Phát triển đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên

Nội dung text: Phát triển đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn huyện Phú Lương, tỉnh Thái Nguyên

1. Chuyên mục: Quản trị - Quản lý - TẠP CHÍ KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH SỐ 16 (2021) PHÁT TRIỂN ĐỐI TƯỢNG THAM GIA BẢO HIỂM XÃ HỘI TỰ NGUYỆN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PHÚ LƯƠNG, TỈNH THÁI NGUYÊN Nguyễn Thị Thúy Linh Tóm tắt Bảo hiểm xã hội là một bộ phận cấu thành và là bộ phận quan trọng nhất trong hệ thống chính sách an sinh xã hội của mỗi quốc gia. Đặc biệt, sự ra đời của chế độ Bảo hiểm xã hội tự nguyện đã tạo điều kiện cho tất cả những người lao động đều có cơ hội được tiếp cận với hệ thống Bảo hiểm xã hội, góp phần hướng tới mục tiêu Bảo hiểm xã hội toàn dân. Tại huyện Phú Lương, Bảo hiểm xã hội tự nguyện đã được triển khai sâu rộng trên địa bàn toàn huyện và đã đạt được một số kết quả tích cực, số lượng người tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện liên tục tăng qua các năm. Tuy nhiên, công tác phát triển đối tượng tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế nhất định. Bài báo đánh giá thực trạng công tác phát triển đối tượng tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn huyện Phú Lương trong giai đoạn 2018 - 2020, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm phát triển hơn nữa đối tượng tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện trên địa bàn huyện Phú Lương trong giai đoạn 2021 - 2025. Từ khóa: Bảo hiểm xã hội, tự nguyện, đối tượng tham gia, người lao động, Phú Lương. DEVELOPING THE NUMBER OF PARTICIPANTS OF VOLUNTARY SOCIAL INSURANCE IN PHU LUONG DISTRICT, THAI NGUYEN PROVINCE Abstract Social insurance (SI) is an integral part and the most important part of the social security policy system of each State. In particular, voluntary social insurance (VSI) has created conditions for all employees to have the opportunity to get access to the social insurance system, contributing to reaching the goal of universal SI. In Phu Luong district, VSI has been widely deployed in the whole district and achieved some positive results, the number of participants of VSI has increased continuously over the years. However, the development of the number of participants in VSI still has many shortcomings. The article focuses on evaluating the results of the implementation of the development of participants in VSI in Phu Luong district in the period of 2018 - 2020, then proposing solutions to further developing participants in VSI in Phu Luong district in the period of 2021 - 2025. Keywords: Social insurance, voluntary, participant, employee, Phu Luong. JEL classification: I; I13; I31 1. Đặt vấn đề 1,53% trong tổng số người thuộc diện tham gia Trong hệ thống an sinh xã hội thì chính sách BHXH tự nguyện. Do đó, việc nghiên cứu thực Bảo hiểm xã hội (BHXH) giữ vai trò trụ cột, bền trạng phát triển đối tượng tham gia BHXH tự vững nhất, góp phần phát triển kinh tế - xã hội nguyện trên địa bàn huyện Phú Lương là rất cần (KT-XH) của đất nước. Trong đó, BHXH tự thiết, để từ đó đề xuất các giải pháp giúp huyện nguyện là loại hình bảo hiểm do người lao động Phú Lương có thể phát triển hơn nữa đối tượng (NLĐ) tự nguyện tham gia, được lựa chọn mức tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn huyện. đóng và phương thức đóng phù hợp với thu nhậ p 2. Tổng quan tài liệu nghiên cứu của bản thân để hưởng các chế độ theo quy định. Phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện là Sự ra đời của loại hình BHXH tự nguyện cũng như một đề tài không mới nhưng nhận được nhiều sự việc vận dụng nó vào thực tiễn ở nước ta trong quan tâm và được nhiều tác giả nghiên cứu ở các những năm qua được xem là một trong những góc độ khác nhau như: chính sách ưu việt và đầy tính nhân văn cho NLĐ Bùi Sỹ Lợi (2019) với báo cáo tổng hợp: tự do làm việc ở khu vực kinh tế phi chính thức. “Nghiên cứu các giải pháp mở rộng diện bao phủ Qua nhiều năm triển khai và thực hiện, huyện Phú BHXH đối với lao động khu vực phi chính thức tại Lương đã đạt được những thành tựu nhất định Việt Nam”. Đây là báo cáo khá chi tiết và đầy đủ trong việc phát triển đối tượng tham gia BHXH tự về thực trạng chính sách BHXH tự nguyện và tổ nguyện. Tuy nhiên, kết quả tham gia BHXH tự chức thực hiện chính sách BHXH đối với lao động nguyện của NLĐ vẫn còn chưa tương xứng với khu vực phi chính thức thời gian vừa qua. Tác giả tiềm năng phát triển. Đối tượng thuộc diện tham cũng đã đề xuất một số giải pháp và khuyến nghị gia BHXH tự nguyện tại huyện Phú Lương rất cao cụ thể đối với các cơ quan liên quan để hoàn thiện nhưng mức độ bao phủ BHXH tự nguyện trên địa chính sách BHXH tự nguyện và tổ chức thực hiện bàn huyện Phú Lương vẫn rất thấp, chỉ chiếm chính sách BHXH [4]. 41
2. Chuyên mục: Quản trị - Quản lý - TẠP CHÍ KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH SỐ 16 (2021) Nguyễn Khắc Miễn (2020) với luận văn thạc huyện Phú Lương, được thu thập chủ yếu từ cơ sĩ: “Phát triển BHXH tự nguyện trên địa bàn thị quan BHXH huyện Phú Lương. Ngoài ra, tác giả xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên”. Với việc sử dụng còn tham khảo thông tin từ các nguồn khác như: cả thông tin sơ cấp và thứ cấp để phục vụ cho việc các văn bản pháp quy quy định về BHXH tự phân tích, tác giả đã đánh giá tương đối đầy đủ và nguyện, một số công trình khoa học đã được công toàn diện thực trạng phát triển BHXH tự nguyện bố. Trên cơ sở đó, tác giả tổng hợp số liệu cần thiết trên địa bàn thị xã Phổ Yên. Từ đó, đề xuất một số phục vụ quá trình nghiên cứu. giải pháp nhằm phát triển BHXH tự nguyện trên 3.2 Phương pháp phân tích địa bàn thị xã Phổ Yên trong thời gian tới [5]. Từ những thông tin thứ cấp thu thập được, tác Nguyễn Công Dũng (2018) với luận văn thạc giả sử dụng phương pháp nghiên cứu thống kê mô sĩ: “Phát triển đối tượng tham gia BHXH tự tả, so sánh kết hợp với sử dụng biểu đồ để phân nguyện trên địa bàn thành phố Sông Công, tỉnh tích thực trạng phát triển đối tượng tham gia Thái Nguyên”. Luận văn đã tập trung phân tích, BHXH tự nguyện trên địa bàn huyện Phú Lương, đánh giá thực trạng và chỉ ra các yếu tố ảnh hưởng trên cơ sở đó đánh giá, so sánh nhằm đưa ra những tới việc phát triển đối tượng tham gia BHXH tự kết luận về hoạt động phát triển đối tượng tham nguyện trên địa bàn thành phố Sông Công. Trên gia BHXH tự nguyện trên địa bàn huyện. cơ sở đó, đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển 4. Kết quả nghiên cứu đối tượng tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn 4.1 Thực trạng phát triển đối tượng tham gia thị xã trong thời gian tới [3]. BHXH tự nguyện trên địa bàn huyện Phú Các công trình nghiên cứu trên đã góp phần hệ Lương thống hóa lý luận, phân tích những vấn đề chung của 4.1.1 Phát triển về số lượng và mức độ bao phủ công tác phát triển BHXH tự nguyện tại Việt Nam Với tính ưu việt và tính nhân văn của chính nói chung và một số địa phương nói riêng. Tuy sách BHXH tự nguyện, trong những năm qua, nhiên, chưa có công trình nào nghiên cứu về phát BHXH huyện Phú Lương đã tính cực triển khai triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện trên địa các giải pháp nhằm phát triển đối tượng tham gia bàn huyện Phú Lương, trong khi đây là địa phương BHXH tự nguyện trên địa bàn huyện và đã đạt có tỷ lệ bao phủ BHXH tự nguyện tương đối thấp. được một số kết quả nhất định. Số liệu về tình hình Vì vậy, đây vẫn là nội dung còn khuyết thiếu và cần phát triển số lượng người tham gia và quy mô bao được bàn luận nghiên cứu. phủ BHXH tự nguyện trên địa bàn huyện Phú 3. Phương pháp nghiên cứu Lương giai đoạn 2018 – 2020 được thể hiện qua 3.1 Phương pháp thu thập thông tin bảng 1 dưới đây: Bài viết sử dụng nguồn thông tin thứ cấp về đối tượng tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn Bảng 1: Số lượng người tham gia và mức độ bao phủ BHXH tự nguyện trên địa bàn huyện Phú Lương Tốc độ tăng trưởng (%) Năm Năm Năm Nội dung ĐVT BQ 2018 2019 2020 2019/2018 2020/2019 2018-2020 Số người trong độ tuổi lao Người 72.643 73.219 74.417 0,79 1,64 1,21 động toàn huyện Thuộc diện tham gia BHXH Người 67.007 67.670 68.299 0,99 0,93 0,96 tự nguyện Tham gia BHXH tự nguyện Người 758 891 1.045 17,55 17,28 17,41 Mức độ bao phủ BHXH tự nguyện so với lực lượng lao % 1,04 1,22 1,40 17,31 14,75 16,02 động Mức độ bao phủ BHXH tự nguyện so với số người % 1,13 1,32 1,53 16,81 15,91 16,36 thuộc diện tham gia BHXH tự nguyện Nguồn: BHXH huyện Phú Lương Trong giai đoạn từ năm 2018 - 2020 số người Về mức độ bao phủ BHXH tự nguyện, trong tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn huyện giai đoạn 2018 – 2020, mức độ bao phủ BHXH tự biến động tăng, năm sau cao hơn năm trước. Đến nguyện có sự tăng lên qua các năm, tuy nhiên vẫn năm 2020, số lượng người tham gia BHXH tự còn khá thấp. Mức độ bao phủ BHXH tự nguyện nguyện đã đạt 1.045 người. Tốc độ tăng trưởng so với lực lượng lao động chỉ nằm trong khoảng bình quân cả giai đoạn đạt 17,41%. 1,04% – 1,40%, mức độ bao phủ BHXH tự nguyện 42
3. Chuyên mục: Quản trị - Quản lý - TẠP CHÍ KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH SỐ 16 (2021) so với số người thuộc diện tham gia BHXH tự tuổi khác nhau. Số liệu cụ thể về cơ cấu đối tượng nguyện chỉ đạt khoảng 1,13% – 1,53% [1]. tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn huyện Phú 4.1.2 Phát triển về cơ cấu đối tượng tham gia Lương theo độ tuổi được thể hiện qua biểu đồ 1 a. Cơ cấu đối tượng tham gia theo độ tuổi như sau: Các đối tượng tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn huyện Phú Lương thuộc các nhóm 100% 7.39% 5.95% 4.98% 80% Trên 40 tuổi 69.67% 60% 75.73% 70.37% Từ 31 đến 40 tuổi 40% Từ 26 đến 30 tuổi Từ 15 đến 25 tuổi 20% 19.75% 22.39% 14.78% 2.11% 3.93% 2.97% 0% Năm 2018 Năm 2019 Năm 2020 Biểu đồ 1: Cơ cấu đối tượng tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn huyện Phú Lương theo độ tuổi Nguồn: BHXH huyện Phú Lương Nhóm người tham gia BHXH tự nguyện nhập chưa ổn định và còn nhiều thời gian để tham chiếm tỷ trọng cao nhất là nhóm trong độ tuổi từ gia. Nhóm người trong độ tuổi từ 41 tuổi trở lên 31 đến 40 tuổi, xấp xỉ chiếm 70%. Đây là nhóm chỉ chiếm tỷ trọng rất nhỏ, đây chủ yếu là những có kinh nghiệm sống khá lớn, đã tích lũy được người đã tham gia BHXH bắt buộc nhưng chưa đủ một phần tài chính và thấy được việc tham gia thời gian được hưởng lương hưu. Do đó, họ tiếp BHXH tự nguyện là rất cần thiết. Đặc biệt, theo tục tham gia BHXH tự nguyện để đủ điều kiện quy định của pháp luật hiện hành về điều kiện được hưởng lương hưu theo quy định. hưởng lương hưu, các cá nhân thuộc nhóm tuổi b. Cơ cấu đối tượng tham gia theo ngành này nếu như không kịp tham gia BHXH tự nghề nguyện thì những người từ 36 tuổi trở lên đối với Các đối tượng tham gia BHXH tự nguyện nữ và từ 41 tuổi trở lên đối với nam sẽ không đủ trên địa bàn huyện Phú Lương thuộc các nhóm điều kiện 20 năm tham gia BHXH tự nguyện để ngành nghề khác nhau. Cơ cấu đối tượng tham gia được hưởng lương hưu [6]. BHXH tự nguyện trên địa bàn huyện Phú Lương Nhóm người tham gia BHXH tự nguyện từ theo ngành nghề được thể hiện qua biểu đồ 2 như 30 tuổi trở xuống khá thấp, do đây là nhóm có thu sau: 100% 4.22% 4.94% 3.92% 80% Đối tượng khác 58.18% 51.18% 53.21% 60% Tiểu thương 40% Lao động tự do 24.67% 28.96% 29.86% 20% Nông dân 12.93% 14.93% 13.01% 0% Năm 2018 Năm 2019 Năm 2020 Biểu đồ 2: Cơ cấu đối tượng tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn huyện Phú Lương theo ngành nghề Nguồn: BHXH huyện Phú Lương 43
4. Chuyên mục: Quản trị - Quản lý - TẠP CHÍ KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH SỐ 16 (2021) Đối tượng tham gia BHXH tự nguyện trên định, trình độ dân trí không cao nên đã hạn chế địa bàn huyện Phú Lương chủ yếu là tiểu thương, khả năng tham gia BHXH tự nguyện [1]. chiếm đến hơn 50% tổng số người tham gia. Tiếp c. Cơ cấu đối tượng tham gia theo phương theo là nhóm đối tượng lao động tự do (hơn 20%), thức đóng còn lại là nông dân và các đối tượng khác chỉ Theo quy định hiện nay, người tham gia chiếm tỷ trọng rất nhỏ. Sở dĩ nhóm đối tượng là BHXH tự nguyện có thể lựa chọn phương thức tiểu thương chiếm tỷ trọng cao trong tổng số đóng hàng tháng, đóng 3 tháng 1 lần, đóng 6 tháng người tham gia vì đây là nhóm người có thu nhập 1 lần, đóng 12 tháng 1 lần, đóng 1 lần cho nhiều tương đối cao, có điều kiện tham gia hơn các đối năm sau (không quá 5 năm) hoặc đóng 1 lần cho tượng khác nên họ muốn tham gia BHXH tự những năm còn thiếu (đối với người đã đủ điều nguyện để được hưởng chế độ hưu trí khi về già. kiện về tuổi để hưởng lương hưu). Căn cứ vào thu Còn lại các đối tượng là lao động tự do, nông dân, nhập hàng tháng và điều kiện về thời gian, công đối tượng khác do công việc và thu nhập không ổn việc mà mỗi người lựa chọn phương thức đóng BHXH tự nguyện khác nhau [2]. Bảng 2: Cơ cấu đối tượng tham gia BHXH tự nguyện theo phương thức đóng trên địa bàn huyện Phú Lương 2018 2019 2020 Tăng Tỷ trưởng BQ Nội dung Số lượng Tỷ trọng Số lượng Số lượng Tỷ trọng trọng 2018 – 2020 (Người) (%) (Người) (%) (Người) (%) (%) Đóng hàng tháng 485 63,98 526 59,03 554 53,01 6,88 Đóng 3 tháng 1 lần 114 15,04 163 18,29 235 23,25 43,58 Đóng 6 tháng 1 lần 91 12,01 131 14,70 168 16,08 35,87 Đóng 12 tháng 1 lần 53 6,99 55 6,17 65 6,22 10,74 Đóng 1 lần cho nhiều năm sau 15 1,98 9 1,01 21 1,24 18,32 (không quá 5 năm) Đóng một lần cho những năm còn thiếu (đối với người đã đủ 4 0,53 7 0,79 2 0,19 (29,29) điều kiện về tuổi để hưởng lương hưu) Tổng số người tham gia 758 100,00 891 100,00 1.045 100,00 17,41 Nguồn: BHXH huyện Phú Lương Số liệu bảng 2 cho thấy, đa số những người Trong các phương thức đóng, số người lựa tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn huyện Phú chọn phương thức đóng 3 tháng 1 lần có tốc độ Lương lựa chọn phương thức đóng hàng tháng. Tỷ tăng trưởng cao nhất, bình quân cả giai đoạn 2018 trọng số người lựa chọn phương thức đóng này – 2020 là 43,58%, tiếp đến là phương thức đóng 6 các năm 2018, 2019, 2020 lần lượt là 63,98%, tháng 1 lần có tốc độ tăng trưởng bình quân là 59,03% và 53,01%. Tuy nhiên cũng có thể thấy, 35,87%, các phương thức đóng còn lại có tốc độ số người lựa chọn phương thức đóng này mặc dù tăng trưởng thấp hơn. Điều này cho thấy thu nhập tăng qua các năm nhưng tỷ trọng đang có xu của người dân đang dần được nâng lên [1]. hướng giảm dần. Ngược lại, tỷ trọng số người lựa d. Cơ cấu đối tượng tham gia theo mức đóng chọn phương thức đóng 3 tháng và 6 tháng 1 lần Theo chính sách BHXH tự nguyện hiện nay, đang có xu hướng tăng lên qua các năm. Điều này người tham gia BHXH tự nguyện được lựa chọn cho thấy cùng với sự phát triển KT-XH của địa mức thu nhập làm căn cứ đóng phù hợp với khả phương, thu nhập của người dân dần được tăng năng của mình (thấp nhất bằng mức chuẩn hộ lên, do đó họ có thể cân đối chi tiêu và dành ra nghèo của khu vực nông thôn theo quy định của một khoản thu nhập để đóng luôn 3 tháng hoặc 6 Thủ tướng Chính phủ và cao nhất bằng 20 lần mức tháng phí BHXH tự nguyện, giảm bớt thời gian đi lương cơ sở tại thời điểm đóng). Mức đóng BHXH lại cho người tham gia, đồng thời tạo điều kiện tự nguyện hàng tháng được xác định bằng 22% thuận lợi cho cơ quan BHXH huyện trong việc cân mức thu nhập làm căn cứ đóng [2]. Việc tham gia đối thu chi quỹ BHXH. Số lượng người lựa chọn BHXH tự nguyện thực tế tại huyện Phú Lương các phương thức đóng còn lại là rất ít. giai đoạn 2018-2020 theo các mức đóng được tổng hợp tại bảng 3 như sau: 44
5. Chuyên mục: Quản trị - Quản lý - TẠP CHÍ KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH SỐ 16 (2021) Bảng 3: Cơ cấu đối tượng tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn huyện Phú Lương theo mức đóng Tăng Mức phí đóng Năm 2018 Năm 2019 Năm 2020 Mức thu trưởng (Tr.đ/tháng) nhập làm BQ (Chưa tính căn cứ đóng Số lượng Tỷ trọng Số lượng Tỷ trọng Số lượng Tỷ trọng 2018 – giảm trừ) (Tr.đ/tháng) (Người) (%) (Người) (%) (Người) (%) 2020 (%) 0,70 - 2,00 0,154 - 0,440 30 3,96 27 3,03 22 2,11 (14,37) 2,05 – 3,00 0,451 - 0,660 267 35,22 287 32,21 321 30,72 9,65 3,05 - 4,00 0,671 - 0,880 303 39,97 392 44,00 479 45,84 25,73 4,05 – 5,00 0,891 – 1,100 97 12,80 114 12,79 134 12,82 17,53 5,05 – 6,00 1,111 – 1,320 45 5,94 53 5,95 61 5,84 16,43 Từ 6,05 trở 1,331 trở lên 15 1,98 18 2,02 28 2,68 36,63 lên Tổng số 758 100,00 891 100,00 1.045 100,00 17,41 Nguồn: BHXH huyện Phú Lương Có thể thấy, do thu nhập thấp và không ổn 4.2 Đánh giá công tác phát triển đối tượng tham định nên đa số những người tham gia BHXH tự gia BHXH tự nguyện trên địa bàn huyện Phú nguyện trên địa bàn huyện Phú Lương chỉ lựa chọn Lương mức thu nhập làm căn cứ đóng ở mức 4 triệu đồng 4.2.1 Những kết quả đạt được trở xuống. Cụ thể, mức thu nhập làm căn cứ đóng Thứ nhất, kết quả triển khai chính sách trong khoảng từ 3,050 – 4,00 triệu đồng/tháng là BHXH tự nguyện trên địa bàn huyện Phú Lương mức được lựa chọn nhiều nhất, chiếm đến 45,84% thời gian qua cho thấy số người tham gia liên tục năm 2020. Với mức thu nhập này, người tham gia tăng qua các năm. Đặc biệt, năm 2020, việc phát sẽ đóng mức phí trong khoảng từ 671 – 880 nghìn triển BHXH tự nguyện đã phải đối mặt với một đồng/tháng (chưa tính giảm trừ do Nhà nước hỗ thách thức lớn khi dịch COVID-19 bùng phát trên trợ). Mức thu nhập từ 2,05 đến 3,00 triệu thế giới và tác động trực tiếp tới Việt Nam nói đồng/tháng cũng là mức được nhiều người tham gia chung, huyện Phú Lương nói riêng, gây thiệt hại BHXH tự nguyện trên địa bàn huyện Phú Lương nặng nề về KT- XH, thu nhập của người dân giảm lựa chọn, chiếm hơn 30% số người tham gia lựa sút, nhiều người lâm vào khó khăn. Tuy nhiên, chọn. Với những mức thu nhập được lựa chọn làm BHXH huyện Phú Lương đã triển khai nhiều giải căn cứ đóng như trên, mức phí đóng là phù hợp với pháp để duy trì và gia tăng số người tham gia các đối tượng tham gia. Ngoài ra, cũng có một số BHXH tự nguyện trên địa bàn huyện. người tham gia lựa chọn mức thu nhập từ 4,05 triệu Thứ hai, mức độ bao phủ BHXH tự nguyện đồng/tháng trở lên làm căn cứ đóng, tuy nhiên số mặc dù còn thấp nhưng đang có xu hướng tăng người lựa chọn mức thu nhập này là không nhiều đều qua các năm. Từ đó góp phần ổn định được do mức phí đóng BHXH tự nguyện hàng tháng cuộc sống cho NLĐ, khắc phục được những khó tương đối cao [1]. khăn và rủi ro khi về già. Trong giai đoạn 2018 – 2020, số người lựa Thứ ba, với sự đa dạng trong việc lựa chọn chọn mức thu nhập làm căn cứ đóng từ 6,05 triệu phương thức đóng đã giúp người tham gia BHXH đồng/tháng trở lên có tốc độ tăng trưởng bình quân tự nguyện có thể lựa chọn cho mình phương thức cao nhất, đạt 36,63%. Tiếp theo là mức thu nhập đóng phù hợp. Trong những năm gần đây, cùng với làm căn cứ đóng từ 3,05 – 4,00 triệu đồng/tháng có sự phát triển KT-XH của địa phương, số người lựa tốc độ tăng trưởng về số người lựa chọn mức thu chọn phương thức đóng 3 tháng, 6 tháng, 12 tháng nhập này cao thứ hai, đạt 25,73%. Đặc biệt, số 1 lần đang dần tăng lên, từ đó tạo điều kiện thuận người lựa chọn mức thu nhập làm căn cứ đóng từ lợi cho cơ quan BHXH huyện Phú Lương trong 0,70 – 2,00 triệu đồng/tháng có tốc độ tăng trưởng việc cân đối thu chi quỹ BHXH. âm, bình quân là -14,37%. Điều này một lần nữa 4.2.2 Những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân cho thấy thu nhập của người dân huyện Phú Lương Một là, tính đến hết năm 2020, số người đang ngày càng tăng lên. tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn huyện Phú Lương mới chỉ đạt 1.045 người, mức độ bao phủ BHXH tự nguyện so với LLLĐ chỉ đạt 45
6. Chuyên mục: Quản trị - Quản lý - TẠP CHÍ KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH SỐ 16 (2021) 1,40%, mức độ bao phủ BHXH tự nguyện so với tham gia, có minh họa, so sánh bằng những hình số người thuộc diện tham gia BHXH tự nguyện ảnh thực tế và đưa ra bài toán lợi ích khi tham gia. chỉ đạt 1,53%. Sở dĩ, mức độ bao phủ của BHXH Về hình thức tuyên truyền: tiếp tục truyền tự nguyện trên địa bàn huyện Phú Lương còn thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, thấp do hệ thống mạng lưới đại lý thu BHXH tự tích cực phối hợp với đài truyền thanh, truyền hình nguyện còn hạn chế về số lượng và chất lượng. huyện thường xuyên tuyên truyền về chính sách Số lượng các điểm thu và nhân viên đại lý thu BHXH tự nguyện của Nhà nước, đưa ra những còn ít. Chất lượng đội ngũ nhân viên đại lý thu con số thống kê về tình hình tham gia BHXH tự chưa cao. Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền, nguyện tại các xã, thị trấn. Xây dựng chương trình phổ biến chính sách, pháp luật về BHXH tự chuyên đề hỏi, đáp về các thắc mắc của đối tượng nguyện còn chưa được coi trọng và mang lại hiệu tham gia BHXH tự nguyện trên đài truyền thanh, quả. Sự phối hợp giữa cơ quan BHXH huyện Phú truyền hình địa phương và tăng thời lượng phát Lương với các cấp, các ngành chưa chặt chẽ. sóng, lựa chọn khung giờ phát sóng phù hợp và có Ngoài ra, còn do chế độ BHXH tự nguyện hiện những phóng sự về tấm gương điển hình tham gia nay chưa thực sự hấp dẫn người lao động tham BHXH tự nguyện. gia vì trong khi BHXH bắt buộc có đến 05 chế Ngoài ra, để công tác tuyên truyền, phổ biến độ (hưu trí, tử tuất, ốm đau, thai sản, tai nạn lao chính sách về BHXH tự nguyện đạt hiệu quả cao động - bệnh nghề nghiệp) thì BHXH tự nguyện cần chú trọng đào tạo cho các tuyên truyền viên chỉ có 02 chế độ (hưu trí và tử tuất), mức độ hỗ các kỹ năng, kiến thức cần thiết để việc mang trợ của Nhà nước còn thấp, tuyên truyền, vận động thu hút được người nghe, Hai là, số người tham gia BHXH tự nguyện mang lại hiệu quả cao. trên địa bàn huyện chủ yếu thuộc nhóm tuổi từ 31 4.3.2 Phát triển mạng lưới và đào tạo đại lý thu đến 40, trong khi số người tham gia thuộc nhóm BHXH tự nguyện tuổi trẻ hơn còn khá thấp. Nguyên nhân chủ yếu Phối hợp với các hội, đoàn thể để xây dựng là do nhận thức của nhóm đối tượng này về vai đội ngũ đại lý, công tác viên làm công tác BHXH trò, ý nghĩa của chính sách BHXH tự nguyện chưa tự nguyện tại các xã, thị trấn đủ mạnh về số lượng cao. Đây cũng là nhóm đối tượng tiềm năng, cần và chất lượng để làm công tác tuyên truyền, vận tích cực khai thác trong thời gian tới. động người dân tham gia. Đặc biệt, đối với những Ba là, do Phú Lương là một huyện miền xã, thị trấn có dân cư đông đúc, điều kiện KT-XH núi, đời sống nhân dân còn nhiều khó khăn, thu phát triển, địa bàn trải rộng, cần xác định số lượng nhập không ổn định nên những người tham gia nhân viên đại lý thu phù hợp để có thể đảm bảo BHXH tự nguyện chủ yếu lựa chọn mức thu nhập hoàn thành khối lượng công việc cần thực hiện. thấp làm căn cứ đóng. Điều này có ảnh hưởng Bên cạnh đó, BHXH huyện Phú Lương cũng cần không nhỏ tới khả năng phát triển nguồn thu và phải thường xuyên đào tạo, tập huấn để nâng cao khả năng cân đối thu chi của quỹ BHXH. trình độ chuyên môn, tập huấn quy trình, nghiệp Bốn là, đối tượng tham gia BHXH tự nguyện vụ thu, bồi dưỡng kỹ năng khai thác, vận động thu, trên địa bàn huyện chủ yếu là tiểu thương, còn lại tuyên truyền chính sách, pháp luật về về BHXH các đối tượng tham gia là lao động tự do, nông tự nguyện cho đội ngũ đại lý, cộng tác viên. Đồng dân, đối tượng khác rất thấp do công việc và thu thời, thực hiện khen thưởng kịp thời đối với những nhập không ổn định, trình độ dân trí của các đối đại lý, cộng tác viên thực hiện tốt nhiệm vụ. tượng này không cao nên đã hạn chế khả năng 4.3.3 Tăng cường sự phối hợp với các cơ quan, tham gia BHXH tự nguyện. ban ngành, đoàn thể trên địa bàn huyện 4.3 Giải pháp phát triển đối tượng tham gia Tăng cường sự phối hợp giữa cơ quan BHXH BHXH tự nguyện trên địa bàn huyện Phú huyện Phú Lương với UBND các xã, thị trấn, các Lương giai đoạn 2021 - 2025 hội, đoàn thể trong việc khảo sát địa bàn, xác định 4.3.1 Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến đối tượng tiềm năng để tổ chức hội nghị, đổi mới chính sách, pháp luật về BHXH tự nguyện phương pháp tuyên truyền để phát triển đối tượng Về nội dung tuyên truyền: cần ngắn gọn, chi tham gia. BHXH huyện tăng cường phối hợp với tiết, chính xác, dễ hiểu và phù hợp với từng nhóm các ban, ngành có liên quan để thống kê và nắm đối tượng. Bên cạnh đó, cần tập trung tuyên truyền được số lượng người thuộc diện tham gia BHXH về lợi ích của chính sách BHXH tự nguyện đem tự nguyện trên địa bàn. lại, làm nổi bật được tính ưu việt của chính sách. Ngoài các giải pháp nêu trên, để phát triển Có sự phân tích chuyên sâu các lợi ích đem lại khi đối tượng tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn, BHXH huyện Phú Lương cần tiếp tục đề xuất, 46
7. Chuyên mục: Quản trị - Quản lý - TẠP CHÍ KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH SỐ 16 (2021) kiến nghị hoàn thiện hệ thống pháp luật về BHXH gia BHXH tự nguyện trên địa bàn huyện Phú để tăng tính hấp dẫn, thuận lợi hơn nữa cho người Lương giai đoạn 2018 – 2020 trên cơ sở so sánh, tham gia như: sửa đổi quy định về điều kiện, về phân tích về số lượng người tham gia, mức độ bao thời gian đóng BHXHTN để được hưởng lương phủ, về cơ cấu đối tượng tham gia BHXH tự hưu, kết hợp với điều chỉnh cách tính hưởng lương nguyện trên địa bàn huyện Phú Lương. Từ đó đề hưu; Quy định điều chỉnh tăng và linh hoạt hơn về xuất một số giải pháp phát triển hơn nữa đối tượng sự hỗ trợ của Nhà nước cho người tham gia tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn huyện BHXH tự nguyện để tăng mức độ hấp dẫn, khuyến trong giai đoạn 2021 - 2025. Cụ thể, BHXH huyện khích người dân tham gia BHXH tự nguyện, Phú Lương cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, 5. Kết luận phổ biến chính sách, pháp luật về BHXH tự Với các thông tin thu thập được, kết hợp sử nguyện, cần phát triển mạng lưới và đào tạo đại lý dụng phương pháp nghiên cứu phù hợp, bài viết thu, đồng thời cần tăng cường sự phối hợp với các đã đánh giá thực trạng phát triển đối tượng tham cơ quan, ban ngành, đoàn thể ở địa phương. TÀI LIỆU THAM KHẢO [1]. BHXH huyện Phú Lương. (2018 - 2020). Báo cáo tổng kết công tác hàng năm. [2]. Chính Phủ. (2015). Nghị định số 134/2015/NĐ - CP ngày 29 tháng 12 năm 2015 của Chính phủ “Quy định chi tiết một số điều của Luật BHXH về BHXH tự nguyện”. [3]. Nguyễn Công Dũng. (2018). Phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn thành phố Sông Công, tỉnh Thái Nguyên. Luận văn thạc sĩ Quản trị kinh doanh, Đại học Kinh tế & QTKD – Đại học Thái Nguyên. [4]. Bùi Sỹ Lợi. (2019). Nghiên cứu các giải pháp mở rộng diện bao phủ BHXH đối với lao động khu vực phi chính thức tại Việt Nam. Báo cáo tổng hợp, Ủy ban các vấn đề xã hội của Quốc hội. [5]. Nguyễn Khắc Miễn. (2020). Phát triển BHXH tự nguyện trên địa bàn thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên. Luận văn thạc sĩ Quản lý kinh tế, Đại học Kinh tế & QTKD – Đại học Thái Nguyên. [6]. Quốc hội. (2014). Luật Bảo hiểm xã hội số 58/2014/QH13 được Quốc hội thông qua ngày 20/11/2014. Thông tin tác giả: 1. Nguyễn Thị Thúy Linh Ngày nhận bài: 05/03/2021 - Đơn vị công tác: Trường Đại học Kinh tế & QTKD Ngày nhận bản sửa: 25/03/2021 - Địa chỉ email: thuylinhtn9x@gmail.com Ngày duyệt đăng: 30/03/2021 47