The impact of corporate governance on firm performance: Empirical research from listed companies in vietnam stock market

Nội dung text: The impact of corporate governance on firm performance: Empirical research from listed companies in vietnam stock market

1. Journal of Finance – Marketing, Vol. 62, April 2021 ISSN: 1859-3690 TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU TÀI CHÍNH - MARKETING Số 62 - Tháng 04 Năm 2021 Journal of Finance – Marketing JOURNAL OF FINANCE - MARKETING THE IMPACT OF CORPORATE GOVERNANCE ON FIRM PERFORMANCE: EMPIRICAL RESEARCH FROM LISTED COMPANIES IN VIETNAM STOCK MARKET Nguyen Thi Thu Thuy1, Nguyen Van Thuan2 1Solar Lights Vietnam Company Limited 2University of Finance – Marketing Received date: March 17, 2020 Accepted: April 24, 2020 Post date: April 5, 2021 Abstract: This study examines the impact of corporate governance on the firm performance of companies listed in Vietnam’s stock market in the during the period 2008 – 2018. The author uses the GMM method with a data set of 479 companies including 5,269 observations. The research results show that a positive correlation between the CEO duality (CEOKN), Audit committee size (QMBKS) with firm performance and the negative relationship between Board independence (TVHDQTDL) with firm performance. The study tests the nonlinear relationship between the ownership concentrationand firm performance. The results find that there is no conclusive evidence of the nonlinear relationship between the ownership concentration and firm performance. Keywords: Corporate governance, firm performance, Vietnam stock market, GMM method. 1
2. Tạp chí Nghiên cứu Tài chính – Marketing, số 62 – Tháng 4 Năm 2021 ISSN: 1859-3690 TẠP CHÍ NGHIÊN CỨU TÀI CHÍNH - MARKETING Số 62 - Tháng 04 Năm 2021 Tạp chí Nghiên cứu Tài chính – Marketing JOURNAL OF FINANCE - MARKETING TÁC ĐỘNG CỦA QUẢN TRỊ CÔNG TY ĐẾN HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG DOANH NGHIỆP: NGHIÊN CỨU THỰC NGHIỆM TỪ CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM Nguyễn Thị Thu Thủy1, Nguyễn Văn Thuận2 1Công ty TNHH Solar Lights Việt Nam 2Trường Đại học Tài chính – Marketing Ngày nhận bài: 17/3/2020 Ngày chấp nhận đăng: 24/4/2020 Ngày đăng: 05/4/2021 Tóm tắt: Nghiên cứu này kiểm chứng tác động của quản trị công ty đến hiệu quả hoạt động của các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam giai đoạn 2008 – 2018. Tác giả sử dụng phương pháp GMM với bộ dữ liệu gồm 479 công ty gồm 5.269 quan sát. Kết quả nghiên cứu cho thấy có mối tương quan thuận chiều giữa quyền kiêm nhiệm (CEOKN), quy mô ban kiểm soát (QMBKS) với hiệu quả hoạt động doanh nghiệp và mối tương quan ngược chiều giữa thành viên hội đồng quản trị độc lập (TVHĐQTĐL) với hiệu quả hoạt động doanh nghiệp. Nghiên cứu xem xét đến mối quan hệ phi tuyến giữa sở hữu tập trung và hiệu quả hoạt động doanh nghiệp. Kết quả cho thấy không có bằng chứng kết luận về mối quan hệ phi tuyến giữa sở hữu tập trung và hiệu quả hoạt động doanh nghiệp. Từ khóa: Quản trị công ty, hiệu quả hoạt động, TTCK Việt Nam, phương pháp GMM. 1. Giới thiệu tiếp cận tài chính tốt hơn với chi phí thấp hơn và đảm bảo các ban quản lý phải chịu Quản trị công ty đóng vai trò lớn trong trách nhiệm. Nó cũng hỗ trợ các công ty thu việc tối đa hóa sự giàu có của cổ đông và hút chi phí tài chính thấp bằng cách tăng đóng vai trò quan trọng trong việc gia tăng sự tự tin của nhà đầu tư. Ngoài ra, các nhà giá trị thị trường của công ty (Sheifer và đầu tư sẽ sẵn sàng trả thêm chi phí nếu công Vishny, 1997). Cơ chế quản trị phù hợp sẽ ty có quản trị thực tiễn tốt. Do đó quản trị đảm bảo các nhà đầu tư lấy lại vốn của mình công ty đóng vai trò quan trọng trong việc và nhận được tiền lãi từ khoản đầu tư. Thực sắp xếp lợi ích của các cổ đông và quản lý để tiễn quản trị công ty tốt hỗ trợ các công ty giảm xung đột đại diện (Shleifer và Vishny, 2
3. Tạp chí Nghiên cứu Tài chính – Marketing, số 62 – Tháng 4 Năm 2021 1997). Với cấu trúc quản trị công ty, nó nhuận, tối đa hóa lợi nhuận trên tài sản, dễ dàng hơn nhiều cho các tổ chức để có và tối đa hóa lợi ích của cổ đông là vấn đề được các khoản vay từ các nhà đầu tư như cốt lõi của tính hiệu quả của doanh nghiệp. là một chức năng cơ cấu doanh nghiệp bảo Hiệu quả hoạt động được đo lường bằng tốc vệ lợi ích của cổ đông, tăng tính minh bạch độ tăng trưởng doanh thu và thị phần, cho và giảm xung đột đại diện. Các công ty có một định nghĩa rộng hơn về hiệu quả hoạt quản trị kém thực tiễn đối mặt với nhiều động. Ngoài ra, còn có các đo lường hiệu vấn đề đại diện hơn vì các nhà quản lý của quả hoạt động khác gọi là đo lường hiệu công ty đó có thể dễ dàng có được lợi ích quả hoạt động thị trường, như là giá mỗi cổ cá nhân do cấu trúc quản trị kém. Chính vì phần trên thu nhập mỗi cổ phần (PE), tỷ số vậy, mục tiêu chính của nghiên cứu là xác giá thị trường của vốn chủ sở hữu trên giá định tác động của quản trị công ty đến hiệu trị sổ sách của vốn chủ sở hữu (MB), và chỉ quả hoạt động của doanh nghiệp niêm yết số Tobin’s Q. Hiệu quả hoạt động đo lường trên thị trường chứng khoán Việt Nam giai bằng ROA và ROE thường được sử dụng đoạn 2008 – 2018. nhiều nhất. 2.3. Mối quan hệ giữa quản trị công ty và 2. Cơ sở lý thuyết và giả thuyết nghiên cứu hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp 2.1. Quan niệm về quản trị công ty 2.3.1. Quy mô hội đồng quản trị và hiệu quả Shleifer và Vishny (1997) định nghĩa quản doanh nghiệp trị công ty bằng cách nói rằng quản trị công Quy mô của hội đồng quản trị (HĐQT) ty xử lý các vấn đề để đảm bảo các nhà đầu đóng một vai trò quan trọng trong khả năng tư của doanh nghiệp nhận được lợi ích từ các giám sát và quản lý của giám đốc. Từ quan khoản đầu tư của mình. Một khái niệm tương điểm lý thuyết đại diện, HĐQT lớn hơn cho tự được đề xuất bởi Caramanolis – Cotelli phép giám sát có hiệu quả hơn bằng cách (1995), người xem quản trị công ty là việc giảm sự chi phối của các tổng giám đốc điều xác định phân chia vốn/tài sản giữa những hành (CEO) trong HĐQT và bảo vệ lợi ích người trong công ty (bao gồm ban giám đốc, của các cổ đông (Singh & Harianto, 1989; tổng giám đốc, hoặc tổ chức, cá nhân khác Phan Thị Huyền và cộng sự, 2020). HĐQT liên quan đến ban quản lý công ty) và các nhà lớn có khả năng tiếp cận tốt các nguồn lực đầu tư bên ngoài. khác nhau hơn là một hội đồng nhỏ. Theo 2.2. Quan niệm về hiệu quả của doanh nghiệp Yermack (1996) tìm thấy mối quan hệ tiêu cực giữa quy mô hội đồng và hiệu quả hoạt Nghiên cứu về hiệu quả hoạt động động doanh nghiệp của 452 công ty lớn của doanh nghiệp xuất phát từ lý thuyết tổ chức các tập đoàn công nghiệp ở Hoa Kỳ trong và quản trị chiến lược (Glynn & Murphy, giai đoạn 1984 – 1991. Tuy nhiên, Jackling 1996). Hiệu quả hoạt động đo lường trên và Johl (2009) nhận thấy quy mô HĐQT có cả phương tiện tài chính và tổ chức. Hiệu ảnh hưởng tích cực đến hiệu quả hoạt động quả hoạt động tài chính như tối đa hóa lợi của các công ty ở Ấn Độ. Tương tự, Hoàng 3
4. Tạp chí Nghiên cứu Tài chính – Marketing, số 62 – Tháng 4 Năm 2021 Trung Tiến (2019), Hồ Thủy Tiên (2020) trình báo cáo tài chính của công ty. Họ tìm thấy quy mô HĐQT có tác động tích cực thường xuyên gặp gỡ với các nhà quản lý tài với hiệu quả hoạt động tại các ngân hàng. chính nội bộ của công ty và kiểm toán viên bên ngoài để rà soát các báo cáo tài chính H1: Công ty có quy mô HĐQT càng cao thì của công ty, kiểm soát kế toán nội bộ và hiệu quả hoạt động càng cao. quá trình kiểm toán (Klein, 2002). Vai trò 2.3.2. Thành viên hội đồng quản trị độc lập của ban kiểm soát là đảm bảo chất lượng và hiệu quả doanh nghiệp báo cáo tài chính của công ty. Aldamen và cộng sự (2012) tìm thấy tác động tiêu cực TVHĐQTĐL đóng một vai trò quan của quy mô ban kiểm soát và hiệu quả hoạt trọng trong việc giám sát đội ngũ quản lý của động. Trong khi đó, Nguyễn Hoàng Minh công ty. Do đó, quy mô của TVHĐQTĐL và Nguyễn Thu Hiền (2014) chỉ ra rằng quy có thể thu hút các nhà đầu tư. Agrawal và mô ban kiểm soát có tác động tích cực đến Knoeber (1996) tìm thấy TVHĐQTĐL có hiệu quả hoạt động của 200 doanh nghiệp ảnh hưởng tiêu cực đến giá trị công ty, được ở Việt Nam. Tương tự, Detthamronga và đo bằng số liệu Tobin’Q tại Hoa Kỳ. Tương cộng sự (2017) tìm thấy mối quan hệ tích tự, Detthamrong và cộng sự (2017) cho thấy cực giữa quy mô ban kiểm soát và hiệu quả mối quan hệ tiêu cực giữa TVHĐQTĐL và hoạt động của các doanh nghiệp Thái Lan. hiệu quả hoạt động tại các công ty ở Thái Lan. Mặt khác, Green và Homroy (2018) H3: Quy mô ban kiểm soát càng cao thì hiệu nhận thấy rằng TVHĐQTĐL có ảnh hưởng quả hoạt động càng cao. tích cực đến hoạt động của công ty đối với 2.3.4. Nữ tổng giám đốc điều hành và hiệu các công ty ở 11 quốc gia Tây Âu. Muniandy quả doanh nghiệp và Hillier (2015) báo cáo rằng TVHĐQTĐL Sự hiện diện của nhà quản lý nữ chiếm tỷ có ảnh hưởng tích cực đến hoạt động của lệ thấp tuy nhiên số lượng các công ty được công ty ở Nam Phi. điều hành từ các nhà quản lý nữ dần gia H2: Công ty có TVHĐQTĐL càng cao thì tăng (Ho và cộng sự, 2015). Không những hiệu quả hoạt động càng cao. vậy, vai trò của nhà quản lý nữ ngày càng được nghiên cứu nhiều trên khắp các quốc 2.3.3. Quy mô của ban kiểm soát và hiệu quả gia. Erhardt và cộng sự (2003) kiểm tra mối hoạt động doanh nghiệp quan hệ giữa sự đa dạng nhân khẩu học đối Lý thuyết đại diện giúp quản lý và kiểm với hội đồng quản trị (tỷ lệ phụ nữ trong soát các rủi ro mà công ty đối mặt được ban giám đốc) với hiệu quả công ty và thấy kiểm soát bởi chính quy tắc, với mục đích rằng sự đa dạng trong hội đồng quản trị tối đa hóa giá trị cổ đông (Clark, 2004). Ban có mối quan hệ tích cực với hiệu quả của kiểm soát cung cấp các biện pháp bảo vệ, công ty. Hơn nữa, Detthamronga và cộng bổ sung để chống gian lận và đảm bảo rằng sự (2017) cho thấy nữ tổng giám đốc điều họ đáp ứng các tiêu chuẩn và thực tiễn tốt hành có tác động tích cực đến hiệu quả hoạt nhất. Ban kiểm soát chủ yếu giám sát quá động ở Thái Lan. Tuy nhiên, tồn tại những 4
5. Tạp chí Nghiên cứu Tài chính – Marketing, số 62 – Tháng 4 Năm 2021 quan điểm cho rằng, công ty được điều hành nhiệm sẽ có hiệu quả hoạt động cao hơn so bởi nữ giới sẽ có hiệu quả kém hơn (Amran, với công ty không có cấu trúc này. Tương 2011; Hsu và cộng sự, 2013). Fairlie và Robb tự, Bhagat và Bolton (2008) cho thấy rằng (2009) cho rằng, doanh nghiệp được điều tính đồng nhất của chủ tịch HĐQT kiêm hành bởi nữ giới sẽ ít thành công hơn về nhiệm tổng giám đốc có mối quan hệ tích hiệu quả tài chính khi so với doanh nghiệp cực với kết quả hoạt động của công ty ở Mỹ. được điều hành bởi nam giới. Mặt khác, H5: Có Chủ tịch kiêm nhiệm tổng giám đốc Rose (2007) không tìm thấy sự tác động thì hiệu quả hoạt động cao. giữa giám đốc nữ và thành tích công ty của các công ty niêm yết tại Đan Mạch. 2.3.6. Sự tập trung quyền sở hữu và hiệu quả doanh nghiệp H4: Có Nữ tổng giám đốc điều hành thì hiệu quả hoạt động cao. Sở hữu kiểm soát có thể làm giảm vấn đề đại diện giữa chủ sở hữu và người quản 2.3.5. Quyền kiêm nhiệm và hiệu quả lý (Maury, 2006). Quyền sở hữu tập trung doanh nghiệp có thể tăng sự giám sát quản lý và do đó Sự chuyên quyền về quản lý và kiểm soát cải thiện hiệu quả của công ty (Agrawal và các quyết định của một cá nhân sẽ gây cản Knoeber, 1996; Ngô Nhật Phương Diễm và trở hiệu quả hoạt động và làm giảm vai trò cộng sự, 2020). Bhaumik và Selarka (2012) của HĐQT trong việc giám sát Fama và kiểm tra đưa ra hiệu quả M&A để cho thấy Jensen (1983). Hơn nữa, những công ty có rằng sự tập trung quyền sở hữu làm giảm CEO kiêm nhiệm chức danh chủ tịch HĐQT xung đột giữa chủ sở hữu và người quản sẽ có tỷ lệ phá sản cao và làm giảm hiệu quả lý. Nguyễn (2011) cho thấy rằng sự tập hoạt động công ty (Coles và cộng sự, 2008). trung quyền sở hữu làm tăng nguy cơ rủi Haniffa và Hudaib (2006) cho thấy chủ tịch ro phi hệ thống cũng như hiệu quả công ty. HĐQT kiêm nhiệm tổng giám đốc làm giảm Wiwattanakantang (2001) nhận thấy rằng hiệu quả công ty tại Malaysia. Ngoài ra, sở hữu tập trung có tác động tích cực với quan điểm người đại diện, công ty nên tách kết quả hoạt động của công ty trong mẫu biệt quyền kiêm nhiệm. Cụ thể, chưa thể kết nghiên cứu của các công ty Thái Lan. luận ở những công ty hiện hữu CEO không H6: Tập trung quyền sở hữu càng cao thì kiêm nhiệm chức vụ chủ tịch HĐQT sẽ có hiệu quả hoạt động càng cao. hiệu quả tốt hơn. Bởi vì Donaldson và Davis (1991) cho rằng, CEO là những nhà quản 2.3.7. Mối quan hệ phi tuyến giữa sự tập trị và công việc quản trị sẽ thuận lợi nhất trung quyền sở hữu và hiệu quả doanh nghiệp khi cấu trúc quản trị công ty trao cho CEO Tập trung quyền sở hữu thể hiện sự kiểm các quyền hành và khả năng tự quyết cao. soát và chi phối họ có thể tối đa hóa tài sản Tuy nhiên, một nghiên cứu gần đây ở Việt riêng với chi phí của công ty, dẫn đến xung Nam, Phan Bùi Gia Thủy và cộng sự (2017) đột lợi ích giữa các chủ sở hữu đa số và thiểu cho thấy, những công ty tồn tại quyền kiêm số. Kết quả các nghiên cứu trước cho thấy 5
6. Tạp chí Nghiên cứu Tài chính – Marketing, số 62 – Tháng 4 Năm 2021 có mối quan hệ phi tuyến giữa các biến xử lý tính nội sinh. Tác giả sử dụng phương chúng là mối quan hệ bậc hai, hình chữ U pháp hồi quy tổng quát GMM (Generalized hoặc hình chữ U ngược. Liu và ctv (2012) method of moments). GMM có 2 dạng ước tìm thấy mối quan hệ hình chữ U ngược lượng phổ biến được sử dụng là Dif-GMM giữa sở hữu tập trung và hiệu quả hoạt động và Sys-GMM, nghiên cứu lựa chọn sử dụng doanh nghiệp ở Trung Quốc. Jiang và cộng Sys-GMM cho 479 công ty niêm yết trên sự (2009) đã tìm thấy mối quan hệ phi tuyến sàn HOSE và HNX trong giai đoạn 10 năm tính giữa sở hữu tập trung và hiệu quả công từ 2008 – 2018. ty trong các công ty có cơ cấu sở hữu tập trung cao (thấp) tương ứng. Miguel và cộng 3.2. Mô hình nghiên cứu sự (2004), trong khi phân tích các công ty • Tác động của quản trị công ty lên hiệu Tây Ban Nha, kết luận rằng có mối quan quả hoạt động doanh nghiệp hệ phi tuyến tính giữa sở hữu tập trung và giá trị của công ty. Cụ thể, họ kết luận rằng Mô hình nghiên cứu được xây dựng các công ty giá trị thị trường tăng cho đến dựa trên các công trình của Aldamen et al khi mức độ tập trung sở hữu đạt tới 87% (2012); Bhagat và Bolton (2008); Green & do tác động của giám sát, nhưng vượt quá Homroy (2018). điều này chủ sở hữu thiểu số có thể được (1) Tobin’s q = α + QMHDQT + sung công. Điều này dẫn đến việc giảm giá TVHĐQTDL + QMBKS + CEONU + trị của công ty. Do đó, mối quan hệ hình CEOKN + TOP5 + ROA + TUOI + chữ U ngược được tìm thấy. Tương tự, TSCĐ + TTR + QMCT + µit Gedajlovic và Shapiro (1998) cũng cho thấy Trong đó: Tobin’s q: Giá trị của doanh có mối quan hệ phi tuyến giữa quyền sở hữu nghiệp, QMHĐQT: Quy mô hội đồng, tập trung và hiệu quả của một công ty. Tuy TVHĐQTDL: Thành viên hộiđồ ng quản nhiên, Hassan và cộng sự (2014), không tìm trị độc lập, QMBKS: Quy mô ban kiểm soát, thấy mối quan hệ phi tuyến giữa sở hữu tập CEONU: Nữ tổng giám đốc điều hành, trung và hiệu quả hoạt động doanh nghiệp CEOKN: Quyền kiêm nhiệm (chủ tịch kiêm ở Malaysia. nhiệm tổng giám đốc), TOP5: Sở hữu tập trung, QMCT: Quy mô công ty, ROA: Lợi H7: Có mối quan hệ phi tuyến giữa sở hữu nhuận trên tài sản, TSCĐ: Tỷ lệ tài sản cố tập trung và hiệu quả hoạt động. định, TUOI: Tuổi của công ty, TTR: Tăng trưởng, α: La số hạng tung độ gốc, µit: La sai 3. Phương pháp nghiên cứu số của mô hình theo i và t. 3.1. Phương pháp tiếp cận • Mối quan hệ phi tuyến giữa sở hữu tập Trong nghiên cứu định lượng tác giả sử trung và hiệu quả doanh nghiệp dụng phương pháp ước lượng GMM theo Mô hình được xây dựng dựa trên các nghiên cứu của Arellano và Bond (1991) để công trình nghiên cứu sử dụng hàm bậc hai 6
7. Tạp chí Nghiên cứu Tài chính – Marketing, số 62 – Tháng 4 Năm 2021 để kiểm định mối quan hệ phi tuyến giữa Gedajlovic và Shapiro (1998); Miguel và quản trị công ty và hiệu quả Tobin’s q như cộng sự (2004); Liu và cộng sự (2012). (2) Tobin’s q = α + β1QMHDQT + β2TVHĐQTDL + β3QMBKS + β4CEONU + β5CEOKN + β6TOP5 + β7TOP5BP + β8TUOI + β9ROA + β10TSCĐ + β11TTR + β12QMCT + µit Bảng 1. Tóm tắt các biến nghiên cứu Biến Khái niệm Cách đo lường Biến phụ thuộc Tobin’s q Hiệu quả hoạt động công ty ((Giá trị vốn hóa thị trường + Tổng tài sản) – Giá trị sổ sách vốn cổ phần)) / Tổng tài sản QMHĐQT Quy mô HĐQT Ln (số lượng thành viên trong HĐQT) TVHĐQTDL Thành viên HĐQT độc lập Số lượng thành viên HĐQT độc lập/Tổng số thành viên HĐQT CEOKN Quyền kiêm nhiệm Biến giả nhận giá trị là 1 nếu có Chủ tịch kiêm nhiệm Tổng Giám đốc và ngược lại thì nhận giá trị là 0 TOP5 Sở hữu tập trung Tổng phần trăm sở hữu cổ phần của các cổ đông lớn (có tỷ lệ nắm giữ cổ phần từ 5% trở lên bao gồm cả cổ đông nội bộ và cổ đông bên ngoài) QMBKS Quy mô ban kiểm soát Ln (tổng số thành viên trong BKS) CEONU Nữ tổng giám đốc điều hành Biến giả nhận giá trị là 1 nếu có nữ tổng giám đốc điều hành ngược lại nhận giá trị là 0 Các biến kiểm soát QMCT Quy mô công ty Ln (tổng tài sản) TSCĐ Tài sản cố định Tổng tài sản cố định / Tổng tài sản TTR Tăng trưởng (Giá trị sổ sách tổng tài sản năm nay – giá trị sổ sách tổng tài sản năm trước)/ Giá trị sổ sách tổng tài sản năm trước TUOI Tuổi của công ty Ln (năm nghiên cứu trừ năm thành lập công ty) ROA Lợi nhuận trên tổng tài sản Lợi nhuận sau thuế trên tổng tài sản 7
8. Tạp chí Nghiên cứu Tài chính – Marketing, số 62 – Tháng 4 Năm 2021 3.3. Phương pháp nghiên cứu nội sinh trong mô hình, thậm chí khi chuỗi dữ liệu có tác động dai dẳng. 3.3.1. Dữ liệu nghiên cứu 3.4. Kiểm định kết quả ước lượng theo Dữ liệu được thu thập từ các báo cáo tài phương pháp GMM chính hợp nhất đã kiểm toán và báo cáo thường niên của các công ty niêm yết trên Kiểm định Sargan (hay kiểm định sàn HOSE và HNX trong giai đoạn 10 năm Hansen) sẽ được sử dụng. Kiểm định từ 2008 – 2018 để đảm bảo tính đại diện, Sargan/Hansen xác định tính phù hợp của có thể phản ánh được tình hình hoạt động các biến công cụ trong mô hình GMM. Đây của TTCK Việt Nam. Tác giả chọn số lượng là kiểm định ràng buộc xác định quá mức công ty niêm yết trên hai sàn là 479 công (over-identifying restrictions) hay kiểm tra ty (5.269 quan sát) vì số lượng các công ty sự phù hợp của biến công cụ. Kiểm định niêm yết không đều nhau nên tác giả áp Arellano – Bond (AR) được đề xuất bởi dụng chọn mẫu theo phương pháp phi ngẫu Arellano – Bond (1991) để kiểm tra tính nhiên, tác giả trừ ra tất cả các công ty thuộc chất tự tương quan của phương sai sai số ngành tài chính, ngân hàng và bảo hiểm bởi mô hình GMM ở dạng sai phân bậc 1. Do vì các công ty thuộc ngành này có loại hình đó, chuỗi sai phân khảo sát mặc nhiên có kinh doanh đặc thù riêng, có các quy định tương quan bậc 1, AR(1) nên kết quả kiểm về quản trị doanh nghiệp cũng như các quy định được bỏ qua. Tương quan bậc 2, AR(2) định hiện hành về lập và trình bày các báo để phát hiện hiện tượng tự tương quan của cáo tài chính không hoàn toàn đồng nhất phần dư ở bậc 2. Giả thuyết H0 của kiểm với các công ty thuộc các ngành còn lại định Arellano – Bond là không có tự tương trong toàn bộ mẫu. quan bậc 2 cho phần dư và vì thế giá trị P-value của kiểm định AR(2) càng lớn thể 3.3.2. Phương pháp GMM (Generalized hiện không có tự tương quan bậc 2 cho method of moments) phần dư. Nghiên cứu sử dụng phương pháp hồi quy định lượng GMM mà GMM có 2 dạng 4. Kết quả và bình luận ước lượng thay thế lẫn nhau là ước lượng 4.1. Phân tích thống kê mô tả Dif-GMM và Sys-GMM. Moment điều kiện thêm vào trong ước lượng Sys-GMM được Nghiên cứu sẽ trình bày thống kê mô tả sử dụng tương ứng với mô hình Levels, với biến cho bộ dữ liệu của 479 công ty niêm công cụ là độ trễ khác nhau của các biến nội yết trên sàn chứng khoán Việt Nam giai sinh Blundell và Bond (1998) cho rằng, ước đoạn 2008 – 2018 (trừ biến giả: CEONU, lượng Sys-GMM cho kết quả tốt hơn ước CEOKN) cho dữ liệu bảng cân đối bao gồm lượng Dif-GMM, bởi vì công cụ trong mô 5.269 quan sát. hình Level có dự đoán tốt hơn biến cho biến 8
9. Tạp chí Nghiên cứu Tài chính – Marketing, số 62 – Tháng 4 Năm 2021 Bảng 2. Thống kê mô tả biến giai đoạn 2008 – 2018 Biến Độ lệch chuẩn Giá trị TB Giá trị nhỏ nhất Giá trị lớn nhất TQ 0.4594 0.8562 0.0955 4.8665 TOP5 0.1975 0.4847 0.05 0.88 TVHDQTDL 0.1053 0.3743 0 0.45 QMBKS 0.0848 1.1155 1.0986 1.6094 QMHDQT 0.1564 1.6913 1.6094 2.3979 TTR 22.9148 6.3810 0.01 677.36 QMCT 1.4823 26.9824 21.1540 33.2939 TSCD 0.2132 0.2672 0.0008 0.9764 TUOI 0.6390 3.0111 1.0986 4.5326 ROA 0.9113 0.0602 -1.7393 0.7837 TQ: Hiệu quả hoạt động doanh nghiệp; TOP5: Sở hữu tập trung; TVHDQTDL: Thành viên hội đồng quản trị độc lập; QMBKS: Quy mô ban kiểm soát; QMHDQT: Quy mô hội đồng quản trị; TTR: Tăng trưởng; QMCT: Quy mô công ty; TSCD: Tài sản cố định; TUOI: Tuổi của công ty; Lợi nhuận trên tổng tài sản: ROA. Nguồn: Dữ liệu được tính toán từ phần mềm Stata Theo như số liệu thống kê trong Bảng 2, của công ty 3.01 và lợi nhuận trên tổng tài cho thấy biến phụ thuộc TQ có sự chênh sản là 0.06. lệch về giá trị doanh nghiệp giữa các công 4.2. Kết quả kiểm định tính phù hợp của ty, giá trị trung bình là 0.86 trong khi đó các GMM doanh nghiệp có giá trị nhỏ nhất là 0.10 và giá trị lớn nhất là 4.87. Sở hữu tập trung cũng 4.2.1.Kiểm định mô hình nội sinh như sự đa dạng về sở hữu cổ phần có giá Để kiểm định mô hình nội sinh tác giả sử trị trung bình là 0.48. Riêng thành viên hội dụng kiểm định Durbin-Wu Hausman test. đồng quản trị độc lập có giá trị nhỏ nhất là Kết quả Bảng 3 cho thấy (Chi-sq (5) = 109.005; 0 vì những năm 2008, 2009, 2010, 2011 Nhà p = 0,0000), vì vậy có thể kết luận rằng có tính nước chưa có quy định về TVHĐQTĐL, nội sinh trong mô hình (P.value < α). Hiện giá trị trung bình là 0.37. Quy mô ban kiểm tượng nội sinh làm cho các ước lượng thu soát có giá trị trung bình là 1.12. Quy mô được bằng phương pháp hồi quy tuyến tính hội đồng quản trị có giá trị trung bình là cổ điển OLS, FEM hay REM không còn là 1.69. Đối với các biến kiểm soát thì giá trị ước lượng vững. Để kiểm tra tính phù hợp trung bình của tăng trưởng là 6.38, quy mô của biến nội sinh, ngoại sinh và biến công công ty là 26.98, tài sản cố định 0.27, tuổi cụ, tác giả sử dụng kiểm định “Ivreg2”. 9
10. Tạp chí Nghiên cứu Tài chính – Marketing, số 62 – Tháng 4 Năm 2021 Bảng 3. Kết quả kiểm định Durbin-Wu Hausman test Durbin (score) chi2 (3) = 109.005 (p = 0.0000) Wu Hausman F (3, 5259) = 37.0321 (p = 0.0000) Nguồn: Trích từ phần mềm stata Kết quả hồi quy Ivreg2- Kiểm định sự với sai số của mô hình. Kiểm định biến nội phù hợp của biến nội sinh, ngoại sinh và sinh “Endogeneity test“ có P.value = 0.000 α chứng tỏ biến công sinh gây ra bởi biến quyền kiêm nhiệm. cụ là ngoại sinh, nghĩa là không tương quan Bảng 4. Kiểm định sự phù hợp của biến công cụ và nội sinh “Ivreg2” Iv redundancy test (Lm test of redundancy of specified instruments): 664.430 Chi-sq (15) p-val = 0.000 Sargan statistic (overidentification test of all instruments): 0.616 Chi-sq (2) p-val = 0.7348 Endogeneity test of endogenous regressors: 109.005 Chi-sq (3) p-val = 0.000 Instrumented : QMHDQT TOP5 QMBKS Included instruments : CEOKN TVHDQTDL CEONU Excluded instruments : TUOI TTR QMCT TSCD ROA Nguồn: Trích từ phần mềm stata 4.3. Kết quả kiểm định phương sai sai số thay đổi, tự tương quan và đa cộng tuyến Bảng 5. Kiểm định phương sai sai số thay đổi, tự tương quan và đa cộng tuyến Phương sai sai số thay đổi Tự tương quan Đa cộng tuyến Chi-sq (8) P-value = 0.000 F (1,479) = 54.223 VIF: 1.11 Prob > F = 0.0000 10
11. Tạp chí Nghiên cứu Tài chính – Marketing, số 62 – Tháng 4 Năm 2021 Bảng 5 cho thấy mô hình có phương sai 4.4. Kết quả hồi quy của mô hình quản trị sai số thay đổi, có tự tương quan và mô hình công ty và hiệu quả hoạt động doanh nghiệp không có đa cộng tuyến. Bảng 6. Kết quả hồi quy của quản trị công ty và hiệu quả hoạt động doanh nghiệp niêm yết trên HOSE XHN Biến phụ thuộc TQ [1] [2] [3] [4] [5] [6] 1.3403 0.4122 0.4237 0.4289 0.4178 0.4622 L.TQ (0.057) (0.003) (0.000) (0.000) (0.002) (0.000) -0.0771 0.0309 0.0257 0.0367 0.0363 0.0369 TOP5 (0.401) (0.503) (0.442) (0.425) (0.427) (0.510) 0.1819 0.1683 0.1709 0.1784 0.1555 CEOKN (0.000) (0.000) (0.000) (0.000) (0.000) 0.0406 0.0399 0.0388 0.0476 CEONU (0.337) (0.337) (0.351) (0.292) -0.1516* -0.1537* -0.1733 TVHDQTDL (0.070) (0.066) (0.042) -0.0936 0.8937* QMBKS (0.812) (0.070) 0.1732 QMHDQT (0.445) -0.0506 0.0123 0.0119 0.0112 0.0117 0.0069 TUOI (0.111) (0.390) (0.392) (0.416) (0.403) (0.617) 0.1275 0.0146 0.0178 0.0164 0.0177 -0.0257 QMCT (0.627) (0.680) (0.588) (0.611) (0.580) (0.478) -0.3270 0.1554 0.1438 0.1458 0.5517 0.0884 ROA (0.512) (0.290) (0.274) (0.257) (0.254) (0.446) -0.0353 0.0266 0.0065 0.0044 0.0086 -0.0044 TSCD (0.408) (0.460) (0.858) (0.901) (0.821) (0.917) 0.00048 -0.0001 0.0001 0.0001 0.0001 -0.0002 TTR (0.742) (0.823) (0.827) (0.778) (0.816) (0.466) Số quan sát 4.775 4.775 4.775 4.775 4.775 4.775 Số nhóm 480 480 480 480 480 480 Số biến công cụ 11 99 102 102 102 110 F test - P.value 0.000 0.000 0.000 0.000 0.000 0.000 AR(1) test – P.value 0.088 0.002 0.001 0.001 0.002 0.000 11
12. Tạp chí Nghiên cứu Tài chính – Marketing, số 62 – Tháng 4 Năm 2021 Biến phụ thuộc TQ [1] [2] [3] [4] [5] [6] AR(2) test – P.value 0.191 0.113 0.115 0.125 0.117 0.187 Hansen test – P.value 0.114 0.235 0.162 0.192 0.192 0.127 Ghi chú: Kết quả hồi quy theo phương pháp Sys-GMM với biến phụ thuộc Tobin’SQ (giá trị thị trường) Sở hữu tập trung (TOP5), Quy mô hội đồng quản trị (QMHĐQT), Quyền kiêm nhiệm (CEOKN), Thành viên HĐQT độc lập (TVHĐQTDL), Nữ tổng giám đốc điều hành (CEONU), Quy mô ban kiểm soát (QMBKS), Biến quy mô công ty (QMCT), Tuổi của công ty (TUOI), Lợi nhuận trên tổng tài sản (ROA), Tài sản cố định (TSCD), Tăng trưởng (TTR) , , * đại diện cho mức ý nghĩa thống kê 1%, 5% và 10%. Giá trị trong ngoặc đơn là P.value. Nguồn: Kết quả phân tích từ stata Thảo luận kết quả hồi quy tác giả Detthamrong và cộng sự (2017); Agrawal và Knoeber (1996). Số lượng Hệ số Chủ tịch hội đồng quản trị kiêm nhiệm tổng giám đốc (CEOKN) trong cột TVHĐQTĐL không cần quá nhiều mà chỉ 6 Bảng 6 bằng 0.1555 và có mức ý nghĩa cần đảm bảo tối thiểu 1/3 tổng số thành thống kê là 1%. Kết quả cho thấy quyền viên HĐQT theo Nghị định số 71/2017/ kiêm nhiệm sẽ làm cho hiệu quả hoạt động NĐ-CP và họ phải là những người có khả doanh nghiệp tăng. Kết quả này được ủng năng thực hiện công việc với quan điểm vì hộ bởi các nghiên cứu thực nghiệm Phan lợi ích chung của công ty. Các thành viên Bùi Gia Thủy và cộng sự (2017); Bhagat và độc lập phải là các chuyên gia trong từng Bolton (2008), cho rằng, CEO là những nhà lĩnh vực, có thể phát huy những thế mạnh quản trị và công việc quản trị sẽ thuận lợi chuyên môn trong việc kiểm soát việc đưa nhất khi cấu trúc quản trị công ty trao cho ra các quyết định và giám sát việc thực hiện CEO các quyền hành và khả năng tự quyết quyết định của ban điều hành (Fama & cao. Một khi CEO cũng là chủ tịch HĐQT, Jansen, 1983). Phải là những người có uy cá nhân đó sẽ sẵn lòng làm việc nhiều hơn tín, có kiến thức, kinh nghiệm và địa vị xã cho công ty. Công việc quản trị sẽ tối đa hóa hội và nhìn nhận dưới góc độ lợi ích để thực những hữu dụng của các nhà quản lý khi họ hiện chứ không phải là tuân thủ pháp luật đạt được mục tiêu cho tổ chức hơn là mục cho vấn đề này. đích tư lợi cá nhân (Davis và Schoorman, Hệ số của quy mô ban kiểm soát trong 1997). Quyền kiêm nhiệm tạo ra một phong cột 6 ở Bảng 7 bằng 0.8937 với mức ý thái lãnh đạo rõ ràng và dứt khoát trong nghĩa thống kê 10%. Kết quả mang dấu việc định hình chiến lược và thực thi chiến dương tương đồng với các nghiên cứu của lược công ty. Detthamronga và cộng sự (2017), Nguyễn Hệ số của TVHDQTDL trong cột 6 Bảng Hoàng Minh và Nguyễn Thu Hiền (2014). 6 bằng (-0.1733) với mức ý nghĩa 5%. Kết Quy mô ban kiểm soát càng lớn hiệu quả quả lại tương đồng với nghiên cứu của các hoạt động càng cao. Quy mô ban kiểm 12
13. Tạp chí Nghiên cứu Tài chính – Marketing, số 62 – Tháng 4 Năm 2021 soát lớn đảm bảo năng lực và kinh nghiệm Tuy nhiên, sự tác động của các biến kiểm chuyên môn về việc giám sát tài chính, quản soát như tuổi của công ty, tăng trưởng, tỷ lý rủi ro, năng lực chuyên môn về kế toán, suất lợi nhuận trên tổng tài sản, tài sản cố kiểm toán, quản lý tuân thủ, có đủ khả năng định, quy mô công ty đến hiệu quả hoạt thẩm định, đánh giá các báo cáo rà soát. động của công ty vẫn chưa thể kết luận Kiểm soát hệ thống nội bộ còn có thể hạn được. Có thể một phần do mô hình sử dụng chế sự gian lận của các nhân viên quản lý tài phương pháp GMM để giải quyết nội sinh nên hầu hết các biến kiểm soát không có chính trong công ty. Ban kiểm soát cho phép mức ý nghĩa thống kê. các doanh nghiệp tiếp cận tốt với nguồn tài chính bên ngoài khi cần thiết. 4.5. Kết quả của mối quan hệ phi tuyến giữa sở hữu tập trung và hiệu quả doanh nghiệp Bảng 7. Kết quả mối quan hệ giữa sở hữu tập trung và hiệu quả hoạt động doanh nghiệp niêm yết trên HOSE XHN Biến (1) FEM (2) FEM (3) GMM (4)G MM 0.18253 0.08158 0.0369 0.4612 TOP5 (0.000) (0.600) (0.510) (0.000) 0.10737 -0.0757 TOP5BP (0.500) (0.720) 0.32076 0.32134 0.1555 0.1571 CEOKN (0.000) (0.000) (0.000) (0.000) -0.04641 -0.04709 0.0476 0.0467 CEONU (0.216) (0.210) (0.292) (0.303) -0.06306 -0.06157 -0.1733 -0.1737* TVHDQTDL (0.280) (0.292) (0.042) (0.042) 0.03116 0.03029 0.8937* 0.8726* QMBKS (0.746) (0.753) (0.070) (0.078) 0.09431 0.09574 0.1732 -0.1591 QMHDQT (0.109) (0.104) (0.445) (0.487) 0.01603 0.01561 0.0069 0.0074 TUOI (0.559) (0.570) (0.617) (0.593) 0.42171 -0.04357 -0.0257 -0.0230 QMCT (0.000) (0.000) (0.478) (0.521) 0.42171 0.42352 0.0884 -0.0902 ROA (0.000) (0.000) (0.446) (0.447) 0.21391 0.21585 0.0044 -0.0029 TSCD (0.000) (0.000) (0.917) (0.946) -0.00010 -0.00009 0.0002 -0.0002 TTR (0.686) (0.685) (0.466) (0.509) 13
14. Tạp chí Nghiên cứu Tài chính – Marketing, số 62 – Tháng 4 Năm 2021 Số quan sát 4775 4775 Số nhóm 480 480 Số biến công cụ 110 111 F.test- P.value 0.000 0.000 AR(1) test -P.value 0.000 0.000 AR(2) test- P.value 0.187 0.183 Hansen tes - P.value 0.127 0.120 Ghi chú: *, , biểu thị cho mức ý nghĩa: 10%, 5%, 1%. Nguồn: Kết quả phân tích từ Stata Kết quả ước lượng của mô hình tuyến kinh doanh của các doanh nghiệp tăng lên tính được trình bày ở cột (1) và (3) của nhưng lại không có mức ý nghĩa thống kê. Bảng 7 cho thấy hệ số hồi quy của sở hữu tập trung mang dấu dương ở cột (1) tại 5. Kết luận và hàm ý chính sách kiểm định FEM và có ý nghĩa thống kê tuy 5.1. Kết luận nhiên khi kiểm định GMM ở cột 3 để xử lý nội sinh thì sở hữu tập trung lại không Kết quả cho thấy CEOKN và QMBKS có ý nghĩa thống kê. Kết quả thực nghiệm có mối quan hệ thuận chiều với hiệu quả mối quan hệ phi tuyến thể hiện ở cột 2 và hoạt động doanh nghiệp. TVHDQTDL có cột 4. Kết quả ước lượng của mô hình FEM mối quan hệ ngược chiều với hiệu quả hoạt cột 2 cho thấy TOP5 và TOP5BP mang dấu động doanh nghiệp. Riêng biến CEONU, dương và không có ý nghĩa thống kê. Tuy QMHDQT, TOP5, ROA, TUOI, QMCT và nhiên, GMM cột 4 cho thấy TOP5 có hệ TTR là không có tác động với hiệu quả hoạt số hồi quy là 0.4612 mang dấu dương và động doanh nghiệp. Kết quả hồi quy từ mô có mức ý nghĩa thống kê 1%. TOP5BP có hình thứ 2 cho thấy không tồn tại mối quan hệ số hồi quy là -0.0757 mang dấu âm và hệ phi tuyến giữa sở hữu tập trung và hiệu không có ý nghĩa thống kê. Vì vậy không có quả hoạt động doanh nghiệp. sự tồn tại của mối quan hệ phi tuyến giữa sở 5.2. Gợi ý chính sách hữu tập trung và hiệu quả hoạt động doanh nghiệp dưới dạng hình chữ U ngược. Vì Thứ nhất, Mô hình tách biệt 2 chức năng theo lý thuyết hình chữ U ngược ngụ ý mức về quyền kiêm nhiệm cũng có một số hạn độ sở hữu tập trung tăng lên trong giai đoạn chế. Trước hết, đó là ranh giới trách nhiệm đầu nhưng sau đó giảm khi hiệu quả hoạt có sự không rõ ràng, chồng lấn giữa chủ tịch động kinh doanh của các doanh nghiệp tăng HĐQT, CEO và HĐQT, gây ra sự bối rối lên và kết quả hồi quy này tuy mức độ sở ai mới là người thực sự “cầm chịch” trong hữu tập trung tăng lên trong giai đoạn đầu công ty, gây khó khăn trong điều hành hoạt nhưng sau đó giảm khi hiệu quả hoạt động động công ty, đặc biệt trong thời điểm cần 14
15. Tạp chí Nghiên cứu Tài chính – Marketing, số 62 – Tháng 4 Năm 2021 sự nhất quán về phương hướng. Do đó, để thông tin đặc biệt cho ban kiểm soát, thành mô hình này hoạt động hữu hiệu thì chủ lập một bộ phận kiểm toán nội bộ độc lập tịch HĐQT cần phải tự biết kiềm chế quyền trực thuộc ban kiểm soát để giúp ban thực lực của mình, không can thiệp mạnh và sâu hiện chức năng của mình. vào việc điều hành công ty của CEO – điều Thứ ba,TVH ĐQTĐL hiện chưa qui định này là tương đối khó khăn, đặc biệt khi vị trách nhiệm giám sát việc bổ nhiệm các này bảo thủ và đã trải qua vị trí CEO thành thành viên độc lập. Vì vậy, các TVHĐQTĐL công của công ty. phải có sự độc lập nhất định đối với công ty Thứ hai, Cần có quy định rõ về thể chế không liên quan về tài sản với công ty để của ban kiểm soát để đảm bảo chức năng, tạo ra sự khách quan, vô tư trong quá trình quyền hạn và tính độc lập của ban kiểm soát, hoạt động. không chịu ảnh hưởng của HĐQT hay ban Các công ty nên đưa ra những tiêu chuẩn điều hành. Bên cạnh việc đề ra thể chế ban cao hơn về trình độ chuyên môn vì trình độ kiểm soát một cách rõ ràng, cũng cần đưa và kiến thức chuyên môn của họ giúp công ra các chế tài về việc thực hiện hoặc không ty đạt hiệu quả cao. Thành viên HĐQT phải thực hiện các chức năng quyền hạn của là những người có uy tín và rất sợ mất uy ban kiểm soát để từ đó đảm bảo ban kiểm tín của mình trước công chúng, trước mọi soát thực hiện đúng và hiệu quả chức năng người. Họ phải là những người có kiến thức của họ. Bên cạnh các giải pháp trên doanh tốt, chuyên nghiệp trong lĩnh vực quản trị. nghiệp cũng cần thiết kế một hệ thống TÀI LIỆU THAM KHẢO Agrawal, A., & Knoeber, C. R. (1996). Firm performance and mechanisms to control agency problems between managers and shareholders. Journal of Financial and Quantitative Analysis, 31, 377-397. Aldamen, H., Duncan, K., Kelly, S., McNamara, R., & Nagel, S. (2012). Audit committee characteristics and firm performance during the global financial crisis.Accounting & Finance, 52(4), 971-1000. Amran, N. A. (2011). The Effect of Owner’S Gender And age To Firm Performance: A review on Malaysian Public Listed Family Businesses. Journal of Global Business and Economics, 2(1), 104-116. Bhaumik, S. K., & Selarka, E. (2012). Does ownership concentration improve M & A outcomes in emerging markets? Evidence from India. Journal of corporate finance, 18(4), 717-726. Caramanolis-Cotelli, B. (1995). External and internal corporate control mechanism and the role of the board of directors: A review of the literature Working Paper No 9606. Institute of Banking and Financial Management. Clark, T. (2004). Theories of Corporate Governance. The Philosophical Foundations of Corporate Governance. London and New York: Routledge. Coles, J.L., Daniel, N.D., & Naveen, L. (2008). Boards: does one size fit all?Journal of Financial Economics, 87, 329-356. 15
16. Tạp chí Nghiên cứu Tài chính – Marketing, số 62 – Tháng 4 Năm 2021 Detthamrong, U., Chancharat, N., & Vithessonthi, C. (2017). Corporate governance, capital structure and firm performance: evidence from Thailand.Research in International Business and Finance, 42, 689-709. Donaldson, L. & Davis, J.H. (1991). Stewardship Theory or Agency Theory: CEO Governance and Shareholder Returns. Australian Journal of Management, 16(1), 49-65. Fama, E.F. & Jensen, M.C. (1983). Separation of ownership and control. The Journal of Law and Economics, 15(2), 301-325. Fairlie, R.W. & Robb, A.M. (2009). Gender differences in business performance: evidence from the Characteristics of Business Owners survey. Small Business Economics, 33(4), 375-395. Gedajlovic, E., & Shapiro, D. (1998). Management and ownership effects: Evidence from five countries. Strategic Management Journal, 19(6), 533-553. Glynn, J. J., & Murphy, M. P. (1996). Public management failing accountabilities and failing performance review. International Journal of Public Sector Management, 9(5-6), 125-137. Green, C.P., & Homroy, S. (2018). Female directors, board committees and firm performance.European Economic Review, 102, 19-38. Hassan, H., Hassan, S., Karim, N.A., & Salamuddin, N. (2014). Non Linearity between Ownership Concentration and Firm Value. In Proceedings of the 1st AAGBS International Conference on Business Management 2014 (AiCoBM 2014), 978-981. Haniffa, R., & Hudaib, M. (2006). Corporate governance structure and performance of Malaysian listed companies. Journal of Business Finance & Accounting, 33, 1034-1062. Hoàng Trung Tiến (2019). Tác động của hội đồng quản trị đến hiệu quả ngân hàng. Tạp chí Cơ quan thông tin của Bộ Tài chính. Ho, S.S., Li, A.Y., Tam, K., & Zhang, F. (2015). CEO Gender, Ethical leadership, and Accounting Conservatism. Journal of Business Ethics, 127(2), 351-370. Hồ Thủy Tiên & Hoàng Mạnh Khánh (2020).Minh bạch thông tin và các yếu tố ảnh hưởng – bằng chứng thực nghiệm tại Việt Nam. Tạp chí Nghiên cứu Tài chính – Marketing, 56, 38-56. Hsu, C.S., Kuo, L., & Chang, B.G. (2013). Gender Difference in Profit Performance – Evidence from the Owners of Small Public Accounting Practices in Taiwan. Asian Journal of Finance & Accounting, 5(1), 140-159. Jackling, B., & Johl, S. (2009). Board Structure and Firm Performance: Evidence from India’s Top Companies. Corporate Governance: An International Review, 17, 492-509. Jiang, H., Habib, A., & Smallman, C. (2009). The effect of ownership concentration on CEO compensation- firm performance relationship in New Zealand.Pacific Accounting Review, 2, 104-131. Klein, A. (2002). Audit committee, board of director characteristics, and earnings management. Journal of Accounting and Economics, 33, 375-400. Liu, C., Uchida, K., & Yang, Y. (2012). Corporate governance and firm value during the global financial crisis: Evidence from China. International Review of Financial Analysis, 21, 70-80. Maury, B. (2006). Family ownership and firm performance: Empirical evidence from Western European corporations. Journal of Business Finance & Accounting, 12(2), 321-341. Muniandy, B., & Hillier, J. (2015). Board independence, investment opportunity set and performance of South African firms.Pacific-Basin Finance Journal, 35, 108-124. 16
17. Tạp chí Nghiên cứu Tài chính – Marketing, số 62 – Tháng 4 Năm 2021 Miguel, A., Pindado, J., & Torre, L. (2004). Ownership structure and firm value: new evidence from the Spanish corporate governance system. Strategic Management Journal, 25(12), 1199-1207. Nguyễn Hoàng Minh & Nguyễn Thu Hiền (2014). Trách nhiệm của hội đồng quản trị và hiệu quả doanh nghiệp trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Tạp chí phát triển KH & CN, 17, Q1-2014. Nguyễn, P. (2011). Corporate governance and risk-taking: evidence from Japanese firms.Pac.-Basin Finance J, 19, 278-297. Ngô Nhật Phương Diễm, Phan Thị Huyền & Trần Thị Nguyệt Nga. (2020).Các đặc điểm bên trong công ty tác động đến chất lượng thông tin báo cáo tài chính: Bằng chứng thực nghiệm tại Việt Nam. Tạp chí Nghiên cứu Tài chính – Marketing, 58, 27-39. Phan Thị Huyền,Ngô Nhật Phương Diễm, Trần Thị Nguyệt Nga, Nguyễn Thị Anh Vân & Nguyễn Khắc Hiếu (2020). Ảnh hưởng của đổi mới đến kết quả hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp tại Thành phố Hồ Chí Minh. Tạp chí Nghiên cứu Tài chính – Marketing, 56, 5-64. Phan Bùi Gia Thủy, Trần Đức Tài & Trần Thị Tú Anh (2017). Ảnh hưởng của đặc điểm tổng giám đốc điều hành đến hiệu quả hoạt động doanh nghiệp. Tạp chí Khoa học Đại học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, 55(4). Rose, C. (2007). Does female board representation influence firm performance?: The Danish evidence. Corporate Governance: An International Review, 15, 404-413. Bhagat, S., & Bolton, B. (2008). Corporate governance and firm performance.Journal of Corporate Finance, 14(3), 257-273. Singh, H., & Harianto, F. (1989). Top Management Tenure, Corporate Ownership Structure and the Magnitude of Golden Parachutes. Strategic Management Journal, 10, 143-156. Shleifer, A. & Vishny, R.W. (1997). A Survey of Corporate Governance. The Journal of Finance, 2,737-783. Thủ tướng Chính phủ (2017). Nghị định số 71/2017/NĐ-CP của Thủ tướng Chính phủ hướng dẫn về quản trị công ty áp dụng đối với công ty đại chúng, ban hành ngày 6/6/2017. Wiwattanakantang, Y. (2001). Controlling shareholders and corporate value: evidence from Thailand. Pacific-Basin Finance Journal, 9, 323-362. Yermack, D. (1996). Higher market valuation of companies with a small board of directors. Journal of Accounting and Economics, 40(2), 185-211. 17