Một số giải pháp phát triển du lịch tại huyện Đảo Phú Quý - tỉnh Bình Thuận

Nội dung text: Một số giải pháp phát triển du lịch tại huyện Đảo Phú Quý - tỉnh Bình Thuận

1. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG Nguyễn Thị Thao và tgk MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH TẠI HUYỆN ĐẢO PHÚ QUÝ - TỈNH BÌNH THUẬN SOME SOLUTIONS TO DEVELOP TOURISM IN PHU QUY ISLAND - BINH THUAN PROVINCE NGUYỄN THỊ THAO và HỒ TRẦN VŨ TÓM TẮT: Huyện đảo Phú Quý - tỉnh Bình Thuận có nhiều tiềm năng phát triển du lịch. Tuy nhiên, thực trạng du lịch tại địa phương chưa tương xứng với tiềm năng vốn có. Sản phẩm du lịch của địa phương còn đơn điệu, chưa hấp dẫn du khách. Bài viết trình bày khái quát thực trạng, tiềm năng du lịch và đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần phát triển du lịch tại huyện đảo Phú Quý. Từ khóa: Huyện đảo Phú Quý, tiềm năng phát triển du lịch, giải pháp phát triển du lịch, sản phẩm du lịch. ABSTRACTS: There are a lot of potential of tourism development of Phu Quy island - Binh Thuan province. However, the current situation of local tourism is not commensurate with the potential. Local tourism products are monotonous, unattractive to tourists. This article presents the current situation, potential tourism and proposed some solutions to contribute to tourism development in Phu Quy island. Key words: Phu Quy island, the potential development of tourism, solutions for tourism development, tourism products. 1. ĐẶT VẤN ĐỀ nhau: nghỉ dưỡng, sinh thái biển, thể thao, Phú Quý là huyện đảo có tiềm năng du văn hóa, lịch sử và tâm linh. lịch phong phú, đa dạng với khí hậu trong Trong những năm gần đây, huyện đảo lành, bờ biển đẹp với những bãi cát trắng Phú Quý quan tâm đầu tư phát triển du lịch, mịn và làn nước trong xanh, thảm động- cơ sở hạ tầng giao thông thủy - bộ được thực vật đa dạng. Bên cạnh đó, Phú Quý đầu tư, mở rộng đường vành đai, đường còn chứa dựng những nét văn hóa mang liên xã; phát triển nguồn năng lượng điện tính đặc trưng biển đảo đặc sắc, hấp dẫn gió; quy hoạch chi tiết các khu du lịch Bãi với những danh lam thắng cảnh, chùa, lăng Nhỏ - Gành Hang, Doi Dừa, Mộ Thầy, vịnh miếu, làng chài, Với các đặc điểm nêu Triều Dương, Hòn Tranh. Qua đó, lượng trên, Phú Quý là điểm đến đáng được du khách du lịch đến đảo Phú Quý ngày càng khách quan tâm với nhiều mục đích khác tăng, từ 1.000 lượt khách vào năm 2000 lên đến 13.000 lượt khách vào năm 2016; sáu ThS. Trường Đại học Văn Lang, nguyenthithao@vanlanguni.edu.vn, Mã số: TCKH09-01-2018 ThS. Trường Đại học Văn Lang, hotranvu@vanlanguni.edu.vn 86
2. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG Số 09, Tháng 5 - 2018 tháng đầu năm 2017, huyện đảo đón 12.080 quản lý du lịch đảo Phú Quý, khảo sát thực lượt khách (Nguồn: Phòng Văn hóa - địa và phỏng vấn chuyên gia. Thông tin huyện đảo Phú Quý, 2017). 2. TIỀM NĂNG DU LỊCH CỦA Với tiềm năng sẵn có, huyện đảo Phú HUYỆN ĐẢO PHÚ QUÝ Quý có thể thu hút lượng du khách lớn hơn 2.1. Tổng quan nếu được quản lý chuyên nghiệp và xây Huyện đảo Phú Quý thuộc địa giới dựng được những sản phẩm du lịch độc hành chính của tỉnh Bình Thuận, nằm trên đáo, hấp dẫn. Biển Đông, cách thành phố Phan Thiết Những nghiên cứu nhằm tìm hiểu tiềm khoảng 120km về phía đông nam. Huyện năng và thực trạng phát triển du lịch của đảo Phú Quý có tổng diện tích 32km², gồm Phú Quý chưa nhiều. Các nghiên cứu này 10 đảo lớn, nhỏ nằm kề nhau (đảo Phú chỉ đưa ra các giải pháp chung hay chỉ tập Quý, đảo Tranh, đảo Đen, đảo Trứng, đảo trung vào một số khía cạnh của du lịch tại Giữa, đảo Đỏ, đảo Hải, đảo Đồ Lớn, đảo đảo Phú Quý. Đầu tiên, đề tài “Giải pháp Đồ Nhỏ và đảo Đá Tý). Trong đó, đảo Phú phát triển du lịch tỉnh Bình Thuận trong Quý có diện tích lớn nhất (17,82 km²), giai đoạn 2015 - 2020” của tác giả Lưu chiếm 97% diện tích nổi của toàn huyện Thanh Tâm [5] nghiên cứu về thực trạng đảo và khoảng 0,2% diện tích toàn tỉnh. phát triển du lịch tỉnh Bình Thuận và gợi Đảo Phú Quý cũng là đảo duy nhất có dân mở hướng phát triển du lịch của tỉnh nói cư sinh sống. chung và đảo Phú Quý nói riêng, theo đó, Chiều dài bắc - nam của đảo Phú Quý huyện đảo Phú Quý cần cân đối giữa phát khoảng 7km, chiều rộng đông - tây khoảng triển du lịch với bảo tồn thiên nhiên. Tiếp 4,5km. Dân số của đảo năm 2016 là 30.000 theo, đề tài “Sự tham gia của cộng đồng địa người. Huyện đảo Phú Quý có ba xã: Ngũ phương vào hoạt động du lịch tại huyện Phụng (huyện lỵ), Tam Thanh, và Long đảo Phú Quý, tỉnh Bình Thuận” của tác giả Hải. Dự kiến đến năm 2018, huyện đảo Phú Nguyễn Thị Lê [4] tập trung chỉ ra thực Quý sẽ thành lập thị trấn Phú Quý, nâng trạng tham gia của cộng đồng địa phương huyện Phú Quý với cơ cấu 1 thị trấn và 3 vào hoạt động du lịch và những chính sách, xã đảo. hướng gợi mở để khuyến khích sự tham gia Tại đảo Phú Quý, cơ cấu kinh tế theo của cộng đồng địa phương vào hoạt động hướng ngành nông - lâm - ngư nghiệp du lịch tại đây. chiếm 22-23%, ngành công nghiệp - xây Do đó, việc nghiên cứu đề xuất một số dựng chiếm 51-52%, ngành dịch vụ chiếm giải pháp cụ thể phát triển du lịch cho 24-25%. (Nguồn: Phòng Văn hóa - Thông huyện đảo Phú Quý nhằm khai thác hiệu tin huyện đảo Phú Quý, 2017). quả hơn nữa tài nguyên du lịch là rất cần 2.2. Tiềm năng du lịch thiết. Đề tài được thực hiện bằng phương Huyện đảo Phú Quý có nguồn tài pháp nghiên cứu định tính thông qua các nguyên du lịch đa dạng, phong phú, có cơ bài báo khoa học, các báo cáo của cơ quan sở vật chất - hạ tầng tương đối hoàn thiện để phục vụ phát triển du lịch. 87
3. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG Nguyễn Thị Thao và tgk 2.2.1. Tài nguyên du lịch tự nhiên nước biển của vùng ngoài khơi Phú Quý Địa hình: Đảo Phú Quý có địa hình đa dao động từ 31,8-33,8‰, ven bờ là 32,3‰. dạng gồm núi, đồi, đồng bằng. Hệ thống Độ cao của sóng biển dao động khoảng núi, đồi của đảo có độ cao từ 35m-100m, 2,0m-2,5m. Đây là những điều kiện tự trong đó ở phía Nam của đảo có các đồi cao nhiên thuận lợi để phát triển du lịch nghỉ từ 35m-45m; phía bắc đảo có núi Cao Cát dưỡng, thể thao. cao 89m, núi Cấm cao 107,2m, với diện Khí hậu: Đảo Phú quý có khí hậu hải tích khoảng 2,25km2 chiếm 14% diện tích dương nhiệt đới gió mùa á xích đạo. Gió toàn huyện đảo. Khu vực trung tâm huyện mùa Tây Nam thổi từ tháng 5 đến tháng 9, đảo (khu vực trung tâm 3 xã) có địa hình gió mùa Đông Bắc thổi từ tháng 11 đến tương đối bằng phẳng với độ cao 15m-20m tháng 3 năm sau. Các tháng 4 và 10 là thời so với mực nước biển; khu vực Long Hải gian gió mùa chuyển hướng. Nhiệt độ trung và Tam Thanh còn có những đụn cát cao từ bình nhiều năm là 27,40C. 5m-10m so với với mực nước biển. Tổng số giờ nắng cao, trung bình nhiều Biển đảo: Thềm biển đảo Phú Quý cao năm là 2.703giờ. Độ ẩm không khí trung 5m tạo thành viền xung quanh đảo, đường bình nhiều năm là 84,4%. Lượng mưa trung bờ biển có dạng lượn sóng, ít chia cắt, cách bình nhiều năm là 1.314mm [9]. đường bờ biển 200-500m có nhiều rạn san Ngoài ra, đảo Phú Quý còn có hệ động hô. Đảo Phú Quý có nhiều bãi tắm đẹp như - thực vật biển khá phong phú như: đồi vịnh Triều Dương, bãi Doi Dừa, bãi nhỏ mồi, tôm hùm, cua huỳnh đế, cua mặt Gành Hang, bãi Dộc Cái, và nhiều đảo nhỏ trăng, ốc xà cừ ngọc nữ, hải sâm, bào xung quanh (chưa có cư dân sinh sống) ngư, phù hợp phát triển loại hình du lịch như: Hòn Đen, Hòn Tranh, Hòn Trứng, sinh thái, khám phá, Hòn Hải, Trong đó, Hòn Đen (Hòn Mực) 2.2.2. Tài nguyên du lịch nhân văn ở hướng đông bắc, diện tích 23.000m2 cách Di tích lịch sử - văn hóa: Huyện đảo đảo Phú Quý 100m, đây là hòn đảo đặc Phú Quý có nhiều di tích lịch sử-văn hóa trưng với đá bazan chưa phong hóa hoàn cấp tỉnh, cấp quốc gia gắn liền với lịch sử, toàn, tạo nên những ngọn núi đá đen; Hòn đời sống sinh hoạt, phong tục tập quán, tín Tranh ở hướng đông nam có diện tích ngưỡng - tôn giáo, của người dân trên khoảng 40ha, cách đảo Phú Quý 600m, đây huyện đảo. là hòn đảo đang được người dân trồng rừng Bên cạnh đó, gắn liền với địa danh nổi và hoa màu; Hòn Trứng ở hướng tây bắc, tiếng của đảo Phú Quý là Chùa Linh Sơn cách đảo Phú Quý 13km, là nơi tránh gió, trên núi Cao Cát, nơi đây vừa là quần thể bão của ghe thuyền ngư dân. thắng cảnh, vừa là nơi linh thiêng trên đảo. Bên cạnh đó, nhiệt độ nước biển trung Chùa Linh Sơn thiêng liêng, du khách đến bình của vùng ngoài khơi Phú Quý dao chùa, vừa cầu bình an, vừa ngắm toàn bộ động từ 25-290C, ven bờ là 27,50C. Độ mặn phong cảnh đảo Phú Quý. 88
4. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG Số 09, Tháng 5 - 2018 Bảng 1. Di tích lịch sử - văn hóa tại huyện đảo Phú Quý Tên di tích lịch sử-văn STT Địa điểm Đặc điểm hóa Đình làng Triều Dương Xã Xây dựng năm 1773, là nơi ngưỡng vọng (Di tích lịch sử-văn hóa cấp Tam Thành Hoàng và các bậc tiên hiền, hậu hiền đã 1 tỉnh) Thanh có công sáng lập, phát triển làng. Đình làng Long Hải Xây dựng cuối thế kỉ XVIII, là nơi tôn thờ Xã (Di tích lịch sử-văn hóa cấp Thành Hoàng và các bậc tiên hiền, hậu hiền đã 2 Long Hải tỉnh) có công sáng lập, phát triển làng. Xây dựng cuối thế kỉ XVIII, tôn thờ Bà Chúa Đền thờ Bà Chúa Ngọc và Xã Ngọc (Nữ thần Pô Inư Nagar hay Bà Mẹ Xứ Vạn Thương Hải 3 Ngũ Sở); Thờ Nam Hải Đại Tướng Quân (Thờ Cá (Di tích lịch sử-văn hóa cấp Phụng Voi) và các bậc tiền nhân đã có công khai tỉnh) hoang, lập làng. Xây dựng cuối thế kỉ XVII, tôn thờ vị nam Đền thờ Thầy Sài Nại Xã thần người Việt gốc Hoa, Thầy là người có 4 (Di tích lịch sử-văn hóa cấp Ngũ công cưu mang, chữa bệnh cho người dân đảo tỉnh) Phụng Phú Quý. Xây dựng cuối thế kỉ XV-đầu thế kỉ XVI, tôn Đền thờ Công chúa Bàn thờ Công chúa Bàn Tranh (Công chúa Tranh Chămpa). Cư dân đảo Phú Quý bao đời đã tôn 5 Xã (Di tích lịch sử-văn hóa cấp vinh là Bà Chúa Xứ, có công lập nên những Long Hải tỉnh) ngôi làng đầu tiên, dạy cư dân trồng trọt, làm nghề, trên đảo. Vạn An Thạnh Xã Xây dựng năm 1781, gắn liền với tín ngưỡng 6 (Di tích lịch sử cấp Quốc Tam thờ Cá Voi và các bậc tiên hiền, hậu hiền đã gia) Thanh có công khai hoang, lập làng. Xây dựng năm 1747, một trong những ngôi Chùa Linh Quang Xã chùa cổ nhất tỉnh Bình Thuận. Chùa lưu giữ (Di tích lịch sử cấp Quốc Tam 7 nhiều sắc phong của triều đại phong kiến Việt gia) Thanh Nam và nhiều tượng Phật quý giá. Nguồn: Tác giả tổng hợp Về lễ hội, đảo Phú Quý có nhiều lễ hội Ngoài các di tích lịch sử - văn hóa, gắn liền với tín ngưỡng ngư nghiệp, tín danh thắng, lễ hội, những công trình hiện ngưỡng thờ Mẫu của người Việt như: Lễ đại cũng là nơi thu hút du khách đến tham hội tế Xuân và tế Thu diễn ra vào tháng quan như: Nhà máy phong điện Phú Quý, Giêng và tháng 8 âm lịch hằng năm tại đền hải đăng Phú Quý và cột cờ chủ quyền đảo thờ Bà Chúa Ngọc và Vạn Thương Hải, tại Phú Quý. đình làng Triều Dương và đình làng Long Hải. Lễ hội Cầu Ngư (ngày giỗ Cá Voi) diễn ra vào 28, 29 tháng 3 âm lịch hằng năm tại Vạn An Thạnh. 89
5. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG Nguyễn Thị Thao và tgk 3. THỰC TRẠNG DU LỊCH CỦA khách tăng nhanh và nhu cầu dịch vụ ngày HUYỆN ĐẢO PHÚ QUÝ càng cao của du khách. 3.1. Khách du lịch Cơ sở lưu trú: Theo số liệu từ Phòng Theo thống kê của Phòng Văn hóa - Văn hóa - Thông tin huyện đảo Phú Quý, Thông tin huyện đảo Phú Quý, lượng du tính đến thời điểm cuối năm 2016, toàn khách đến đảo Phú Quý ngày càng tăng. Du huyện đảo Phú Quý có 20 cơ sở lưu trú (13 khách đến đảo Phú Quý chủ yếu tham quan nhà nghỉ và 5 nhà khách), cung ứng khoảng cảnh quan biển đảo, thắng tích lịch sử - văn 100 phòng phục vụ khách du lịch. hóa địa phương. Trong đó, chủ yếu là Hệ thống giao thông: Hệ thống giao khách du lịch nội địa đến từ Thành phố Hồ thông chính của đảo là giao thông đường Chí Minh, nguồn khách du lịch quốc tế đến thủy và giao thông đường bộ. huyện đảo còn hạn chế. Về giao thông đường thủy, để vận Bảng 2. Lượng du khách đến đảo Phú Quý chuyển hàng hóa và người dân cũng như từ năm 2015-2017 khách du lịch, một đơn vị tư nhân ở huyện đảo Phú Quý đã đầu tư một tàu cao tốc (tàu Năm Lượt khách cao tốc Hưng Phát) chạy mỗi ngày một 2015 2.500 chuyến, với giá vé trung bình 250.000VND/ 2016 13.000 lượt và sức chứa 250-300 hành khách. Điều 6 tháng 2017 12.080 này đã rút ngắn thời gian đi lại từ đất liền ra Nguồn: Phòng Văn hóa - Thông tin đảo từ 3,5-4 giờ thay vì 6-8 giờ như trước huyện đảo Phú Quý, 2017 đây. Tuy nhiên, do số lượng tàu có hạn nhưng nhu cầu đi lại và vận chuyển hàng 3.2. Nguồn nhân lực du lịch hóa cao nên chất lượng chuyến đi chưa được Hiện nay, Huyện đảo Phú Quý chưa có tốt, đặc biệt là đối với khách du lịch. Những bộ phận chuyên trách về du lịch, Phòng hạn chế có thể kể đến là: Văn hóa - Thông tin của đảo là cơ quan Bến tàu được thiết kế với không gian kiêm nhiệm chức năng quản lý du lịch, cơ mở, sơ sài, chỉ có những khu vực như quầy quan này hiện chỉ có ba cán bộ và chưa bán vé, dãy ghế ngồi chờ. Do kết hợp vận được đào tạo bài bản về du lịch. Vì vậy, chuyển cả hàng hóa, trong đó có hải sản trên đảo vẫn chưa có đội ngũ hướng dẫn nên tại bến tàu mùi rất nồng nặc. Những viên địa phương. Điều này cho thấy đội ngũ người bán hàng rong tập trung nhiều, gây nhân lực du lịch còn thiếu về số lượng và nên hình ảnh không đẹp cho du khách; hạn chế về trình độ chuyên môn, chưa đáp Cách sắp xếp trên tàu chưa hợp lý, ứng được tốc độ phát triển du lịch nhanh chưa có chỗ dành riêng cho hàng hóa và chóng của huyện đảo Phú Quý. hành lý nên nhiều người đi tàu phải tự sắp 3.3. Cơ sở vật chất hạ tầng du lịch xếp và quản lý dẫn đến việc cản trở lối đi. Đảo Phú Quý có cơ sở vật chất hạ tầng Khoang tàu chật chội, hệ thống thông gió tương đối hoàn thiện để phát triển du lịch. không đảm bảo làm cho không khí trên tàu Tuy nhiên, cần phải có kế hoạch quản lý, ngột ngạt, có mùi khó chịu. Đặc biệt, đầu tư bài bản, nhằm đáp ứng số lượng 90
6. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG Số 09, Tháng 5 - 2018 những giường nằm ở vị trí sát mặt đất, vừa cuối cùng của hoạt động du lịch tại đảo Phú ẩm thấp và bụi bặm vì người khác đi lại Quý là vừa phát triển kinh tế du lịch vừa ngay bên cạnh. Vệ sinh trên tàu cũng chưa bảo tồn môi trường thiên nhiên, nhưng được chú ý. Nhiều khách trên tàu xả rác dường như nhận thức về loại hình du lịch bừa bãi và hút thuốc trong khoang tàu. sinh thái của các nhà du lịch tại huyện đảo Động cơ tàu ồn ào gây khó chịu cho khách còn chưa triệt để. Tại các bến tàu đón đi tàu, khách đến đảo Phú Quý (ở thành phố Phan Về giao thông đường bộ, các tuyến Thiết và đảo Phú Quý) và cả trên tàu cao đường trên đảo thuận lợi đưa du khách đến tốc, nhiều người dân và du khách Việt Nam các điểm tham quan. Theo số liệu từ Ủy thiếu ý thức xả rác khắp nơi cả trên bờ, trên ban nhân dân huyện Phú Quý, tính đến cuối tàu và nổi lềnh bềnh trên mặt nước. năm 2016, mạng lưới giao thông trên huyện Các sản phẩm du lịch thuộc loại hình đảo Phú Quý là 72,72 km, trong đó đường du lịch sinh thái của huyện đảo chỉ giới hạn láng nhựa hoặc bê tông hóa đạt 64,28 km trong phạm vi cho du khách tham quan, (chiếm tỷ lệ 88,9%). Tuyến đường trung ngắm cảnh, tận dụng thiên nhiên cho hoạt tâm với 4 làn xe rộng rãi, sạch sẽ, kết nối động giải trí (câu cá, ngắm san hô, tắm cảng Phú Quý với khu vực trung tâm của 3 biển, dạo biển bằng canô, ), chưa có các xã đảo. hoạt động lồng ghép thông điệp bảo vệ 3.4. Sản phẩm du lịch môi trường đến với du khách và người Đảo Phú Quý đã và đang phát triển dân, thậm chí ở một số điểm đến nổi bật song song hai loại hình du lịch phổ biến của đảo như vịnh Triều Dương, cột cờ là du lịch sinh thái và du lịch văn hóa, Phú Quý, Bãi Nhỏ-Gành Hang, vẫn có trong đó, loại hình du lịch sinh thái được khá nhiều rác. xem là điểm nhấn của huyện đảo với các Mặc dù, Ủy ban nhân dân huyện đảo sản phẩm du lịch sinh thái biển khá hấp Phú Quý có kế hoạch khuyến khích du dẫn như: Tham quan và câu cá giải trí khách đến hoạt động bảo vệ môi trường bằng tàu, thuyền tại các đảo lân cận như thông qua chương trình du lịch “trồng cây Hòn Tranh, Hòn Trứng, Hòn Hải, tham gây rừng”, nhưng hoạt động ấy dường như quan tắm biển tại Bãi Nhỏ - Gành Hang chưa thực sự triển khai thiết thực, hiệu quả, và vịnh Triều Dương. nặng về “khẩu hiệu”, chưa thu hút du Huyện đảo Phú Quý chủ trương phát khách, bởi lẽ nếu hoạt động du lịch nơi đây triển loại hình du lịch sinh thái, “du lịch có thật sự chú trọng đến bảo vệ môi trường thì trách nhiệm đến những khu vực có bảo tồn tất cả các khâu của sản phẩm du lịch phải thiên nhiên, khu vực duy trì sự thịnh vượng được đồng bộ, giám sát thực thi từ nội dung của người dân địa phương, có giáo dục môi các chương trình du lịch, những quy định trường cho cả người dân bản xứ và khách cho du khách, đến cơ sở hạ tầng du lịch, du lịch” [3] hay “bảo tồn môi trường tự cảnh quan du lịch, phương tiện vận nhiên mà du lịch đang sử dụng” [9]. Nếu chuyển, tất cả đều phải tuân thủ nghiêm theo những hướng tiếp cận trên, đích đến ngặt các nguyên tắc bảo vệ môi trường và 91
7. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG Nguyễn Thị Thao và tgk phải hướng đến việc truyền tải thông điệp phẩm du lịch là “phát triển sản phẩm du tôn trọng môi trường tự nhiên đến với du lịch xanh” [1] và “tập trung ưu tiên phát khách, người dân, và các đơn vị kinh doanh triển sản phẩm du lịch biển, đảo, ” [1]. du lịch. Để du lịch Phú Quý trở thành ngành kinh tế Thực tế chứng minh rằng, kinh doanh mũi nhọn, đóng góp ngày càng nhiều vào du lịch theo hướng chạy theo lợi nhuận phát triển kinh tế xã hội của huyện đảo và mà thiếu tư duy và ý thức bảo vệ thiên nâng cao chất lượng các sản phẩm du lịch nhiên, hệ quả tất yếu là làm biến mất cảnh văn hóa biển của huyện đảo, Phú Quý nên quan tự nhiên của các điểm đến du lịch, tập trung giải quyết một số vấn đề sau: các điểm đến thiên nhiên bị ô nhiễm, bị Đầu tư về cơ sở vật chất - hạ tầng thân hủy hoại nhanh chóng, và điều này dễ dẫn thiện với môi trường: Tận dụng môi trường đến tình trạng “tẩy chay” của du khách thiên nhiên sẵn có để xây dựng các công trong và ngoài nước đối với các điểm du viên hoang dã, bảo tàng sinh vật biển, lịch như vậy. Du khách phải vừa được tham quan vừa Bên cạnh các sản phẩm du lịch sinh được thích thú trải nghiệm và khám phá thái, các sản phẩm du lịch văn hóa của thiên nhiên. Huyện cần tập trung kêu gọi đảo Phú Quý cũng chỉ dừng lại ở những đầu tư phát triển các tàu vận chuyển thân hoạt động tham quan đơn điệu, du khách thiện môi trường, đảm bảo an toàn về số chỉ được giới thiệu những thông tin cơ lượng và chất lượng để rút ngắn thời gian, bản về di tích lịch sử - văn hóa (những khoảng cách giữa đảo với đất liền và nâng thông tin mà họ dễ dàng tìm thấy trên cao chất lượng dịch vụ phục vụ du khách. internet), sau đó khách du lịch tự do khám Ngoài ra, cần đầu tư xây dựng các cơ sở phá, dâng hương, chụp ảnh tại các điểm lưu trú “xanh” với việc sử dụng các nguyên đến, thiếu các hoạt động cho du khách vật liệu thân thiện môi trường, sử dụng hệ trực tiếp trải nghiệm, chiêm nghiệm văn thống đèn tiết kiệm năng lượng, có hệ hóa địa phương. thống thu gom và xử lý chất thải, nhằm 4. GIẢI PHÁP đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của du Theo “Chiến lược phát triển phát triển khách. Chú trọng văn hóa ứng xử trong du lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn dịch vụ du lịch. đến năm 2030” của Chính Phủ, du lịch sẽ Đa dạng và nâng cao chất lượng sản được “phát triển thành ngành kinh tế mũi phẩm du lịch: Phú Quý có tài nguyên du nhọn, chiếm tỷ trọng ngày càng cao trong lịch tự nhiên đa dạng, phong phú như địa cơ cấu GDP, tạo động lực phát triển kinh hình vùng đồi - núi như núi Cao Cát, núi tế - xã hội” [1] với định hướng “phát triển Cấm thuận lợi cho việc phát triển loại hình du lịch bền vững gắn chặt với việc bảo tồn du lịch sinh thái đồi - núi với các sản phẩm và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc; giữ du lịch: Tham quan, leo núi, đánh trận giả gìn cảnh quan; bảo vệ môi trường, đảm (một hình thức của teambuilding), trekking bảo an ninh, quốc phòng, trật tự an toàn xã (hình thức vừa đi bộ vừa ngắm cảnh tại khu hội” [1]. Trong đó, giải pháp cụ thể về sản vực núi đồi), Đảo Phú Quý có nhiều điều 92
8. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG Số 09, Tháng 5 - 2018 kiện khí hậu thuận lợi cho phát triển loại nhịp phát triển chung với đất nước của hình du lịch biển như: nhiệt độ nước biển huyện đảo Phú Quý; đền thờ Công chúa trung bình (vùng ngoài khơi đảo Phú Quý Bàn Tranh, người có công đầu trong việc 25-290C, ven bờ là 27,50C, nhiệt độ trung đưa lên đảo Phú Quý những giống cây bình năm 27,40C); tổng số giờ nắng trung lương thực, hoa màu và hướng dẫn người bình khá cao (2.703 giờ); lượng mưa trung dân trên đảo khai khẩn đất đai làm ruộng bình nhiều năm (1.314mm); Thời gian vườn, hình thành xóm làng và chỉ dạy thuận lợi để tham quan, tắm biển trong năm người dân cách trồng trọt, dạy nghề; chùa khá cao 7 tháng (từ tháng 12 đến tháng 6 Linh Quang, một trong những ngôi chùa cổ dương lịch). Cảnh quan thiên nhiên đẹp, nhất của tỉnh Bình Thuận, một địa điểm thơ mộng của biển, đảo Phú Quý cùng với tâm linh của đồng bào gần xa; mộ Thầy, di những thuận lợi về điều kiện khí hậu, động- tích mang nhiều dấu ấn, giá trị văn hóa, lịch thực vật thích hợp phát triển loại hình du sử, phản ánh rõ nét quá trình tiếp biến, giao lịch sinh thái biển với các sản phẩm du thoa văn hóa giữa người Việt và người Hoa lịch: du lịch kết hợp nghiên cứu khoa học trong quá trình chung sống; hải đăng Núi (sinh vật học, địa mạo, địa chất học, ), Cấm có thể thu vào tầm mắt toàn cảnh đảo nghỉ dưỡng biển, thể thao dưới nước (lướt Phú Quý; cột cờ Phú Quý, một trong 7 cột ván, chèo thuyền, dù lượn trên không, ), cờ chủ quyền được xây dựng trong Dự án lặn biển ngắm san hô, xây dựng cột cờ chủ quyền Tổ quốc tại các Tài nguyên du lịch nhân văn của huyện đảo tiền tiêu trải dọc đất nước Việt Nam, đảo cũng độc đáo, giữ vai trò quan trọng Tại các điểm đến du lịch như: chùa, đối với sự phát triển du lịch đảo Phú Quý. đền thờ, đình, nên trưng bày chi tiết như Các yếu tố thuộc tài nguyên du lịch nhân hình thức một khu trưng bày hay bảo tàng văn như: danh lam thắng cảnh, di tích lịch ngoài trời (thông tin và hình ảnh về lịch sử, sử, tín ngưỡng - tôn giáo, nghi lễ, phong văn hóa, truyền thuyết, đối tượng thờ tục, tập quán, làng nghề, ẩm thực, phát phụng, ). triển, nâng tầm văn hóa ẩm thực đặc trưng Triển khai công tác quy hoạch các khu, của huyện đảo, là những “nguyên liệu điểm du lịch theo chuyên đề; xây dựng các quan trọng” để phát triển loại hình du lịch làng nghề du lịch tiêu biểu; tạo ra các sản văn hóa với các sản phẩm du lịch khá lôi phẩm thủ công mỹ nghệ mới. cuốn như: Hình thành thêm nhiều tour, tuyến Tham quan Vạn An Thạnh - điểm di tham quan du lịch biển đảo như: Kết hợp, tích lịch sử cấp quốc gia gắn liền với đặc đan xen các sản phẩm du lịch sinh thái và trưng vùng biển đảo của huyện, lưu trữ văn hóa chặt chẽ hơn để tạo nên tính đa xương cốt và thờ cúng Cá Voi, thờ cúng dạng, hấp dẫn, độc đáo cho sản phẩm du các bậc tiền nhân có công khai hoang, lập lịch Phú Quý; Phát triển sản phẩm du lịch làng và diễn ra những lễ hội của ngư dân về “rèn luyện kỹ năng sống trên hoang Phú Quý; trụ turbin điện gió, công trình đảo” (kết hợp tham quan biển đảo, đời sống hiện đại, minh chứng cho quá trình hòa người dân với học hỏi những kỹ năng cơ 93
9. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG Nguyễn Thị Thao và tgk bản về chèo thuyền, bơi lội, nhận biết các Phát triển du lịch liên vùng và định loài sinh vật biển, học nghề tại làng nghề, hướng các thị trường tiềm năng: Hiện nay, chế biến món ăn, ); Tổ chức tour tham đa số du khách đến với đảo Phú Quý chủ quan đảo bằng xe đạp và xe máy (khám phá yếu là khách du lịch nội địa, do đó để thu biển, núi, khu vực nông thôn, làng chài, hút các đối tượng khách du lịch quốc tế, làng nghề, đời sống của người dân dịa đảo Phú Quý cần sự hợp tác chặt chẽ với phương, ). khu vực Mũi Né, thành phố Phan Thiết Định hình và phát triển các sản phẩm nhằm đa dạng hóa và nâng cao chất lượng lưu niệm mang dấn ấn đặc trưng địa các sản phẩm du lịch ở cả hai địa phương. phương như: Hàng thủ công mỹ nghệ từ vỏ Đồng thời, nên chú ý đến việc hướng các ốc biển, san hô, hay những chiếc võng sản phẩm du lịch đảo Phú Quý (sản phẩm dứa gai Phú Quý; Phát triển loại hình du du lịch sinh thái và văn hóa) đến các thị lịch văn hóa hay các sản phẩm du lịch văn trường lớn, ưa chuộng các sản phẩm du lịch hóa không chỉ góp phần phát triển du lịch gắn liền bảo tồn sinh thái tự nhiên hoặc trải địa phương mà còn giúp bảo tồn và phát nghiệm văn hóa bản địa như: du khách huy giá trị các di tích văn hóa - lịch sử, kiến Châu Âu, du khách Mỹ - thị trường du trúc nghệ thuật, làng nghề truyền thống, khách thích các sản phẩm du lịch gắn liền Phát triển nguồn nhân lực du lịch: Cần bảo tồn sinh thái tự nhiên hoặc trải nghiệm thành lập bộ phận chuyên trách về du lịch văn hóa. và tổ chức các khóa đào tạo du lịch ngắn Tuyên truyền - quảng bá du lịch: Tập hạn để nâng cao trình độ chuyên môn và trung và đầu tư kinh phí cho công tác tuyên chất lượng quản lý, phục vụ du khách; Phú truyền, quảng bá, xúc tiến du lịch thông Quý nên có các chính sách học bổng cho qua các hội chợ triển lãm du lịch, các con em trong huyện đi học và quay trở về phương tiện truyền thông, mạng xã hội. làm du lịch cho đảo; thu hút cư dân địa 5. KẾT LUẬN phương vào các hoạt động du lịch như tổ Trong bối cảnh, “du lịch biển đảo được chức dịch vụ homestay, buôn bán các đồ chúng ta khai thác chủ yếu về mặt tự nhiên thủ công mỹ nghệ làm từ sản vật địa để phát triển du lịch nghỉ dưỡng biển, thể phương hay các khâu dịch vụ khác nhằm thao biển, mà chưa nhận diện và phát huy tạo việc làm và tăng thu nhập cho người được giá trị văn hóa biển một cách tốt nhất dân; các chính sách hấp dẫn nguồn nhân nhằm tạo ra những sản phẩm du lịch văn lực du lịch được đào tạo chính quy tại tỉnh hóa biển đặc thù” [7], việc phát triển các nhà hoặc các tỉnh thành lân cận. Đặc biệt, sản phẩm du lịch ở đảo Phú Quý theo đội ngũ hướng dẫn viên (địa phương và các hướng thân thiện, trân trọng thiên nhiên và công ty lữ hành) cần được huấn luyện văn hóa địa phương là thực hiện theo đúng chuyên nghiệp về nghiệp vụ, chuyên sâu về chính sách của Nhà nước, là yếu tố định kiến thức chuyên môn để phục vụ tốt công hình thương hiệu du lịch đảo Phú Quý, và tác thuyết minh tại điểm. là “đòn bẩy ngầm” góp phần thúc đẩy du lịch đảo Phú Quý phát triển. 94
10. TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC VĂN LANG Số 09, Tháng 5 - 2018 TÀI LIỆU THAM KHẢO [1] Chính Phủ (2011), Quyết định số 2473/QĐ-TTg về phê duyệt Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030. [2] Hoàng Văn Bẩy (2006), Báo cáo Tổng kết Dự án Điều tra tài nguyên nước phục vụ phát triển kinh tế xã hội khu vực đảo Phú Quý, Sở Tài Nguyên và Môi Trường Tỉnh Bình Thuận. [3] Thế Đạt (2003), Du lịch và du lịch sinh thái, Nxb Lao Động. [4] Nguyễn Thị Lê (2016), Sự tham gia của cộng đồng địa phương vào hoạt động du lịch tại huyện đảo Phú Quý, tỉnh Bình Thuận, Luận văn Thạc sĩ Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội. [5] Lưu Thanh Tâm (2015), Giải pháp phát triển du lịch tỉnh Bình Thuận trong giai đoạn 2015 -2020, Tạp chí Hội nhập và Phát triển, số 22 (32). [6] Ngô Lý Thơ (2009), Phú Quý tiềm năng du lịch sinh thái biển, [7] Phan Huy Xu và Võ Văn Thành (2017), Văn hóa biển Việt Nam và phát triển du lịch văn hóa biển đảo, Tạp chí Khoa học Đại học Văn Lang số 04 - Tháng 07/2017. [8] Center for responsible travel (2016), The case for responsible travel - Trends & Statistics., Retrieved April 4, 2016, [9] Ties (2015), What is ecotourism Source, Ngày nhận bài: 08-9-2017. Ngày biên tập xong: 30-01-2018. Duyệt đăng: 19-5-2018. 95