạo dự án VILG tỉnh để có biện pháp giải quyết kịp thời. V. PHỔ BIẾN KẾ HOẠCH PHÁT TRIỂN DÂN TỘC THIỂU SỐ 5.1. Công khai Kế hoạch Phát triển dân tộc thiểu số Dự thảo Kế hoạch Phát triển dân tộc thiểu số (EMDP) đã được công bố với chính quyền địa phương và cộng đồng DTTS trước khi trình Ngân hàng thế giới phê duyệt. Kế hoạch Phát triển dân tộc thiểu số được phê duyệt sẽ được công bố cho cộng đồng dân tộc thiểu số vùng dự án theo ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu thông qua các cuộc họp thôn/bản và lưu giữ ở UBND xã, nhà văn hóa cộng đồng đảm bảo những người dân tộc thiểu số vùng dự án, bao gồm hộ bị ảnh hưởng, hộ hưởng lợi và cộng đồng của họ có thể tiếp cận một cách thuận lợi và có thể hiểu hết được Kế hoạch đó. Kế hoạch Phát triển dân tộc thiểu số được duyệt cũng sẽ được công bố trên trang web của Ngân hàng thế giới. Trong quá trình thực hiện dự án, nếu có các hoạt động phát sinh dẫn đến phát sinh các tác động, Kế hoạch Phát triển dân tộc thiểu số sẽ được cập nhật. Bản cập nhật sẽ được gửi Ngân hàng thế giới xem xét và được công bố tới cộng đồng DTTS vùng dự án. 5.2. Đảm bảo sự tham gia Kế hoạch Phát triển dân tộc thiểu số Nhằm đảm bảo việc tham gia của người dân tộc thiểu số trong suốt quá trình chuẩn bị và thực hiện dự án, việc tham vấn cần được tiến hành một cách tự do, cung cấp đầy đủ thông tin trước khi thực hiện các hoạt động. Ban Quản lý Dự án VILG tỉnh 22
24. đã tiến hành các cuộc họp tham vấn với cộng đồng dân tộc thiểu số, bao gồm hộ hưởng lợi và hộ bị ảnh hưởng để đánh giá nhu cầu của cộng đồng về sử dụng các dịch vụ cung cấp thông tin đất đai, đảm bảo rằng những phản ánh từ phía cộng đồng DTTS địa phương sẽ được ghi nhận và xem xét trong quá trình thiết kế và thực hiện dự án. Trong quá trình chuẩn bị Kế hoạch Phát triển dân tộc thiểu số (EMDP), các cuộc tham vấn cộng đồng thông qua họp dân, phỏng vấn các cá nhân và thảo luận nhóm đã được thực hiện. Người dân ở các thôn vùng dự án, bao gồm cả hộ bị ảnh hưởng đều tham gia thảo luận và chia sẻ thông tin. Phụ nữ, người dễ bị tổn thương và thanh niên được mời tham gia và khuyến khích đóng góp ý kiến. Các nhóm dân tộc thiểu số ở các xã vùng dự án đều được tham vấn. Các cuộc tham vấn cộng đồng DTTS được thực hiện cho tất cả các xã vùng dự án có DTTS, đã đề cập các nội dung sau: a) những tác động tích cực và tiêu cực của dự án đối với hộ gia đình và cộng đồng, b) trên cơ sở các tác động tiêu cực, thảo luận với cộng đồng các biện pháp tránh hoặc giảm thiểu, và c) cơ hội kinh tế - xã hội mà dự án sẽ đem lại cho các hộ/cộng đồng DTTS. Cơ chế tham vấn và tham gia của người DTTS trong quá trình thực hiện dự án: Tham vấn trước, tự do không ép buộc và cung cấp đầy đủ thông tin dẫn đến sự đồng thuận rộng rãi của cộng đồng DTTS đối với các hoạt động của dự án cần được thực hiện suốt quá trình thực hiện dự án và được ghi lại bằng biên bản. Các ý kiến phản hồi của cộng đồng cần được xem xét đưa vào dự án. Các phương pháp tham vấn và tham gia có thể sử dụng như thảo luận nhóm, phỏng vấn người chủ chốt, người có uy tín trong cộng đồng, trình diễn mô hình. Phương pháp tham vấn và sự tham gia của cộng đồng DTTS cần đảm bảo phù hợp với văn hóa của họ và đảm bảo các yếu tố về giới, liên thế hệ và bao gồm cả nhóm dễ bị tổn thương. Kế hoạch phát triển dân tộc thiểu số được công bố tại cổng thông tin intershop của Ngân hàng thế giới, UBND các huyện, xã có đồng bào dân tộc thiếu số và bằng nhiều hình thức khác để đảm bảo rằng người dân tộc thiểu số có thế tiếp cận dễ dàng, có thể hiểu được nội dung của kế hoạch. VI. CƠ CHẾ GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI Cơ chế giải quyết khiếu nại được thiết lập cho Dự án này là cơ chế hai cấp: Cấp cộng đồng và cấp chính quyền. Tại mỗi xã dự án, một Ban hòa giải sẽ được thành lập để tiếp nhận và giải quyết những thắc mắc hay tranh chấp của người dân bằng biện pháp hòa giải theo thể thức truyền thống. Nếu các khiếu nại không thể giải quyết ở cấp cộng đồng thì sẽ được gửi lên cấp chính quyền thông qua bộ phận một cửa ở cấp xã, huyện và tỉnh và cuối cùng là cấp tòa án. Cán bộ xã hội của Ban QLDA tỉnh có trách nhiệm tiếp nhận khiếu nại của người dân (nếu có) và làm việc với các cơ quan có thẩm quyền để giải quyết và theo dõi quá trình giải quyết cho đến khi kết thúc. Kết quả giải quyết cần được thông báo kịp thời bằng văn bản đến người có khiếu nại. Khiếu nại và kết quả giải quyết khiếu nại cần được báo cáo cụ thể trong các báo cáo về thực hiện EMDP cho Ban QLDA Trung ương và cho Ngân hàng thế giới.
25. VII. KINH PHÍ DỰ KIẾN Chi phí ước tính để thực hiện Kế hoạch phát triển dân tộc thiểu số này bao gồm các chi phí cho những hoạt động liên quan đến dân tộc thiểu số. Kinh phí này được tính vào nguồn kinh phí thực hiện dự án. Ngân sách để thực hiện Kế hoạch này sẽ được lấy từ nguồn ngân sách đối ứng của địa phương. Tổng kinh phí dự kiến là 463.000.000 đồng. (Bằng chữ: Bốn trăm sáu mươi ba triệu đồng), tương đương 20.000 USD (quy đổi 1USD = 23.150 đồng tại thời điểm trình UBND Tỉnh phê duyệt). Quá trình triển khai thực hiện sẽ theo dự toán được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt cụ thể. Đơn Đơn vị Số STT Nội dung giá Thành tiền (USD) tính lượng (USD) Tổng cộng 20,000 Nhóm tham vấn cộng đồng và Hoạt tổ chức hội thảo 2 lần một 5,000 động 1: năm Thù lao cho Nhóm tham vấn cộng đồng (Cán bộ cơ quan tài nguyên môi trường, cơ quan quản lý công tác dân tộc địa Làm việc và hưởng - phương, cơ quan văn hóa địa lương theo chế độ kiêm phương, đại diện cộng đồng nhiệm dân tộc thiểu số, ) - Chi khác (đi lại, in ấn, ) 1 5,000 5,000 Hoạt Sử dụng các công cụ truyền động 2: thông hiện đại và hiệu quả Xây dựng nội dung truyền Lồng ghép vào tiểu HP - thông (dười hình thức nghe 1.3 HP1 nhìn DVD) - Phát sóng và in DVD Đào tạo cho trưởng thôn, xóm, bản Tổ chức 01 hội nghị Hoạt Hội để đào tạo cho các trưởng thôn, 1 3,000 3,000 động 3: xóm (120 người x 1 ngày ) nghị Tô chức họp dân ở các thôn Hoạt Cuộc và xã (5 cuộc họp/năm x 3 15 600 9,000 động 4 năm) họp Đào tạo cán bộ quản lý đất đai (Tổ chức hội thảo định Lồng ghép vào các chương trình đào tạo Hoạt hướng cho các cán bộ quản lý đất đai trong việc tiếp cận với của dự án và các động 5 người dân tộc) (2 Hội chương trình khác của nghị/tỉnh) TW và địa phương 24
26. Thiết lập dịch vụ hỗ trợ tiếp cận thông tin đất đai và đăng Hoạt ký đất ở các cộng đồng nơi có động 6 các nhóm dân tộc thiểu số sinh sống. Kinh phí hỗ trợ cho VPĐKĐĐ tổ chức thực hiện dịch vụ hỗ trợ tiếp cận thông tin đất đai và đăng ký đất cho các nhóm dân Kinh phí từ nguồn chi - tộc thiểu số tại các vùng sâu, hoạt động thường vùng xa (20 xã * 2 năm/lần) xuyên của VPĐK Văn phòng đăng ký đất đai tập huấn cán bộ cấp xã hỗ trợ tiếp cận và sử dụng hệ thống thông - tin đất đai qua mạng Internet Hoạt Ban hòa giải cộng đồng 3.000 động 7 Tổ chức hội nghị tập huấn nâng cao kỹ năng giải quyết tranh chấp của các cán bộ địa chính và tổ hòa giải ở thôn, ấp (100 Hội - 3 1,000 3,000 người x 1 ngày *1 năm/lần) Nghị Hoạt Công tác theo dõi, đanh giá Lồng ghép động 8 Theo dõi, đánh giá liên quan đến các hoạt động của dự án tại các địa bàn trong tỉnh theo nhóm dân tộc, trình trạng - nghèo/cận nghèo/không nghèo vào tiểu HP3 và giới tính. VIII. TỔ CHỨC GIÁM SÁT, ĐÁNH GIÁ Ban Quản lý Dự án VILG cấp tỉnh theo dõi thực hiện chung và giám sát nội bộ kế hoạch phát triển DTTS. Ban Quản lý Dự án VILG Trung Ương sẽ xem xét góp ý báo cáo giám sát và trình lên Ngân hàng Thế giới để xem xét và có ý kiến. Hoạt động giám sát, đánh giá cần phải được tiến hành một năm hai lần trong quá trình thực hiện dự án để xác định đúng lúc các vấn đề mà có thể cần có hành động ngay từ phía Ban quản lý dự án VILG cấp tỉnh. Các hoạt động giám sát, đánh giá gồm: BẢNG 2: TIÊU CHÍ THỰC HIỆN GIÁM SÁT VÀ ĐÁNH GIÁ Hoạt động giám sát và đánh giá Các chỉ số cơ bản
27. • Bản kế hoạch phải được chia sẻ đến cộng đồng; • Kế hoạch phải đáp ứng nhu cầu của 1. Tiến độ thực hiện EMDP người DTTS; • Nguồn nhân lực đầy đủ để thực hiện kế hoạch. • Cộng đồng DTTS, chính quyền xã, lãnh đạo thôn, bản và các tổ chức quần chúng tại địa 2. Thực hiện tham vấn cộng đồng và phương sẽ được cung cấp đầy đủ thông tin về sự tham gia của người dân địa EMDP và cơ chế khiếu nại. phương • Cộng đồng DTTS, đại diện các thôn, bản và các tổ chức đoàn thể địa phương phải được tham vào hoạt động giám sát việc thực hiện EMDP. 3.Thực hiện các biện pháp giảm thiểu • Toàn bộ biện pháp giảm thiểu tác động tiêu cực tác động tiêu cực tiềm ẩn từ Dự án phải được thực hiện một cách hiệu quả. 4. Thực hiện các can thiệp phát triển • Toàn bộ các hoạt động hỗ trợ đào tạo phải được cụ thể đối với cộng đồng DTTS địa thực hiện một cách hiệu quả. phương • Cộng đồng DTTS hiểu rõ về cơ chế khiếu 5. Cơ chế khiếu nại/khiếu kiện nại/khiếu kiện và các tài liệu tổ chức liên quan và loại báo cáo, và các giải pháp đạt được. 26
28. PHỤ LỤC 1: DANH SÁCH THAM DỰ THAM VẤN CỘNG ĐỒNG Giới tính Stt Họ tên Dân tộc Địa chỉ (ấp, xã, huyện) Nam Nữ 1 Danh Khía Khmer Ấp Giồng Đá – xã Bàn Thạch - huyện Giồng Riềng x 2 Danh Phuông Khmer Ấp Giồng Đá – xã Bàn Thạch - huyện Giồng Riềng x 3 Lưu Văn Sang Khmer Ấp Giồng Đá – xã Bàn Thạch - huyện Giồng Riềng x 4 Trần Văn Phúc Khmer Ấp Giồng Đá – xã Bàn Thạch - huyện Giồng Riềng x 5 Danh Hồng Khmer Ấp Cây Trôm – xã Bàn Thạch - huyện Giồng Riềng x 6 Danh Sen Khmer Ấp Huỳnh Tố - xã Vĩnh Phú - huyện Giồng Riềng x 7 Danh Duyên Khmer Ấp Huỳnh Tố - xã Vĩnh Phú - huyện Giồng Riềng x 8 Thị Tiên Khmer Ấp Huỳnh Tố - xã Vĩnh Phú - huyện Giồng Riềng x 9 Thị Tiền Khmer Ấp Huỳnh Tố - xã Vĩnh Phú - huyện Giồng Riềng x 10 Thị Oành Khmer Ấp Huỳnh Tố -xã Vĩnh Phú - huyện Giồng Riềng x 11 Sơn Suôl Khmer Ấp Thạnh Trúc - xã Thạnh Trị - huyện Tân Hiệp x 12 Danh Thông Khmer Ấp Tàu Hơi - xã Thạnh Trị - huyện Tân Hiệp x 13 Thạch Của Khmer Ấp Thạnh Trị - xã Thạnh Trị - huyện Tân Hiệp x 14 Dương Minh Sung Khmer Ấp Thạch Trúc - xã Thạnh Trị - huyện Tân Hiệp x 15 Thị Sol Khmer Ấp Tàu Hơi - xã Thạnh Trị - huyện Tân Hiệp x 16 Thạch Thị Tiền Khmer Ấp Thạnh Trúc - xã Thạnh Trị - huyện Tân Hiệp x 17 Thạch Thị Lòng Khmer Ấp Thạnh Trúc - xã Thạnh Trị - huyện Tân Hiệp x 18 Thạch Thị Phương Khmer Ấp Thạnh Trúc - xã Thạnh Trị - huyện Tân Hiệp x 19 Thạch Thị Cẩm Loan Khmer Ấp Thạnh Trị - xã Thạnh Trị - huyện Tân Hiệp x 20 Danh Bảo Khmer Tổ 14 ấp Sóc cung - xã Phi Thông - TP Rạch Giá x 21 Danh Mây Khmer Tổ 5 ấp Sóc cung - xã Phi Thông - TP Rạch Giá x 22 Thị Chương Khmer Tổ 5 ấp Tà Tây - xã Phi Thông - TP Rạch Giá x 23 Thị Đạt Khmer Tổ 5 ấp Tà Tây - xã Phi Thông - TP Rạch Giá x 24 Thị Ngọc Khmer Tổ 7 ấp Tà Tây - xã Phi Thông - TP Rạch Giá x 25 Danh Dương Khmer Tổ 7 ấp Tà Tây - xã Phi Thông - TP Rạch Giá x 26 Thị Hỏi Khmer Tổ 8 ấp Tà Tây - xã Phi Thông - TP Rạch Giá x 27 Danh Chẳng Khmer Tổ 8 ấp Tà Tây - xã Phi Thông - TP Rạch Giá x 28 Lâm Sanh Khmer Tổ 8 ấp Tà Tây - xã Phi Thông - TP Rạch Giá x 29 Thị dẽ Khmer Tổ 9 ấp Tà Tây - xã Phi Thông - TP Rạch Giá x PHỤ LỤC 2: DANH SÁCH THAM DỰ THAM VẤN CÁN BỘ LÀM CÔNG TÁC QUẢN LÝ Giới tính Stt Họ tên Đơn vị công tác Nam Nữ 1 Lưu Huy Chánh Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai huyện Giồng Riềng x 2 Nguyễn Duy Lạng Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai huyện Tân Hiệp x 3 Nguyễn Thị Anh Đào Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Tân Hiệp x 4 Lê Hữu Có Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Giồng Riềng x 5 Trần Thị Khánh Huyền Nhân viên kinh doanh bất động sản, doanh nghiệp x