Bài giảng Quản trị ngân hàng thương mại - Chương 6: Quản trị kết quả tài chính của ngân hàng thương mại - Lương Huỳnh Anh Thư

Nội dung text: Bài giảng Quản trị ngân hàng thương mại - Chương 6: Quản trị kết quả tài chính của ngân hàng thương mại - Lương Huỳnh Anh Thư

1. 17/04/2020 TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ ĐỒNG NAI KHOA KẾ TOÁN-TÀI CHÍNH QUẢN TRỊ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI Giảng viên: ThS. Lương Huỳnh Anh Thư CHƯƠNG 6: QUẢN TRỊ KẾT QUẢ TÀI CHÍNH CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1
2. 17/04/2020 MỤC TIÊU CHƯƠNG 6 Sinh viên sẽ nắm được quy định về tài chính của ngân hàng thương mại, các chỉ tiêu đo lường hiệu quả hoạt động của ngân hàng theo thông lệ quốc tế và Việt Nam. 4 Nội dung 6.1.Thu nhập và Chi phí của Ngân hàng 6.2.Lợi nhuận của Ngân Hàng 6.3.Đánh giá hoạt động kinh doanh của Ngân hàng 2
3. 17/04/2020 Chöông 6 Quaûn trò keát quaû taøi chính 1.1.Thu nhập: 1. Doanh thu từ hoạt động kinh doanh của các tổ chức tín dụng là số tiền thu được trong kỳ bao gồm: a) Thu từ hoạt động kinh doanh gồm: thu từ hoạt động tín dụng, thu lãi tiền gửi, thu dịch vụ, thu từ hoạt động kinh doanh ngoại hối và vàng, thu lãi góp vốn, mua cổ phần, thu từ hoạt động mua bán nợ, thu về chênh lệch tỷ giá, thu từ hoạt động kinh doanh khác; Chöông 6 Quaûn trò keát quaû taøi chính b) Thu khác gồm: các khoản thu từ việc nhượng bán, thanh lý tài sản cố định, thu về các khoản vốn đã được xử lý bằng dự phòng rủi ro; thu kinh phí quản lý đối với các công ty thành viên độc lập; thu tiền phạt do khách hàng vi phạm hợp đồng; các khoản thu khác. 2. Bộ Tài chính quy định điều kiện và thời điểm để xác định doanh thu. 3
4. 17/04/2020 7 1.2.Chi phí Chi phí của tổ chức tín dụng là các chi phí chi trả hợp lý phát sinh trong kỳ, bao gồm: 1.2.1.Chi hoạt động kinh doanh: a) Chi phí phải trả lãi tiền gửi; chi phí phải trả lãi tiền vay; chi hoạt động kinh doanh ngoại hối và vàng; chi hoạt động kinh doanh dịch vụ ngân hàng; chi cho việc mua bán cổ phiếu, trái phiếu; chi cho hoạt động mua bán nợ; chi cho hoạt động góp vốn, mua cổ phần; chi về chênh lệch tỷ giá; chi cho hoạt động kinh doanh khác; 1.2.Chi phí 1.2.1. Chi hoạt động kinh doanh: b) Chi trích khấu hao tài sản cố định. Mức trích theo quy định chung đối với các doanh nghiệp; c) Chi đi thuê và cho thuê tài sản; d) Tiền lương, tiền công và chi phí có tính chất lương theo quy định; ñ) Chi bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, kinh phí công đoàn; e) Chi dịch vụ mua ngoài: chi thuê sửa chữa tài sản cố định, vận chuyển, điện, nước, điện thoại, vật liệu, giấy in, văn phòng phẩm, công cụ lao động, phòng cháy chữa cháy, tư vấn, kiểm toán, tiền mua bảo hiểm tài sản, tiền mua bảo hiểm tai nạn con người, chi công tác phí, chi phụ cấp tàu xe đi nghỉ phép theo quy định, chi hoa hồng, đại lý môi giới, uỷ thác và các dịch vụ khác; 4
5. 17/04/2020 1.2.1. Chi hoạt động kinh doanh: g) Các khoản chi kinh doanh khaùc: - Chi bảo hộ lao động. - Chi trang phục giao dịch. - Chi trợ cấp thôi việc cho người lao động theo chế độ quy định. - Chi theo chế độ quy định đối với lao động nữ. - Tiền ăn ca cho cán bộ, nhân viên tổ chức tín dụng. - Chi đóng phí hiệp hội ngành nghề mà tổ chức tín dụng có tham gia. - Chi cho công tác ®¶ng, ®oµn thể tại tổ chức tín dụng. - Chi trích lập các khoản dự phòng và chi tham gia tổ chức bảo toàn tiền gửi hoặc chi đóng bảo hiểm tiền gửi. 9 1.2.1. Chi hoạt động kinh doanh: g) Các khoản chi kinh doanh khaùc: - Chi nghiên cứu khoa học, nghiên cứu đổi mới công nghệ; chi sáng kiến cải tiến; chi đào tạo lao động nâng cao tay nghề, nâng cao năng lực quản lý; chi hỗ trợ giáo dục (nếu có); chi y tế cho người lao động của tổ chức tín dụng theo chế độ quy định. - Chi thưởng sáng kiến cải tiến, tăng năng suất lao động, thưởng tiết kiệm chi phí theo nguyên tắc phù hợp với hiệu quả thực tế đem lại. - Chi cho công tác bảo vệ cơ quan. - Chi cho công tác bảo vệ môi trường. - Chi lễ tân, khánh tiết, tuyên truyền, quảng cáo, tiếp thị, khuyến mại, giao dịch, đối ngoại, chi phí hội họp. - Chi nộp thuế môn bài, thuế sử dụng đất hoặc tiền thuê đất, thuế nhà đất, các loại thuế, phí và lệ phí khác. 10 5
6. 17/04/2020 11 1.2.2.Các chi phí khác của tổ chức tín dụng bao gồm a) Chi nhượng bán, thanh lý tài sản (bao gồm giá trị còn lại của tài sản và các chi phí nhượng bán, thanh lý); b) Chi cho việc thu hồi các khoản nợ đã xoá, chi phí thu hồi nợ quá hạn khó đòi; c) Chi tiền phạt do vi phạm hợp đồng kinh tế; 1.2.2.Các chi phí khác của tổ chức tín dụng bao gồm 12 d) Chi xử lý khoản tổn thất tài sản còn lại sau khi đã bù đắp bằng các nguồn theo quy định tại khoản 4 Điều 12 của Nghị định này; e) Chi các khoản đã hạch toán doanh thu nhưng thực tế không thu được; f) Các khoản chi hợp lý, hợp lệ khác. 6
7. 17/04/2020 Tổ chức tín dụng không được hạch toán vào chi phí hoạt động kinh doanh các khoản sau 1.Các khoản tiền phạt về vi phạm pháp luật do cá nhân gây ra không mang danh tổ chức tín dụng. 2. Các khoản chi không liên quan đến hoạt động kinh doanh của tổ chức tín dụng, các khoản chi không có chứng từ hợp lệ. 3. Các khoản chi do các nguồn kinh phí khác đài thọ. 13 2.Lợi nhuận và trích lập các quỹ 2.1.Lợi nhuận thực hiện Lợi nhuận của tổ chức tín dụng là khoản chênh lệch được xác định giữa tổng doanh thu phải thu trừ đi tổng các khoản chi phí phải trả hợp lý hợp lệ. Pgoäp= ∑ Doanh thu- ∑ Chi phí Proøng= Pgoäp – Thueá thu nhaäp DN (28% 25%) 14 7
8. 17/04/2020 2.1.Lợi nhuận thực hiện  Phân phối lợi nhuận đối với các tổ chức tín dụng 100% vốn Nhà nước: Lợi nhuận của các tổ chức tín dụng sau khi bù đắp lỗ năm trước theo quy định của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp và nộp thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định của pháp luật, được phân phối như sau: 1. Trích lập quỹ dự trữ bổ sung vốn điều lệ 5%, mức tối đa của quỹ này không vượt quá mức vốn điều lệ của các tổ chức tín dụng. 2. Chia lãi cho các thành viên góp vốn liên kết theo quy định của hợp đồng (nếu có). 3. Bù đắp khoản lỗ của các năm trước đã hết thời hạn được trừ vào lợi nhuận trước thuế thu nhập doanh nghiệp. 15 2.1.Lợi nhuận thực hiện Lợi nhuận sau khi trừ các khoản quy định tại khoản treân được phân phối theo quy định dưới đây: a) Trích qũy dự phòng tài chính 10%; mức tối đa của qũy này không vượt quá 25% vốn điều lệ của các tổ chức tín dụng; b) Quỹ đầu tư phát triển nghiệp vụ 50%; c) Lợi nhuận còn lại được phân phối tiếp như sau: - Trích quỹ thưởng Ban quản lý điều hành tổ chức tín dụng theo quy định chung đối với doanh nghiệp nhà nước. - Trích lập 2 quỹ khen thưởng, phúc lợi. Mức trích tối đa không quá ba tháng lương thực hiện. - Số lợi nhuận còn lại sau khi trích 2 quỹ khen thưởng, phúc lợi được bổ sung vào quỹ đầu tư phát triển nghiệp vụ. 16 8
9. 17/04/2020 2.1.Lợi nhuận thực hiện  Phân phối lợi nhuận đối với các tổ chức tín dụng khác: Lợi nhuận của các tổ chức tín dụng sau khi bù đắp lỗ năm trước theo quy định của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp và nộp thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định của pháp luật, được phân phối như sau: 1. Trích lập quỹ dự trữ bổ sung vốn điều lệ, chia lãi cho các thành viên liên kết theo quy định của hợp đồng (nếu có), bù đắp khoản lỗ của các năm trước đã hết thời hạn được trừ vào lợi nhuận trước thuế thu nhập doanh nghiệp. 2. Trích 10% vào qũy dự phòng tài chính; số dư tối đa của qũy này không vượt quá 25% vốn điều lệ của các tổ chức tín dụng. 3. Việc phân chia phần lợi nhuận còn lại do tổ chức tín dụng tự quyết định. 17 2.1.Lợi nhuận thực hiện Phân phối lợi nhuận đối với các tổ chức tín dụng khác: Lợi nhuận của các tổ chức tín dụng sau khi bù đắp lỗ năm trước theo quy định của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp và nộp thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định của pháp luật, được phân phối như sau: 1. Trích lập quỹ dự trữ bổ sung vốn điều lệ, chia lãi cho các thành viên liên kết theo quy định của hợp đồng (nếu có), bù đắp khoản lỗ của các năm trước đã hết thời hạn được trừ vào lợi nhuận trước thuế thu nhập doanh nghiệp. 9
10. 17/04/2020 2.1.Lợi nhuận thực hiện Phân phối lợi nhuận đối với các tổ chức tín dụng khác: 2. Trích 10% vào qũy dự phòng tài chính; số dư tối đa của qũy này không vượt quá 25% vốn điều lệ của các tổ chức tín dụng. 3. Việc phân chia phần lợi nhuận còn lại do tổ chức tín dụng tự quyết định. Nguyên tắc sử dụng các quỹ 1. Quỹ dự trữ bổ sung vốn điều lệ dùng để bổ sung vốn điều lệ. 2. Quỹ đầu tư phát triển nghiệp vụ dùng để đầu tư mở rộng quy mô hoạt động kinh doanh và đổi mới công nghệ trang thiết bị, điều kiện làm việc của tổ chức tín dụng. Căn cứ vào nhu cầu đầu tư và khả năng của quỹ, Hội đồng quản trị của tổ chức tín dụng quyết định hình thức và biện pháp đầu tư theo nguyên tắc có hiệu quả, an toàn và phát triển vốn. 20 10
11. 17/04/2020 Nguyên tắc sử dụng các quỹ 3. Quỹ dự phòng tài chính dùng để bù đắp phần còn lại của những tổn thất, thiệt hại về tài sản xảy ra trong quá trình kinh doanh sau khi đã được bù đắp bằng tiền bồi thường của các tổ chức, cá nhân gây ra tổn thất, của tổ chức bảo hiểm và sử dụng dự phòng trích lập trong chi phí. 21 Nguyên tắc sử dụng các quỹ 4. Quỹ thưởng Ban điều hành tổ chức tín dụng được sử dụng để thưởng cho Hội đồng quản trị, Ban Giám đốc tổ chức tín dụng. Mức thưởng do đại diện chủ sở hữu quyết định gắn với hiệu quả hoạt động kinh doanh của tổ chức tín dụng, trên cơ sở đề nghị của Chủ tịch Hội đồng quản trị tổ chức tín dụng. 22 11
12. 17/04/2020 3.2. Chứng từ sử dụng Nguyên tắc sử dụng các quỹ 5. Quỹ khen thưởng dùng để: a) Thưởng cuối năm hoặc thưởng thường kỳ cho cán bộ, nhân viên trong tổ chức tín dụng. Mức thưởng do Hội đồng quản trị của tổ chức tín dụng quyết định theo đề nghị của Tổng giám đốc (hoÆc Giám đốc) và công đoàn của tổ chức tín dụng trên cơ sở năng suất lao động, thành tích công tác của mỗi cán bộ, nhân viên trong tổ chức tín dụng; 23 3.2. Chứng từ sử dụng Nguyên tắc sử dụng các quỹ 5. Quỹ khen thưởng dùng để: b) Thưởng đột xuất cho những cá nhân, tập thể trong tổ chức tín dụng có sáng kiến cải tiến kỹ thuật, quy trình nghiệp vụ mang lại hiệu quả trong kinh doanh. Mức thưởng do Hội đồng quản trị của tổ chức tín dụng quyết định; 24 12
13. 17/04/2020 3.2. Chứng từ sử dụng Nguyên tắc sử dụng các quỹ 5. Quỹ khen thưởng dùng để: c) Thưởng cho cá nhân và đơn vị ngoài tổ chức tín dụng có quan hệ kinh tế đã hoàn thành tốt những điều kiện hợp đồng, đóng góp có hiệu quả vào hoạt động kinh doanh của tổ chức tín dụng. Mức thưởng do Hội đồng quản trị của tổ chức tín dụng quyết định. 25 Nguyên tắc sử dụng các quỹ a) Đầu tư xây dựng hoặc sữa chữa, bổ sung vốn xây dựng các công trình phúc lợi của tổ chức tín dụng, góp vốn đầu tư xây dựng các công trình phúc lợi chung trong ngành, hoặc với các đơn vị khác theo hợp đồng thoả thuận; 26 13
14. 17/04/2020 Nguyên tắc sử dụng các quỹ b) Chi cho các hoạt động thể thao, văn hoá, phúc lợi công cộng của tập thể cán bộ, nhân viên của tổ chức tín dụng; c) Chi trợ cấp khó khăn thường xuyên, đột xuất cho cán bộ, nhân viên kể cả các cán bộ, nhân viên đã về hưu, mất sức của tổ chức tín dụng; d) Chi cho các hoạt động phúc lợi khác; 27 3.Đánh giá hoạt động kinh doanh của Ngân Hàng 3.1.Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng. 3.2.Các mô hình chủ yếu phân tích khả năng sinh lời 28 14
15. 17/04/2020 29 3.1.Caùc chæ tieâu ñaùnh giaù hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng 3.1.1.Tyû leä thu nhaäp treân voán chuû sôû höõu (ROE _ Return on equity). 3.1.2.Tyû leä thu nhaäp treân toång taøi saûn (ROA: Return on asset ) . 3.1.3.Tyû leä thu nhaäp caän bieân. 3.1.4.Thu nhaäp treân coå phieáu (Earning Per Share-EPS) 3.1.5.Cheânh leäch laõi suaát bình quaân (cheânh leäch laõi suaát ñaàu vaøo vaø ñaàu ra) 3.1.1.Tyû leä thu nhaäp treân voán chuû sôû höõu (ROE _ Return on equity) ROE ñöôïc tính baèng caùch laáy lôïi nhuaän ( lôïi töùc roøng) chia cho voán töï coù cô baûn trung bình (voán coå phaàn thöôøng, coå phaàn öu ñaõi, caùc quó döï tröõ vaø lôïi nhuaän khoâng chia). ROE ño löôøng tyû leä thu nhaäp cho caùc coå ñoâng cuûa ngaân haøng. Noù theå hieän thu nhaäp maø caùc coå ñoâng nhaän ñöôïc töø vieäc ñaàu tö voán vaøo ngaân haøng. Lôïi nhuaän roøng Heä soá ROE = ————————— Voán chuû sôû höõu (Voán töï coù bình quaân ) Heä soá ROE quaù lôùn: VTC cuûa NH qua thaáp 15
16. 17/04/2020 3.1.2.Tyû leä thu nhaäp treân toång taøi saûn (ROA: Return on asset) Lôïi nhuaän roøng Heä soá ROA = ————————— Toång taøi saûn (Taøi saûn coù bình quaân) ROA laø chæ tieâu ñaùnh giaù hieäu quaû coâng taùc quaûn lyù cuûa ngaân haøng, cho thaáy khaû naêng trong quaù trình chuyeån taøi saûn cuûa ngaân haøng thaønh thu nhaäp roøng. ROA quaù lôùn Ruûi ro lôùn 31 Moái quan heä giöõa ROE vaø ROA Moái quan heä giöõa ROE vaø ROA: Lôïi nhuaän roøng Heä soá ROE = ————————— Toång voán chuû sôû höõu Lôïi nhuaän roøng Toång taøi saûn ROE = ——————— —————————— Toång taøi saûn Toång voán chuû sôû höõu Toång taøi saûn ROE = ROA —————————— Toång voán chuû sôû höõu 32 16
17. 17/04/2020 Moái quan heä giöõa ROE vaø ROA Toång voán chuû sôû höõu Trong ñoù, Tyû soá ñoøn baåy taøi chính= —————————— Toång taøi saûn Moái quan heä treân cho thaáy thu nhaäp cuûa moät ngaân haøng raát nhaïy caûm vôùi phöông thöùc taøi trôï taøi saûn (söû duïng nhieàu nôï hôn hay nhieàu voán chuû sôû höõu hôn). Moät ngaân haøng coù ROA thaáp vaãn coù theå ñaït ROE ôû möùc cao neáu nhö söû duïng nhieàu nôï (goàm caû tieàn göûi cuûa khaùch haøng) vaø söû duïng toái thieåu voán chuû sôû höõu trong quaù trình taøi trôï taøi saûn. 33 3.1.3.Tyû leä thu nhaäp caän bieân Tyû leä thu nhaäp caän bieân: Ño löôøng tính hieäu quaû vaø khaû naêng sinh lôøi, Bao goàm: _ Tyû leä thu nhaäp laõi caän bieân (Net interest Margin_NIM): laø cheânh leäch giöõa thu nhaäp laõi vaø chi phí laõi, taát caû chia cho tích saûn sinh laõi. Heä soá laõi roøng bieân teá ñöôïc caùc chuû Ngaân haøng quan taâm theo doõi vì noù giuùp cho Ngaân haøng döï baùo tröôùc khaû naêng sinh laõi cuûa Ngaân haøng thoâng qua vieäc kieåm soaùt chaët cheõ taøi saûn sinh lôøi vaø vieäc tìm kieám nhöõng nguoàn voán coù chi phí thaáp nhaát. Thu nhaäp laõi - Chi phí laõi Heä soá laõi roøng bieân teá = Taøi saûn coù sinh laõi 34 17
18. 17/04/2020 3.1.4.Thu nhaäp treân coå phieáu (Earning Per Share-EPS) Thu nhaäp treân coå phieáu (Earning Per Share-EPS): Ño löôøng tröïc tieáp thu nhaäp cuûa caùc coå ñoâng tính treân moãi coå phieáu hieän ñang löu haønh. Thu nhaäp sau thueá ● EPS = Toång soá coå phieáu thöôøng phaùt haønh 35 3.1.5.Cheânh leäch laõi suaát bình quaân (cheânh leäch laõi suaát ñaàu vaøo vaø ñaàu ra) ● Cheânh leäch laõi suaát bình quaân (cheânh leäch laõi suaát ñaàu vaøo vaø ñaàu ra): Laø chæ tieâu truyeàn thoáng ñaùnh giaù thu nhaäp cuûa ngaân haøng, ño löôøng hieäu quaû ñoái vôùi hoaït ñoäng trung gian cuûa ngaân haøng trong quaù trình huy ñoäng voán vaø cho vay, ñoàng thôøi ño löôøng cöôøng ñoä caïnh tranh trong thò tröôøng cuûa ngaân haøng. Trong ñieàu kieän caùc nhaân toá khaùc khoâng ñoåi, cheânh leäch laõi suaát bình quaân cuûa ngaân haøng seõ giaûm khi cöôøng ñoä caïnh tranh taêng leân, buoäc ngaân haøng phaûi tìm caùch buø ñaép möùc cheânh leäch laõi suaát bò maát ñi (thu phí töø caùc dòch vuï môùi). Thu töø laõi Toång chi phí laõi ● = _ Toång taøi saûn sinh lôøi Toång nguoàn phaûi traû laõi 36 18
19. 17/04/2020 3.2.Các mô hình chủ yếu phân tích khả năng sinh lời 3.2.1.Mô hình đánh đổi lợi nhuận –rủi ro 3.2.2.Mô hình phân chia tỷ lệ thu nhập trên vốn chủ sỡ hữu 3.2.3.Mô hình tách các chỉ số phân tích lợi nhuận trên tài sản (ROA) 37 19