Ứng dụng của công nghệ blockchain trong giao dịch thanh toán điện tử tại Việt Nam

Nội dung text: Ứng dụng của công nghệ blockchain trong giao dịch thanh toán điện tử tại Việt Nam

1. TẠP CHÍ ISSN: 1859-316X KHOA HỌC CÔNG NGHỆ HÀNG HẢI KINH TẾ - XÃ HỘI JOURNAL OF MARINE SCIENCE AND TECHNOLOGY ỨNG DỤNG CỦA CÔNG NGHỆ BLOCKCHAIN TRONG GIAO DỊCH THANH TOÁN ĐIỆN TỬ TẠI VIỆT NAM APPLICATION OF BLOCKCHAIN TECHNOLOGY IN E-PAYMENT TRANSACTIONS IN VIETNAM NGUYỄN HỮU HƯNG Khoa Kinh tế, Trường Đại học Hàng hải Việt Nam *Email liên hệ: hungnh@vimaru.edu.vn Tóm tắt computer hackers can exploit easily. Blockchain uses encryption technology to improve security. Ngày nay, các giao dịch điện tử đang trở nên phổ By allowing data and information to be widely biến hơn bao giờ hết, đi kèm với xu hướng này là distributed, blockchain technology has created the các cơ hội cũng như thách thức đặt ra về giới hạn backbone of the new Internet, the web3 công nghệ. Công nghệ Block chain ra đời, mạnh generation. Although it was originally devised for mẽ giống như Internet, nhưng không giống như the Bitcoin digital currency, the business and Internet ngày nay, nó lưu trữ các khối thông tin technology community is finding many new uses giống hệt nhau trên mạng của nó. Vì lý do này, for blockchain, one of which is online payment transactions. Knowledge of this new technology một blockchain không thể được kiểm soát bởi bất will be required not only by the developers but by kỳ thực thể đơn lẻ nào cũng như không có một all businesses. In the next 5 to 10 years, điểm lỗi nào. Bằng cách lưu trữ dữ liệu trên mạng, blockchain will change business models in all blockchain loại bỏ các rủi ro đi kèm với dữ liệu types of industries - and perhaps change the way được lưu trữ tập trung. Chuỗi khối mạng thiếu các people work and live. This article outlines the điểm yếu tập trung mà tin tặc máy tính có thể khai current state of blockchain application in digital thác dễ dàng. Blockchain sử dụng công nghệ mã payment transactions in Vietnam and outlines the challenges that Vietnam is facing when applying hóa để cải thiện bảo mật bằng cách cho phép dữ this technology. liệu và thông tin được phân phối rộng rãi, Keywords: Blockchain, e-payment, transactions. blockchain công nghệ đã tạo ra xương sống của Internet mới, thế hệ web3. Trong 5 đến 10 năm tới, 1. Đặt vấn đề blockchain sẽ thay đổi các mô hình kinh doanh trong tất cả các loại ngành công nghiệp - và có lẽ Thương mại là huyết mạch của nền kinh tế toàn cầu, và các ngân hàng từ lâu đã đóng vai trò vai trò thay đổi cách mọi người làm việc và sinh sống. quan trọng trong việc giảm thiểu rủi ro và cung cấp tài Bài viết này chỉ ra thực trạng của việc ứng dụng chính cho thương mại trong nước và quốc tế. Giao blockchain trong giao dịch thanh toán số tại Việt dịch thương mại trực tuyến và tài chính chuỗi cung Nam đồng thời chỉ ra các thách thức mà Việt Nam ứng cung cấp cho các công ty tiền và bảo mật mà họ phải đối mặt khi áp dụng công nghệ này. cần để mua và bán các sản phẩm và dịch vụ trong nước Từ khóa: Blockchain, e-payment, transactions. và xuyên biên giới. Việc sử dụng giao dịch tài khoản Abstract trực tuyến đã tăng lên trong những năm gần đây một Today, electronic transactions are becoming more phần do sự dễ dàng liên lạc và trao đổi thông tin giữa popular than ever, accompanied by this trend of doanh nghiệp qua internet. opportunities and challenges posing on Tuy nhiên, ngay cả với giao dịch tài khoản trực technological limits. Block chain technology was tuyến, vẫn có một nhu cầu mạnh mẽ đối với các dịch born, powerful like the Internet, but unlike today's vụ ngân hàng trong việc cấp vốn, giảm thiểu rủi ro, Internet, it stores identical blocks of information chuyển đổi và khớp dữ liệu. Các dịch vụ ngân hàng on its network. For this reason, a blockchain này nhằm giảm thiểu rủi ro cho các doanh nghiệp vừa cannot be controlled by any single entity nor can và nhỏ mà các tập đoàn lớn phải đối mặt khi giao dịch, there be a single point of failure. By storing data on the network, blockchain eliminates the risks chẳng hạn như rủi ro đối tác, sự khó tuân thủ luật pháp associated with centrally stored data. Network và quy định ở nhiều khu vực pháp lý, rủi ro hàng hóa blockchain lacks centralized vulnerabilities that bị mất mát, hư hỏng trong quá trình vận chuyển và rủi ro ngoại hối. SỐ 67 (8-2021) 123
2. TẠP CHÍ ISSN: 1859-316X KHOA HỌC CÔNG NGHỆ HÀNG HẢI KINH TẾ - XÃ HỘI JOURNAL OF MARINE SCIENCE AND TECHNOLOGY Khi công nghệ thay đổi và sự phổ biến của giao Việc trao đổi dữ liệu thương mại và khả năng kiểm dịch tài khoản trực tuyến đang ngày càng mở rộng, tra lịch sử tín dụng của thương nhân có thể cũng giúp các ngân hàng và tập đoàn yêu cầu các giải pháp cho tăng tốc độ, hiệu quả và bảo mật trong tài chính giữa phép họ vượt qua những điểm khó khăn trong thương người mua, người bán và ngân hàng của họ. Khả năng mại tài chính ngày nay. Việc sử dụng sổ cái phân tán hiển thị trong thời gian thực của các sự kiện dọc theo đã được khám phá trong các lĩnh vực như thanh toán chuỗi cung ứng cho phép các yếu tố kích hoạt tài chính và giải quyết chứng khoán, và những công nghệ này có thể được xác định sớm hơn, có nghĩa là có thể được có thể cũng được sử dụng để cải thiện dịch vụ trong phát hành nhanh hơn. Blockchains cũng có thể giúp giao dịch thương mại. cải thiện xếp hạng tín dụng và rủi ro các thủ tục đánh Ở Việt Nam, thương mai điện tử đang trên đà phát giá. Sự thiếu tích hợp của giao dịch thương mại trực triển mạnh và đang bắt kịp xu hướng trong khu vực và tuyến với chu kỳ thương mại là thiếu minh bạch xung trên thế giới, đi kèm với nó là sự gia tăng chóng mặt quanh thương mại và giao dịch thương mại trực tuyến của các giao dịch thanh toán qua Internet. Vì vậy, câu ngày nay. Thương mại điện tử cũng phải đối mặt với hỏi đặt ra là một công nghệ rất mới như Blockchain thông tin tốn kém và tốn nhiều thời gian, thường là đang và sẽ áp dụng như thế nào trong giao dịch trực với giấy các tài liệu có thể dẫn đến sự chậm trễ trong tuyến ở Việt Nam hiện nay đang là một chủ đề nóng việc chuyển hàng, bắt đầu thanh toán, hoặc giải phóng hổi thu hút nhiều người quan tâm. quỹ như một phần của thỏa thuận tài trợ. Các quy trình thủ công này, cùng với sự thiếu minh bạch, cũng làm 2. Phân tích thực trang giao dịch thanh toán tăng nguy cơ sai sót hoặc thậm chí gian lận trong việc điện tử dựa trên nền tảng Block chain tại sao chép hóa đơn thương mại. Việt Nam Các bên liên quan trong ngành đã nỗ lực để giảm Việc trao đổi dữ liệu thương mại đóng vai trò tác động của một số vấn đề này (chẳng hạn như sự xương sống cho quy trình giao dịch thương mại trực phát triển của nghĩa vụ thanh toán qua ngân hàng tuyến, làm cho nó trở thành điểm khởi đầu lý tưởng [BPO] đối với giao dịch tài khoản mở), nhưng khó cho việc sử dụng các blockchain. Sự chấp thuận và sự khăn với các giải pháp này là hai mặt: thiếu sự chấp phù hợp của dữ liệu được tìm thấy trong các chứng từ nhận và sự gia tăng của các nền tảng khác nhau thiếu thương mại như hóa đơn có thể là nguyên nhân dẫn khả năng tương tác. đến các sự kiện xảy ra sau đó, chẳng hạn như chuyển giao quyền sở hữu hoặc thực hiện thanh toán. Bằng cách tạo điều kiện dễ dàng truy cập dữ liệu và minh bạch đầu cuối của toàn bộ giá trị chuỗi, blockchain có thể tạo ra một sân chơi bình đẳng cho tất cả các bên tham gia vào giao dịch thương mại và tạo điều kiện cải thiện trao đổi thông tin thương mại. Việc thanh toán chứng khoán hoặc lãi chứng khoán được chuyển giao, thường với đồng thời trao đổi tiền, để thực hiện nghĩa vụ hợp đồng. Như một phần của việc thực hiện các nghĩa vụ giao hàng của giao dịch, thanh toán liên quan đến việc chuyển Nguồn: Blockchain, Fintech, and Islamic Finance, Hazik nhượng chứng khoán và khoản thanh toán tương ứng. Mohamed and Hassnian Ali Trên hết, giải quyết là ngày càng tiến tới phương thức Hình 1. Sử dụng Blockchain trong các giao dịch thanh DVP (giao hàng so với thanh toán) - mua trao đổi bảo toán số hóa tại Việt Nam mật và tiền mặt bất hợp pháp và không thể hủy ngang, để giảm thiểu việc người bán và rủi ro của người mua Khi việc sử dụng blockchain trong Giao dịch liên quan đến việc phân phối một tài sản mà không thương mại được giữ lại, tất cả các bên liên quan có nhận được tài sản tương phản tại cùng lúc. Điều này thể tiết kiệm thời gian và nguồn lực bằng cách loại bỏ đôi khi được gọi là việc cung cấp bảo mật phụ thuộc nhu cầu xử lý thủ công và đối sánh dữ liệu mà họ thực hoặc các khoản thanh toán phụ thuộc bằng tiền mặt. hiện ngày hôm nay và cho phép họ tập trung vào các Nói cách khác, việc cung cấp bảo mật sẽ không thực đề xuất chẳng hạn như tạo ra sản phẩm tốt hơn, có thể hiện không đồng thời thanh toán bằng tiền mặt và quan trọng đối với doanh nghiệp tham gia vào thương ngược lại. mại trong nước và quốc tế. Hình 2 mô tả chi tiết các 124 SỐ 67 (8-2021)
3. TẠP CHÍ ISSN: 1859-316X KHOA HỌC CÔNG NGHỆ HÀNG HẢI KINH TẾ - XÃ HỘI JOURNAL OF MARINE SCIENCE AND TECHNOLOGY bên tham gia trong giao dịch thương mại dựa trên Khi đi mua sắm online/offline và quẹt thẻ, một dãy blockchain. Với khả năng hiển thị thời gian thực về nhị phân (chứa thông tin về thẻ của người dùng) các sự kiện dọc theo chuỗi cung ứng, các yếu tố kích phải đi qua 1 chuỗi các công ty, trong đó, có những hệ hoạt tài chính có thể được xác định sớm hơn. Điều này thống đã lạc hậu và thiếu tính cập nhật và mất một có nghĩa là tiền có thể được giải phóng nhanh hơn khoảng thời gian trễ để việc thanh toán được xác nhận. nhiều (giữa người mua và người bán, cũng như với Với ứng dụng công nghệ blockchain, các bên có thể ngân hàng như một phần của thỏa thuận bao thanh không cần tới quá trình thanh toán này vì việc chi trả toán). Ngoài ra, blockchain cho phép khả năng của và thanh toán sẽ đồng thời xảy ra bằng cơ chế hoạt các tác nhân phi ngân hàng (vận chuyển hàng hóa, đại động của sổ cái phân tán. lý hải quan, ) cập nhật vào hệ thống ngay lập tức sau Trong lĩnh vực truy xuất nguồn gốc và mã QR, khi giao dịch được hoàn tất. công nghệ Blockchain đã được áp dụng lên một số Giao dịch thương mại đến các giao dịch tài chính, hàng hóa nông sản tại Việt Nam như vải, nhãn, đào và cả trong nước và quốc tế, liên quan đến tài chính các nhiều sản phẩm khác trong việc gán mã hệ thống của khoản phải thu thương mại và thương mại toàn cầu. blockchain (hash code) lên tất cả các công đoạn của Giao dịch thương mại là một chức năng kinh doanh chuỗi liên kết cho sản phẩm mang mã QR. Điều này cốt lõi cho tất cả các ngân hàng toàn cầu, đặc biệt là cho phép hệ thống xác định chính xác trạng thái của ngân hàng cấp 1. Với tầm quan trọng của nó, nó vẫn sản phẩm trong từng thời điểm như hàng đã đóng gói, còn tụt hậu trong ứng dụng công nghệ của nó và vẫn hàng đã chuyển, hàng đã bán, Ứng dụng công nghệ sử dụng các quy trình thủ công cho các luồng tài liệu Blockchain cho phép người tiêu thụ và nhà quản lý làm trung tâm. Điều này dẫn đến sự gián đoạn trong nắm được toàn bộ quá trình từ sản xuất ra sản phẩm các chu kỳ kinh doanh và sự thiếu minh bạch sẽ khiến đến khi sản phẩm được bán cho người tiêu thụ. Nếu mở cửa cho tội phạm tài chính. Chuỗi cung ứng giữa những dữ liệu sản xuất được cập nhật trung thực (đó nhiều bên rất phức tạp, phân tán, và thiếu sự tin tưởng, là lý do vì sao cần sử dụng IoT) thì bức tranh sản xuất do đó họ rất chậm và cần nhiều bên thứ ba như ngân sẽ hiện ra chính xác. Thông qua đó, người sản xuất hàng và thanh toán bù trừ để tạo điều kiện thuận lợi biết rõ trạng thái sản xuất của mình để điều chỉnh, cho khía cạnh tin cậy và thanh toán bù trừ cho phép nâng cấp và phát triển cũng như làm cho việc giao chuỗi cung ứng thương mại lưu thông. dịch với người tiêu dùng trở nên minh bạch, nhanh chóng và hiệu quả hơn. Tại Việt Nam, Ngân hàng TNHH Một thành viên HSBC Việt Nam (HSBC Việt Nam) và Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) vừa thông báo đã đồng thực hiện thành công một giao dịch bằng thư tín dụng trong nước (LC) bằng tiền đồng trên nền tảng blockchain đầu tiên tại Việt Nam. Giao dịch được thực hiện trên nền tảng Contour, trên cơ sở công nghệ blockchain Corda của R3, là một phần của giai đoạn thử nghiệm Beta của Contour. Thư tín dụng này nhằm hỗ trợ Công ty TNHH Kirby Đông Nam Á (bên mua) mua các sản phẩm tôn mạ sơn từ Công ty Cổ phần Tôn Đông Á (bên bán), Nguồn: Blockchain A Practical Guide to Developing Business, trong đó HSBC Việt Nam đóng vai trò cấp tín dụng- Law, and Technology Solutions, Joseph J. Bambara Paul R. Allen. ngân hàng phát hành và Vietcombank là ngân hàng tư Hình 2. Mối liên hệ giữa chuỗi bán lẻ, ngân hàng và bên vấn/ngân hàng chỉ định. Toàn bộ quy trình của giao cung ứng trong giao dịch thương mại áp dụng dịch tín dụng thư này (ngoại trừ các khoản thanh toán) blockchain được hoàn thành trên một nền tảng duy nhất, Contour, thay vì sử dụng nhiều nền tảng phức tạp khác nhau. Hiện nay, blockchain đã và đang được áp dụng Việc phát hành và cấp tín dụng bằng tiền đồng này được trong một số lĩnh vực như thanh toán chạm (quẹt thẻ), thực hiện thành công chỉ trong vòng 27 phút, nhanh hơn ví điện tử, thanh toán trong các nền tảng ứng dụng nhiều so với các phương thức thanh toán LC truyền (VinID; Shoppee, ) hay thanh toán bằng QR Code. thống, thường mất từ ba đến năm ngày làm việc. S Ố 67 (8-2021) 125
4. TẠP CHÍ ISSN: 1859-316X KHOA HỌC CÔNG NGHỆ HÀNG HẢI KINH TẾ - XÃ HỘI JOURNAL OF MARINE SCIENCE AND TECHNOLOGY Một điểm sáng khác trong giao dịch này là các bên 3. Các nhân tố hỗ trợ cho Blockchain trong đã hoàn thành việc xuất trình hồ sơ điện tử trên giao dịch thanh toán điện tử tại Việt Nam Contour thay vì phải gửi hồ sơ giấy qua đường chuyển Để giúp cải thiện các dịch vụ tài chính thương mại phát nhanh với nhiều bước thủ công, phát sinh nhiều do các ngân hàng cung cấp cho khách hàng của họ, cần chi phí. Bộ chứng từ điện tử đã được xử lý và gửi từ có một số trình hỗ trợ để hệ thống hóa các dịch vụ này. người bán (Tôn Đông Á) thông qua ngân hàng của Việc sử dụng hợp đồng thông minh và sự phát triển của người bán (Vietcombank), ngân hàng phát hành cơ sở hạ tầng thanh toán tức thì là hai những công cụ (HSBC) đến người mua (Kirby Đông Nam Á) trong hỗ trợ này sẽ nâng cao đáng kể lợi ích cho các ngân vòng nửa ngày thay vì khoảng 10 ngày như trước. Hệ thống Contour cũng giúp cho quá trình trao đổi tình hàng, tổ chức tài chính và các doanh nghiệp sử dụng sổ trạng từ chối /chấp nhận của bộ chứng từ của các bên cái phân tán số hóa trong giao dịch thương mại. liên quan trở nên thuận tiện và nhanh chóng hơn. 3.1. Hợp đồng thông minh dựa trên blockchain Tín dụng thư trên nền tảng chuỗi khối của Contour Tính minh bạch của các sự kiện dọc theo chuỗi có nhiều ưu điểm như giảm thiểu tính phức tạp, tăng cung ứng thông qua blockchain là một yếu tố chính cường tính minh bạch, tiết kiệm chi phí, giảm sai sót, của việc thanh toán nhanh hơn và cải thiện tài chính, và hệ thống thông suốt, các bên có thể tự tra cứu thông tăng hiệu quả, giảm rủi ro gian lận và giảm chi phí. tin dựa trên các nút mạng chuyên biệt của mình. Hợp đồng thông minh là các hợp đồng chuyên nghiệp Một ứng dụng khác về blockchain tại các ngân tự thực hiện, tự động thực hiện các chức năng sau khi hàng ở Việt Nam đó là việc Ngân hàng TMCP Quân sự kiện kích hoạt đã diễn ra địa điểm. Chúng là các đội (MB) gần đây đã trở thành ngân hàng hàng đầu hợp đồng tuyến tính có thể bao gồm nhiều bên (người Việt Nam ứng dụng thành công công nghệ chuỗi khối mua, người bán, các ngân hàng, các công ty, ) không bằng cách liên tục xử lý thành công toàn bộ vòng đời thể thay đổi được. của hai giao dịch LC nhập khẩu bằng mạng Contour. Hợp đồng thông minh có thể được coi là tương lai Thay vì thực hiện trên nhiều hệ thống, MB cùng của các giao dịch kinh tế, vì chúng cho phép hiệu quả ngân hàng Bangkok, Thái Lan đã ứng dụng thành công hơn trong các hợp đồng pháp lý thông qua việc giảm công nghệ Blockchain, cho phép thực hiện được trọn việc đánh giá thủ công và bắt đầu các điều khoản hợp vẹn toàn bộ quy trình nghiệp vụ thanh toán LC chỉ trong đồng, giảm thiểu rủi ro thông qua việc loại bỏ lỗi thủ 1 nền tảng sẵn có. Các bên liên quan, bao gồm: nhà xuất công và hóa đơn trùng lặp. Tuy nhiên, luật pháp và khẩu, nhà nhập khẩu, ngân hàng phát hành và ngân quy định những thách thức xung quanh các hợp đồng hàng thông báo đều cùng xử lý trên một hệ thống. thông minh ở nhiều khía cạnh pháp lý, các công ty thì Ưu điểm của công nghệ này so với kĩ thuật truyền cho rằng việc sử dụng các hợp đồng thông minh vẫn thống chính là việc các bên được quản lý trạng thái đang trong giai đoạn chỉ là bằng chứng của một hợp giao dịch của mình theo thời gian thực và được cập đồng. Để đẩy nhanh sự trưởng thành của công nghệ nhật thường xuyên. Điều này đảm bảo tính minh bạch này, các điều khoản hợp đồng thông minh cần được củng như cải thiện hiệu suất và cắt giảm chi phí cho tiêu chuẩn hóa và các ứng dụng hợp đồng thông minh quy trình. Đây có thể nói là một thành công đáng kể B2B quy mô nhỏ cần thành công. trong việc thực hiện một giao dịch quan trọng của thương mại. Điều này thể hiện các nỗ lực cần thiết của 3.2. Cơ sở hạ tầng thanh toán tức thì MB trong ứng dụng công nghệ mới nhằm đem lại trải Sự phát triển của cơ sở hạ tầng thanh toán tức thì nghiệm dịch vụ tốt hơn cho khách hàng. là một yếu tố quan trọng khác giúp sẽ thêm tốc độ và Có thể thấy rằng, mặc dù việc ứng dụng blockchain hiệu quả cho các giao dịch thương mại hiện có thể yêu trong các giao dịch thanh toán điện tử tại Việt Nam vẫn cầu tương tác của con người. Hơn hai mươi quốc gia còn chưa phổ biến và chịu nhiều rào cản, tuy nhiên, các trên khắp thế giới đã đề cập đến cơ sở hạ tầng thanh thành tựu kể trên đã đánh dấu một sự đột phá cho thương toán tức thì (như Ripple và Stellar), và các thị trường mại Việt Nam trong thời đại Cách mạng công nghiệp 4.0 như Úc, Hoa Kỳ, Khu vực đồng tiền chung châu Âu hiện nay, đồng thời chỉ ra tính thích nghi và hội nhập tốt và Châu Á nằm trong quy trình phát triển và thử của Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa, đa phương hóa, nghiệm hệ thống thanh toán tức thời. Với khả năng đem đến cơ hội rất lớn cho Việt Nam để trở thành một gửi và nhận các khoản thanh toán trong nước chỉ trong trong những nền kinh tế có tốc độ tăng trưởng cao nhất vài giây, sự di chuyển của tiền được kích hoạt bởi các trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương trong tương lai. 126 SỐ 67 (8-2021)
5. TẠP CHÍ ISSN: 1859-316X KHOA HỌC CÔNG NGHỆ HÀNG HẢI KINH TẾ - XÃ HỘI JOURNAL OF MARINE SCIENCE AND TECHNOLOGY sự kiện dọc theo chuỗi cung ứng có thể tiến hành 5. Kết luận nhanh hơn, điều này có nghĩa là các công ty vận Công nghệ blockchain đã và đang được triển khai chuyển, cơ quan hải quan và người bán có quyền truy mạnh mẽ tại nhiều lĩnh vực để thúc đẩy phát triển cập nhanh hơn vào quỹ. Thanh toán tức thì cũng có thương mại toàn cầu, trong đó có giao dịch số hóa thể cho phép người mua và người bán nhận được tiền trên nền tảng trực tuyến. Nỗ lực trong việc thực hiện từ các ngân hàng của họ nhanh hơn, điều này có thể giao dịch thương mại sử dụng công nghệ blockchain dẫn đến tối ưu hóa hơn nữa vốn lưu động và mở khóa là một dấu mốc quan trọng trong lộ trình chuyển đổi tính thanh khoản từ chuỗi cung ứng. số, hiện đang là chiến lược then chốt của nền kinh tế 4. Thách thức trong việc ứng dụng công nghệ Việt Nam thời đại công nghệ 4.0. Nhiều cơ hội và blockchain trong giao dịch thanh toán điện tử tiềm năng được mở ra, tuy nhiên, đi kèm với điều đó tại Việt Nam là các thách thức cũng lớn không kém đặt ra cho hệ thống pháp lý, nguồn lực và trình độ khoa học - công Việc áp dụng tài chính thương mại dựa trên nghệ mà Việt Nam cần đáp ứng và thích nghi nhanh blockchain vẫn phải đối mặt với một số thách thức, bao chóng trong bối cảnh số hóa hiện nay. gồm một môi trường pháp lý và quy định không rõ ràng, TÀI LIỆU THAM KHẢO cần phải mở rộng tốc độ và khả năng mở rộng của công [1] Hazik Mohamed and Hassnian Ali, Blockchain, nghệ cũng như thách thức trong việc tạo ra một hiệu Fintech, and Islamic Finance, Walter de Gruyter ứng mạng để thúc đẩy việc áp dụng sổ cái phân tán Inc., Boston/Berlin Publisher, 2019. trong không gian giao dịch. Ngoài ra, các rủi ro về gian [2] Joseph J. Bambara and Paul R. Allen, Blockchain: lận thượng mại với các giao dịch nước ngoài, vấn đề A Practical Guide to Developing Business, Law, bảo mật thông tin thẻ, sự khác biệt trong văn hóa kinh and Technology Solutions, McGraw-Hill doanh, tâm lý chưa sẵn sàng trong việc thay đổi phương Education eBooks, 2018. thức thanh toán từ cả phía người mua và người bán, sự [3] Mark Gates, Blockchain: Ultimate Guide to cạnh tranh với thẻ Credit-Debit Card, rủi ro về an ninh understand Blockchain, Bitcoin, Cryptocurrencies, mạng, hạ tầng cơ sở dữ liệu, cũng là những rào cản Smart Contracts and the future of money, Wise Fox lớn trong việc áp dụng Blockchain trong các giao dịch Publishing, 2017. thanh toán điện tử tại Việt Nam. Nếu Việt Nam và các [4] H. Kim, Báo Nhịp sống kinh tế, truy cập năm 2021 bên liên quan trong ngành làm việc cùng nhau để đáp từ: ứng những khó khăn này, họ sẽ nhận ra những lợi ích viet-dau-tien-ung-dung-blockchain-lien-ngan- hữu hình đáng kể. Sổ cái phân tán có thể đảm bảo sự hang-trong-tai-tro-thuong-mai- minh bạch hoàn toàn của chuỗi giá trị, giảm tỷ lệ sai sót 420201191791683.htm và tín dụng rủi ro, chi phí thấp hơn, cải thiện sự tiện lợi [5] Hải Linh, Báo Vneconomy, truy cập năm 2020 từ: và cung cấp một sân chơi bình đẳng cho tất cả những người tham gia. Điều này có thể giúp các công ty cải blockchain-cho-giao-dich-tai-tro-thuong-mai- thiện tính thanh khoản, nâng cấp quy trình điều chỉnh 20201211095328065.htm và có thêm các cơ hội về tài chính, đồng thời cho phép [6] Nguyễn Tuấn Hoa, Báo Thế giới số, truy cập năm ngân hàng đáp ứng kỳ vọng của khách hàng, hiện đại 2019 từ: hóa hệ thống công nghệ thông tin (CNTT), cho phép cong-nghe-blockchain-co-y-nghia-gi-trong-viec- phát triển các sản phẩm mới, và tránh khâu trung gian. truy-xuat-nguon-goc-hang-hoa/ Trong nền kinh tế Việt Nam, các nhà lập pháp, quản lý [7] Alex Pham, Blockchain Là Gì? Lịch Sử Và Ứng và chính phủ nên khai thác tiềm năng cho sổ cái phân Dụng Của Công Nghệ Blockchain, Báo Bestspyvn, tán trong việc tăng minh bạch và dễ tuân thủ và báo cáo. truy cập năm 2020 từ: Sự hỗ trợ của các cơ quan quản lý về mặt pháp lý sẽ là công cụ để phát triển ổn định các giao dịch tiên tiến, sự củng cố về hành lang pháp lý và hệ thống hành Ngày nhận bài: 31/3/2021 chính là vô cùng quan trọng trong việc ứng dụng nền Ngày nhận bản sửa: 14/4/2021 tảng công nghệ blockchain trong giao dịch thương mại Ngày duyệt đăng: 28/4/2021 tại Việt Nam. S Ố 67 (8-2021) 127