Thực trạng nhu cầu nhân lực phi tài chính trong ngành ngân hàng

Nội dung text: Thực trạng nhu cầu nhân lực phi tài chính trong ngành ngân hàng

1. 6. THỰC TRẠNG NHU CẦU NHÂN LỰC PHI TÀI CHÍNH TRONG NGÀNH NGÂN HÀNG ThS, NCS. Trần Thế Nam - Vũ Thị Mẫn - Khoa QTKD – UFM Tóm tắt Trong bối cảnh CMCN 4.0 đang phát triển rất mạnh mẽ và Việt Nam đang trên đà gia nhập thì ngành ngân hàng Việt Nam đã đón đầu làn sóng, đang có xu hướng trở thành ngân hàng số, vì vậy đã chủ động nghiên cứu, đầu tư phát triển nhiều ứng dụng công nghệ 4.0 trong sản phẩm, dịch vụ, hoạt động và quản trị. Ngân hàng sử dụng các ứng dụng công nghệ vào tính toán, lưu trữ, tự động hóa quy trình bằng robot, thay cho con người. Chính vì vậy, các ngân hàng hầu hết đang có xu hướng cắt giảm nhân lực một cách mạnh mẽ, đặc biệt là nhân lực phi tài chính. Tuy nhiên, nhân lực liên quan đến ngành công nghệ thông tin lại đang được các ngân hàng tuyển dụng nhiều hơn so với các năm trước nhưng số lượng không đáng kể. Bên cạnh đó, bước sang năm 2020, đại dịch Covid-19 lại bất ngờ ập đến khiến cho kinh tế toàn cầu, không ngoại trừ Việt Nam, bị ảnh hưởng nặng nề trong đó có ngành ngân hàng. Để thích nghi và giải quyết khó khăn, các ngân hàng đã tiếp tục cắt giảm nhân lực và cho thấy nhu cầu nhân lực phi tài chính tại các ngân hàng đang trên đà đi xuống. Tình trạng các ngân hàng thừa nhân lực đại trà nhưng lại thiếu nhân lực chất lượng cao, vì vậy các ngân hàng và nhà trường cần phải gia sức đào tạo chất lượng nhân lực phi tài chính, đặc biệt là các ngành liên quan đến công nghệ thông tin để đưa ra các chiến lược, giải pháp đẩy lùi những khó khăn hiện nay và thích nghi với xu hướng. Từ khoá: Nhân lực, ngân hàng, phi tài chính 1. Tổng quan lý thuyết Theo nghĩa hẹp: Nhân lực là nguồn lực của mỗi con người mà nguồn lực này bao gồm thể lực và trí lực. Thể lực chỉ sức khoẻ của thân thể nó phụ thuộc vào sức vóc, tình trạng sức khoẻ của từng con người, mức sống, thu nhập, chế độ ăn uống, chế độ làm việc và nghỉ ngơi, chế độ y tế. Thể lực con người còn phụ thuộc vào tuổi tác, thời gian công tác, giới tính Trí lực chỉ sức suy nghĩ, sự hiểu biết, sự tiếp thu kiến thức, tài năng, năng khiếu cũng như quan điểm, lòng tin, nhân cách của từng con người. Từ xưa tới nay, trong sản xuất kinh doanh, việc tận dụng các tiềm năng về thể lực của con người là chủ yếu, thường xuyên và có thể coi như đã được khai thác gần tới mức cạn kiệt. Sự khai thác các tiềm năng về trí lực của con người còn ở mức mới mẻ, chưa bao giờ cạn kiệt, vì đây là một kho tàng còn nhiều bí ẩn của mỗi con người. Theo nghĩa rộng: Xét tại bất cứ một tổ chức, doanh nghiệp nào thì Nhân lực là toàn bộ NNL của tổ chức, doanh nghiệp đó. Do đó, có thể nói Nhân lực của một tổ chức bao gồm tất cả những người lao động làm việc trong tổ chức đó. Thuật ngữ “nhân lực” 48
2. hay "nguồn nhân lực" đã không còn xa lạ ở Việt Nam trong những năm gần đây. Đó cũng chính là bởi vai trò của nó đối với tất cả các ngành. Nếu chỉ nói về lĩnh vực kinh tế, ta không thể phát triển, không thể có lợi nhuận một cách hiệu quả nếu như nhân lực không đồng bộ với sự phát triển của máy móc, khoa học kỹ thuật - đó gần như là quy luật của tất cả các nền kinh tế. Như vậy, có thể hiểu nhân lực được hiểu là toàn bộ khả năng về thể lực và trí lực của con người được vận dụng trong quá trình lao động sản xuất. Nó cũng được xem là sức lao động của con người – một nguồn lực quý giá nhất trong các yếu tố sản xuất của các tổ chức. Ngoài ra, NNL của tổ chức còn bao gồm tất cả các phẩm chất tốt đẹp, kinh nghiệm sống, óc sáng tạo và nhiệt huyết của mọi người lao động làm việc trong tổ chức. 2. Thực trạng Cuộc CMCN 4.0 đang có tác động sâu rộng đến mọi ngành nghề và ngân hàng cũng không nằm ngoài vòng ảnh hưởng của cuộc cách mạng này. Trong tương lai, hệ quả rõ ràng nhất bởi tác động của CMCN 4.0 đến lĩnh vực ngân hàng chính là các hệ thống ngân hàng truyền thống sẽ dần bị thay thế bởi các ngân hàng công nghệ hiện đại. Trong điều kiện đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, đặc biệt khi Việt Nam đang trong thời kỳ của cuộc CMCN 4.0, vấn đề nguồn nhân lực được xem là khâu đột phá, nhân lực được thay dần bởi những máy móc, thiết bị, robot, Để trở thành ngân hàng số, điều này khiến cho nhu cầu nhân lực tại các ngân hàng có xu hướng giảm dần. Bởi lẽ, các ngân hàng có xu hướng sử dụng các ứng dụng công nghệ vào tính toán, lưu trữ, tự động hóa quy trình bằng robot, Chính vì vậy, nhân lực tài chính sẽ được giảm thiểu, thay vào đó là nhân lực liên quan đến công nghệ thông tin như phát triển ứng dụng DevOPs, lập trình, phân tích dữ liệu, công nghệ đám mây UX/UI, nhưng số lượng tăng lên không đáng kể, vì vậy nhìn chung số lượng nhu cầu nhân lực phi tài chính cũng đang có xu hướng giảm dần. Theo báo cáo của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), nhu cầu nhân lực ngành Tài chính ngân hàng giai đoạn 2016 - 2020 của Việt Nam là trên 1,6 triệu người và đến năm 2020, tổng số nhân lực làm việc trong ngành Ngân hàng khoảng 300.000 người. Những thách thức lớn và hiện hữu của ngành Ngân hàng trước CMCN 4.0, là khan hiếm nguồn nhân lực chất lượng cao (Jan Smit, Stephan Kreutzer, Carolin Moeller & Malin Carlberg, 2016). Với sự tác động của CMCN 4.0 đến lĩnh vực ngân hàng là xu hướng ngân hàng số ngày càng phát triển do đó rất cần nguồn lao động công nghệ thông tin 49
3. (CNTT) để đáp ứng được xu hướng công nghệ số (Brett King, 2017). Hệ thống ngân hàng truyền thống sẽ dần bị thay thế bởi các ngân hàng hiện đại, sự thu hẹp của các văn phòng giao dịch sẽ làm giảm một số vị trí việc làm tại ngân hàng như: giao dịch viên, bán lẻ Thậm chí, một số nhóm nghề này có khả năng bị thay thế hoàn toàn bởi tự động hóa, robot Điều này khiến cho nhu cầu nhân lực trong lĩnh vực ngân hàng, đặc biệt là nhu cầu phi tài chính ở khâu chăm sóc khách hàng, giao dịch, bị giảm mạnh. Và theo thống kê của Thời báo Kinh doanh tại 10 ngân hàng: Vietcombank, VietinBank, BIDV, VPBank, OCB, TPBank, MB, VIB, Techcombank có sự xáo trộn nhân sự rõ rệt trong năm 2019. Thống kê của BizLIVE từ BCTC hợp nhất quý II/2020 của 19 ngân hàng cho thấy, trong 6 tháng qua, có tới 8/19 ngân hàng đã tiến hành cắt giảm nhân sự với tổng số lượng sụt giảm tới gần 7.000 người. HĐQT Techcombank mới đây đã thông qua đơn từ nhiệm của ông Nguyễn Lê Quốc Anh - Tổng Giám đốc Techcombank; VPBank vừa công bố miễn nhiệm nhân sự cấp cao là Phó Tổng Giám đốc kiêm Giám đốc Khối Tín dụng tiểu thương, Phó Tổng Giám đốc thường trực kiêm Giám đốc điều hành cao cấp; Không chỉ nhân sự cấp cao, cắt giảm nhân sự lớn cũng diễn ra ở một số ngân hàng. Riêng năm 2019, như VPBank đã giảm hơn 2.000 người, NCB giảm 500 người; hàng loạt ngân hàng khác như OCB, VietinBank, ACB, SHB, Saigonbank cũng cắt giảm nhân sự, với tổng lượng cắt giảm lên tới hơn 4.000 người. Việc cắt giảm nhân sự được ghi nhận là một trong những động thái tái cấu trúc của nhà băng để phục vụ cho chiến lược phát triển của mình. Bảng 1: Biến động nhân lực tại các ngân hàng Biến động nhân lực (người) STT Ngân hàng Năm 2019 Nửa đầu năm 2020 1 VPBank -1.986 -Hơn 4200 2 VietinBank -454 -345 3 OCB -307 -215 4 ACB -168 -129 5 BIDV -138 -129 (Theo thống kê của Thời báo Kinh Doanh) Theo thống kê biến động nhân lực cho thấy, vào năm 2019 và đầu năm 2020, nhiều ngân hàng nằm trong top quy mô nhân sự lớn đang có xu hướng cắt giảm nhân 50
4. sự, đặc biệt là nhân lực phi tài chính, đứng đầu là ngân hàng VPBank giảm gần 2.000 người vào năm 2019. Điều này cho thấy, nhu cầu nhân lực phi tài chính của các ngân hàng cũng sẽ giảm một cách rõ rệt. Các ngân hàng Việt Nam đang có xu hướng và mong muốn trở thành ngân hàng số, chính vì vậy các công nghệ kỹ thuật sẽ thay thế con người trong sản phẩm, dịch vụ, hoạt động và quản trị. Bên cạnh hàng loạt ngân hàng mạnh tay cắt giảm nhân sự thì cũng có vài ngân hàng vẫn tiếp tục tuyển dụng nhân sự nhưng quy mô tuyển không lớn, có thể kể đến vài cái tên như ABBank, VietBank, Vietinbank, Vietcombank, Oceanbank, OCB, VIB Điển hình như Ngân hàng Quân đội tăng thêm gần 500 người trong 6 tháng, Ngân hàng Sacombank tăng hơn 200 người Và nguồn nhân lực tuyển dụng chiếm phần lớn liên quan đến các lĩnh vực công nghệ thông tin để đáp ứng xu hướng ngân hàng số. Trước đó, tại ĐHĐCĐ thường niên năm 2020, ông Nguyễn Đức Vinh, Tổng giám đốc ngân hàng cho biết, do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, nguồn thu của ngân hàng bị ảnh hưởng, riêng mảng tín dụng tiêu dùng xác định ngừng tăng trưởng để kiểm soát cho vay. Bên cạnh đó, do tham gia vào chương trình giảm lãi suất cho vay nên NIM của ngân hàng giảm khoảng 0,2%. Theo đó, để bù đắp, ngân hàng phải tìm cách giảm chi phí vốn, cắt giảm chi phí hoạt động. Dù nhân sự bị cắt giảm khá mạnh nhưng thu nhập bình quân nhân viên ngân hàng lại tăng nhẹ 4,5%, lên 21,9 triệu đồng/tháng. Tương tự, nhân sự tại MBBank cũng giảm 722 người, tương đương 4,6% so với đầu năm. Dù vậy, thu nhập bình quân nhân viên lại tăng từ 26,9 triệu đồng/tháng trong 6 tháng đầu năm 2019 lên 28,4 triệu đồng/tháng trong 6 tháng đầu năm nay. Trước những khó khăn mà đại dịch Covid 19 bất ngờ mang lại đó, để giảm thiểu chi phí các ngân hàng buộc phải cắt giảm nhân lực và nhu cầu tuyển dụng cũng trên đà giảm một cách nghiêm trọng. Qua biến động nửa đầu năm nay, dự kiến Agribank vẫn là thành viên có lượng nhân sự lớn nhất trong hệ thống NHTM Việt Nam. Tiếp đến là BIDV, VietinBank, trong khi VPBank đứng trên Vietcombank về số lượng cán bộ nhân viên, Sacombank cũng là địa chỉ có lượng lao động lớn hàng đầu trong hệ thống 51
5. Hình 1: Số lượng nhân sự của các ngân hàng cuối tháng 6 năm 2020 (Nguồn: Thống kê của BizLIVE từ BCTC hợp nhất quý II/2020) Tại Eximbank, đến cuối tháng 6/2020, tổng số nhân sự ở mức 5.938 người, giảm 403 người, tương đương 6,4% so với đầu năm. MB giảm nhân sự từ 15.691 người xuống 14.969 người. Sacombank cũng tinh giản biên chế, tái cấu trúc bộ máy, giảm gần 600 nhân viên trong 6 tháng, còn gần 18.640 người. PG Bank cũng cho biết sẽ không tuyển dụng thêm nhân sự năm 2020, chỉ điều chuyển nhân sự nội bộ và tuyển dụng bổ sung nhân sự nghỉ việc. Đồng thời, ngân hàng sẽ thực hiện cơ cấu lại các điểm giao dịch kém hiệu quả. TPBank, sau khi số lượng nhân viên tăng trong 4 tháng đầu năm, Tổng giám đốc Nguyễn Hưng chia sẻ sẽ dừng tuyển mới và không tăng lương cho người lao động trong năm nay. Theo báo cáo nhu cầu tuyển dụng nhân sự trung và cao cấp tại thị trường Việt Nam quý II của Navigos Search, các ngân hàng vẫn đang trong giai đoạn rà soát các chi phí vận hành theo chỉ đạo của Thống đốc, dẫn đến việc nhu cầu tuyển dụng chững lại và chưa có dấu hiệu tái khởi động, đặc biệt đối với phân khúc tuyển dụng ứng viên cao cấp. Điều này cho thấy, tính đến thời điểm hiện tại hầu hết các ngân hàng đang có xu hướng cắt giảm nhân sự qua các năm và nhu cầu tuyển dụng nhân sự cũng bị chững lại, nhiều ngân hàng sẽ không tuyển dụng thêm nhân lực cả nhân lực tài chính và nhân lực phi tài chính trong năm 2020. Và Ernst&Young dự báo rằng đến khoảng năm 2020 - 2022, các ngân hàng vẫn sẽ tiếp tục tiến hành cắt giảm từ 20 - 30% nhân sự. Dù vậy, trong bối cảnh nhiều ngân hàng buộc phải cắt giảm nhân sự hoặc hạn chế tuyển mới do khó khăn bởi đại dịch Covid-19 thì một số ngân hàng vẫn tiếp tục tuyển 52
6. mạnh nhân sự mới trong 6 tháng đầu năm điển hình như nhóm ngân hàng vốn Nhà nước, trong 6 tháng đầu năm 2020, nhân sự Vietcombank tăng thêm hơn 1.000 người. Trong kế hoạch, ngân hàng dự kiến tăng quy mô nhân viên thêm 12%. BIDV cũng thông báo tuyển nhân sự tại hơn 40 vị trí từ đầu năm, chủ yếu là nhân viên tín dụng, công nghệ thông tin để phù hợp với xu hướng ngân hàng số hiện nay. Đồng thời, đối với phân khúc nhân viên và chuyên viên, tại các ngân hàng từ quý II đã bắt đầu xuất hiện xu hướng tuyển dụng ồ ạt các vị trí kinh doanh để phục vụ cho dịch vụ bán chéo (cross sales) các sản phẩm bảo hiểm nhân thọ. Đây cũng là một tín hiệu đáng mừng trong bối cảnh thị trường việc làm tại Việt Nam vẫn đang chịu tác động nặng nề từ dịch Covid-19. 3. Nguyên nhân Những tiến bộ về kỹ thuật công nghệ đang làm thay đổi cấu trúc, phương thức hoạt động và cung cấp nhiều dịch vụ hiện đại của hệ thống ngân hàng, hình thành những sản phẩm dịch vụ tài chính mới như M-POS, Internet banking, Mobile Banking, công nghệ thẻ chip, ví điện tử ; tạo thuận lợi cho người dân trong việc sử dụng dịch vụ ngân hàng hiện đại và tiết kiệm được chi phí giao dịch. Hệ thống ngân hàng truyền thống sẽ dần bị thay thế bởi các ngân hàng hiện đại, sự thu hẹp của các văn phòng giao dịch sẽ làm giảm một số vị trí việc làm tại ngân hàng như: giao dịch viên, bán lẻ Thậm chí, một số nhóm nghề này có khả năng bị thay thế hoàn toàn bởi tự động hóa, robot Điều này khiến cho nguồn nhân lực trong lĩnh vực ngân hàng bị cắt giảm mạnh đặc biệt là nhân lực phi tài chính. Chính vì vậy, nhu cầu nhân lực tại các ngân hàng cũng giảm mạnh. Bên cạnh sự bùng nổ của công nghệ, thì đầu năm 2020 đại dịch Covid-19 lại bất ngờ ập đến khiến cho kinh tế toàn cầu, không ngoại trừ Việt Nam bị ảnh hưởng nặng nề. Và Dịch Covid-19 diễn biến khá phức tạp, tác động xấu đến nền kinh tế khiến môi trường hoạt động kinh doanh của ngân hàng gặp nhiều khó khăn. Thêm vào đó ngành Ngân hàng cũng phải thực thi nhiều chính sách hỗ trợ các ngành nghề kinh doanh khác bị tác động bởi dịch bệnh. Dịch bệnh Covid-19 đã ảnh hưởng tới hoạt động ngân hàng, bộc lộ một cách rõ nét, có thể ghi nhận đến thời điểm này ở một số khía cạnh như: Hoạt động tác nghiệp hàng ngày; Tăng trưởng dư nợ tín dụng; Lợi nhuận; và Nợ xấu. Chính vì vậy, để giảm thiểu chi phí, giải quyết khó khăn, các ngân hàng đều có xu hướng cắt giảm nhân lực một cách mạnh tay và nhu cầu tuyển dụng nhân lực phi tài chính giảm một cách rõ rệt. 53
7. Ngoài ra, nguyên nhân dẫn đến nhu cầu tuyển dụng nhân lực phi tài chính của các ngân hàng giảm một cách rõ rệt. một phần là do nhân lực chất lượng chưa cao. Song khách quan mà nói, trong khi nguồn nhân lực được đào tạo từ các trường đại học là rất lớn nhưng đang thiếu đi nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt trong một số lĩnh vực như quản lý, quản trị rủi ro, đầu tư quốc tế, hoạch định chiến lược Nhiều ngân hàng thiếu đội ngũ quản trị điều hành, lãnh đạo có trình độ chuyên môn, khả năng phân tích, am hiểu luật pháp và độc lập xử lý các vấn đề thực tế. Trình độ chuyên môn, khả năng lập dự án, tầm nhìn chiến lược của đội ngũ giám đốc chưa đáp ứng yêu cầu cạnh tranh và hội nhập nhưng năng lực nhân lực lại không đủ để đáp ứng những nhu cầu đó để có thể đưa ra các giải pháp, chiến lược đúng đắn giúp ngân hàng giải quyết những khó khăn mà dịch Covid 19 mang lại. Vì vậy, đa số các ngân ngành rơi vào tình trạng dư thừa nhân lực nhưng lại thiếu nhân lực chất lượng cao. Điều này khiến cho thực trạng các ngân hàng cắt giảm nhân sự rất lớn và nhu cầu tuyển tuyển những nhân lực phi tài chính thấp. Bởi lẽ, thực trạng cho thấy các ngân hàng cần nhân lực chất lượng cao. 4. Giải pháp Phía ngân hàng Hiện nay, dưới sự tác động của công nghệ 4.0 đồng thời sự ập đến bất ngờ của đại dịch Covid 19 đã khiến cho các ngân hàng tại Việt Nam có xu hướng dư thừa nhân lực. Nhưng lại thiếu những nhân lực chất lượng cao để có thể đưa ra các giải pháp đúng đúng giải quyết những khó khăn. Chính vì vậy, giải pháp mang tính lâu dài là nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phi tài chính nói riêng và nhân lực nói chung, đáp ứng yêu cầu cho ngành ngân hàng. Các ngân hàng cần chủ động thực hiện việc đánh giá chất lượng đào tạo hằng năm, rà soát và xây dựng các chương trình đào tạo nghiệp vụ theo yêu cầu của công việc và theo nhu cầu học hỏi nâng cao kỹ năng nghiệp vụ của nhân viên Xây dựng chiến lược đào tạo nguồn nhân lực: Để thực hiện được điều này, thiết nghĩ NHNN cần nghiên cứu xây dựng chiến lược đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, giao cho hai cơ sở đào tạo có uy tín ở trong nước trực thuộc NHNN là Học viện Ngân hàng và Đại học Ngân hàng TP.HCM làm đầu mối giúp NHNN nghiên cứu xây dựng chiến lược nguồn nhân lực cho ngành ngân hàng. Theo đó, cần dự báo nguồn nhân lực trong từng thời kỳ để có kế hoạch đào tạo; xây dựng chương trình đào tạo khung trên cơ sở chuẩn mực quốc tế; xây dựng bộ giáo trình chuẩn theo tiêu chuẩn ở những quốc 54
8. gia phát triển có chỉnh sửa cho phù hợp trong điều kiện cụ thể ở VN; chuẩn hóa đội ngũ giảng viên, cán bộ viên chức ngành ngân hàng Mở rộng đào tạo và hợp tác quốc tế nguồn nhân lực: Quá trình hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, để tiếp cận với trình độ khoa học của các nước tiên tiến trên thế giới, cũng như đẩy mạnh giao lưu học hỏi giữa các ngân hàng của các nước; thiết nghĩ các cơ sở đào tạo chuyên ngành tài chính ngân hàng, NHNN và các NHTM cần quan tâm hơn nữa đến việc gởi cán bộ công nhân viên của mình đi đào tạo, giao lưu học hỏi tại các cơ sở đào tạo, ngân hàng trung ương và các NHTM ở một số nước có nền kinh tế phát triển. Qua học hỏi, cán bộ sẽ tiếp thu được những kiến thức, kinh nghiệm của bạn để có thể ứng dụng vào thực tiễn ở VN. Tiếp tục mở rộng liên kết và hợp tác với các trường đại học, đặc biệt là các trường đại học danh tiếng trên thế giới để đào tạo đại học và sau đại học chuyên ngành tài chính ngân hàng, quản trị kinh doanh, từ đó đào tạo ra được nguồn lao động có trình độ chuyên môn cao cho ngành ngân hàng Phía trường đại học và bộ giáo dục đào tạo Đối với các trường đào tạo ngành tài chính - ngân hàng cần xây dựng lại khung chương trình giảng dạy phù hợp hơn với thực tế, để làm được điều này, các trường cần phải có sự phối hợp với các ngân hàng. Do các ngân hàng có nhiều vị trí tuyển dụng, cần có khung đào tạo riêng đối với từng vị trí để sau này ra trường các sinh viên có thể đảm nhận được công việc ngay theo nhu cầu của nhà tuyển dụng. Các trường cần xây dựng chỉ tiêu tuyển sinh phù hợp với nhu cầu thị trường, tránh trường hợp chỉ đào tạo chạy theo số lượng dẫn đến tình trạng thất nghiệp của sinh viên tài chính - ngân hàng như hiện nay. Bộ Giáo dục và Đào tạo cần xây dựng cơ chế kiểm tra, giám sát hiệu quả và chất lượng đào tạo sinh viên, qua đó, điều chỉnh chỉ tiêu đào tạo phù hợp với quy mô và khả năng của mỗi đơn vị đào tạo. Nâng cao chất lượng đào tạo ngành công nghệ thông tin để đáp ứng với xu hướng ngân hàng số hiện nay. Các trường không chỉ đổi mới chương trình đào tạo, phương thức giảng dạy cũng cần được đổi mới mạnh mẽ. Trong thời kỳ kỹ thuật số như hiện nay, các trường đại học cũng cần nghiên cứu, bổ sung thêm các chuyên ngành đào tạo các nghề về công nghệ thông tin, blockchain, trí tuệ nhân tạo để đáp ứng về nhu cầu nhân lực trong CMCN 4.0 Đồng thời, chú trọng trang bị các kỹ năng mềm cho sinh 55
9. viên, trình độ ngoại ngữ, khả năng làm việc nhóm, kỹ năng CNTT và khả năng sáng tạo để phục vụ công việc sau này. Tài liệu tham khảo Nhiều ngân hàng cắt giảm hàng nghìn nhân sự 6 tháng đầu năm. Retrieved from nam-20200808104338575.chn (truy cập ngày 07/11/2020) Chịu tác động bởi dịch Covid-19, ngân hàng tự “siết” lợi nhuận. Retrieved from loi nhuan324612.html?fbclid=IwAR26CO7qEeLgD1nWdPmIp8vpKFnRKjQWgz sIh2yHTE8BCpjLivkRbgxmf0 (truy cập ngày 08/11/2020) Ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 đối với hoạt động ngân hàng Việt Nam - Những khó khăn và giải pháp. Retrieved from cua-dich-benh-covid-19-doi-voi-hoat-dong-ngan-hang-viet-nam-nhung-kho- khan-va-giai phap.htm?fbclid=IwAR3L9mJCy6gmbAwpQLwkvh2xaJ8exCTz1gWHIU6- buzjbg9ZfsdBngG6bSM (truy cập ngày 08/11/2020) Triển vọng nguồn nhân lực ngành ngân hàng trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0. Retrieved from luc-nganh-ngan-hang-trong-boi-canh-cach-mang-cong-nghiep-40- 310842.html?fbclid=IwAR0WGQ_N3_gvVbYOpU0wN7zfR9cSQGTmcwGZ aE4M4BXtTdHwAdOrTKfR5Uo (truy cập ngày 06/11/2020) Nhân sự ngân hàng dự báo biến động mạnh. Retrieved from 98266.html?fbclid=IwAR2NQ6v2nrQpg7Ml0WONrM_n6mJ4SsN1fNO8A1q oe-eV2DMCKXH5IL-V-Ro (truy cập ngày 07/11/2020) Những biến động nhân lực ngành ngân hàng năm 2019. Retrieved from do%CC%A3ng-nguon-nhan-lu%CC%A3c-nganh-ngan-hang-nam- 2019/?fbclid=IwAR2yGEBnZ3VsWXH4255zUncQnmfAR3jDmJgQTR6zwaI WfqmQWX4KD-15tVw (truy cập ngày 07/11/2020) 56