Nghiên cứu nuôi cá rô phi bằng đậu tằm (vicia faba) tạo sản phẩm cá giòn

Nội dung text: Nghiên cứu nuôi cá rô phi bằng đậu tằm (vicia faba) tạo sản phẩm cá giòn

1. Vietnam J. Agri. Sci. 2022, Vol. 20, No. 1: 47-55 Tạp chí Khoa học Nông nghiệp Việt Nam 2022, 20(1): 47-55 www.vnua.edu.vn NGHIÊN CỨU NUÔI CÁ RÔ PHI BẰNG ĐẬU TẰM (Vicia faba) TẠO SẢN PHẨM CÁ GIÒN Trần Thị Nắng Thu*, Mai Văn Tùng, Nguyễn Công Thiết, Trịnh Đình Khuyến, Đỗ Thị Ngọc Anh Khoa Thủy sản, Học viện Nông nghiệp Việt Nam *Tác giả liên hệ: trannangthu@vnua.edu.vn Ngày nhận bài: 26.05.2020 Ngày chấp nhận đăng: 09.12.2021 TÓM TẮT Nghiên cứu thực hiện nhằm đánh giá ảnh hưởng của đậu tằm (Vicia faba) trong khẩu phần ăn đến tăng trưởng và chất lượng thịt cá rô phi (Oreochromis niloticus) thương phẩm. Cá rô phi (929,4 ± 40,5 g/con) được nuôi 90 ngày trong 9 giai 1m3 bằng 3 nghiệm thức thức ăn (NT1, NT2, NT3). NT1 cá sử dụng 100% thức ăn công nghiệp, NT2 là hỗn hợp của 50% thức ăn công nghiệp và 50% đậu tằm, NT3 gồm 100% đậu tằm. Tốc độ tăng trưởng (ADGw) của cá sử dụng thức ăn có bổ sung đậu tằm ở NT2 (1,90 ± 0,10 g/con/ngày) và NT3 (1,01 ± 0,14 g/con/ngày) chậm hơn so với cá sử dụng thức ăn công nghiệp ở NT1 (3,39 ± 0,28 g/con/ngày). Cá rô phi nuôi trong NT3 có độ giòn cao nhất và được người tiêu dùng ưa thích nhất, tiếp đến là cá nuôi trong NT2, cá nuôi ở NT1 có độ giòn kém nhất và người tiêu dùng ít ưa thích nhất. đậu tằm có khả năng nâng cao chất lượng cảm quan và độ giòn thịt cá, góp phần đa dạng hóa chất lượng sản phẩm cá rô phi đáp ứng thị hiếu người tiêu dùng. Từ khóa: Oreochromis niliticus, Vicia faba, độ dai, cảm quan, thị hiếu. Use of Faba Beans (Vicia faba L.) in Crisp Tilapia Culture ABSTRACT The study was carried out to evaluate the effects of faba bean (Vicia faba L.) in diets on growth performance and fillet texture of tilapia (Oreochromis niloticus). Tilapia (929.4 ± 40.5 g/fish) were reared for 90 days in 9 hapas of 1m³ using 3 experimental feeds (NT1, NT2, NT3). NT1 contained 100% industrial pellet feed, NT2 was a mixture of 50% industrial pellet feed and 50% faba bean, NT3 contained 100% faba bean. Faba bean inclusion showed significant positive effect on fillet toughness, sensory quality, consumer taste and reduction of growth performance but did not affect their mortality. Average daily growth (ADGw) of tilapia fed experimental diet NT2 (1.90 ± 0.10 g/fish/day) and NT3 (1.01 ± 0.14g/fish/day) was lower than those fed NT1 diet (3.39 ± 0.28 g/fish/day). Tilapia fed with 100% faba bean diet achieved the highest level of fish meat toughness, sensory quality and consumer tastes, followed by tilapia fed with a mixture of 50% industrial pellet feed and 50% bean, the lowest level with 100% bean diet. Faba beans could be used to improve the fillet quality and texture of tilapia, contributing to diversifying the quality of tilapia products to meet consumers’ requirement. Keywords: Oreochromis niloticus, Vicia faba, fish meat toughness, quality. thay đùi cçu trúc thðt cá sën chíc nhāng khöng 1. ĐẶT VẤN ĐỀ làm ânh hāĊng tĉi săc khóe cþa ngāĈi ën, đâm Nghề nuöi cá giñn đāČc bít ngu÷n tĂ Trung bâo säch và có lČi cho săc khóe. Theo kết quâ Quøc vĉi hai đøi tāČng chính là cá chép và cá nghiên cău cþa Kiều Minh Khuê (2011) tính theo trím có, để täo sân phèm cá giñn, cá đāČc nuôi lāČng vêt chçt khö thì trong đêu tìm, hàm lāČng trong thĈi gian tĂ 3-5 tháng trāĉc khi thu hoäch protein thô chiếm tĉi 31% và lāČng lipid thô chî vĉi thăc ën là hät đêu tìm (Vicia faba). Nuôi cá chiếm chāa tĉi 0,15% cùng vĉi 8 loäi axit amin giòn bìng đêu tìm làm cho cć thðt cá sën chíc, cæn thiết cho cá. Các tác giâ khác nhau nghiên thćm ngon và cò giá bán cao gçp 2-3 læn so vĉi cău về thành phæn lipid trong đêu tìm cho kết sân phèm cá nuöi thöng thāĈng. đêu tìm giúp quâ khác nhau, đò là do các hät đêu nghiên cău 47
2. Nghiên cứu nuôi cá rô phi bằng đậu tằm (Vicia faba) tạo sản phẩm cá giòn có ngu÷n giøng khác nhau, đāČc tr÷ng Ċ các khu câm quan và đû giòn thðt cá thì việc nuôi cá rô vĆc và trong nhąng điều kiện khác nhau, ví dĀ phi bìng đêu tìm sẽ täo sân phèm cá có giá trð lipid chiếm 3,36% (Vetter, 1995), lipd chiếm gia tëng tøt, góp phæn đa däng hóa sân phèm, 1,2-1,9% (Robert & Griffiths, 1984). Trên thế nâng cao hiệu quâ kinh tế nghề nuôi cá rô phi. giĉi, đã cò nhiều nghiên cău về việc sĄ dĀng đêu tìm làm giòn cá, các nghiên cău hæu hết đều 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU thĆc hiện trên cá trím có và cá chép, nghiên cău về khâ nëng täo giòn, về câm quan, các đặc tính 2.1. Bố trí thí nghiệm cþa thðt cá giòn khi bâo quân (Zhu & cs., 2013; Để đánh giá tác đûng cþa đêu tìm đến đû Lin & cs., 2012; Lin & cs., 2009; Zhu & cs., 2012; giñn và tëng trāĊng cþa cá rö phi, đêu tìm đāČc Xu & cs., 1999; Liu & cs., 2011). Täi Việt Nam, nghề nuôi cá chép giòn bít đæu xuçt hiện Ċ miền sĄ dĀng vĉi tî lệ 50% và 100% trong các thăc ën Bíc tĂ nëm 2006 (Thành Cöng, 2016), sau đò mö thí nghiệm. Mût nghiệm thăc cho cá ën 100% hình nuöi cá giñn đāČc nhân rûng phát triển Ċ thăc ën cöng nghiệp đāČc sĄ dĀng để làm đøi nhiều tînh khác. Hiện nay sân phèm cá giòn täi chăng nhìm so sánh đû giòn cþa cá khi cho ën Việt Nam vén là cá chép và cá trím có, hai đøi thăc ën khöng cò đêu tìm và cho ën các thăc ën tāČng này có giá trð dinh dāċng cao, thðt thćm có tî lệ đêu tìm 50%, 100%. Ba thăc ën thí ngon nên rçt đāČc ngāĈi tiêu dùng āa chuûng. nghiệm đāČc sĄ dĀng trong nghiên cău nhā sau : Ngoài cá chép và cá trím có thì cá rô phi, mût đøi NT1: 100% thăc ën cöng nghiệp (TACN) tāČng nuôi có giá trð thāćng phèm cao, chçt NT2: Hún hČp 50% TACN + 50% đêu lāČng thðt thćm ngon, khöng cò xāćng rëm, lĉn tìm (ĐT) nhanh và dễ nuôi Ċ các mô hình nuôi khác nhau nhĈ khâ nëng søng đāČc trong câ möi trāĈng NT3: SĄ dĀng 100% đêu tìm (ĐT) nāĉc ngõt, mặn và lČ. Cá rö phi là loài ën täp Đêu tìm có ngu÷n gøc nhêp khèu tĂ Trung thiên về thĆc vêt, sĄ dĀng thăc ën chþ yếu là Quøc. Thăc ën cöng nghiệp là thăc ën cò hàm rong tâo và mùn bã hąu cć, nhu cæu đäm trong lāČng protein 30% cþa công ty Cargill chuyên thăc ën thçp (Bahnasawy & cs., 2009). Täi thĈi düng cho cá rö phi giai đoän thāćng phèm. điểm nghiên cău đāČc thĆc hiện, Ċ Việt Nam Thành phæn hóa hõc cþa 3 thăc ën thí nghiệm chāa cò cöng bø nào liên quan đến cá rô phi giòn, đāČc trình bày trong bâng 1. nhāng trong nghiên cău trên cá trím có cþa Kiều Nghiên cău đāČc bø trí trong 9 giai có kích Minh Khuê (2011) sĄ dĀng đêu tìm làm thăc ën cċ 1m × 1m × 1m, đặt trong ao 500m², múi cho cá trím có, cho rìng đêu tìm là yếu tø quyết nghiệm thăc thăc ën đāČc lặp läi 3 læn, mêt đû đðnh đến sĆ khác biệt về chçt lāČng thðt (đû dai) cá thí nghiệm 10 con/giai, thĈi gian thí nghiệm cþa cá. Trên cć sĊ cþa việc nuôi thành công trên 90 ngày. Cá thí nghiệm là cá rö phi đćn tính đøi tāČng cá chép và cá trím có täo sân phèm cá dñng đāĈng nghiệp có khøi lāČng trung bình khi giòn thì việc thĄ nghiệm sĄ dĀng đêu tìm nuôi bít đæu thí nghiệm 929,4 ± 40,5 g/con đāČc mua cá rô phi giòn là việc làm cæn thiết. Việc đánh giá ânh hāĊng cþa đêu tìm đến chçt lāČng thðt, đặc tĂ träi chën nuöi täi huyện Gia Lâm. biệt là khâ nëng täo thðt giòn cþa cá rô phi sẽ là Thăc ën cöng nghiệp viên nùi đāČc cho ën cć sĊ khoa hõc để áp dĀng vào thĆc tiễn sân xuçt. trĆc tiếp, các thăc ën chăa đêu tìm đāČc chuèn Nếu đêu tìm có khâ nëng nång cao chçt lāČng bð nhā sau: Bâng 1. Thành phần hóa học của 3 thức ăn thí nghiệm Thức ăn Protein thô (%) Béo tổng số (%) Xơ thô (%) Độ ẩm (%) Thức ăn công nghiệp 30 5 7 11 50% TACN + 50% ĐT 30 2,91 7,22 10 Đậu tằm 29 2 7,8 10,5 48
3. Trần Thị Nắng Thu, Mai Văn Tùng, Nguyễn Công Thiết, Trịnh Đình Khuyến, Đỗ Thị Ngọc Anh Chuèn bð thăc ën NT2: Thăc ën cöng phân tích các chî tiêu đû dai, màu síc cþa thðt nghiệp và đêu tìm đāČc nghiền nhó bìng máy cá và đánh giá các chî tiêu câm quan täi Phòng nghiền mðn (mít sàng 0,2mm) và trûn đều vĉi thí nghiệm khoa Thþy sân và phòng thí nghiệm nhau bìng máy trûn lêp phāćng (Cöng ty Cć khí Khoa Công nghệ thĆc phèm, Hõc viện Nông Chế täo máy Tân Phú sân xuçt) theo tď lệ: 50% nghiệp Việt Nam. Các chî tiêu phân tích tuân TACN + 50% ĐT + 20% nāĉc säch, hún hČp đāČc theo phāćng pháp khâo sát chçt lāČng cá cþa đāa qua máy ép đün thành thăc ën däng viên Bjornevik & Solbakken (2010). chìm, sau đó sçy khô trong tþ sçy Ċ 50C trong Đû dai thðt cá (đćn vð N: Newton) đāČc xác vòng 4 giĈ. Sau khi sçy khô, thăc ën đāČc bâo đðnh trên méu thðt cá sau khi filet, các méu đều quân trong tþ đöng -18C trong suøt quá trình đāČc lçy tĂ cùng 1 vð trí. TĂ miếng filet trái cít thí nghiệm. 1 khøi trĀ thðt cò đāĈng kính 1cm, sau đò méu Chuèn bð thăc ën NT3: Đêu tìm đāČc ngâm đāČc đāa vào máy xác đðnh lĆc cít MARK-10 trong nāĉc 24 giĈ, sau đò rĄa säch, cít nhó cho (MĐ) để đo. vĂa cċ miệng cá và trûn vĉi 1-2% muøi ën, để Màu síc thðt cá đāČc đo Ċ 3 măc L* (đû trong thĈi gian 10-15 phýt sau đò bít đæu cho sáng), a* (đû màu đó) và b* (đû màu vàng) bìng cá ën. máy Konikca Minolta Chroma Meter CR-410 Các giai Ċ NT2 và NT3 đāČc bø trí múi giai Jappan täi 3 điểm trên phæn lāng miếng filet cá. mût sàng cho ën kích thāĉc (dài × rûng × cao) Việc đánh giá câm quan và thð hiếu chçt 50 × 50 × 10cm đặt chìm dāĉi mặt nāĉc 50cm để lāČng thðt đāČc thĆc hiện bìng phāćng pháp cho cho cá ën. điểm (Hà Duyên Tā, 2006). Hûi đ÷ng đánh giá Khèu phæn ën cþa cá đāČc tính trên khøi câm quan g÷m 8 thành viên, đû tuùi tĂ 25-45, lāČng thăc ën khö sĄ dĀng. Luyện cho cá rô phi đã đāČc têp huçn phāćng pháp cho điểm dùng ën đêu tìm bìng cách bó đòi cá 5 ngày sau đò phù biến trong đánh giá câm quan thĆc phèm. bít đæu cho ën đêu tìm. Trong 5 ngày tiếp theo, Méu thðt cá düng để đánh giá câm quan có khøi cho cá ën đêu tìm vĉi khèu phæn tëng dæn tĂ lāČng trung bình 30 g/miếng, đāČc cít tĂ miếng 0,3-1% khøi lāČng thân. filet, khöng āĉp gia vð và đāČc bõc kín trong giçy Cá đāČc cho ën vào lýc 15-17h hàng ngày, bäc r÷i hçp chín. Sø lāČng méu thĄ cho câ hai khèu phæn ën tĂ 1,5-3% khøi lāČng cá trong chî tiêu là 9 méu cá đäi diện cho 3 NT thí giai. Thăc ën đāČc kiểm tra sau khi cho cá ën 30 nghiệm. Các méu đāČc mã hòa riêng để đâm bâo phýt thöng qua sàng cho ën, thăc ën đāČc cho tính khách quan. SĄ dĀng thang điểm tĂ 0 đến ën tĂ tĂ để đâm bâo cá ën hết thăc ën trong 5 để đánh giá các chî tiêu câm quan (đû dai, đû sàng. Khøi lāČng thăc ën cá tiêu thĀ Ċ tĂng giai béo, hāćng thćm, đû ngõt, màu síc), sĄ dĀng đāČc ghi chép hàng ngày. thang điểm 9 để đánh giá thð hiếu. Các chî tiêu câm quan và thð hiếu đāČc 2.2. Thu thập số liệu đánh giá theo thang điểm täi bâng 2 và bâng 3. Các thông sø möi trāĈng pH, nhiệt đû, DO đāČc kiểm tra 2 læn/ngày vào lúc 7h và 16h bìng 2.3. Xử lý số liệu máy đo đa chî tiêu Hanna HI98129 và test DO Các sø liệu đāČc tính toán giá trð trung Sera. NO2, NH3 đāČc kiểm tra bìng test Sera bình ± đû lệch chuèn (SD). SĆ khác biệt về tëng 2 læn/tuæn. trāĊng, hiệu quâ sĄ dĀng thăc ën, tî lệ søng, Đðnh kč 30 ngày/læn thu ngéu nhiên 5 cá các chî tiêu câm quan và thð hiếu cþa giąa các thể/1 giai, cân riêng khøi lāČng tĂng con để nghiệm thăc thí nghiệm đāČc thĆc hiện theo đánh giá tëng trāĊng đðnh kč. Sø lāČng và khøi phāćng pháp phån tích phāćng sai 1 nhån tø lāČng cá chết đāČc ghi läi hàng ngày. ANOVA (thăc ën) và bìng phép thĄ Duncan Sau 90 ngày nuöi, cá đāČc lçy méu ngéu vĉi đû tin cêy 95%, sĄ dĀng phæn mềm nhiên 3 con/giai × 9 giai = 27 con, lõc filet và minitab 16.0. 49
4. Nghiên cứu nuôi cá rô phi bằng đậu tằm (Vicia faba) tạo sản phẩm cá giòn Bâng 2. Thang điểm đánh giá các chî tiêu câm quan Mức điểm 4 3 2 1 Chỉ tiêu Độ dai (Giòn) Rất dai Dai Kém dai Bở đánh giá Độ béo Rất béo Béo Ít béo Không béo Hương thơm Rất thơm Thơm Kém thơm Không thơm Độ ngọt thịt Rất ngọt Ngọt Kém ngọt Không ngọt Màu sắc thịt cá Rất trắng Trắng Sậm Rất sậm Bâng 3. Thang điểm đánh giá thị hiếu người tiêu dùng Mức độ ưa thích Điểm Cực kỳ không thích 1 Rất không thích 2 Không thích 3 Tương đối không thích 4 Không thích cũng không ghét 5 Tương đối thích 6 Thích 7 Rất thích 8 Cực kỳ thích 9 Các chî tiêu đánh giá đāČc tính toán theo Hệ sø chuyển đùi thăc ën (FCR): các công thăc sau: LāČng thăc ën cá tiêu thĀ (kg) Tî lệ søng (TLS): FCR = Khøi lāČng cá tëng lên (kg) Sø cá khi kết thúc thí nghiệm TLS = 100 × Sø cá khi bít đæu thí nghiệm 3. KẾT QUÂ VÀ THÂO LUẬN Tëng trāĊng khøi lāČng cþa cá (WG (g/con)) = Khøi lāČng trung bình cá sau thí nghiệm 3.1. Các yếu tố môi trường nước ao đặt giai (g/con) – Khøi lĆČng trung bình cá trāĉc thí thí nghiệm nghiệm (g/con) Bâng 4 trình bày kết quâ đo T°, pH, DO, + - - Tøc đû tëng trāĊng tuyệt đøi (ADG NH4 /NH3 , NO2 cþa nāĉc ao đặt các giai thí (g/con/ngày)): nghiệm. ThĈi gian thí nghiệm là 3 tháng kể tĂ ADG = (Wc – Wđ)/t tháng 11/2019, các giai đặt trong ao ngoài trĈi Tøc đû tëng trāĊng khøi lāČng tāćng đøi (ao såu 3m), đåy là thĈi điểm cuøi müa thu đæu müa đöng miền Bíc nên sĆ dao đûng nhiệt trong (SGRw (%/ngày)): ngày 2-5C. Nhiệt đû nāĉc ao trong thĈi gian thí SGRW = [(lnWc – lnWđ) ×100%]/t nghiệm khá ùn đðnh, trung bình buùi sáng dao Trong đò: đûng tĂ 18-22C, lúc 14 giĈ chiều dao đûng tĂ Wc: khøi lāČng trung bình cá khi kết thúc 23-28C, khoâng nhiệt đû này trong giĉi hän cho thí nghiệm (g/con); phép cá rô phi phát triển bình thāĈng nhāng Wđ: khøi lāČng trung bình cá khi bít đæu thçp hćn so vĉi khoâng nhiệt đû tøi āu cho sĆ thí nghiệm (g/con); phát triển cþa cá rô phi 25-30C (El-Sherif & t: thĈi gian nuôi (ngày). El-Feky, 2009). 50
5. Trần Thị Nắng Thu, Mai Văn Tùng, Nguyễn Công Thiết, Trịnh Đình Khuyến, Đỗ Thị Ngọc Anh Bâng 4. Các yếu tố môi trường nước ao đặt giai thí nghiệm + - - Chỉ tiêu Nhiệt độ (C) pH DO (mg/l) NH4 /NH3 (mg/l) NO2 (mg/l) Sáng 18-22 6,9-7,2 3-4 0,5-1 0- 0,5 Chiều 23-28 7,2-7,5 4-5 Bâng 5. Tăng trưởng của cá rô phi khi sử dụng các loại thức ăn khác nhau Nghiệm thức (Mean ± SD) Chỉ tiêu TACN 50% TACN + 50% ĐT ĐT WG (g/con) 305,1a ± 25,1 171,3b ± 9,1 90,6c ± 12,4 ADGw (g/con/ngày) 3,39 a ± 0,28 1,90b ± 0,10 1,01c ± 0,14 SGRw (%/con/ngày) 0,32a ± 0,03 0,19b ± 0,01 0,10c ± 0,01 Tỉ lệ sống (%) 80,00a ± 0,00 86,67a ± 5,77 86,67a ± 5,77 FCR 3,58c ± 0,35 6,49b ± 0,30 11,50a ± 1,72 Ghi chú: Trong cùng một hàng các giá trị mang chữ cái khác nhau thì khác nhau có ý nghĩa thống kê (P 0,05) về tî lệ søng cþa cá rô phi sĄ dĀng các bìng thăc ën cò bù sung đêu tìm (50%, 100% đêu loäi thăc ën khác nhau (Bâng 5). Điều đò chăng 51
6. Nghiên cứu nuôi cá rô phi bằng đậu tằm (Vicia faba) tạo sản phẩm cá giòn tó việc sĄ dĀng đêu tìm làm thăc ën khöng ânh Thðt cá rô phi nuôi hoàn toàn bìng thăc ën cöng hāĊng đến tî lệ søng cþa cá rô phi. nghiệp cò đû sáng thðt cao nhçt vĉi L*T0 = 63,90 Hệ sø chuyển đùi thăc ën (FCR) cò sĆ khác ± 3,14 và cá nuôi hoàn toàn bìng đêu tìm cò đû nhau cò Ď nghïa thøng kê giąa ba nghiệm thăc sáng thðt cá thçp nhçt L*T0 = 46,51 ± 1,78. (P 0,05). đoän này cá tëng trāĊng chêm. Bên cänh đò, do Điều này chăng tó đêu tìm không ânh hāĊng có mût khoâng thĈi gian thí nghiệm rći vào müa đến đû vàng thðt cá. đöng cþa miền Bíc, nhiệt đû xuøng thçp dāĉi 20C nên đã làm ânh hāĊng đến tøc đû tëng Đû dai thðt cá: Kết quâ phån tích đû dai thðt trāĊng và sĄ dĀng thăc ën Ċ cá. Stress trong cá (Bâng 6, Hình 2) sĄ dĀng máy xác đðnh lĆc quá trình thí nghiệm do phâi bít cá để cân méu cít MARK-10 cþa MĐ cho thçy, có sĆ khác biệt hàng tháng cÿng cò thể là nguyên nhân làm cá về đû dai thðt cá rô phi giąa các nghiệm thăc tëng trāĊng chêm và FCR cao hćn. (P <0,05). Đû dai thðt cá rô phi Ċ nuôi bìng 10% đêu tìm là 66,11 ± 4,88N cao hćn so vĉi cá nuôi 3.3. Kết quâ phân tích chất lượng thịt cá bìng hún hČp (50% TACN + 50% ĐT) và thçp thí nghiệm nhçt (47,50 ± 1,01N) Ċ cá nuôi hoàn toàn bìng thăc ën cöng nghiệp. Kết quâ nghiên cău cþa Kết quâ đánh giá chçt lāČng thðt cá rô phi Kiều Minh Khuê (2011) thĄ nghiệm nuôi cá bìng máy đāČc trình bày trong bâng 6. trím có bìng đêu tìm täo sân phèm cá giòn Màu síc cć thðt cá: Màu síc cć thðt cá đāČc cÿng cho thçy có sĆ khác biệt về đû dai thðt cá đánh giá bìng các chî sø: L* đû sáng, a* đû màu trím có nuôi bìng đêu tìm và trím có nuôi đó và b* đû màu vàng bìng máy đo màu thĆc bìng có täi thĈi điểm 166 ngày nuôi, cá trím có phèm Konikca Minolta Chroma Meter CR-410 nuôi bìng đêu tìm cò đû dai (110,10 ± 1,04N) Jappan, kết quâ đāČc trình bày trong bâng 6. cao hćn so vĉi đû dai thðt cá trím có nuôi bìng Đû sáng thðt cá L*: Kết quâ phån tích đû có voi (67,57 ± 0,27N). Qua nhąng điều này sáng cþa thðt cá (Bâng 6) cho thçy, täi thĈi điểm chăng tó đêu tìm quyết đðnh đến sĆ khác biệt giết mù đã cò sĆ khác biệt về đû sáng thðt cá về đû dai cþa thðt cá không chî trên cá chép, cá nuôi bìng các loäi thăc ën khác nhau (P <0,05). trím có mà kể câ rô phi. Bâng 6. Kết quâ đánh giá chất lượng thịt cá thí nghiệm bằng máy (N (Newton)) Nghiệm thức (Mean ± SD) Chỉ tiêu NT1 NT2 NT3 TACN 50% TACN + 50% ĐT ĐT a b c Màu sắc cơ thịt L*T0 63,90 ± 3,14 55,50 ± 2,76 46,51 ± 1,78 b ab a a*T0 3,88 ± 0,27 6,61 ± 2,09 8,93 ± 1,10 a a a b*T0 3,75 ± 0,27 3,78 ± 0,19 4,70 ± 0,59 Độ dai 47,50b ± 1,01 54,41b ± 2,30 66,11a ± 4,88 Ghi chú: T0: tại thời điểm giết mổ; T24: thời điểm 24 giờ sau khi giết mổ, mẫu được bảo quản trong nhiệt độ 2-4C; Trong cùng một hàng các giá trị mang chữ cái khác nhau thì khác nhau có ý nghĩa thống kê (P <0,05). 52
7. Trần Thị Nắng Thu, Mai Văn Tùng, Nguyễn Công Thiết, Trịnh Đình Khuyến, Đỗ Thị Ngọc Anh Ghi chú: NT1: 100% TACN (thức ăn công nghiệp); NT2: 50% TACN + 50% ĐT (đậu tằm); NT3: 100% ĐT. Hình 1. Độ dai của thịt cá rô phi sau 90 ngày nuôi bằng các loại thức ăn khác nhau Bâng 7. Kết quâ đánh giá câm quan và đánh giá thị hiếu thịt cá rô phi nuôi bằng thức ăn công nghiệp và đậu tằm NT1 (Mean ± SD) NT2 (Mean ± SD) NT3 (Mean ± SD) Chỉ tiêu cảm quan TACN TACN + 50% ĐT ĐT Độ dai (giòn) 2,46b ± 0,32 2,54ab ± 0,07 3,04a ± 0,19 Độ béo 2,38a ± 0,13 2,63a ± 0,45 2,79a ± 0,26 Hương thơm 2,67a ± 0,19 2,75a ± 0,22 2,95a ± 0,31 Độ ngọt thịt 3,08a ± 0,07 3,00a ± 0,139 3,00a ± 0,33 Màu sắc thịt 3,17a ± 0,14 2,88a ± 0,33 2,79a ± 0,07 Đánh giá thị hiếu 5,33c ± 0,47 6,50b ± 0,45 7,75a ± 0,13 Ghi chú: Trong cùng một hàng các giá trị mang chữ cái khác nhau thì khác nhau có ý nghĩa thống kê (P 0,05). nhai låu tan hćn thðt cá thöng thāĈng. Đøi vĉi ngāĈi tiêu dùng Việt Nam, cá cò đû giòn càng Kết quâ đánh giá câm quan do hûi đ÷ng cao càng đāČc nhiều ngāĈi tiêu düng āa chuûng. câm quan đánh giá về đû giòn cþa cá hoàn toàn Cá giòn có thể chế biến đāČc nhiều mòn ën mà tāćng thích vĉi kết quâ đo đû dai thðt cá bìng cá thāĈng khöng làm đāČc nhā làm nûm cá, máy đāČc trình bày trong bâng 6. salat cá trûn, lèu cá, cá xào do thðt cá giòn Đû béo: Đû béo thðt cá đāČc đánh giá là đû không bð nát khi chế biến các mòn ën trên. ngêy, đặc trāng cþa lāČng mċ cò trong cć thðt cá Kết quâ đû giòn thðt cá rô phi trong thí khi chúng ta nếm, tùy sĊ thích cþa múi ngāĈi, có nghiệm (Bâng 7) cho thçy có sĆ khác biệt về đû ngāĈi thích cá cò đû béo nhiều cò ngāĈi thích cá 53
8. Nghiên cứu nuôi cá rô phi bằng đậu tằm (Vicia faba) tạo sản phẩm cá giòn cò đû béo ít. Tuy vêy, đa sø mõi ngāĈi thích cá có 4. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT đû béo nhçt đðnh Ċ măc tāćng đøi để miếng cá 4.1. Kết luận không quá khô và täo câm nhên hàm lāČng dinh dāċng cao hćn so vĉi cá cò đû béo quá thçp. SĄ dĀng đêu tìm làm thăc ën cho cá rö phi Đû béo thðt cá rô phi trong thí nghiệm không làm ânh hāĊng đến tî lệ søng và có ânh không có sĆ khác biệt cò Ď nghïa thøng kê giąa hāĊng tích cĆc đến đû giòn, chçt lāČng câm các nghiệm thăc (P >0,05). Việc sĄ dĀng đêu quan thðt cá và thð hiếu cþa ngāĈi tiêu dùng. Cá tìm không ânh hāĊng đến chî tiêu câm quan về nuôi bìng đêu tìm có tøc đû tëng trāĊng thçp hćn cá nuöi bìng thăc ën cöng nghiệp. đû béo cþa thðt cá rô phi. Cá rö phi cho ën 100% đêu tìm có đû giòn Hāćng thćm: Hāćng thćm là chî tiêu câm cao nhçt và đāČc ngāĈi tiêu düng āa thích nhçt, quan không thể thiếu đøi vĉi các phân tích câm tiếp đến là cá sĄ dĀng hún hČp 50% thăc ën quan về thĆc phèm. Nhąng thĆc phèm cò hāćng công nghiệp và 50% đêu tìm, đû giòn kém nhçt thćm đêm đà hćn sẽ täo cho ngāĈi ën câm giác và ngāĈi tiêu düng ít āa thích nhçt đøi vĉi cá ën hçp dén hćn. 100% thăc ën cöng nghiệp. đêu tìm có khâ nëng Kết quâ đánh giá hāćng thćm cþa thðt cá rô nâng cao chçt lāČng câm quan và đû giòn thðt phi trong thí nghiệm không có sĆ khác biệt có ý cá, góp phæn đa däng hóa chçt lāČng sân phèm nghïa thøng kê (P >0,05) (Bâng 7). cá rö phi đáp ăng thð hiếu ngāĈi tiêu dùng. Đû ngõt (vð): Đû ngõt hoặc vð thðt cá đāČc xem là mût trong nhąng chî tiêu quan trõng 4.2. Đề xuất nhçt trong đánh giá câm quan thðt cá. Đåy cÿng ThĈi gian nuôi trong thí nghiệm là 90 ngày, là chî tiêu hàng đæu để đâm bâo sĆ āa thích thðt cá rö phi đät đû giñn 66N (đo bìng máy), chíc chín, lâu dài cþa khách hàng đøi vĉi sân trong khi đò đøi vĉi cá trím có nuôi bìng đêu phèm. nhąng méu thðt có vð ngõt, đêm đà sẽ tìm 166 ngày đät 110N (đo bìng máy), do đò đāČc āa thích rô rệt hćn so vĉi các méu cá có vð trong các nghiên cău sau cæn kéo dài thĈi gian nhät và kém đêm đà. thí nghiệm đến 166 ngày nhā cá trím cò để Đû ngõt cþa thðt cá rô phi không có sĆ nång cao đû giòn cþa thðt cá. khác biệt cò Ď nghïa thøng kê giąa 3 nghiệm Cæn có các nghiên cău såu hćn về sĄ dĀng thăc (P >0,05). đêu tìm làm thăc ën nuöi cá giñn để có thể sân xuçt đāČc thăc ën chuyên biệt nuôi cá giòn làm Màu síc: Màu síc thðt cá là mût trong giâm thĈi gian và chi phí nhân công chuèn bð nhąng chî tiêu cæn thiết trong đánh giá câm thăc ën. quan, méu cá thí nghiệm đāČc bõc kín trong giçy bäc và hçp cách thþy nên màu síc cþa thðt Nên có thí nghiệm Ċ các tî lệ phøi trûn gæn cá ít bð ânh hāĊng bĊi các yếu tø gây màu khác. nhau hćn để lĆa chõn, nên cò đánh giá hiệu quâ kinh tế và thĄ nghiệm Ċ quy mô lĉn hćn cho sát Kết quâ cho điểm màu síc thðt cá trình bày gæn thĆc tế. trong bâng 7 cho thçy không có sĆ khác biệt về màu síc thðt cá giąa các nghiệm thăc thí nghiệm (P >0,05). LỜI CÂM ƠN Đánh giá thð hiếu: Kết quâ phân tích thð Nhóm tác giâ xin chân thành câm ćn tù chăc hiếu (Bâng 7) cho thçy thðt cá rô phi nuôi bìng ARES (Académie de Recherche et D’enseignement 100% đêu tìm đāČc đánh giá cao nhçt 7,75 Supérieur), vāćng quøc Bî, đã tài trČ mût phæn điểm, tiếp đến là cá nuôi bìng hún hČp (50% kinh phí để thĆc hiện nghiên cău này. TACN + 50% ĐT) và thçp nhçt là cá nuôi hoàn toàn bìng thăc ën cöng nghiệp. Kết quâ này cho thçy, việc sĄ dĀng đêu tìm làm thăc ën cho cá TÀI LIỆU THAM KHÂO rô phi dù Ċ tî lệ sĄ dĀng 50% hay 100% đều làm Bahnasawy M., El Ghobashy A. & Abdel Hakim N. tëng thð hiếu cþa ngāĈi tiêu dùng. (2009). Culture of the Nile tilapia (Oreochromis 54
9. Trần Thị Nắng Thu, Mai Văn Tùng, Nguyễn Công Thiết, Trịnh Đình Khuyến, Đỗ Thị Ngọc Anh niloticus) in a recirculating water system using Liu B.H., Wang G.J., Yu E.M., Xie J., Yu D.G., Wang different protein levels. Egyptian Journal of H.Y. & Gong W.B. (2011). Comparison and Aquatic Biology and Fisheries. 13(2): 1-15. evaluation of nutrition composition in muscle of Bjornevik M. & Solbakken V. (2010). Preslaughter stress grass carp fed with broad bean and common and subsequent effect on flesh quality in farmed cod. compound feed. South China Fisheries Science. 7(6): 58-65. Aquaculture research. 41(10): e467-e474. Robert Welch W. & Wynne Griffiths D. Boyd C.E. (1998). Pond water aeration systems. (1984). Variation in the oil content and fatty acid Aquacultural engineering. 18(1): 9-40. composition of field beans (Vicia faba) and peas El Sherif M.S. & El Feky A.M.I. (2009). Performance (Pisum spp.). Journal of the Science of Food and of Nile tilapia (Oreochromis niloticus) fingerlings. Agriculture. 35(12): 1282-1289. II. Influence of different water temperatures. Int. Thành Công (2016). Mô hình nuôi cá chép giòn trên J. Agric. Biol. 11(3): 1814-9596. lồng bè có nhiều tiềm năng. Truy cập từ Hà Duyên Tư (2006). Kỹ thuật phân tích cảm quan. Công.com/tin-tuc/full/mo-hinh-nuoi- Nhà xuất bản Khoa học và Kỹ thuật, Hà Nội. ca-chep-gion-tren-long-be-co-nhieu-tiem-nang- 19882.html ngày 01/07/2019. Kiều Minh Khuê (2011). Thử nghiệm nuôi cá trắm cỏ Ctenopharyngodon idellus (Cuvier et valenciennes, Vetter J. (1995). Chemische Zusammensetzung von 1844) bằng đậu tằm tạo sản phẩm cá giòn. Luận Samen und Samenschale der Ackerbohne (Vicia văn thạc sĩ nông nghiệp. Học viện Nông nghiệp faba L.). Z Lebensm Unters Forch. 200: 229232. Việt Nam. 73tr. Xu J.Y., Casella J.F. & Pollard T.D. (1999). Effect of Lin W.L., Zeng Q.X. & Zhu Z.W. (2009). Different capping protein, CapZ, on the length of actin changes in mastication between crisp grass carp filaments and mechanical properties of actin (Ctenopharyngodon idellus C.et V) and grass carp filament networks. Cell Motility and Cytoskeleton. (Ctenopharyngodon idellus) after heating: the 42: 73-81. relationship between texture and ultrastructure in Zhu Z., Ruan Z., Li B., Meng M. & Zeng Q. (2013). muscle tissue. Food Research International. Quality loss assessment of crisp grass carp 42(2): 271-278. doi: 10.1016/j.foodres.2008.11.005. (Ctenopharyngodon idellus C. et V) fillets during Lin W.L., Zeng Q.X., Zhu Z.W. & Song G.S (2012). ice storage. Journal of Food Processing and Relation between protein characteristics and tpa Preservation. 37(3): 254-261. doi: 10.1111/j.1745- texture characteristics of crisp grass carp 4549.2011.00643.x. (Ctenopharyngodon idellus C. et V) and grass carp Zhu Y.Q., Li D.Y., Zhao S.M. & Xiong S.B. (2012). (Ctenopharyngodon idellus). Journal of Texture Effect of feeding broad bean on growth and flesh Studies. 43(1): 1-11. doi: 10.1111/j.1745- quality of channel catfish. Journal of Huangzhou 4603.2011.00311. Agricultural University. 31(6): 771-777. 55